AN ASTASIA, ongrijpbare bandiet OPRUIMING W ollenstoff enindustrie had goed jaar Bevrijde gevangene S) INTERESSANTE verschijnselen allerlei gebied Oomens" Boekhandel i ring 63 moorden... Ernstige schade voor Nederlandse vogelstand Historisch tijdsbeeld uit oud-Breda Het scheepvaartverkeer in de haven van Vlissingen in 1952 ECONOMISCHE SPITSIGHEDEN I YIENS NDA DEN IGEN DAGBLAD DE STEM VAN DINSDAG 6 JANUARI 1953 De corruptie aan het New Yorkse „Waterfront Pil voor burgemeester van New Jersey Onberedeneerde verzamelwoede RHELVWIN Pakhuis te Apeldoorn ontdekt Voorzitter Tilburgse K. van K constateert: Ook bevredigende uitkomsten voor andere Midden-Brabantse industrieën Steenindustrie f uitzondering Totale tonnage steeg Werk van Schotse nationalisten Brievenbesteller vond springstof-pakket in brievenbus te Edinburg op Atoomkracht - Maisteelt - Benelux-perikelen Grote sleeën en nylons w bi *1- '0' t de trein, die ien gevochten Bergenaar. it am gezet, maar dig, dat de dou- iegveld achter- arresteerde, schreef et) een r, waarin zU al- .as xii, in gezel- litie, spoedig ap and. HEK NAAR 1BOSCH. Cadena te Cn- garenfabriekeo [ollandae Sige- enkort worden ijf zal in een it concern wor- t.l. in de Anto- 's-Hertogen- INDEREN ;ee g naar Haam- zulk een succes in 1953 plaats et comité K.K. g van 1952 was volledig aan de te beantwoor- iaan, dat bij het riment ook de loljeugd voor Uit eg zou komen. Dit niddels ook vast. Ie namen in het aan de Bruijn uit heer Schrauwen school aldaar, te Haamstede zal i voor de nodige icteerd en onge- 1 met enthou- om de resul- i, j dit mogelijk n. JUBILEA BIJ IFABR1EK. het nieuwe jaar ders afscheid van Stampersgat we- van de pensioen- Voor het over- werknemers, die fabriek vergroeid ijf met al wat er loor en door ken- ik niet to verwón- inde jongere werk ;chappelijke wijze ïdste collega's na- dse waren het Piet 1st. Broos. In de het de reparateurs G. van Kalmthout ;e, C. Verpalen, A. nachtwacht Th. gaat J. Jongenelen >ant zich momen- te zamelen, om ;end geschenk te ele huldiging zal ie maand Januari, de jubilarissen Jas iren) en Adr. van enst jaren) worden n ook aan hen dè lux worden aange- ijwilliger8 chtdienst en in het jongens- vrijwilligers ge- s luchtwachtdienst, n worden opgeleid recht te bouwen bemannen. De om 8 uur plaats ;elijk tintje krijgen. """USE. school „Haarlem" te oor coupeuse-lerares aas, Mina Lammers, uit Heinkenszand. Con. Vlaamse Opera: e. Kon. Ned. Schouw- n een rat. Olympia 20 uur: ïxor 20 uur: De weg ion. Ned. Schouwburg rat. 30 uur: Tramlijn del 20 uur: De stad Olympia 20 uuf: 7VTEEN, de Anastasia, die wij thans eens onder de schijn- 1 werper plaatsenis niet zo onschuldig als de gelijhna- mige Tsarendochter, die in 1918 werd vermoord, noch zo deugdzaam als de dochter van de legendarische notaris Pontoise. Deze Anastasia, waar wij het thans over hebben, is een multi-mo or denaar, die nog altijd op vrije voeten rondloopt tot verwondering van allen, die wel eens van hem hoorden. In het adresboek van New-York staat Albert Anastasia vermeld als kleding-fabrikant, maar men is geneigd te glimlachen als men dat leest, omdat het publiekelijk bekend is, dat hij zijn voornaamste inkomsten krijgt uit corruptie, moord en doodslag. En nog altijd loopt de heer Anastasia op zijn dandy-achtige voeten rond en verschuilen zijn stekende ogen zich achter de grote ronde glazen van een donkere bril. Wie doet hem wat? QP DEZELFDE dag lichtten „Time" (New-York) en Max Tak in Else- viers Weekblad zijn doopceel in ver band met de onderzoekingen van de Misdaad-commissie van de staat New- York inzake de misdadige bedrijvig heid in het New-Yorkse havenkwar tier, kortweg Waterfront geheten. Het horen van Anastasia voor deze commissie noemde Time „het meest dramatische moment" en het blad vervolgt dan: Als de Oppermachtige van Broo- lynks oude Moord-Maatschappy is Anastasia verantwoordelijk voor de moord op 63 van zijn medemensen; als een oetopus van de misdaad bete kent hij het kort begrip van dat stel meedogenloze, heerszuchtige en ge welddadige schurken, wier woord de enige wet is op de 1250 km. pieren van Groot New-York. Mensen verdrongen zich langs de gangwanden van het New-Yorkse ge rechtshof en er ging een gemompel door de rijen toen Anastasia er tus sendoor schreed. Hij keek de mensen aan met een brutale verachting en evenzeer de wachters die het publiek terughielden terwijl de lampen der persfotografen bij de ingang flitsten. Als getuige was hij gematigd en beleefd. Met z'n dikke vingers streek hij zijn pak recht en schikte hij zijn conservatieve zwarte das. Hij was vertelde hij met een hese stem die brutale domheid verried, kledingsfa- brikant. Na 'n paar onschuldige vra gen te hebben beantwoord, hield hij z'n mond en vertrok hij met evenveel aanmatiging als hij was verschenen. Maar deze zwijgzaamheid dramati seerde te meer de onderzoekingen, die gezamenlijk ingesteld werden door de commissie en door de grote jury van Brooklyn; een hele week lang waren beide groepen op grote schaal aan 't spitten waarbij ze onder een ontzettende stank brokken van lang-begraven getuigenissen opdolven betreffende benden die jaarlijks een derde milliard dollars afzuigen van 's werelds grootste haven. Temidden van deze sensationele parade van mis dadige politici, corrupte politieman nen, knoeiende arbeidersleiders en snoevende gangsters in New-Jersey en New-York trad Anastasia on danks zichzelf als een ster naar voren De geest van Peter Panto, een op roerige scheepssjouwerman, wiens li- I chaam 11 jaar geleden in 'n kalkput 1 in New-Jersey werd gevonden, spookt I thans hem evenals de oud-burgemees- I ter van New-York, Bill O'Dwyer, voor ogen. hoe panto stierf van wijn van begunstigde handelaars diemeestentijds niets met wijn te maken hebben en die dus ook niet leveren. En wat had de ex-politieman, ex-rech ter, ex-officier van justitie, ex-gene- raal, ex-burgemeester en thans ex- ambassadeur der Ver. Staten in Mexi co hierop te zeggen? Veilig van over de Mexicaanse grens riep hij vorige week: „Als ze zo verdraaid veel be langstelling hebben voor Anastasia, waarom verdorie pakken ze die.... niet bij zijn kladden!" „HERVORMER". meester had op zijn schouder gehuild en gejammerd: „Ze hebben me te pakken, ze moeten een microfoon in de kamer hebben gehad." Weer bekomen van de schrik ver scheen Kenny op het televisiescherm om te protesteren tegen 't zwartma ken van zijn naam als die van „aarts bisschop Stepinac in Tsjecho-Slowa- kije" (de biflgemeester bedoelde klaarblijkelijk Joegoslavië). Maar z'n woorden waren nauwelijks koud of Richard McGrath van de gelijknamige stuwadoorsfirma getuigde, dat zijn firma overeengekomen was 50 procent van alle winsten van 'n pier te zul len betalen aan Kenny's schoonzoon, wanneer zij de rechten kreeg van an dere pieren van New-Jersey. Hoewel, zoals later bleek, de overeenkomst uitliep op de betaling van slechts duizend dollar voor goodwill. ZELFS HET LEGER. TNMIDDELS kreeg de commissie te horen, dat de Claremont Terminal- pier van de stad New-Jersey als zulk een inter esssante prooi werd be schouwd, dat er in de zomer van 1951 een onderwereld-oorlog werd uitge vochten om het recht ervan, te stelen. Nog geen zes maanden later liet het leger in afkeer de pier aan zijn lot over. Een vroegere havenarbeider, Charles Strang getuigde hoe een ze kere Walter („Wally de Haai") Mar- cinski er op pochte, dat hij burgemees ter Kenny's „toestemming" had voor de Clermont pieren. Wally, aldus Strang, stal kisten gereedschappen van de legertanks. „Ze stalen zoveel legergoederen, dat elke havenarbeider meer op een soldaat leek dan de sol daten zelf." Al deze sensationele verhalen, aldus besluit Time, riepen geen halt toe aan de corruptie aan het waterfront. Het is nauwelijks te voorspellen of ze dit wel ooit zullen doen. (Advertentie) 20 tabletten 45 .et. N.V. Koninklijk* Ph.rmncnotl.ch. F.brlnknn v/h Broesdes - Stbootnmn li Phirmsels TAE COMMISSIE hoorde ook van om koperij, corruptie, diefstal en plot selinge sterfgevallen aan de overzijde van de Hudson in New Jersey. Toen de candidaat voor het burgemeester schap van de stad Jersey, de „hervor mer" John V. Kenny een einde maak te aan de 30-jarige regering van baas Frank „Ik ben de Wet") Hague in '49 werd er in de straten gedanst. Maar twee weken geleden werd de „her vormer" Kenny bij herhaling beschul digd onder een hoedje te spelen met gangster-groepen. Albert Jordan, zijn vroegere chauf feur, getuigde dat hij meermalen Ken ny naar het huis van een bendeleider en speler in Jersey, Charlie Yanowski reed, die later werd doorgestoken met een ijspiek. Het bleek verder, dat Ken ny grote belangstelling had voor het waterfront en in Maart van het af gelopen jaar een geheime midder nachtelijke ontmoeting had met de op volger van de gevangen Joe Adonis, een zekere Anthony Strollo, een vent met een vollemaansgezicht en 'n paar enorme handen. Om nooit verklaarde redenen stond de chansonnier Phil Regan, een oud-politieman bekend on der de naam „De Zingende Smeris" hen voor die ontmoeting zijn kamer in het Warwick Hotel op Manhattan af. Burgemeester Kenny ontkende voor de jury de hele affaire. Maar zes dagen later gaf hij alles toe. Hij had tenslotte wel met Strollo te maken gehad, maar alleen voor het burger lijk welzijn, zo in de geest van „Roo sevelt ging een bezoek brengen aan Stalin", zei hij. Hij schaamde zich, dat hij het moest bekennen „want heel mijn leven ben ik vlekkeloos ge weest". Chauffeur Jordan kwam met een heel ander verhaal: de burge- pONTROLEURS Vogelwet van de Vogelbeschermings-wacht Zuid- West-Veluwe uit Ede hebben en kele dagen geleden, na uitstekende speurdersarbeid, in samenwerking met de hoofdcontroleur Vogelwet van het Departement van O., K. en W. uit Den Haag en geassisteerd door de politie van Apeldoorn en Utrecht, een gevoe lige klap toegebracht aan de niets ont ziende praktijken van lieden, die zich gedreven door een onberedeneerde verzamelwoede, gewoonlijk gepaard aan winstbejag, vergrijpen aan de Ne derlandse beschermde vogels. Na langdurige voorbereiding, waar bij 's mans gangen nauwkeurig wer den nagegaan, deden de beambten vo- 2-ige week de ontdekking van de dag: in een perceel aan de Kanaalstraat te Apeldoorn bleek zich een opslagplaats te bevinden van de Utrechtenaar J. G. R., waar niet minder dan 1600 geheel of gedeeltelijk geprepareerde be schermde vogels en ruim 6000 eieren aangetroffen en in beslag genomen werden. Een vrachtauto was ternau- wernood voldoende om deze voor raad te vervoeren. Vrijwel alle categorieën, tot de meest zelzame toe, bleken in deze op slagplaats aanwezig. Er varen om slechts een kleine greep te doen 78 buizerds, waarvan een belangrijk ge deelte zeer waarschijnlijk op de klem gevangen is, 19 haviken. 13 roerdom pen, 45 steenuiltjes, 52 torenvalken, 134 zwarte sterns, 2 vis-arenden etc. etc. Ook honderden kleine zangvogels had den het leven moeten laten. Er waren 'b.v. 79 cadavers van merels waar van er 40 in een doos, volkomen voor preDaratie ongeschikt, werden aange troffen verder kruisbekken, wiele walen en stormvogels, de zeldzame milaan, maar ook de kwartelkoning, LIET WAS O'Dwyer, toenmaals een politiek-eerzuchtige officier van justitie in Brooklyn, die publiekrech telijk recht beloofde in de zaak-Panto. Het was O'Dwyer die tenslotte Anas tasia, de moordenaar, vrijuit liet gaan wegens gebrek aan bewijs, nadat de kroongetuige Abe („Kid Twist") Re- les uit een venster van een hotel op Coney Island „sprong of viel" terwijl zijn kamer door zes New-Yorkse agen ten werd bewaakt. Maar vorige week dolf de commissie een rapport op begraven door O'Dwyer betreffende de juiste omstandigheden van Panto's dood. Er werd in onthuld dat op 7 Febr. 1941 een der „soldaten" van de Moord- maatschappij, Albert („Tick Tock") Tannenbaum genaamd, aan een lid der rechtbank vertelde, dat hij een me de-apache Emanuel („Meny") Weiss in het Prospect Park te Brooklyn had ontmoet. Tannenbaum merkte op, dat er schrammen liepen over de handen van Weiss en hij vroeg hoe die er op gekomen waren. Hier volgt dan het antwoord van Weiss, zoals dat door Tannenbaum werd verteld: „Hij zei: we hadden verleden naeht een, knokpartij. Ik zei: o ja? En toen vertelde hij me, dat (Jimmy) Ferraco en (Albert) Anastassia en hijzelf in een huis stonden te wachten op iemand die een vent moest meebren gen die om zeep moest worden ge holpen. „Hij zei: de vent, die juist de deur binnen ging moet hebben begrepen wat er aan de hand was, want hij pro beerde er uit te komen. En hij kwam er uit. Weiss zei: het was een geluk dt ik er was. Want als ik er niet ge weest was, zou hij ontsnapt zijn. Ik jreep hem en sloeg hem. en hij begon te vechten en toen kreeg ik die krabbels^ Maar hij kwam niet weg. „Ik zei: wat was er met die vent aan de hand? „Weiss zei: Het was Panto, een ke rel waar Albert een hoop gedonder niee had aan het waterfront en hij dreig,:Albert in grote moeilijkheden te brengen. Hij dreigde de hele zaak et zullen aanbrengen en het enige wat Albert doen kon was, hem kwijt te raken. Hij probeerde van alles om em over te halen en hem kalm te ouaen, maar pr was niks met hem te egmnen Hij moest hem om zeep brengen." wil aiZ0 wfld Panto gedood en het Ha Jt a beiders in de zes Camar- volaluepSn vaJ} Internationale Ha- nnnmJ?6''ders Organisatie aldus ge- jajr 1 Üzeren reglement, hun opgelegd door de apache Emil Camar- ging zijn gewone gang. Anasta sia werd zelfs niet bij O'Dwyer ter ondervraging voorgeleid. De doodgewone leden der havenar beiders-organisatie, aldus werd ge tuigd, moesten een soort belasting be talen aan de gangsters, van wie ze als t v are eigendom werden slechts zeiden mocht-n ze vergaderingen hou den. Niet slechts roo»sten ze tot 40 pel. van hun lonen afdragen voor het voorrecht werk te krijgen (deze „be lasting wordt „kiek back" genoemd) maar ze moeten een abonnement be talen voor haarknippen in een bar- blerss aak waar ze nooit een voet in mogen zetten en ze moeten idioot ho ge pryzen betalen voor het betrekken jn een algemene beschouwing over de huidige economische toestand van ons land, heeft de voorzitter van de Tilburgse Kamer van Koophandel, de lieer H. Mannaerts in de Maandag middag gehouden vergadering een waarschuwend woord doen horen te gen verdere verhoging van de kosten factoren, in het bijzonder voor het industriële bedrijfsleven. Hij pleitte voor tijdelijke rust in de sector sociale voorzieningen, die op de lonen aansluiten. Voorts voor vrij stelling van een primair dividend van bv. 5 pet. verhoging der huren en te vens voor algehele afschaffing der vereveningsheffing. Mede als gevolg van de grotere sta biliteit in de wolprijzen en de ont wikkeling op de binnenlandse markt, is er in het afgelopen jaar een alles zins gunstige situatie in de wol-in dustrie merkbaar geweest. Ook de ex port vertoonde enige vooruitgang. Een resultaat, dat temeer tot voldoening stemt, als men in aanmerking neemt, dat Engeland en zijn dominions, als ook Frankrijk en Ierland tot een ri- goureuse beperking van de import zijn overgegaan. Daarentegen verliep de export naar België, West-Duitsland en Scandina vië zeer bevredigend. De situatie in de Goirlese Katoen-, linnen-, jute- en tapijt-industrie liep in 1952 vrijwel parallel met die in de Tilburgse wolindustrie. Werkloosheid van betekenis heeft Goirle niet ge kend en de vooruitzichten zijn be hoorlijk. Ten aanzien van de zoolleer-in dustrie zijn de perspectieven voor de naaste toekomst niet onverdeeld gun stig: de situatie in de overleer-branche daarentegen geeft reden tot enig opti misme. De schoen-industrie kan op een- be trekkelijk bevredigend jaar terugzien. Geëxporteerd werd bijna 20 pet. van de totale productie. Meer dan 50 pet. van dit aantal ging naar België en Luxemburg. Het feit. dat de Neder landse schoenindustrie in vrijwel alle landen der wereld voet aan de grond heeft gekregen, wettigt de hoop, dat de export voorshands op een behoor lijk peil gehandhaafd zal kunnen blij ven. In tegenstelling tot 1951 is 1952 voor de steen-industrie minder gunstig ver lopen. De bedrijvigheid in de confectie-in- lustrie heeft zich in de loop van het jaai dermate ontwikkeld, dat van een bijna volledige bezetting kon worden gesproken. De accijnsverlaging heeft een goede invloed uitgeoefend op de rendabili- I tcit der siga'en-ln.diic rj0. De expo- I naar België was zeer belangrijk. In de sector „ambacht" kan van 'n achteruitgang in algemene zin niet worden gesproken; de detailhandel Daarentegen gaat zwaar gebukt onder de druk der fiscale lasten en ver keert dientengevolge niet zelden liquiditeitsmoeilijkeden. Wat de werkgelegenheid aangaat neemt het gewest Tilburg ten opzich te van de provincie Noordbrabant en van Nederland een gunstige positie in en de vooruitzichten voor de naaste toekomst kunnen in het algemeen vrij gunstig beoordeeld worden. de kleine trap, nachtreigers, ooievaars enz. enz. Dit alles werd uit allerlei schuilhoeken in het bewuste perceel te Apeldoorn te voorschijn gehaald. Het aantal eieren van beschermde vogels liep, zoals gezegd, in de duizen den. Er werden geteld 64 eieren van purperreigers, boeëenzwaluw (210), oever-zwaluw (43), koolmees (449), le pelaar (204). Deskundigen waren van lordeel, dat een groot deel der lepelaar-eieren be broed is geweest. Ook bevonden zich bij deze verzameling honderden nes ten van beschermde vogels. In 1950 vestigde de hoofd-commis- saris van politie te Utrecht reeds de aandacht op deze man, zich noemende conservator van het museum Natura te Utrecht. Hij plaatste in landbouw- en tuindersbladen advertenties, waar in hij voor het zenden van vijf dóde vogels één geprepareerde vogel aan bood. Ook stelde hy zich in verschillen de dorpen bü het uitgaan der scholen op en bood de schooljeugd een opge zette eekhoorn of iets dergelijks aan in ruil voor eieren van beschermde vogels. Door deze wijze van handelen be schikt hij over tal van relaties over het gehele land verspreid, die hem vogels en eieren leveren. Volgens zijn eigen verklaring beschikt R., die reeds verschillende malen is veroordeeld ter zake van overtreding van Vogelwet en Jachtwet, over plusminus 1500 „medewerkers".... IN een interessant artikel in het laatst-verschenen Jaarboek van de Geschied en Oudheidkundige Kring „De Oranjeboom" schrijft de heer A. Hallema over de Bredase Gevangenissen in de 19e eeuw. Hij vertelt daarin o.m. dat bij een advertentie in de „Bredasche Cou rant" van 13 Nov. 1824 de zgn. Gevangentoren ten verkoop werd aangeboden. Al meer dan vier eeuwen had die merkwaardige Poortgevangenis dienst ge daan voor de bewaring van allerlei gedetineerden. De heer Hallema schrijft: „Zij was ais bouwwerk een der muurtorens uit de fortificatiewerken door Jan van Polanen, Heer van de Leek en van de stad Breda omstreeks het midden der 14e eeuw aangelegd. Deze muurtoren was evenals de Gravensteen te Lei den en te Zierikzee en tal van andere toren- en poortgevangenissen in de Nederlanden reeds in de late Middeleeuwen als gevangenis te Breda ingericht en er werd een veelvuldig gebruik van gemaakt, zolang Breda slechts één gevangenis voor preventieven en gevonnisten bezat." Gevangen toren, voorloper van „de paraplu" De Gevangentoren stond met het daarbij behorende verblijf van de con cierge, „belend oost en- noord de Stadsstraten, zuid de Oude Vest, en west het woonhuis van Johannes Kie ken". Deze Gevangentoren, die in 1824 onder de hamer kwam, had in die vijf eeuwen al heel wat vogels van diverse pluimage binnen z'n wanden gezien, misdadigers en misschien ook vele.... onschuldigen. MIRAKELBOECK Jet, scheepvaartverkeer in de haveu van Vlissingen is in het afgelo pen jaar toegenomen in vergelijking met 1951. Dii geldt zowel voor het to taal aantal schepen, dat van deze ha ven gebruik maakte, als voor de tota le tonnage. Het aantal schepen nam namelijk toe van 1671 tot 1798, de to tale tonnage van 2.621.004 bruto re gister ton tot 2.627.827 bruto register ton. Alleen het aantal binnenschepen liep terug namelijk van 1267 tot 918 (van 487.837 bruto register ton tot 405.319 bruto register ton), dit als ge volg van de verminderde bouwactivi teit. Wat de zeeschepen betreft, was 1952 voor de Vlissingse haven het bes te jaar sedert de bevrijding. De ver deling van de schepen was als volgt: bunkerschepen olie 1198 (1100), bun kerschepen koren 130 (131), bijleggers 383 (388). Maatschappij Zeeland 3) (26). reparatieschepen 9 (13), ladende en lossende schepen 41 (13). van de 41 ladende en lossende schepen, aismede van de schepen van Maatschappij „Zeeland" bunkerden er nog 12. zodat het totaal aantal olie-bunkerende schepen tenslotte 1210 bedroeg. On danks de verbeterde kolenpositie bleef het aantal sohepen, dat kolen kwam bunkeren, gelijk, ongetwijfeld als ge volg van het feit. dat steeds minder schepen kolen stoken. TOERISTENDIENST Maatschappij Zeeland werd geboden en voorts aan de bevestiging van de zetel van de sleepdienst van de „N.V. Hollandse Maatschappij tot uitvoering van scheepstransporten en bergings werken" in Vlissingen. voorheen te Haarlem. De bezetting van de tankinstalla tie (traan- en stookolie) was in 1952 nog beter dan in 1951 (melasse en gasolie). Dank zij het feit, dat in Fe bruari een graanzuiger in bedrijf werd gesteld, kon de bezetting van de loods- ruimte tot bijna het dubbele van die van 1951 opgevoerd worden. Het toe ristenverkeer per schip tussen België en Vlissingen liep iets terug. In totaal arriveerden 121 sohepen (113) met 23.931 passagiers (27.815). Van deze schepen maakten 26 (54) gebruik van de buitenhaven en 95 (59) van de ge meentelijke vissershaven. Het stuwa- doorsbedrijf van de N.V. Haven van Vlissingen verwerkte ln 1952 aan di versen 18.175 ton (71.799 ton), aan stenen 6.662.000 (9.279.000) en aan dakpannen 19.000 (93.000). (Advertentie) SLECHTS ENKELE DAGEN GINNEKENWEG 66 BREDA 7ou tot die onschuldigen mogelijk ook niet behoord hebben die man uit Breda of uit de omstreken, wiens bevrijding vermeld wordt in „Het Mi- rakelboeck Onser Liever Vrouwen t'Amersfoert", dat door „het Onze Lieve Vrouwe Gilde" in die stad vóór enkele jaren in herdruk werd uitge geven? De verhalen over de gebeds verhoringen en de „mirakelen" zijn bont en kleurig, naief en lichtgelovig; ze geven een boeiend beeld van het vurig, eenvoudig geloofsleven van ons volk in de middeleeuwen. De kroniek is begonnen in 1444, korte tijd nadat het Mariabeeldje in 't water bij Amersfoort gevonden is, en bevat, doorgaande tot 1545 niet minder dan 542 betuigingen van dank voor ver kregen gunsten. Onze critische zin staat niet zo haastig meer klaar met het „wonder", maar al mogen dan bij die genezingen en verhoringen en bedevaarten naar Amersfoort natuur lijke krachten vaak gewerkt hebben - dit staat als een paal boven water: De Middeleeuwer had een geloof, dat bergen verzette. Het 164e relaas dat de Kroniek schrijver uit Amersfoort boekte (plm. 1450) luidt: ,Jtem het was een man gevangen tot Breda ende men wist anders nijet, dan men hem soude onthalsen. Zijn wijff quam in hae- ren slaep voer, als haer dochte, dat zij bevaert t' Amersjoert tot Onse L. Vrou loven soude, haer man en soude geen pijn aengedaen worden. Zij loejfde Onse L. Vrou te ver- soecken mit een wasschen stocka en des anderen daghes quam hij v p ij t door een stereke toorn. Ende hij quam hier en dede zijn bevaert." ■"Toen Seger Siebrands in de donkere beddekoets naast zijn huisvrouw Lijsken wakker schoot uit een loze hazenslaap, hoorde hij dof en dreu nend drie bronzen klokkeslagen ver- galmen door de nachtelijke stilte van de aloude stede van Breda. Zijn wan- J Jet jaaroverzicht van de N.V. Ha- ven van Vlissingen maakt ook melding van de toeristendienst van de Maatschappij Zeeland op Folkestone. In 1952 nog 20 reizen, bood het sei zoen niets meer. zodat Vlissingen het thans, behoudens enkele opliggende- en reparatieschepen geheel zonder de Maatschappij Zeeland zal moeten stel len. De vroegere aanlegplaatsen voor de Zeelandschepen werden nog steeds niet hrsteld. De bouw van de nieuwe sluizen vond voortgang. Verwacht wordt, dat daze sluizen tegen het ein de van 1953 gereed zullen zijn. Het loodswezen nam in 1952 aan de Vlis singse haven zijn nieuwe betonnings- magazijn in gebruik. Herinnerd wordt in het overzicht aan de vlotte hulp, welke na de versperring van de Nieu we Waterweg in November aan de „Maasdam" van de Holland-Amerika- lijn en de „Mecklenburg" van de "POEN een brievenbesteller vorige week te Edinburg een brievenbus opende, vond hij daarin een pakket met springstof, waarvan het lont uit- gedofd was, na over een lengte van ongeveer 5 cm tc zijn verbrand. Vol gens een nolitieman was de lading, die bestond uit twee gelinietbuisjes en een aansteker, sterk genoeg om een geheel huis op te blazen. De betrokken brievenbus is de enige die moment, de nieuwe konink lijke letter „E. R." (Elizabeth Regi- na) draagt. Sedert zij op 28 November is geplaatst, heeft zen ze reeds ver scheidene malen in brand wiHen ste ken. Op 30 November waren de letters met teer besmeurd. Op 6 December werd in de brievenbus een lichte gra naat ontdekt, die niet tot ontploffing was gekomen en op 22 December was de deur van de bus met gele verf be klad. Vermoed wordt dat die incidenten toe te schrijven zijn aan Schotse na tionalisten. die de aandacht van het publiek wensen te vestigen op hun oppositie tegen de titel van de nieu we Koningin. Zij eisen inderdaad voor Elizabeth II. die de eerste Elizabeth op de Schotse troon zal zijn. de titel van Elizabeth I van Schotland. Schot land bevond zich nog onder net be wind van de Stuarts gedurende de re gering van Elizabeth I van Engeland, die Koningin Maria Stuart van Schotland deed terechtstellen. MEDERLAND komt voor de tegen-. - «rnnrdi inductridiicnfin nnnririn woordi industrialisatie energie uit het Limburgse bekken, aangevuld te kort. We hebben alleen de kolen met geïmporteerde kolen, omdat de mijnindustrie niet de gehele benodig de hoeveelheid uit de grond haalt; een vierde van de hier benodigde benzine uit de boorterreinen van Schoone- bcek; een zekere hoeveelheid aardgas, waarvan noch de hoeveelheid jaar lijks naar boven te brengen hoeveel heid al hekend is. noch de gehele dis tributie is geregeld. Daarenboven beschikt Nederland over een efficiënte verwerking van een deel der Limburgse kolen, ver kregen hoeveelheid kolengas en een door bepaalde bewerking der aan gevoerde ruwe olie verkregen kraak- gas; beide gebruikt voor licht- en ver- warmingsgas. De eerste geeft rechtstreeks een be sparing aan steenkolen; de andere in de plaats tredende van kolengas is dus een aanvulling van de bestaande energie-voorraad. Tegenwoordig heeft Nederland daaraan niet meer genoeg en kopen we eiectrische stroom uit het Rijn land. Als onze industrie zich nog gaat uitbreiden komt Nederland hoe lan ger hoe meer energie te kort. En het is die energie welke een der voor naamste kostenfactoren in de produc tieprijs Is. N Nedorinnd missen we. wat andere landen van Europa wel hebuen. de -nergie uit watervallen. De wereld heeft nu een nieuwe energiebron ontdekt, die vernregen door de atoomsplitsing. Daain zijn Amerika en Engeland ons ver voor en het zal jaren duren voor we deze economische achterstand hebben ingehaald. Om die energie te kunnen krijgen moet Nederlandse wetenschap en techniek aan de slag. Ze gaan aan de slag en de centen worden bij el kaar gebracht. Het zal niet anders dan welkom zijn als binnen een tien tal jaren (wie weet, is het niet eer der!) de energie geleverd kan wor den. ZETMEELVOEDSEL LIET aantal ha. landbouwgrond met mais beteeld, neemt sterk toe. Vooral de Zuidelijke provincies doen daarbij hun best. De nieuwste mais- soorten leveren per ha. meer zetmeel, dan rogge en haver. Door de steeds verminderende paardenstapel is veel haveraanplant ook niet meer nodig. Door deze zich vernieuwende cultuur (de opbrengst is nog slechts een klein deel van het ingevoerde) maakt Ne derland zich voor veevoer en mense lijke maisproducten weer iets meer onafhankelijk van de Amerikaanse in voer Er kan nog meer geteeld wor den als veel producenten van groen ten zich eens realiseerden dat de groententeelt (hoe rendabel ze ook schijnt) twee bezwaren heeft. Het eer ste bezwaar is dat de opbrengst in topmaanden (wanneer er dan eindelijk eens flinke winst kon komen) altijd tot doordraaien leidt, terwijl het im porterende buitenland weet dat wij van de geproduceerde artikelen af moeten en deze dan slechts tegen de geringst mogelijke prijs willen kopen. Telkenjare geeft dit in verschillende tuinbouwbedrijven financiële catastro phes. Conclusie moest zijn om minder te produceren, en land gebruiken voor zetmeelvoedselaanplant, zodat 't buitenland, dat onze producten tóch nodig heeft door het verminderde aanbod méér moet betalen. Oude fruitboomgaarden worden omgehakt en men propageert de vrij komende gronden in cultuur te ne men voor eetbare gewassen; nodig om import tegen dure deviezen te vermin deren. De druiventeelt brengt hoe langer hoe minder goede resultaten. Het schijnt, dat het Nederlandse publiek weinig druiven eet. Te hoge prijs? Te weinig smaak erin? Een kwestie van speciale studie. Maar het gevolg is, dat vele druivenkassén worden opge heven. Plaats voor nieuwe kasgroen- ten! Meer verhoogde productie in ge specialiseerde groenten: sla, komkom mer, tomaten, bloemkool, weer meer doordraaiïngen! Weer een motief voor inkrimping groenten-teelt. benelux IN België blijft de economische ach- 1 terlijkheid en productie door te wei nig efficiënty ten aanzien van zelfde produtie in Nederland. Telkenmale weer verzet in België tegen import uit België. Telkenmale weer nieuwe Benelux-onderhandelingen. Telken male weer nieuwe moeilijkheden om tot het Benelux economische samen smelting te komen. De schuld ligt heus niet bij Nederland. Men moet eerbied blijven behouden voor de onderhan delaars. die schi.i" ar no -;l dp moed verliezen om de B gen de feiten un der ogen te brengen. p.t.t.-tarieven TN 1951 kondigde de minister verho- ging van post-, telefoon- en tele gramtarieven aan voor 1952. Zij wer den niet verhoogd. Nu is de aankon diging definitief; maar ze gaat pas in midden 1953. De verhoging is daar enboven nog maar zeer gering. En ei staan ook verlagingen tegenover. DOLLARS VOOR EIGEN GEBRUIK rYE exporteurs naar de doilarianden mogen een klein deel van bun dollarontvangsten voor eigen handel zelf gebruiken om er zaken mee te doen. Eerst werden ze hoofdzakelijk ge bruikt voor de aankoop van mooie, dure sleeën (de uitdrukking is lang zamerhand gemeen goed geworden). Totdat de regering er een stokje voor stak. We zijn in Nederland te arm om veel dure auto's tussen de 18.000 en 32.000 gulden te kopen. De auto mobilist heeft meer baat bij het volks wagen-type. De aanschaf is heel wat goedkoper en het onderhoud nog zo veel meer goedkoper. 'Toen dat besteden van de toch zo welkome dollars aan banden werd gelegd, wierp men zich op nylons. Blijkbaar wilde men met alle geweld de dames in het gevlei komen. Ons land kreeg een overvloed nylons. De ooriogsprijs daalde wel wat, maar niet veel. Er waren trouwens ook heel wat slechte merken bij. In 1951 dreigde de regering aan die invoer ook eens een einde te gaan maken. Het bleef bij een dreigement Dezer dagen heeft de regering gezegd: er moet een eind aan komen We verbieden het. Waarschijnlijk staat dit ook in verband dat de Eskalon- kous in voldoende mate wordt gefa briceerd. En die productie moet nu maar eens beschermd worden en ver ier gepropageerd. Waarop zullen de dollarsbezitters zich nu gaan werpen. Op goede allu- minium-grondstoffen? Op bijzondere staalsoorten? Misschien heeft onze in dustrie er meer aan. Ook zou mm k-mo '>„i,....,„n 'n Am.-ik.-irisr rff-"ten. -gen de tijd dat we die Kapitaaltjes kunnen gaan gebruiken. kei houten rietgedaakte huizeke leun de moe voorover in 'n morsig zande rig steegje op enkele boogscheuten van de grote kerk. En in 'n onwe zenlijke blauwige manestraal, die naar binnen piepte door 't groenge- ruite vlieringvensterke zag Seger, als hij even z'n hoofd van de peluw lichtte, de wirwar van balken en steigers, palen en planken, die de zij muren der in aanbouw zijnde kerk omschansten in velerlei stellagieën. Plots flitste het als een hartelijk ge- weerhaakt pijltje in z'n bewustzijn: morgen vroeg had hij een lastige zware gang te gaan. Naar de ge strenge Schout van Breda, het hoofd der geduchte vierschaer, die over le ven en dood van de gedaagden te be slissen had. Dat deze tribulatie hem overkomen moest! Seger Siebrands, 'n simpele arme korvenmaker en stoe- lenmatter, die nooit of te nimmer een vlieg kwaad zou doen. Hij kreeg al de daver in z'n benen als de diena ren van 't gerecht hem boos beke ken. Al de dorpen der Baanderij liep hij al jaren af om z'n bennen en korven aan de man te brengen. Lijsken, z'n vrouw, hielp hem naarstig en bered derend in de kleine byvank achter z'n huisje, waar 't riet en de tenen wis sen in voorraad gestapeld lagen. En daar, onder 'n hoop wilgenrijs, had hij gister, na de avondklok al, een ontstellende vondst gedaan. Een bui del met geldstukken! Bij 't flakke rend vetkaarsvlammetje hadden ze beiden nog alles bekeken, een schat aan baar geld: glanzende mottoenen, blinkende rijders, maar ook blanken en oorden en braspenningen! Lijsken had er bij gestaan met geheven armen en klaagde ach-en-wee, want ze be greep wel, dat zoiets van de diefte af komstig was, van de roof, waarvan de hele stede al dagen vol van was. Uit de bouwhut der kapittelkerk was de gevulde leren buidel verdwenen, waar des Zaterdags de werkgezellen uit betaald werden en was 't nu niet klaar als de zon, dat de dief uit angst misschien, die geldbuidel verstopt had in de schuur van 't simpele Se- gerken? Nog vóór de Metten zouden luiden van de Grote Kerk zou hij van z'n vondst de Schout in kennis gaan stel len. Onrustig woelde hij naast 't rus tig slapende Lijsken. Maar toen de vroege September morgen gloorde over de stille huize- kens van "t ontwakende stadje Breda, stonden daar dreigend en vervaarlijk de Schout en de Rode Roede, op de drempel van Segers huizeken. En on danks alle schreiende woorden van Lijsken werd het eenvoudige manne ken medegevoerd, verdacht van dief stal. Hij werd op de Oude Vest in de Gevangentoren in apprehensie gesteld. T ijsken is overstuur. Bij alle druk- doende meewarige buurvrouwen vindt ze geen heul of troost. Hon derden malen heeft ze verteld, hoe ze 't geld vonden en dat heur Seger het juist die morgen had willen be kend maVen aan het Stadsgerecht. En zij geloven Lijsken, ze kennen hen te goed. Deae arme, brave mensen heb ben geen diefte op hun geweten. Maar de schijn is toch tegen! In groepen staan de Bredase men sen bijeen; wie zal dat naar recht en reden weten te vonnissen? Lijsken is kloek. Haar man is on- schuldigd. Dat zal God en Ons Lie- Vrouwken niet toelaten dat haar man onthalsd zal worden en gestraft voor een misdaad, die hij niet heeft be gaan. Lijsken bidt met een rotsvast Godsvertrouwen. Ze is een Middel eeuwse Brabantse vrouw, van boeren- komaf. Ze ligt op de knieën bij 't Bredase Sacrament van-der-Nijervaert, nog maar enkele jaren geleden in plech tige ommegang van Klundert naar deze stede overgebracht. Ze bidt met opgeheven armen bij 't Lie-Vrouwen- beeld; ze hoort spreken van 't Mira- culeuse Beeldeken van Onze L. Vrou in Amersfoort, dat in 't water gevon den is.En als ze 's avonds schreiend neerligt in de houten bedde koets in haar armelijk huisje, denkt ze aan Seger in die sombere poort op de Vest. Ze valt in slaap en droomt, ze hoort een stem „Ga naai Amers foort ter bedevaart, en ik zal Seger bevrijden." Wakker geworden, peinst Lijsken over de stem; haar besluit staat nu vast. Ze belooft-, dat ze gaan zal. die lange weg, vol gevaren en ongemak ken naar Amersfoort, waar hulp voor haar zal opdagen. Als haar man terugkeert, zal ze O. L. Vrouw een wassen blok offeren, een wassen stok, van dezelfde vorm als het blok, waar in nu haar man zo smadelijk in ge sloten ligt in de Gevangentoren. P nde des anderen daghes quam hy vuijt door een sterke toorn" Hoe zal het gegaan zijn? Heeft Seger des nachts plots gevoeld, dat de ijzeren banden waarmee z'n voeten en benen in 't blok gesloten lagen, mis schien door achteloosheid van de sup poost toch nog te slaken waren? Heeft hij ze met een in 't stro lig gende spijker kunnen openen? Hoe 't zij, Seger is opgestaan in die nacht; heeft de bewaker de deur niet geslo ten? Heeft de klapwaker hem niet gezien op z'n ronde? In ieder geval: Seger is thuisgekomen „vuyt door een sterke toorn". Lijekens gebed is verhoord, en de beevaart is trouw volbracht. Als we dan in onze twintigste eeuw zo cynisch en laatdunkend-trots wor den, dat ive beslist niets „wonder baars" willen aannemen in 't vrome I relaas van de Amersfoortse kroniek- schrijver, zullen we dan in deze his- toriële verbeelding maar aannemen, dat Seger Siebrands door de Bredase Schepenen vrijgelaten is bij gebrek aan bewijs van schuld? En dat het de Schout hoogst singulier voorkwam, dat hem een anoniem briefken be reikt had, waarin de bergplaats van 't gestolen geld genoemd was? In 'n historische schets of novelle zou het zo kunnen gebeuren. Maar de concierge heeft het intense geloof der pelgrims geziqn en hij heeft getrouwelijk de hem vertelde beleve nissen van de man uit Breda opgete kend Ende hy heeft Onse L Vrou gedanckt i n geloef yan ri-> groten graciën, die hem geschiet is" HUB. K.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1953 | | pagina 3