R.K. Boeren en Tuinders onder één dak
Sri**
106 Dagen in de Doodseel
23000 Tuinders uit alle
Diocesen nu in één Bond
\bt Dom. Max. Maehler
25 jaar geprofest
Terugtocht over een
front yau 240 K,M.
Pioniers
Mgr. Cardijn sprak in Hoeven
Katholieke Tuindershond Utrecht
Russische troepen
in China
De schuivende berg
Nu is het genoeg
PAGBLAP VOOR ZEELAND
GRIEPGOLF OVER
ZEELAND
NOG GEEN BOMBAR
DEREN VAN CHINA
DE
STRIJD OM
NANNO
TOEKOMST NIET
ZONDER ZORGEN
Feestviering in de Sint Paulus-Abdij te Oosterhout
500 mensen omgekomen
IETS HOGERE j
TEMPERATUREN j
Onzekere renners
verzekering
Het tegenovergestelde
Nieuwe stichting te
Vaals
Stroper trok een mes
Zware straffen voor
inbrekers
Dreigende stakingen
in West-Duitsland
„IKE" NAAR PARIJS
Brits schip op een rif
TWEE CIGARETTEN GINGEN NIET IN ROOK OP
ENGELSE BIOSCOOPHOUDER SPEELDE
DUBBELE ROL IN FRANKRIJK
ZEVENDE JAARGANG No. 1886
Uiteave; N. V. Uitgevers Mij. Neerlandia.
Verschijnt elke werkdag. Bureaux: Breda.
neiserstraat 16, Telefoon Redactie 8181.
Administratie 877b. Redactieraad: Dr. H.
M HouDen Jan Merxeru. A. J. A. van
Putte. Mi Dr. C J M A. van Rooy,
Ir H.' J M Steenbergen Pastooi M. Vos.
Hoofdredacteur. J. J. H A Bruna. Abonne-
mentspms bi.] vooruitbetaling 4.55 per kwar
taal' pe) post ƒ5.40, pel week (uitsluitend
bi) niet-postbestelling) 0.35 Losse nummers
10 ct. Postrek. 278841 Prijzen van buitenl
abonnementen worden op aanvr. verstrekt
Voor God, Koningin en Vaderland
VRIJDAG 5 JANUARI lüul
Advertentieprijs voor de gehele oplage 0.30
per m/m. (Ingezonden Mededelingen 0.75
per m/m). Voor advertenties van plaatselijke
aard uit Zeeland, uitsluitend tn de Zeeuws»
editie 0.12 per m/m (Ingezonden Mede
delingen 0.30 per m/mï. Staatwerk 3 cent
per m/m extra Incasso wordt berekend Voor
prijzen van de rubriek „*t Kleintje wordt
verwezen naar de desbetreffende rubriek*
Inzendingen op advertenties, welke de uit
gevers om redenen te hunner beoordeling niet
verlangen af te geven, worden vernietigd*
Bureau voor de Zeeuwse Eilanden: GOES, Westsingel 98, Telefoon no/2236 - Bureau voor Zeeuwsch-Vlaanderen: HULST, Dubbele Poort 7. Telefoon no. 102. (B i) b u r
OOSTBURG, Nieuwstraat 22. Telefoon no. 35L_
DE GRIEP, die op de Zeeuwse
Eilanden heerst, houdt
vooral huis op Walcheren. Van
het 4000 man sterke personeel
der „Schelde" te Vlissingen is
b.v. ruim 10 procent aangetast
en bij andere bedrijven, zaken
en kantoren is het percentage in
enkele gevallen zelfs 15 pet.
Gelukkig is de griep tot nu
toe van vrij goedaardig karak
ter.
Truman verklaart:
"TRUMAN heeft gisteren op een pers
conferentie verklaard, dat de
Amerikaanse strijdkrachten China
niet zullen bombarderen zondei
machtiging van de V.N.
De president deelde mede, dat de
Amerikaanse regering geen verzoek
aan de V N, om communistisch China
te bombarderen, in overweging had.
Toen hem gevraagd werd of hij van
mening was, dat de V.S. zich thans
formeel in oorlog bevonden, zeide
Truman, dat dit niet het geval was
en dat de V. S. hun verplichtingen
tegenover de V.N. naleefden.
f t>
Tegenstrijdige verklaringen
fTRAU GERDA ULLNER, de pleeg
moeder van de zevenjarige Nanno
Sjooert Meinders, heeft dezer dagen
medegedeeld, dat vader Meinders haar
in 1943 vrijwillig de baby Nanno
heeft overgedragen. Hij zou haar ge
zegd hebben, dat hij Nanno niet te
rug wilde hebbebn, wanneer hij met
de moeder van heht kind getrouwd
zou zijn. Deze mededelingen hebben
bij de te Assen wonende ouders van
Nanno Sjoelt veel beroering gewekt.
Vader Meinders ontkent hetgeen Frau
Ullner heeft gezegd ten stelligste.
De bewering, dat vader en moeder
Meinders vrijwdlig naar Duitsland
/ouden zijn gegaan wordt door eerst
genoemde als onjuist gekwalificeerd.
In Assen wordt aan het echtpaar
thans rechtskundiige bijstand ver
leend om de juiste weg te vinden
Nanno in Assen te krijgen.
OP EEN TE UTRECHT gehouden zeer druk
bezochte vergadering, is de Katholieke
Tuinbouwvakbond als geïnstalleerd ver
klaard. De vier Diocesane organisaties zijn
daarmede onder één dak gekomen, en circa
23000 tuinders tezamen met de boeren
zullen voortaan haar belangen door dit over
koepelende orgaan, de N.K.B.T.B. zien be
hartigd.
De tijdelijke voorzitter van de Bond, het
Tweede Kamerlid, Jac. Groen Az„ uit Haar
lem, die later op de dag tot definitief voor
zitter gekozen werd, met alle stemmen op
één na, heeft in een rede de taak van de Bond uiteengezet. Alle
R. K. Boeren- en Tuinders in Nederland, aldus bepaalde het
Hoogwaardig Episcopaat, behoren in één standsorganisatie ver
enigd te zijn en spr. verheugde er zich over, dat dit nu een feit
geworden was.
wanneer ik zeg, dat katholieke vei
lingen niet geëist worden.
Tegen één ding zullen wij ons moe
ten verzetten, nl. als de technische
organisaties zich zouden bewegen op
standsorganisatorisch terrein of zich
zouden opwerpen tot standsorganisa
tie voor hen die niet als zodanig zijn
georganiseerd.
Spr. vervolgde: er zijn er onder ons
die van mening zijn, dat tot voor kort
in de N.K.B.T.B. de boerenbelangen
hebben overheerst. Voor een groot
deel zal dit wel gelegen hebben aan
de wijze waarop de gezamenlijke tuin
ders in hun Diocesane organisatie
zich voor hun belangen hebben aan
gesloten en gegeven.
Daarvan hangt ook nu voor een
groot deel het slagen van deze Bond
af Deze steunt nl. op de actie in de
gewesten en de medewerking van de
tuinders aldaar. Laten wij met zijn
allen trachten er iets groots en iets
gooeds van te maken.
In de komende P.B.O. zal de tuin-
bond een eigen plaats in moeten ne
men. zodanig dat zij daarin practisch
hun eigen boontjes kunnen doppen.
M.a.w. een hoofdafdeling tuinbouw
za' ook gebouwd moeten worden op
de drie geestelijke stromingen, in ge
lijke verhouding.
TE GROTE PRODUCTIE.
De stoffelijke belangen, maar
ook die van een hogere, geeste
lijke orde zullen beter dan tot
nu toe behartigd kunnen wor
den. Het oog houdende op het
groot aantal leden, kan men
zeggen, dat deze Katholieke
Tuinbouwbond zo niet de groot
ste, dan toch wel een grote or
ganisatie is op dit gebied.
ER WAS EENS
T~\E HEER GROEN schetste daarop
de situatie in de tuinbouw,' welke
in 1950 een minder gunstig jaar had
als daarvoor De afzet stond niet in
verhouding tot de productie, welke
door de gunstige weersomstandighe
den, hier en in het buitenland, zeer
hoog was.
(vervolg op pag 2)
Studiedagen over het vraag
stuk van de arbei
dersjeugd
PJONDERDAGMIDDAG werden op
het Groot-Seminarie van het Bis
dom Breda te Hoeven de priesterstu
diedagen besloten, die op 2, 3 en 4 Ja
nuari aldaar voor de parochiële en
plaatselijke aalmoezeniers en direc
teuren van K.A.J. en V.K.A.J. werden
gehouden.
Deze studiedagen stonden o.l.v. de
Z. E. H, A. Mouwen en Jac. Hendrik-
se, resp. aalmoezenier van de K.A.J.
en directeur van de V.K.A.J. in het
bisdom Breda. De openingszitting
werd bijgewoond door Z. H. Em. mgr.
Jos Baeten, bisschop-coadjutor van
het bisdom Breda en mgr. dr. W.
Koenraadt, vic.-generaal van het bis
dom, benevens mgr. L. v. Gils, presi
dent van het seminarie.
Een tweetal lessen op deze studie
dagen werd gegeven door niemand
minder dan mgr. dr. J. Cardijn, de
grondlegger van de Belgische en we-
reld-K.A.J., die achtereenvolgens sprak
over „Priester en leek in de zending
van de Kerk" en „De grondwaarhe
den van de H.A.J. en V.K.A.J.
„Het vraagstuk van de arbeiders
jeugd" werd ingeleid door Dré de
Wolf. terwijl twee der naaste mede
werkers van mgr. Cardijn, n.1. de Z.
E H. R. Nolf, hulpproost van de V.K.
A.J. in België en de Z E. H. L. Uy-
lenbroeck, hulpproost van de K.AJ.
in Vlaanderen. Zij behandelden de on
derwerpen „De essentiële kenmerken
van de K.A J. en V.K.A.J." en „De
taak van de aalmoezeniers bij de vor-
J7EN OKKAAJM welke de Comoren-
Archipel (in de Indische Oceaan)
heeft geteisterd, heeft meer dan 500
mensenlevens geëist. 40.000 personen
werden dakloos.
EEN GENEZING te Lourdes is door
de Aartsbisschop van Rennes als bo
vennatuurlijk erkend. Jeanne Fretel
genas van een tuberculeuze buikvlies-
ontsteking.
DE PRINSESJES Irene en Margriet
zijn uit Sankt-Anton teruggekeerd.
De Koningin en de Prins blijven nog
korte tijd met Beatrix.
80 DODEN zijn te betreuren bij een
ontploffing op een scheepswerf te
Lhimbote (Peru).
EEN VLIEGTUIG uit Tsjecho-Slowa-
kije is verongelukt. 8 doden.
VLEERMUIZEN in 12 soorten zijn
by een onderzoek in de grotten te
Valkenburg gevonden.
?nEoO 2^U^°f|MACiN AAT Ford heetl
80.319.445 dollar nagelaten.
D1CO VAN DER MEER, de overleden
tekstdichter van de K.R.o. is gisteren
te Hilversum ter aarde besteld.
BOTER uit ons land mag naar Bel-
gië worden uitgevoerd, zonder bij
zonder invoerrecht.
ILSE KUCH beeft haar hongersta
king opgegeven.
ZWARE REGENS hebben Midden-
én Zuid-ltahë geteisterd Op sommige
plaatsen staat net water meer dai,
een nieter boog.
VISSEN in een aantal van milhoenen
spoelen aan op het strand van Zuid
West-AlriKa. Vermoedelijk slachtol
Iers van onderzeese vu.kanen.
FUS1TIES TROEPEN SCHEPEN: Chi-
trai 3 Jan van Djakarta, Johan van
Oldenüauieveldt 3 Jan. nabij üiegu
Sibajak 3 Jan nabij Malta, Volendam
pass. 3 Jana üjeddah.
Zwaar bewolkt met nu en dan
enige regen of motregen en hier i
en daar lijdelijk nevel ot mist.
•'.iiige at en toe krachtige wind i
lussen Zuid en Zuid-West. Iets J
hogere temperaturen dan giste- J
ren.
Vandaag: 7on onder 16.43 uur; J
non op: 6.44 uur.
Moreen: "p 8.48 uur; maan
onuei 14 31 uur.
UK IS EEN TIJD geweest, aldus de
voorzitter (doch de huidige func
tionarissen behoeven zich dit niet aan
te trekken), dat voor de officiële in
stanties de katholieke organisatie
lucht was. Thans echter is het be
staan er van wel bekend.
Er bestaap zo hier en daar op het
gebied van de verkoop der producten
Katholieke veilingen. De meeste vei
lingen tellen echter als leden alle
plaats- of streekgenoten. Ik geloof, i
aldus de heer Groen, uit een recent i
schrijven van het Hoogwaardig Epis
copaat niet uit de school te klappen,
Hotter dammer kreeg pre'
mies, maar betaalde niet
pen groot aantal wielrenners, voor
al uit de Westhoek van onze
provincie, zijn de dupe geworden
van een Rotterdamse oplichter. De
man gaf zich uit als vertegenwoor
diger van de ongevallen-verzeke
ringsmaatschappij „Alliance" en
sloot bij diverse renners verzekerin
gen af tegen premier die varieerden
jai'r °ngeveer 25 101 50 gulden per
Enkele verzekerden kregen een uit-
xenng toen zij een ongeval hadden,
maai de meesten bleven van het aeld
verstoken en dienden derhalve een
aanklacht m bij de poütle.
De laatste ïjd opereerde de Rotter
dammer, een zekere van G in de
murt van Zunden, waar hij ook on
verzoek van de Jfficier van justitie
.'e Breda, werd gearresteerd. Van G
leweerde herverzekerd te zijn van de
Lloyds in Londen en al was dit na-
nurlijk verzonnen, onlogisch zou nel
niet geweest zijn. Het hele inkomen en
kapitaal van de Rotterdammer (en
1us van ce „maatschappij bestond
namelijk uit de premie-ontvangsten
Van G moet van dit geld een goe„
eventje Leb'ien geleid. Als het eens
e pas kwam. betaald- hij iemand iets
lit. Verder bekommerde hij 'ich wei
nig om de rechten der verzekerden.
Zoals de Officier van Justitie ons
needeelde. waren het alleen amateurs
sn nieuwelingen, die zich bij van G
leten inschrijven.
^OLGERS geruchten zouden eenhe-
den van het Russische Leger in
e-nina zijn aangekomen en in Sjang
nai en Tsjing Tao (een haven aan de
Gele Zee) alsmede in Charbin (Mand
'oeriiei gelegerd zijn.
DOM. MaHLER
grote bloei....
TN HET BETOOG van Sefton Del-
mer van gisteren heeft de zetter
deze wereldreporter precies het te
genovergesteld laten beweren, wat
Delmer bedoelde te zeggen. „Delmer
is ervan overtuigd, dat Stalin in 1951
zijn oorlog wenst" staat er. Bedoeld
was: dat Stalin in 1951 geen
oorlog wenst".
0P 10 JANUARI a.s. wordt in
de St. Paulus-Abdij der
Benedictijnen het zilveren pro-
fessiefeest gevierd van de Hoog-
eerw. Abt. Dom. Maximiliaan
Mahlér O.S.B.
WADER-ABT is geboift 29 Januari
1905, en op 21 December 1930
priester gewijd. Na de dood van Abt
Dom. De Puniet de Parry werd Dom.
Maximiliaan Mahler gewijd tot Abt
van de Sint Paulus-Abdij.
Onder zijn abbatiale leiding zette
de grote bloei van deze kloosterge
meenschap zich in stijgende lijn
voort. Het aantal intredingen nam
zodanig toe, dat nieuwe nederzettin
gen moesten worden gesticht.
Onder het bestuur van Abt Mahler
is een oude, vaderlandse traditie
hersteld, doordat de Priorij van Eg-
mond, een stichting van Abt De
Puniet, tot Abdij werd verheven. La
ter volgde nog een nederzetting op
de „Slangenburg" te Doetinchem.
BENEDICTÜSBERG.
Ook nog twintig huizen
vermorzeld I
£JE 60 METER huge Slakkenberg in
de buurt van Bergen (B.), die,
zoals gemeld, in beweging is gekomen,
heeft tot dusver 12 huizen van het
dorpje Boussu vermorzeld, meer dan
100 gezinnen uit hun woningen ver
dreven, de spoorlijn tussen Bergen en
Quievrain aan de Franse grens ge
blokkeerd, en een brug voor voetgan
gers over de spoorlijn bedolven. 3 000
mijnwerkers zijn thans tot werkloos
heid gedoemd.
De ravage is aangericht door de
grondverschuiving, welke werd ver
oorzaakt door het wegzakken van Je
Slakkenberg, die de naam „St. Anto-
mus draagt.
Geen besetters meer
naar Helgoland
DRINS HUBERTUS zu Loewer.stein
en de twee Heidelbergse studen
ten, die na een verblijf sinds Kerst
mis op Helgoland in Cuxhaven zijn
teruggekeerd, hebben in een schrifte
lijke verklaring de Duitsers aangera
den de spoedonderhandelingen ovei
de toekomst van "t eiland niet dooi
verdere „invasies" nadelig te beïnvloe
den.
IN VOORBEREIDING is thans de
vestiging te Mamelis in het heu
velland van Vaals. Voor de oorlog
was dit klooster, de „St Benedictus-
berg", bewoond door Duitse Benedic
tijner-monniken van Beuron Na de
oorlog bleef er nog slechts één mon
nik, een Limburger, over en het ge
bouw werd staatseigendom. In 1947
kwam het weer onder het kerkelijk
gezag en Z.H. de Paus wees het kloos
ter toe aan de Sint Paulus-Abdij te
Oosterhout. Op het ogenblik wonen
nog enkele gezinnen In de gebouwen.
Wanneer deze vrij zijn, zullen mon
niken uit Oosterhout zich daar vesti
gen. Men verwacht, dat dit binnen
kort het geval zal zijn.
Ongewtijfeld zal 't feest van Vader-
Abt worden meegeleefd niet alleen
in Oosterhout, maar ook daarbuiten.
Want Sint Paulus heeft vele vrien
den-, in geheel het land.
ming van leiders en leidsters" en „De
pioniers (sters) groep, spel van de
parochiële afdeling."
De laatste les werd gegeven door de
H. E. H. Vicaris, mgr. dr. Koenraadt
met als onderwerp „Een verzorgd
priesterleven, ziel van het apostolaat"
De studiedagen mogen zeer geslaagd
heten én door de grote deelname én
door de goede geest van samenwer
king en wederzijds begrijpen. Met en
kele professoren en theologanten van
het groot seminarie en enkele pries
ters uit het Bossche en Roermondse
diocees hebben ca. 125 geestelijken de
dagen gevolgd, dit betekent samen ge
studeerd, gediscussieerd en gebeden
Al bij al schone dagen, waardoor nieu
we bezieling is ontstaan en waardoor
ongetwijfeld voor de oplossing van het
arbeidersjeugdprobleem middels K.A.J.
en V.K.A.J. nieuwe perspectieven zijn
geboden.
Jachtopziener schoot faem
neer
1~)E PARTICULIERE jachtopziener
Suylen uit Susteren ontdekte
Donderdag op zijn inspectietocht een
drietal stropers in het veld ten Zui
den van Susteren bij de grens van
Nieuwstadt. Hij sommeerde het drie
tal te blijven staan. Twee liepen weg.
De derde trok een mes en keerde zich
tegen de jachtopziener. Deze laatste
maakte van zijn vuurwapen gebruik
en trof deze stroper, zekere E. uit
Sittard, aan de hals E. werd levens
gevaarlijk gewond naar het zieken
huis te Sittard vervoerd Zijn toe
stand was Donderdagavond nog zorg
wekkend. De beide andere stropers
werden gearresteerd.
r\E HAAGSE rechtbank deed uit-
spraak in de zaak tegen vijf Am
sterdammers, die betrokken zijn ge
weest bij een in Juli 1949 gepleegde
diefstal in het Leidse kantoor van de
Stichting 1940-1945, waarbij ongeveer
f 58.000 werd ontvreemd. Zij kregen
straffen van 1 tot 4 jaar.
TN WEST-DUITSLAND dreigen gro
te stakingen, omdat de vakvereni
ging der metaalbewerkers besloten
heeft om medezeggenschap der arbei
ders af te dwingen door staking. Men
tracht alsnog door het bereiken van
een compromis het gevaar af te wen
den.
UXE CORRESPONDENT van „Het
Vrije Volk" te Cairo, mr. G.
Kamphuisen, is dood in zijn apparte
menten aangetroffen. Hij was aan de
polsen gewond.
De portier van het huis is als ver
dacht van moord aangehouden.
Nederlanders redden
bemanning
rjE BRITSE vrachtvaarder „Pala-
na" is ter hoogte van Noordoost-
Australië op een rif gelopen.
De opvarenden, bestaande uit een
69 man sterke bemanning zijn door
het Nederlandse vrachtschip „Sing-
kep" overgenomen.
De jongste foto van Generaal D.
Eisenhower, de opperbevelhebber der
strijdkrachten van de bij het Noord-
Atlantisch Pact aangesloten landen.
Hij is onderweg naar Europa, om te
zien in hoeverre herbewapening van
Duitsland mogelijk is.
[N HET FRANSE STADJE PERONNE zit een 65-jarige man gebogen
over een klein kacheltje. Naast hem, op tafel, liggen twee cigaretlen.
„Die", zegt hij, „zou ik hebben opgerookt tussen de doodseel en het
vuurpeleton".
De man is George Dace, een Engelsman, die na vier jaar verblijf in
de Franse gevangenis op beschuldiging van collaboratie met de Duit
sers, op Nieuwjaarsdag in vrijheid werd gesteld.
^OMMUNISTISCHE TROEPEN, die de Han zijn overgetrokken, proberen
de door strom n vluchtelingen op Insjon, de haven van Seoel, terugtrek
kende verbonden troepen te omtrekken.
BRANDEND SEOEL
GEHEEL BEZET
Een grote armada van verbonder
■orlogsschepen, waaronder de Nedei
andse „Evertsen", ligt aan de West
Kust gereed, om de verbonden troe
oen over zee af en naar nieuwe be
stemmingen in Korea te voeren.
Het brandende Seoel is thans vol
ledig door de verbondenen ontruimd.
PJET nieuwe verdedigingsplan is
een streng bewaakt militair ge
heim.
Donderdag duurde de terugtoch-
lei Verbonden troepen over het ge
iele, 240 Kilometer 'ange Koreaanse
front, voort.
Een communistisch leger in Mid
Jen Korea voert een stoot uit, welke
en doel heeft, de Verbonden troepen
in twee delen te splitsen, voordat zij
nun posities hebben gestabiliseerd in
een nieuwe verdedigingslinie ten
Zuiden van Seoel.
DIJ DE RECHTSZITTING van 1946
werd Dace ervan beschuldigd, dat
hij aan de vijand een „ontsnappings
weg", die door zestig man van de
illegaliteit werd gebruikt, zou hebben
gewezen. Hij werd ter dood veroor
deeld eD verbleef 106 dagen in de
doodseel „Ik was absoluut onschul
dig", zegt Dace. „En ik zal zorgen
voor het bewijs."
BOODSCHAPPEN.
J^ACE was eens onder-directeur van
bet postkantoor van Dunmow, een
plaatsje in het Engelse graafschap
Essex. Hij was weduwnaar en maakte
kennis met een Franse vrouw, Suzan
ne. Toen de oorlog uitbrak bevond
hij zich met haai in Frankrijk, waai
hij eigenaar was geworden van een
bioscoop en een café in Peronne.
Hij zag daar, hoe de geallieerden
vanuit de lucht bruggen over de
Seine vernielden en dat de Duitsers
drie pontonbruggen gingen bouwen
Het lukte hem, een boodschap dooi
te krijgen „aar de geallieerden mei
de aanwijzing, dat ze eer, grote dam1
dicht bij Rouaan moesten stuk gooien
Het lukte en onmiddellijk zakte de
rivier anderhalve meter, waardoor de
pontons schots en scheef op de moei
lijk doorwaadbare modderige rivier-
oedding kwamen 'e liggen.
Ook kwam hij er achter, dat de
Duitsers een geweldige benzine-voor-
raad in kelders bij het dorp Roules
hadden opgeslagen. Die bei.zine werd
op de rivier aangevoerd en door bui
zen naar de kelders gepompt
Dace berichtte den geallieeraen. de
sluis in Conflans te bombarderen,
zodat de schepen de voorraad niel
koüden bereiken.
Zijn activiteit bezorgde hem menig
bedankje van de geallieerden Kolo
nel Henderson van de Anglo-Franse
missie in Parijs dankte hem bij de
bevrijding voor zijn werk, „dat bij
droeg tot het welslagen van de
strijd in Normandië."
Een radio-boodschap kwam uit het
hoofdkwartier ten velde om Dace,
die zich nog altijd achter de vijande
lijke linie bevond, te berichten, dat
zijn inlichtingen van het grootste be
lang waren.
DUBBELE ROL
JN 1941 deed Dace een poging, om
vanuit bezet Frankrijk naar En
gelanti te vluchten Hij werd dooi di
Duitsers gesnapt en voor de keus ge
■iteld binnen drie uui te beslissen ol
ojl voor de Duitsers v.ilde werken o
niet. Zo niet. dan zou hjj worden
oodvesehnten.
„Ik zal voor iullie werken" be
diste Dace, die het werken onder
Duitse camouflage een uitkorns
vond.
Hij moest naar allerlei oorden in
Frankrijk reizen, waarbij men hem
volgde in de hoop, dat hij zijn oude
medewerkers zou bezoeken, zodat
men ook hen op het spoor zou komen
Maar dat mislukte.
Heftig ontkent Dace, dat hij ooit de
„illegale weg" verraden heeft.
DE VRIJHEID.
JTN DAN komt de gevangenneming
na de bevrijding, het proces in
een hooggeladen politieke atmosfeer.
„Ik kreeg geen tolk gedurende het
hele proces en de documenten waar
om ik vroeg werden niet getoond,"
zegt Dace bitter. „En het ergste van
alles was, dat een brief van de direc
teur-generaal van de Intelligence
Service van het War Office te Lon
den, door de Britse militaire attaché
naar Parijs gebracht, en waarin ge
zegd werd, dat mijn hulp van grote
waarde voor de geallieerden geweest
is, niet werd gelezen."
Dace is nu alles kwijt. Zijn bioscoop
van flink formaat en zijn café wer
den verwuest „Hiermee" en dan
wjjst hij op een afgereden naainia
chine „heeft mijn vrouw die jaren
haar brood moeten verdienen
Dace is nu naai Engeland vertrok
ken om er zijn 39-jarige zoon Ken
neth te bezoeken Kenneth heeft geen
dag gerust vóór hij de mvrijhPids-
stellmg van zijn vader had bewerkt
De laatste ontmoeting van vader en
zoon was op de vooravond van Kers'
mis. Toen Kenneth zijn vader ver
lelde, dat hij binnen enkele dagen ir
vrijheid zou worden gesteld, vie
riace flauw, aldus de Daily Expres:
want aan deze gegevens zi.in ontleend
Bij zijn aankomst in Er.reland dioe
Dace een oud koffertje met zijn .,bt
wijstukken' Hij is voor zijn leven u:i
Frankrijk verbannen
„Maar ik zal terugkeren", zegt hij
om in een nieuw proces te bewiizei
fat ik niemand heb verraden en Jai
(wee tï.'-nsen tegen mij een valse ge
Uegorns hebben afgelegd."
cr besluipt een mens iets van
heimwee als hij Gerard Brums
Ariëns-biografie doorleest. Heim
wee naar tijden, toen de actie voor
menigerlei verbetering in onze sa
menleving nog de frisse geestdrift
van de jeugd vertoonde. Toen het
allemaal nog niet zo precies paste
in schema's cn reglementen, maar
toen er de ruimte was voor experi
ment en avontuur. Toen thans
door iedereen als vanzelfsprekend
aanvaarde stellingen en standpun
ten nog fel-omstreden werden en
tot daverende gevechten aanlei
ding gaven. Is dit eigenlijk geen
militairstisch getint heimwee?
Trilt er niet iets in door van ver
langen naar strijd om-de-strijd?
Och, men kan het ook anders uit
leggen. Men strijdt, om iets te be
reiken, natuurlijk. Maar bij het be
reiken wenkt er altijd weer een
verder-liggend doel, dat de strijd
waard is. En het helmwee wordt
nu veroorzaakt doordat we vaak de
grote bezieling missen in onze ac
ties en organisaties, omdat we te
veel stil staan bij het werk van al
le dag, omdat we zo veel beter we
ten, waartegen we zijn dan waar
vóór we willen werken, omdat we
het perspectief missen.
Is dit idealiseren van het verle
den, om het heden beter te kun
nen vervloeken?
Het kan zijn, dat we daar een
beetje last van hebben. Maar dan
mag men dat Broms boek toch niet
verwijten. Want hij verbloemt
waarachtig niet de onaangenaam
heden, geprikkeldheden, wrijvin
gen, ook tussen geloofsgenoten, de
kortzichtigheden en kleinzielighe
den, ook van geestelijken in de
grote dagen der emancipatie,
waarin Ariëns zulk een rol
speelde. Aan de controverse tussen
Schaepman en Ariëns wijdt hij
zelfs veie bladzijden en de grote
„Doctor" komt er niet in allen de
le gunstig af We kunnen ons voor
stellen, dat ook dit anders belicht
zou kunnen worden, doch In ieder
geval: Brom ontwerpt een beeld
van mensen en tijden, dat ge
schraagd wordt door een grote be
lezenheid en een uitgebreide ken
nis van de bronnen. En temidden
daarvan rijst Ariëns ln zijn be
schroomde fijngevoeligheid, die de
ze echter ten koste van veel kneu
zing en pijn overwon Hij werd im
mers gedreven door de liefde voor
Christus en voor zijn medemens,
vooral de mens, die in ellende was
geraakt door een hardvochtig ka
pitalisme of een neerhalende
drankzucht Er zat met de maat
der wereld gemeten iets onbe
holpens in Ariëns' vurige hervor-
mings- en reddingsijver Hij heeft
dan ook eveneens met de maat
der wereld gemeten menige
mislukking geboekt. Maar het to
taal van zijn levenswerk staat daar
als een monument van onbaat
zuchtige liefde, van begrip voor de
tekenen des t\jds. waaraan ook de
jongeren van deze tijd zich kunnen
stichten en warmen.
\/OOR ons is Inzonderheid Inte
ressant wat Brom weet te ver
tellen over Ariëns als bezieler van
het Zuiden In Limburg was het
kapelaan Martin Rutten. die bij
Ariëns aanklopte om voorlichting
en steun bij de strijd van de arbei
ders voor hun recht. In Brabant
vroeg Kapelaan, de latere Mgr.
Prinsen voorlichting voor zijn ar
beid op dit slecht ontgonnen ter
rein. Iin Goirle vond bij Ariëns
steun bij „de verlichte fabrikant"
Jan van Besouw ep in Helmond bij
Wil'em Prinzen.
Wat het Bredase diocees betreft,
hier treedt als grote vriend van
Ariëns naar voren de ondernemen
de lndustriëel van Oud Gastel Jan
Frederik Vlekke. Van hïm zegt
Brom:
„Vanaf het jaar 1889, hetzelfde jaar
waarin Ariëns de vredesvaan in Twen
te plantte, hield hij zich bezig met re
gelingen voor zijn personeel, zonder
dat hem iets werd afgedwongen Van
onderwijzer tct boekhouder en van
boekhouder tot directeur van twee sui
kerfabrieken tegelijk opgeklommen,
hield de dove man genoeg kracht over
om grondige studies te schrijven n
boeiende voordrachten ie houden. Toen
zijn gewest nauwelijks de sociale kwes
tie kende, had hij al de nodige voor
zorgen toegepast Hij schreef met volle
recht liet vrijmoedige woord, dat de
opvoeding van de werkgever nog meer
nodig was. dan die „an de werkman.
Bij zijn zilveren feest als industrieel,
getuigde Ariëns, dat Vlekke zijn on
derneming niet. gebruikt had om een
paleis op de top van de berg te bou
wen en de werkman hoogstens een hut
aan de voet te.gunnen. Vlakke was het,
die zo'n weerklank zou geven aan een
woord, door Ariëns uit de mond van
een arbeider opgevangen. „Het is voor
mij geen Zondag als ik niet naar de
Mis ben geweest en geen schoon hemd
aan mijn lijf heb De fabrikant ver
dedigde openlijk een bepaalde werk
staking en bepleitte meteen de vak
beweging. Hij sluwde ook m de rich
ting tan een katholieke Werkgevers
vereniging".
Het is voor Vlekkes nagedachte
nis wel een eer geroemd te worden
als pionier in het gevolg van de
grote pionier Ariëns.
gROMS boek verhaalt van man
nen en vrouwen, die in de gro
te gesausd boeken veelal op de ach
tergrond raken, waar politiek en
nog eens politiek de hoofdtoon
tangeetf Broms grote verdienste
is het. het volle licht te hebben la-
'en vallen op /emaKkelijk verge
en fleuren waaraan het nage
dacht toch zo veel verschuldigd
is En in het' midden van hen
iaat Ariëns de arote jongere",
de held in de llelde, de heilige
irlester
Atl'ons Ariëns door Gerard Brom.
Nieuwe uitgaaf met een voorwoord van
Zime Eminentie Johannes Kardinaal de
Jong Uitgeverij Het Spectrum,
Utrecht-Brussel.
