J
r
iRond de Zeeuwsch-Vlaamse grens
herleeft de gouden eeuw
Ook in Hoogerheide
goed amateursveld
ZWEDEN: het land van BURGER
MANSCULTUUR
1
D
e
'uwse geschiedenis
van Breda
237
De grens is overschreden en
het leven wordt leeg
PRAAT ZE MET OVER BENELUX....
V. V, V. organiseert 41ste wedstrijd
Muziekfestival in
St. Jansteen
Amerikaanse commando's in Europa
Voornaam werk over een voorname stad
Ook hier: kwaliteit belangrijker
dan kwantiteit
DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 23 AUGUSTUS 1952
Kooplustige Belgen stromen dagelijks
ons land binnen
Gulden en franc
FAVORIETEN VAN DIT SEIZOEN GARAN
DEREN WEER SPANNING
DE v-v-v- in Hoogerheide heeft in twintig jaar tijds 40 wielerronden ge
organiseerd; wel een bewijs voor de geestdrift waarmee in deze plaats
de verrichtingen van onze renners worden gevolgd. Acht keer werd er ge
reden door nieuwelingen en amateurs, 13 keer door profs en daarnaast waren
er dan nog de clubkampioenschappèn en de wedstrijden om het individuele
kampioenschap, die al evenmin gebrek aan belangstelling' hadden. Zondag a.s,
ziet Hoogerheide zijn 41ste ronde, deze keer, evenals in 1949, voor amateurs.
Burgemeester lost
startschbt
W erel dkampio?nsehap
achter motoren in
individuele wedstrijd
Licht en schaduw in het land der bossen
Belangrijke bijdrage voor een eeuwfeest
HET BEGON
IN 1942
Dikken Bruine'» uivenkroniek
Een fameuze duivin te Dinteloord
5edem
ER IS EEN TIJD geweest, dat vele winkeliers aan de grens in West-
Zeeuwsch Vlaanderen slappe tijden meemaakten. Het kooplustige
publiek trok de grens over om bij onze zuiderburen met goedkoop ver-
I krijgbare francs inkopen te gaan doen. De Nederlandse winkeliers
keken zuur, doch er was niets aan te doen. Inmiddels is er een oorlog
geweest en de rollen zijn omgekeerd.
getuige va», hoe er drie op een mid
dag werden verkocht. Clubfauteuils van
drie tot vierhonderd gulden gaan weg
als kleingoed, evenals vloerkleden enz.
Wat denkt men verder van een omzet
van 50 tot 60 kachels en haarden per
week in een zaak? Heel normaal aan
de grens.
Ipagelijks
stromen de kooplustige
Belgen met of zonder auto over de
[trens bij St. Anna ter Muiden of Eede
Sn ze gaan de dorpen in onze streek
in waar de etalages trekken. Het is
Ida'n ook nol-maal geworden, dat de
winkels alle dagen van de week in- en
uitlopende Belgen hebben. Het is ook
normaal, dat de artikelen geprijsd zijn
in guldens en in francs. De franc is
en gangbaar betaalmiddel gew. den,
ok op Walcheren.
Wanneer men bijv. in Sluis zijn
ogen de kost geeft kan men op dit ge-
Ibied interessante ontdekkingen doen.
lom te beginnen is er 'n levendige nan-
del in souvenirs, poppen en porcelein.
|üe omzet hierin gaat de normale be
grippen ver te boven. Ook de sigaren
en bijv Haagse hopjes verwisselen hier
van eigenaar in een ongekende om
vang Het feit, dat de kopers veelal be
horen tot het legioen va», de goed ge-
kachelmoeilijkheden
[Wiet die kachels is het een eigenaar-
dige geschiedenis. De Nederlandse
fabrikant mag ze exporteren naar Bel
gië, maar moet de Belgische prijzen
daar aanhouden. Deze liggen door
loon- en sociale uitkering veel hoger.
Dezelfde kachel kost in Nederland on
geveer honderd vijftig gulden minder.
De kleinhandel mag ze wel uitvoeren
voor die prijs. Het gevolg is, dat de
Belgische winkelier geen kachel meer
verkoopt. Hiertegen is in België met
eagceiv c >-d de ka-
cheluitvoer stopgezet. Een tegenactie
heeft nu tot gevolg, dat tot 1 October
as. een verlenging is verleend, waar
na een nieuwe importregeling zal vol
gen Met de stofzuigers ging het ver
eender We hebben menigmaal een
Belg niet een stofzuiger onder de arm
door de straat zien wandelen. Ook
lampekappen vormen een gewild arti
kel.
Behalve de verkoop van sterke
drank, waarmede de Belgen op goede
voet staan, zij het op gepaste wijze,
dat moet worden gezegd, is er een
vloeistof, waarvan de verkoop werke
lijk spectaculair gaat worden, n.l. die
van benzine.
GRATIS DRINKEN
Wanneer men de Belg vraagt, waar
om hij hier steeds om benzine
komt en daarvoor vele kilometers moet
rijden, zal hij veelal antwoorden: Als
ik mijn benzinetank hier vul, verdien
ik zoveel, dat ik gratis kan borrelen.
Die gratis borrel schijnt erg aanlok
kelijk te zijn, want een benzinepomp
zonder tankende Belg is iets vreemds.
Is het te verwonderen, dat de za
kenmensen glunderen? Kunnen zij het
helpen, dat even over de grens de
Belgen klagen? Deze tijd hebben ze
zelf ook gekend en toen kon men de
import niet stopzetten, zoals nu de
Belgen wel schijnen te kunnen.
Praat ze niet over Benelux en ge
lijkschakeling, want dan komt U aan
hun portemonnaie.
Gewoon doorgaan en verkopen maar,
is het devies.
Glunderend helpen ze een nieuwe
klant. Madame, m'sieur? De gouden
eeuw komt terug, zij het dan ir. het
klein.
KIJKJE IN SLUIS.
Ook hier wemelt het
thans van Belgen.
situeerde badgasten, die vertoeven aan
de Belgische kust. bivngt mee, da
juist de dure artikelen, welke ver bui-
i ten het bereik van de gemiddelde Ne-
1 derlandse koper ligfeen. volop van de
hand gaan
Zo deelde een vertegenwoordiger van
een sigarenzaak mede, dat tegenover
de bestelling van één kist sigaren ad,
11.- per sigaar in een stad elders in
Zeeland, in Sluis bijv. 30 kisten ston
den. De normale verhouding '-an stad
en dorp ligt hier vele malen averechts.
Met de Haagse hopjes .liefst de di
re dozen was 'iet evenzo. Menig meu
belhandelaar elders, zal het water in
I de mond komen, wanneer l.ij verneemt.
dat huiskamers van twee tot driedui-
'etid gulden per stuk vlugger verkocht
I 1an aangemaakt worden. Wij waren er
Het comité heeft niets ongedaan ge
laten om ook cïe koers die nu op stapel
staat weer de aantrekkelijkheid te ge
ven van vorige wedstrijden. Op de ren-
nershjst zien we maar liefst 65 namen en
al zullen enkele renners wellicht verstek
laten gaan, er zal toch een veld aan de
start komen, dat in zyn samenstelling de
e draagt an een spam- ^-oerQ
Piet de Bruijn uit Roosendaal oit-
t'-e hhikbnar orrvc-n coureur
die dit jaar al heel wat ronr1 (/P zjjn
naam heeft gebracht en die we Zaterdag
3.1. m Huybergen zagen fietsen also*
tegenstander meetelde, zal ook in Hoo
gerheide weer wel tonen, wat hij in zijn
mars h Maar ™"T-TN naam.
zien we op de deelnemerslijst de namen
van een Borremans cfe goed rijdende
plaatselijke favoriet Heeren uit St.
Willebrord, diens plaatsgenoot Gïerum,
van de pittige Verhelst uit Axel, van v
d. Veeken. Eddy de Waal, Valentijn, Pay
mans en van nog heel wat meer renners
wier namen dit seizoen boven aan de uit
slag-lijstjes hebben geprijkt.
ST. ANNA TER MUIDEN.
Waar de kooplustigen
binnen stromen.
HET PARCOURS
Het parcours loopt over Dorpsstraat,
Onderstal en Nieuweweg, een route die
door <Je wielerligfhebbers zeker zal wor
den geapprecieerd. De wedstrijd begint
om half drie en burgemeester Ma£airac
zal het startschot lossen. Na afloop van
de wedstrijd zal de burgemeester ook de
prijzen uitreiken in café Het Centrum.
In de jury zitten behalve de heren Lint,
Schraven en Suykcrbuyk ook de heren
Fr. Hoeks te Hoogerheide en R. Wouters
uit Ossendrecht.
GEEN UITZONDERING?
Heel wat koersen voor amateurs heb
ben dit jaar veel moois te zien gegeven
We geloven niet, dat Hoogerheide een uit.
zondering-op deze regel zal maken. De
jongens die er als favorieten aan de start
verschijnen, hebben ook elders getoond,
dat zij een flonkerend en flitsend stukje
vuurwerk kunnen weggeven en dat zij
met de goede geest van de echte sporti
viteit zijn bezield. Als het weer óók spor.
tief blijft, zal de V.V.V. niet hoeven te
klagen over wat Zondag in Hoogerheide
te gebeuren staat.
Nederlandse stayers openlijk
gewaarschuwd
(Van een specia.e verslaggever)
P\e Tecnn. commissie van ae Union
Cycliste internationale heeu op
het congres van de Int. Wieleriedeia-
tie te Luxembuig laten mededelen, dat
de strijd om het wereldkampioenschap
achter grote motoren een indiviouc'e
wedstrijd is en dat deze opvatting op
de Pare des Prinses baan de volgende
week streng geëerbiedigd zal moeten
woren door de deelnemers, wil men
niet gediskwalificeerd worden. De
twee commissarissen, die hierop toe-
zcht zullen houden, de beide oud-we
reldkampioenen der stayers George
Paillard en Victor Linart, hebben vol
ledige volmacht te dien .anzien van
de U.C.I. gekregen. Het is gemakkelijk
na te an. waarom de U.C.I. tot deze
maatregel is gekomen. Men herinnert
zich ongetwijfeld de finale om de we
reldtitel achter motoren c de Vigo-
rellibaan te Milaan, toen ronk en
Bakker op uitstekende wijze hebben
samengewerkt ten einde te trachten
do wereldtitel in Nederlandse handen
te krijgen. Deze opzet is schitterend
gelukt, maa de U.C.I. schijnt dit
succes -n Nederland niet te hebben
gegund.
Vandaar de boven omschreven maat
regel welke natuurlijk een zeer ern
stige waarschuwing inhoudt aan het
adres der Nederlandse stayers die over
enkele dagen te Parijs zullen starten.
FYE NIEUWE verplaatsbare muziek-
kiosk die St. Jansteen thans heeft,
zal Zondag officieel in gebruik wor
den genomen. Dit gebeurt tijdens een
muziekfestival, georganiseerd door de
R.K. Harmonie St. Jan. Aan het fes
tival nemen diverse verenigingen deel,
ook Belgische.
Reeds vanavond zal St. Jan het eer
ste concert op de nieuwe kiosk ge
ven. Direct na afloop van de motor
cross, waarschijnlijk circa 8 uur, zal
St. Jan de kiosk „inwijden".
Het festival begint morgen om half
drie. Dan stellen alle deelnemende
muziekgezelschappen zich cp bij de
kerk van St. Jansteen en maken daar
na een rondwandeling door het dorp.
Behalve de Steense gastheren nemen
ook deel aan het festival: de fanfare
van Heikant, twee muziekgezelschap
pen van Belgisch Klinge, dat van Vra-
sene, van Nieuw-Namen en Lams-
waarde, terwijl ook Scheldegalm uit
Hansweert en de Koninklijke Stede
lijke Harmonie uit Hulst aanwezig
zullen zijn.
Na de optocht geven alle deelne
mende korpsen een kort concert op de
Weldoen door Vermaak? uit Clinge
zal 's avonds present zijn om dan een
concert te geven, dat om acht uur
begint.
„St. Jan", dat zich op deze wijze
zeer zeker hoogst dankbaar toont je
gens het gemeentebestuur "oor het
verkrijgen van de kiosk, heeft ook
weten te bewerkstelligen, dat in de
café's die avond wordt gedanst ten
bate van de harmonie-kas.
T~)E EERSTE INDRUK, die het woord „Zweden" bij ons wekt, is meestal
die van bossen en hout.
De trein, electrisch gedreven, raast voort: 's morgens door de
bossen, 's middags door de bossen en in de avond nog steeds door het
bos en het bos. Daartussenin liggen dan de ontelbare meren, bedekt met
vlotten van drijvende boomstammen, die de rivieren worden afgezonden
naar de lucifersfabrieken van Norrköping, Jönnköping en hoe het verder
heten moge. En dan liggen er de felrode boerderijen rond de felrode
houten hekken, alles gekleurd met een verfstof uit de mijnen van het
Noorden.
FNat in de oneindigheid van deze
ruimte de treinen zeer comforta
bel zijn, is gelukkig. Ge verwacht ook
niets anders in dit hypermoderne
land. Op elk treintafeltje ligt een
dienstregeling met verdere gegevens
over de te passeren streek. Kranten en
tijdschriften en bergen voedsel wor
den voortdurend rondgebracht. De
twee belangrijkste bezigheden van de
Zweden schijnen trouwens eten en le
zen te zijn. Bij dat alles zorgt men
nauwgezet de trein niet te bevuiien
Teneinde de gang van zaken bij de Amerikaanse legers die in Europa zijn
gestationeerd op de meest efficiënte wijze te doen verlopen, is generaal Ridg.
way belast met het commando van alle Amerikaanse troepen in Europa. De
enige uitzondering hierop vormen de bezettingstroepen in Berlijn, Oosten
rijk en Triëst. Deze blijven, gezien de politieke aspecten, onder rechtstreeks
commando van Washington. Alle Amerikaanse legercommando's, die verder
over Europa verspreid zijn, zoals onze kaart aangeeft, staan dus thans onder
commando van Ridgway.
Werksters komen op gezette tijden de
lezende», storen om de coupe's nog
eens af te stoffen. Koffers mogen niet
in de gangen staan terwille van de
netheid en de orde. Daarentegen hangt
men de jas niet bij zijn zitplaats
dat slingert maar teveel maar in
ordelijke rijen in de zijgangen: heb
geen angst, dat er iets gestolen wordt,
want in dit land heerst de uiterste
eerlijkheid. Heeft men behoefte om
zich naar een zekere plaats te spoe
den. dan behoeft men geen lange wan
delingen te maken om dan wellicht tot
de ontdekking te komen, dat genoemde
piaats nog door een ander bezet is:
want rode en groene lichtjes in de
coupé's geven U aan of het toilet al
dan niet voor U vrij is.
GEMAK EN LUXE
r\e Zweden houden immers van ge-
mak en luxe. Het leven is er Ame
rikaans luxueus ingesteld. En het is
niet de luxe van enkele uitverkorenen:
het is een vrij hoge levensstandaard,
waarbij vrijwel elk gelijk is gescha
keld. Arme mensen en arme woon
wijken kent men hier niet, maar
het aantal werkelijk rijken is even
eens erg klein. Het type van de geze
ten burger en van de geschoolde vak
man overheerst hier. Het onderwijs is
vrij, 38 pCt. van de staatsbegroting
wordt besteed aan sociale maatrege
len (alles uitgevoerd door de staat) en
hoewel de prijzen er hoog zij» (voor
een pakje cigaretten legt men ƒ2.20
neer en voor huishuur 100 per
maand) kan b.v. een typiste ook ge
makkelijk ƒ600 per maand verdienen.
Het land wordt socialistisch bestuurd
en men kan niet ontkennen, dat be
langrijke resultaten zijn geboekt. Men
moet daarbij dan echter niet vergeten,
dat het land geen oorlog heeft gekend
en door de natuur zeer met rijkdom
men is gezegend. Bovendien is duide
lijk te merken, hoezeer een materiële
welstand en genotzucht ook zijn be
zwaren kan hebben.
De goede en kwade zijden bemerkt
ge het best in Stockholm een der
mooiste steden ter wereld en vrij
wel geheel modern gebouwd op hon
derden eilanden. De stad heeft iets
weg van Parijs, van Luzer», van Lu
xemburg en van Londen tegelijkertijd,
maar dank zij het water, de bossen en
de bruggen wordt het toch iets héél
aparts nl.: Stockholm, een begrip op
zich De binnenkomst steekt wel fel
af 'tegen ons Rotterdam en ons
Utrecht! Langs hoge wolkenkrabbers,
over bruggen en langs waterpartijen
rijdt de trein het station binnen.
geen achterbuurten
NJergens ter wereld zijn er relatief zo-
veel theaters als juist hier. Vrij»
wel elk gezin heeft telefoon, die U
het wereldnieuws en het weerbericht
vertelt; die U wekt, zo vroeg U maar
wilt en die Uw boodschappen over
brengt, als ge thuiskomt, in vele res
taurants zijn er privé-radio'tjes bij
elk tafeltje Dat is trouwens wel nodig,
want de grootste nationale ondeugd
is de enorm trage bediening: een half
uur wachten vóór ge zelfs maar Uw
bestelling kunt opgeven, is zeer ge
woon Buiten het centrum komt ge
meteen zonder achterbuurten in
de zeldzaam fraaie woonwijken. De
kunst van de woningbouw wordt hier
wèl verstaan! Er komt geen eind aan
de wijken van flatgebouwen, gevolgd
door wolkenkrabbers met centrale ver
warming voor 500 gezinnen tegelijk,
en dan weer afgewisseld met lage
villabouw. Het is een zee van hyper
moderne woonwijken in de grootste
verscheidenheid van stijl en aanleg.
Er zijn aparte miniatuurhuisjes, waar
in kinderen kunnen spelen. Er zijn
aparte wolkenkrabbers voor' grote ge
zinnen (want die zijn schaars hier en
moet men in ere houden)10 pCt. re
ductie per kind op de huur. Er zijn
aparte flatcomplexen voor gezinnen
met werkende moeders (van een wer
kelijk gezinsleven is in dit land geen
sprake meer) met restaurants erin
voor onverzorgde echtgenoten en kin
derkamers om er de kinderen cen
traal in weg te bergen. Met een zwij
gende voornaamheid en een air van
zelfverzekerdheid geniet de Zweed van
deze volkomen aardse beschaving.
de schaduwzijden
Liet lijkt allemaal zo aanlokkelijk,
maar bij nader toezien blijken de
grote schaduwzijden van deze burger
manscultuur. Zo men weet, is voor de
katholieke kerk dit land een missie
gebied. Officieel is de godsdienst de
Lutherse, maar elk godsdienstig en
kerkelijk leven is verdwenen. Hier is
een zuiver aardse cultuur ontstaan,
zonder enige geest. Men heeft het zo
gemakkelijk en vrij, dat een ongerept
ingaan in het huwelijk en een normaal
gezinsleven niet meer bestaat. Elk ge
voel voor de oude West-Europese
cultuurwaarden is hier vreemd. Het is
waarlijk geen wonder, dat men hier
zo afzijdig staat van de Europese sa
menwerkingsproblemen. En toch is
duidelijk, dat dit zuiver materiële le-
van niet bevredigt. Er is iets kramp
achtigs in het leven hier, en vooral
toch z.g. Amerikaans willen doen, wat
in feit een vlucht js voor een innerlijke
leegheid. Nergens is dan ook het aan
tal zelfmoorden zo groot als juist in
dit land van bossen en meren, van
wolkenkrabbers en z.g. moderne be
schaving. Niemand heeft bezwaar te
gen het ijveren voor materiële wel
stand integendeel doch in Zwe
den lijkt ons de grens overschreden,
waarachter dit streven overgaat in een
verburgerlijking zonder enige ziel en
geest.
DR L. VAN EGERAAT
JN 1942 DACHT BREDA nog helemaal niet aan eeuwfeesten. Toch is
toen de kiel gelegd voor een vaartuig, dat in het jaar 1952 mede
van stapel zou lopen op de brede stroom van feestelijkheden. Een vaar
tuig. voornaam en kloek van bouw. Niet zo vol vlaggengezwaai en brui
send plezier als de meeste andere scltepen, welke de stroom bevolken.
Maar toch ook onmisbaar en wat van verscheidene andere niet gezegd
kan worden van blijvende waarde.
^/E WILLEN de beeldspraak verla
ten. om te vertellen, d het eer
ste deel van een groots opgezette Ge
schiedenis vna Breda verscheen. In '42
was 't de toenmalige burgemeester v.
Slobbe, die dc behoefte daaraan con
stateerde. Hij riep een -- al ge
schiedkundigen bijeen, orr de plan
nen ervoor te bespreken. E n redac
tie werd gevormd, bestaande uit de
heren prof. dr Enklaar, E. van Er-
mel Scherer. B. van Slobbe, mr A.
Struyckcn, prof. Verberne en als se
cretaris Ph. F. Ruygh. Een st van
medewerkers werd opges4 en de
arbeid kon een aanvang nemen. Maar
wat al hindernissen hebben uitwer
king van het plan verhinderd
Eerst natuurlijk al de zich steeds
verscherpende bezettings-r- "eilijkhe-
den. Generaal van Ermel Scherer
overleed. Mej. Mijnssen, de gemeente
archivaris, die ook een belangrijk aan
deel in het werk had, werd eveneens
door de dood weggenomen. Van een
andere mede -rkster werden de vrij
wel voltooide bijdrage mitsgaders alle
aantekeningen bij he4 bombardement
van het Bezuidenhout in Den Haag
vernietigd. Mr Struvcken vertrok naar
andere posten en standplratsen.
Het is voor de samenstellers van
het werk wel een weg voi hindernis
sen geweest. Laten we des te dank
baarder zijn, dat ze hebben willen
doorzetten. En het samen-'allen van
de verschijning van het ste deel
•met de eeuwfeesten is op zi"h e- n ge-
uikkige omstandigheid. De belang
stelling voor de stad en haar historie
is nu immers aangescherpt, niet al
leen in Breda zelf, maar ook 'n wijde
kring daarbuiten.
Die belangstelling kan een hechte
en blijvende fundering vinden door
dit werk. Toch moet het ons van het
hart. dat we, naast dit wetenschappe
lijke oeuvre, voor de jeugd en voor
mensen, die zich niet in boeken als
deze verdiepen, ook nog een werkje
zouden willen zien verschijnen, dat
de geschiedenis en de betekenis van
Breda populariseert. Waarbij we ook
in aanmerking nemen, dat een werk
als dit alleen al om zijn hoge prijs
nooit een massaverspreiding zal vin
den.
df inhoud
JyJA DEZE opmerking wilien we nu
echter iets zeggen over het kloe
ke en voorname werk zelf 'at pi
kant is het, dat men naar Tilburg
moest gaan om de uitgave te laten
verzorgen. Doch de N.V Bergmans
verdient alle lof voor haa werk Een
stijlvolc band, een heldere druk, goede
reproducties op kunstdrukpapier ma
ken het geheel tot een w-.ar sieraad.
Maar nu het voornaamste: de in
houd. Die begint met een aanloop tot
de eigenlijke geschiedschrijving. De
heren Edelman en Diepen vertellen op
welke grondsoorten Breda 's opgetrok
ken en ze doen dat heel minutieus. Dr
Weijnen gaat dan na, hoe de naam
der stad is ontstaan en, eveneens mi
nutieus, verdiept hij zich in de eigen
aardigheden van het Bredase dialect.
Dan begint het eigenlijke geschied
verhaal tot het jaar 1568, het jaar
waarin Prins Willem I naar Duitsland
vertrekt en al zijn goederen geconfis
queerd worden.
In een drietal uitvoerige hoofdstuk
ken wordt dit door mr F. FX. Cerutti
verzorgd. Hij heeft de bronnen naar
stig bestudeerd en vertelt niets, wat
niet volkomen verantwoord is. Het is
een verhaal, dat ons een uitzicht geeft
op allerlei toestanden en verhoudin
gen in deze merkwaardige eeuwen.
Het instituut van het poorterschap,
de rechtspraak, de stadsrechten, de
politieke ontwikkeling, ze komen uit
deze verhandelingen levend voor ons
te staan. De grote betekenis van de
heren van Breda een stuk historie,
dat al te lang verwaarloosd werd in
de gangbare geschiedenisopvatting
wordt in een apart hoofdstuk breed
geschilderd. Als samenvatende karak
teristiek van het Breda der 14e eeuw
zien we dan: een kleine stad. meer
van belang door haar positie als cen
traal administratief punt van een zelf
standig rechtsgebied, dan als centrum
van handel en nijverheid of ambacht.
Pater Placidus, die zich ze zeer ver
diept heeft in Breda's geschiedenis,
mocht natuurlijk ook niet ontbreken
in dit monumentale werk. Hij heeft
zich gezet aan een geschiedenis dei-
katholieke kerk te Breda.
Daarbij passeren het collegiaal ka
pittel, de beneficies, broederschappen
en koralen, de godsdienstig" gemeen
schappen en kloosters, de verzorging
van armen en ouden van dagen, de
verpleging van zieken, het enderwijs
en tenslotte hervorming en beelden
storm de revue.
In die laatste onderwerpen zit na
tuurlijk wel enig prikkelend element
voor de verhouding katholiek-protes-
tant, doch pater Placidus bewaart de
toon van de objectieve geschiedschrij
ver.
Over oude straten, pleinen, huizen
over gilden en schutterijen, over bran
den en epidemieën, over toumooien en
ommegangen verhaalt de oud-stads
archivaris ter Kuile in een levendig en
gevarieerd hoofdstuk.
Dan is er nog een verhandeling over
bouwwerken en bouwkunst in Breda
van het midden der 14e tot dat der
16e eeuw. M. A. van Nicu'terken en
dr Haslinghaus beginnen bij de om
muring, vertellen dan van het kasteel
en andere aanzienlijke huizen, wijden
natuurlijk ook veel aandacht aan de
Grote Kerk en wandelen vervolgens
door de geschiedenis van Begijnhof,
St. Wendelinuskapel, Klocrterkazerne
St. Joostkapel en het Gasthuis (Oude
mannenhuis)
Over het Middeleeuws literair en
wetenschappelijk leven in de stad licht
tenslotte dr J, F. Heijbroek in.
Er blijkt uit, dat verscheidene ge
boren Bredanaars hebben litgemunt
op deze gebieden.
Zo bijvoorbeeld Radulphus de Rivo,
een man, die in één adem genoemd
kan worden met Ruusbroec, Geert
Grote en Thomas a Kempis. Ook de
Denensage en het Sacramentsspel van
de Niervaert komen natuurlijk ter
sprake. En verder de Rederijkers
kamers, d'Oranjeboom en Vreuchden-
dael. Duidelijk komt tot op- --ing de
grote invloed van de Nassau's op de
literaire uitingen.
voornaam werk
[)E KAMPIOENSCHAPPEN op de
fond in de C. Breda en Omsti
011 zijn bekend. Overwinnaar wc I
p„n kb«cr ('krist Beenhakkers in de
'cmariinstraat, gevdgd door mijn
lend, de oude veteraan Christ van
h«K?en te Prin<'e"liage. Beide heren
ien oen comfortabele voorspr vg
P nuninier drie. de Ge'jr Oom "r.
e«el laatstgenoemden mis-"
enmaal zoveel duiven hebben -i
u v""-nden dan de kleine liet' V
men ,,'-(:"hakk'"rs en var. Bereen - ,i-
vene, f?'4 b,i'ut dat °u'< de ifui-
kwantiteit^«'"'hrianenjkcr is dan
lanüteit. Jaan Iimmers it Ulven-
erUVaar,erd<'' melk«'i<> ™a!s SC
teaen komt"^ d.' ZPVen 'aar een
"Ok niet MtvFuT osen m°eten wij
van Bei "it ,akkp" e" ',an koml lan
a.-, fondkampioen 1"">' hu
jaar ,ets minder straf was dan
dit
voorgaande: vermoedelijk is hij uit
zijn goeie aan het kweken om er een
heel klusje bij mekaar te krijgen.
Enfin, hier hebben wij hr' lijstje,
met dc punten en al: 1 Chr Beenhak
kers 3969 punten; 2 Chr van F-rgen
3746: 3 Gebr Oomens 3368; 4 A Tim-
mers 2836; 5 Koos Jooscn 2871 p;
Jan van Bedaf 2802; 7 P de Bruin
2798: 8 Jac Kouwenberg 2776; 9 Jac
Keulaars 2352; 10 L Smeekens 2325.
Op tijd cn stond zullen et- over de
ze kampioenen korte reportages ver
schijnen in ons blad; de winterdag is
daar het meest geschikt voor. Momen
teel zitten wij nog te druk in de uit
slagen.
Zondag j.l. stond Mons op het pro
gram. In normale omstandigheden een
vluchtje van een goed uur en als de
eersten beginnen te vallen, gedaan
in vijf minuten.
Doch de omstandigheder -varen de
ze keer niet normaal, het was zo maar
raar weer met regen- en londervla-
gen, vandaar dat het zaakje heel en
gans door mekaar lag. Gelost te 11.45
was de uitslag in Breda als volgt:
1 Gebr Schuurmans, 2 G Bruij-
ninckx, 3 P van Heerden. 4 Ant Re-
mie, 5 Gebr Oomens, 6 N van den
Heuvel. 7 C van Nispen, 8 G Uitde-
haag, 9 J C Joosen, 10 G W Goosen,
11 W Michielsen, 12 G Bayings, 13 L.
Schoormans, 14 J Lambregts, 15 G Nij-
kamp, 16 C van Nispen, 17 J van Oos
terhout, 18 F Verdaasdonk, 19 M
Schrijvers, 20 J H Huijbregts, 21 P
Panis. 22 M Remie, 23 N - an Mook,
24 Jac van Dongen, 25 P. Wouters, 26
Gebr Schuurmans, 27 A van Sluijs, 28
F Leeman, 29 F van Eynatten. 30 Jac
Joosen, 31 F Beusenberg, 32 M Voe-
senek, 33 C van Zundert en Zn., 34
Ant Remie, 35 dezelfde, 37 M Heij-
blom Jr., 38 B Rijnders 39 C Ger-
ritsma en 40 L Valk enz.
Er vlogen 3326 duiven, een pracht
concours dus, er blijven i- „ar duizen
den duiven komen in Breda, dat blijft
zo doorgaan tot Kerstmis toe, waarna
ze zich weer klaarmaken voor het
nieuwe seizoen.
Het concours stond echter open van
13.56 tot 15.07 en dat voo>- die acht
honderd zoveel prijsjes....
De vhorwerpen werden gewonnen
als volgt: Fiets: C Kwisthout. "ak dui
ven voer: P Netten, Bruinzeelkeuken:
Jan Tijs. De geldseries als volgt; f 100.
■^7E HEBBEN maar het een en an-
dgr kunnen aanstippen uit een
Werk. dat naarstige lezing en studie
vergt. Breda mag er gelukkig mee
zijn, dat zijn betekenis e" roem aldus
geëerd worden. Het is een voornaam
werk over een voorname stad. We
zien met belangstelling de twee vol
gende delen tegemoet.
M Schrijvers met 19 cn 135; f 50; C v
Zundert en Zn. met 33 en 175. Verder
waren er nog 31 series ,van f 25 enz.,
die allemaal op een goei plek 4 -recht
gekomen zijn, daar viel deze keer ge
woon niet aan te kluiven
naar quievrain
VONDAG 25 Augustus Quievrain,
vrachtprijs 31 cent per duif, ge
kunt er nog geen briefkaart voor ver
zenden. Zorgt, dat ge allen -veer pa
raat zijt. het zal er tegen aan gaan.
Te Hoeven in „De Posthoorn" was
het ook niet misselijk, aldaar stond
het nog geen uur open, dat was dus
rapper dan in Breda: 1 Ant Thijs, 2
P Marijnisscn, 3 C Schouw, 4 Ant
Broos, 5 Gebr Nelemans, 6 A Aarts,
7 C Hellemons, 8 Ant Thijs, J van
Kuijk, 10 G Koevoets.
In „De Luchtklievers" Hoogerhei
de hadden ze zoveel duiven, dat er
twee stations van loslating moesten
worden uitgezocht, te weten Mons en
Maastricht; Mons alleen wes te gek,
dan was de lucht verduisterd geweest.
Ziehier de uitslag op Maastricht: 1 L
Stok, 2 J B Prop, 3 J Hugens, 1 Gebr
van den Berg, 5 J B Ver. est, 6' Gebr
Verbiest, 7 F van Tillo, 8 c Hussart,
9 Chr Snoeijers, 10 Alph Stuijts.
En hier de uitslag op Mons: 1 P J
Buermans, 2 St Scheermakers. 3 en 4
J B Schrauwen, 5 F Schniw, 6 J
Theuns, 7 M Brosens, 8 ')olf Prop. 9
L Stok, 10 J Verbraak enz.
Dat er in Hoogerheide rrppe "uiven
zitten, wordt bewezen door het feit,
dat het concours alhier f'->chts open
stond van 13.28 tot 14 uur.
voor de
norbartstic'hting
rjE V.B.P. te Bergen op Zoom gaf
een concours ten bate van de Nor-
bartstichting, waaraan door 935 dui
ven werd deelgenomen: 1 Gebr Huij
bregts. 2 A Schouten, 3 Gebr Elzak-
kers, 4 W van Hoek, 5 M Mulders en
Co., 6 P J van Tilburg, 7 Gebr Geers,
8 Ph van Elzakker, 9 H Bogers, 10 M
P Buuron, 11 C Karremans, 12 idem
dezelfde, 13 A Petie, 14 M de Jong,
15 H Kerbusch, 16 L Groffen, 17 Ant
Goossens, 18 A van Elzakker, 19 J
Adriaansen, 20 P J van Tilburg enz.
De Liga-wisselbeker is voor de Ge
broeders Huybregts, de medaille van
het gemeentebestuur van Bergen op
Zoom voor A Schouteren. De hoofd
prijs, serie II wordt gewonnen dooi
de aalvlugge C Karremans, met 11 en
12. De zilveren Norbart-duif is voor
P J van Tilburg (4 eerstget.) en de
grote Klokkenbergbeker voor C Go-
vers (5 eerstget.)
Prijsuitreiking Zaterdagavond 23
Augustus 7 uur bij de heer J U van
Coppenolle.
Ziehier de uitslag in „De Reisduif"
bij de lieer Jan Verpalen: en 3 Ant
Goorsen, 2 Jac Verhoeven 4 A J van
Raam, 5 P Backx, 6 A J Levolger, 7
en 9 Gebr van Loenhout, 8 C v d Wa
tering, 9 Adr Tempelaars, enz. Con
cours sluit te 14.25.
In de „Luchtgids" te Halsteren, dat
op Quievrain en St. Quentin haar be
kende liefdadigheidsconcoursen al or
ganiseren, was de uitslag als volgt: 1
Gebr Huijbregts. 2 P J van Tilburg.
3 Philip van Elzakker. 4 A Petie, 5
Fr Kommers, 6 C van Oevelen, 7 M
de Jong. 8 L Stok. 9 A van Elzakker,
10 A de Nijs, 11 P J van Tilburg, 12
J Jonkers en Co., 13 P J van Tilburg,
14 Chr van Aart, 15 en 16 C Govers
enz. enz.
Het concours stond hier, voor 110
prijzen 50 minuten open, >r was dus
ti.id om te pakken.
In „Steeds Sneller" te Dinteloord
duurde het concours op Libramont, af
stand 204 k.m. slechts 2 minuten en
44 seconden. „De Luchtbode" daar
entegen zat met haar tractement op
Mons en daar duurde het anderhalf
uur eer de prijzen er uit lagen: 1 A
Hartman. 2 C Nieuwland, 3 C :br Piet-
jouw, 4 Piet Mangelaars, 5 Gebr Hou-
tepen, 6 G van Poppel, 7 en 11 P Kwist,
8 L Hartman, 9 P Pietjouw. 10 D Bol-
uijt enz. 1
in dinteloord
FNAT EEN VROUW duizend man te
erg kan zijn, in bijten en krab
ben. heeft reeds Vondel geconstateerd,
in Dinteloord is er echter een per
soon van het vrouwelijk geslacht, mej.
Krebbeckx die met haar fameuze dui
vin H. 50-1259707 Jan en alleman on
der tafel vliegt. Als jonge duif tien
maal gezet, tien prijzen waaronder
meermalen kop en 44e nationaal Par-
keston. Als jarige duif negen maal
gezet, acht maai raak en kop. Dit
seizoen als tweejaarse duif zet deze
kampioen der kampioenen de kroon
op het werk met de volgende resul
taten: Vilvoorden 85e, Neufvilles 34e
St. Quentin le, Pont St. Maxence Ie.'
Corbeil le (13 minuten los), St. Quen
tin 6e. Pont St. Maxence 5e, nogmaals
Pont 5e, St. Quentin 5e, Corbeil 4e
Dourdan 2e, Pont St. Maxence 2e!
Corbeil 2e. Deze duif is van het ver
schrikkelijke ras Stok 'Tiest) te
Halsteren, via L. Jongbloed, van wie
Mejj. Krebbekx deze duif aankocht,
daar zij er, eerlijk gezegd, een kam
pioen in zag. Heeft confrater Vondel
te vee! gezegd? Ik dacht van niet.
Tot slot Kaatheuvel, ook hier wordt
gesproken van een slechte vlucht op
Mons: 1 J. Voogd, 2 en 4 Fr. van den
Assem, 3 C. Laros. 5 A. de Bie, 6 en
13 A. Snoeren, 7 C. Moreval, 8 W.
van de Ven, 9 A. Couwenberg, 10 M.
van Boxtel, 11 A. van Gooi, 12 C. M.
Snoeren, 14 en 17 P. Zijlmans, 15 M.
de Vries, 16 M. van der Velden, 18
L. Hamers, 19 J. van Beers, 20 P.
Dirken, 21 M. Soeterboek, 22 J. van
Riel, 23 en 25 M. Soeterboek, 24 W.
Aussems enz. enz.
Allemaal goeie.
DIKKEN BRUINE.
