N.S. halen Zeeland uit zijn isolement
De dag der herdenking van de gevallenen
Bevrijding
Na vijftien Mei elf treinen,
waarvan drie Diesels
Sovjets zijn bereid tot
vergaande concessies
Koningskwestie mag geen inzet
van de kiesstrijd worden
Vlissingen-Rotterdam een uur 23 minuten sneller
Aan de vooravond van de 5 e Mei
Volgend jaar
Diesel-uurdienst
Nog lang niet één
bladzijde
Familietwist te Hulst
Zonnig weer
Zij gaven hun leven
in Indonesië
Chinese luchtmacht
in actie
De nationale herden
king te Vlissingen
Geen West-Duitse
staat
Koning Leopold aan zijn broer;
Papieren regen in
Belgische Kamer
Secretaris J. Ph. Koene
gefeliciteerd
Aan ons de zorg, dat het drama van 1940-1945
tot één opvoering beperkt blijft
Het wordt tijd, dat we dit requi
sitoir nu maar sluiten. Er is ook
wel iets anders en iets vriende-
lijkers te zeggen van de bevrijdings
jaren en van de huidige wereld.
Wilt U daar morgen naar luisteren?
VIJFDE JAARGANG No. 1372
UUltave: N.V, Uitgevers MijNeerlandia
Yenehjjst elke werkdag. Bureau: Breda,
Belgerstraat 16, TeL: Redactie 8181, Admini
stratie 8778. Redactieraad: A. F. J. Aernoudts,
C. J. v. Hootegem, A. E. Langenhorst, Mr. Dr.
A. J. J. M. Mes, Mr. H. B. B. de Rechter. Hoofd
redacteur. J. J. H. A. Bruna. Abonnements
prijs bij vooruitbetaling 3.90 per kwartaal,
per post f 4.75, per week (uitsluitend bij niet-
postbestelling) 0.30. Losse nummers 8 cent
Postrek! no. 278841. Prijzen van buitenlandse
abonnementen worden op aanvraag verstrekt
Voor God, Koningin en Vaderland
WOENSDAG 4 MEI 1949
Advertentieprijs voor de gehele oplage: 0.25
per m/m. (Ingezonden Mededelingen 0.60
per m/m). Voor advertenties van plaatselijke
aard uit Zeeland, uitsluitend in de Zeeuwse
editie 0.10 per m/m. (Ingezonden Mede
delingen 0.25 per m/m). Staatwerk 3 cent
per m/m extra. Incasso wordt berekend. Voor
prijzen van de rubriek ,,'t Kleintje wordt
verwezen naar de desbetreffende rubriek.
Inzendingen op advertenties, welke de uit
gevers om redenen te hunner beoordeling niet
verlangen af te geven, worden vernietigd.
Bureau voor de Zeeuwse Eilanden: GOES, Westsingel 75. Telefoon 2236 Bureau voor Zeeuws-Vlaanderen: HULST, Dubbele Poort 7. Telefoon 102. (Bijbureaux: OOSTÉURG, Nieuwstraat 22. Telefoon 35; TERNEUZEN, Axehestraat 166. Telefo n
QP HET BERGEN OP ZOOMSE perron stond Dinsdagmorgen
'n klein groepje mensen. Met de Zeeuwse Commissaris dei-
Koningin, jhr. de Casembroot en de griffier der Staten keken 3
journalisten uit naar de officiële Diesel, voorloper van dit soort
tractie, dat met ingang van 15 Mei a.s. voor het eerst wordt in
gezet op de Zeeuwse lijn. Om 11,20 sidderden de rails zachtjes
en even later gleed bijna geruisloos, glanzend en sierlijk het
treinstel binnen. De president-directeur der N.S., ir. F. den Hol
lander en zijn mede-directeur, de heer Giersbergen, stapten uit
om hun nieuwe gasten te verwelkomen en nauwelijks was dit
geschiedt of er kwam 'n surprise.
liet was de Bergen op Zoomse sta
tionschef, die zijn hoogste supe
rieuren een pakketje aanbood met
verse asperges, de delicatesse waar het
Markiezaat om vermaard is.
Na twee minuten stoven we met een
100 k.m.-vaartje de richting van Zee
land in en werden door de perschef,
de heer Aghina ingelicht over de din
gen die komen gaan.
TIJDBESPARENDE TOEGIFT.
TAe drie Diesel-electrische expres
ses, welke Zeeland iedere werk
dag behalve Zaterdag krijgt, zijn
bedoeld als toegiften op de bestaan
de dienstregeling, die onverzwakt op
acht treinen v.v. wordt gehandhaafd.
Ze zijn speciaal bedoeld voor Zeeu
wen die de lange afstanden bereizen.
Daarom stoppen zij, behalve op de
Zeeuwse hoofdstations, wel te Bergen
op Zoom, om de Tholenaars te gerie
ven, doch niet te Roosendaal of
Dordt.
Ze stuiven rechtstreeks naai- Rot
terdam en natuurlijk omgekeerd
waar zij aansluiten op de electrische
treinen van en naar Amsterdam.
De tijdsbesparing is zeer groot.
Zo wordt de afstand Vlissingen
Amsterdam, die 217 kilometer be
draagt drie uur en 19 minuten,
terwijl men er zonder Diesel 4 uur
34 minuten over deed.
Over VlissingenRotterdam deed
men 3 uur en 8 min. thans wordt dit
1 uur 45 min.
De heer Aghina, perschef van de
N.S., deelde nog mee, dat voortaan de,
stoomtreinen ook meer vaart gaan
zetten op de Zeeuwse lijn, wat de rij
tijd Vlissingen-Rotterdam met 19 min.
verkort.
Men gaat, voor wat de Diesels be
treft, rijden met drie wagendelen,
welke 56 plaatsen 2e klasse en 112
plaatsen 3e klasse hebben. Omdat de
Diesels bedoeld zijn voor het ver
keer op de lange afstand, zullen rei
zigers op de korte afstand zoveel mo
gelijk worden geweerd.
DIESELEN NAAK NIJMEGEN
Jndien volgend jaar de lijn Dordt—
Roosendaal is geëlectrificeerd,
stappen de Zeeuwen, die naar Hol
land reizen, te Roosendaal uit en
snelt de Diesel via Breda en den
Bosch naar Nijmegen.
BLOEMETJES.
Jnnjiddels waren op de verschillende
stations nog meer gasten ingela
den, o.m. de burgemeester van Goes
°n de leden van G.S., de heren v. d
Weel, Hamelink en Schout. Vóór men
het wist, was men te Vlissingen,
®aar burgemeester Kolff op het per
ron ter begroeting stond en de twee-
VJUE ZAGEN het nieuwe spoor
boekje. De president-directeur
der Spoorwegen bood het nl. te
Goes de Commissaris der Konin
gin in Zeeland aan.
Het is nog ver verwijderd van
het ideaal, dat o.m. onlangs werd
voorgehouden, nl. het boekje met
één bladzijde.
Welgeteld heeft het een om
vang van 192 paginas en door deze
dikte moest de prijs worden ver
hoogd tot twee kwartjes. Volgend
jaar beter!
jarige Joan Hupkens, gekleed als
Zeeuws boerinnetje, ir. den Hollander
bloemen offreerde en daarna door
haar grootvader, ir. van Damme,
directeur van Werkspoor, op de arm
werd genomen, wat allemaal klokspijs
voor üc fotografen was.
NIEUW STATION
VLISSINGEN.
TE
Qok de journalisten boften, want toen
burgemeester Kolff op het Sta
tionsplein erover klaagde, dat over
het gewijzigde project voor de stati-
onsbouw, niet was geconfereerd met
het Vlissingse gemeentebestuur, hoor
den zij hoe zakelijk ir. den Hollander
besloot terstond dit verzuim te her
stellen en hoe hij zich de nieuwbouw
dacht.
Wel is besloten tot een kleiner
plan, maar dit is zo, dat bjj terug
keer van de Zeeland, uitbouw tot
een maritiem station gemakkelijk is
en de meer bescheiden omvang
maakt het mogelijk, dat in Mei 1950
het nieuwe stationsgebouw gereed
zal zjjn.
De suggestie van burgemeester
Kolff om wat meer ruimte voor het
Stationsplein uit te sparen voor het
op de veerboten gerichte verkeer zal
nog bezien worden.
SPEECHES MET BELOFTEN.
Ma de maaltijd, welke de gasten in
de Korenbeurs te Goes werd opge
diend, heeft ir. den Hollander e
beloftenrijke speech gehouden.
Ir. den Hollander herinnerde aan
zijn toezegging van 3 jaar terug, dat
hij Zeeland niet zou vergeten. Ten
dele wordt die belofte thans ingelost,
maar daar blijft het niet bij.
Onvoorziene omstandigheden daar
gelaten, zal in Mei 1950 de Zeeuwse
lijn een regelmatige diesel-electrische
bediening krijgen, welke het dichter
bij Holland brengt en Holland ook
dichter bij deze praóhtige provincie.
De president-directeur hoopte dat dit
zakelijk beloond zou worden met een
drukker verkeer op de Zeeuwse lijn.
(Van 'n andere spoorwegautoriteit
vernamen we nog, dat indien deze
reorganisatie doorgaat er waarschijn
lijk een uur-dienst komt).
DE VERTREKTIJDEN
TAe heer Posthumus Meyer vertelde
daarop hoe de nieuwe Diesel-
dienst wordt geregeld.
De eerste Dieseltrein vertrekt des
morgens om 6,53 uit Utrecht over
Rotterdam naar Vlissingen. waar hij
9.39 arriveert. Reeds om 9.46 wordt
teruggereden naar Utrecht. Ook daar
wordt vrij vlug rechtsomkeer gemaakt
zodat de tweede Diesel om 13.39 in
Vlissingen binnenrijdt. Daar blijft hij
dan staan voor de tweede rit naar
Holland welke om 17.46 aanvangt ter
wijl de laatste rit uit de Schelde-stad
op 21.07 is gezet.
DE COMMISSARIS DANKT
Jn een hartelijke en geestige toe
spraak heeft Jhr. de Casembroot
daarna de directie der Spoorwegen
bedankt voor het wame hart dat zij
Zeeland toedraagt en voor de goede
zorgen, waarmee zij het gewest om
ringt.
Zoon gaat zijn stiefvader
met een mes te lijf
rpE HULST heeft in de nacht van
Zaterdag op Zondag een familie
twist plaats gehad in het gezin van
de melkboer van D. aan de Kool
straat. Sedert geruime tijd is de ver
houding daar erg gespannen. Van D.
welke met de weduwe A. gehuwd is,
lag voortdurend overhoop met zijn
stiefzoon en er liepen verschillende
civiele procedures, waarvan de uit
spraak nog niet gevallen is. Een dér
zoons genaamd Peter, kwam in de
nacht van Zaterdag op Zondag omstr.
1 uur thuis en ontmoetten zijn stief
vader op de trap. Er ontstond een
woordenwisseling waarbij klappen vie
len. De stiefzoon liep daarbij naar de
keuken en haalde een broodmes, waar
mee hij op een slaapkamer van D. te
lijf ging. die zodanig werd toegeta
keld, dat hij een twintigtal messte
ken aan hoofd en handen opliep; van
een zijner vingers werd een pees
doorgesneden, terwijl ook een der
ernstig geraakt werd. 'n Andere zoon
welke tussenbeiden wilde komen,
kreeg een steek in zijn hand. Van D.
zag kans te vluchten en liep naar de
naastbijzijnde maréchausséekazerne.
alwaar hij hulp inriep. De rijkspoli-
INBRAKEN hebben twee jeugdige
nbrekers in den Haag op hun naam
«aan. Zij zijn nu op heterdaad betrapt
°'J het „bezoeken" van een matras-
senfabriek.
WATER EN VRUCHTENSAP en
tnee zonder suiker of melk, dat is
c utn!ge ^at oud-gouverneur van
oucntelen sinds Zaterdag gebruikt
hij in hongerstaking is gegaan
m afwachting van een oplossing in
net Indonesische probleem.
POSTPAPIER EN ENVELOPPEN •zijn
bonden 3311 vas^ostelde prijzen ge-
mneïwlDER<.E? zi->n gisteren met hun
nesia "t1 de.„Oranje" naar Indo-
rier c,JS£°kke.n: dit in het kader
der gezinshereniging.
boyer zou de rol van
filmTntf ^?an sPelen biJ de ver
filming van „Ik verkoos de Vrijheid"
?ra1CS stuJ.en aan stakende
beideis in Frankrijk is overtreding
der deviezen bepalingen heeft de Of-
ti sdde bij de econ. poli-
erechter te Amsterdam uitgemaakt.
F^r^?ar01? beeft'hij de voorzitter der
t-.v.c. gedagvaard. (De EVC organi
seerde een geldinzameling vóór d-
siaKers).
POSITIES DER TROEPENSCHEPEN-
Willem Ruys passeerde 2-5 Finisterre.
Weersverwachting, geldig tot
Woensdagavond
Zwakke tot matige wind uit
Oostelijke richtingen. Zonnig en
^varm weer behalve nabij de
Wadden-eilanden.
Heden: zon onder 20.09 uur.
Donderdag zon op 5.04 unr. Maan
°P 10-25 uur cn onder 2.40 uur.
TAE REGERING maakt bekend,
dat tot haar leedwezen de vol
gende verliezen in Indonesië zijn
gerapporteerd:
Kon. Landmacht:
Sergt. A. Trentelman uit
Schaesberg (L.). Sold. J. Poppe uit
Zwollerkerspel. Sold. M. van de
Laar uit Haelen. Huzaar G. Dek
ker, uit Wieringen. Sold. G. Poort
man, uit Rijssen. Sold. J. Bom, uit
Ooltgensplaat. Sold. P. Peters uit
Maasbree (L.). Sold. W. Soete-
man, uit Beverwijk.
Kon. Ned.-Ind. Leger:
Sold. Mewenkang. Sold. Mijo-
jo. Sold. Soselila. Sold. Sapri.
Sold. Kartam. Sold. Temon. Sold.
Takahindangeng. Sold. M. Pfaff,
allen uit Indonesië.
tie werd ingeschakeld en arresteerde
de dader. Dokter van Lierop ver
leende geneeskundige hulp en liet v.
D. overbrengen naar het ziekenhuis.
Het onderzoek is zo goed als beëin
digd en de dader wordt vandaag,
Woensdag', aan de Officier van Justi
tie te Middelburg voorgeleid.
JJE HOOFDMACHT van de Chinese
regeringstroepen blijft gecon
centreerd op Sjanghai, vanwaar zij
aanvallen op communistische legers
doet. Meer dan 10.000 manschappen
en 500 riviervaartuigen hebben de
communistische troepen hierdoor al
verloren. De Chinese luchtmacht heeft
bovendien zes oorlogsschepen, die de
communisten op de regeringstroepen
hadden veroverd, in de Jangtse tot
zinken gebracht.
Communistische voorhoeden heb
ben ortgeveer Hangtsjou bereikt,
de door de regeringtroepen verlaten
stad op 160 km. ten Z.W. van Sjang
hai.
Mgr. Huibers laat zich
vertegenwoordigen
TAE hoogeerw. Deken van Goes, R.
Nieveen van Dijkum, kreeg van
mgr. Huibers, de bisschop van Haar
lem. gisteren de opdracht- hem te ver
tegenwoordigen bij c» Nationale her
denkingsplechtigheid, welke hedenmor
gen om 11 uur op de algemene Be
graafplaats te Vlissingen zal worden
gehouden, ter ere van de gevallen
strijders.
In verband met de electrificatie van verschillende spoorlijnen, dan wei
de vervanging of aanvulling der stoom- door dieseltractie, is perronver
hoging op verschillende stations nodig geworden. Hoe er aan gewerkt
wordt, ziet men op bovenstaand voorbeeld, het station van Breda, dat een
verhoging van 37 cm ondergaat. Van welke betekenis dat is, ziet men op
een détailfoto elders op deze pagina.
JJE EERSTE bespreking tussen de
vertegenwoordigers van de Ver.
Staten, Engeland, Frankrijk en de
Sovjet-Unie over het opheffen van
de blokkade te Berlijn (10 Mei) en
het houden van een vier-mogendhe-
denconferentie over Duitsland (rond
23 Mei) heeft gisterenavond in New-
York op het kantoor van Jessup
plaats gehad.
Insiders menen, dat het opheffen
der blokkade geleidelijk-aan zal die
nen te geschieden, daar een opheffing
ineens technisch te grote moeilijkhe
den zou opleveren. Men meent, dat
de Sovjets onmiddellijk herstel der
Duitse eenheid en terugtrekking van
alle bezettingstroepen wensen door te
voeren.
De Westerse mogendheden verlan
gen als voorwaarde voor een vere
nigd Duitsland onder meer: het hou
den van vrije verkiezingen, de instel
ling van een vrije pers en de afwe
zigheid van een geheime politie in
O.-Duitsland. Gaat de Sovjet-Unie niet
op deze voorstellen in, dan zouden
de Westelijke/geallieerden bereid zijn
.een „brug" tussen Oost en West te
vormen door middel van een ver
bindingscommissie in Berlijn, waarin
slechts Duitsers zitting zouden heb
ben.
Volgens het met Amerikaanse ver-
De perrons van Breda worden met het oog op de a^. electrificatie der
spoorwegen verhoogd. Van welke betekenis die verhoging is, ziet men
hierboven uitgebeeld.
JN VERBAND met de te Bern met
Koning Leopold gevoerde bespre
kingen is ook gepubliceerd, dat de
Koning zich met een manifest tot hei,
Belgische volk zou richten. De secre
taris van de Koning, prof. Pirenne,
heeft thans aan het Kabinet van de
Prins-Regent een brief van de Ko
ning aan zijn broer Prins Kar^l af
gegeven.
In deze brief schrijft Koning Leo
pold dat de „onmogelijkheid om te re
geren door toedoen van de vijand"
niet meer bestaat, aangezien er geen
vijand meer is en hij verzoekt terug j
te keren tot -de constitutionele toe
stand. Hij verklaart, dat het land op
nieuw de wegen der legaliteit moet
bewandelen en de tegenwoordige toe
stand niet kan voortduren.
„De Regering en het parlement
zullen hun verantwoordelijkheden
dienen op te nemen. Wat mij be
treft. ik zal de mijne opnemen en
mij daarbij uitsluitend laten leiden
door de hogere belangen van het
vaderland, waaraan onze dynastie
onherroepelijk haar beste diensten
heeft gewijd", aldus de Koning.
Thans leeft het land in afwach
ting van de eerstkomende parle
mentsverkiezingen. De nationale en
internationale toestand doet zeer ern
stige problemen rijzen, die geen ver
band houden met de Koningskwestie,
en die de aandacht van de kiezers
kunnen opeisen. Eens te meer stel ik
er prijs op te verzekeren, dat de Ko
ning boven de partijen staat en geens
zins de inzet van de kiesstrijd mag
worden, zo zegt Koning Leopold in
de brief.
iJUJDENS de gisterenmiddag in de
Belgische Kamer gehouden de
batten over de goedkeuring van het
Noord-Atlantische Pact hebben com
munistische manifestanten tijdens een
uiteenzetting van eerste minister en
minister van Buitenlandse Zaken
Spaak vanaf de publieke tribune een
regen van strooibiljetten op de hoof
den der volksvertegenwoordigers
doen neerdalen. Spaak, die de com
munisten fel had aangevallen, moest
zijn uiteenzetting als gevolg van deze
bombardementen en de. talrijke inter
rupties herhaaldelijk onderbreken. De
rust werd pas weer geheel hersteld,
toen de voorzitter der Kamer van
Cauwelaert de publieke tribune had
laten ontruimen.
gunning verschijnende blad „Der
Abend" streeft Visjinsky naar de
vorming van een federale Duitse re
publiek met centrale, in Berlijn ge
vestigde staassecretariaten. Vereiste
hiervoor zou zijn de wederzijdse er
kenning van de door de Russen ge
steunde „Volksraad" en de parlemen
taire raad te Bonn. De Sovjets zijn
zelfs bereid zover te gaan met con
cessies, dat de V.S. ertoe zullen wor
den gebracht iedere gedachte aan de
vorming van een Westduitse staat op
te geven.
Raad van Middelburg
Nog le veel taalboekjes
in onze spelling
WA DE OPENING van deze korte
raadszitting werd de secretaris, de
heer J. Koene door de burgemeester
gefeliciteerd met zijn 25-jarige amb'
vervulling'. Spreker meende dit nog eens
openlijk in de raadsvergadering- te
moeten doen en koppelde er de wens
aan, dat men nog vele jaren van zijn
vruchtbare capaciteiten zal mogen ge
bruik maken.
Naar aanleiding' van het jaarverslag
pleitte de heer Breel voor een goede
schoolbibliotheek aan het gymnasium
Vervolgens werd eervol ontslag ver
leend aan de heer L. J. Bol, onderwij
zer aan de O.L. school i.v.m. zijn be
noeming als directeur van het museum
te Dordrecht.
Subsidie zal worden verleend i.z. het
aanschaffen van leermiddelen door de
vereniging tot het verstrekken van LO
op Gereformeerde grondslag, dat no
dig was geworden tengevolge van het
stijgen van het aantal leerlingen en
tevens aan de scholen aan de Nieuwe
Haven en de Gravenstraat. Medewer
king' zal worden verstrekt aan de
school aan de Zuidsingel bij het aan
schaffen van banken en boeken. In
antwoord op een opmerking van de
heer Schuitema (P.v.d.A.), dat cr nog
zoveel Nederlandse taalboekjes in de
oude spelling worden gebezigd, verze
kerde wethouder Kögeler, dat er bij
voortduring gestreefd wordt naar een
geleidelijke vernieuwing. Financieel ge
zien kan dit niet sneller.
De ontwerp-rekening-courant-over-
eenkomst met de N.V. Bank voor Ne
derlandse Gemeenten werd goedge
keurd, waarbij het maximum debet
saldo op 250.000 wordt gebracht, zo
dat overschrijdingen van dit saldo ten
gevolge van betalingen in het vervolg
uitgesloten kunnen worden geacht.
Aan de Dwarskade komt, zoals men
weet, een ULO-school voor meisjes. De
vergunning tot de bouw werd kort ge
leden ontvangen, zodat daarmede een
aanvang kan worden gemaakt. Thans
werd besloten tot het doen aanleggen
van een centrale verwarmingsinstalla-
tie. Ook een raming van de kosten voor
de aanleg' van gas- en waterleiding
werd z.h.st. aangenomen, in totaal een
crediet van 21.400.
TN HET HART VAN KENNEMERLAND, op de driesprong, waar de grote
weg van Alkmaar ai zich splitst in een tak naar Amsterdam en een tak
naar Haarlem, staat een kruis. Fel wappert en slaat op deze winderige hoek
de halfstok gehesen driekleur aan de mast, die achter dit kruis is opgericht.
Op de sokkel van het kruis staat een opschrift: „Hier vielen voor het Duitse
executiepeloton" en dan volgen twee data: één van November 1944 en één
van Januari 1945 met twee rijen van namen.
TAE DATA voeren ons terug naar
de hongerwinter 1944-1945. in het
nog bezette, dichtbevolkte Holland.
Eindeloze stoeten bakfietsen, hand
karren. fietsen Op massieve banden,
geduwd door uitgemergelde, somber
voor zich uitstarende mannen vrouwen
en kinderen, trekken in de grauwe,
druilerige winterdag langs deze wegen
naar het Noorden, naar de polders
in de hoop nog wat aardappelen, pe
nen, wat ponden graan machtig te
worden. Ongeduldig met veel getoe
ter. rakelings voorbijschietend baant
zich door deze stoet een vrachtauto
een weg. Op het kruispunt maakt hij
halt. Welgedane Grüne Polizei stapt
uit; de wagen wordt van achteren
geopend en een stel gevangenen uit
geladen.
Daar staan deze mensen in het
Hollandse winterlandschap. Weken
en maanden zijn zij reeds opgeslo
ten geweest in de gevangenis aan de
Weteringschans te Amsterdam. Door
een spleet in de getraliede matgla
zen vensters hadden ze dag in. dag
uit getuurd naar het stukje hemel,
waar de grote vogels met hun bom-
menlast voorbijdreunden. effectief,
maar voor hen misschien niet meer
tijdig genoeg.
In de nachten dachten ze aan hun
ouders, hun vrouwen en kinderen,
van wie ze niets anders wisten, dan
dat deze ook aan hen dachten in een
machteloos, zwijgend en verterend
heimwee. In een vertwijfeld maken
de monotonie volgden de minuten el
kaar op, de uren en de dagen, de
onzekerheid, de twijfel, de angst op
stouwend tot de steilte van een on
beklimbare Mount Everest.
/AP EEN OCHTEND openen zich de
kerkerdeuren. Hun namen wor
den afgeroepen, het bevel klinkt om
zich gereed te maken. Zou het toch
waar zijn? Zou de dag van hun vrij
heid aangebroken zijn. Zouden ze te
rugkeren naar huis, naar hun dier
baren. Zouden ze door een onver
wachte thuiskomst de ijzeren mantel
van leed van hen kunnen doen af
vallen. Zou Nederland, zou Amster
dam bevrijd zijn?
Ze worden opgeladen in 'n vracht
auto. Dan begint de tocht. Een uur
van afwachten van hoop en angst ver
strijkt, rhythmisch begeleid door het
regelmatige gezoem van de motor en
het geruis van het bereden weg
dek. Dan staat de wagen stil en
opent zich de deur.
Daar staan zij temidden van het
vlakke Noord-Hollandse landschap;
aan de horizont de typische boerde
rijen met haar pyramide-daker. Zij
ademen weer buitenluchtzij
zien weer het wijde landsciisu in-
plaats van de enge celmuren. Zij zien
de trekkers, ondanks de bezetting.
toch vrije mensen. Maar 'lange tijd
om hierover na te denken wordt hun
niet gegeven. De grauwe uniformen
sluiten hen in. Zij worden opgesteld
aan de kant van de weg en voordat
zij goed en wel kunnen beseffen, wat
het afscheid van het leven voor hen
betekent, liggen zij neergeveld.
Zo vielen zij; zo vielen er duizen
den in de gevangenissen, in de con
centratiekampen. in hun woningen op
de hoeken van straten en pleinen, zelf
onschuldig aan de sabotage- of andere
daden, waarvoor de wraak op hen
neerkwam. Met hen vielen honderd
duizenden in de geallieerde legers,
die de wapens moesten opnemen, te
gen de usurpator, de machtswellus
teling, die de volken slaaf wilde ma
ken van hem en een kliek.
Bij stromen heeft onschuldig bloed
gevloeid. In nog groter stromen heb
ben de tranen gevloeid van de na
bestaanden, die machteloos het lij
den en het ondergane onrecht van
hun dierbaren moesten aanzien, d;e
dikwijls maanden en jaren in onze
kerheid verkeerden over hun lot.
TO VIELEN, maar Nederland staat
en doet recht aan de misdadigers
cn aan hen, die met hen heulden. De
plichten van christelijke barmhartig
heid mogen wij niet uit 't oog ver
liezen, maar groter is onze plicht van
liefde tegenover onze volksgenoten
en onze nakomelingen om mede door
een rechtvaardige straf
rechtpleging te voorkomen, dat
nogmaals het onschuldige slachtoffer
zouden worden van een dergelijke
tyrannie. Wie dit uit het oog ver
liest, is niet barmhartig, maar onbe
wust een beul van onschuldigen in de
toekomst.
Die plicht hot onrecht te wreken
en herhaling ervan in de toekomst
te voorkomen hebben wij ook tegen
over hen die gevallen zijn.
In het hart van Kennemerland staa
een kruis met de namen van hen. die
sneuvelden voor het executiepeloton
van de ryran.
Op veel plaatsen in Nederland en
daarbuiten staan kruisen en andere ge
denktekenen, die bij de omwoners
en de voorbijgangers de herinnering
levendig houden aan het leed cn het
onrecht, dat op deze plaatsen aan ons
volk cn meestal zijn nobelste verte
genwoordigers werd aangedaan.
Naar deze strijders in de onzicht
bare en de zichtbare legers gaan onze
gedachten op de vooravond vah de
herdenkingsdag van onze bevrijding.
Dat zij thans de rust en de vrede ge
vonden mogen hebben in de plaats,
waar geen vijandschap meer is en
geen strijd, maar slechts Licht en Ge
luk. Aan ons de taak om door onze
orde in het maatschappelijk en het
staatsbestel, onze paraatheid en onze
samenwerking met de vredelievende
volken ervoor te zorgen dat het dra
ma van 1940-1945 tot één opvoering
beperkt blijft.
DR. A. HOLLENBERG.
i.
TAE EERSTE DAGEN van Mei
overstelpen ons steeds met herin
neringen. We denken aan het begin
van de oorlog, die fatale tiende
Mei. We denken aan de algehele
bevrijding, die vreugdevolle vijfde
Mei. We denken aan wat daartus
sen lag en.... wat daarna kwam.
En het is zo de gewoonte daarbij
een zeer meewarig gezicht te zet
ten. Huiselijk uitgedrukt, voelen We
ons bekocht met de bevrijdingsjareh.
Godfried Bomans heeft in Elsevier
zichzelf en vele anderen betrapt op
een zeker gevoel van heimwee naai
de jaren van onderdrukking en
verzet. We leefden tóen intenser,
we droomden toen schoner dromen.
Met is niet moeilijk een heel
requisitoir op te zetten tegen de
tijd, waarin we nu leven, tegen de
mislukkingen, welke we hebben
gedemonstreerd.
Natuurlijk, we eten weer slag
room en de textiel gaat straks van
de bon. In die categorie zijn er
lichtpunten bij de vleet. Doch hét
gaat hierom, dat de ziel niet meel
de grote avonturen beleeft, de gr.j-
te verwachtingen koestert, de emo
ties van vaderlandsliefde en vrij
heidsdrang niet meer zo als warm-
makende werkelijkheid ervaart. Er
komt weer zo veel sleur in het
leven, de dagen repeteren zich, het
werk van iedere dag werpt stof
wolken op voor het wijder uitzicht
over wereld en mensheid. Ja, in de
achtertuin van onze gedachten zit
wel ergens de angst verscholen,
dat het tempeest weer kan losbar
sten. Doch bij de dagelijkse be
doening kijken we maar niet door
het achterraam en zeggen we tegen
elkaar, dat de zon weer vrolijk
door de voorruit schijnt. Dat opti
misme bevredigt echter ook geens
zins. We zien zo veel- gepruts om
ons heen. Er is niet het machtig
belijden van idealen, het zich roe
keloos wegschenken voor grote
waarden. Kerk en Vaderland. Er
wordt een ontstellende mate van
egoïsme gedemonstreerd in het hu
welijksleven, in het zakenleven, in
het maatschappelijk verkeer. Alle
vermaningen van kerkelijke en we
reldlijke overheden om vrijwillig
eikaars lasten te dragen op het
terrein van de woningnood, om de
zoekende naar onderdak niet van
de deur te wijzen, hebben bittei
en bitter weinig uitgehaald. Het
was waarachtig nietzonder reden
dat de Vastenbrief 1949 de dag
dieverij brandmerkte als een g'rotc
zonde tegen de rechtvaardigheid
Voor alle vermaaksoorten is de be
langstelling groter dan ooit,doch
vraag niet wat tijd en energie te
offeren voor het politieke werk.
voor de charitas, voor de leiding
der jeugd. Telkens en telkens
vangt men dan 'weer bot en per
slot blijft een veel te zware last
op de schouders van enkelingen
drukken. De jeugd is over het al
gemeen zo cynisch en sceptisch ge
stemd. Ze draagt niet de verwach
ting van iets geweldigs in zich. Ze
heeft in menig geval het geloof in
een toekomst voor het oude Europa
verloren. Er worden geen groteske
dwaasheden vertoond, doch de, koe
le ontledingen, de nuchtere con
stateringen hebben de overhand.
De litteratuur beweegt zich ook lie
ver in de glad-betegelde hallen
van het psychologisch laboratorium
dan in een landschap van bergen
en ravijnen. De muziekliefde der
massa zweert bij het Angelsaksi
sche vermaaksfabriek en de croo
nende juffrouwMoeten we
nog zeggen, dat het in Indonesië
zo moeilijk ligt? Dat de partijver
houdingen zich - weer meer toe
spitsen? Dat de hydra der ambtena
rij nog altijd vele koppen opheft?
Dat de zuivering en bijzondere
rechtspleging een grote teleurstel
ling werden? Dat er nog steeds geen
concrete regeling inzake de vergoe
ding der materiële oorlogsschade
tot stand kwam? Dat er weer veel
gekift en getwist is in dag- en week
bladen?
„GAAT IE EVEN FIJN?" Prins Carl
Gustaaf van Zweden is ondanks zijn
jeugdige leeftijd een enthousiast auto
mobilist. We zien hem hier tijdens
een proefrit met zijn nieuwe wagen,
welke hfj op zijn derde verjaardag
ten geschenke kreeg van zjjn moeder.
Prinses Sibylla (weduwe van Prins
Gustaaf Adolf, die bjj een vliegtuig
ongeluk te Kopenhagen in 1947 om
het leven kwam) in de tuin van het
kasteel Haga bij Stockholm. Het
prinsje is een achterkleinzoon van
Koning Gustaaf van Zweden.
