BESPREKINGEN af
STOKES breekt
VALENCIA beleeft een SPROOKJE
Engelse Koninklijke Familie
op het kasteel Balmoral
Hoofdzakelijk ongehuwden
Gemeenten
in de knel
NEDERLAND
vraagt inlichtingen
Mevr.Daud is terug
1Va de laatste Perzische weigering
r
De Gasp
en naar
Washingfc
on
Soldaat tussen muur
en jeep
Zonsverduistering
Weer een moord
in Indonesië
De hand, die in 1936
geweigerd werd
Klant beet café
houder
VERDRONKEN
IN ZEE
r
DAGBLAD VOOR ZEELAND
De rede van Sukarno
Ontmoedigend en
ACHESON:
verontrustend
Tussen hoop en vrees
Op 1 September
Harriman optimist
EMIGRATIE NAAR AUSTRALIË
Jesse Owens te Berlijn
geëerd
Geen regen
Jonge arbeidersvrouw blijkt een markiezin te
zijn en tien millioen te hebben geërfd
Chinees bericht over
schending neutrale
zóne
Ondanks de redlijn
Het landingsgestel was stuk
DE„
Na uren veilig- geland
7.FVENPE JAARGANG No. 2079
V V. Uitgevers Mij. Neerlandia.
Uitgave. werkdag. Bureaux: Breda,
VerSCTaat li Telefoon: Redactie 8181;
Administratie: Telefoon 8778. Redactieraad:
r J^v Hootegem, Mr. Dr. A. J. J. M. Mes, Mr.
HBL.de Rechter. L. J. v. 't Westende, P.
u M Vercauteren. Hoofdredacteur: J. J. R
a' Rrnna Abonnementsprijs bij vooruitbet.
4 55 D kwart., p. post f 5.40, p. w. (uitsL
nil niet-postbesteU.) f 0.35. Losse nummers
abonnementen worden op aanvraag verstrekt
10 ct Postrek. no. 278841. Prijzen van buitenl.
Voor Cod, Koningin en Vaderland
DONDERDAG 23 AUGUSTUS 1951
Advertentieprijs voor de gehele oplage f 030
per m/m. (Ingezonden Mededelingen f 0.75
per m/m). Voor advertenties van plaatselijke
aard uit Zeeland, uitsluitend in de Zeeuwse
editie f 0.12 per m/m. (Ingezonden Mede
delingen f 0.30 per m/m). Staatwerk 3 cent
per m/m extra. Incasso wordt berekend. Voor
prijzen van de rubriek ,,'t Kleintje" wordt
verwezen naar de desbetreffende rubriek.
Inzendingen op advertenties, welke1 dé uit
gevers om redenen te hunner beoordeling niet
verlangen af te geven, worden vernietigd»
Bureau voor
de Zeeuwse EilandénTGOES, Westsingel 98, Telefoon no.2236 Bureau voor Zeeuwsch-Vlaanderen: HULST, Dubbele Poort 7, Tel. 102 (Bijbureau: TERNEUZEN, Noordstraat 56, Tel.
2601, OOSTBURG, Nieuwstraat 41, Tel. no. 3a)
T-vg NEDERLANDSE Rege-
U ring heeft nadere inlichtin
gen gevraagd aan de Regering
van Indonesië, naar aanleiding
van de uit persverslagen be-
kgnd geworden rede van presi
dent Sukarno op 17 Aug. j.l.
Dit is uiteraard van belang in
verband met de aanvang der
besprekingen, die prof. Supomo
wenst.
De 4.000 verdwenen
guerilla's
FNE INDONESISCHE minister van
L' van Binnenlandse Zaken heeft aan
het Kabinet verslag uitgebracht over
de ontwikkelingen in Zuid-Celebes be
treffende het nationale reservecorps.
De Regering heeft besloten de afwik
kelingen van het geheel, over te ge
ven aan de plaatselijke autoriteiten.
Inmiddels is mevr. Selawati Daud,
na contact te hebben opgenomen met
de leiders van de gevluchte leden van
het reservecorps Zondag in Makassar
teruggekeerd.
STOKES VERTREKT DONDERDAGMORGEN om half zes
naar Engeland". Dit korte bericht behelst wellicht het be
gin van een kwaadaardig drama in Perzië, dat na enkele uren
uitstel gisteren het laatste Britse voorstel inzake de olie als „on
aanvaardbaar" van de hand wees. Perzië wenst geen Britse be
drijfsleider te Abadan, Engeland wil geen Pers.
„Het spijt me", was alles, wat premier Mossadeq zei, toen hij
het besluit tot vertrek van Stokes vernam. Ook de Amerikaan
Harriman, die tot het laatst toe al zijn krachten als ervaren be
middelaar heeft gegeven, zal vermoedelijk vandaag uit Teheran
vertrekken.
FMT SCHIJNT dan toch wel de aller-
laatste aan de partijen ontglipte
kans te zijn geweest om een bevredi
gend compromis te vinden. Er is gis
teren op hoogspanning gewerkt. Niet
alleen in Teheran, waar tot tweemaal
toe Mossadeq uitstel kreeg van Sto
kes om hem gelegenheid te geven
eerst na rijp beraad een antwoord
samen te stellen. Want in Londen
vergaderde het gehele Kabinet. Daar
werd o.m. het besluit genomen: „Wan
neer er nu weer een mislukking
komt, zullen we de onderhandelingen
definitief afbreken. Een beperkte staf
deskundigen zal op de Britse eigen
dommen in Iran toezicht blijven hou
den".
Dean Acheson gaf in Washington
op een persconferentie blijk van de
intense Amerikaanse belangstelling
in het olieconflict. Hij noemde de ont
wikkeling in Teheran reeds gisteren
morgen „ontmoedigend en verontrus
tend".
GEEN POP.
1"NE ITALIAANSE minister-president
Alcide de Gasperi, heeft een uit
nodiging voor een bezoek aan de V.
S. in September besprekingen te voe
ren met president Truman en z'n mi
nister van Buitenlandse Zaken, Ache
son, aanvaard.
Het Italiaanse verzoek om herzie
ning van het Italiaanse vredesverdrag
zal ongetwijfeld tijdens deze bespre
kingen onder ogen gezien worden.
De Gasperi zal naar Washington
komen, nadat hij de bijeenkomst van
de Raad van het Atlantische Pact
heeft bijgewoond, die 15 September te
Ottawa wordt geopend.
Ft AT WAS dus nog uren voor de
eerste fatale termijn van 12 uur
in de middag verstreken was. Nie
mand geloofde nog ernstig in een aan
vaardbaar Iraans antwoord, zelfs niet,
nu Stokes als laatste redmiddel had
voorgesteld de Britse bedrijfsleider te
Abadan onder Perzische controle te
laten werken. Perzië wilde alleen een
Britse directeur aanvaarden met zeer
beperkte volmachten.
Engeland daarentegen voelt er
niets voor een zo belangrijke func-
STALIN heeft persoonlijk het ant-
woord aan Morrison in de Prawda
geredigeerd. Dit beweert Kerensky.
DE GRENSWACHT van West-Duits-
land zal 10.000 man omvatten, die als
„politiemacht" gerecruteerd kunnen
worden. Het Parlement moet echter
aan de Regering hiertoe nog toestem
ming geven.
EEN JONGEMAN, 25 jaar, vulde bij
Velsen een olielamp van een sein
paal. Hij deed een misstap en werd
door een trein uit Beverwijk gegre
pen. Hij was zo zwaar gewond, dat hij
in het ziekenhuis overleed.
DE ORKAAN, die Jamaica teisterde,
heeft volgens de jongste telling min
stens 140 slachtoffers geëist. Nog
steeds komen nieuwe opgaven binnen.
MACARTHUR is door Truman uitge
nodigd te San Francisco te spreken
over het Japanse vredesverdrag. „Ik
kom, als de Conferentie mij uitno
digt", antwoordde MacArthur.
Dodelijk ongeluk in Oirschot
QISTERENMORGEN is in de leger
plaats bij Oirschot de 25-jarige
dienstplichtige soldaat F. P. C. Smits,
ongehuwd en wonende te Eindhoven,
bekneld geraakt tussen een muur en
ri)dende jeep. Hij werd zo ern-
7,.?,gew?nci. dat hij na enkele ogen-
we Jten1S overle<Ien. De marêchaus-
onrzalt een onderzoek in naar de
oorzaak van dit ongeval.
ZAheEtRiSd£e SEPTEMBER kort na
net middaguur zal in on* i
gedeeltelijke zoneclips te zien ziin als
tenminste de lucht niet betrokken fs
Om 1 uur 49 min. (M.E.T.) fc w
dan Nieuwe Maan, d.w.z., dat de don
kere maanschijf op dat ogenblik
juist tussen de aarde en de zon staat
Nu staat de maan niet precies mid
den voor de zon, zodat ze er slechts
een gedeelte van bedekt; we zien de
zon dus met een „hap" er af zoals
we dat vaak bij de maan kunnen' waar
nemen.
Denk er om: naar de zon kijken
„HIER MAG geen auto staan", zei
een politie-agent in Den Haag te
gen een taxi-chauffeur, die bij
een bushalte geparkeerd stond.
De chauffeur antwoordde: „Dienst
klopper" en reed tergend lang
zaam weg. Hij kwam echter met
een vaart van 30 km. onverwacht
terug en probeerde de agent te
overrijden, hetgeen mislukte. Hij
is aangehouden wegens poging tot
doodslag.
r\E AMERIKAANSE bemidde-
laar Harriman, heeft op een
persconferentie gisterenavond 'n
optimistisch geluid doen horen:
„De besprekingen zijn niet afge
broken, doch alleen maar ge
schorst. Ik hoop oprecht, dat we
spoedig kunnen voortgaan".
Wel liet hij doorschemeren, dat
er weinig of geen kans is op een
Brits-Iraans compromis, zolang
Mossadeq premier van Perzië
blijft.
tie te laten waarnemen door een
soort pop uit een Perzisch Jan
Klaassen-spel, waarbij uiteraard
Mossadeq en zijn Regering aan de
touwtjes zouden trekken.
WAT NUT
WAT NU VERDER, zullen velen zich
afvragen. Is het blinde Perzische
nationalisme zo verschrikkelijk blind,
dat het zich juist daardoor in de
(open) vang-armen van Moskou zal
laten drijven? Niemand kan daar mo
menteel een afdoend antwoord op ge
ven. Men kan slechts leven tussen
hoop en vrees. Een nieuw beroep op
het gezonde verstand in Teheran
schijnt thans bij voorbaat tevergeefs.
Maar misschien heeft Washington nog
een of andere troefkaart in handen,
welke te juister tijd op deze zenuw
slopende speeltafel zal worden gewor
pen!
F)E 37-JARIGE G. E. PLAS, employé
van de thee-onderneming Kiara-
pajung in het Noord-Tjiandjurse, en
2 Indonesiërs zijn vermoord, toen zij
met 70.000 rupiahs per vrachtauto van
Tjandjur naar Kulon reden. De
vrachtauto werd uitgebrand terugge
vonden.
NJA AFLOOP van een demonstratie-
wedstrijd van de Harlem Globe
trotters en de Boston Whirlwinds in
het Olympisch Stadion te Berlijn,
heeft de bekende neger-athleet Jesse
Owens, de ster van de Spelen in 1936
in een korte toespraak tot het pu
bliek de sportiviteit geprezen van de
Duitse athleten tijdens die Spelen.
Daarna liep hij op verzoek van de
toeschouwers een ererondje.
Jesse Owens was uit naam van het
gemeentebestuur verwelkomd door
dr. Walter Schreiber, burgemeester
van West-Berlijn, die hem de hand
schudde, zeggend, dat deze handdruk
in de plaats kwam van de in 1936
door Hitier geweigerde.
Tijdens de Berlijnse Spelen in dat
jaar had Hitier alle winnaars van
gouden medailles gelukgewenst en
hun de hand gedrukt.
Op grond van „rasoverwegingen"
wenste hij Owens toen echter niet te
ontvangen.
QE MINISTER voor immigratie
zaken, Holt, heeft Woensdag te
Canberra meegedeeld dat de Austra
lische regering een immigratie-pro
gramma heeft goedgekeurd, dat
hoofdzakelijk ten doel heeft onge
huwde personen naar Australië te
doen emigreren.
„In het verleden heeft Australië
vooral immigranten met grote gezin
nen willen hebben, doch thans, in de
periode van opbouw der landsverde
diging, hebben wij vooral ongehuwde
personen nodig, wier arbeidsvermo
gen het grootst is en voor wie het
gemakkelijkst huisvesting wordt ge
vonden", zei hij.
Volgens een bericht van radio-Mel
bourne zijn twee functionarissen der
Australische spoorwegen Woensdag
per vliegtuig naar Engeland vertrok
ken, om te pogen daar 3000 onge
trouwde mannelijke arbeiders te vin
den, die naar Australië willen emi
greren.
Zij zouden dan in de staat Victoria
als spoorwegarbeiders te werk wor
den gesteld. De Australische Rege
ring zal emigranten van deze cate
gorie helpen bij het voldoen der pas-
sagekosten.
Indien het beoogde aantal in Enge
land niet zou kunnen worden gevon
den, zal men pogen de overigen te
vinden in West-Duitsiand, Nederland
en Italië.
]yjET haar hart gevuld met wan
hoop stierf in 1946 te Madrid de
door een beroet glas, anders kunt ge markiezin van Escalona, vroegere hof-
uw ogen bederven door het felledame van koningin Victoria-Eugenie.
Lent. I Ze had de verleiding van haar schoon-
EEN NEDERLANDER is in Uleaborg
(Finland) op heterdaad betrapt bij
een poging tot inbraak in een waren
huis. Hij is gearresteerd.
DE ARRESTATIES ingevolge de z.g.
zuiveringsactie in Indonesië zijn tot
nu toe opgelopen tot ruim 1300.
PE WEGENWACHT zal binnen en-
fen worden verrijkt met een
ispeciaal geconstrueerde) scooter.
wS,aLAND zou na het sluiten van
Vreeverdrag een Japans
tor dl s. P. ljgen- Eerst moet ech-
ëfndfvd t Van Oorl°g worden be-
tiekè vertes» 'S Van plan diPloma-
naar 62 stedenlwoordlgers te zenden
he^n?vonrChting'
Zwakke 'tüt'0"5''»- 'lroog weer-
Westeliik» .matige wind uit
veranrtürit .r,chtinsen. Weinig
Vand V temperatuur.
m onder 19.50 uur.
Maan „p 21.39 uur. Maan onder
13.46 uur. Morgen: Zon op 5.37
(Van een correspondent in Madrid)
TAE BEWONERS van de arbeiderswijk in Valencia groeten de knappe
Maria nog vriendelijker dan vroeger. Maar nauwelijks is zij gepas
seerd of voor de zoveelste maal wordt het verhaal weer eens in gleuren
en kleuren opgedist. Het wordt met de dag mooier. De feiten blijven
echter onveranderd: Maria, thans 26 jaar, knap, slank en lief, de zorg
zame huisvrouw van een eenvoudige arbeider uit een ijzergieterij en
gelukkige moeder van een baby met kriekzwarte ogen en donkerbruine
krullen, blijkt markiezin te zijn. Er ligt op haar een fortuin te wachten
van om en bij de tien millioen Nederlandse guldens, exclusief een
sprookjesachtig Renaissance-paleis in Madrid, landgoederen met een
paar kastelen in de vier windrichtingen van Spanje, enige villa's aan
de Franse Rivièra, een kasteel aan de Baskische kust, een paar gebou
wen in Parijs plus hetgeen we vergeten zijn te noemen.
heid niet kunnen dragen en zij deed
afstand van haar baby. Een kennis
had met haar goedkeuring het meisje
met de blauwe ogen aan de goede
zorgen van een Spaanse familie toe
vertrouwd. Hij stierf onverwacht en
nog jong, zodat hij het geheim van de
verblijfplaats der kleine mee in het
graf nam.
Op latere leeftijd betreurde de mar
kiezin haar onverantwoordelijke daad.
Ze verlangde hevig naar het kindje,
ook al omdat ze verder kinderloos was
gebleven. Doch de knapste detectives,
belast met de nasporingen konden
haar niet meer helpen.
Toen ze haar einde voelde naderen
dicteerde zij haar notaris haar testa
ment; al haar bezittingen zouden
eigendom worden van Maria del Rosa-
rio, Isabel, Clara Romero Y Cruza Al
varez de Heredia, markiezin van Es
calona. De notaris werd belast met de
verdere nasporingen. Slechts indien
binnen vijftig jaren het kind niet was
teruggevonden zouden neven en nich
ten de erfenis mogen delen. „Deze
vrouw", verklaarde haar huisdokter,
„is niet gestorven aan enige ziekte,
doch aan wanhoop en wroeging".
De notaris moet de erfgename min
stens éénmaal op het spoor zijn ge
weest, want in de straat waar de
pleegouders woonden heeft hij eens
geinformeerd of iemand hier een meis
je kende, dat luisterde naar de naam
Maria del Rosario, Isabel, Clara enz.
maar de bewoners dachten met een
ongevaarlijke gek te doen te hebben.
In deze arme arbeidersbuurt wonen
geen markiezinnen.
OF DE HOEK VAN DE
STRAAT
Schoonmoeder Cubas is trots. Ze
draagt de foto altijd bij zich en toont
haar gelukkige zoon aan bekenden en
onbekenden. Als ze op een middag te
rug komt van een slager ontmoet ze
op de hoek van een straat Faustino
Valentin. Hij kent haar nog. Moeder
Cubas was huishoudster bij de advo-
catenfamilie Valentin. Vader en moe
der zijn al lang dood. De jonge Faus
tino voelt zich verplicht ook naar de
Cubas te informeren. En nu zit
schoonmoeder direct op haar stok
paardje: „Ja, onze Augustin is ge
trouwd met het knapste meisje uit
Spanje. Ze hebben een baby. Kijk
Ze laat de foto zien en vertelt de
vreemde geschiedenis, welke er rond
Carmen hangt.
Faustino, nog jong, maar niettemin
al een knap advocaat, kent toevallig
een neef van de overleden markiezin
de Escalona De neef heeft hem veel
verteld en hij heeft eens een jeugdfo
to van zijn tante getoond, een zeldza
me schoonheid, nauwkeurig gelijkend
op de schoondochter van vrouw Cu
bas. Hij vraagt het adres van Augus
tin, steekt de foto in zijn binnenzak
en rijdt weg, met de belofte over eni
ge dagen de foto te komen terugbren
gen. Stomverwonderd staat schoon
moeder een ^genblik later alleen op de
hoek van de straat.
DE MOEDERVLEK
Koning George en Koningin Eliza
beth van Engeland verblijven de
laatste tijd met hun dochter Prin
ses Margaret Rose op het kasteel
Balmoral in Schotland. Vaak komt
hen daar hun andere dochter.
Prinses Elizabeth, met haar echtge
noot de Hertog van Edinburgh, en
hun kinderen, Prins Charles en
Prinses Anne, opzoeken. Van links
naar rechts: Koning George, die de
Schotse „kilt" draagt, naast de kin
derwagen met Prinses Anne, Prin
ses Elizabeth, de Hertog van Edin
burgh, Prinses Margaret en Konin
gin Elizabeth. Prins Charles is het
middelpunt van de belangstelling
en hg heeft dan ook een mooie
plaats op de rug van een (stenen)
l hert.
TN EEN WOENSDAG te Londen op
gevangen bericht van het Chinese
persbureau „Nieuw China" wordt ge
zegd: „Vandaag is om 10.20 uur Ko
reaanse tijd een vijandelijk vliegtuig
boven de conferentieplaats in het
neutrale gebied van Kaesong ver
schenen, dat bombardementen en be
schietingen uitvoerde. Bijzonderheden
over de aanval worden thans onder
zocht".
Dit is de vierde communistische be
schuldiging.
„Kannibalisme" in Den Haag
FN IN SD AG kreeg een bezoeker in 'n
café aan de Suezkade in Den
Haag ruzie met de kastelein. De
vrouw van de caféhouder bemoeide
zich met het geval en sloeg de. klant
met een kruk op het hoofd. De bezoe
ker verweerde zich, door de kastelein
in arm en borst te bijten. De klant is
naar de centrale post vervoerd om te
onderzoeken of de barkruk ook in
drukken op diens schedel had achter
gelaten.
pAUSTINO werkt twee dagen en
twee nachten aan één stuk. Hij
vergeet zijn spreekuur. Hij vliegt naar
Bilbao en Madrid en dan blijken de
feiten elkaar volledig te dekken. Niet
alleen blijkt Carmen sprekend op
haar moeder te gelijken. De gegevens
in het testament van de overledene
doen de rest. „Mijn baby had op de
linkerschouder een vreemde moeder
vlek, niet rond maar zuiver vierkant".
Pas dan gaat Faustino naar het
jonge paar Augustin is net thuis ge
komen van zijn werk en hij staat zich
in de keuken te wassen. Carmen is bij
hem. In de huiskamer horen zij de
(Vervolg op pag. 2, kolom 1)
JTNINSDAG bevond zich de 12-jarige
H. F. van L. met drie andere jon
gens in zee bij Scheveningen. Zij
werden door een hoge golf overval
len, die hen naar een der golfbrekers
sloeg. Daar de jongens niet goed kon
den zwemmen, kwamen zij in nood.
De heer H. J. Reitzma wist drie van
de jongens in veiligheid te brengen.
Aan van L. werd een redltfn toe
geworpen, die door de jongen ook ge
grepen werd. Door het ondeskundig
binnenhalen van de lijn raakte de
knaap onder water. Vermoedeiyk is
hü toen bewusteloos geraakt en ver
dronken.
In verband met dit ongeluk vestigt
de politie er de aandacht op, dat het
binnenhalen van redlijnen zo mogelijk
door deskundigen dient te geschie
den.
HET GRAFMONUMENT DER
EVERTSENS.
Met de opbouw van de graftombe
der Everstens in de z.g. Trouwkerk
te Middelburg is een begin gemaakt.
Dit grafmonument ter nagedachtenis
van de grote Zeeuwse zeehelden
bevond zich tot voor kort in de
Nieuwe Kerk. Met de restauratie
van beide kerken worden intussen
uitstekende vorderingen gemaakt.
Na een bijeenkomst, die vier dagen heeft geduurd, werd door vijf anti
communistische groepen te Stuttgart de „Raad voor de bevrijding van het
Russische volk" opgericht. De vroegere Russische premier Alexander Ke
rensky deed deze mededeling aan het slot van de zitting, die geheim
u Yï5' ,£e nieuwe organisatie zal een centrum van propaganda zijn tegen
het huidige regime in Rusland. Zij zal daartoe van alle bestaande moderne
middelen «ebri/. maken, inclusief een groot radio-station. Zij zal worden
gefinancierd door het Amerikaanse comité voor de bevrijding van het
Russische volk, welks hoofdbureau in New-York is gevestigd. Overigens
is ook alweer onenigheid gerezen tussen de vijf deelnemers onderling
Men verwijt Kerensky „een slappe houding". De foto toont links Alexan
der Kerensky, eerste premier van de Russische Republiek na de revolu
tie van 1917 en rechts Prof. Sergei P. Melgounoff van de „Unie voor de
strijd voor vrijheid van Rusland".
LIEir meisje is door haar pleegouders
Carmen gedoopt. Als jonge vrouw
huwt het met 'n arbeider uit een ijzer
gieterij. Augustin Cubas geheten. Het
jonge stel is volmaakt gelukkig. Als
er een baby komt is het geluk nog
groter. Ze gaan naar de fotograaf, die
een plaatje maakt van Augustin Car
men en baby. Ze bestellen er drie, één
voor de pleegouders, één voor hen zelf
en één voor schoonmoeder Cubas.
28 PASSAGIERS van het ljjnvliegtuig Marseille-Algiers maakten
Zondagavond wellicht de grootste sensatie van hun leven mee. Toen
de piloot namelijk wilde landen, moest hij vaststellen, dat het voorste
gedeelte van het landingsgestel was losgeraakt. Een normale landing
was uitgesloten.
Hij had nog 12.000 gallons benzine aan boord, die eerst moesten
worden opgebruikt, alvorens hij aan een noodlanding mocht gaan den
ken. Dies bleef hij uren-lang cirkelen boven het vliegveld van La Mai-
son Blanche, waar intussen brandweer, dokters en ziekenauto's (ook
zichtbaar voor de verbijsterende passagiers) gereed werden gehouden
Toen de benzine op was, gaf de piloot bevel: „Allen achterin het toe
stel". De piloot, zeker van zijn zaak, voerde daarop een perfecte nood
landing uit. Niemand werd gewond en het vliegtuig kreeg slechts lichte
averij. Maar die enorme zucht van verlichting
F)e gemeenten raken in verschil
lend opzicht in de knel. De
Vereniging van Nederlandse Ge
meenten heeft in adressen aan
de Ministerraad zich tot tolk ge
maakt van de grote bezorgdheid,
welke er bij de gemeentebesturen
op een aantal punten heerst. De
meeste grijze haren krijgt men
wel van het piekeren over de wo
ningbouw. Daar hebben we het al
meer over gehad. Doch het loont
de moeite, kennis te nemen van de
gedachtengang in het betrokken
adres.
Het is nu zo, dat de minister
van Wederopbouw geen goedkeu
ring meer verleent voor de uitvoe
ring van bouwplannen van woning
wetwoningen, zolang hem niet is
gebleken, dat de gemeente die uit
voering door middel van een vaste
lening kan financieren. Echter
slagen slechts enkele gemeenten
erin langlopende leningen te ver
krijgen tegen het maximum van
de toegestane rente, namelijk 4
procent.
In de eerstvolgende maanden
aldus het adres zullen de
gevolgen van deze ernstige situatie
weliswaar niet onmiddellijk aan de
dag treden, daar voorlopig nog
maandelijks een belangrijk aantal
woningen gereed zal komen.
De terugval daarna zal echter
belangrijk zijn- Immers het aan
tal woningen waarvan lie (bouw
wordt aangevangen, loopt sterk
terug en zal nog verder teruglopen,
indien niet ten spoedigste maat
regelen worden genomen.
Welke maatregelen?
Voor enkele jaren rekende het
Rijk zich nog tot plicht om voor
de kapitaalvoorziening voor de te
bouwen woningwetwoningen zorg
te dragen. Sedert midden 1948 is
daarin een wijziging gekomen. Het
Rijk stopte deze voorschotverlening
en verwees de gemeenten naar de
normale organen van de kapitaal
markt. Alleen, zo zei men in Den
Haag, (kan nog voorschot worden
verstrekt, als de gemeente kan aan
tonen, dat de pogingen tot het ver
krijgen van een lening niet wa
ren geslaagd. Echter, ook deze be
perkte toezegging is niet ingelost.
En nu loopt de zaak dan hope
loos vast. De niet-geconsolideerde
schuld der gemeenten heeft een
enorme omvang aangenomen. Het
overgrote deel der gemeenten
slaagt er niet in kapitaal voor de
woningbouw los te krijgen.
Waarom de Vereniging van Ne
derlandse gemeenten er nu met
klem bij de Regering op aandringt
opnieuw als vroeger Rijksvoor-
schot voor de woningbouw te
verlenen en dit niet alleen voor
de bouw van de nog aan te van
gen projecten, maar ook voor de
woningen, waarvan de bouw thans
in uitvoering is.
Gezien de enorme economische
sociale en geestelijke belangen,
weillke gemoeid zijn met een voort
zetting van de woningbouw op gro
te schaal, zal de Regering dit adres
niet achteloos naast zich neer mo
gen leggen. Al begrijpt ieder, dat
ook het Rijk zijn grote financie
ringsmoeilijkheden kent.
JTen ander probleem waarmee de
gemeenten op het ogenblik
verschrikkelijk tobben, is dat der
investeringen. De centrale over
heid gaat zich op dit gebied met
alles en nog wat bemoeien Men
kent ook de richtlijnen niet, vol'
gens welke de inivesteringscommis-
sie haar adviezen stelt-
Het minste wat men dan oak al
kan vragen is, dat deze richtlijnen
pulbliek bekend worden. Dan we
ten de gemeenten zo ongeveer
waar ze zich aan te houden heb
ben en gaan ze geen plannen
voorbereiden welke toch geen goed
keuring kunnen verkrijgen. Dan
wordt ook iedere schijn van wille
keur uitgesloten. Dit redelijk ver
zoek is vervat in een tweede adres
van de Vereniging van Nederland
se Gemeenten.
Zij dringt er odk op aan de ge
meenten in de gelegenheid te stel
len hun investeringsplannen mon
deling bij de investeringscommis
sie toe te lichten en, zo deze wor
den afgewezen, de motieven te
publiceren die tot afwijzing heb
ben geleid-
Het adres wijst er verder o,m.
op, dat het Rijk voor zijn le
ningen wel eens van het voorge
schreven rentegamma afwijkt, ter
wijl het bijzonder onaangenaam is
te moeten ervaren, dat lichamen,
voor welke het rentegamma niet
van toepassing was, (b.v. energie
bedrijven in N. V.-vorm) hun
schulden hebben kunnen consoli
deren tegen 3% procent, toen de
gemeenten deze rente niet moch
ten betalen.
De gemeenten zitten nu met
niet-geconsolideerde schulden, die
zij in het gunstigste geval slechts
tegen 4 procent in een vaste le
ning kunnen omzetten.
Men vraagt zich dan ook af
het adres doet dit niet of
het geen wijze politiek zou zijn,
nu maar aanstonds het rentegam
ma te verhogen, am de consolida
tie nu vlot te doen verlopen. An
ders schept men het gevaar, dat
deze consolidatie later tegen een
nog hoger percentage niet eens
zal slagen
