I
B
J. TH. P
J E R E MIA S" het meesterwerk
van Stefan Zweig
2)
ONZE PUZZLE
'al de^UroUWinteresseert';?
SCHELLACH, van burcht tot hoeve
*1
1
1
1
I
Wij moeten hoffelijkheid
waarderen
Hulst krijgt een primeur
Voor het eerst in de presidentsstoel
Gevangenen hadden ladder en touw
VLIEGTUIG in
Zweden geland
Spreek geruchten
tegen
Landbouwschap
Het verdwenen dorp
Poppekinderen
DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 4 AUGUSTUS 1951
EEN BENELUX" TONEELMANIFESTATIE
DIT
IN DE CEL GEDOOD
De hele Zondag in een lege kolenwagen
Kamp van de Europese
jeugd
BIJ DE Sociaal-Economische Raad
is thans ingediend een Ontwerp
Algemene Maatregel van Bestuur tot
instelling van een Bedrijfschap voor
de Landbouw.
Door stroom gedood
3
1
s
■m,
m
wm
m»
54
i 1
I
Oplossing van vorige
week
Nederlandse kapitein
in Zweden verongelukt
Het moet van twee
kanten komen
C Oude kastelen in Zeeland
Waar de meidoorn
bloeide...
Het is
~~A. A. El
Afw
IN HET SCHITTEREND GELEGEN openlucht-theater der Paters Ma-
risten te Hulst zal op 12, 15 en 19 Augustus a.s. het machtige werk van
Stefan Zweig „Jeremias" worden opgevoerd
LIET LIJDT geen twijfel, dat deze
opvoeringen zullen uitgroeien tot
een grootse Benelux-toneel-manifesta-
tie, waarvan Hulst de primeur heeft.
Regisseur Waterschoot heeft immers
de beschikking over een grote schare
amateurs, die allen met een warme
liefde voor het toneel bezield zijn.
De „St. Joseph's Ghesellen" uit Hulst
onder wier auspiciën deze opvoerin
gen plaats vinden, leveren zelf een
groot aantal spelers en speelsters, doch
als men weet, dat dit openluchtspel
'n rolbezetting eist van 25 tot 30 per
sonen. zal het duidelijk worden, dat
de „Ghesellen" alleen niet voldoende
mensen kon opleveren om dit massa
spel te bevolken, zoals het hoort.
Ook van de R.K. Toneelvereniging
„St. Jan" uit Sint Jansteen, bekend in
wijde omtrek, geven speelsters en spe
lers hun medewerking en wat deze
opvoering vooral tot een Benelux-ma.
nifestatie maakt, is zeker ook het niet
geringe aandeel, dat leden van „St.
Genesius" uit Sint-Niklaas hebben in
de vertolking van verscheidene be
langrijke rollen. De figuratie, die de
massa-scènes tot leven moet bren
gen, wordt gevormd door een 70-tal
jongens, meisjes en kinderen uit Hulst,
zodat de gehele bezetting ongeveer 'n
100-tal personen omvat.
MARCEL VAN SPAAN-
DONCK IN DE HOOFD
ROL
r)E CENTRALE figuur in dit stuk, is,
hoe kan het ook anders, de figuur
van Jeremias, de profeet Gods. Déze
schitterende, maar uitermate zware
rol is in handen van de heer Marcel
van Spaandonck uit St. Niklaas. De
naam van Spaandonck is in toneel
kringen geen onbekende. Enkele ja
ren geleden had hij immers zitting in
de Jury van het 2e Toneelconcours te
Hulst; verleden jaar trad hij op als
gast-regisseur bij „De Ghesellen" en
enkele maanden terug stichtte hij (in
de kring der „Ghesellen") een to
neel-studio, iets unieks in ons gewest.
Hij is lid van de nieuw gestichte to
neelgroep „De nevelvlek" in Ant
werpen, die onder leiding staat van
Dom. de Gruyter.
Bekendheid verwierf hij vooral door
zijn bijna onnavolgbare sublieme ver
tolking (zoals de pers destijds schreef)
van de lezersrol in „Bernadette", dat
twee jaar geleden eveneens als open
luchtspel te Hulst werd gegeven en
zo'n succes werd.
SYNTHESE VAN HET
STUK
£)IT SPEL is niets anders en niets
minder dan een schaduw van de
Christustragedie. De verwoesting van
Jeruzalem, door Jeremias voorspeld,
die echter door het volk niet geloofd
wordt en bespot en vervloekt, zelfs
door zijn eigen moeder, zijn verschrik
kelijke taak gaat vervullen. De ge
vangen-neming van Jeremias en de
beproeving die hij doorstaat als de
middernachtskoning, Nabuchodonosor,
hem tracht te verleiden tot een pom
peus leven aan het Caldese Hof. Maar
als dan Jeruzalem in laaiende vlam
men staat, het volk rouwmoedig ge
worden is en Koning Zedekias, de
ogen uitgestoken en blind geslagen
door de vijand, de weg tot God terug
gevonden heeft, rijst de gestalte van
Jeremias in grootse glorie op boven de
puinen van de stad en trekt hij, met
zijn volk, in ballingschap naar Baby-
lonië: eens zullen ze terugkeren en
de stenen van Jeruzalem weer ver
garen tot de Messias zal geboren wor
den.
GELIJKENIS VOOR
DEZE TIJD
WERK van Stefan Zweig is een
gelijkenis geworden voor deze tijd
want oorlogskoorts brandt in de ogen
van dwazen! De manier, waarop Zweig
ons weet te treffen door de sugges
tieve kracht van zijn woord en door
de talrijke mogelijkheden van ensce
nering, is een .waarboTg voor het ge
boeid medeleven der toeschouwers.
De Vlaamse bewerking van Jeremias
werd geschreven door Pater Jos. Boon
C.s.s.R. in opdracht van het Vlaamse
Volkstoneel, dat onder regie van Lode
Geysen in 1932 een succesvolle reeks
opvoeringen hiervan gaf in Vlaande
ren.
Bijbels stuk als het is. het wel
uitermate actueel: de oorlogspsychose
de angst voor de toekomst, schemert
in iedere scène en doordrenkt geheel
het stuk.
VOORBEELD VAN IDEA
LISTISCHE SAMENWER
KING
r\AT EEN dergelijk machtig stuk op
gevoerd wordt door toneelama
teurs uit de Beneluxlanden, is een ma
nifestatie welke vooral boven de Moer
dijk èn in Vlaanderen grote bewon
dering afdwingt.
De zeer grote moeilijkheden in zeg
ging, nuancering van de tekst, samen
spel en sfeerverandering en niet te
onderschatten: het tempo, leggen aan
de acteurs en actrices zware eisen op.
Niet minder echter staat de regie
bij een dergelijke krachttoer voor zwa
re moeilijkheden. Drs. André Water
schoot, in wiens handen de algehele
spelleiding is, heeft de afgelopen ja
ren echter wel al bewezen, wat hij
in zijn mars heeft.
Wel zijn het geen beroepsspelers,
die dit meesterwerk doen herleven,
maar de moed en de toewijding waar
mee deze bonte groep bezield is en
waarmee zij de hun vrijwillige taak
tot een goed einde hopen te brengen,
verdienen alle bewondering.
Door medegevangene om
het leven gebracht
TN de psychiatrische inrichting, die
aan het huis van bewaring te
Utrecht is verbonden, is een gedeti
neerde, de 63-jarige A. W., door een
medegedetineerde, de 40-jarige Pool
J. D. uit Den Haag die verdacht
van moord eveneens in de inrichting
is opgesloten om het leven ge
bracht. Beide mannen waren in één
cel ondergebracht. In de morgenuren
werd de oudere man dood in de cel
gevonden. Volgens de verklaringen
van de Pool had de man hem lastig
gevallen, waarna een ruzie en een ge
vecht zijn gevolgd met de genoemde
noodlottige afloop.
U)E VIER gevangenen, die Zaterdag-
middag uit de strafgevangenis te
Groningen ontsnapten, hadden de zaak
terdege voorbereid. Zij zaagden een
tralie van een zgn. werkcel door. Een
van hen, die over iets meer bewe
gingsvrijheid beschikte, zorgde voor
een laddertje. Zij hadden voorts de
beschikking over een touw en wat
oude kleren.
Zaterdagmiddag braken zij de tra
lie uit, verdwenen via het touw uit de
werkcel en klommen via het laddertje
over de muur. Om eventuele achter
volgers het spoor bijster te maken,
doorkruisten zij enige malen het aan
de gevangenis grenzende sterrebos,
staken daarna de Heereweg, waaraan
gevangenis en bos zijn gelegen, over
en kwamen via de wijk Helpman op
de Paterswolde-weg. Waar deze weg
zich iets verbreedt, gingen zij door
weilanden, waar zij met kaarten, die
zij bij zich hadden, een spelletje de
den.
Om half tien 's avonds gingen zij
naar het Groningse stationsemplace
ment, waar zij een prachtige schuil
plaats vonden in een lege kolenwagen
op een dood spoor. Hier bleven zij de
gehele Zondag. Uit een nabije tuin
kaapten zij wat bessen om de honger
te stillen.
LIFTEN NAAR HET ZUIDEN
VONDAGAVOND ging 't viertal uit
elkaar, o. en P. vertrokken langs
andere wegen en door weilanden naar
Assen, waar zij een „lift" naar Mep-
pel kregen. Daar ruilden zij bij een
vrouw een sigarenaansteker voor een
wittebrood, om de ergste honger te
stillen.
Van Meppel naar Zwolle liftten zij
weer en juist, toen zij in Zwolle een
nieuwe lift kregen, werden zij gearres
teerd door de Rijkspolitie. Deze bracht
hen naar Groningen terug. Bij het
verhoor maakten zij de indruk, dat zij
het wel best vonden weer gearresteerd
te zijn. Zij wezen C„ die inmiddels in
Amsterdam is gegrepen, als de hoofd
man aan. Diens gratieverzoek was n.l.
afgewezen en hij wilde toch graag de
vrijheid.
Te Utrecht heeft Mr. W. H. Focke-
ma Andreae, de nieuwe voorzitter van
de Raad van Beheer van de Kon. Ned.
Jaarbeurs, voor de eerste maal de
vergadering van het bestuur van de
Utrechtse Jaarbeurs gepresideerd.
V.Ln.r.: Z.K.H. Prins Bernhard, kon.
commissaris, mr. W. H. Fockema An
dreae, mr. Jac. Millius, directeur en
ir. M. H. Damme, president-directeur
van Werkspoor N.V.
]~)E internationale beweging van de
Europese jeugd, de „Mouvement
Jeune Europe" organiseert van 3 tot
8 Augustus te Nennig (Bezirk Perl) in
de Saar een internationaal kamp. On
geveer 600 jonge Europeanen, komen
de uit alle West-Europese landen, zul
len gedurende korte tijd in een Euro
pese gemeenschap tezamen leven. Het
kamp is tegelijkertijd een afbeelding
van de toekomstige Europese federatie,
zo zal men er een Europese markt en
een Europes bank met Europese mun
ten vinden. De opening van het kamp
geschiedt door de minister-president
van het Saargebied Muller.
VLUCHT UIT POLEN
Nadat schip met muiters
ivas binnengevaren
J7EN POOLS burgervliegtuig met vier
vluchtelingen aan boord is gisteren
zonder toestemming te vragen bij Mal-
moe in Zweden geland. De drie man
nen en een vrouw, allen omstreeks 20
jaar zijn in bewaring genomen.
Enige dagen tevoren was een Pool
se mijnenveger H.G. 11 de Zweedse ha
ven Ystad binnengelopen. Twaalf le
den van de uit 33 koppen bestaande
bemanning vroegen asyl in Zweden.
De andere leden wilden weer met de
torpedojager vertrekken. Zij waar
schuwden de achteifclij venden voor
vergeldingsmaatregelen tegen hun fa
milies in Polen.
Het is gebleken, dat een deel der
bemanning in de Oostzee aan hef mui
ten is geslagen. Zij sloten de officie
ren op in het ruim en brachten het
schip in de richting der Zweedse kust,
waarna de loosdienst het binnen
loodste. De mannen waren goed van
wapens voorzien. De Zweden bevrijd
den de officieren, en gaven de echte
kapitein toestemming weer uit te va
ren. De mannen die bliiven wilden
werden in bewaring gesteld. Over hun
lot zal alsnog moeten worden beslist.
EERSTE KAMERLEDEN
TOT LIEFTINCK:
J~JE ONTWERPEN belastingverhoging
ter dekking van de defensiekosten
tot een bedrag van 245 miUioen heb
ben in de afdelingen der Eerste Ka
mer een critisch onthaal gevonden.
Toch krijgt men niet de indruk, dat
een verwerping te verwachten valt.
Twee opmerkingen uit de vele zijn
echter belangwekkend. Van verschil
lende zijden werd opgemerkt, dat er
wei met de fractievoorzitters der Twee
de Kamer was overeengekomen 250
millióen per jaar extra te zoeken voor
de defensiekosten. De Eerste Kamer
fracties hebben aan het overleg over
de kabinetsformatie niet deelgenomen.
Dies gaat haar verantwoordelijkheid
niet verder dan de verklaringen, na
mens die fracties bij het optreden van
het nieuwe kabinet afgelegd. Ver
scheidene andere leden meenden in
tussen, dat het wel heel ernstige re
denen zouden moeten zijn, die er toe
zouden kunnen dwingen, het bestaan
van zulk accoorden te ignoreren.
De tweede opmerking is afkomstig
van sommige leden. Zij waren van
oordeel, dat men over het lot van deze
ontwerpen in de Eerste Kamer moei
lijk meer in het onzekere kan verke
ren. Zij betwijfelden, of dit evenzeer
het geval zou zijn, wanneer de pers
berichten, dat Minister Lieftinck een
hoge functie zou aanvaarden bij de
Internationale Herstelbank, waarheid
zouden blijken te bevatten.
Het is in het geheel niet uitgeslo
ten, dat een opvolger van deze minis
ter b.v. over de vraag, of een verho
ging van de belasting-opbrengst met
f 245 miUioen thans volstrekt nodig
moet worden geacht, ander zou den
ken.
Deze leden achtten het dan ook een
publiek belang, dat de bewindsman
het bedoelde gerucht zo mogelijk per
tinent tegenspreekt.
Eerste bedrijfstak komt
met concreet voorstel
De indiening heeft plaats gehad
door de Stichting voor de Landbouw,
namens de zes centrale organisaties
van ondernemers en werknemers in
het agrarisch bedrijfsleven, zoals deze
sinds 1945 in deze Stichting samen
werken.
Met de indiening van dit ontwerp
is de Landbouw de eerste bedrijfstak,
die haar gedachten over de verwezen
lijking van de Wet op de Bedrijfsor
ganisatie in de vorm van een concreet
voorstel heeft neergelegd. De zes or
ganisaties, wie het na langdurige he-
ssprekingen is gelukt, over de inhoud
daarvan overeenstemming te verkrij
gen, vertrouwen, dat de totstandko
ming van dit publiekrechtelijk be
drijfsorgaan, waarvoor zij de naam
„Landbouwschap" voorstellen, thans
op korte termijn kan worden verwe
zenlijkt.
"TE Aarle-Rixtel is gisteren de 24-ja-
rige mevr. van Schayk-van Hou
ten, terwijl zij de pas gekochte was
machine wilde aansluiten met de
electrische stroom in aanraking geko
men en op slag gedood. Een ondeug
delijke draad bleek de oorzaak van
dit ongeval.
r PARIJSE
I WAFELTJES
(Van onze Parijse correspondent)
De dood op de weg
F\E automobilisten hebben geduren-
de 1950 kans gezien om alleen op
de Franse buitenwegen 26.997 ernsti
ge verkeersongelukken te veroorzaken,
waardoor 317a personen werden ge
dood en er 34.560 ernstig werden ge
wond. Het enorme aantal dodelijKe
ongelukken in Parijs, Marseille, Lille,
Bordeaux en alle andere Franse ste
den- en dorpskernen zijn hier dus
niet inbegrepen. De statistiek over de
laatste jaren toont telkens hoogtepun
ten in de vacantieperiode, daar er in
de maanden Juli, Augustus en Sep
tember allereerst meer wordt gereden
en er op de tweede plaats meer on
ervaren chauffeurs van de wegen ge
bruik maken. De Franse gendarmerie
doet momenteel een nieuw, ernstig be
roep op de automobilisten voorzichtig
te rijnen, tijdens de vacantieperiode
rekening te houden met de onver
wachte capriolen van onervaren be
stuurders, de remmen te laten bijstei
len (een vijfde deel der weg-ongeiuk-
ken had kunnen worden voorkomen,
indien de remmen beter waren afge
steld) acht te slaan op de verkeers
borden en enkel de aandacht op weg
en verkeer te concentreren en niet
met een vaart var, tachtig kilometer
ook nog het landschap te bewonderen.
Parijs is leeg
MU is het Franse landscnap inder
daad erg mooi. Dat weten ook de
Parijzenaars, die dit jaar in nog gro
tere getalen naar buiten trekken.
Bretagne, de Pyreneeën, Haute Sa-
voye, Normandië zijn het meest in
trek. De exodus is op 1 Augustus be
gonnen. De Spoorwegen hadden voor
die dag hun diensten vanuit Parijs
naar alle windstreken verdubbeld en
op sommige lijnen zelfs verdrievou
digd. En nog konden de eindeloos lan
ge en frequent rijdende treinen de
stroom reizigers niet verwerken Nu is
Parijs zielig leeg. De boulevards en
avenues zijn slechts bevolkt met wat
Amerikaanse, Engelse, Nederlandse en
andere touristen plus met de Parijze
naars, die moeten thuisblijven om hen
te fourageren. Ze vertrekken jaar in
jaar uit op de vijftiende Augustus, de
dag waarop de anderen thuis komen
En vandaar dat het Parijse stilte-re^
cord ieder jaar op deze feestdag
wordt gebroken. Dan kunt ge onder
de Are de Triomph een kanonskogel
afschieten naar de Place de la Con
corde. zonder schade aan te richten.
Lieve lezers, als ge Ulicoten en Lut
jebroek bij nacht te druk vindt om
vacantiegenoegens bij elkaar te har
ken, zorg dan, dat ge de vijftiende
van deze maand in Parijs bent. Ik
ben er ook en we hebben het rijk al
leen.
Het brede bed
7A.G het er aanvankelijk naar uit,
dat het een „stil" jaar zou wor
den voor de Franse hoofdstad (men
vreesde al, dat de Lichtstad over
haar touristische hoogtepunt heen
was) de maand Juli heeft enorm veel
goed gemaakt en de reserveringen
voor Augustus en September beloven
rijstebergen met gouden lepeltjes.
Mocht ge daarom de onzalige gedach
te hebben in Augustus Parijs te ko
men bekijken, minder omdat het weer
zo heerlijk belooft te worden, dan wel
omdat Heer Patroon U juist in deze
periode vrijaf geeft, vergeet dan in
geen geval om Uw kamers te reserve-
3—
4
6
7
11
13
13
14
16
17
IS
30
31
33
34 I
36
36
37
38
39
30
31
33
33
34
35
36
37
36
39
40
41
45
44
45
46
47
46
4S
50
si
56
57
58
59
60
63
êS
HORIZONTAAL: 1 uitheemse altijd
groene heester met prachtige bloemen; 5
gat; 10 godin van de dageraad; 11 Turks
bevelhebber; 12 petitie; 14 zware stok;
16 boom; 18 zeer snel rijden; 20 familie
lid; 22 deel van het jaar; 23 nadeel, scha
de; 25 etmaal; 26 Franse scheldnaam voor
een Duitser; 28 stipt; 30 ogenblik; 31
boom; 33 vertragingstoestel; 34 plan, ont
werp; 36 zat; 37 onheilsgodin; 38 klein
paard; 41 blaasachtige opzwelling van de
opperhuid; 43 verdieping; 45 achting; 46
bevredigen, verzadigen; 51 toverheks; 52
Bijbels persoon; 53 werkelijk; 54 plaats
in Gelderland; 55 jongen; 58 apothekers-
flesje; 61 soort vaas; 62 gesloten; 63 pro
jectiel; 64 trouweloosheid.
VERTICAAL: 1 plaats op Ceylon; 2 be
vestiging; 3 prul; 4 zijrivier van de Rhö-
ne; 6 gedwongen oponthoud; 7 pers.
voorn.; 8 vochtig; 9 gretig genoegen; 12
liturgisch lijnwaad; 13 plaaggeest; 14
steen; 15 stad uit het Oude Testament;
17 bekende pausennaam; 19 klantenkring;
21 persoon; 23 fluweel; 24 een redevoe
ring houden; 27 rubberboom; 29 app*l; tl
spoedig; 32 ontkenning; 35 gedenknaald;
35 loods; 39 soort katrol; 40 bekwaam,
ervaren; 42 watering; 44 opperwezen; 47
wijze, gewoonte; 48 boom; 40 moed, durf;
50 keur; 56 voordeel; 57 vlaktemaat; §9
lichaamsdeel; 60 ijzerhoudende grond.
VOOR IE
ES EEK
S ENG K
TIN OPA
OKE AA
EN MA S
L MAAN
FA IN L
RAL WI
OMA BEL
V PEE A
EG MET
REIS EI
P ATOl
O RK MB
ESP B
AL RAP
S TOL
PA II
TUBA
KA U*
T K B I
E T OLM
ONS O
ATB I>i
S LOOD
ren. De huizen staan leeg, doch de
hotels zijn afgeladen vol. Reken ook
niet op de kamerprijzen, die ge in
1949 en 1950 betaalde, want volgens
Frans gebruik zijn de prijzen geste
gen. Hoewel ge met veel geluk en lang
zoeken wellicht iets goedkoper uit
kunt zijn, doet ge niettemin goed te
rekenen op de kamerprijs van mini
mum 400 tot 500 fr. ongeacht voor
één of twee personen, want tot op de
dag van vandaag blijven de Franse
hotelhouders hardnekkig ontkennen,
dat één-persoons-kamers noodzakelijk
zijn. Op een breed bed kunt ge ook
prima alleen slapen, aldus redeneren
ze, en wij kunnen voor een groot bed
meer rekenen dan voor een klein.
Zijn we schraperig?
TN het algemeen mogen de Parijse
hotelhouders de Nederlanders wel.
Ze komen door de regel iets vroeger
in de morgen thuis dan de Amerika
nen en ze maken veel minder rommel
dan de Engelsen.
Op vele plaatsen hoort men twee
bezwaren: „Uw landgenoten wtQen
graag voor een dubbeltje op de «et
ste rang zitten en ze zijn schra
perig zuinig. De goedkoopste kamer ls
vaak nog te duur en het petit déjeu
ner, waaraan we iets extra kunnen
verdienen, maken ze zelf klaar."
Over het eerste wil ik niet oorde
len. onze zuinigheid is goeddeels te
danken aan Lieftinck en omdat wij
ondanks de periodieke kankerpartij-
tjes in het kwadraat hem nog steeds
braver en trouwer volgen dan de Fran
sen het hun Petsche doen, heeft de
eerste minder zorgen dan de tweede.
r\E KAPITEIN van het Nederlandse
motorschip June, de 43-jarige Rot
terdammer G. H. van Leeuwen, is in
de Noord-Zweedse haven Sundsvall
omgekomen bij een ongeval. De kapi
tein. die toezicht hield bij het laden,
geraakte bekneld tussen een kraan en
het contragewicht daarvan.
\/OORKOMENDHEID, beleefdheid,
hoffelijkheid zijn dingen, die het
leven zelfs tussen wild-vreemde men
sen in alle omstandigheden prettig en
aangenaam maken. Toch wordt er te
gen de hoffelijkheid vaak misdaan.
Sommigen zeggen, dat het aan de
mannen ligt, omdat die egoïstisch, on-
behouden, zelfs lomp zijn. Ze weten
dan grote verhalen te doen van het
buitenland, waar het veel beter is, en
daarmee zijn onze mannen aan de
kant gezet. Maar zo eenvoudig is het
niet. Voorkomendheid, beleefdheid,
hoffelijkheid moeten steeds van twee
kanten komen. Je kunt niet hoffelijk
zijn voor je zelf, je bent het altija
voor een ander; maar deze ander
moet de hoffelijkheid waardéren en
aénnemen. Wij vrouwen zijn er erg
op gesteld, dat men beleefd en hoffe
lijk voor ons is, maar dan moeten wij
ook zó zijn, dat wij beleefdheid en
hoffelijkheid weten te waarderen.
Daarin komen velen van ons soms er
gerlijk te kort. Wie het radio-praatje
van mevr. Clarenbeek van Klaveren
volgt, heeft dit onlangs kunnen horen.
Wanneer een moeder getuigt van
haar jongen, die bij de Marine is, dat
hij eens een plaats afstond aan een
dame, maar deze reageerde met: „Ik
houd niet van een warme plaats", of
nóg eens dat hij zijn plaats aanbood
aan een meisje, dat afwees met een:
„Ik ben niet gediend van Mariniers",
dan is het te begrijpen, dat deze moe
der verder schrijven kan, dat de be
leefdheid en hoffelijkheid van haar
jongen door dergelijke feiten een le
lijke duw hebben gekregen. Men hoort
in deze brief nog het leed doorklin
ken van die moeder, omdat, wat zij
in haar opvoeding zorgvol bij haar
jongen heeft aangebracht, door de
lompheid van enkele dames en meisjes
is stuk geslagen. Ik zelf maakte het
volgende mee:
Bij een warenhuis wilden twee
meisjes juist binnengaan, toen een
heer er uitkwam. Deze boog. bleef
TN HET HART van Walcheren kruisen de wegen elkander als
witte banen tussen de bloeiende en groenende velden. Be
strooid met fijn wit grint, de bermen beplant met jonge boomp
jes en stekken van heesters, verbinden zij de verre eenzame
boerderijen met de dorpen en de stad Midelburg.
£ÏïIGE jaren geleden waren deze
zelfde wegen alleen bij droog
zomerweer begaanbaar of berijd
baar, kwam er echter een flinke
onweersbui dan liepen de karre-
sporen vol en werd het nodig om
met laarzen aan zijn weg te zoe
ken. Toen bloeide nog de Mei
doorn langs de bermen en schoten
allerlei kruiden welig op, in het
schut der hoge hagen. Vlier en el
zen omschermden de hoven, waar
achter de boomgaarden lagen met
een omranding van notebomen of
populieren.
Nu is alles vlak en kaal in Schel
lach. Het uit zicht is vrij naar al-
bacht, Reymare en Poppekinderen-
le kanten van de torens van Vee-
re naar de duinen van Zoutelande
en de kranen der Schelde in Vlis-
singen. Wie midden in deze oude
heerlijkheid staat kan geloven dat
het nieuw gewonnen grond is, waar
nieuwe boerderijen oprijzen en
jonge aanplanten de eentonigheid
beginnen te breken.
Op een verhoogd gedeelte, werd 't
hof Schellach gebouwd, van frisse ro
de steen met moderne ramen zonder
blinden, als wimperloze ogen. En
staande bij het hek. waarop de naam
staat geschilderd in zwarte letters,
met aan weerszijden de schrale sprie
ten van ontluikend gras in het glooi
ende terras, voor het huis, is er wei
nig meer te ontdekken van het oude
Schellach, de burcht en het dorp.
HEER POPPO
TN oude geschriften der Oost-wate-
ring is te lezen dat de heerlijkheid
Schellach omtrent het midden der
16e eeuw bestond uit verschillende de
len, n.l. oud-Schellach, Heeren Am-
dorp.
Dit dorp zou een zeer oude neder
zetting zijn uit de tijd toen de Denen
vaste voet op Walcheren hadden. Eén
van hen. een zekere heer Poppo,
stichtte versterkingen en bouwde hui
zen, die later door zijn zonen bewoond,
de oude naam bleven dragen. Nog he
den ten dage vindt men op Walche
ren, de hofsteden Poppekinderenburg,
(tusen Veere en Middelburg, achter
de kanaaldijk) Popkensburg bij St.
Laurens en elders Poppendamme,
Poppenroede en Poppekerke.
De familienaam Poppe is eveneens
zeer bekend en nog altijd in gebruik,
of deze Poppen nazaten zijn van de
heer van Popkensburg zouden oude
geslachtsregisters wellicht nog kun
nen uitwijzen.
Het dorp Poppekinderen is later op
gegaan in de heerlijkheid Schellach.
De oorsprong van deze naam is niet
bekend, zij moet zeer oud zijn en het
is evenmin na te gaan of de heren
die deze naam droegen haar ontleen
den aan het dorp, dat zij in eigendom
kregen of dat het dorp genoemd werd
naar de heren. Overdenkende dat in
oude tijden het dorp Poppekinderen
heette, zou men geneigd zijn het
laatste aan te nemen.
VERDWENEN
LIET dorp had een molen en een
kerk, deze laatste werd met enige an
dere kerken op Walcheren reeds op
22 Maart 1323 door de deken van het
Kapittel van Sint Pieter te Middel
burg aan de graaf opgedragen.
De molen heeft waarschijnlijk ten
Noorden van de kerk gestaan.
Hoewel het dorp zeer klein was en
maar weinig ingezetenen telde, had
het toch een eigen Gerecht, waarvan
in het jaar 1521 als Schout wordt ver
meld: Marten Jacobszoon, een paro
chiaan uit Gapinge, een dorp ten
Noorden van de heerlijkheid Schellach
gelegen.
Het dorp met de kerk viel ten
prooi aan de brandschattende sol
daten en grimmige geuzen rondom
1572. Alleen het kerkhof bleef
over. Bijna twee eeuwen later in
1758 begon men met het uitgraven
der kerkfundamenten. De oude
half vergane klok werd nog ge
vonden en enige versleten mun
ten.
De kerk zal zeker een beschermhei
lige hebben gehad, waaraan zij ook
was toegewijd, doch hierover is in
oude chronieken niets meer te vinden.
De Hervorming, die vooral op Wal
cheren zoveel verwoest en verguisd
heeft, is het wellicht te wijten dat de
ze en nog veel meer bijzonderheden
over de oude Walcherse heerlijkheden
met hun kerken, ridderhofsteden en
oude geslachten voor altijd verloren
zijn geraakt.
Het lusthuis of de ridderhofstede,
die zeer aanzienlijk zal zijn geweest,
kreeg eveneens veel te lijden van de
stropende en brandstichtende benden.
Ermerins schrijft in zijn chroniek
over Zeeland dat het later gesloopt
werd alleen een gewone boerenhoeve
bleef bestaan, die in de loop der tij
den ook weer onderging, tot thans op
nieuw een hof Schellach in de oude
heerlijkheid is verrezen.
AERNOUT, HEER VAN
SCHELLACH
LI IJ leefde in de 14e eeuw en s'ond
als getuige bij de verkoop van
een deel der heerlijkheid Oostkapelle
aan de abt van Middelburg. Meer is
er over deze edelman niet bekend. Hij
zal hebben geleefd op zijn versterkte
burcht, die omgeven was door welige
landerijen en boomgaarden, want Wal
cheren was in oude tijden buitenge
woon vruchtbaar en overvloedig was
het fruit dat er groeide. In de bossen
van Oostkapelle en de Polder zal hij
deel hebben gehad aan de jachtverma
ken en zeker was hij vele malen de
gast der kasteelheren en op de bui
tenplaatsen, die er zo vele op het
eiland Walcheren geweest zijn. Onder
zijn nakomelingen worden genoemd
Jan Hendrikszoon en Pieter van Schel
lach, wiens wapen van zilver was met
7 schelpen, met een gouden hoofd ge
dragen door een leeuw van sable.
Onder de vrouwen worden genoemd
Magdalena en jonkvrouwe Adriana
van Schellach, deze laatste huwde om
trent 1571 met de baljuw van Halle.
Welke de laatste jonker van dit ge
slacht is geweest staat nergens ver
meld, evenmin wanneer de heerlijk
heid in het bezit is gekomen van een
bastaardtak van het geslacht van
Borsele. Deze heren zijn bekend als
van Borsele van Schellach of van La-
terdale. De laatste mannelijke nako
meling van deze bastaardtak stierf in
1577 zonder het leen over te dragen
op zijn erfgenamen, die zoals geschre
ven staat „uitlandig" waren.
Door dit verzuim verviel Schellach,
dorp met burcht en landerijen aan de
graaf De Staten van Zeeland, na de
troebelen verkochten dit bezit aan de
stad Middelburg, die eigenaresse bleef
tot 1680, waarna de heerlijkheid nog
enige malen van bezitter wisselde lot
zij thans in heets:en ei gemeten vei-
deeld, eigendom is van verscheidene
boeren. D. R.
staan en hield de deur open, waarop
de beide meisjes giechelend zich aan
stelden, terwijl de één hardop tegen
de ander zei: „Die wil zeker met ons
uit", Dit was zeer lomp en ik kon het
de heer niet kwalijk nemen, dat hij
onmiddellijk de deur losliet en door
liep, zodat de meisjes bijna een klap
van de dichtslaande deur in hun rug
kregen.
Waarlijk, beleefdheid moet van
twéé kanten komen, ze wordt gegeven
en ze wordt aangenomen. Wij kunnen
niet eisen, dat een ander hoffelijk
voor ons is, als wij het niet zijn Je
gens hèn. Hoe vaak gebeurt het op
reis in een trein of bus, wanneer er
een dame staat, dat ze aanstondt
moppert, als er niet vlug voor haar
opgesprongen wordt. Ze voelt zich
dan onvoorkomend behandeld, is op
haar tenen getrapt en verontwaar
digd over zoveel onbeleefdheid; maar
afgezien nog van het gemopper, dat
op zich al zeer zelfzuchtig en arro
gant is en daarom strijdig met d«
hoffelijkheid, hebben zulke dames dik
wijls niet de minste attentie om
dankbaarheid te tonen, als ze een
plaats aangeboden krijgen. Zonder 'n
énkel „Dank U" gaan ze dan zitten of
het hun vanzelfsprekend toekomt. Ja,
als wij zó omspringen met de hoffe
lijkheid, mogen wij deze ook niet van
anderen verwachten.
Toch moeten we altijd blijven eisen,
dat iedereen hoffelijk en voorkomend
jegens ons is, dat behoort tot ons
vrouwelijk zelfbewustzijn, Juist omdat
het onze taak is de hoffelijkheid te
leren aan onze kinderen. Ik kan het
daarom niet eens zijn met de uitla
ting die ik wel eens van moeder» ge
hoord heb: „Och, al die attenties en
beleefdheden! Ik word altijd verlegen
als iemand erg attent en beleefd voor
me is". Misschien verraadt dit een
zeer grote bescheidenheid, die een
goede grondslag voor de hoffelijkheid
is, maar men vraagt zich toch af, wat
bij deze moeders thuis aan onderlin
ge voorkomendheid en beleefdheid ge
daan wordt. Zou 'n al te grote beschei
denheid op dit punt geen nonchalan
ce ten gevolge hebben, die de hoffe
lijkheid totaal verdringt? Neen, we
moeten altijd aanvoelen wat onattent,
onbeleefd, onvoorkomend of onhoffe
lijk is jegens ons, omdat we dan iets
missen, waarvan we ons thuis altijd
omringd voelen, omdat wij het daar
onze kinderen geleerd hebben. Het is
onze taak, daarom moeten wij er al
tijd voor opkomen, maar wij moeten
hét ook zélf zijn. Wanneer men te
genwoordig klaagt, dat de jeugd erg
onbeleefd is en dit goed praat met
„vlot", „sportief", „modern" dan zal
men in de meeste gevallen de schuld
bij de ouders moeten zoeken, die zelf
niet voldoende doordrongen zijn van
de waarde, die er in beleefdheid en
hoffelijkheid gelegen is, zodat ze het
hun kinderen niet vanzelfsprekend
konden leren. In dit leren van onze
kinderen zullen we, wat de hoffelijk
heid betreft, meer aandacht moeten
besteden aan onze meisjes dan 8an
onze jongens, want als de vrouw niet
meer hoffelijk is en hoffelijkheid niet
beleefd en fijngevoe'.d weet te aanvaar
den is het ónmogelijk dat de man
nen hoffelijk en voorkomend kunnen
t'ijven.
50 j
dreigt te
machtsve
we er ni
straf op
\Y/AARO~
W sprak
van het v
Churchills
in het v
Indië word
haftigste d
mede tot
ten.
Churchill
toen de pr
chipel deel
werd gelop
neer wij zi
nen de kor
weggevaag
kunnen wij
welke kna"
sche inhee
ben gekreg
geallieerde
Japanse su
opleving v
wustzijn, d
een laaiend
ten? In de
grenzen va
tocht van
peanen. Pan
in Azië ge
trekt de ge'
Eh nu j-
de Labour-
nog niet rij
maatschapp
Toen Ned
vijftal Jaren
Indonesisch
blik nog nie
«elf In rust
die bewer
waarheid)
op o n m 1
teits-overd
olie werpe
Aziatische
vindt deze
deel en he
straf.
PHURCHL
waajrd-
admiraal H
Doorman, t"
zee.
„De Neder
schrijft hij,
de slinkend
ten op zich.
der liet de h
de vijand
der te lette
weldigende
Met grote vr
kennis van
ons dochtertj
C/
Bij het H. D
namen ontva
CATHARINA
HELENA A
C. J. Op
P. M. Op
Fransje
Breda, 3 Au
Nw. Ginneke
Met grote vr
u kennis van
geboorte van
en zusje, dat
sel de name
OLGA
M
A.
F.
Fra
Tijdelijk: R.
kamer 2, Hu
Hulst, Aug.
H. P.
M. Moere
hopen op 1
zilveren huw
ren.
Hun da
en klein
Receptie 3-4.
Dr. v. Campe
telefoon 7906.
Paarden
Voor de vlug
uitbetaling
Juli 1951 ge
verzekerd bij
V eeverzekerin
PÜ te Hulst,
mede mijn
dank. Ieder p
houder kan
zeerste worde
Hulst, 28 Juli
Ondergetekend
hartelijke dan
A. de Maat ei
de prettige er
«en, waardoor
ma Handelske
L. Roctu-
E. Steyns
G. Bun.
Kioosterzande,
Dierenarts
van 420
JOH. KLAAS
arts, Heinke
K 1106 288
M. GAAKEE]
Ovezande
283, nemen
waar.
Gevestigd
V erlosk
Voorst
Bezoekt Zateré
het
GROTE I
te
KWADEN!
na
AFLOOP
