Z.H. de Paus las Nachtmis in St. Pieter Zenuwachtige spanning in Batavia en Surabaja Pastoor L. J. van Raamsdonk overleden Iets groots nodig Rector v. d. Broek te Roosendaal ten grave gedragen KERSTBOODSCHAPPEN VIT ALLE DELEN DER WERELD ln Praag: Lof voor „Helden van de Arbeid" M^«en van de JAPPEN VOERDEN BACTERIËN OORLOG Missionarissen achter IJzeren Gordijn Aan wie behoort Nola? Meer dan 200 geestelijken begeleidden hem naar zijn laatste rustplaats PENSIOENFONDS bouwbedrijven in zicht Parochie Riel verloor haar ijverige herder Gevangene vluchtte met aanklager en cipiers Henriette Roland Holst 80 jaar Voor de Zeeuwse gedemobiliseerden De Koning der Parijse straatventers Zacht Gomulka gearresteerd NU HET GROTE IVSOMENT NADERT; Waarschuwing aan „ordeverstoorders" Een gelukkig land Via de radio Garry Davis in een ziekenhuis iESDE JAARGANG No. 1571 jitgave: N.V. Uitgevers Mij. Neerlandia Verschijnt elke werkdag Bureau: Breda, Reigerstraa» 16, Tel.: Redactie 8181, Admini stratie 8778. Redactieraad: A. F. J. Aernoudts, C. J. v. Hootegem. A E Langenhorst, Mr. Dr. A. J. J. M Mes. Mr. H B Lde Rechter. Hoofd redacteur: J. J. H. A Bruna Abonnements prijs bij vooruitbetaling f 3.90 per kwartaal, per post 4.75. per week (uitsluitend bij niet- postbestelling) 0.30. Losse nummers 8 cent. Postrek no 278841 Prijzen van buitenlandse ibonnementen worden op aanvraag verstrekt. D- 3DAG 27 DECEMBER 1949 Advertentieprijs voor de gehele oplage: 0.2b per m/m. (Ingezonden Mededelingen 0.60 per m/m). Voor advertenties van plaatselijke aard uit Zeeland, uitsluitend in de Zeeuwse editie 0.10 per m/m. (Ingezonden Mede delingen 0.25 per m/m). Staatwerk 3 cent per m/m extra. Incasso wordt berekend. Voor prijzen van de rubriek ,,'t Kleintje" wordt verwezen naar de desbetreffende rubriek. Inzendingen op advertenties, welke de uit gevers om redenen te hunner beoordeling niet verlangen af te geven, worden vernietigd. Bureau voor de Zeeuwse Eilanden: GOES, Westsingel Voor God, Koningin en Vaderland v,,^: mEsT^i. - e*—* raRNmzEN' T"e'°°c IN DE SINT PIETER te Rome droeg Z.H. Paus Pius XII om middernacht de Nachtmis op. Dit is de eerste keer sinds Rome door de Amerikanen werd bevrijd. De H. Mis, die meer dan een uur duurde, werd via de Vaticaanse en Italiaanse radiostations uitgezonden, terwijl in vele talen commentaar werd gegeven. Maar niet alleen het „Hart van de Christenheid" heeft tijdens de Kerst uiting gegeven van ontroerende viering van de Geboorte van het Kind, ook elders op de wereld legden velen getuigenis af van wat naar hun inzicht de mensen op het Vredesfeest voor ogen moet staan. Zo zonden president Tru man, Koning George en Marshall hun Kerstboodschappen de aether in en zo sprak in de Utrechtse Dom Minister Schokking tot de Nederlandse Strijd krachten. Uit Budapest meldde A.F.P., dat geheel volgens de traditie in Hongarije het Kerstfeest is gevierd. Tegen middernacht waren pleinen en straten van de Hongaarse hoofdstad levendig alsof het midden op de dag was: ieder die kon wilde naar de Nachtmis. DE NACHTMIS IN BETHLEHEM rvOK DE Tsjecho-Slowaakse premier Zapotocky, heeft een Kerstbood schap uitgesproken, daarbij kennelijk vergetend, dat Moskou alleen een „Kerstviering" wenst op 6 Januari Met voorbijzien van deze vergissing heeft Zatopocky zich dan gericht tot de „helden van de arbeid", aan wie het volgens hem te danken was, dat de Tsjecho-Slowaken een beter voor ziene Kersttafel hadden dan vorig jaar. Als sluitstuk van zijn vuurwerk sprak hij de wens uit, dat de republi keinse zegevierende Kerstklok het vij andige rumoer van de Vaticaanse ra dio zal overstemmen. Had Zapotocky zich in de geest aangesloten bij de pelgrims, die in het stille stadje Bethlehem, dat in een dikke mist gehuld was de Nachtmis bijwoonden, dan zou hij wellicht beseft hebben, hoe verschrikkelijk leeg zijn woor den zijn. De H. Mis in de stad van Christus Geboorte werd op gedragen door Mgr. Testa, de apostolische Nuntius. Ook deze H. Mis werd via de radio uitge zonden. Na de H. Mis werd een beeld van het Goddelijk Kind in processie naar de plaats gedra gen waar volgens de overleve ring Christus is geboren. De mededeling, dat in Nederland het Kerstfeest mist en motregen heeft moeten doorstaan, bevat geen nieuws Merkwaardig echter is het te beden ken dat in de Australische stad Bris bane de eerste Kerstdag de tempera tuur zo hoog was (94,5 gr.) dat 't zee- BINNEN 24 UUR na de opening van het H. Jaar passeerde de 200.000ste pelgrim de H. Deur. DE „MOEDER DER DOVEN", mej. Tine Marcus, is in de leeftijd van 88 jaar overleden. Haar leven stond in dienst van de slechthorenden. HONGARIJE heeft weer een spion- nage-proces in zicht: een Amerikaan, een Brit en een aantal Hongaren zijn reeds gearresteerd. DE FRANSE KATHOLIEKEN boden Z. H. de Paus twee met diamanten bezette kronen aan, bestemd voor een beeld van de H. Maagd in de Vati caanse grotten. WEST-DUITSLAND hoopt per 31 Maart a.s. over een overschot van 147 millioen mark te kunnen beschikken op een begroting van totaal 1225 mil lioen mark. Wie praat daar over oor logsschulden? TSJENGTOE, de laatste nationalisti sche hoofdstad in China, is in handen van de communisten gevallen. ISRAËLISCHE Parlement is onder leiding van David Ben Goe- rion voor de eerste keer in Jerusa lem bijeen gekomen. werd een katholieke wijs- Pi-„f u were'<I<:onferentie gesticht is vo'orzitte""111 L°Uis d* Raymaeker (of lateri uf15 VanaJ 23 December (Of later) tot en met 3 Januari 1950. riEBey™nSaCME KABINET van Kod- jim A a»™ afgetreden. Has- derland, zal op 26 April a.s. de dag tJft wnke^ Waarop h'i 25 jaar geleden tot Bisschop werd geconsacreerd DE KATH. JEUGDBEWEGING Jor.e Nederland organiseert een bedevaart fo-if p°ma V00r 5 tot en met 16 April 19d0. Reeds meer dan 200 aalmoeze niers en leiders hebben zich voor deelname aangemeld. DE „KOTA INTEN" werd Zaterdag ontscheept. Een paar uur tevoren had het schip een aanvaring met de log ger VI 85, waarvan zij schipper e°n bemanning opnamen. De logger zonk strand overbevolkt geraakte van hen, die de binnenstad waren ontvlucht. Was men daar dus als regel buitens huis tijdens de hoge feestdag, vrijwel overal elders ter wereld is Eerste Kerstdag opvallend binnen de eigen familiekring gevierd. EEN APARTE VIERING E'EN aparte Kerstviering hield Garry Davis, wereldburger nr. 1, erop na. Hij vertoeft nl. in Niemandsland tussen de Franse en de Duitse grens Daar wacht hij op toestemming om in Duitsland te mogen gaan meewer ken aan de wederopbouw. Zolang die toestemming afwezig is, houdt Davis zich onledig met het schrijven van brieven en het samenstellen van „op roepen". Bovendien gaat een groot deel van zijn tijd verloren aan het te woord staan van hem bezoekende vrienden. Met Kerstmis werd hij door veel be woners van Straatsburg als 'n „attrac tie" beschouwd, waaraan men met kans op behoorlijk resultaat wel iets van de vrije Kerstdagen kan offeren: Duizenden zijn vanaf een behoorlijke afstand de wereldburger eens gaan bewonderen. Zijn vrienden brachten Davis ter ere van de Kerst, dranken, eten en zelfs een Kerstboom. ONGEVALLEN. TTERSTMIS is, vooral in Amerika, ook aanleiding tot talrijke onge vallen. In de USA. kwamen, voor zo ver tot nu toe bekend is, tenminste 226 mensen tengevolge van verkeers ongevallen of van brand om het leven Te S. Antonia (Texas) kwam bij 'n brand 'n moeder om met 5 van haar 6 kinderen. Uit Hyndman (Pennsylv.) wordt bericht dat in een kerstboom kortsluiting ontstond. Het gevolg was dat de hele zakenwijk in de as werd gelegd, waarbij 10 personen werden gewond. Kerstmis 1949 is weer voorbij. We zouden deze samenvatting willen be sluiten met deze zin uit de rede van Minister Schokking in de Dom van Utrecht: „Het is gelukkig, dat we op het Kerstfeest allen gelijkelijk in de grote vreugde, mogen delen, die het Licht der lichten, niet alleen op die dag, maar overal en altijd ver spreidt". In proefstation 3.000 slachtoffers 1%/T OSKOU SE BLADEN publiceren het slot ran de beschuldigings akte tegen de twaalf Japanse oorlogs misdadigers. Volgens die akte, aldus de bladen, hebben de Japanners in 1940 en 1942 in China een microbenooriog gevoerd. De eerste beschuldigde, die voor kwam, was de legerarts Kawasjima Kyiosji, een arts, die de leiding van hebben gehad van een eenheid van het Japanse leger, die zich toelegde op onderzoekingen op het gebied van oorlogsvoering met bacteriën. Zijn afdeling bestond uit 3000 man. De arts werd ervan beschuldigd in 1941 en 1942 zelf massaproeven op le vende personen te hebben genomen. Hij deelde het Hof mee. dat zijn een heid een afdeling had, die Sovjet- Russische en Chinese krijgsgevange nen met dodelijke bacteriën inentte, aldus de radio. In 5 jaar zouden 3000 personen, onder wie vrouwen, in het proefstation overleden zijn. Een an dere afdeling wierp microbenbommen en vuurder bacteriëndragende grana ten op mensen af. In een bepaalde periode was de eenheid in staat iedere maand bijna 300 pond pestmicroben, ruim 900 pond typhusbacillen, 450 pond pestkool en een ton cholerami- croben te vervaardigen. In 1941 ver oorzaakten pestbommen in Centraal en Zuid-China een epidemie in het gebied van Tsjanteh. In 1942 werden bronnen, rivieren en reservoirs be smet met cholera, paratyphus en pest kool, zo bekende da arts. TN EEN afgelegen "Franciscanen klooster van de Oosterse ritus in de Amerikaanse staat Connecticut, worden acht jonge geestelijken opge leid voor de missie in door Rusland bezette Oost-Europese landen. De priesterstudenten ondergaan daar een zware leergang, want naast hun theologische studie ontvangen zij on derricht in de communistische ideolo gie en land- en volkenkunde der Oost- Europese landen. Als zij na vier jaar afgestudeerd zijn, zullen de missionarissen illegaal de Oost-Europese landen binnenko men. Het klooster wordt geheel onder houden door particuliere bijdragen. SPANNEND MOMENT VOOR HET BARONIE-DOEL, uit de ontmoeting Baronie—Rood Wite welke door de Bredanaars met 3-0 gewonnen werd. Keeper Mulders grijpt hier resoluut en met succes in. (Voor verslag van deze wedstrijd zie pag. 3). Australische zuigelingen mysterie in hoger beroep TVE TE LONDEN zetelende Britse Geheime Raad zal mogelijk uit spraak moeten doen ineen gerucht makende Australische zaak, waarbij het erom gaat of twee zuigelingen na de geboorte in het Kyneton-zieken- huis, in de Australische staat Victo ria, al dan niet zijn verwisseld. In dit ziekenhuis schonken de da mes Morrison en Jenkins beiden het leven aan een dochtertje. Volgens het echtpaar Morrison werd hun doch tertje aan mevrouw Jenkins gegeven terwijl zij Het kind van mevrouw Jen kins ontvingen. Het Australische gerechtshof heeft besloten in de afgelopen week met 3-2 stemmen dat Nola het meis je, waar het om gaat bij de fa milie Jenkins moet blijven. Tegen deze beslissing wil het echtpaar Morrison bij de Britse Geheime Raad in hoger den gefelicteerd onder wie haar indien zijn advocaat dit aanraadt, tot Koning George wenden. ^ADAT Vrijdagavond door een grote schare priesters de metten en lauden waren gezongen, is Zaterdag morgen te half elf de uitvaart ge schied van wijlen C. v. d. Broek, to leven rector van het Zusterklooster ih de van Gilselaan te Roosendaal. In de kloosterkapel was de overle dene opgebaard en konden velen zij ner priestervrienden hem hun laatste zegen geven. Meer dan tweehonderd geestelijken kwamen de dierbare over ledene op zijn laatste tocht begeleiden waaronder de afgevaardigde van de bisschop-coadjutor Mgr. Baeten, ver der nagenoeg alle geestelijken van Roosendaal, Breda en omliggende dor pen. Óok tal van wereldlijke autoritei ten merkten wij op, o.a. de burgemees ters van Baarle-Nassau en Baarle-Her- tog, een vertegenwoordiger van de uit geverij van Malmberg en vele anderen. Te half elf werd to de kloosterkapel een plechtige Requiemmis opgedragen door deken H. van Mierlo, geassisteerd het Elisabethgesticht. De rouwgezan- rpE RIEL overleed de Zeer. Eerw. Heer L. van Raamsdonk, pas toor van de parochie St. Antonius Abt aldaar. Laurentius Johannes van Raams donk werd op 13 Juli 1883 te Den Hout geboren. Hij doorliep de beide seminaries van het bisdom Breda en werd op 5 Juni 1909 door Mgr. Me lissen, bisschop van Suriname, tot priester gewijd. Kort daarop werd hij benoemd tot kapelaan te Yzendjjke. In 1911 volgde zijn benoeming tot conrector van het St. Catharina-ge- sticht te Bergen op Zoom. Na aldaar een tiental jaren werkzaam te zijn geweest, werd hij benoemd tot ka pelaan in de St. Jans-parochie te Roo sendaal. Zijn pastoraat begon in 1924, toen hij werd benoemd tot pastoor van Zuiddorpe. In 1931 kwam hij terug naar Brabant om pastoor Jac. van Ginmeken te gaan opvolgen als her der van de parochie Riel. KLEIN MAAR DAPPER PASTOOR L. J. V. RAAMSDONK T\E WERKZAAMHEDEN tot het op- richten voor een bedrijfspensioen fonds voor de bolrwbedrijven worden thans naar buiten zichtbaar. Via de werkgevers wordt in de komende week aan iedere werknemer in de bouwbedrijven, met uitzondering van administratief en technisch-leidingge- vend personeel een inlichtingenformu lier overhandigd. De gegevens die uit deze formulie ren worden verzameld, zullen in aan zienlijke mate tot de administratieve grondstructuur van het bedrijfspen sioenfonds kunnen bijdragen. T^EN DUITSE fabrikant van pompen was te Salzwedel, in de Sovjet- Russische zone van Duitsland, gevan gen gezet, onder beschuldiging op eco nomisch gebied te hebben gesaboteerd De verdachte is thans, volgens een bericht van de Berlijnse „Telegraf", naar West-Duitsland gevlucht, waarbij hij werd vergezeld door de met zijn zaak belaste openbare aanklager en twee gevangenbewaarders. De vier mannen zijn er ook in geslaagd al hun meubilair over de Sovjet-Russisch- Duitse zone-grens te krijgen. De fabrikant gaat een nieuwe fa briek van pompen oprichten, doch thans in West-Duitsland. gen werden verzorgd door een priester koor. Na deze stijlvolle plechtigheid bege leidden alle aanwezigen de door ieder beminde overledene op zijn laatste gang. lm de kilte van het eenvoudige kloosterkerkhof hield de afgevaardig- TVE -NEDERLANDSE schrijfster Hen- riëtte Roland Holst-van der Schalk is Zaterdag 80 jaar geworden Zij werd in het rusthuis aan de van Eeghenstraat te Amsterdam, waar zij verblijf houdt, door enige familiele den gefeliciteerd o.nder wie haar neef, de dichter Jani Roland Holst uit Bergen (N.H.). Om 10 u. bracht 'n deputatie van de Amsterdamse AJC haar een aubade. De voorzitter van de AJC en twee leden traden binnen en boden de ja rige een boek on bloemen aan. Mevr. Roland Holst zei in haar dank woord: „Ik hoop, dat jullie in deze moeilijke tijd zult bijdragen tot het beter en gelukkiger maken van de mensheid". Tijdens een ere-bijeenkomst 's avonds spraken prof. dr. W. Banning, Jef Last en Sam de Wolff in de grote zaal van het Amsterdams Concertge bouw. Met harpspel en voordracht verleenden Rosa Spier en Nel Oost hout haar med«w«tking De opbrengst komt ten bate rrrp d* Henriëtte-Ro- land Holst-Stichting. de van- de bisschop na de absoute door de celebrant, deken van Mierlo, een korte grafrede, waarin hij onder meer de grote verdiensten van de ontslapene voor de Kerk, de mensheid en de wetenschap roemde. Een eenvoudig houten kruis dekt het gTaf van een priester, die groot zal blijven om zijn eenvoud en beminnelijkheid, wiens laatste wens was begraven te liggen in de soberheid van een kloosterkerk hof temidden van hen, die hij liefhad en verzorgde. Moge hij in vrede rusten. 'n Daad van practische waarde TNI PROVINCIALE dcmobilisatie- raad, waarvan de commissaris der Koningin voorzitter is heeft een brochure samengesteld, dit in sa menwerking met 't Gewestelijk Ar beidsbureau en de soc. dienst van het ministerie van oorlog, welke uit gereikt zal worden aan de gedemo biliseerde militairen. De bedoeling hiervan is om betrok kenen enigszins op de hoogte te stel len van de verschillende aangelegen heden, die hem bij het vinden van een passende werkkring van groot nut kur.nen zijn. Behalvè de rechten van de gedemo biliseerde vindt men een opsomming van de arbeidsmogelijkheden in Zee land en daarbuiten, benevens die van scholing, herscholing, vakstudie, ande re studie, huisvestingsmogelijkheden, enz. Deze geste zal door de gedemobi liseerden wel op hoge prijs worden ge steld. J? EN PARIJS DAGBLAD heeft een wedstrijd uitgeschreven voor de titel „Koning der Parijse straatven ters". Alle straatventers, die zich langs de boulevards van de Boulevard de la République tot aan de Maleine be vinden, in het bijzonder in de Kerst tijd, en speelgoed, tandenborstels, on dergoed, kerstbomen en talloze ande re artikelen verkopen, zijn voor de wedstrijd uitgenodigd, die 6 Januari in een Parijse schouwburg wordt ge houden. Het publiek is de jury. De „K.oning" wordt voor een jaar geko zen. r>ij zijn installatie noemde de deken hem „klein maar dapper". En aan deze typering heeft de thans overledene ten volle beantwoord. Toen de kerk van Riel te klein werd heeft hij deze laten uitbreiden. Bij zijn zilveren priesterfeest kreeg hij een som gelds waarvoor 'n parochie huis werd gebouwd. Het 40-jarig priesterschap in Juni van dit jaar Ligt nog vers in het geheugen. Bij die ge legenheid is nogmaals op ondubbel zinnige wijze tot uiting gekomen hoe de parochie Riel haar geestelijke leidsman waardeerde en hoogachtte. De uitvaart en begrafenis zal a.s. Woensdag om 10 uur plaats hebben. Weersverwachting, geldig lot vanavond: „„Half '°t zwaar bewolkt met nu kust il en15e lichte regen. Aan de ÏHfl<ot harde, in het wind ti? ma(ise tot krachtige Zeer Zuidwest en West. j'aar V00r dc va" MMnndoapgi2l304n °nd,,r het 16,34 uur op 8,48 uur'"\t,UUr' Morgen: zon ur' Maan onder 1.37 uur. ^/"OLGENS de „Obeserver", die het bericht uitvertrouwbare, doch doch niet officiële bron geeft ,zou de roolse vice-premier en gewezen se cretaris-generaal van de Poolse com munistische partij, Gomulka te War schau zijn gearresteerd. GomiuKa, die onlangs uit het hoofd bestuur van de Poolse communisti sche partij werd ontslagen zou vol gens het blad woeden beschuldigd van verraad en spionnage. A LS U DEZE KRANT IN HANDEN NEEMT, zal de overdracht van de souvereiniteit aan de reeks historische feiten rond Indonesië zijn toegevoegd. Op het ogenblik, dat we dit neerschrijven, kunnen we ons nog slechts bepalen tot het weergeven van de voorbereidende gebeurte nissen en de stemming, de sfeer of de spanning, die daar rond liggen. JN DE DAUPHINE in de Franse Al lo pen za' in 1950 geen nieuwe be- •i»ing betaald behoeven te worden. j0e ,werd na lang vergaderen berioten ®emene raa<* van Isère Ook het budget van de stad Vienne r'-„met meer dan 150 millioen Franse 1 cs sluiten zonder een enkele nieu- wc belasting. VOORAL DE CHINEZEN, TN BATAVIA heeft de Sultan van Djokja, de republikeinse minis ter van Defensie, een rede gehouden, waarin hij krachtig optreden van zijn troepen aankondigt tegen mogelijke ordeverstoorders. Zelfs het versprei den van geruchten en het opdrijven van prijzen zal streng worden be- sfraft. Tot de Nederlandse militairen zei de Sultan nog eens nadrukkelijk, dat ze als vrienden werden beschouwd Op Kerstavond boden zowel Ba tavia als Surabaja een onrustige aanblik. De Nederlandse veiligheids patrouilles waren vervangen door republikeinse soldaten, die op hun •beurt op hun laatste „vrije avond" de café's bevolkten en liederen zon gen. Het werd in Surabaja zo on rustig, dat in de stad door de mi litaire autoriteiten waarschuwingen werden geplaatst aan het adres van „ordeverstoorders", op wie gescho ten zou worden. In Batavia zag men in de gewoonlijk vrolijk verlichte Chinese buurten niet het minste lampje branden. Een Chinees zaken man deelde aan Reuter mee, dat de gehele Chinese kolonie „zeer zenu- achtig" was. DE VLAGGEN. wat met overdracht in verband staat. Het ontvangen van de hoge buiten landse gasten in Batavia brengt alleen al bergen werk mee, daar zeer veel landen hun speciale afgevaardigden hebben gezonden. Zij allen zullen van daag in het paleis Koningsplein met de delegatie van de R. I. S. en de Hoge Vertegenwoordiger van de Kroon luis teren naar de rede van H. M. Konin gin Juliana, die wordt uitgesproken in de Burgerzaal te Amsterdam. Daar na zal te 7,15 uur Java-tijd het plech tig neerlaten plaats vinden van het rood-wit-blauw. terwijl onmiddellijk daarop onder het spelen van „Indo nesia Raya" de rood-witte vlag zal worden gehesen. Om circa 11 uur zal Sukarno met zijn gezin te Batavia ar riveren. Hij zal een boodschap uit spreken. BEZOEK VAN PALAR. JNMIDDELS zal dr. Hirschfeld, de Hoge Commissaris zijn intrek ne men in een hem toegewezen ambts woning an het Koningsplein. Bij zijn vertrek vanaf Schiphol zei hij Zaterdag tot de pers, dat hij groot vertrouwen had in de economische sa menwerking van Nederland met het YT" AND A AG zal via Hilversum I en II de plechtigheid van de Souvereiniteitsoverdraeht te beluis teren zijn van 9.55 uur tot 11.30 uur. De KRO zendt van 19.15 tot 19,25 uur onverkort, de souvereiniteits overdraeht in Indonesië uit, wel ke 's middags (Ned. tijd) is ge schied. Van 22.30—22.45 zendt de KRO een verkorte herhaling uit van de souvereiniteitsoverdraeht in Neder land. jonge broederland. Op dezelfde vlieg- haven arriveerde op de eerste Kerst dag Palar, die besprekingen komt voe ren met Hatta. Gisteren vloog hij weer naar Amerika terug, omdat hij daar aanwezig wil zijn bij een plech tigheid, waarmee de souvereiniteits overdraeht daar wordt gevierd. Wat tussen Indonesië en Nederland nog te regelen overblijft. CTNDANKS die spanning wordt uiter aard door de officiële instanties koortsachtig verder gewerkt aan 'alles (Van onze onderwijsmedewerker) A LVORENS in te gaan op de vraag, of een groots plan van onderwijsvernieuwing wel noodza kelijk is, meen ik te moeten rea geren op een verwijt tot de dag bladpers gericht. Men heeft gezegd dat er te veel voor het forum van het publiek op het Nederlandse onderwijs wordt afgegeven, dat velerlei feilen worden getoond, maar dat constructieve ideeën achterwege blijven. Nu hoort mijns inziens de constructie van frisse ideeën thuis in de vakpers en ter voorbereiding van een gun stige ontvangst daarvan kan het dagblad het publiek wakker schudden en aantonen, dat er in derdaad iets gebeuren moet. En dat kan niet anders, dan door de feilen te tonen. Wel mag daarbij stèeds erkend worden, dat er geen sprake is van ontstellende mis standen, maar dat Integendeel ontzaglijk veel gepresteerd wordt binnen de grenzen van het mo menteel mogelijke. Met deze overwegingen als uit gangspunt durf ik dan te ant woorden op de gestelde vraag: een totale bezinning op ons onderwijs is dringend nodig. Zeker, deze be zinning heeft plaats gehad, men denke slechts aan het plan-Bol- kestein. Maar deze plannen en rap porten hebben een beperkte uit werking gehad en zwerven thans grotendeels in particuliere stu deervertrekken. En toch: het wordt tijd, dat langs officiële weg het grote werk wordt aangevat. Spreekt men niet dagelijks over industrialisatie en emigratie? En niettemin laat 60% van onze ou ders hun kinderen studeren voor wetenschappelijke en administra tieve betrekkingen, terwijl deze tijd met steeds meer klem techni ci vraagt. jyjAAR nog algemener en dieper ligt de kern van de zaak. De emancipatie van de massa heeft zich vergaapt aan de ongekende weelde van het weten. Kennis, v;eel-weten, boeken-kennis, dat was het zo lang benijde en einde lijk bereikbare goed. Sindsdien geldt als hoogste trap van eman cipatie: studeren. Al is- het met onmenselijke overspanningstu deren! Ieder kind moet nu door leren. En omgekeerd wordt steeds meer een reeks diploma's gevraagd voor simpele betrekkingen. Maar behalve een bovengroep van de massa, die deze dwazs sprong naar het schijn-paradijs van de letters en getallen heeft kunnen maken, is er een lagere, veel grotere groep achtergebleven, die zich scherper dan ooit geschei den voelde van de geletterden. Daar is de ontevredenheid ge groeid met het eigen beroep, de afgunst op witte boorden. Wist U, dat bijna de helft van de 20-jari gen ontevreden is met de eigen be roepskeuze? Waarom? Zij zagen hun mogelijkheden beperkt. de noodzaak van een snelle keuze vervroegd. Een ondoordachte be slissing, een halve mislukking; 'n nieuwe keuze, weer mislukking en zo verder. Nog meêr dan genezing van de studie-afgoderij in de bovenste laag, is verwijding van grenzen nodig voor de z.g. onderste laag der bevolking. JTR moet een zodanige start aan ons onderwijs-systeem wor den gegeven, dat iedere jon gen en ieder meisje, onge acht het sociale milieu, gelij ke kansen krijgt om de aangebo ren capaciteiten tot ontwikkeling te brengen. Vooral ons technisch onderwijs Is vergiftigd door de woekerplant van het intellectua lisme. Juist op dat terrein behoe ven wij een grote toevloed van jongeren ,te meer waar de toe komst kwaliteits-productie vraagt. En juist hier zou kunnen blijken, hoevelen die men thans onbegaafd noemt, oordelend vanuit het be staande systeem, in dit opzicht meer dan gewoon begaafd zijn. De toestand van onze economie staat niet langer toe, begaafdhe den ongebruikt te laten. De psy chologie en psycho-techniek staan thans toe, de aanwezigheid van capaciteiten aan te tonen. Maar ons onderwijsbestel most.de ka nalen bieden, waarlangs h#t ta lent zich kan ontplooien. |}EZE kwesties, waarin allerlei factoren van het onderwijs verstrengeld zitten, zijn niet bij stukjes en beetjes op te lossen. Er moet iets groots verricht worden. Wie zal het werk aanvatten, waar in zoveel mogelijk met al deze fac toren wordt rekening gehouden? Het is hoog tijd. riARRY DAVIS is Maandag in een ziekenhuis van Straatsburg op genomen. Volgens de doktoren is zijn toestand bevredigend. Intussen be woont een „Zwitserse wereldburger" Jean Jasques Babel. zolang de tent vn Davis, welke zoals men elders op deze pagina kan lezen zi$h bevindt in het Niemandsland tussen de Frans- Duitse grens.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1949 | | pagina 1