1
SPIONNAGE IN ONS LAND
ellende
Leden van de Tsjechische
Geheime Dienst in actie
Wij zijn de keurtroep van Satan"
Weer brede
basis
De Schelde-Rijnverbinding
Verzetshelden werden geëerd
r
dingen
ermoorcl in
'goslavië
De regering doet onthullingen over:
Samenzwering in
Indonesië
Thiessen contra
Westerling
Noordatlantische
verdediging
Strijdpunt onbeslist
Zo wordt de Oost-Duitse
jeugd vergiftigd!
ngton
aan Bhènmatiscïo
DAGBLAD VOOR ZEELAND
ARKTEIN
„De dode brievenbus"
DE FILM OVER
KARDINAAL
MINDSZENTY
Raad van Belgisch bedrijfsleven stelt zijn eisen
Overwegend droog
Om mee uit vissen
te gaan
Nederlandse bedrijven
in Indonesië
IN BREDA'S GEMEENTEHUIS WERDEN
MO BI LIS A TIEKR U IS EN UITGEREIKT
Enkele posthume
onderscheidingen
Dit mag ons geen uur meer met rust laten
Bedevaart op bevel....
Motorrijder zonder armen
ZEVENDE JAARGANG No. 2137
Voor Cod, Koningin en Vaderland
litaire instellingen in
ide te Washington te
ldaar in gesprek met
en luit. A. F. Eibers,
en wat hij ter beschik-
Zegge en schrijve 150
and.daar moet alles
enz. Kan daar iets van
ts heeft of ecji motor,
ke onder de arme ke-
rwijs, de hoop van de
1 een deplorabele toe-
het geld ontbreekt. Er
(ymnasia en 10 lagere
nu nog één gymnasium
icholen en hoelang zal
redden?
2 gegadigden konden
studie voortzetten, en
Werkstudenten in de
mis van het woord. De
doet iets, de rest ver-
lf, autopoetsen, schoen-
nmaakwerk bij nacht in
kazernes, stoken enz.
oet het nodige geld bfj-
]d wordenja, men
brandnetelplukker met
>g goed 1 mrk. voor
;ens 10 kilo brandnetels
;el meer kunnen neer-
:h wil me beperken. Is
:er dan genoeg?
advertentie)
zichzelf in t>o weg.
naakt ze ooit tot plaag
laving.
zoudt ge bij de pakken
Er is toch Kruschen
minerale zouten van
ren Uw bloedzuiverende
name Uw lever, nieren
;n juist datgene aan ver-
rgie, nodig om alle aan-
le bloedso/r>J<7Qp te ont-
ardoor voorkomen wordt
ikkende zuren en andere
n zich gaan vastzetten en
•orden van Uw pijn en
uschen bracht vele tien-
jders aan rheumatische
ie hele wereld uitkomst,
verlichting van Uw pijn
nijn. 286-00
r doodgeschoten
OR van Preska in Joego-
ralentin Oblak, is in zijr
noord, 's Nachts werd o.
i de slaapkamer van pas
geklopt. In de veronder
men hem kwam roepe
bij te staan, opende d
raam. Onmiddellijk vic
roffen door het kruisvuu
uipmoordenaars. Hij wa
rweet de politie aan pas
dat hij van zijn kerk een
rgaderplaats maakte. Re-
i van de kansel af een
ft voorgelezen, dat onder
door de huisvaders der
waarin de autoriteiten van
rd verzocht, aan de paf-
iming te verlenen het ca-
derricht in de school
onderricht was hem reedt
verboden.
uitgave: N. V. Uitgevers Mij Neerlandia.
Verschijnt elke werkdag. Bureaux: Breda.
Reigerstraat 16. Tel. Redactie 8181, Admi
nistratie 8778. Verantwoordelijk Hoofd
redacteur: J. J. H. A. Bruna. Redactieraad:
C. J. v. Hootegem, Mr Dr. A. J. J. M. Mes. Mr.
H. B. L. de Rechter, L. J. v. 't Westende. P.
V. M. Vercauteren Abonnementsprijs bij
vooruitbetaling f 4.55 per kwartaal, per post
f 5.40, per week (uitsluitend bij nlet-post-
bestelling) f 0.35. Losse nummers 10 cent.
Postrekening no. 278841. Prijzen van buiten
landse abonn. worden op aanvraag verstrekt
Bureau voor de Zeeuwse Eilanden: GOES, Westsingel 98, Telefoon no. 2236
HePHdFEm Aa HM HM 9"^ V
- Bureau voor Zeeuwsch-Vlaanderen: HULST, Dubbele Poort 7 TeL 102 - (Bijbureaux: TERNEUZEN. Noordstraat 56, Tel. 2601, OOSTBURG, Nieuwstraat ^TeL
DINSDAG 30 OCTOBER 1951
Advertentieprijs voor de gehele oplage f 0.30
per m/m. (Ingezonden Mededelingen f 0.73
per m/m). Voor advertenties van plaatselijk»
aard uit Zeeland, uitsluitend in de Zeeuwse
editie f 0.12 per m/m. (Ingezonden Mede»
delingen f 0.30 per m/m). Bij contract aan»
zienlijke reductie; volledig tarief en Alge
mene Voorwaarden worden op aanvraag
verstrekt. Staatwerk 3 cent per m/m extra.
Incasso wordt berekend. Inzendingen
op advertenties, welke de uitgevers om
redenen te hunner beoordeling niet ver
langen af te geven, worden vernietigd.
no. 35)
26 Oct. Grote veiling.
ireinetten A 4343.10, BC
39.70, II 20.40—20,70, grot
abriek 13.60—23.10. val 15.40
han A 5290—53, BC 52.50—
—48.20. II 24.80, Sterappels
r0—49.50, I 44.10—46.20, II 23.
lolland A 40.75, BC 34.70—
II 21.30, Brab. Bellefleur I
15,40—15,60, Dubbele Bel-
28.40 II 17.30, Schone von
34.20, BC 29, II 18, Jacq
II 14, Zoete Ermgaard A
25.50, Pomme d'Orange I
Golden Delicious A 46.10,
,10, II 22.90; Zuccalmaglio-
Peren: Beurré Alexandre
IC 56.10, I 49.10—57, Zwijndr.
7.20, BC 48.10. I 43.60, II 21.30
tesse de Paris A 45.70, BC
38.3040.75; Jodenpeer 1
ïveau Poiteau I 30.05—34.90;
rsuikerij I 26.20; Kleipeer I
Gieser Wildeman I 42.80—
Remy I 34.20—35, II 26,70;
28.90—30.05, II 26; Zure
.20—6.40, alles per 100 kg.:
J: Cox Orange Pippin 42—
11—30, Brab. Bellefleur 9-
Zoet 7—22, Zoete Ermgaara
Pigeon 1930, Pomme d
Jonathan 12—39, Glorie 1'
■21, Campagnezoet 12 ,fi'
lefleur 13—16, Ontario 1D'
18—42, Rembour Mort^
Delicious 17—36, Fr*nf,.
Jacq Lebel 5—12, Zoete
Transparant de Cronsel
il 10—17. Peren: Comtesse o*
Jodenpeer 923, Conféren^
ré Alexandre Lucas l1 g'
jnpeer 1131, Pondspeer
Remy 12—28, Kleipeer 9—
eman 21—39, le Cure zu—
28—45, Beurré Clairgeau
•suikerij 11—23, Legipont J
Cornice 26—56. alles per «gj
Jien 7—9'/», Prei 19—2°. Roj*
5avoye kool 9—14, Spruit
f 61—78, Tomaten 38—39' A
Kroten 9' Dubbele Prince
87. alls per k.g.: Bloe™k£/
selderij 6—7i/2, Kropsla 5 a
uk; Diversen; Bramen
75—1.02, Mispels 17—28.a»
loten 2—2.40 per 100 stuks.
(—33 per pot.
TN DE ZOMER van 1950 kreeg de Binnenlandse Veiligheidsdienst
van ons land een vermoeden, dat een Tsjech, die Nederland
bezocht en als reden van zijn bezoek opgaf, controle van de boek
houding van de Tsjechische legatie, in werkelijkheid iemand was
van de Tsjechische Geheime Dienst, die onder valse naam naar
Nederland reisde en tot taak had daar een spionnage-netwerk op
te bouwen.
Dit is gisterenavond door de regering meegedeeld in verhand
met geconstateerde spionnage-activiteit in ons land.
r\E NAAM waaronder deze Tsjech
reisde, was dr. Oldrich Neumann,
doch later bleek, dat hij ook bekend
stond onder de namen Tlamicha, Ing
K. Jakubec en Jirkovsky. Soms duid
de men hem aan als Rosa.
Het was een slanke ongeveer 30-
jarige jongeman. Hij droeg een bril
en had een groot litteken van de rech
ter mondhoek naar het midden van
de wang. Hij maakt deel uit van een
van de geheime diensten der Tsjechi
sche regering en wel die van het mi
nisterie van binnenlandse zaken.
Toen Neumann begin 1951 opnieuw
naar Nederland kwam, werd hij ge
volgd, hetgeen niet eenvoudig was.
Wanneer hij zijn hotel in de Molen
straat in Den Haag verliet, keek hij
eerst voorzichtig om zich heen, om
daarna een bepaalde richting in te
slaan. Onderweg maakte hij zo nu en
dan zijn veters vast en keek daarbij
achter zich om te zien of hij ook ge
volgd werd.
IN EEN DANCING
Deze berichtgeving geschiedde vol
gens het systeem van de „dode brie
venbus". Er kon n.l. worden geconsta
teerd, dat de Nederlander op een
avond een ogenschijnlijk leeg sigaret
tendoosje deponeerde in een tramhuis
je op een der drukste punten van Den
Haag.
De B.VJD. wist de inhoud van het
doosje, n.l. een op zeer dun papier
in het Duits geschreven bericht, te
fotocopiëren.
MET KAUWGUM
QP regelmatig terugkerende tijden
werd telkens op geheel verschillen
de plaatsen in Den Haag op soortge
lijke wijze een bericht gedeponeerd,
soms in een toilet van een lunchroom,
dan weer achter een brievenbus met
kauwgum bevestigd.
Uit de inhoud van deze berichten,
blijkt duidelijk de bedoeling om aan
de Tsjechische Geheime Dienst te
doen toekomen inlichtingen van ver
trouwelijke en geheime aard.
MICROFILM PER BRIEF
KAART
plaats waar gewoonlijk de postzegel
wordt geplakt) en daarna werden de
twee helften weer op elkaar geplakt.
Deze briefkaarten werden per brief
naar Nederland gezonden, hier van 'n
postzegel voorzien, die precies op de
haast onmerkbare verhevenheid werd
geplakt en daarna werd de briefkaart
door de handlanger van Neumann hier
te lande aan het adres van König ver
zonden.
CHANTAGE
MEUMANN zond o.a. instructies naar
Nederland om hem volledig op de
hoogte te houden van de zwakke pun
ten in het privé-leven van Nederlan
ders, die om de een of andere reden
naar Tsjecho-Slowakije kwamen (fi
nanciële positie, drank, vrouwen enz.)
teneinde daarvan gebruik te kunnen
maken en hen eventueel in een val
te lokken. Hij zou deze personen dan
door middel van chantage dwingen om
voor zijn spionnage-organisatie te wer
ken.
Behalve belangstelling voor Neder
landse geheimen, bleek Neumann's ar
beidsterrein ook op internationaal ni
veau te liggen. Zo probeerde hij om
via Nederlandse kanalen inlichtingen
te verkrijgen over de besprekingen die
door de Nederlandse delegatie in Lake
Success werden gehouden.
O.A. BELANGSTELLING
VOOR „DE SCHELDE"
""TEVENS kwam aan het licht, dat ook
de Tsjechische militaire attaché's
Horsky en Hoppe zich aan spionnage
T\ESONDANKS kon worden gecon
stateerd, dat hij in een dancing
een bespreking had met een Neder
lander, wiens identiteit later kon wor
den vastgesteld. Deze Nederlander, die
zich König noemde, had enige jaren
na de oorlog in Praag verblijf gehou
den en het is later komen vast te staan,
dat hij reeds in die tijd voor de Tsje
chische Geheime Dienst heeft gewerkt.
De vrouw van König werkte op de Ne
derlandse legatie.
Enige maanden later kreeg men ze
kerheid, dat bedoelde Nederlander in
derdaad op clandestiene wijze berich
ten doorgaf, die kennelijk bestemd
waren voor de Tsjechische Geheime
Dienst.
OP DUIZEND MANNEN waren er in
1942 in ons land 1006 vrouwen. In 1947
waren het er 1009. Past op vrouwen,
dat het niet zakt beneden 1000, want
dat zou een vrouwentekort betekenen.
EEN DRIELING is te Delft geboren
bij de familie ds. H. van Leeuwen.
Het zijn drie jongens, resp. 1500, 1500
en 1250 gram. Moeder en zonen ma
ken het goed. Een jaar geleden zag
in deze vruchtbare stad ook al een
drieling het levenslicht.
1000 WONINGEN zal Amsterdam meer
kunnen bouwen, omdat de premie-le
ning van 10 millioen overtekend is.
EDEN, de nieuwe Britse minister van
buitenlandse zaken, vertrekt volgende
week naar Parijs ter bijwoning van
de algemene vergadering der Verenig
de Naties.
T)E instructies, welke de Tsjechische
Geheime Dienst aan König deed
toekomen, werden op gecamoufleerde
wijze verzonden. Neumann liet zich
uit Nederland een aantal onbeschre
ven prentbriefkaarten toezenden. De
rechter bovenhoek van deze briefkaar
ten werd gesplitst en tussen deze bei
de delen werd een miorofilm, waarop
instructies stonden, ingebracht (op de
LIET Tweede Kamerlid Van der Goes
van Naters (P.v.d.A.) heeft aan de
minister gevraagd, op welke gronden
de centrale filmkeuring heeft toege
laten de film „Raad der goden", waar
in aan Amerika een gefingeerde ge
mene rol wordt toebedeeld.
En waarom zo vraagt hij werd
de film „Schuldig aan verraad", wel
ke handelt over het in werkelijkheid
in Hongarije gevoerde proces tegen
kardinaal Mindszenty niet toegela
ten?
TjE centrale raad van het bedrijfsle
ven in België spreekt zich uit voor
een rechtstreekse verbinding tussen
de Schelde en de Rijn en stelt vast,
dat de sluis en het kanaal van Ter-
neuzen in de huidige toestand niet
langer aan de behoeften van de mo-
scheepvaart beantwoorden. De
problemen van de Schelde-Rijnverbin-
aing van de Stop van Ternaaien en
van de toegang van Gent tot de zee
moeten verbonden blijven.
legt de raad de nadruk op
de noodzakelijkheid, ten spoedigste de
rechteroever van het kanaal van Ter-
neuzen m gereedheid te brengen, daar
van
STRENGE VORST zal er komen in
de tweede helft van November. In
December neemt de kou toe. Dan
volgt zachter weer. In Februari en
Maart is het vinnig koud tot half
April. Mei en Juni zullen mooi
zijn. Juli behoorlijk en Augustus
zeer warm. De herfst van 1952 zal
zijn als de huidige. Dit voorspellen
Belgische weerkundigen.
STERFGEVALLEN tengevolge van
mond- en klauwzeer hebben zich in
ons land van 14-21 October voorge
daan bij 8 runderen, 11 kalveren en
7 biggen.
NAHAS PASJA, de premier van Egyp
te heeft de stuwdam van Edfina, die
door Nederlanders en Fransen is ge
bouwd, geopend.
AMERIKA heeft aan Perzië en Enge-
'and verzocht een regeling te treffen
voor de twee millioen ton olie, die
oog in Abadan liggen opgeslagen,
"aarde: 40 millioen dollar.
67 PUNTEN bevat nu reeds de agen
da voor de algemene vergadering van
dc Verenigde Naties, die volgende
oiaand te Parijs wordt gehouden.
DE KORTSTE luchtvaartroute is van
irmingham naar het vliegveld Elm-
°co (6.5 k.m.) Dagelijks wordt er een
passagiersdienst per hefschroefvlieg-
tuij
■S gevlogen.
Weersverwachting, geldig tot he-
aenavond:
Aanvankelijk op enkele plaatsen
ochtendmist, overigens wisselend
newolkt en overwegend droog
J'e.c,r-Matige tot zwakke wind uit
cuidelyke richtingen. Weinig ver
andering in temperatuur.
Vandaag: zon onder: 1718
maan op: 7.31 uur.
Morgen: Zon op: 7.31
onder: 17.04 uur.
uur;
uur; Maan
Men wilde in Augustus
republiek omver werpen
T")E minister-president van Indonesia,
dr. Soekima, heeft onthuld, dat er
„een conspiratieve beweging met steun
uit het buitenland" gaande was, die
aanslagen beraamde op het leven van
president Soekarno, vice-president
Hatta, diverse ministers en oud-minis
ters. Deze verklaring werd gegeven
in antwoord op een interpellatie over
de arrestaties en razzia's, die door de
regering omstreeks medio Augustus
van dit jaar in Djakarta, Medan en
andere plaatsen zijn uitgevoerd. De
gevangenen hebben reeds bekend. De
actie had ten doel liquidatie van de
republiek.
deze de nieuwe nijverheidszone
de haven zal worden.
Dit deelt „La Metropole" mee naar
aanleiding van een rapport, dat ge
noemde raad heeft ingediend bij de
Belgische minister van verkeerswe
zen.
Economische partij eist
maatregelen
]""\E economische partij van Indone-
sië dringt er bij de Indonesische
regering op aan, maatregelen te ne
men tegen het verschijnsel, dat za
ken en bedrijven van gerepatrieerde
Nederlanders overgaan in niet-Indo-
nesische handen en meestal worden
opgekocht door middel van gelden,
die naar de partij meent zeer
wel mogelijk op illegale wijze het land
zijn binnengekomen.
hebben schuldig gemaakt, waarbij ook
ons land betrokken was.
Er zijn foto's gemaakt van de vlieg
velden in ons land. Grote belangstel
ling werd getoond voor de Fokker
fabrieken, de sluizen van IJmuiden en
de havenwerken van Hoek van Hol
land. Hoppe heeft aan een tussenper
soon in ons land vele vragen gesteld.
Deze gingen o.a. over bruggen, viaduc
ten, verkeerswegen, kazernes, samen
stelling van divisies, strategische lig
ging van verschillende plaatsen, over
vliegtuigbouw bij de Schelde te Vlis-
singen, de D.A.F.-fabricken te Eind
hoven, electrische centrales en nog ve
le andere instellingen van militair en
burgerlijk defensie-belang.
Eis afgewezen
T\E president van de arrondissements-
rechtbank te 's Gravenhage heeft
gisteren uitspraak gedaan in de vor
dering, door de heer J. Thiessen inge
steld tegen de ex-reserve-kapitein van
het KNIL, P. R. Westerling. Thiessen
had Westerling aangeklaagd wegens
aanranding van zijn (Thiessen's) goe
de naam, o.a. omdat volgens Wester
ling Thiessen gelden, ingezameld voor
Westerling's actie in Nederland en In
donesië op onjuiste wijze zou hebben
aangewend.
De rechtbank heeft Thiessen in zijn
vordering niet ontvankelijk verklaard
en hem veroordeeld tot betaling der
kosten van het geding.
Spoedige toetreding van
West Duitsland
TN Westduitse regeringskringen hoopt
men, dat bondskanselier Adenauer
Woensdag met de geallieerde Hoge
Commissarissen het verdrag zal slui
ten, waarbij West-Duitsland wordt toe
gelaten tot het Noordatlantisch verde
digingsstelsel.
De enige mogelijkheid is nog, wat
er moet gebeuren bij binnenlandse on
geregeldheden. De Westduitse regering
wil in dat geval zelf de noodtoestand
afkondigen en desnoods hulp inroepen
der geallieerden. De laatsten willen
dat aan zich zelf houden.
Toezicht Credietwezen voor
lopig met tijdelijk karakter
TN een Nota van Wijzigingen zijn nu
de toezeggingen verwerkt, welke
de minister van Financiën deed met
betrekking tot het Wetsontwerp Toe
zicht Credietwezen aan de vaste Ka
mercommissie. O.a. wordt nu de gel
digheidsduur der wet beperkt tot 1
Januari 1956, terwijl de considerans
vermeldt, dat hiermede beoogd wordt
met de wet ervaring op te doen.
Het strijdpunt of de voor de Neder'
landsche Bank gevraagde bevoegdheid
tot 't geven van algemene voorschrif
ten een tijdelijk of een blijvend ka
rakter behoort te hebben behoeft dus
thans niet beslist te worden.
De Gouverneur van de Nederlandse Antillen, mr. A. A. M. Struycken, in
de „stuurhut" van de z.g. „Linktrainer" waarmee blindvliegen op de grond
wordt beoefend, tijdens zijn bezoek aan het vliegveld Hato nabij Willem
stad (Curacoa). Links de nieuwe directeur van de K.L.M.
in West-Indië, de heer M. Koster.
PDE RECEPTIEZAAL van het Bredase gemeentehuis heeft zich Maandag
middag de plechtigheid voltrokken van de uitreiking van een groot aan
tal mobilisatiekruisen. De namen van degenen, die thans voor deze noder-
scheiding in aanmerking kwamen, noemden wij reeds in onze ednte van 25
October. De bijeenkomst, die onder leiding stond van Breda s
burgemeester, Mr. Dr. Claudius Prinsen, droeg een stijlvol en waardig karak
ter. De me tpalmen versierde zaal was geheel gevuld met degenen, aan wie
het mobilisatiekruis zou worden uitgereikt.
„Ik stel mij voor", aldus opende
burgemeester Prinsen de bijeenkomst,
„dat ge als bij toeval en geleidelijk
aan in de illegaliteit gekomen bent.
Ge begint met een bonkaartje, dat ge
aan de buurvrouw moest afgeven, en
ge eindigt met bijvoorbeeld een over
val te plegen op een distributiekan
toor. Men heeft dit gedaan, omdat
men gedrongen werd door de liefde
voor het vaderland. Want niet de be
loning is de prijs, die ge bedongen
hebt. Wel echter het feit, dat ge aan
deze arbeid hebt mogen deelnemen.
Die geheel buiten de illegaliteit
hebben gestaan, hebben een groei
proces bij zichzelf gemist van vrees
tot moed. Zij hebben iets gemist van
het wereldgebeuren, waardoor ille
gale werkers wellicht ook het best de
moeilijke periode na de oorlog hebben
kunnen begrijpen.
In feite had ik veel meer kruisen
moeten uitreiken. Laat niemand ons
dit kwalijk nemen. Daarom zou ik
deze onderscheidingen, welke U wor
den uitgereikt, mede willen zien als
eerbetoon aan degenen, die om wat
voor reden ook vergeten zijn.
Een bijzonder woord richtte burge
meester Prinsen tot de nagelaten be
trekkingen van degenen, die posthuum
onderscheiden werden. „Door de tijd
heen valt het licht der geschiedenis
nog groter op hen, die gevallen zijn."
En tot de nabestaanden zeide hij: „Gij
hebt het puik van Uw aardse schat
aan het vaderland geofferd."
Onder doodse stilte werden daarop
de namen voorgelezen van hen, die
de onderscheiding namens een omge
komen familielid in ontvangst kwa
men nemen. Burgemeester Prinsen
reikte hen met een zwijgende hand
druk de versierselen uit. Nadien wer
den enkele ogenblikken stilte in acht
genomen. Mevrouw van der Hooft,
echtgenote van Willemstad's burge
meester, declameerde ondertussen
een verzetsgedicht, waarin de geval
lenen werden geëerd.
Toen riep burgemeester van der
Hooft een voor een de namen af van
hen, die de onderscheiding zou wor
den uitgereikt. Ieder speldde burge
meester Prinsen het oorlogskruis op.
Velen van hen kregen een applausje,
zo ook mevrouw Van der Hooft, tot
wie de heer Prinsen zei: „Wij eren
hierin ook Uw man en daarom nog
een extra klapje voo' U beiden."
Burgemeester van der Hooft memo
reerde, dat het een overwinning was
geweest voor deze mensen om naar
hier te komen. Men heeft dit werk
in de bezettingstijd namelijk alleen
gepresteerd voor God, Koningin en
Vaderland. Wij l.ebben ons voorgeno
men alles te vergeten, behalve de
nagelaten betrekkingen. In dit ver
band vroeg burgemeester Van der
Hooft zich af hoevelen de stichting
40-45 metterdaad steunen. Hij reve
leerde tevens het moeilijke werk van
burgemeester Prinsen, die toentertijd
in Roosendaal aan het hoofd der ge
meente stond. Als herinnering hier
aan bood hij zijn collega uit Breda
de puaquette van de L.O.K.P. aan.
DE LABOUR-PARTIJ heeft de zetel
van de Schotse eilanden behouden.
De verdeling van 624 van de 625 ze
tels in het Lagerhuis is als volgt:
Conservatieven 321 (netto winst 23,
absolute meerderheid 19), Labour 294
(netto verlies 20), liberalen 6 (netto
verlies 3), overigen 3.
„WIR SIND DIE ELITE SATANS", zei haarscherp een Sovjet-generaal
in Oost-Berlijn tot een priester. Daar voegde hij niet minder scherp aan
toe: „En jullie, durven en kunnen jullie nog zeggen, dat je keurtroepen
bent van God?" In hoeverre deze man met zijn kijk op het Westen en
de christelijke beschaving gelijk had, kannen we hier rustig in het mid
den laten. Feit is, dat hij het aldus meende te moeten formuleren.
Feit is ook, dat er in zijn uitspraak voor ons een harde en behartens-
waardige les zit.
De trotse man in het midden, die naar
de 70 pond zware baars kijkt, is niet
de vanger van dit pracht-exemplaar.
Dat is zijn vrouw. Het Hollywoodse
echtpaar Humphrey Bogart en Lau
ren Bacall, want dat zijn ze, zijn op
een wekenlange expeditie in de oer
wouden van Afrika, waar de nieuwste
film van Humphrey „The African
Queen" van plaatselijke kleur voor
zien wordt. Dc reuzenbaars werd ge
vangen in het Albertmeer in
Brits Oeganda.
MT/E HEBBEN ons dezer dagen uit
w beroepsplicht bezig gehouden met
de Oostpriesterhulp. We zijn gaan zien
en luisteren, toen in de Abdij van Ber
ne de „rijdende kerken" terugkwa
men. We hebben daaruit de conclusie
getrokken, dat hier een zo groot en
belangrijk probleem voor ons ligt, dat
beroepsplicht slechts een armzalige
uitweg is om ons ermee bezig te hou
den. Het mag ons bij wijze van spre
ken geen dag en geen uur meer met
rust laten. We moeten tenslotte kun
nen zeggen: we kunnen vanwege het
denken aan dit probleem niet meer
eten en niet meer slapen. We moeten
rusteloos zoeken naar de evangelische
eenvoud en liefde, die ons in staat
moet stellen de moed op te brengen
er zonder rust of duur ons mee te
bemoeien. Want het probleem zelf,
wanneer het eenmaal in alle omvang
en diepte voor ons is opgerezen, zal
ons niet meer met rust laten.
Waar gaat het dan eigenlijk om? We
spraken er uitvoerig en indringend
over met „der geistliche Rat" Polzin
uit Berlijn. Hij heeft de zorg voor de
priesters in de Oost-zone. Dat wil zeg
gen, dat hij het zoveel mogelijk moet
zien te bewerken, dat deze priesters
hun normale arbeid kunnen verrich
ten. Hij zit zo diep ondergedoken in
de vraagstukken, die samenhangen
met de Sovjettisering van Oost-Duits-
land en de terugslag daarvan op de
geloofspractijk daar van priesters en
gelovigen, dat men stil wordt van ont
zag, wanneer hij aan het vertellen is.
PRIESTER
("\F ER in Oost-Duitsland een kerk-
vervolging aan de gang is? Bij het
antwoord van Polzin weten we plotse
ling, dat we te doen hebben met een
priester van ongemeen formaat, met
een verbeten frontstrijder, die zich
iedere seconde bewust is de plaatsbe
kleder te zijn van Christus zelf, inzo-
verre hij de zware zending heeft te le
ven en te werken „temidden van de
heidenen".
„Nee, een geloofs- of kerkvervol
ging in de directe betekenis van het
woord is daar niet. Er is, binnen de
beschikbare eigen ruimte van iede
re parochie de vrijheid van het woord.
We kunnen dus vrijelijk geloofswaar
heden en katholieke zedenleer verkon
digen. We kunnen ook rechtstreeks
tegen het Marxisme ingaan".
Een beetje verwonderd zijn we toch
wel over dit antwoord.
„Vergeet niet", zegt de priester Pol
zin dan met de meeste klem, „dat met
oneindig geduld en met een „voorbeel
dig" raffinement gepoogd wordt de
jeugd te veroveren. Oost-Berlijn in 't
bijzonder en Oost-Duitsland in het al
gemeen is voor de Sovjets een ge
vaarlijk en teer punt. Het is ais het
ware een uitkijkpost. Wat daar ge
beurt, kan (en is ook in de regel) bin
nen enkele uren in West-Berlijn be
kend. Een kerkvervolging in de let
terlijke zin van het woord, is daarmee
ondenkbaar geworden.
Het tegendeel moet „gepropageerd"
worden. Om een voorbeeld te noemen:
de Sovjet-autoriteiten hadden gehoord
dat in West-Europa veel bedevaarten
zijn. In het Oosten was er nooit een,
al was het alleen maar, omdat er geen
bedevaartplaats isWelnu, hij vroeg
mij de betekenis van een bedevaart.
Ik vertelde hem, dat een grote menig
te dan bijeenkomt om te zingen en
te bidden. Zijn reactie? Ik kreeg het
bevel om bedevaarten te organiseren
met als gevolg, dat thans regelmatig
vele duizenden bijeenkomen bij offi
cieel „voorgeschreven" katholieke
godsdienstige bijeenkomsten oftewel
„bedevaarten".
ONDERWIJS
A/IAAR godsdienstonderwijs op de
scholen is er daarentegen helemaal
niet. Wij kennen in Oost-Duitsland
de „Zentralschule". Daar is het pro
gramma zo overladen, dat er eenvou
dig geen tijd voor de godsdienst over
blijft. Wel natuurlijk voor materialis
tische en Marxistische levensbe
schouwing, die trouwens in iedere
les wordt „toegepast". Bedenk bo
vendien, dat voor iedere 30 of 40 "dor
pen één priester beschikbaar is, die
regelmatig iedere Zondag 3 of 4 H
H. Missen leest. In al die dorpen is
niet eens een kerkVoor onze
2.100.000 katholieken hebben we 1350
priesters. Om het meest dringende,
het onontbeerlijke dus, te kunnen
doen, zouden we nog minstens 500
priesters meer moeten hebben!
Toch ben ik optimist, besloot de eer
waarde heer Polzin. We mogen nim
mer vergeten, dat in de hele ellendi-
ee situatie juist onze grote kans ligt
De Sovjets durven niet openlijk te
gen ons in te gaan. Zo gaan we ko
mend voorjaar drie algemene katho
lieken-dagen organiseren met toestem'
ming van de Sovjets. We krijgen de
kans om onszelf rijp te maken voor
een standvastigheid in het H. Geloof,
zoals niet veel mensen krijgen. Dat
is niet anders dan een oneindig grote
genade van God. Daarom moeten we
nog dankbaar zijn in ogenblikken,
waarop het ons te erg schijnt te wor
den. Maar ach, dan juist komt er bij
na altijd onverwachte hulp van bui
tenaf, vanuit Nederland bijvoorbeeld
via de Oostpriesterhulp. Als de men
sen eens beseften, hoe belangrijk het
is de „atmosfeer" christelijk te hou
den, dan zou men niet van ophouden
weten bij welke hulpactie dan ook.
Want daarin alleen ligt het enige tref
zekere wapen tegen het communisme
en onzezegepraal.
rtE 31-jarige koopman Paul
Lundkvist uit Valliden in N.-
Zweden, die op 8-jarige leeftijd
door een ongeluk zijn beide armen
verloor, heeft vergunning gekre
gen voor het besturen van een licht
motorrijwiel.
De provinciale Staten hadden
zijn aanvraag afgewezen, maar de
regering gaf hem, na een afgeleg
de proef, de verlangde toestem
ming.
Lundkvist bestuurt zijn motor
met de schouders. Hij geeft gas
met zijn kaak, de versnellingen en
de remmen bedient hij met de voe
ten en de claxon met zijn knie.
Hij ontwierp zelf de installatie.
TAE leiders van vier grote partijen
en de heer Korthals, die de
heer Oud verving, hebben hun
naam gezet onder een lijvig Voor
lopig Verslag, dat weergeeft wat er
in de afdelingen der Tweede Ka
mer is te berde gebracht over de
Rijksbegroting voor het jaar 1952.
Hierin ziet men de voorposten
gevechten geleverd vóór de grote
begrotingsslag, welke de volgende
maand in de Tweede Kamer begint.
Op tal van punten komt nogal wat
meningsverschil tot uiting. Er is
zelfs één lid, dat er behoefte aan
voelt, om uitvoerig en op bittere
toon nog eens de hele loop van za
ken ten aanzien van Indonesië op
te rakelen en daarbij alle partijen,
de P.v.d.A. voorop, in gebre1 - te
stellen. Practische betekenis 't
dat natuurlijk niet, tenzij a
kiezingsgeschut.
WAN meer belang is wat er gezegd
wordt over de samenwerking in
de toekomst.
Vele leden, waarin men zonder
veel moeite de K.V.P.-fractie kan
herkennen, spreken weer hun
voorkeur uit voor de brede-basis-
politiek. De practijk van de laatste
jaren heeft hen zelfs in deze over
tuiging gesterkt Ze menen aange
toond te zien, dat er bij politieke
zelfbeheersing gezamenlijk concrete
beleidslijnen te trekken en ge
wichtige practische maatregelen
tot stand te brengen zijn, welke alle
samenwerkenden bevorderlijk ach
ten aan het algemeen belang. Ze
geven echter toe, dat er ook
teleurstellingen te boeken, zijn,
maar dat komt dan, zo menen ze,
omdat niet iedereen zich achteraf
houdt binnen het kader, waarin
men zich aanvankelijk heeft ge
schaard.
Voorbeelden te over: de afwij
zende houding van de liberalen
tegenover de wet op de P.B.O.,
het verwekken van een Kabinets
crisis, gemis aan bewaking van 't
grote gezin tegen onevenredige
achteruitgang bij de consumptie
beperking, de interpellatie-Neder-
horst over het prijsbeleid, de hou
ding van de liberalen en een deel
der C.H. tegenover de belasting
verzwaringen, het beschuldigen
van andere partijen, dat ze de ar
men willen plukken en de rijken
sparen.
De katholieke fractie wil met
haar pleidooi voor de brede basis
niet zeggen, dat ze zich behoort te
onthouden van medewerking aan
een Kabinet, waarin de brede basis
niet verwezenlijkt zou zijn. Neen,
zij meent, dat die medewerking al
leen maar geweigerd kan worden,
wanneer zeer ernstige bezwaren
tegen het Regeringsprogramma
daartoe zouden nopen. Als prac-
tisch voorbeeld van toetsing ten
deze noemden zij het onderwerp
der gezinspolitiek.
Voor die brede basis ook wel
nationaal kabinet genoemd blijkt
men dan van verschillende zijden
eveneens geporteerd te zijn. Ver
schillende zijden, t.w. de A.R., de
C.H. en de V.V.D. Maar men zag in
het huidige kabinet zo'n nationaal
kabinet niet. Men had in het kabi
net niet voldoende tegenwicht ge
zien tegenover de invloed van de
K.V.P. en de P.v.d.A.. De V.V.D.
stipuleert bovendien nog eens na
drukkelijk, dat ze aan een partij
genoot wel het advies kan geven in
een kabinet zitting te nemen op
grond van een bepaald program,
maar dat de fractie dan toch niet
in alles aan dit program gebonden
is.
De fractie van de P.v.d.A. ver
klaart zich in beginsel niet tegen
de brede basis, doch zij ziet daarin,
gezien de praktijk, niet veel heil.
Er is een grens aan de mogelijk
heid van compromissen, zo zegt zij,
indien men een duidelijk en krach
tig beleid wil kunnen voeren. Het
verwijt van: „Pluk de armen, spaar
de rijken" was niet voor de K.V.P.
bedoeld. De interpellatie-Neder-
horst wilde alleen maar waarschu
wen tegen een prijsverhoging,
welke de consumptiebeperking te
groot zou maken. En zo worden er
nog wat sussende geluiden gehoord.
^Is men dit alles zo verneemt,
krijgt men niet de indruk, dat
er veel in de verhoudingen aan het
veranderen is. De P.v.d.A. vertoont
weliswaar neiging om te zeggen,
dat het nu welletjes is geweest met
de brede-basispolitiek, terwijl de
K.V.P. duidelijk maakt: We zijn er
niet aan getrouwd, we doen aan 'n
andere combinatie ook mee, als het
regeringsprogramma maar voldoen
de met het onze overeenstemt. Dit
was echter al wel bekend. Het is
alleen maar de vraag, of de verkie
zingscampagne en de verkiezings
uitslag nieuwe elementen opleve
ren, welke een andere toestand
scheppen.
Zo kunnen we ons voorstellen,
dat daardoor voor de K.V.P. het
zwaarste accent moet verlegd wor
den van de voorkeur voor de brede
basis naar de stelling: „We kun
nen ook anders." Men weet bijvoor
beeld nooit, of in de P.v.d.A. de
stroming-Goedhart, die de samen
werking met de K.V.P. in genen
dele bemint, niet belangrijke ver
sterking zal kunnen krijgen.
Naar onze smaak kan in de ver
kiezingscampagne der K.V.P. dan
ook de samenstelling der toekom
stige regering het best als open te
blijven vraag aangediend worden.
Dit moet het uiteindelijk beslis
sende criterium zijn: Hoe verwe
zenlijken we zo veel mogelijk van
ons program, een program, dat
naar onze vaste overtuiging het
best van alle is afgestemd op het
algemeen belang.
