Republikeinen 20 Juni
terug in Djokja
Machtige marine-oefeningen
der Westerse Unie
Onze jongens in Indonesië I OVGNMlt VÖD
Vysjinsky op de bres voor een
vredesverdrag met Duitsland
15 Juli „richtdatum" voor
Ronde-tafel-conferentie
VAN ROYEN- RUM-INTERVIEW
De Pesindo is
onverzoenlijk
Militaire
commandanten
kregen instructies
Rajk geen minister
meer
set
Pauselijke rede over de
internationale
toestand
98 oorlogsschepen met 22.000 man nemen
er aan deel
T oenemende
bewolking
Militairen offeren voor
Radio Anno Santo
Chinese regering
verlaat Kanton
Weer eens een
optimistisch bericht
Zij gaven hun leven
in Indonesië
Aeheson is de vertragingstactiek moe
„Mein Kampf" in de
Staten van Antillen
Ontdopte aardbeien
voor de industrie
VIJFDE JAARGANG No. 1403
Uitgave: N.V. Uitgevers MIJ. Neerlandla.
Verschijnt elke werkdag. Bureau: Breda,
Reigerstraat 16, Tel.: Redactie 8181, Admini
stratie 8778. Redactieraad: A. F. J. Aernoudts,
C. J. v. Hootegem, A E. Langenhorst, Mr. Dr!
A.J.J. M. Mes, Mr. H B B. de Rechter. Hoofd
redacteur: J. J. H. A. Bruna. Abonnements
prijs bij vooruitbetaling f 3.90 per kwartaal,
per post 4.75. per week (uitsluitend bij niet-
postbestelling) 0.30. Losse nummers 8 cent,
Postrek no. 278841. Prijzen van buitenlandse
abonnementen worden op aanvraag verstrekt.
ZATERDAG 11 JUNI 1949
Voor God, Koningin enVaderland
Advertentieprijs voor de gehele oplage: 0.2o
per m/m. (Ingezonden Mededelingen 0.60
per m/m). Voor advertenties van plaatselijke
aard uit Zeeland, uitsluitend in de Zeeuwse
editie 0.10 per m/m. (Ingezonden Mede
delingen 0.25 per m/m). Staatwerk 3 cent
per m/m extra. Incasso wordt berekend. Voor
prijzen van de rubriek ,,'t Kleintje" wordt
verwezen naar de desbetreffende rubriek.
Inzendingen op advertenties, welke de uit
gevers om redenen te hunner beoordeling niet
verlangen af te geven, worden vernietigd.
Bureau voor de Zeeuwse Eilanden: GOES, Westsingel 75. Telefoon 2236 Bureau voor Zeeuws-Vlaanderen: HULST, Dubbele Poort 7. Telefoon 102. (Bijbureaux: OOSTBURG, Nieuwstraat 22. Telefoon 35; TERNEUZEN, Axelsestraat ^45^Telefoon^2j47)
en Johan
14 jaar.
George
F\R. VAN ROYEN, voorzitter van de Nederlandse delegatie,
heeft tegenover het republikeinse blad „Merdeka" ver
klaard. dat hij verwacht, dat de terugkeer van de republikeinse
regering op 20 Juni zal kunnen plaats vinden en dat hij hoopte,
dat als „richtdatum" voor de zo spoedig mogelijk te houden
Ronde-tafelconferentie 15 Juli kan worden aangehouden.
JNTUSSEN moeten voor de terug
keer van de republikeinse rege
ring twee voorwaarden vervuld wor
den, vertelde di'. van Roijen, nl. eva
cuatie van de burgerpersonen en het
vinden van een „formule" voor het
bevel tot het staken van het vuren.
Wat dit laatste betreft hoopte dr. v.
Roijen, dat tegen het einde van deze
week een vorm zal kunnen worden
gevonden voor dit bevel. Daarna zou
den de Nederlandse troepen onmid-
QP 6 JUNI is in Vaticaanstad het
congres begonnen van de leden
van de Pauselijke Academie. Deze
academie bestaat uit ten hoogste 70
leden, die door de Paus persoonlijk
uit de eminentste geleerden van de
gehele wereld worden gekozen en be
noemd. Nederland is in deze acade
mie vertegenwoordigd door Prof.
Buytendijk, professor in de physiolo-
gie aan de universiteit van Utrecht en
Pater dr. J. Stein S.J., directeur van
de Sterrenwacht van het Vaticaan als
buitengewoon lid.
Dit congres is bedoeld als een bui
tengewoon congres om hulde te bren
gen aan de H. Vader ter gelegenheid
van Diens gouden priesterfeest. Ge
durende de Pauselijke audiëntie, die
op 7 Juni aan de deelnemers van het
congres zal worden verleend, zal do
Paus een redevoering houden, die
volgens geruchten in Vaticaanse krin
gen de internationale toestanden
tot voornaamste thema zullen heb
ben.
dellijk worden teruggetrokken, waar
voor minstens een week nodig is. Er
is geen enkele grond voor de berich
ten, als zou de terugkeer van de Re
publikeinse regering deze maand niet
kunnen geschieden. „Het is ook voor
Nederland van belang, dat de terug
keer bespoedigd wordt ter voorko
ming van incidenten, die de moge
lijkheid van wantrouwen weer zou
den kunnen opwekken.
Zoals gezegd hoopte de voorzit
ter van de Nederlandse delegatie,
dat na de terugkeer van de Repu
blikeinse regering, en nadat de over
eenkomst door het republikeinse
parlement zou zijn goedgekeurd,
de „richtdatum" voor de Ronde-
Tafelconferentie 15 Juli kan zijn.
Dr. van Roijen achtte eventueel deel
name van Suriname en de Nederland
se Antillen aan de R. T. C. normaal,
evenals deelname van de minder
heidsgroepen, al kan nog niet worden
vastgesteld, dat deze gebieden zullen
deelnemen met stemrecht. Ze zouden
kunnen deelnemen als adviseurs,
waarnemers of als subcommissie in
de Nederlandse of republikeinse de
legatie of die van de B.F.O.
Bij de overdracht van de souve-
reiniteit en de daaraan verbonden
overeenkomst zullen geen andere
voorwaarden worden ingelast dan
die welke in de Renville-overeen-
komst zijn opgenomen.
Naar dr. v. Roijens mening zijn er
vóór de Ronde Tafelconferentie geen
debatten over de Indonesische kwestie
in de Veiligheidsraad te verwachten
Hij verklaarde tevens vertrouwen te
stellen in de Republikeinse leiders,
met wie hij thans besprekingen voert
Het vraagstuk van de keuze van de
staatsvorm of de staatkundige orga
nisatie van enig gebiedsdeel zou ge
zamenlijk moeten worden behandeld
onder internationale controle, meen
de dr. van Roijen
UITNODIGING VAN DJOKJA
(AOK met Moh. Rum. de voorzitter
van de Republikeinse delegatie
had „Merdeka" een onderhoud. Deze
verklaarde, dat het de wens is van
de Republiek, dat de inter-Indonesi-
sche conferentie, als voorbereiding op
de Ronde Tafelconferentie te Djokja
zal worden gehouden. Na de terug
keer van de Republikeinse regering
in Djokja zal de Republiek de Indo
nesische nationalistische leiders voor
deze conferentie naai; Djokja uitno
digen.
Handgranaat in de tuin van
mevr. Sukarno
T>E PESINDO, de Republikeinse par-
tij der socialistische jongeren, die
deel uitmaakt van Sjarifuddins front,
heeft o.a. te Solo pamfletten ver
spreid, waarin wordt verklaard, dat
zij niet kan instemmen met de van
Roijen-Rum verklaringen en dat zij
het staken van het vuren onaanvaard
baar acht.
In de tuin van het huis van mevr.
Sukarno in Djokja werd gisterenmor
gen door een onbekende dader een
handgranaat geworpen, die niet ont
plofte.
VIJFTIG OORLOGSMISDADIGERS
die sedetr 1944 in de gevangenis te
Procida bij Napels op hun proces
wachten, zijn ter bespoediging daar
van in hongerstaking gegaan.
BURGEMEESTER D'AILLY is in
kort geding door de revolutionnair-
communistische partij gedagvaard,
omdat hij bepaalde verkiezingsleuzen
verboden heeft.
LUIT. GEN. WILSON is eervol onthe
ven van zijn functie van kwartier
meester-generaal der Kon. Landmacht
Hij wordt opgevolg door gen.-mja. J.
Hij wordt opgevolgd door gen.-maj.
J. Droste.
DE LABOURPARTIJ zag zijn program
met slechts 1 stem tegen aangenomen
Het voorziet in de nationalisatie van
een groot aantal industrieën.
I
SIGRID UNDSET, de bekende Noor- j
se schrijfster en Nobelprijswinnares,
is gisteren te Oslo na een kort ziek
bed op 67-jarige leeftijd overleden.
IN ZUID-AFRIKA is een goudvondst
gedaan, die de rijkste is, die in de
Unie ooit heeft plaats gevonden. Het
heugelijke feit. vond plaats bij het
dorpje Hennenman. waar prompt de
goudkoorts uitbrak.
ATOOMBOMMEN worden sedert kort
ook in de Sovjet-Unie gemaakt, aldus
heeft prof. Klemperer van de univer
siteit te Halle (Russische zone) ver
klaard.
WEST-DUITSLAND gaat op 14 Aug.
ter stembus om het eerste parlement
van de Bondsrepubliek Duitsland te
kiezen. Het zijn de eerste algemene
verkiezingen in Duitsland sinds 16
jaar.
HET ENGELSE KABINET kwam gis
teren in spoedvergadering bijeen in
verband met de moeilijkheden, ont
staan door de spoorwegstaking. Ook
de Londense machinisten en stokers
hebben besloten zich bij de staking
aan te sluiten.
WEGGEBRUIKERS, steeds als U loopt
of rijdt, denkt aan Uw verantwoorde
lijkheid. Die zwarte vlek moet weg.
POSITIE TROEPENSCHEPEN: de
Zuiderkruis passeerde gisteren Malta
/ANGEVEER 22.000 MAN AAN BOORD van 98 oorlogsschepen, waarbij 15
Nederlandse, zullen deelnemen aan de de gecombineerde marine-oefenin
gen, die de landen van de Westerse Unie gezamenlijk zullen honden. Het
verband van deze schepen is als een zinnebeeld van de solidariteit der Wes
terse Unie: het is een voorbeeld in vredestijd van samenwerking tussen de
marines van verschillende nationaliteiten, zoals in de geschiedenis nog niet is
voorgekomen.
AANVAL OP CONVOOI
TIET BEGIN van de oefeningen wordt j
op de avond van de 30e Juni in
geluid door saluutschoten van de
Franse kruister „Montcalm" en de
Nederlandse kruiser H.M. Tromp aan
de Britse vlag. die worden beantwoord
door het vlaggeschip van de Britse
„home fleet", H.Ms. Implacable. Ter
rede van Penzance zullen ze de an
dere morgen gezamenlijk de echo's
van hun kanongebulder over de Mount
Bay doen schallen, als ze de groet
brengen aan de vlag van admiraal
Mc. Grigor, die tijdens de oefeningen
het opperbevel over de gezamenlijke
vloten voert. Diezelde morgen bren
gen de bevelhebbers elkaar beleefd
heidsbezoeken.
Voordat de schepen, waarbij zich
ook die der Belgische marine zul
len voegen, op de 4e Juli naar zee
gaan, zullen voorbereidende oefe
ningen op de rede van Penzance
worden gehouden. De eigenlijke
manoeuvres worden gehouden in 't
Engelse Kanaal en de golf van Bis-
caye en duren tot de 7e Juli.
Weersverwachting, geldig tot
vanavond:
Droog weer met van het Westen
uit toenemende bewolking. Ver
anderlijke wind. Gematigde tem
peraturen.
Heden zon onder 20.59 uur.
Maan op 22,31 uur. Morgen: zon
°P 4,20 uur, onder 20,59 uur. Maan
onder 4,58 uur, op 23,22 uur. Maan
dag zon op 4,20 uur. Maan onder
6,09 uur.
Eindbedrag meer dan f 10.000
TAE COLLECTE voor Radio Anno
Santo bij onze militairen in In
donesië heeft groot succes gehad.
Volgens bericht van het Hoofdbureau
van Katholiek Thuisfront hebben 43
aalmoezeniers tezamen meer dan 7000
gulden verantwoord. Het eindcijfer zal
naar schatting minstens f 10.000 be
dragen, waarbij rekening gehouden
moet worden met het feit. dat de mi
litairen in grotere plaatsen zoals bij
voorbeeld Batavia, Surabaja, Sema-
rang, Menado enz. voor dit doel in de
kerken geofferd hebben, zodat het
werkelijke bedrag belangrijk hoger
ligt.
■p)E CHINESE nationalistische rege
gering treft inderhaast voorberei
dingen om Kanton haar tweede
hoofdstad binnen twee maanden
te ontruimen, in verband met een
dreigende aanval van de onder com
munistische leiding strijdende legers,
die in de provincies Hoenan en Ki-
angsi oprukken.
Vele leden van het parlement heb
ben Kanton reeds verlaten en zijn op
weg naar Formosa.
Op Sjanghai heeft een niet-geiden-
tificeerde vliegmachine een bom uit
geworpen, die een krachtige ontplof
fing veroorzaakte. Het nieuwe Chi
nese communistische regiem zal, naar
i verwacht wordt, door Australië de
;acto erkend worden.
yOOR de eerste grote oefening zal
een convooi met escorteschepen
door onderzeeboten worden aangeval
len .Vliegtuigen zullen hierbij assiste
ren. Tegelijkertijd zullen kruisers cn
vliegkampschepen een bombarde
mentsoefening houden. In de Golf van
Biscaje verenigen beide groepen zich
tot een nieuw convooi, dat daarop
op weg naar het Kanaal aangevallen
wordt door onderzeeboten, en in het
Kanaal zelf ook nog door bommen
werpers en motor-torpedoboten^ In
tussen hebben ook mijnenleggers en
mijnenvegers hun oefeningen vol
bracht en op de 7e Juli zullen alle
schepen de haven van Portland bin
nenlopen en worden de resultaten der
oefeningen besproken.
De Nederlandse bevelhebber schout
bij nacht J. J. L. Willinge zal zijn
vlag voeren aan boord van Hr. Ms.
kruiser Tromp.
Aan de oefeningen nemen o.m. deel
drie vliegkampschepen, een slagschip
7 kruisers, w.o. de Nederlandse Tromp
2 onderzeebootmoederschepen, een Ne
derlands moederschip voor mijnenve
gers de Vulkaan, het Nederlandse ra-
darinstructieschip Soemba. 17 torpe-
dobootjagers, w.o. de Nederlandse
Piet Hein, voorts escorteschepen, mij
nenleggers, onderzeeboten en mijnen
vegers.
TAE MILITAIRE commandanten in
Berlijn hebben gisteren van hun
respectieve ministers de instructie ge
kregen de besprekingen over de op
heffing van de blokkade te bespoedi
gen cn te zorgen uiterlijk Maandag
gereed te zün zoals Aeheson in Parijs
had voorgesteld.
De Amerikaanse en Britse autori
teiten hebben de Russen doen weten,
dat zij bereid zijn de besprekingen (e
bespoedigen, maar hebben nog geen
antwoord ontvangen. Volgens Duitse
kringen, die in nauw contact staan
met het Russische militaire bestuur,
had gen. Kotikof van Vysjinsky zorg
vuldig geformuleerde instructies ont
vangen, waarbij aan alle Sovjet-func
tionarissen opdracht werd gegeven
hun uiterste best te doen alle ver-
voersbeperkingen te Berlijn op te
heffen. Intussen schijnt de expo-t van
uit Berlijn, met uitzondering van eni
ge schaarse artikelen, vlot te verlo
pen.
De stakende West-Berlijnse spoor-
mannen posten nog steeds voor het
spoorweggebouw in de Amerikaanse
sector; omdat er niemand naar bin
nen kan ligt het werk geheel stil.
VERZET TEGEN ONTMANTE
LING.
rpWINTIGDUIZEND Duitsers protes-
teerden tegen de ontmanteling van
de synthetische fabriek in Wanne Ei-
ckel. De fabrieksraden van deze fa
briek en van de „Gewerbschaft Vic
tor" te Castrop-Rauxel hebben inge
volge een Brits ultimatum besloten
hun lijdelijk verzet tegen de ontman
teling der installatie voor de fabri
cage van benzine en rubber in het
Ruhrgebied Zondag te staken. Op die
dag beginnen de ontmantelingsopera
ties.
Over de tabaksdistributie
TJET A.N.P. geeft de burger weer
eens moed met het verheugende
nieuws, dat de sigarettenkerftaoaks-
industrie sinds enige maanden op een
verhoogd niveau draait en dat bin
nenkort een productie wordt ver
wacht, die een voorziening van onge
veer 3.5 rantsoen per week mogelijk
zal maken.
Hieruit zou af te leiden vallen, dat
gestreefd wordt naar een ruimere be
schikbaarstelling en zelfs naar een
opheffing van de rantsoenering van
tabaksartikelen.
Het departement van economische
zaken deelde desgevraagd mede, dat
omtrent een datum van eventuele
rantsoenverhoging of opheffing der
rantsoenering nog geen mededelin
gen kunnen worden gedaan.
Zodat we maar weer wachten op de
dag, dat die datum wel zal kunnen
worden medegedeeld. Eens zal hij
komen
TJE REGERING maakt bekend,
dat tot haar leedwezen, de
volgende verliezen in Indonesië
zyn gerapporteerd:
Kon. Landmacht:
Sold. Ie klas A Klooster, uit
Nieuw Beerta (Gr.).; Mar. 2e kl.
C. S. A. Damhuis, uit Weesper-
karspel; Sold W. A. Buiting, uit
Didam; Kapt. E. Roering, uit Sur
rey. (Engeland); Sold. R. Talstra
uit Tietjerksteradeel. Korp. L. H.
J. Tuenter, uit Versseveld (gem.
Wisch). Serg. majoor F. H. IJs-
paard uit Amsterdam C. Sold. H. J.
M. van der Avort uit Rotterdam.
Sold. L. M. Mieris uit Utrecht
Sold. A. K. Kooken uit Budel.
Sold. Ie klas P. Stok uit Baren-
drecht. Sold. G. van Aarderen uit
Sneek Sold. Ie klas J. E. van Pet
ten uit Amsterdam C. Sold. T. C.
van Beek uit Nieuwkoop (ZH).
Sold, T. Golverdingen uit Har-
dinxveld. Sold. G. J. J. Couwen-
bergh uit Heerlen Korp. A L Sjou-
ken uit 's-Gravenhage.
Onder: Adry v. d. Wyngaard, Haag-
weg 301, Breda, neemt alleen maar
genoegen met een vliegtuig als
achtergrond, omdat hij nu eenmaal
op een vliegveld verblijft.
Boven: J. C. Everts, Tuinstraat 58
te Rijen, vindt het in Bandung lang
niet zo onaardig als hij oorspron
kelijk meende.
Onder: P. van Nijnatten
(links), Lange Schouw D
69, te Schyf, ontmoette in
Palembang z'n dorpsge
noot Janus van Overveld
van 't Hoekske.
d. Dries uit Goes, Singelstraat, is als kok
by de Mariniers in Surabaja.
\7"YSJINSKY heeft gisteren voor de
nodige deining op de Paryse confe
rentie gezorgd door een kennelijk als
propaganda bedoeld voorstel in te die
nen, dat nl. de grote vier een vredes
verdrag voor Duitsland zullen ontwer
pen en zich zullen verplichten tot het
terugtrekken van alle bezettingstroe
pen uit Duitsland binnen een jaar na
sluiting van het vredesverdrag.
De regeringen van de vier landen
zouden binnen drie maanden elk een
ontwerp-vredesverdrag bij de raad van
ministers van Buitenlandse Zaken in
dienen. Intussen zou de huidige zitting
van de raad de laatste hand kunnen
leggen aan de procedure, die de voor
bereiding van het verdrag eist.
FELLE REACTIES.
Vysjinsky sloeg met dit voorstel
felle reacties los bij zijn Westelijke
Motie van wantrouwen
aangenomen
TN DE gisterenavond gehouden verga
dering der Staten van de Neder
landse Antillen is met negen tegen
zes stemmen een motie van wantrou
wen tegen het kabinet aangenomen.
In deze motie wordt o.m. gezegd,
dat de partij-politieke belangen bij
het kabinet zwaarder hebben gewo
gen dan het algemeen belang. De heer
Gerharts wees op de „fascistische"
neigingen van mr. Da Costa Gomez
en tilde hierbij een exemplaar van
„Mein Kampf" op, dat hij vergeleek
met het blad van Da Costa „Onze
Strijd".
Hij zag ook nog overeenkomst tus
sen de „Gomez-jeugd" en Hitlerjugend
en meende, dat „deze pestilentie
moest worden uitgeroeid".
A/OSf
^^GËSING 15)
Heren, zullen we maar niet vast onze parapluie opsteken?"
collega's, Aeheson liet duidelijk zijn
ontstemming blijken over deze vertra
gingstactiek: we zijn hier niet geko
men om een soort diplomatiek me
nuet te dansen zei hij. Hij zei. dat hét
onmogelijk was over een vredesver
drag te praten, als eerst geen over
eenstemming was bereikt over de
Duitse eenheid en een centrale re
gering.
Hij achtte het misdadige tijdsverspil-
ling om zich met de procedure bezig
te houden en verklaarde, dat hij
niet veel langer dan tot eind volgen
de week uit de Verenigde Staten weg
kon blijven. Als het zoo doorgaat zei
hij kan het nog wel 50 jaar duren
voor we aan het sluiten van een vre
desverdrag toe zijn. Ook Bevin maak
te zich nogal kwaad, toen hij van zijn
Russische collega het verwijt te ho
ren kreeg het vredesverdrag te willen
tegenwerken: ik heb er schoon ge
noeg van als erger dan een misdadi
ger te worden voorgesteld.
Tenslotte werd Schumans voorstel
aanvaard om Vysjinsky's plan on
middellijk ter bestudering aan de
plaatsvervangers door te zenden.
Nadat Vysjinsky nog had medege
deeld. dat hij vandaag verhinderd
was te vergaderen wat een pro
test van Aeheson uitlokte werd
besloten Zondagmiddag bijeen te ko
men.
Zijn fout: Tito-isme
TN DE gisteren bekend gemaakte na
menlijst van het nieuwe Hongaar
se kabinet komt de naam van Laszlo
Rajk niet voor.
Rajk is sinds zijn studentenjaren
een van de vooraanstaande commu
nisten in zijn land. Hij had een actief
aandeel bij het uit de weg ruimen
van de oppositie, toen hij tussen 1946
en 1948 minister van Binnenlandse
Zaken was. Sinds 1948 was hij mi
nister van Buitenlandse Zaken en lid
van het politbureau van de commu
nistische Hongaarse arbeiderspartij.
Rajk was niet aanwezig, toen het par
lement gisteren bijeen kwam en zijn
naam stond ook niet op de lijst van
gekozen parlementsleden, ofschoon hij
lijstaanvoerder in een der kiesdistric
ten was.
Geruchten willen, dat Rajk gearres
teerd zou zijn in verband met zijn
„Tito-isme". Vast staat in ieder ge
val, dat een aantal personen is aan
gehouden, waaronder Hszebeni, een
der oude adjuncten van Rajk.
In het nieuwe kabinet blijft Dobi
minister-president, terwijl de commu
nist Rakosi vice-premier blijft.
regeringsmaatregelen voor de
aanvoer van aardbeien zijn be
kend gemaakt. Dc tuinders worden
verplicht alle aardbeien zonder dop
aan de industrie te leveren. Hiervoor
zullen ze f 0.80 per kilo of 2 gulden
per slof van 2,5 kilo ontvangen.
In feite komt het dus hier op neer.
dat het kwantum aardbeien, dat naai
de fabrieken gaat. bepaald zal wor
den door de prijs van de binnenland
se handel. Zakt die beneden 80 cts„
dan zullen de tuinders gelegenheid
hebben voor de „bodemprijs" van 80
cent per kilo aan de fabrieken te le
veren.
door
R. W. JANSSEN
f EDURENDE de bezettingstijd is in
ons land een verordening van
kracht geweest, waarbij de overdracht
van landbouwgrond en hoeven aan
stevige banden werd gelegd. Elke ver
andering van eigenaar moest goedge
keurd worden door de Grondkamers.
Deze moesten de prijs goedkeuren, een
zaak, die in deze jaren noodzakelijk
was, maar veelal een wassen neus
bleef. Zij moesten er verder op toezien
dat geen landbouwgrond in handen
van anderen dan 'boeren of tuinders
kwamen, men herinnert zich de
leus der landstanders: „Boerenland in
boerenhand", en zij moesten er ten
slotte voor waken, dat de landbouw
belangen door de overdracht niet ge
schaad werden. Nu was één van de
meest gevreesde gevaren voor onze
landbouw de steeds voortschrijdende
versplintering van de landbouwgrond
tot al maar kleinere bedrijfjes, die bij
overdracht van grond aan nieuwe
eigenaren optrad, en de Grondkamers
kregen dus op het hart gedrukt, voor
al te zorgen, dat de land- en tuin
bouwbedrijven een voldoende grootte
hielden.
Het zal elkeen zonder meer duide
lijk zijn, dat de uitvoering van deze
verordening, waarop men het N.S.B.-
stempel dacht te zien, de Grondka
mers allesbehalve populair maakte.
Maar dat neemt niet weg, dat de
georganiseerde landbouw de verorde
ning in haar geheel als winst be
schouwde, en het ten zeerste betreur
de, dat ze bij de bevrijding zonder
nader overleg werd ingetrokken. Wel
bleef de controle op de prijzen ge
handhaafd, maar bij de geweldige
geldovervloed was ontduiking daarvan
maar al te gemakkelijk mogelijk. Ove
rigens werd de overdracht van grond
en hoeven practisch geheel vrijge
laten.
E'en jaar geleden diende de regering
bij de Tweede Kamer een wets
ontwerp in, dat de overdracht van
landbouwgrond opnieuw aan banden
wilde leggen. Het heeft me verwon
derd, dat er ten plattelande zo weinig
aandacht aan is besteed, vergeleken
met de grootte van de belangen, die
er bij betrokken zijn.
Het wetsontwerp verschilt wat de
hoofdzaken betreft? niet zo heel veel
van de verordening uit de bezettings
tijd. Maar het beginsel „Boerenland
in boerenhand" heeft de regering
laten vallen, en daartegenover is het
voorkeursrecht van de pachter uitvoe
riger en secuurder geregeld-. Over beide
onderwerpen zou heel wat te zeggen
zijn, maar binnen het raam van dit
artikel is daarvoor geen plaats. De
Grondkamers krijgen echter dezelfde
en misschien zelfs iets grotere bevoegd
heden tot ingrijpen bij de overdracht
van landbouwgronden dan ze in de be
zettingsperiode hadden. Daarbij dient
op de eerste plaats genoemd te Wor
den de voorkoming van verder gaan
de versplintering van de bedrijven.
Maar hier komt een ernstige afwij
king aan de orde van de verordening
uit 1940. En wel deze, dat de hoofd
oorzaak van de versplintering van
landbouwgrond, de erfdeling, buiten
de invloed van de Grondkamers wordt
gehouden. De regering geeft toe, dat
de werking van het erfrecht wel dege
lijk tot ongewenste toestanden op het
gebied van de verkaveling en de be-
drijfsgrootte kan leiden. Maar, zegt ze,
deze stof vereist een afzonderlijke en
nauwgezette bestudering, daar de al
gemene beginselen van het burgerlijk
recht, en die van het erfrecht daarbij
ten nauwste zijn betrokken.
Het is zeer wel mogelijk, dat de ge
leerde juristen, die hier aan het woord
zijn, gelijk hebben; ik ben niet be
voegd dat te beoordelen. Wat ik wel
weet is, dat hierdoor de Grondkamers
een dik hout in de wielen wordt ge
stoken, en dat ze wat de regulering
van de bedrijfsgrootte betreft, weinig
zulien bereiken. Want juist bij boedel
scheiding wordt grond toegewezen aan
allerlei mensen, die ze zelf gaan ge
bruiken of gaan verpachten, maar-
zelfs bij klein gewin daaruit de voor
keur geven aan onroerend goed boven
baar geld of effecten.
Het aantal land-bouwbedrijven, klei
ner dan 20 h.a, steeg van 1910 tot
1945 met 24.000, Elkeen weet, dat het
enorme aantal te kleine boerenbedrij
ven de nachtmerrie is van ieder, die
verantwoordelijkheiddraagt voor ons
Nederlandse platteland, en een kwaad,
waartegen men geen enkele remedie
kent. Een dergelijke toename in 35
jaar tijds is weinig minder dan een
ramp.
De Nederlandse Pachtraad heeft
zich enige tijd geleden tot de platte
landsnotarissen gewend met de vraag,
of naar hun indruk de erfdelingen
schuld hebben aan deze verslechtering
in de structuur van land- en tuinbouw.
In het Meinummer van „De Pacht"
wordt het resultaat van dit onderzoek
besproken. De rapporteur zegt aan 't
einde:
„Deze enquête had geen ander doel
dan vast te stellen, of deling bij boe-
renerflating een voorname factor is
voor het doen ontstaan van kleine
boerenbedrijven, ja of neen. Het ant
woord moet volmondig luiden: ja."
In Noord-Brabant en Limburg
blijkt de toestand ongunstiger te zijn
dan in het Noorden. Het hoge ge
boortecijfer van onze katholieke boe
ren en tuinders zal hier wel een
langrijke factor zijn.
(Vervolg op pag. 2)
b>