AN ASTASIA, ongrijpbare bandiet
OPRUIMING
W ollenstoff enindustrie
had goed jaar
Bevrijde gevangene S)
INTERESSANTE verschijnselen
allerlei gebied
Oomens" Boekhandel
i ring
63 moorden...
Ernstige schade voor Nederlandse
vogelstand
Historisch tijdsbeeld uit oud-Breda
Het scheepvaartverkeer in de haven
van Vlissingen in 1952
ECONOMISCHE SPITSIGHEDEN
I
YIENS
NDA
DEN
IGEN
DAGBLAD DE STEM VAN DINSDAG 6 JANUARI 1953
De corruptie aan het New Yorkse „Waterfront
Pil voor burgemeester van New Jersey
Onberedeneerde verzamelwoede
RHELVWIN
Pakhuis te Apeldoorn
ontdekt
Voorzitter Tilburgse K. van K constateert:
Ook bevredigende uitkomsten voor andere
Midden-Brabantse industrieën
Steenindustrie
f uitzondering
Totale tonnage steeg
Werk van Schotse nationalisten
Brievenbesteller vond springstof-pakket
in brievenbus te Edinburg
op
Atoomkracht - Maisteelt - Benelux-perikelen
Grote sleeën en nylons
w
bi *1-
'0'
t de trein, die
ien gevochten
Bergenaar.
it
am gezet, maar
dig, dat de dou-
iegveld achter-
arresteerde,
schreef et) een
r, waarin zU al-
.as xii, in gezel-
litie, spoedig ap
and.
HEK NAAR
1BOSCH.
Cadena te Cn-
garenfabriekeo
[ollandae Sige-
enkort worden
ijf zal in een
it concern wor-
t.l. in de Anto-
's-Hertogen-
INDEREN
;ee
g naar Haam-
zulk een succes
in 1953 plaats
et comité K.K.
g van 1952 was
volledig aan de
te beantwoor-
iaan, dat bij het
riment ook de
loljeugd voor Uit
eg zou komen. Dit
niddels ook vast.
Ie namen in het
aan de Bruijn uit
heer Schrauwen
school aldaar,
te Haamstede zal
i voor de nodige
icteerd en onge-
1 met enthou-
om de resul-
i, j dit mogelijk
n.
JUBILEA BIJ
IFABR1EK.
het nieuwe jaar
ders afscheid van
Stampersgat we-
van de pensioen-
Voor het over-
werknemers, die
fabriek vergroeid
ijf met al wat er
loor en door ken-
ik niet to verwón-
inde jongere werk
;chappelijke wijze
ïdste collega's na-
dse waren het Piet
1st. Broos. In de
het de reparateurs
G. van Kalmthout
;e, C. Verpalen, A.
nachtwacht Th.
gaat J. Jongenelen
>ant zich momen-
te zamelen, om
;end geschenk te
ele huldiging zal
ie maand Januari,
de jubilarissen Jas
iren) en Adr. van
enst jaren) worden
n ook aan hen dè
lux worden aange-
ijwilliger8
chtdienst
en in het jongens-
vrijwilligers ge-
s luchtwachtdienst,
n worden opgeleid
recht te bouwen
bemannen. De
om 8 uur plaats
;elijk tintje krijgen.
"""USE.
school „Haarlem" te
oor coupeuse-lerares
aas, Mina Lammers,
uit Heinkenszand.
Con. Vlaamse Opera:
e. Kon. Ned. Schouw-
n een rat.
Olympia 20 uur:
ïxor 20 uur: De weg
ion. Ned. Schouwburg
rat.
30 uur: Tramlijn
del 20 uur: De stad
Olympia 20 uuf:
7VTEEN, de Anastasia, die wij thans eens onder de schijn-
1 werper plaatsenis niet zo onschuldig als de gelijhna-
mige Tsarendochter, die in 1918 werd vermoord, noch zo
deugdzaam als de dochter van de legendarische notaris
Pontoise. Deze Anastasia, waar wij het thans over hebben,
is een multi-mo or denaar, die nog altijd op vrije voeten
rondloopt tot verwondering van allen, die wel eens van
hem hoorden.
In het adresboek van New-York staat Albert Anastasia vermeld als
kleding-fabrikant, maar men is geneigd te glimlachen als men dat leest,
omdat het publiekelijk bekend is, dat hij zijn voornaamste inkomsten
krijgt uit corruptie, moord en doodslag. En nog altijd loopt de heer
Anastasia op zijn dandy-achtige voeten rond en verschuilen zijn stekende
ogen zich achter de grote ronde glazen van een donkere bril. Wie doet
hem wat?
QP DEZELFDE dag lichtten „Time"
(New-York) en Max Tak in Else-
viers Weekblad zijn doopceel in ver
band met de onderzoekingen van de
Misdaad-commissie van de staat New-
York inzake de misdadige bedrijvig
heid in het New-Yorkse havenkwar
tier, kortweg Waterfront geheten.
Het horen van Anastasia voor deze
commissie noemde Time „het meest
dramatische moment" en het blad
vervolgt dan:
Als de Oppermachtige van Broo-
lynks oude Moord-Maatschappy is
Anastasia verantwoordelijk voor de
moord op 63 van zijn medemensen;
als een oetopus van de misdaad bete
kent hij het kort begrip van dat stel
meedogenloze, heerszuchtige en ge
welddadige schurken, wier woord de
enige wet is op de 1250 km. pieren
van Groot New-York.
Mensen verdrongen zich langs de
gangwanden van het New-Yorkse ge
rechtshof en er ging een gemompel
door de rijen toen Anastasia er tus
sendoor schreed. Hij keek de mensen
aan met een brutale verachting en
evenzeer de wachters die het publiek
terughielden terwijl de lampen der
persfotografen bij de ingang flitsten.
Als getuige was hij gematigd en
beleefd. Met z'n dikke vingers streek
hij zijn pak recht en schikte hij zijn
conservatieve zwarte das. Hij was
vertelde hij met een hese stem die
brutale domheid verried, kledingsfa-
brikant. Na 'n paar onschuldige vra
gen te hebben beantwoord, hield hij
z'n mond en vertrok hij met evenveel
aanmatiging als hij was verschenen.
Maar deze zwijgzaamheid dramati
seerde te meer de onderzoekingen,
die gezamenlijk ingesteld werden
door de commissie en door de grote
jury van Brooklyn; een hele week
lang waren beide groepen op grote
schaal aan 't spitten waarbij ze onder
een ontzettende stank brokken van
lang-begraven getuigenissen opdolven
betreffende benden die jaarlijks een
derde milliard dollars afzuigen van 's
werelds grootste haven. Temidden
van deze sensationele parade van mis
dadige politici, corrupte politieman
nen, knoeiende arbeidersleiders en
snoevende gangsters in New-Jersey
en New-York trad Anastasia on
danks zichzelf als een ster naar voren
De geest van Peter Panto, een op
roerige scheepssjouwerman, wiens li-
I chaam 11 jaar geleden in 'n kalkput
1 in New-Jersey werd gevonden, spookt
I thans hem evenals de oud-burgemees-
I ter van New-York, Bill O'Dwyer, voor
ogen.
hoe panto stierf
van wijn van begunstigde handelaars
diemeestentijds niets met wijn te
maken hebben en die dus ook niet
leveren.
En wat had de ex-politieman, ex-rech
ter, ex-officier van justitie, ex-gene-
raal, ex-burgemeester en thans ex-
ambassadeur der Ver. Staten in Mexi
co hierop te zeggen? Veilig van over
de Mexicaanse grens riep hij vorige
week: „Als ze zo verdraaid veel be
langstelling hebben voor Anastasia,
waarom verdorie pakken ze die....
niet bij zijn kladden!"
„HERVORMER".
meester had op zijn schouder gehuild
en gejammerd: „Ze hebben me te
pakken, ze moeten een microfoon
in de kamer hebben gehad."
Weer bekomen van de schrik ver
scheen Kenny op het televisiescherm
om te protesteren tegen 't zwartma
ken van zijn naam als die van „aarts
bisschop Stepinac in Tsjecho-Slowa-
kije" (de biflgemeester bedoelde
klaarblijkelijk Joegoslavië). Maar z'n
woorden waren nauwelijks koud of
Richard McGrath van de gelijknamige
stuwadoorsfirma getuigde, dat zijn
firma overeengekomen was 50 procent
van alle winsten van 'n pier te zul
len betalen aan Kenny's schoonzoon,
wanneer zij de rechten kreeg van an
dere pieren van New-Jersey. Hoewel,
zoals later bleek, de overeenkomst
uitliep op de betaling van slechts
duizend dollar voor goodwill.
ZELFS HET LEGER.
TNMIDDELS kreeg de commissie te
horen, dat de Claremont Terminal-
pier van de stad New-Jersey als zulk
een inter esssante prooi werd be
schouwd, dat er in de zomer van 1951
een onderwereld-oorlog werd uitge
vochten om het recht ervan, te stelen.
Nog geen zes maanden later liet het
leger in afkeer de pier aan zijn lot
over. Een vroegere havenarbeider,
Charles Strang getuigde hoe een ze
kere Walter („Wally de Haai") Mar-
cinski er op pochte, dat hij burgemees
ter Kenny's „toestemming" had voor
de Clermont pieren. Wally, aldus
Strang, stal kisten gereedschappen
van de legertanks. „Ze stalen zoveel
legergoederen, dat elke havenarbeider
meer op een soldaat leek dan de sol
daten zelf."
Al deze sensationele verhalen, aldus
besluit Time, riepen geen halt toe aan
de corruptie aan het waterfront. Het
is nauwelijks te voorspellen of ze dit
wel ooit zullen doen.
(Advertentie)
20 tabletten 45 .et.
N.V. Koninklijk* Ph.rmncnotl.ch. F.brlnknn v/h
Broesdes - Stbootnmn li Phirmsels
TAE COMMISSIE hoorde ook van om
koperij, corruptie, diefstal en plot
selinge sterfgevallen aan de overzijde
van de Hudson in New Jersey. Toen
de candidaat voor het burgemeester
schap van de stad Jersey, de „hervor
mer" John V. Kenny een einde maak
te aan de 30-jarige regering van baas
Frank „Ik ben de Wet") Hague in '49
werd er in de straten gedanst. Maar
twee weken geleden werd de „her
vormer" Kenny bij herhaling beschul
digd onder een hoedje te spelen met
gangster-groepen.
Albert Jordan, zijn vroegere chauf
feur, getuigde dat hij meermalen Ken
ny naar het huis van een bendeleider
en speler in Jersey, Charlie Yanowski
reed, die later werd doorgestoken met
een ijspiek. Het bleek verder, dat Ken
ny grote belangstelling had voor het
waterfront en in Maart van het af
gelopen jaar een geheime midder
nachtelijke ontmoeting had met de op
volger van de gevangen Joe Adonis,
een zekere Anthony Strollo, een vent
met een vollemaansgezicht en 'n paar
enorme handen. Om nooit verklaarde
redenen stond de chansonnier Phil
Regan, een oud-politieman bekend on
der de naam „De Zingende Smeris"
hen voor die ontmoeting zijn kamer
in het Warwick Hotel op Manhattan
af. Burgemeester Kenny ontkende
voor de jury de hele affaire. Maar zes
dagen later gaf hij alles toe. Hij had
tenslotte wel met Strollo te maken
gehad, maar alleen voor het burger
lijk welzijn, zo in de geest van „Roo
sevelt ging een bezoek brengen aan
Stalin", zei hij. Hij schaamde zich,
dat hij het moest bekennen „want heel
mijn leven ben ik vlekkeloos ge
weest". Chauffeur Jordan kwam met
een heel ander verhaal: de burge-
pONTROLEURS Vogelwet van de
Vogelbeschermings-wacht Zuid-
West-Veluwe uit Ede hebben en
kele dagen geleden, na uitstekende
speurdersarbeid, in samenwerking met
de hoofdcontroleur Vogelwet van het
Departement van O., K. en W. uit Den
Haag en geassisteerd door de politie
van Apeldoorn en Utrecht, een gevoe
lige klap toegebracht aan de niets ont
ziende praktijken van lieden, die zich
gedreven door een onberedeneerde
verzamelwoede, gewoonlijk gepaard
aan winstbejag, vergrijpen aan de Ne
derlandse beschermde vogels.
Na langdurige voorbereiding, waar
bij 's mans gangen nauwkeurig wer
den nagegaan, deden de beambten vo-
2-ige week de ontdekking van de dag:
in een perceel aan de Kanaalstraat te
Apeldoorn bleek zich een opslagplaats
te bevinden van de Utrechtenaar J. G.
R., waar niet minder dan 1600 geheel
of gedeeltelijk geprepareerde be
schermde vogels en ruim 6000 eieren
aangetroffen en in beslag genomen
werden. Een vrachtauto was ternau-
wernood voldoende om deze voor
raad te vervoeren.
Vrijwel alle categorieën, tot de
meest zelzame toe, bleken in deze op
slagplaats aanwezig. Er varen om
slechts een kleine greep te doen 78
buizerds, waarvan een belangrijk ge
deelte zeer waarschijnlijk op de klem
gevangen is, 19 haviken. 13 roerdom
pen, 45 steenuiltjes, 52 torenvalken, 134
zwarte sterns, 2 vis-arenden etc. etc.
Ook honderden kleine zangvogels had
den het leven moeten laten. Er waren
'b.v. 79 cadavers van merels waar
van er 40 in een doos, volkomen voor
preDaratie ongeschikt, werden aange
troffen verder kruisbekken, wiele
walen en stormvogels, de zeldzame
milaan, maar ook de kwartelkoning,
LIET WAS O'Dwyer, toenmaals een
politiek-eerzuchtige officier van
justitie in Brooklyn, die publiekrech
telijk recht beloofde in de zaak-Panto.
Het was O'Dwyer die tenslotte Anas
tasia, de moordenaar, vrijuit liet gaan
wegens gebrek aan bewijs, nadat de
kroongetuige Abe („Kid Twist") Re-
les uit een venster van een hotel op
Coney Island „sprong of viel" terwijl
zijn kamer door zes New-Yorkse agen
ten werd bewaakt. Maar vorige week
dolf de commissie een rapport op
begraven door O'Dwyer betreffende
de juiste omstandigheden van Panto's
dood.
Er werd in onthuld dat op 7 Febr.
1941 een der „soldaten" van de Moord-
maatschappij, Albert („Tick Tock")
Tannenbaum genaamd, aan een lid der
rechtbank vertelde, dat hij een me
de-apache Emanuel („Meny") Weiss
in het Prospect Park te Brooklyn had
ontmoet. Tannenbaum merkte op, dat
er schrammen liepen over de handen
van Weiss en hij vroeg hoe die er op
gekomen waren. Hier volgt dan het
antwoord van Weiss, zoals dat door
Tannenbaum werd verteld:
„Hij zei: we hadden verleden naeht
een, knokpartij. Ik zei: o ja? En toen
vertelde hij me, dat (Jimmy) Ferraco
en (Albert) Anastassia en hijzelf in
een huis stonden te wachten op
iemand die een vent moest meebren
gen die om zeep moest worden ge
holpen.
„Hij zei: de vent, die juist de deur
binnen ging moet hebben begrepen
wat er aan de hand was, want hij pro
beerde er uit te komen. En hij kwam
er uit. Weiss zei: het was een geluk
dt ik er was. Want als ik er niet ge
weest was, zou hij ontsnapt zijn. Ik
jreep hem en sloeg hem. en hij
begon te vechten en toen kreeg ik die
krabbels^ Maar hij kwam niet weg.
„Ik zei: wat was er met die vent
aan de hand?
„Weiss zei: Het was Panto, een ke
rel waar Albert een hoop gedonder
niee had aan het waterfront en hij
dreig,:Albert in grote moeilijkheden
te brengen. Hij dreigde de hele zaak
et zullen aanbrengen en het enige wat
Albert doen kon was, hem kwijt te
raken. Hij probeerde van alles om
em over te halen en hem kalm te
ouaen, maar pr was niks met hem te
egmnen Hij moest hem om zeep
brengen."
wil aiZ0 wfld Panto gedood en het
Ha Jt a beiders in de zes Camar-
volaluepSn vaJ} Internationale Ha-
nnnmJ?6''ders Organisatie aldus ge-
jajr 1 Üzeren reglement, hun
opgelegd door de apache Emil Camar-
ging zijn gewone gang. Anasta
sia werd zelfs niet bij O'Dwyer ter
ondervraging voorgeleid.
De doodgewone leden der havenar
beiders-organisatie, aldus werd ge
tuigd, moesten een soort belasting be
talen aan de gangsters, van wie ze
als t v are eigendom werden slechts
zeiden mocht-n ze vergaderingen hou
den. Niet slechts roo»sten ze tot 40
pel. van hun lonen afdragen voor het
voorrecht werk te krijgen (deze „be
lasting wordt „kiek back" genoemd)
maar ze moeten een abonnement be
talen voor haarknippen in een bar-
blerss aak waar ze nooit een voet in
mogen zetten en ze moeten idioot ho
ge pryzen betalen voor het betrekken
jn een algemene beschouwing over
de huidige economische toestand
van ons land, heeft de voorzitter van
de Tilburgse Kamer van Koophandel,
de lieer H. Mannaerts in de Maandag
middag gehouden vergadering een
waarschuwend woord doen horen te
gen verdere verhoging van de kosten
factoren, in het bijzonder voor het
industriële bedrijfsleven.
Hij pleitte voor tijdelijke rust in
de sector sociale voorzieningen, die op
de lonen aansluiten. Voorts voor vrij
stelling van een primair dividend van
bv. 5 pet. verhoging der huren en te
vens voor algehele afschaffing der
vereveningsheffing.
Mede als gevolg van de grotere sta
biliteit in de wolprijzen en de ont
wikkeling op de binnenlandse markt,
is er in het afgelopen jaar een alles
zins gunstige situatie in de wol-in
dustrie merkbaar geweest. Ook de ex
port vertoonde enige vooruitgang. Een
resultaat, dat temeer tot voldoening
stemt, als men in aanmerking neemt,
dat Engeland en zijn dominions, als
ook Frankrijk en Ierland tot een ri-
goureuse beperking van de import
zijn overgegaan.
Daarentegen verliep de export naar
België, West-Duitsland en Scandina
vië zeer bevredigend.
De situatie in de Goirlese Katoen-,
linnen-, jute- en tapijt-industrie liep
in 1952 vrijwel parallel met die in de
Tilburgse wolindustrie. Werkloosheid
van betekenis heeft Goirle niet ge
kend en de vooruitzichten zijn be
hoorlijk.
Ten aanzien van de zoolleer-in
dustrie zijn de perspectieven voor de
naaste toekomst niet onverdeeld gun
stig: de situatie in de overleer-branche
daarentegen geeft reden tot enig opti
misme.
De schoen-industrie kan op een- be
trekkelijk bevredigend jaar terugzien.
Geëxporteerd werd bijna 20 pet. van
de totale productie. Meer dan 50 pet.
van dit aantal ging naar België en
Luxemburg. Het feit. dat de Neder
landse schoenindustrie in vrijwel alle
landen der wereld voet aan de grond
heeft gekregen, wettigt de hoop, dat
de export voorshands op een behoor
lijk peil gehandhaafd zal kunnen blij
ven.
In tegenstelling tot 1951 is 1952 voor
de steen-industrie minder gunstig ver
lopen.
De bedrijvigheid in de confectie-in-
lustrie heeft zich in de loop van het
jaai dermate ontwikkeld, dat van een
bijna volledige bezetting kon worden
gesproken.
De accijnsverlaging heeft een goede
invloed uitgeoefend op de rendabili-
I tcit der siga'en-ln.diic rj0. De expo-
I naar België was zeer belangrijk.
In de sector „ambacht" kan van 'n
achteruitgang in algemene zin niet
worden gesproken; de detailhandel
Daarentegen gaat zwaar gebukt onder
de druk der fiscale lasten en ver
keert dientengevolge niet zelden
liquiditeitsmoeilijkeden.
Wat de werkgelegenheid aangaat
neemt het gewest Tilburg ten opzich
te van de provincie Noordbrabant en
van Nederland een gunstige positie in
en de vooruitzichten voor de naaste
toekomst kunnen in het algemeen vrij
gunstig beoordeeld worden.
de kleine trap, nachtreigers, ooievaars
enz. enz. Dit alles werd uit allerlei
schuilhoeken in het bewuste perceel
te Apeldoorn te voorschijn gehaald.
Het aantal eieren van beschermde
vogels liep, zoals gezegd, in de duizen
den. Er werden geteld 64 eieren van
purperreigers, boeëenzwaluw (210),
oever-zwaluw (43), koolmees (449), le
pelaar (204).
Deskundigen waren van lordeel, dat
een groot deel der lepelaar-eieren be
broed is geweest. Ook bevonden zich
bij deze verzameling honderden nes
ten van beschermde vogels.
In 1950 vestigde de hoofd-commis-
saris van politie te Utrecht reeds de
aandacht op deze man, zich noemende
conservator van het museum Natura
te Utrecht. Hij plaatste in landbouw-
en tuindersbladen advertenties, waar
in hij voor het zenden van vijf dóde
vogels één geprepareerde vogel aan
bood.
Ook stelde hy zich in verschillen
de dorpen bü het uitgaan der scholen
op en bood de schooljeugd een opge
zette eekhoorn of iets dergelijks aan
in ruil voor eieren van beschermde
vogels.
Door deze wijze van handelen be
schikt hij over tal van relaties over
het gehele land verspreid, die hem
vogels en eieren leveren. Volgens zijn
eigen verklaring beschikt R., die reeds
verschillende malen is veroordeeld ter
zake van overtreding van Vogelwet
en Jachtwet, over plusminus 1500
„medewerkers"....
IN een interessant artikel in het laatst-verschenen Jaarboek van de Geschied
en Oudheidkundige Kring „De Oranjeboom" schrijft de heer A. Hallema
over de Bredase Gevangenissen in de 19e eeuw.
Hij vertelt daarin o.m. dat bij een advertentie in de „Bredasche Cou
rant" van 13 Nov. 1824 de zgn. Gevangentoren ten verkoop werd aangeboden.
Al meer dan vier eeuwen had die merkwaardige Poortgevangenis dienst ge
daan voor de bewaring van allerlei gedetineerden. De heer Hallema schrijft:
„Zij was ais bouwwerk een der muurtorens uit de fortificatiewerken door Jan
van Polanen, Heer van de Leek en van de stad Breda omstreeks het midden
der 14e eeuw aangelegd. Deze muurtoren was evenals de Gravensteen te Lei
den en te Zierikzee en tal van andere toren- en poortgevangenissen in de
Nederlanden reeds in de late Middeleeuwen als gevangenis te Breda ingericht
en er werd een veelvuldig gebruik van gemaakt, zolang Breda slechts één
gevangenis voor preventieven en gevonnisten bezat."
Gevangen toren, voorloper
van „de paraplu"
De Gevangentoren stond met het
daarbij behorende verblijf van de con
cierge, „belend oost en- noord de
Stadsstraten, zuid de Oude Vest, en
west het woonhuis van Johannes Kie
ken". Deze Gevangentoren, die in 1824
onder de hamer kwam, had in die vijf
eeuwen al heel wat vogels van diverse
pluimage binnen z'n wanden gezien,
misdadigers en misschien ook vele....
onschuldigen.
MIRAKELBOECK
Jet, scheepvaartverkeer in de haveu
van Vlissingen is in het afgelo
pen jaar toegenomen in vergelijking
met 1951. Dii geldt zowel voor het to
taal aantal schepen, dat van deze ha
ven gebruik maakte, als voor de tota
le tonnage. Het aantal schepen nam
namelijk toe van 1671 tot 1798, de to
tale tonnage van 2.621.004 bruto re
gister ton tot 2.627.827 bruto register
ton.
Alleen het aantal binnenschepen
liep terug namelijk van 1267 tot 918
(van 487.837 bruto register ton tot
405.319 bruto register ton), dit als ge
volg van de verminderde bouwactivi
teit. Wat de zeeschepen betreft, was
1952 voor de Vlissingse haven het bes
te jaar sedert de bevrijding. De ver
deling van de schepen was als volgt:
bunkerschepen olie 1198 (1100), bun
kerschepen koren 130 (131), bijleggers
383 (388). Maatschappij Zeeland 3)
(26). reparatieschepen 9 (13), ladende
en lossende schepen 41 (13). van de 41
ladende en lossende schepen, aismede
van de schepen van Maatschappij
„Zeeland" bunkerden er nog 12. zodat
het totaal aantal olie-bunkerende
schepen tenslotte 1210 bedroeg. On
danks de verbeterde kolenpositie bleef
het aantal sohepen, dat kolen kwam
bunkeren, gelijk, ongetwijfeld als ge
volg van het feit. dat steeds minder
schepen kolen stoken.
TOERISTENDIENST
Maatschappij Zeeland werd geboden
en voorts aan de bevestiging van de
zetel van de sleepdienst van de „N.V.
Hollandse Maatschappij tot uitvoering
van scheepstransporten en bergings
werken" in Vlissingen. voorheen te
Haarlem.
De bezetting van de tankinstalla
tie (traan- en stookolie) was in 1952
nog beter dan in 1951 (melasse en
gasolie). Dank zij het feit, dat in Fe
bruari een graanzuiger in bedrijf werd
gesteld, kon de bezetting van de loods-
ruimte tot bijna het dubbele van die
van 1951 opgevoerd worden. Het toe
ristenverkeer per schip tussen België
en Vlissingen liep iets terug. In totaal
arriveerden 121 sohepen (113) met
23.931 passagiers (27.815). Van deze
schepen maakten 26 (54) gebruik van
de buitenhaven en 95 (59) van de ge
meentelijke vissershaven. Het stuwa-
doorsbedrijf van de N.V. Haven van
Vlissingen verwerkte ln 1952 aan di
versen 18.175 ton (71.799 ton), aan
stenen 6.662.000 (9.279.000) en aan
dakpannen 19.000 (93.000).
(Advertentie)
SLECHTS ENKELE DAGEN
GINNEKENWEG 66 BREDA
7ou tot die onschuldigen mogelijk
ook niet behoord hebben die man
uit Breda of uit de omstreken, wiens
bevrijding vermeld wordt in „Het Mi-
rakelboeck Onser Liever Vrouwen
t'Amersfoert", dat door „het Onze
Lieve Vrouwe Gilde" in die stad vóór
enkele jaren in herdruk werd uitge
geven? De verhalen over de gebeds
verhoringen en de „mirakelen" zijn
bont en kleurig, naief en lichtgelovig;
ze geven een boeiend beeld van het
vurig, eenvoudig geloofsleven van ons
volk in de middeleeuwen. De kroniek
is begonnen in 1444, korte tijd nadat
het Mariabeeldje in 't water bij
Amersfoort gevonden is, en bevat,
doorgaande tot 1545 niet minder dan
542 betuigingen van dank voor ver
kregen gunsten. Onze critische zin
staat niet zo haastig meer klaar met
het „wonder", maar al mogen dan
bij die genezingen en verhoringen en
bedevaarten naar Amersfoort natuur
lijke krachten vaak gewerkt hebben -
dit staat als een paal boven water:
De Middeleeuwer had een geloof, dat
bergen verzette.
Het 164e relaas dat de Kroniek
schrijver uit Amersfoort boekte (plm.
1450) luidt:
,Jtem het was een man gevangen
tot Breda ende men wist
anders nijet, dan men hem soude
onthalsen. Zijn wijff quam in hae-
ren slaep voer, als haer dochte, dat
zij bevaert t' Amersjoert tot Onse L.
Vrou loven soude, haer man en
soude geen pijn aengedaen worden.
Zij loejfde Onse L. Vrou te ver-
soecken mit een wasschen stocka en
des anderen daghes quam hij v p ij t
door een stereke toorn.
Ende hij quam hier en dede zijn
bevaert."
■"Toen Seger Siebrands in de donkere
beddekoets naast zijn huisvrouw
Lijsken wakker schoot uit een loze
hazenslaap, hoorde hij dof en dreu
nend drie bronzen klokkeslagen ver-
galmen door de nachtelijke stilte van
de aloude stede van Breda. Zijn wan-
J Jet jaaroverzicht van de N.V. Ha-
ven van Vlissingen maakt ook
melding van de toeristendienst van de
Maatschappij Zeeland op Folkestone.
In 1952 nog 20 reizen, bood het sei
zoen niets meer. zodat Vlissingen het
thans, behoudens enkele opliggende-
en reparatieschepen geheel zonder de
Maatschappij Zeeland zal moeten stel
len. De vroegere aanlegplaatsen voor
de Zeelandschepen werden nog steeds
niet hrsteld. De bouw van de nieuwe
sluizen vond voortgang. Verwacht
wordt, dat daze sluizen tegen het ein
de van 1953 gereed zullen zijn. Het
loodswezen nam in 1952 aan de Vlis
singse haven zijn nieuwe betonnings-
magazijn in gebruik. Herinnerd wordt
in het overzicht aan de vlotte hulp,
welke na de versperring van de Nieu
we Waterweg in November aan de
„Maasdam" van de Holland-Amerika-
lijn en de „Mecklenburg" van de
"POEN een brievenbesteller vorige
week te Edinburg een brievenbus
opende, vond hij daarin een pakket
met springstof, waarvan het lont uit-
gedofd was, na over een lengte van
ongeveer 5 cm tc zijn verbrand. Vol
gens een nolitieman was de lading,
die bestond uit twee gelinietbuisjes
en een aansteker, sterk genoeg om
een geheel huis op te blazen.
De betrokken brievenbus is de
enige die moment, de nieuwe konink
lijke letter „E. R." (Elizabeth Regi-
na) draagt. Sedert zij op 28 November
is geplaatst, heeft zen ze reeds ver
scheidene malen in brand wiHen ste
ken. Op 30 November waren de letters
met teer besmeurd. Op 6 December
werd in de brievenbus een lichte gra
naat ontdekt, die niet tot ontploffing
was gekomen en op 22 December was
de deur van de bus met gele verf be
klad.
Vermoed wordt dat die incidenten
toe te schrijven zijn aan Schotse na
tionalisten. die de aandacht van het
publiek wensen te vestigen op hun
oppositie tegen de titel van de nieu
we Koningin. Zij eisen inderdaad voor
Elizabeth II. die de eerste Elizabeth
op de Schotse troon zal zijn. de titel
van Elizabeth I van Schotland. Schot
land bevond zich nog onder net be
wind van de Stuarts gedurende de re
gering van Elizabeth I van Engeland,
die Koningin Maria Stuart van
Schotland deed terechtstellen.
MEDERLAND komt voor de tegen-.
- «rnnrdi inductridiicnfin nnnririn
woordi industrialisatie energie
uit het Limburgse bekken, aangevuld
te kort. We hebben alleen de kolen
met geïmporteerde kolen, omdat de
mijnindustrie niet de gehele benodig
de hoeveelheid uit de grond haalt; een
vierde van de hier benodigde benzine
uit de boorterreinen van Schoone-
bcek; een zekere hoeveelheid aardgas,
waarvan noch de hoeveelheid jaar
lijks naar boven te brengen hoeveel
heid al hekend is. noch de gehele dis
tributie is geregeld.
Daarenboven beschikt Nederland
over een efficiënte verwerking van
een deel der Limburgse kolen, ver
kregen hoeveelheid kolengas en een
door bepaalde bewerking der aan
gevoerde ruwe olie verkregen kraak-
gas; beide gebruikt voor licht- en ver-
warmingsgas.
De eerste geeft rechtstreeks een be
sparing aan steenkolen; de andere in
de plaats tredende van kolengas is
dus een aanvulling van de bestaande
energie-voorraad.
Tegenwoordig heeft Nederland
daaraan niet meer genoeg en kopen
we eiectrische stroom uit het Rijn
land.
Als onze industrie zich nog gaat
uitbreiden komt Nederland hoe lan
ger hoe meer energie te kort. En het
is die energie welke een der voor
naamste kostenfactoren in de produc
tieprijs Is.
N Nedorinnd missen we. wat andere
landen van Europa wel hebuen. de
-nergie uit watervallen.
De wereld heeft nu een nieuwe
energiebron ontdekt, die vernregen
door de atoomsplitsing. Daain zijn
Amerika en Engeland ons ver voor
en het zal jaren duren voor we
deze economische achterstand hebben
ingehaald. Om die energie te kunnen
krijgen moet Nederlandse wetenschap
en techniek aan de slag. Ze gaan aan
de slag en de centen worden bij el
kaar gebracht. Het zal niet anders
dan welkom zijn als binnen een tien
tal jaren (wie weet, is het niet eer
der!) de energie geleverd kan wor
den.
ZETMEELVOEDSEL
LIET aantal ha. landbouwgrond met
mais beteeld, neemt sterk toe.
Vooral de Zuidelijke provincies doen
daarbij hun best. De nieuwste mais-
soorten leveren per ha. meer zetmeel,
dan rogge en haver. Door de steeds
verminderende paardenstapel is veel
haveraanplant ook niet meer nodig.
Door deze zich vernieuwende cultuur
(de opbrengst is nog slechts een klein
deel van het ingevoerde) maakt Ne
derland zich voor veevoer en mense
lijke maisproducten weer iets meer
onafhankelijk van de Amerikaanse in
voer Er kan nog meer geteeld wor
den als veel producenten van groen
ten zich eens realiseerden dat de
groententeelt (hoe rendabel ze ook
schijnt) twee bezwaren heeft. Het eer
ste bezwaar is dat de opbrengst in
topmaanden (wanneer er dan eindelijk
eens flinke winst kon komen) altijd
tot doordraaien leidt, terwijl het im
porterende buitenland weet dat wij
van de geproduceerde artikelen af
moeten en deze dan slechts tegen de
geringst mogelijke prijs willen kopen.
Telkenjare geeft dit in verschillende
tuinbouwbedrijven financiële catastro
phes. Conclusie moest zijn om minder
te produceren, en land gebruiken
voor zetmeelvoedselaanplant, zodat 't
buitenland, dat onze producten tóch
nodig heeft door het verminderde
aanbod méér moet betalen.
Oude fruitboomgaarden worden
omgehakt en men propageert de vrij
komende gronden in cultuur te ne
men voor eetbare gewassen; nodig om
import tegen dure deviezen te vermin
deren.
De druiventeelt brengt hoe langer
hoe minder goede resultaten. Het
schijnt, dat het Nederlandse publiek
weinig druiven eet. Te hoge prijs? Te
weinig smaak erin? Een kwestie van
speciale studie. Maar het gevolg is,
dat vele druivenkassén worden opge
heven. Plaats voor nieuwe kasgroen-
ten! Meer verhoogde productie in ge
specialiseerde groenten: sla, komkom
mer, tomaten, bloemkool, weer meer
doordraaiïngen! Weer een motief voor
inkrimping groenten-teelt.
benelux
IN België blijft de economische ach-
1 terlijkheid en productie door te wei
nig efficiënty ten aanzien van zelfde
produtie in Nederland. Telkenmale
weer verzet in België tegen import
uit België. Telkenmale weer nieuwe
Benelux-onderhandelingen. Telken
male weer nieuwe moeilijkheden om
tot het Benelux economische samen
smelting te komen. De schuld ligt heus
niet bij Nederland. Men moet eerbied
blijven behouden voor de onderhan
delaars. die schi.i" ar no -;l dp moed
verliezen om de B gen de feiten un
der ogen te brengen.
p.t.t.-tarieven
TN 1951 kondigde de minister verho-
ging van post-, telefoon- en tele
gramtarieven aan voor 1952. Zij wer
den niet verhoogd. Nu is de aankon
diging definitief; maar ze gaat pas in
midden 1953. De verhoging is daar
enboven nog maar zeer gering. En ei
staan ook verlagingen tegenover.
DOLLARS VOOR EIGEN
GEBRUIK
rYE exporteurs naar de doilarianden
mogen een klein deel van bun
dollarontvangsten voor eigen handel
zelf gebruiken om er zaken mee te
doen.
Eerst werden ze hoofdzakelijk ge
bruikt voor de aankoop van mooie,
dure sleeën (de uitdrukking is lang
zamerhand gemeen goed geworden).
Totdat de regering er een stokje voor
stak. We zijn in Nederland te arm
om veel dure auto's tussen de 18.000
en 32.000 gulden te kopen. De auto
mobilist heeft meer baat bij het volks
wagen-type. De aanschaf is heel wat
goedkoper en het onderhoud nog zo
veel meer goedkoper.
'Toen dat besteden van de toch zo
welkome dollars aan banden werd
gelegd, wierp men zich op nylons.
Blijkbaar wilde men met alle geweld
de dames in het gevlei komen. Ons
land kreeg een overvloed nylons. De
ooriogsprijs daalde wel wat, maar niet
veel. Er waren trouwens ook heel
wat slechte merken bij.
In 1951 dreigde de regering aan die
invoer ook eens een einde te gaan
maken. Het bleef bij een dreigement
Dezer dagen heeft de regering gezegd:
er moet een eind aan komen We
verbieden het. Waarschijnlijk staat
dit ook in verband dat de Eskalon-
kous in voldoende mate wordt gefa
briceerd. En die productie moet nu
maar eens beschermd worden en ver
ier gepropageerd.
Waarop zullen de dollarsbezitters
zich nu gaan werpen. Op goede allu-
minium-grondstoffen? Op bijzondere
staalsoorten? Misschien heeft onze in
dustrie er meer aan.
Ook zou mm k-mo '>„i,....,„n
'n Am.-ik.-irisr rff-"ten. -gen de
tijd dat we die Kapitaaltjes kunnen
gaan gebruiken.
kei houten rietgedaakte huizeke leun
de moe voorover in 'n morsig zande
rig steegje op enkele boogscheuten
van de grote kerk. En in 'n onwe
zenlijke blauwige manestraal, die
naar binnen piepte door 't groenge-
ruite vlieringvensterke zag Seger, als
hij even z'n hoofd van de peluw
lichtte, de wirwar van balken en
steigers, palen en planken, die de zij
muren der in aanbouw zijnde kerk
omschansten in velerlei stellagieën.
Plots flitste het als een hartelijk ge-
weerhaakt pijltje in z'n bewustzijn:
morgen vroeg had hij een lastige
zware gang te gaan. Naar de ge
strenge Schout van Breda, het hoofd
der geduchte vierschaer, die over le
ven en dood van de gedaagden te be
slissen had. Dat deze tribulatie hem
overkomen moest! Seger Siebrands, 'n
simpele arme korvenmaker en stoe-
lenmatter, die nooit of te nimmer een
vlieg kwaad zou doen. Hij kreeg al
de daver in z'n benen als de diena
ren van 't gerecht hem boos beke
ken.
Al de dorpen der Baanderij liep hij
al jaren af om z'n bennen en korven
aan de man te brengen. Lijsken, z'n
vrouw, hielp hem naarstig en bered
derend in de kleine byvank achter z'n
huisje, waar 't riet en de tenen wis
sen in voorraad gestapeld lagen. En
daar, onder 'n hoop wilgenrijs, had
hij gister, na de avondklok al, een
ontstellende vondst gedaan. Een bui
del met geldstukken! Bij 't flakke
rend vetkaarsvlammetje hadden ze
beiden nog alles bekeken, een schat
aan baar geld: glanzende mottoenen,
blinkende rijders, maar ook blanken
en oorden en braspenningen! Lijsken
had er bij gestaan met geheven armen
en klaagde ach-en-wee, want ze be
greep wel, dat zoiets van de diefte af
komstig was, van de roof, waarvan
de hele stede al dagen vol van was.
Uit de bouwhut der kapittelkerk was
de gevulde leren buidel verdwenen,
waar des Zaterdags de werkgezellen
uit betaald werden en was 't nu niet
klaar als de zon, dat de dief uit angst
misschien, die geldbuidel verstopt
had in de schuur van 't simpele Se-
gerken?
Nog vóór de Metten zouden luiden
van de Grote Kerk zou hij van z'n
vondst de Schout in kennis gaan stel
len. Onrustig woelde hij naast 't rus
tig slapende Lijsken.
Maar toen de vroege September
morgen gloorde over de stille huize-
kens van "t ontwakende stadje Breda,
stonden daar dreigend en vervaarlijk
de Schout en de Rode Roede, op de
drempel van Segers huizeken. En on
danks alle schreiende woorden van
Lijsken werd het eenvoudige manne
ken medegevoerd, verdacht van dief
stal. Hij werd op de Oude Vest in de
Gevangentoren in apprehensie gesteld.
T ijsken is overstuur. Bij alle druk-
doende meewarige buurvrouwen
vindt ze geen heul of troost. Hon
derden malen heeft ze verteld, hoe
ze 't geld vonden en dat heur Seger
het juist die morgen had willen be
kend maVen aan het Stadsgerecht. En
zij geloven Lijsken, ze kennen hen te
goed. Deae arme, brave mensen heb
ben geen diefte op hun geweten. Maar
de schijn is toch tegen!
In groepen staan de Bredase men
sen bijeen; wie zal dat naar recht en
reden weten te vonnissen?
Lijsken is kloek. Haar man is on-
schuldigd. Dat zal God en Ons Lie-
Vrouwken niet toelaten dat haar man
onthalsd zal worden en gestraft voor
een misdaad, die hij niet heeft be
gaan. Lijsken bidt met een rotsvast
Godsvertrouwen. Ze is een Middel
eeuwse Brabantse vrouw, van boeren-
komaf.
Ze ligt op de knieën bij 't Bredase
Sacrament van-der-Nijervaert, nog
maar enkele jaren geleden in plech
tige ommegang van Klundert naar
deze stede overgebracht. Ze bidt met
opgeheven armen bij 't Lie-Vrouwen-
beeld; ze hoort spreken van 't Mira-
culeuse Beeldeken van Onze L. Vrou
in Amersfoort, dat in 't water gevon
den is.En als ze 's avonds
schreiend neerligt in de houten bedde
koets in haar armelijk huisje, denkt
ze aan Seger in die sombere poort op
de Vest. Ze valt in slaap en droomt,
ze hoort een stem „Ga naai Amers
foort ter bedevaart, en ik zal Seger
bevrijden."
Wakker geworden, peinst Lijsken
over de stem; haar besluit staat nu
vast. Ze belooft-, dat ze gaan zal. die
lange weg, vol gevaren en ongemak
ken naar Amersfoort, waar hulp voor
haar zal opdagen. Als haar man
terugkeert, zal ze O. L. Vrouw een
wassen blok offeren, een wassen stok,
van dezelfde vorm als het blok, waar
in nu haar man zo smadelijk in ge
sloten ligt in de Gevangentoren.
P nde des anderen daghes quam hy
vuijt door een sterke toorn"
Hoe zal het gegaan zijn? Heeft Seger
des nachts plots gevoeld, dat de
ijzeren banden waarmee z'n voeten en
benen in 't blok gesloten lagen, mis
schien door achteloosheid van de sup
poost toch nog te slaken waren?
Heeft hij ze met een in 't stro lig
gende spijker kunnen openen? Hoe 't
zij, Seger is opgestaan in die nacht;
heeft de bewaker de deur niet geslo
ten? Heeft de klapwaker hem niet
gezien op z'n ronde? In ieder geval:
Seger is thuisgekomen „vuyt door
een sterke toorn". Lijekens gebed is
verhoord, en de beevaart is trouw
volbracht.
Als we dan in onze twintigste eeuw
zo cynisch en laatdunkend-trots wor
den, dat ive beslist niets „wonder
baars" willen aannemen in 't vrome
I relaas van de Amersfoortse kroniek-
schrijver, zullen we dan in deze his-
toriële verbeelding maar aannemen,
dat Seger Siebrands door de Bredase
Schepenen vrijgelaten is bij gebrek
aan bewijs van schuld? En dat het de
Schout hoogst singulier voorkwam,
dat hem een anoniem briefken be
reikt had, waarin de bergplaats van
't gestolen geld genoemd was? In 'n
historische schets of novelle zou het
zo kunnen gebeuren.
Maar de concierge heeft het intense
geloof der pelgrims geziqn en hij heeft
getrouwelijk de hem vertelde beleve
nissen van de man uit Breda opgete
kend Ende hy heeft Onse L Vrou
gedanckt i n geloef yan ri-> groten
graciën, die hem geschiet is"
HUB. K.