Electriciteit (1 Jan. '52) 25 °|o duurder
Er zijn 15% MINDER
COKES te verdelen
„HARD Y-MET-DE- DRIE-KINNEN
DOODDE 31 MENSEN
Medische
Faculteit
Flessenmelk
goedkoper
Twee doden
Zuinig, zuinig, zuinig met stroom en holen
HARRIM AN bij
CHURCHILL
Bijslag op de Ind.
pensioenen
„ZO STAAN DE
ZAKEN"
Ontslagene nam wraak
Schandelijk bedrijf
Alcoholvergiftiging te Atlanta
Kleermaker ver
momd als officier
Waakzaamheid
geboden
DAGBLAD VOOR ZEELAND
Jinx op 't scherm
Zorgelijk
niet alarmerend
Te vermoeietid
Enkele buien
MGR. HANSSEN IN
AUSTRALIË
Bij de kraag
Een week langer
Kerstvacantie
Handel in baby's
Ook yoghurt en pappen
De R. K. medische
faculteit
Botsingen in Marokko
duren voort
Het maanlicht-
drankjt
De moord te Cambodja
r Wolven en raven wachten op hun prooi
ACHTSTE JAARGANG No. 2140
Voor God, Koningin en Vaderland
uitgave: N. V. Uitgevers Mij Neerlandia.
Verschijnt elke werkdag. Bureaux: Breda,
Reigerstraat 16. Tel. Redactie 8181, Admi
nistratie 8778. Verantwoordelijk Hoofd
redacteur: J. J. H. A. Bruna. Redactieraad:
C. J. v. Hootegem, Mr. Dr. A. J. J. M. Mes, Mr.
H. B. L. de Rechter, L. J. v. 't Westende. P.
V. M. Vercauteren Abonnementsprijs bij
vooruitbetaling f 4.55 per kwartaal, per post
f 5.40, per week (uitsluitend bij niet-post-
bestelling) f 0.35. Losse nummers 10 cent.
Postrekening no. 278841. Prijzen van buiten
landse abonn. worden op aanvraag verstrekt
ZATERDAG 3 NOVEMBER 1951
Advertentieprijs voor de gehele oplage f 0.30
per m/m. (Ingezonden Mededelingen f 0.75
per m/m). Voor advertenties van plaatselijke
aard uit Zeeland, uitsluitend in de Zeeuwse
editie f 0.12 per m/m. (Ingezonden Mede
delingen f 0.30 per m/m). Bij contract aan
zienlijke reductie; volledig tarief en Alge
mene Voorwaarden worden op aanvraag
verstrekt. Staatwerk 3 cent per m/m extra.
Incasso wordt berekend. Inzendingen
op advertenties, welke de uitgevers om
redenen te hunner beoordeling niet ver
langen af te geven, worden vernietigd.
Bureau voor de Zeeuwse Eilanden: GOES, Westsingel
98. Telefoon no. 2236 - Bureau voor Zeeuwsch-Vlaanderen: HULST, Dubbele Poort 7 Tel. 102 - (Bijbureaux: TERNEUZEN, Noordstraat 56, Tel. 2601, OOSTBURG, Nieuwstraa^^TeWto. 35)_
Eens een reclame-model en nu een
vooraanstaand Amerikaans Televisie
omroepster, zo zien wij Jinx Falken-
burg hier in feestkledü te Londen.
Over haar fraaie avondjurk draagt
Jinx een witte bontstola en haar
avondtas, waarin een prachtig klokje,
en verdere vrouwelijke attributen te
zien zijn, is van plastic.
DR. BEERMAN is benoemd tot verte
genwoordiger van de Verenigde Na
ties voor het vluchtelingenvraagstuk
in Oostenrijk. Dr. Beerman is katho
liek.
IN VERBAND MET de pseudo-vogel-
pest is in Ede een op-hok-gebod uit
gevaardigd.
IN DE AULA van de begraafplaats
Zorgvlied te Amsterdam is de 73-ja-
rige dr. J. Went uit Den Haag even
voor de begrafenis van een familielid
plotseling ongesteld geworden en over
leden.
EEN WETSONTWERP is bij de Raad
van State ingediend, houdende voor
schriften voor de crematie en balse
ming van lijken.
(Van onze redacteur)
jyjINISTER v. d. BRINK, Economische Zaken, heeft in de laatste
twee jaren, dank zij energiek aanpakken inzake de industria
lisatie, verheugende resultaten bereikt. Gisteren heeft hij echter
aan de Pers noodgedwongen uiteengezet, dat het met onze kolen-
voorziening zo niet „alarmerend", dan toch wel „zorgelijk" is ge
steld. Op huisbrand en industrie-verbruik zal moeten worden be
zuinigd. Voor cokes wordt zelfs een vermindering met 15 procent
ingevoerd (te zien als een distributie via de detaillisten). Electri
citeit wordt over de gehele lijn 25 procent in prijs verhoogd, uitge
zonderd de eerste 240 kWh per jaar per gezin. Voorts worden en
kele verbruiks-beperkende maatregelen ingevoerd. Dit alles toont
dus aan, dat industrialiseren ook een schaduwzijde heeft!
HET IS LENTE denken ze blijk-
baar: te Diepenheim (Ov.) legde
een kip haar ei in een kool. Dacht
ze, dat daaruit de kuikens komen
of was het 't mooie weer? In En
schede plukte men aardbeien, in
Tubbergen slabonen en in Hengelo
werden twee zwarte lammetjes ge
boren.
T~5E VERHOGING van de electrici-
teitstarieven gaan niet eerder in
dan 1 Januari 1952. Behalve de uit
zondering voor de eerste 240 kWh per
jaar per gezin, wordt door de minister
ook een bijzondere regeling overwo
gen voor de zgn. kleinverbruikers
(ambachten e.d.) De eerste bedoeling
van dit alles is uiteraard beperking
van het te hoge stroomverbruik te
krijgen. Een tweede doel is echter op
deze manier de nodige contanten te
verzamelen voor investeringen. Tus
sen nu en 1956 moeten n.l. de electri-
sche centrales aanzienlijk worden uit
gebreid. Dit zal 1115 millioen gulden
gaan kosten. Uit de verhoging van de
tarieven denkt de minister daarvan al
120 millioen gulden te krijgen. Het is
de bedoeling binnenkort de tarieven
voor industriële grootverbruikers van
alle prijsbeheersingsmaatregelen te
ontdoen.
De minister bracht dus geen prettige
boodschap. Hij merkte als „verzach
tende omstandigheid" echter op, dat in
vergelijking met alle andere „artike
len" de electriciteit voor huishoude
lijk gebruik slechts zeer weinig is ge
stegen.
De stijging van dat verbruik zelf is
daarentegen opvallend. Sinds 1938
kregen we reeds een verdubbeling te
zien, terwijl het is te voorzien, dat in
1956 nog weer eens het dubbele aan
MAAR de uiteenzettingen van
minister v. d. Brink luisterden
ook buitenlandse journalisten. Zo
kon bijv. een Belgisch persman
niet nalaten op te merken:
„Excellentie, wanneer ik in de
avond door Den Haag wandel, dan
valt het me op, dat vele mensen
in hun achterkamer zitten bij een
bescheiden schemerlamp. In hun
salon branden bij opgetrokken
gordijnen alle beschikbare lampen!
Kunt u daar niets tegen doen?"
De minister zei lachend: „Zeker
zou ik dat kunnen. Het is me ech
ter te vermoeiend. Ik zou dan na
melijk persoonlijk al die licht
knopjes moeten gaan omdraaien"...
Hetgeen niemand der aanwezigen
van deze hard-werkende Excel
lentie zal vergen!
BIJ EEN KLOPJACHT in de bossen
van Witry (B.) zijn twee herten, vier
reëen, twee jonge herten, negen ree
bokken, twee vossen en vijf hazen
neergelegd. Dit is geen jagerslatijn.
DE BESPREKINGEN in Korea ten
aanzien van een bufferzone, hebben
gisteren geen vooruitgang gehad.
HET VLEESRANTSOEN in Engeland
wordt verlaagd. Men kan met ingang
van 11 November nog slechts voor een
shilling, vijf pence vlees per week ko
pen.
EISENHOWER zal aan president Tru
man een plan voorleggen, om de Euro
pese troepen in versneld tempo ge-
vechtsklaar te maken.
PRINSES ELIZABETH en haar man
zijn uit Washington vertrokken om
via Canada naar Engeland terug te
reizen.
DE INVOER naar West-Duitsland zal
net volgend jaar vermoedelijk groter
kunnen worden, omdat de West-Duitse
handelsbalans beter wordt.
MEER DAN een millioen bomen heeft
J. van Heerwaarden op Texel geplant,
toen hij gisteren met pensioen ging.
Hij was in dienst bij het Staatsbos
beheer.
WEST-DUITSLAND heeft een plan
gereed voor verkiezingen in geheel
Duitsland onder toezicht van de Ver
enigde Naties. Oost-Duitsland wil er
echter niets van weten.
„DE BONTE OS" zo heet een combi
natie van slagers te Nijmegen, die
prijzen hebben aangekondigd van 20
tot 25 procent beneden de gangbare
prijs. De federatie van beide slagers-
patroonsverenigingen te Nijmegen ad
viseert nu voor zijn leden dezelfde
prijzen als de „De Bonte Os".
Weersverwachting, geldig tot he-
denavond:
Wisselend bewolkt met voorname-
lijk in de kustprovincies enkele
buien. Matige, nu en dan vrjj
krachtige wind tussen West en
Noord-West. iets kouder dan gis-
teren.
J Vandaag: zon onder: 17.10 uur; t
J maan op: 13.01 uur.
Zondag: zon op: 7.38 uur; zon on-
der: 17.08 uur; maan op: 13.46 uur,
maan onder: 20.59 uur.
Maandag: zon op: 7.40 uur; maan
onder: 22.28 uur.
Oplossing van oliegeschil
LIARRIMAN, de speciale afgezant
van president Truman, heeft een
onderhoud gehad met Churchill. O.a.
zijn besproken de economische moei
lijkheden van de Europese bewape
ning. Ook het Egyptische vraagstuk
kwam ter sprake, alsmede een spoe
dige bijeenkomst tussen de Ameri
kaanse president en de Britse pre
mier.
Harriman heeft aan Churchill een
plan voorgelegd ter oplossing van het
Perzische oliegeschil. Dit plan schijnt
de oplossing hierin te zoeken, dat
de werkzaamheden op de Perzische
olievelden in andere buitenlandse han
den worden gegeven.
Bespreking van de
emigratiekwestie
MGR. DR. A. HANSSEN, bisschop
coadjutor van Roermond vertoeft
op het ogenblik in opdracht van het
Nederlandse Episcopaat in Australië
om er de situatie en mogelijkheden
der katholieke emigranten te bestu
deren.
Hij heeft reeds bezoeken gebracht
aan de aartsbisschop van Sydney, de
Nederlandse ambassadeur en de mi'
nister-president. Op het ogenblik ver
blijft monseigneur in het Zuidelijke
deel van Australië.
Drs. J. van Campen, directeur van
de katholieke centrale emigratie
stichting bezocht o.m. kamp Bathurst.
De sterke arm der wet greep in let
terlijke zin een postende staker in de
kraag, die tijdens de staking by de
New-Yorkse havenbedrijven over de
schreef ging. De actie, om het werk
te doen hervatten, liep op niets uit.
productie nodig zal zijn (9 milliard
kWh). Het voldoen aan die grote
vraag vergt natuurlijk enorme inves
teringen.
PIEKUREN
rjAAR komt nog bij, dat ons land
met de beste wil van de wereld
niet kan zorgen voor voldoende ver
mogen om de „piekuren" op te van
gen. Wanneer alle plannen tot uit
breiding van centrales (in 1956) zijn
doorgevoerd, dan zou er nog een te
kort 'aan vermogen bestaan, dat is ge
lijk te stellen met ongeveer een vijfde
deel van de vraag. Krijgt men ech
ter de hulp van „het publiek" en van
de industrie door juist in de piekuren
te beperken (van 7.30 tot 9 en van 16
tot 18 uur), dan krijgt men een' zoda
nige besparing, dat naar schatting 120
millioen gulden minder in centrales
zal behoeven te worden geinvesteerd.
De moeite waard om mee te doen,
dus!
DE KOLEN
T"\E AANSTAANDE Kerstvacan-
tie is voor de rijksscholen met
ruim een week vïrlengd tengevol
ge van de precaire brandstoffen-
positie. Voorts heeft de minister
een circulaire gezonden aan de ge
meentebesturen, de besturen van
de gesubsidieerde bijzondere scho
len, waarin de minister er met
klem op aandringt, dat zij voor
hun scholen een gelijke maatregel
zullen treffen.
EN NU de kolen. Nogmaals zei ge-
zegd: de toestand is niet alarme
rend. Bij verantwoord gebruik, zal de
kolenhandelaar ons ook deze winter
niet in de steek laten. De positie van
de anthraciet is zelfs iets beter dan
vorig jaar. Met cokes is het slechter
gesteld. Ons land heeft namelijk enke
le uitvoer-verplichtingen, ook al in
verband met de invoer van andere
onontbeerlijke artikelen. Daarom zal
15 procent cokes minder worden afge
leverd dan vorig jaar.
Aan de detaillisten is tenslotte de
minder aangename taak toebedacht
voor „een eerlijke distributie" te zor
gen. We zullen nu met de minister
maar hopen, dat het kopend publiek
het de handelaren niet onnodig lastig
zal gaan maken: zjj kunnen er in eik
geval niets aan veranderen!
(Vervolg op pag. 2)
Nota van wijziging brengt
verbetering
DIJ DE behandeling in de Tweede
Kamer van het wetsontwerp bij
slag op bepaalde Indonesische pen
sioenen, vroeg de staatssecretaris
Goetzen schorsing van de beraadsla
gingen omdat de verschillen tussen 't
ontwerp en de verlangens van de Ka
mer zo groot waren, dat hij nader
overleg nodig vond.
Dit ovepleg is thans beëindigd en in
gediend is een nota van wijziging,
waarin de regering aanzienlijk aan de
geopperde bezwaren tegemoet komt.
De voornaamste wijziging is wel,
dat de bijslag niet alleen maar zal
worden toegekend aan de achterge
bleven pensioenen uit een ongunstige
periode, maar dat thans ook de ande
re pensioenen een bijslag zullen ont
vangen. Deze zal twintig procent van
de eerste honderd gulden bedragen.
Het maximum van de bijslag op de
duurtetoeslag is daarin van 65 tot 70
gulden verhoogd.
Bovendien zullen pensioen, duurte
toeslag en bijslag. *in stede van 415,
thans niet meer dan 420 gulden kun
nen bedragen, maar dit maximum
wordt bovendien nog verhoogd met
het bedrag, dat als gewone bijdrage
voor weduwenpensioen en wezen-on
derstand verschuldigd is.
„WIJ STAAN voor een nieuwe
krachtproef. Maar ik meen,
dat het Nederlandse volk terecht ver
trouwen mag hebben in de toekomst.
Wij staan niet alleen. Volken, die zich
niet onder de knoet van een tyran-
nieke dictator willen buigen, hebben
zich aaneengesloten. Het ware onver
antwoordelijk geweest, indien wij ons
afzijdig hadden gehouden".
Dit heeft gisterenavond minister
president Drees gezegd in een rege-
rings-uitzending: „Zo staan de zaken".
Drie personen werden gedood en vier ernstig gewond toen de 42-jarige
Guido Gorini besloot de rekening met zijn ex-werkgever te vereffenen
en een mijn neersmeet op de grond van het Milaanse kantoor van een
grote fabriek. Gorini was onlangs ontslagen en kwam de kamer van de
directeur binnen om te verzoeken hem weer in dienst te nemen. Toen dit
werd geweigerd, haalde hij plotseling de mijn te voorschijn en wierp deze
op de grond. De directeur, een bezoeker en Gorini werden gedood.
TE MANHATTAN is een organisatie
ontdekt, die handel dreef in pas
geboren kinderen. De leider van dit
complot, waarbij dokters en verpleeg
sters betrokken waren, zou een advo
caat uit Brooklyn zijn. Hij is in staat
van beschuldiging gesteld.
De organisatie kreeg sommige zui
gelingen voor niets en verkocht ze
aan pleegouders voor bedragen van
800 tot 1500 dollar. Een en ander kwam
aan het licht toen een ongehuwde
moeder haar baby trachtte terug te
krijgen.
MET INGANG van 4 November '51
zullen de maximumprijzen voor
de consument voor flessenmelk en
melkproducten (yoghurt, pappen, enz.)
in flessen met een cent per literfles
worden verlaagd. Deze prijsverlaging
is mogelijk door een vermindering
van de bereidingsmarge der fabrikan
ten voor deze producten.
Eerste inaugurale rede
r^ISTEREN is in de aula der R.K.
Universiteit te Nijmegen de eer
ste inaugurale rede der medische fa
culteit gehouden door prof. dr. E. C.
H. J. Noyons, hoogleraar in de phy-
siologische chemie.
Hij was de eerste van de nieuwe
hoogleraren, die hier officieel het
woord voerde.
Steun der communisten
TN CASABLANCA, een havenstad
van Frans Marokko, hebben ook
gisteren de ongeregeldheden voortge
duurd. Het kwam tot botsingen tus
sen nationalistische elementen en de
politie toen Europeanen met stenen
werden bekogeld. Verscheidene Euro
pese vrouwen en kinderen moesten
met verwondingen in ziekenhuizen
worden opgenomen.
De moeilijkheden begonnen toen
Marokkanen, die voor de verkiezing
van de Raadgevende Vergadering hun
stem wilden uitbrengen, daarin wer
den gehinderd door extréme elemen
ten, die door communisten werden ge
steund.
^JA EEN grootscheeps onderzoek
waaraan meer dan duizend poli-
tie-agenten deelnamen is er thans
enige klaarheid gekomen in het
ontzettende drama der alcohol-ver
giftiging te Atlanta.
Een forse blanke man met een
strafregister van drie bladzijden
heeft bekend, dat hij de whisky
verkocht heeft waardoor te Atlanta
31 mensen, voornamelijk negers,
stierven en er meer dan 200 in het
ziekenhuis terecht kwamen, onder
wie er bij zijn, die hun gehele le
ven blind zuilen blijven.
John Richard Hardy, ofwel „Hardy
met-de-drte-kinnen" een fantastische
kolos van ruim 170 kilo, werd door
de politie van Atlanta aargehouden,
terwijl hij in het ziekenhuis her
stelde van een gebroken arm. die hij
opliep met op een opklapbaar bed te
Sa?T ligsen- Hij was namelijk door
het bed gezakt.
^'erd aanvankelijk beschuldigd
a onvrijwillige doodslag maar nog
l aV0?d veranderdt de procu-
reur-generaal van de provincie Ful-
moord311' de beschuküging in
beloofde na zijn aanhouding
dat hij de fabrikant van het maan
lichtdrankje" zou bekend maken.
(„Maanlichters" noemt men de clan
destiene stokers van sterke dranken,
die hun misdadig werk op verborgen
plekken, meestal 's nachts verrich
ten).
VOOR REN-AUTO'S
r\e vergiftigde whisky was een sa
menstelling van likeur en methyl
alcohol, een mengsel dat gebruikt
wordt voor ren-auto's.
„Hardy-met de-drie-kinnen" zei niet
te weten dat de 96 blikken, die hij
bekende aan een groothandelaar te
hebben verkocht, vergiftigd waren.
Hij meende zelfs stellig van niet, om
dat naar zijn zeggen hij ook af
en toe van deze whisky had gedron
ken.
MOORD!!!
r\e procureur-generaal beschuldigde
hem van moord, nadat de recher
cheurs van de F.B.I., de Amerikaanse
Geheime Dienst, de resterende voor
raad in het laboratorium liet contro
leren en nadat zij het verhaa'. van de
herkomst der alcohol, onjuist hadden
bevonden.
Hardy had n.l. gezegd dat hij de
drank gekocht had bij een smokkelaar
in Noord-Georgia, iin de provincie
Rabun. Deze provincie in het ge
bergte, waar geen sterke drank mag
worden binnengevoerd, staat bekend
als een geliefkoosd schuiloord voor
maanlichters".
Zijn verhaal bleek echter niet te
kloppen met de feiten.
STAAT VAN DIENST
npcen een verslaggever Hardy vroeg,
vvat hij er zo van dacht, met zijn
levering van drank verantwoordelijk
te zijn voor de dood van 31 mensen.
Het zou iedereen tot nadenken s'm-
men, gaf de reus toe, Ik weet niet of
ik de schuldige ben of niet.
Hij zei niet te weten dat hij de
persoon was, die door de politie ge
zocht werd, anders had hij zich wel
vrijwillig gemeld. Hij had zelfs in het
geheel geen moeite gedaan om z(jn
identiteit te verbergen en zich in het
-ickenhuis onder zijn ware naam la
ten inschrijven.
Hardy's „staat van dienst" bij de
politie omvat 2 jaar geva.'gan s voor
moord op een neger, en nog 2 jaar
voor overtreding van de federale li-
keurwetten.
Botsing tussen tram en
vrachtauto
(GISTERENMIDDAG heeft zich bij
de militaire herstelwerkplaatsen
te Wassenaar een botsing voorgedaan
tussen een vrachtauto en een tram-
stel van de Haagse Tramwegmaat
schappij. Twee personen werden daar
bij gedood. De vrachtauto passeerde
de tramrails op het ogenblik, dat uit
de richting Den Haag een tram na
derde. In de auto bevonden zich naast
de chauffeur twee arbeiders uit Kat
wijk, de 61-jarige D. V. en de 60-ja-
rige J. de V. Zij werden door de bot
sing uit de cabine geslingerd en wa
ren op slag dood. De chauffeur liep
geen letsel op.
Zijn inboedel naar W.-Berlijn
gesmokkeld
PEN KLEERMAKER te Potsdam, in
de Russische zone op de grens
van West-Berlijn, heeft al zijn meu
bels naar West-Berlijn kunnen over
brengen, door zich, gekleed in de uni
form van officier der volkspolitie, bij
de Russische controlepost aan te mel
den.
De kleermaker trok een uniform
aan en kwam met zijn verhuiswagen
bij de controlepost aan. Daar drukte
hij de werkelijke politieman, die de
wacht betrok, op het hart vooral de
smokkelaars en de „saboteurs van de
democratische orde" terdege te be
strijden en het gebaar bii het woord
voegende, controleerde hij zelf de
vrachtauto, die zijn eigen meubels
vervoerde, vond „ongelukkigerwijze"
niets op de papieren aan te merken
en liet het voertuig ongehinderd naar
West-Berlijn gaan.
Korte tijd daarna nam de valse po
litieman, na de uniform aan zijn klant
te hebben geleverd, de trein om zich
naar zijn nieuwe woning in West-Ber
lijn te begeven.
Wegens heersend mond- en
klauwzeer
MU HET mond- en klauwzeer in ver
schillende streken van ons land
weer is gesignaleerd, is het van het
allergrootste beiang, dat de uiterste
waakzaamheid wordt betracht.
De bestrijding van het mond- en
klauwzeer zal het onderwerp van een
radio-causerie zijn, die de directeur
van de veeartsenijkundige dienst op
Maandag 12 November 1951, 's avonds
van 19.45-20.00 uur over Hilversum I
zal houden.
Toch om politieke redenen
TJIT HET onderzoek inzake de moord
op de Franse Hoge Commissaris
van Cambodja, De Raymond, is ge
bleken, dat de dader tot een groep
van de Vietminh behoort.
De dader is ontkomen met een aan
tal documenten en bevindt zich thans
in veiligheid, aldus Radio Vietmmh.
Oorspronkelijk werd gemeld, dat de
moord niet om politieke redenen zou
zijn geschied.
("NP DE bevroren oevers van de
Tanarastroom in Alaska wacht
een horde wolven op de dood van
twee elanden, die met de geweien
in elkaar zijn geraakt na een ge
vecht om het leiderschap over de
kudde. Op de besneeuwde spar
ren en rotsen zitten duizenden ra
ven. Zij zullen elkaar betwisten,
A'at de wolven zullen overlaten.
Tenzij de mensen nog op tijd
komen. Jim Gray, de inspecteur
over de wateren en bossen in dit
gebied zag van zijn vliegtuig uit
dit drama van het oerwoud. Toen
leefde nog een der elanden. Uit 't
vliegtuig legde hij een der wolven
neer, die zijn ongeduld niet kon
bedwingen en de dode eland wil
de verslinden. Gray waarschuwde
per radio de jagers van Fairbanks
en nu volgt het gehele Amerikaan
se continent via de radio de tocht
der jagers, die minstens drie da-
3en nodig hebben om de plek te
"iereiken.
Zullen zij op tijd komen om ten
minste nog een der elanden le
vend aan te treffen?
Liet onderwijs is voor een land en
Hl voor elk volk een zaak van de
grootste betekenis. De mens heeft in
tegenstelling met de dierenwereld het
vermogen om kennis en inzicht op al
lerlei gebieden te verwerven en uit te
bouwen en tevens, om deze aan vol
gende geslachten door te geven. Dit
brengt een hoge verantwoordelijkheid
met zich mee. Degenen, die op dat
punt op de eerste plaats voor het op
groeiende geslacht verantwoordelijk
heid dragen, zijn ongetwijfeld de ou
ders zelf en niet de overheid. Die ver
antwoordelijkheid maakt vrijheid
noodzakelijk en dat is, kort gezegd de
grondslag van de strijd voor het vrije
onderwijs, die in ons land al zo lang
werd gevoerd. Van deze strijd voor
vrijheid is de Universiteit te Nijme
gen een gevolg. Aan de andere (de
openbare) universiteiten wordt onder
wijs gegeven, dat „neutraal" heet,
maar dat niet neutraal is omdat geen
mens zich bij een diepere beschouwing
op welk terrein ook van zijn eigen be
ginselen kan ontdoen of daaraan ten
volle het zwijgen kan opleggen. Zich
bij het binnengaan in een laborato
rium daarvan ontdoen als van zijn
overjas, is een fictie.
Te Nijmegen nu wordt bij de beoefe
ning der wetenschap en bij de oplei
ding der studenten niet van een dsnk-
bee.dig neutraal terrein uitgegaan,
maar wordt „kleur" bekend en kiest
men een gemeenschappelijke basis
voor de dubbele taak ener universiteit.
Want deze is inderdaad een tweevou
dige: uitbreiding, verruiming van het
gebied der wetenschappen en, ten
tweede, opleiding van degenen, die de
vruchten van studie en onderzoek zul
len uitdragen en tevens op hup wijze
aan de opbouw kunnen en zullen bij
dragen.
Uit deze dubbele taak ener univer
siteit valt haar invloed op een volk en
zijn instellingen niet licht te over
schatten. En o.i. is de geschiedenis
van Europa der laatste decennia daar
om dat met feiten te staven.
Nu was „Nijmegen" tot dusver een
torso, een „romp-universiteit". Daar
aan is op 17 Oct. j.l. een belangrijke
component toegevoegd; Het genees
kundig onderwijs.
Tot dusver bestonden te Nijmegen
slechts de z.g. alpha-faculteiten, die
onderwijs geven in hetgeen de mens
ontving of zelf opbouwde; haar terrein
is, aidus kunnen wij kort zeggen, dat
van de cultuur tegenover de natuur,
de mens en de hem omringende din
gen, planten, dieren en levenloze we
reld, die het gebied is van geneeskunde
en natuurwetenschappen. Te Nijmegen
zal dan een begin, een bescheiden be
gin, worden gemaakt met een der bè
ta-faculteiten, die der geneeskunde.
\V/ij zullen voor het belang van het
Medisch onderwijs in principiële
zin twee redenen geven. Een practi-
sche en een dieper liggende reden.
Een practische reden; De gemeen
schap is bij de opleiding van artsen
betrokken en kan daarmee in hoge
mate gebaat zijn. De arts, met name
de huisarts, is in elk gezin een der
voornaamste raadgevers; het gaat
immers om leven en gezondheid, en
dat is ook bij de technische ontwikke
ling der geneeskunde ten -kunst) een
der voornaamste redenen van zijn be
staan en vooitbestaan als huisarts.
De arts verschijnt in tijden van moei
lijkheden, als ae mens meer dan an
ders toegankelijk is voor inv.oeden
van andeien, in tijden van beslissin
gen en vooral a.s de grootste beslissing
nadert, het overgaan naar een ander
leven. Zijn woord is meer dan hij zelf
wellicht vaak beseft, van waarde voor
een zieke, óók waar het niet recht
streeks op de gezondheid betrekking
heeft. Zijn woord heeft \oor menigeen
niet minder betekenis dan dat van de
priester.
Doch dat brengt mede, dat de arts
een degelijxe veeizijd.ge ook algemeen
menselijke voimmg nodig heeft en
waar kan die beter worden gegeven
dan aan een universiteit, waar men
niet slechts kennis en gegevens mee
deelt, maar waar deze tevens in een
om.ijstmg van het menselijk kennen
in het algemeen worden verschaft.
Daarbij komt de persoonlijke invloed
van hem, die het onderwijs geeft. Het
is eimee als met de arts voor de pa
tiënten: ook diens invloed is op de
studenten zeer groot en veelal blijvend
voor het leven, gelijk ons de dagelijkse
ervaring aantoont.
Bij deze practische reden (en) voor
een katho-.eke medische facultei
Komt een dieper liggende grona. D
studie van de mens en de geneeskund.
leiden tot principiële vraagstukken
Die studie b.engt ons tot allerlei ge
zichtspunten en vragen, waarop Ui
spec,aie wetenschap alleen het ant
woord kan geven, zij stelt ons vooi
wetmatigheden, voor vragen van plicht
en geweien. Dit bleek ook onlangs op
het Medisch Congres te Maastricht,
alwaar, hoewel het algemeen was, toch
tal van malen principiële vraagstuk
ken aan de o;de kwamen. De Zwitser
se geleerde, Prof. F. Dessauer drukte
het in een te Aken gehouden voor
dracht aldus uit: „Ook de natuur
onderzoekers kan van zijn standpunt
zeggen: Introibo ad altare Dei". De
g-i.eeskunde draagt ook het hare bi.i
ot de opbouw der wetenschap als ge
heel.
k°men tot het einde van onze
koue besenouwing. Wij voegen
daaraan echter vooi economisch ge-
Hanteerde lezers neg 't volgende toe;
Is er geen nieuwe medische faculteit
ncdig. afgezien van de bovenvermelde
redenen? Is de oprichting in deze tijd
vei antwoord? Daarover valt te zeggen,
dat ons vo'.k in de laatste tientallen
jaren in aanzienlijke mate is Regroeid,
doch dat de gebouwen en uitrusting
voor t' Hoger Onderwijs in 't algemeen
ongewijzigd bleven. Er is dus overal
een tekort aan ruimte, aan hulpmid
delen, aan gelegenheid voor weten
schappelijk onderzoek, onmisbaar voor
handhaving van het peil van ons On
derwijs.
De voorlaatste Rector Magnificus
der Utrechtse Universiteit gaf zelfs de
mening te kennen, dat er tenminste
twee medische faculteiten aan de be
staande dienen te worden toegevoegd.
Wij hebben 'n tijd geker.d. waarin
ernstig gedacht werd aan opheffing
van een der faculteiten, ja, van een
der universiteiten. De tijd heeft dit
orobleem in eert andere zin opgelost.
DR. J. E. SCHULTE
