f CAGA0 DE ZAAN 500 BRABANDER begint nieuw leven in Amerika Races per vliegtuig voor registreren der claims In Alaska gaat men aluminium maken "EEN NACHT IN VENETIë" Bij hèm grijpt de Griep er naast! Tot 15 Januari Heri innenngen Koningin Uraniumcity is Nederlandse Uranium-eeuw Vliegtuigongeluk in En geland - Geen doden Moet Canada kracht leveren aan „de concurrentie En aan de grens, in Kitimat, ook Enorme kapitalen Publieke Tribune D1 DAGBLAD DE STEM VAN MAANDAG 5 JANUARI 1953 Goede daad vindt ruime beloning DOOR HEM GEREDDE PILOTEN BEZORGDEN HEM HUIS EN BAAN NA Uraniumavonturiers jagen naar kapitalen WERKLOZEMEED Officiële mededelingen U voelt het aankomen, de koorts, de rillingen...; het leven is grauw als een mistige dag! Groot, royaal pak gram slechts f (dat komt dus overeen jpet slechts 39 cent per 100 gram) De avonturen van Suske en Wiske DE STERRENPLUKKERS Stik'Jkmsniko meerrikmdat imitdaiheh tpverkeeld/e) iemhad/...ik benznaarbeledig7. Je rod md nooit meer weerzien. (MtidoneMot ook niet alles.hoor. 'Me) verdriettehtbkntlatsaat rsnodoodo/meMk/et OoootL. 1st ml je rok'.Haak rriónlsedoruoke 70 mot al fik.Hel mooie kieren, (enkec moeteen meisje worden.Levend. Spreken en (open ento!) Mm. hedoruske rat ion Hike mensenpop weden,,naar ie maan mkomen.'x JjjE HEER A. BROEREN uit Schijndel, zal tijdens de laatste oorlogsjaren toen hij als lid van de ondergrondse tientallen geallieerde vliegers voor de Duitse bezetter verborgen heeft gehouden, wel niet gedroomd hebben, dat hij met zijn gezin ruim acht jaar later Kerstfeest zou vieren in de Verenigde Staten ten huize van een der vele piloten, wier leven, mede door zijn toedoen, werd gered, en dat hij hiermee een nieuwe pe riode van zijn leven zou inluiden. J7VEN VOOR KERSTMIS arriveer den de heer Broeren, zijn echtge note, de beide dochtertjes van res pectievelijk twee en acht jaar en het zoontje van zes, in Chicago, waar zij uitbundig werden begroet door de vier Amerikaanse oorlogsveteranen, die door de Nederlander op 23 September 1944 zijn gered, nadat zij nabij Schijn del met hun vliegtuig waren neerge schoten. VERBORGEN IN EEN GREPPEL JS^ATUURLIJK werden na de begroe ting direct de nodige verhalen uit de zware oorlogsjaren opgehaald. De heer Broeren fietste op de bewuste dag in de buurt van Schijndel en daar ontwaarde hij drie piloten, die ver borgen lagen in een greppel langs de weg. „We trokken zijn aandacht door te wenken", zo herinnerde een van hen, Tillman Beikes, zich de gebeurtenis. ..maar hij legde zijn vinger op zijn lippen en beduidde ons stil te zijn. Hij verkende de omtrek en keerde even later naar ons terug cn nam ons mee naar een schuur bij zijn woning De heer Broeren sprak toen nog geen Engels en het kostte de Amerikanen een hele dag om de Nederlander aan zijn verstand te brengen, dat er nog een vierde man ergens in de omge ving verborgen zat. Toen Broeren het uiteindelijk begreep, zocht hij net zo lang, tot deze vierde man gevonden was. Het was de bestuurder van het vliegtuig, Tipton Webb uit het plaats je Peoria nabij Chic-o. De geallieerde soldaten hadden geluk, dat zij in han den waren gevallen van de heer Broe ren, omdat hij als lid van eer illegale organisatie i-e«ds meer rr- eerde soldaten had helpen ontsnappen. De vier Amerikanen bleven tien da gen in de schuur verborgen en later verbleven zij met 20 andere gealli eerde militairen gedurende enkele we ken in de kelders van het dorpskerk je. Toen bevrijdden de Britten het plaatsje en alle geallieerde militairen waren veilig, TEGENSLAG DE OORLOG geraakte de heer Broeren door verschillende om standigheden in grote moeilijkhe den. Twee van zijn broers kwar en om het leven e- later brandde zijn huis geheel af. Hij had grote moeite de kost voor zijn gezin te verdienen en in een wanhopige stemming schreef hij naar lVebb en vroeg naar een moge lijkheid om te emigTeren. Webb overlegde met zijn drie vrien den en zij zagen een schone kans om een oude schuld bij de Nederlander in te lossen. Zij overwonnen alle moeilijkheden en maakten alles voor de emigratie van het gezin Broeren gereed. Met de „Maasdam" vertrok het gezin naar New-York, vanwaar het per vliegtuig naar Chicago reisde. Doch een hevige mist boven het vlieg veld deed het toestel in Saint Louis landen. De Broerens zijn toen per trein naar Chicago gereisd, waar een 1 T» hevig verontrust viertal op dc Ne derlandse gasten stond te wachten. De Kerstdagen heeft de familie Broeren doorgebracht bij mr. Webb en zijn familie. Taalmoeilijkheden beho ren gelukkig tot het verleden, want de heer Broeren had sedert geruime tijd Engels gestudeerd, zodat zij ir, Peoria volop hebben genoten. In de plaats wacht hen, dank zij de goede zorgen van de vier oorlogsvete ranen, een volledig gemeubileerd huis met vier kamers. De bewoners van de omstreken hadden voor de meubels en stoffering ongeveer 7500 gulden bij een gebracht, nadat de burgemeester van Peoria, de heer Ray Allison, hier voor een actie op touw had gezet. En straks zal de heer Broeren een functie vervullen in de tractorfabriek, waar ook zijn vriend Webb werkzaam is. Broeren temidden van Amerikanen, die hij in de oorlog in Nederland hielp onderduiken. TXLONDYKE herleeft in de moderne vorm; liet goud heeft plaats gemaakt voor uranium en de hondenslee voor snelle vliegtuigen en jeeps. Overigens is de sfeer dezelfde gebleven. Lieden van onderscheidene nationaliteiten, die een laatste mo gelijkheid willen aangrijpen om snel en pijnloos rijk te worden, zwerven door de werelddelen, op zoek naar uranium, het tover middel der twintigste eeuw. Er vallen doden en gewonden. Slechts weinigen slagen er in man-in-bonus te worden. In het algemeen zijn het handige kooplieden, die door de handel in levensmiddelen en drank de twijfelachtige vruchten trekken van de koorts, die duizenden heeft getroffen. Er zijn altijd lieden geweest, die gaarne de ene kans op de duizend willen grijpen. Er zullen ook altijd lieden blijven, die onweerstaanbaar worden aangetrokken door de entourage IN Zuid-Afrika spreekt men al van de uranium-eeuw en men heeft nauwelijks nog belangstelling voor 't goud, waarbij de pioniersgeest ook meespreekt. Onder de rook van Jo hannesburg, in Krügersdorp is urani um gevonden en worden momenteel al grote installaties gebouwd voor de winning en masse. Men treft het, want het uraniumoxj'de was hier tot nu toe een afvalproduct der goudmij nen. De eerste proefnemingen met de nieuwe machines hebben al aange toond, dat de herbewerking van het erts flinke hoeveelheden oplevert, hetgeen zelfs een verlaging van de goudprijs zou kunnen betekenen. De nieuwe onderneming werkt met Brits en Amerikaans kapitaal en is ver plicht het uranium aan de Zuid-Afri kaanse regering te verkopen. Pretoria echter is contractueel gebonden aan doorverkoop aan Amerika en Enge land. Ver in het noorden schijnt men nieuwe velden op het spoor te zijn. Avonturiers uit alle windstreken zijn erheen getrokken en hoewel er nog De 25 inzittenden van een ,Aer Lin- gus Dakota" kwamen met de schrik vrij toen deze machine op Nieuw jaarsdag een noodlanding moest uit voeren te Spernall, dichtbij Birming ham. Dc Dakota maakte een expres landing, waarbij een motor werd af gerukt, en de staart brak. Twee leden van de bemanning liepen lichte ver wondingen op. Het vliegtuig was op weg van Dublin naar Birmingham, toen een motor uitviel. Men liet het toestel iets zakken doch kreeg ook met de tweede ongeregeldheden. «Advertentie) Om Zuurbranden op de maag te blussen; Eén of twee Rennies nemen. En zo xtuit U aau .v-er zona-, zor gen alles eten wat U graag lust; zon der vrees voor die brandende pijn. Kijk eens om U heen hoe tientallen mannen en vrouwen het gebruik van Rennies tot een vaste gewoonte ma ken. En met succes. Zij weten niet meer wat brandend maagzuur is! geen gram is gevonden, is er al een nederzetting gesticht: uraniumcity, bestaande uit tenten, hutten en hou ten café's. In één der tentjes woont een Nederlands meisje. Hanni Groot uit Amsterdam, die inmiddels geko zen is tot miss Uranium 1952. TOVERSPREUK IN Australië is het woord uranium een toverspreuk geworden. Er is 'n veld ontdekt in het uiterste Zuid- Oosten, waarop een tentendorp is ontstaan, dat de naam Radium-Hill heeft gekregen. Het tweede gebied begint een goede honderd kilometer ten Zuiden van Darwin, de hoofdstad van het Noord-territorium. Vele avonturiers uit alle delen van Australië zijn vooral hierheen ge sneld in de hoop fortuin te kunnen maken. Ook hier heerst de sfeer van Klondyke. Met jeeps en vliegtuigen komen ze aangevlogen om hun claim af te zetten. Er worden snelheidsra ces gehouden voor de registratie, maar zodra er inderdaad uranium op een claim is gevonden, houden de rechten van de claimhouder op. De re gering neemt dc claim in beslag en vergoedt hem duizend tot dertig duizend pond sterling voor dc bewe zen diensten. Velen vinden deze beloning blijk baar de moeite. Het is echter maar voor de gelukkigen. Een oude Itali aanse zeeman had uranium gevonden en kreeg 15.000 pond voor zijn claim. Drie dagen en drie nachten vierde hij feest en toenwas het geld op. De volgende dag paalde hij een nieuw veld uit ener zat wederom ura nium en nu ontving hij niet minder dan 25.000 pond. Anderen zoeken en speuren al maanden zonder succes en dreigen van honger te sterven. TOD OrTLMISME IN de Canadese uranium-clty heerst wild optimisme en iedereen schijnt hier in fortuna te geloven. Velen hebben ook inderdaad al suces gehad. De rijkste vindplaatsen liggen in het uiterste Noordwesten en in Al berta. Duizenden trotseren hier de barre winter in provisorische hutten of tenten. Er zijn drie nederzettingen ge groeid, waarin grote bedrijvigheid is. Evenals in Klondyke worden ook hier door iedere zoeker de claims af gezet en daarna geregistreerd. Soms geschiedt het dat diverse personen eenzelfde claim afzetten, omdat er uraniumsporen zijn. Dan ontstaat er een wedloop naar het registratie-kan toor. Iedere nederzetting hier heeft haar eigen vliegveld, waarop steeds toe stellen met piloten gereed staan. Dc piloten, die met hun eigen toestellen werken, verdienen handen vol geld, want dagelijks moet er naar de regis tratie gevlogen worden cn.wie er het eerst komt is claimeigenaar. Hier blijft de claim eigendom van de afpa len Hij mag zelf de exploitatie orga niseren. waarvoor hem zelfs kapita- (Van een correspondent bij de Canadese Omroep C.B.C.). UMINIUM is een woord, dat de laatste jaren nogal wordt gebruikt in de provincie British Columbia, maar nu is het helemaal niet meer van de lucht. De Amerikaanse Aluminium-Maatschappij heeft namelijk aangekondigd, dat zij een fabriek wil gaan bouwen in Alaska,.. een bedrijf, dat 400 millioen dollar (1520 millioen gulden moet kosten. Hoewel de nieuwe industrie dus een volkomen Ameri kaanse onderneming zou worden op Amerikaans grondgebied, zou de hydro-electrische kracht geleverd moeten worden door rivieren op Canadese bodem. Wanneer deze plannen inderdaad doorgaan kan het kustgebied in het Noorden van de Stille Oceaan een van de voornaam ste aluminium-producerende streken ter wereld worden. lijkse productie zal hebben van twee honderdduizend ton. Maar er zijn een paar dingen, die eerst nog gladgestre ken moeten worden. Daar is bijvoor beeld de vraag of een groot bedrijf in Alaska niet van ongunstige invloed zal zijn op de verkoopsmarkt van het bedrijf in Kitimat. De Amerikanen zeggen kortweg: Nee. De wereld markt voor aluminium is zo groot, dat de productie van beide bedrijven ge makkelijk kan worden afgezet. En dan is er de kwestie van de electri- sche stroom. De moderne fabricage van aluminium vergt enorme hoeveel heden electriciteit en de voorgestelde fabriek bij Skagaway zou geheel af hankelijk zijn voor de opwekking van hydro-electrische kracht van water, dat zich op Canadese bodem bevindt. DAM IN DE YUKON wanneer men tot overeenstemming kan komen, dan is de industriële toe komst van het kustgebied van dc Stil le Oceaan nog rooskleuriger dan men haar op het ogenblik afschildert. LIET is geen wonder, dat men bij het horen van het nieuwe pro- jet in British Columbia onmiddellijk de vraag stelde: En hoe moet het dan gaan met Kitimat? De Canadese Al- luminium-Maatschappij is in de buurt van dit plaatsje n.l. bezig met de bouw van een aluminium-smelterij, die 600 millioen dollar gaat kosten. Zesduizend arbeiders zijn in dit woes te bergland van deze Westelijkste Ca nadese provincie bezig met de con structie van een geweldige hydro- electrische centrale en verder maakt men het terrein gereed voor de bouw van de eigenlijke fabriek en voor een nieuwe stad. Tegen 1954 hoopt men met de eerste fase van deze fantasti sche onderneming gereed te zijn. La ter zal de productie worden vergroot tot een half millioen ton aluminium per jaar en Kitimat zal uitgroeien van een klein dorp tot een stad waar 35- tot 50 duizend mensen zullen wo nen. En nu komt de Amerikaanse maat schappij met haar plannen. Men doet er goed aan om er de nadruk op te leggen, dat het pp het ogenblik inder daad alleen nog maar plannen zijn. Ze houden de bouw in van een fa briek in de Taiya-vallei in de buurt van Skagaway in Alaska, die een jaar- len en technici ter beschikking worden gesteld. Hij is evenwel verplicht het uranium te leveren aan de inkoop centrale van de regering. Voelt hij niets voor eigen exploitatie, dan kan hij de staat opdragen zijn mijn te ont ginnen en zo lang de mijn voort brengt krijgt hij een deel van de winst. Hier zijn er al honderden rijk geworden. Het barre Noorden schijnt schatten te herbergen. Ook Uncle Harold werd hier steenrijk. Hij was houthakker van beroep en hij had zuinig geleefd en weinig gedronken, zodat hij ge noeg spaarcentjes had zich een grote vrachtwagen te kopen, die hij vol stopte met wollen ondergoed, laarzen, levensmiddelen en snuisterijen. Hij reed er mee naar Uranium-city en was in drie uur zijn hele voorraad kwijt. De winst was voldoende om een tweede vrachtwagen te kopen en beide auto's vol te stoppen met spul len. Hij opereert nu drie maanden als gemechaniseerde marskramer en moet in die tijd een kleine twee millioen dollar hebben verdiend! LIET nieuwe bedrijf moet de be schikking hebben over tenmin ste een millioen zeshonderdduizend paardekrachte en om daar aan te ko men zou de Yukon-rivier in de buurt van Whitehorse moeten worden af gedamd. Voor de opslag van water zouden vijf meren (twee in de Yu kon en drie in British Columbia) ver anderd moeten worden in geweldige reservoirs. U begrijpt hieruit, dat Ca nada zich in een vrij gunstige onder handelingspositie bevindt. De situatie is deze: Er is een tijd geweest, dat de Amerikaanse en dc Canadese aluminium-maatschappij beschouwd konden worden als één fir ma. Ze zijn nu geseheiden, voorname lijk door de anti-trust wetgeving in de Verenigde Staten. Maar uiteraard is het doel van beide maatschappijen vrijwel hetzelfde en het is dan ook niet waarschijnlijk, dat de ene maat schappij op leven en dood zal gaan concurreren tegen de andere. En het is niet aannemelijk, dat Canada con- sessies. zoals waterkracht, aan de Amerikaanse firma zal geven, wan neer zulks een averechtse uitwerking zou hebben op de Canadese onderne ming in Kitimat. Het Amerikaanse plan in Alaska kan alleen doorgaan, wanneer Canada de beschikking geeft over water- krachtbronnen. En men kan er bijna zeker van zijn, dat de Canadese re gering dat alleen maar zal doen wan neer het absoluut vast staat, dat het project-Kitimat volgens plan kan worden uitgevoerd. En verder zal Ca nada er zeker van willen zijn, dat an dere natuurlijke hulpbronnen, zoals houtopstand, visserij en dergelijke, geen schade wordt berokkend. Maar In uw krant stond dezer dagen, dat wij gelukkig niet meer overgeleverd zijn aan de overbrugging. Dit geef ik volmondig toe. maar dan moet men ook vertellen dat er in de wachtgeld regeling nog veel haken zitten, wat voor vele huisgezinnen allerdroevigst is, daar er een massa mensen zijn, (ik spreek van ondervinding) die 7 en meer weken lopen met een voorschot wat precies is of men van den arme onderhouden moet worden. Ik neem maar één geval in Bergen op Zoom: Wij werden 15 Nov. bedankt aan de kazerne in Ossendrecht, hadden allen dagen over .boven 156 dagen bij één werkgever, dus lopen wij nu 7 weken en nog geen afrekening. Dus met de Kerstdagen en Nieuwjaar nog geen geld en nu de uitverkoop in zicht is geen geld waarop men recht heeft. Dus van ons eigen geld geen koop jes. U begrijpt dat er in menig huis gezin, die het Nieuwjaar wensen, een wens geweest is die, ondanks dat er niemand van het huisgezin iets kan doen, daar men werkloos is, wat juist in deze tijd meestal het geval is, niet hartelijk is, want moeder met lege beurs heeft voor die dagen niets kun nen doen, daar het leven in de huis houding voor iedere huisvrouw toch al te zwaar is. Verbeeldt u dat iemand op afbetaling gekocht heeft. Moet hij nu meer procenten betalen daar hij niet aan zijn verplichting kan vol doen ?Krijgen wij nu ook interest van ons geld? Bergen op Zoom. W. A. G. BELANGRIJK BERICHT VOOR DE GENEN, DIE OVER 1952 EEN VOR DERING HEBBEN OP EEN RIJKS INSTELLING. Het Ministerie van Financiën vestigt er de aandacht op, dat alle vorderin gen op Rijksinstellingen over 1952 zo spoedig mogelijk moeten worden ingediend. Vorderingen ten laste van de verschillende departementen van Algemeen Bestuur en de daaronder ressorterende diensten, instellingen enz moeten uiterlijk 28 Februari a.s. bij 't betrokken departement zjn ingediend Vorderingen op het Staatsdrukkerij en Uitgeversbedrijf op bet Staatsbe drijf der Posterijen, Telegrafie en Te lefonie, op Staatsmuntbedrijf, op 't Staatsvisserhavenbedrijf te IJmuiden en op de Staatsmijnen moeten uiter lijk 15 Januari a.s. worden inge zonden. In het belang van de schuldeisers wordt er nadrukkelijk de aandacht op gevestigd dat latere indiening tot langdurig uitstel der afdoening kan leiden. Van dc indiening kan, op verzoek, een schriftelijk bewijs wor den verkregen. 265-00 FAMILIEBERICHTEN (Uit andere bladen). Verloofd: Jackie Mut- saerts en Jan Loven, Tilburg. Do van den Bergh en G. Ge- rards, arts, Breda-Maastrieht. Ondertrouwd: Elly Vet en J. van den Assum, AmsterdamDongen. Overleden: Jos Swin- kels, 91 jaar, Helmond, Frans Ragemans, 's-Hertogenbosch. De gewone audiëntie van de Commissaris der Koningin in Zeeland op Donderdag 8 Januari a.s. zal NIET doorgaan. Uitsl. voor de Zeeuwse oplage 4 regels of min- aer f 0.90, iedere regel meer 10 ct. Bij 3 achier- eenvolgende gelijklui dende plaatsingen wordt de derde plaatsing tegen halve prijs berekend 25 sens gelden voor een regel. PERSONEEL GEVK. Twee dienstmeisje gevr. voor alle werk, liefst gezusters, 17 a 20 jaar, verlof 3 dagen alle twee maanden. Familieleven. Goed loon. Zedelkae waarborgen. Schrijven met verlangd loon aan W. Vandersteen, Edouard Kufferathlaan 59, Brussel II België. Dienstbode gevr. voor d. en n. in gez. met 4 schoolg. kinderen. Ivlevr. v. Olphen, Ginnekenstr. 64, Breda. TE KOOP AANGEB. Een Renault 4 te koop aangebo den, eind 1950 gereviseerd. Prijs f 2500.-. Br. onder no. 8696 bijk Bergen op Zoom. Een i.g.st.z. Philips radio met batterij te koop aangeboden. Te bevr. Hengstdijk 3, Vogelwaarde HUIZEN Uit de hand te koop woning met inboedel en 50 roeden tuingrond Bevr. C. Driessen, Groede, nabij Zeedijk Lakó. Hebt U zich reeds van toegangskaarten voorzien voor deze operette, welke de Goesse Operettever eniging Vrijdag en Zaterdag a.s. in het Schutters hof te Goes geeft? Haast U! 228-0 snel oplosbare ouwel-*\ omhulsel't bedekt de smaak can de geneeskrachtige In houd volkomen. Zorg steeds een doosje.AKKERTJES" in huis te hebben. Elk .AKKERTJE" is oerpakt en draagt het AKKER-merk. Neem U in acht, nog is het niet te laat! Vlug onder de wol met een hete kruik, een warme drank en... natuurlijk een paar „AKKERTJES"! Tien tegen één dat de griep ernaast grijpt, want „AKKERTJES" doen hun werk terwijl U slaapt. En als U opstaat bent U verbaasd, dat er van dat griepgevoel van de vorige dag geen spoor mee» te bekennen is. -1 159-160. Zo kwaad is Tan te Sidonie over de absurde weigering van Lambik de nuchtere tovenaar, dat zij niet meer naar rede wil luisteren en in het schilders pakje nog de (lange) benen neemt. Maar onze dikzak blijkt dikwijls te maken te hebben gehad met de gehei men van een vrouwenhart, want met een nonchalant gebaar wijst hij alle wroe ging en verantwoording van zich af, toelichtende, dat kwade vrouwen geen ver driet kennen en Sidonie wel van zelf terug zal komen Ondertussen is Wiskes wens vervuld en staat Schabolleke in levende lijve voor haar. Wat. een prettig weerzien is dat! DUOR W- VAN DER STEEN Bureau MGR.g naar Ned men.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1953 | | pagina 4