1
Ivis
Kopstukken van de R.T.-Conferentie
naar de grotten van Han
Onze jongens in Indonesië
Ik beken spion van Tito
en van Amerika te zijn
„Geen
Godsdienst
JAARBEURS mag volkomen
geslaagd heten
Moeder van acht
kinderen vermoord
Ie U thans
datgene te
is niet één
t zoals wij
in, donker-
leine maten
WEL EEN CHATEAU, MAAR NIET „D'ARDENNES"
Wat gebeurt er met de milliarden-schuld?
De Republikeinen
zwijgen
Voor-Unie van de
Benelux 1 October in
werking
Afnemend buïig
Openhartig getuigenis van mr. Milius
DE meubelfabrikanten hebben de
wens te kennen gegeven, ook op
de Voorjaarsbeurs te verschijnen. En
zo is het eigenlijk ook met de groep
voedings- en genotsmiddelen. Die
moet nodig worden uitgebreid als men
weet, dat zij hier beperkte ruimte
bezet, terwijl het hier toch gaat om
levering aan dertig duizend winke
liers op dit gebied. Maar ook nu moet
worden opgemerkt, dat van nieuw
bouw nog niet aanstonds sprake kan
zijn. Met veel moeite krijgt men zelfs
de buitenlandse paviljoens klaar; en
na elke Beurs moeten die worden af
gebroken om ruimte te houden op
het Vreeburg. Dat Is wel kostbaar.
Westelijk beroep op
Rusland
Rajk in het schijnproces te Boedapest
Oost-Europese landen zouden onder leiding Van
Belgrado Van Moskou gescheiden worden
„Hongaarse leiding
volgt juiste lijn''
Zij gaven hun leven
in Indonesië
GEDRANG OP DE KRANTENMARKT
Kamp Vught bracht
meer dan 1 ton op
ratorium
ASSISTENT OP
11 12 1
2
3
4
7 6 5
VIJFDE JAARGANG No. 1486
TUJitgave: N.V. Uitgevers Mij. Neerlandia
Verschijnt elke werkdag. Bureau: Breda,
Reigerstraat 16, Tel.: Redactie 8181, Admini
stratie 8778. Redactieraad: A. F. J. Aernoudts.
C. J. v. Hootegem. A. E. Langenhorst, Mr. Dr.
A. J. J. M. Mes. Mr. H B 1de Rechter. Hoofd
redacteur: J. J. H. A. Bruna. Abonnements
prijs bij vooruitbetaling 3.90 per kwartaal,
per post 4.75. per week (uitsluitend bij met-
postbestelling) 0.30. Losse nummers 8 cent.
Postrek. no. 278841. Prijzen van buitenlandse
abonnementen worden op aanvraag verstrekt.
QEHEEL IN 'T GEHEIM zijn de kopstukken van de Ronde Tafel Con
ferentie gisteren per auto uit den Haag vertrokken, zij passeerden
de grens bij Zundert zonder de gebruikelijk formaliteiten en gisteren
avond seinde men ons, dat zij in Namen waren aangekomen. Daar heb
ben zij hun intrek genomen in het op een rots gelegen intieme hotel
„Chateau de Namur" en dus niet in het verder gelegen luxe-hotel
„Chateau d'Ardennes", zoals klaarblijkelijk aanvankelijk de bedoeling
was. Vlak voor de afreis kreeg het gezelschap de route in een gesloten
enveloppe overhandigd, met het verzoek deze geheim te houden. Een
niet onaardig verzonnen geheimzinnigheid!
En het wachten is nu maar erop, dat het landelijk schoon van Na
men en omgeving het gezelschap zal ook enige uitstapjes maken
(de grotten van Han!) zodanig op de heren zal inwerken, dat zij
schone beslissingen zullen nemen. Maandag zal er een communiqué
van uit de hotelkamers de wereld worden ingestuurd.
Ter nagedachtenis van de gevalle
nen onder het spoorwegpersoneel zal
Prins Bernhard vandaag voor het
hoofdgebouw der Nederlandse Spoor
wegen te Utrecht dit monument ont
hullen.
Het gedenkteken, dat door de beeld
houwer W. J. Valk uit Eelderwolde
(Groningen) is vervaardigd en waar
aan hij 2'/ï jaar heeft gewerkt, beeldt
de gemeenschappelijke verzetsstrijd
als een op hetzelfde doel gericht stre
ven van verschillende mensengroepen
uit. Het wordt gesymboliseerd door
vier figuren, welke achtereenvolgens
het verzet, de moederzorg, de een
dracht en de inkeer in beeld brengen
Het gedenkteken heeft een hoogte
van drie meter.
3000 ARBEIDERS van de grootste
clectriciteitscentrales van Noord-Ier-
land zijn in staking gegaan uit pro
test tegen het verwerpen van hun
eisen betreffende een loonsverhoging
VIER AMERIKAANSE militaire
vliegtuigen zijn in de Verenigde Sta
ten en in Alaska verongelukt, waar
door zes inzittenden om het leven zijn
gekomen.
DE REGERING heeft besloten de sub
sidie die op de gistprij/.en met ingang
van 1 October a.s. af te schaffen, al
dus „Trouw". Dit betekent, dat de gist-
prijs 10 cent per kilo zal stijgen.
VIJF JONGE POLEN hadden genoeg
van hun onder communistisch bewind
staand land. Zij reisden met een passa
giersvliegtuig en dwongen de piloot
met het Poolse vliegtuig koers te zet
ten naar Zweden. Hetgeen gebeurde.
NEGENTIG Koreaanse communisten
en andere gevangenen zijn gedood bij
een poging om uit de gevangenis van
Mokpo, een haven in het Zuidwesten
van Korea, te ontsnappen. Zestig ge
vangenen, werden weer gearresteerd,
maar naar 258 wordt nog gezocht.
HET s.s. „WATERMAN" is vanuit Rot
terdam naar Indonesië vertrokken met
aflossingsdetachementen van de Kon.
Landmacht en het KNIL.
OP DE tentoonstelling van Europese
beeldhouwkunst in Arnhem „Sonsbeek
1949" is het getal van 100.000 bezoe-,
kers bereikt.
WAARSCHIJNLIJK door gladheid van
de weg slipte op de rijksweg Gouda
den Haag een motor met twee PTT-
ambtenaren. Een der ambtenaren was
op slag dood. De andere overleed na
aankomst in het ziekenhuis.
MET INGANG van heden zijn de prij
zen van schoenerême, boenwas en eni
ge andere chemische producten vrijge
laten.
WEER IS in Amsterdam de doodstraf
tegen twee leden van de beruchte co
lonne Henneicke geëist.
TRYGVE LIE verwacht, dat de Dins
dag beginnende algemene vergadering
der Verenigde Naties ongeveer elf we
ken zal duren. Hij acht de politieke
atmosfeer „iets beter" dan het vorige
jaar. toen de Assemblee bijeenkwam
onder de schaduw der Berlijnse blok
kade.
OP RUIM 80-jarige leeftijd is de heer
Bern. Ruys Sr., oud-directeur en tot
zijn verscheiden Commissaris van de
Kon. Rotterdamse Lloyd overleden.
QF DE HEREN zich het hoofd zul
len breken over de kosten van
het geheimzinnige vacantiereisje be
twijfelen wij. Maar over financiën
zullen zij het in ieder geval toch moe
ten hebben, want het bedrag van de
Staatsschuld, dat de R. I. S. zal over
nemen van Nederland wij zeiden
het reeds vormt een van de be
langrijkste hindernissen die de Ron
de Tafel Conferentie op haar weg te
nemen heeft. En tot nu toe is nog
geen overeenstemming bereikt over
de wijze waarop dit bedrag zal wor
den vastgesteld.
De Indonesische delegatie heeft nog
steeds geen plan voorgelegd of hier
over informeel suggesties gedaan om
het bedrag van deze schuld vast te
stellen op basis van de vooroorlogse
Nederlands-Indische begroting.
Of een dergelijk plan, indien het
zou worden voorgesteld, door de Ne
derlandse delegatie gunstig zou wor
den ontvangen, wordt in Nederlandse
kringen ernstig betwijfeld.
Het Nederlandse standpunt is,
naar men meent, gebaseerd op het
reeds lang aanvaard beginsel van
internationaal recht, dat een nieu
we staat de gehele publieke schuld
van zijn voorganger moet overne
men.
Deze schulden zouden, zo meent
men van Nederlandse zijde volledig
moeten worden erkend en overgeno
men door de R.I.S.
6</- MILLIARD SCHULD
TIET TOTALE bedrag der schulden
bedraagt op dit ogenblik ongeveer
6 tot 6'/s milliard gulden, waarvan
iets meer meer dan de helft bestaat
uit buitenlandse schulden. De jaar
lijkse lasten van rente en aflossing,
ontstaan uit deze schulden, worden
geschat op lager dan drie honderd
millioen gulden.
De belangrijkheid voor Nederland
zowel als de redelijkheid van een
adequate regeling van deze schulden
wordt duidelijk, indien men zich rea
liseert dat Nederland op dit ogenblik
te kampen heeft met een deficit van
ongeveer 20 milliard gulden, terwijl
de jongste stand van de activa en
passiva van Indonesië een surplus te
zien geeft van ongeveer honderdmil-
lioen gulden.
Toch bestaat onder de Indonesische
gedelegeerden aanmerkelijke opposi
tie tegen de Nederlands eisen, in het
bijzonder in zover deze zijn gebaseerd
op schulden aangegaan gedurende en
na de "nrincr met Japan.
BUITENLAND»*, HANDEL
Voor God, Koningin en Vaderland
Afschuwelijke daad van
liedjeszanger
AAN DE ACHTERWEG onder
Surhuizum (bij Leeuwarden) is
gisteren de ongveer 50-jarige echt
genote van een grondwerker door
een liedjeszanger vermoord.
De dader die 15 jaar in de gevange
nis heeft doorgebracht wegens moord
in een kroegje te Drachten, had de
laatste tijd getracht een verhouding
met de vrouw aan te knopen, hetgeen
hem niet gelukte.
De vrouw poogde hem steeds weer
te ontwijken, daar zij wist, dat hij
in het bezit was van een revolver.
Toen zij gisterenmiddag met wasgoed
op weg was naar haar moeder, ont
moette zij hem echter. Na een korte
woordenwisseling schoot de schavuit
haar in de borst. Met 'n tweede schot
maakte hij een einde aan haar leven.
Na zijn afschuwelijke daad schoot hij
zichzelf dood.
De vermoorde vrouw was moeder
van acht kinderen.
ZATERDAG 17 SEPTEMBER 1949
Advertentieprijs voor de gehele oplage: 0.25
per m/m. (Ingezonden Mededelingen 0 60
per m/m). Voor advertenties van plaatselijke
aard uit Zeeland, uitsluitend in de Zeeuwse
editie 0.10 per m/m. (Ingezonden Mede
delingen 0.25 per m/m). Staatwerk 3 cent
per m/m extra. Incasso wordt berekend. Voor
prijzen van de rubriek „'t Kleintje wordt
verwezen naar de desbetreffende rubriek.
Inzendingen op advertenties, welke de uit
gevers om redenen te hunner beoordeling
verlangen af te geven, worden vernietigd.
(BijbureaüxTÖOSTBURG, Nieuwstraat 22. Telefoon 35; TERNEUZEN, Axelsestraat 45. Telefoon 2347)
r\P GEBIED van buitenlandse han-
delsbetrekkingen heeft de confe
rentie nog geen ernstige moeilijkhe
den ontmoet. Het Nederlandse stand
punt betreffende dit onderwerp is ge
baseerd op de wens, dat de twee lan
den elkanders belangen in overwe
ging nemen, wanneer zij met andere
landen handelsbetrekkingen arrange
ren en dat in die gevallen waarin dit
in beider belang is, zij op treden als
een eenheid. Deze wensen, zo meent
men worden in beginsel door de Indo
nesiërs aanvaard, maar in het bij
zonder wat de eerste wens betreft,
zouden zij er de voorkeur aan geven
deze niet vast te leggen in een harde
en vaste regel toepasselijk in alle ge
vallen.
In verantwoordelijke Indonesische
kringen wordt echter erkend, dat de
Nederlanders bepaald niet trachten
„controle" te blijven uitoefenen over
de buitenlandse handel van Indonesië
ROTE KANS is er, dat de Benelux
Voor-Unie thans op zeer korte
termijn tot stand zal komen.
Als de onderhandelingen, die nu
gaande zijn. met succes worden be
kroond, is het zelfs mogelijk dat de
voor-Unie nog op 1 October a.s. zal
ingaan.
Weersverwachting geldig tot Za
terdagavond
Wisselende bewolking met op
enkele plaatsen een regenbui.
Zwakke tot matige Westelijke wind
Weinig verandering in tempera^
tuur.
Heden zon onder 18.52 u. en maan
op 0.00 u. Zondag zon op 6.18 u.
en onder 18.49 u. IVIaan 0.00 u.,
onder 17.39 u. Maandag zon op
6.20 u., maan op 1.26 u.
(Van onze speciale verslaggever).
J?EN ZAKENMAN kwam met der
tien lege orderboeken naar de
Jaarbeurs. Optimist! scholden hem
zijn vrienden. Maar laat hij nu elf
boeken hebben vol geschreven en
heus niet met kleinigheden.
Dit geval staat waarschijnlijk niet
alleen; want zonder enig voorbehoud
heeft mr. J. Milius. de directeur van
de Jaarbeurs, ons verzekerd, dat deze
Najaairsbeurs volkomen is geslaagd.
In alle bedrijfsgroepen zijn de resul
taten zeer bevredigend geweest. Niet
het belangrijkste is, dat er tweehon
derdduizend bezoekers op Vreeburg
en Croeselaan zijn geweest, maar aat
de belangstelling van 'cliënten deze
keer groter was en dat met name het
bezoek van buitenlanders thans veel
hoger heeft gelegen, namelijk zestig
procent boven de vorige Najaars-
beurs.
Bijzondere belangstelling bestond
voor het kwaliteitsartikel, waarin
zelfs gelden werden belegd. Slechts
ten aanzien van de export heeft
men een wachtende houding aange
nomen, omdat men vermoedt, dat de
prijzen voor de binnenlandse markt
zullen dalen, die voor het buitenland
daarentegen zullen stijgen.
RUIMTETEKORT NIJEND.
Uit deze overweging vloeit voort,
dat de medische afdeling, voor het
eerst georganiseerd en tot groot suc
ces gebracht, voorlopig ook niet te
veel plaatsruimte kan bedingen, hoe
zeer men zou moeten bevorderen, dat
de pas-gekweekte belangstelling van
artsen en directeuren van ziekenhui
zen, die men tot nu toe nooit op de
Beurs had gezien, niet verflauwt.
HET EXPORTPLAN.
op„ DE Jaarbeurs hebben we nog
geen reactie gehoord op het ex-
portplan van minister v. d. Brink. In
tussen zal men in ons land veel moe
ten doen om de afzetten in de dollar-
gebieden te vergroten en daarbij de
yyij HEBBEN de directeur van
de Jaarbeurs gevraagd naar
het resultaat, dat in de uitgebreide
groep van schoenen- en lederindus
trie werd bereikt. Vooral in de
Langstraat zal men daar wel be
langstellend naar zijn.
Mr. Milius had de indruk, dat de
schoenfabrikanten wel tevreden
waren over de leveling van de
luxe- en middensoorten, maar dat
er niet voldoende belangstelling
was voor de eenvoudige schoen.
Ofschoon de kosten van grondstof
fen stijgen, verlangen de afnemers
betere kwaliteit van deze söhoen en
dan nog tegen matige prijs.
research ter hand te nemen. Geluk
kig stijgt reeds het aantal kopers in
het dollarblok.
Wat verder de buitenlandse deel
name op de Najaarsbeurs betreft: er
was goede vraag; maar het zal ge
wenst zijn, dat op de duur de bui
tenlandse artikelen in de algemene
groepen worden opgenomen.
Aangaande vredesverdrag met
Oostenrijk
TAE MINISTERS van Buitenlandse
Zaken van Engeland, Frankrijk
en de V. S. hebben een beroep op
Rusland gedaan om toe te stemmen
in een prompte, hernieuwing der po
gingen, om te komen tot een vredes
verdrag met Oostenrijk.
In een communiqué, uitgegeven na
een bijeenkomst der 3 ministers te
Washington is tevens meegedeeld dat
de ministers de toestand in Duits
land en maarschalk Tito's geschil met
de Kominform de revue hebben laten
passeren.
Ze hebben hun auto „Breda" gedoopt,
Wim Bastiaenen, Meerten Verhoffstraat
16a, Breda en Janus Dikmans van café
't Zwaantje uit Teteringen, beiden al
drie jaar in de tropen.
Dat was een leuke ontmoeting, die van de
broers S. en L. Goethcm van de Kruisdorp-
sedijk 12, Kloosterzande, S„ die nu al 3
jaar in Indië zit, kwam L van de boot halen
Links: Wim Korsmit, Steenweg 24, Moerdijk
dijk, heeft er ook ai meer dan twee jaren
Indië opzitten. Hij zit in Batavia. Rechts: Een
tweespan uit Fijnaart. Piet van Heen, Stam-
persgatseweg B 78 ontmoette Sjaan Philipsen,
ook al van de Stampersgatseweg.
T AZLO RAJK. de voormalige Hon-
gaarse minister van Buitenland
se Zaken en eerst een der machtig
ste communisten van zijn land, heeft
gisteren in Budapest voor een com
munistische „Volksrechtbank" in
volkomen apathische toestand „be
kend", dat hij „een complot ge
smeed heeft ter gewelddadige om
verwerping van de Hongaarse rege
ring als spion van Amerika en de
Joego-Slavische regering van Tito".
Met Rajk stonden 7 andere vroe
gere communistische grootheden te
recht om „gezuiverd" te worden.
Het is goed bij dit proces even
terug te denken aan een ander
schijnproces. Namelijk dat tegen
Kardinaal Mindszenty. waarbij ook
„bekentenissen" te beluisteren vie
len.
Rajk beschuldigde zekere hoge
functionarissen van Tito's intieme
kring er van als agenten te zijn op
getreden van de Franse geheime dienst
in een interneringskamp in Z.-Frank-
rijk na de Spaanse burgeroorlog. De
vroegere communistische leider ver
telde het hof, hoe hij 18 jaar geleden
een spion van de politie werd onder
de toen illegale Hongaarse commu
nistische partij.
Hij verklaarde, dat hij in 1931 door
de Hongaarse politie werd gearres
teerd na zijn terugkeer uit Frankrijk,
nadat hem beloofd was, dat hij zou
worden vrijgelaten en niet vervolgd
zou worden, spion van de politie werd
De Hongaarse politie gelastte hem in
1936 naar Tsjecho-Slowakije te gaan
om er achter te komen langs welke
weg communistisch propagandamate
riaal Hongarije werd binnengesmok
keld. In 1937 had zei hij de Hon
gaarse politie hem via Parijs naar
Spanje gestuurd om als spion in een
bataljon dat, samengesteld was uit
Hongaarse communisten, op te treden
In Februari 1939 deserteerde hij en
kwam in het Franse interneringskamp
terecht waar hij spoedig gezelschap
kreeg van andere oud-strijders van
de Spaanse burgeroorlog.
TJAJK vervolgde, dat in het voor-
jaar van 1941 een wervingsgroep
van de Gestapo in het kamp met hem
in contact kwam. Zij deelde hem na
mens de chef van de Hongaarse po
litieke politie mede. dat hij over
Duitsland naar Hongarije moest terug
keren om zijn werk daar te hervat
ten.
In Aug. 1945, zo vertelde Rajk,
werd hij door kolonel Kovas, voor
malige Amerikaanse militair attaché
te Budapest voor de Amerikaanse ge
heime dienst geworven. 'Kovacs
werd in Februari van dit jaar uit
Hongarije gewezen, daar hij meege
holpen zou hebben aan de ontsnap
ping van dr. Barankovics, leider van
de ontbonden democratische (katho
lieke volkspartij). Kovacs had, vol
gens Rajk, gedreigd hem als agent
van de vroegere Hongaarse politie te
ontmaskeren, indien hij weigerde
voor de V. S. te werken.
Kovacs eiste, dat Rajk de Ameri
kaanse geheime dienst op de hoogte
zou stellen van politieke aangelegen
heden van de communistische parij.
Toen Rajk secretaris van de commu
nistische partij te Budapest werd, kon
hij het geëiste makkelijk geven, zei
hij.
TITO'S ACTIVITEIT.
RAJK sprak vervolgens over zijn
connecties met de Joegoslavische
geheime dienst en met name met de
TT\E REGERING maakt bekend,
dat tot haar leedwezen de
volgende verliezen in Indonesië
zyn gerapporteerd:
Koninklijke Landmacht:
Sold. W. Wolters, afkomstig uit
Duiven (Gelderland).
Koninklijk Ned.-Ind. Leger:
Sold. Moehamad Enoeng uit In
donesië.
R. I. P.
minister van Binnenlandse Zaken,
Rankovic.
Hij verklaarde reden te hebben
om aan te nemen, dat de Ameri
kaanse geheime dienst op een of
andere manier de hand had weten
te leggen op bezwarend materiaal
over Tito's vooroorlogse activiteit
en dit het begin was van Tito's sa
menwerking met de V. S.
Aanvankelijk geloofde hij, dat al
leen enkele van de huidige leiders
der Joegoslavische regering en com'
munistische partij als agenten werk
zaam waren, doch een geheime be
spreking met generaal Rankovic in
1947 bracht hem tot de overtuiging,
dat niet alleen deze personen, maar
ook de voornaamste leiders van Joe
goslavië (Tito inbegrepen) samen
werkten met de V. S. en de Ameri
kaanse geheime dienst.
Volkens Rankovic bestond er. een
plan om de Oost-Europese landen
van de Sovjet-Unie te scheiden en
in een door Belgrado bestuurde
federatie bijeen te brengen. Deze
federatie zou door Amerika gesteund
worden.
Rajk had de indruk dat deze plan
nen door Tito waren ontworpen en
dat zij met de V. S. samen waren uit
gewerkt.
STAATSGREEP
TTIJ GAF TOE de Joegoslavische re
gering de volledige plannen van
de Kominform gegeven te hebben,
voordat zij werden gepubliceerd.
Voorts gaf hij toe de ontsnapping van
bepaalde oppositieleiders in de hand
te hebben gewerkt.
Hem was medegedeeld dat de Hon
gaarse communistische leiders geëli
mineerd dienden te worden teneinde
de verwerkelijking van de Ameri-
kaans-Joegoslavische plannen moge
lijk te maken.
Vier maanden na de bekendmaking
van de resolutie van de Kominform
had Rankovic op een geheime bij
eenkomst met Rajk Joegoslavische
troepen voor een staatsgreep in Hon
garije aangeboden.
In de laatste helft van 1948 werd
de situatie in Hongarije moeilijker en
de arrestatie van Kardinaal Mind
szenty betekende een slag voor de
oppositie, die in hem „een vast ver
zamelpunt" verloor.
ONWAAR.
AP DE VRAAG van de president
van het gerechtshof waarom vol
gens Rajk de plannen van Tito faal
den antwoordde Rajk: „omdat de
Hongaarse partij en haar leiding de
juiste lijn volgt". De bewering van
Tito's propaganda, aldus Rajk, dat de
Sovjet-Unie discriminerend tegen
kleine landen optreedt is onwaar".
Met Rajk staan terecht: it. generaal
Palffy, voormalig staf-chef van het
Hongaarse leger en voormalig vice-
minister van Defensie.
Brankof, voormalig zaakgelastigde
van de Joegoslavische legatie te Bu
dapest, die als maarschalk Tito's ver
tegenwoordiger verleden jaar October
zijn ontslag nam en zich openlijk voor
de Kominform uitsprak.
Szoyni, voor zijn arrestatie secre
taris van de Hongaarse communisti
sche partij. Szalai, dr. Szonyi's me
dewerker, Korondy, kolonel van poli
tie bij het Hongaarse ministerie van
Binnenlandse Zaken. Justus, vice-
president van de Hongaarse radio-
omroep en vooraanstaand sociaal-de
mocratisch theoreticus en Ognjenovic
een in Hongarije woonachtige Joego
slaaf.
Seidell Chapin, de oud-gezant dei-
Ver. St. in Hongarije, die genoemd
wordt als nieuwe Amerikaanse ambas
sadeur in Nederland, heeft een ver
klaring van Rajk, dat deze met hem
tegen de Hongaarse regering heeft
samengezworen, „volkomen ongegrond"
genoemd. Chapin zei in het geheel
geen besprekingen met hem te hebben
gevoerd.
Kovacs, die hoofd is geweest van de
Amerikaanse militaire missie te Boe
dapest, heeft met nadruk ontkend,
dat hij Rajk ooit ontmoet had
AAN DE HAND van de gegevens,
beschikbaar gekomen bij de
laatstgehouden volkstelling, heeft
het Centraal Bureau voor de Sta
tistiek een staat samengesteld, die
het gemakkelijk maakt, de toe
stand op godsdeinstig gebied in
1930 te vergelijken met die in 1947.
De totalen van het Rijk hebben
wij reeds in dit blad vermeld en
wij zouden er ons gemakkelijk van
af kunnen maken door ook de
thans beschikbare cijfers van de
elf provinciën en de vier grootste
gemeenten te geven, met een of
andere verzuchting er achter aan.
Juister komt het ons voor, na te
gaan. wat tot de gewijzigde ver
houdingen kan hebben geleid.
Hieronder geven wij enkele per
centages die, beter nog dan de to
taal-getallen duidlijk maken, waar
voor- en waar achteruitgang wer
den geboekt.
R.K. Andere Geen
gezindten godsd.
Groningen
5.4
73.1
21.5
Friesland
7.0
69.8
23.2
Drenthe
6.1
82.6
11.3
Overijssel
28.4
59.9
11.7
Gelderland
36.6
57.3
6.1
Utrecht
31.0
57.4
11.6
Noordholland
27.2
44.3
28.5
Zuidholland
23.8
59.8
16.4
Zeeland
25.1
68.7
6.2
Noordbrabant
88.6
10.3
1.1
Limburg
93.4
5.6
1.0
Nederland
36.4
49.2
14.4
Amsterdam
22.0
43.2
34.8
Rotterdam
22.9
55.0
22.1
's Gravenhage
28.2
48.5
23.3
Utrecht
35.3
48.3
16.4
1947
Groningen
6.0
67.0
27.0
Friesland
7.3
69.3
23.4
Drenthe
7.0
80.0
13.0
Overijssel
30.3
56.3
13.4
Gelderland
38.1
54.5
7.4
Utrecht
31.5
54.6
13.9
Noordholland
29.4
36.5
21.1
Zuidholland
24.5
54.4
21.1
Zeeland
25.7
67.7
6.6
Noordbrabant
98.4
9.5
1.5
Limburg
94.5
4.2
1.3
Nederland
38.5
44.5
17.0
Amsterdam
23.6
31.4
45.0
Rotterdam
20.9
47.8
31.3
's Gravenhage
28.6
44.0
27.4
Utrecht
37.7
44.6
17.7
jAE VERKOOP van de inventaris van
het voormalige kamp Vught heeft
ongeveer een derde meer opgebracht
dan de raming, welke f 80.000 be
droeg.
Zij, die menen dat er, gezien de
totaal-getallen, reden tot juichen
is voor de Katholieken, vergissen
zich; de toename van hun percen
tage houdt geen gelijke tred met
het geboorte-overschot in de van
huis uit katholieke gezinnen, waar
uit moet worden besloten dat er
ook in het katholieke milieu een
betreurenswaardige afval is die ten
goede komt aan de snel wassende
rubriek „Geen Godsidienst."
I)EZE RUBRIEK vertoont de
meest onrustbarende toename
in de grote steden. De vraag rijst:
waarom juist hier deze snel was
sende godsdienstloosheid? Het ant
woord wordt o.i. mede bepaald door
het karakter der moderne grote
volkscentralisaties. In de stad
en hoe groter zij is, hoe sterker men
het kan waarnemen verliest
men het contact met de natuur
die, luider dan welke andere facet
der schepping ook, van Gods al
macht spreekt. In de grootstad
concentreert men zich op de ver
volmaking van de „wonderen" van
het menselijk vermogen. Men ver
diept zich daar in de problemen,
die een opeenhoping van mensen
met zich meebrengt; maatschap
pelijke verplichtingen, sociale toe
standen, voorzieningen en verde
lingen van goederen en voedsel,
verkeers- en woningvraagstukken.
Ten plattelande wordt de wel
vaart (goede oogst, kwaliteitspro
ducten, gunstige inzaai en was
dom) welhaast uitsluitend bepaald
door die'factoren, waarin men het
sterkst Gods hand bespeurt; storm
en regen, droogte, hagel en al die
andere uitingen van Gods almacht.
Is het daarom, dat men buiten
de grootstad zich Gode indachtiger
blijkt dan in de grote bevolkings
centra, waar men zich zo inge
spannen bezig houdt met de mate
riële resultaten van het menselijk
vernuft?'
Uit deze redenering volgt tevens,
dat degenen, die vaak met het min
achtend adjectief „conservatief"
worden aangeduid, hun conserva
tief karakter eigenlijk hieraan
ontlenen, dat zij dichter staan bij
de eeuwige Waarden en Waarhe
den dan zij die zich „verlichter"
wanen omdat zij de vindingen van
de menselijke geest en de „struggle
for life" in hun gedachtenwereld
een al te groot aandeel toekennen.
Het geloof in God moet conser
vatief zijn, omdat God van alle
eeuwen en onveranderlijk' is. Zij
die zeggen „geen geloof" te heb
ben, klampen zich vast aan de
wisselvalligheden van door mensen
uitgedachte systemen en andere
vindingen van de menselijke geest.
Het zal nu begrijpelijk zijn, hoe
meer dan ooit de beginselvaste
leek vooral in de grootstad zijn
taak naast die van de priester ziet
groeien. Dan is het ook te ver
staan hoe Z.H. Paus Pius XI z.g.
de Katholieke Actie lanceerde en
haar met zoveel klem aanbeval als
een der grote redmiddelen van een
in materieel gewin en materiele
nood verzinkende wereld.
idbouwschool „Middelbaar I
dien goed bespraakt, met C
of iets dergelijks,
voor 25 Sept. met uitvoerig
jureau van dit blad.
R w. VAN DER
STEËf
Ik heb geleverd, u
betdMM isinot
Meer onder ons en
Chinese heekjes, wet doet
de Grote Hendenn tnetet
d/emderlme yosely
Inelaar is van vlief>f
waardigheden en dus
rel zijn zinnen op het
lie arme Arthur zal he"