Opleiding van priesters
tot moderne apostelen
West Borneo, het land van de stilte
Geschenk van Bisdom Rome
aan Z.H. de Paus
Opgewonden demonstraties
ten gunste van Koning Leopold
Eindles aan de landbouwschool te
Schoondijke
Tien millioen voor
openbare werken
Maar voor de toekomst wacht er
ontzaglijk veel werk
De
Commissie
NIEUW INSTITUUT TE ROME:
De nood der tijden
eist aparte
i voorbereiding
Prinses Josephine Charlotte in Brussel
Krachtige wind
Distributienieuws
Nieuwe rantsoen
bonnen textiel
Sultan van Djokja
onverwacht naar
Batavia
12 jaar geëist tegen
ex-journalist van
Megchelen
I
23 leerlingen ontvingen het diploma
Premier Arnold wil de
grenscorrecties
afruilen
Rotterdams haven
in October hersteld
FEDERATIEF DUITSLAND
DEELSTAAT IN WORDING
Antwerpse school
jongens in Zeeland
VIJFDE JAARGANG No. 1354
Uitgave: N.V. Uitgevers Mij. Neerlandia
Verschijnt elke werkdag Bureau: Breda,
Reigerstraat 16, Tel.: Redactie 8181, Admini
stratie 8778. Redactieraad: A. F. J. Aernoudts,
C. 3. v. Hootegem, A E. Langenhorst, Mr. Dr.
A. J. J. M. Mes, Mr. H. B. B. de Rechter. Hoofd
redacteur: J. J. H. A. Bruna. Abonnements
prijs bij vooruitbetaling 3.90 per kwartaal,
per post 4.75, per week (uitsluitend bij niet-
postbestelling) 0.30. Losse nummers 8 cent.
Postrek. no. 278841. Prijzen van buitenlandse
abonnementen worden op aanvraag verstrekt.
Bureau voor de Zeeuwse Eilanden: GOES, Westsingel 75. Telefoon 2236
Voor God, Koninflin en Vaderland
DINSDAG 12 AP RIL 1949
Advertentieprijs voor de gehele oplage: S 0.25
per m/m. (Ingezonden Mededelingen 0.60
per m/m). Voor advertenties van plaatselijke
aard uit Zeeland, uitsluitend in de Zeeuwse
editie 0.10 per m/m. (Ingezonden Mede
delingen 0.25 per m/m). Staatwerk 3 cent
per m/m extra. Incasso wordt berekend. Voor
prijzen van de rubriek ,,'t Kleintje" wordt
verwezen naar de desbetreffende rubriek.
Inzendingen op advertenties, welke de uit
gevers om redenen te hunner beoordeling niet
verlangen af te geven, worden vernietigd.
Bureau voor Zeeuws-Vlaanderen: HULST. Dubbele Poort 7. Telefoon 102. - (Bjjbureaux: OOSTBURG. Nieuwstraat 22. Telefoon 35; TERNEUZEN, Axelsestraat 166. Telefoon 2347)
O ET GESCHENK van de Paus aan Zijn Bisdom Rome bestaat uit een
nieuw instituut voor jonge priesters, als een intermediair tussen het
seminarie en het gewone parochiewerk.
Zoals het K.N.P. reeds eerder heeft bericht, is deze nieuwe stichting
het „Pauselijke Instituut van St. Eugenius", gelegen in de nieuwe paro
chie van St. Eugenius, die ter gelegenheid van het 50-jarig priesterjubi
leum van de H. Vader bij Motu Propfio „Quandoquidem" werd opge
richt. In dit Motu Proprio legt Z. H. de Paus tevens grote nadruk op de
noodzaak van een overgangsopleiding voor de jonge priesters, in het
bijzonder in die vormen van apostolaat, die onze tijd nodig heeft.
pen voor Onze zeer geliefde geeste
lijkheid van Rome".
TJIERONDER geven wij in grote
trekken de inhoud van het Motu
Proprio. Verwijzend naar de kerk, die
zal worden toegewijd aan de H. Euge
nius. zegt de H. Vader:
„Het is Onze hoop en Onze wens,
dat hier een parochie zal worden op
gericht, die bestuurd wordt als de an
dere parochies en eveneens dezelfde
rechten geniet. Verder ligt het in On
ze bedoeling in deze gebouwen een
nieuw werk te vestigen, dat naar Wij
vertrouwen, grote vrucht zal afwer-
,Er zijn inderdaad noden, die van
zulk een belang zijn voor de Katho
lieke Kerk dat daaraan zo snel mo
gelijk moet worden tegemoetgeko
men in het belang van de groei en
het werk van de Kerk. Een van deze
noden is een goede opleiding en vor
ming van jonge priesters."
„Dit werd reeds op hoogst effectie
ve wijze verricht" zo vervolgt Z. H.
de Paus, na het Concilie van Trente,
door de vestiging in ieder bisdom van
seminaries, waar uitgelezen jonge
mannen, door God voor het priester,
schap geroepen, op de hun passende
wijze worden onderwezen. Wanneer
evenwel deze jonge priesters van de
seminaries afkomen om hun taak te
gaan vervullen, dan zijn zij zonder
twijfel door hun heilige studies en
door hun brandende ijver bekwaam'
,Toch is het mogelijk, dat zij dan
nog vreemd staan tegenover de geest
van onze tijden, en wanner zij mid
den in de moeilijkheden en gevaren
van deze eeuw komen te staan, dan
voelen zij zich dikwijls niet voldoen
de opgewassen om tegemoet te ko
men aan de groeiende noden van de
mensen".
SNEL EN GOED.
PN' SOMWIJLEN zien zij zich dan
ondanks hun overmatige per
soonlijke inspanningen, aangevallen
door de vijanden van de Christelijke
leer en dc Christelijke deugden". „Het
is daarom noodzakelijk, dat de pas
gewijde priesters in de gelegenheid
worden gesteld een dusdanige oplei
ding te ontvangen, die hen geschikt
maakt om snel en goed en met ijver
de nieuwe vormen van apostolaat te
gebruiken, die in deze moderne tüd
nodig zijn geworden".
„Iedereen begrijpt direct, dat de
eerste jaren van het priesterschap,
wanneer de priesters voor de eerste
maal de beschutting van het semina
rie verlaten om in het openbaar te
gaan werken en toe te passen, wat
zij hebben geleerd, van groot belang
zijn en soms niet zonder gevaar".
„Van deze jaren hangt zo dikwijls
hun gehele verdere toekomst en de
ontwikkeling van hun priesterlijk
werk en leven af. Het is daarom ge
makkelijk te begrijpen, hoe belang
rijk en noodzakelijk het voor hen is
om gidsen en leermeesters te bezit
ten, die hun niet alleen een voorbeeld
kunnen geven van wat zij hebben ge
leerd, maar hun ook de weg kunnen
wijzen voor een practisch en toch
wezenlijk priesterlijk leven".
POSITIES DER TROEPENSCHEPEN:
<lc Volmdam vertrok 9-4 van Aden,
de Zuiderkruis passeerde 10-4 Pt. dc
Galle, dc Kota Inten vertrok 8-4 van
Port Said en de Waterman arriveerde
gisteren in Rotterdam.
ISRAEL heeft de uitnodiging tot het
bijwonen van ..meningsuitwisseling"
met dc Arabische staten in Europa,
waarschijnlijk op 1 Mei te Lausanne,
aanvaard.
DE KOTA INTEN zal op 19 April met
ongeveer 600 militairen aan boord, te
Rotterdam aankomen.
IN NEURENBERG werden door een
Amerikaans Tribunaal ongev. 20 ge.
wezen Duitse diplomaten schuldig be.
vonden aan „voorbereiding tè hebben
getroffen voor een agressie-oorlog".
HET JOEGO-SLAVISCH Volksfront
nam een resolutie aan, waarin wordt
opgeroepen tot een meedogenloze
strijd tegen „elke poging om onze
Staat te splitsen".
HET RODE KRUIS in Indonesië heeft
scherp geprotesteerd tegen een groei
ende actie, welke het Rode Kruis in
de kern van zijn arbeid tracht aan
te tasten.
INDIA heeft geprotesteerd tegen „de
moord" op drie Indische handelaars,
welke zou zijn gepleegd door solda
ten van de Ned. strijdkrachten in In
donesië.
PRINS ASCHWIN vertrok per K.L.M.
naar Amerika voor studiedoeleinden.
Hij werd uitgeleid door H.M. Konin
gin Juliana cn door Z. K. H. Prins
Bernhard,
HO YIN TSIN, minister-president van
China, is van plan af te treden in
verband met moeilijkheden ten aan
zien van de vredesonderhandelingen
met de communisten.
KATHY FISCUS, het 3-jarig meisje
dat te San Marino in een 40 meter
diepe wel viel, bleek reeds Vrijdag
te zijn overleden. Dit werd vastgesteld
door een arts, die aanwezig was, toen
de redders Maandagmorgen het lijk
je wisten te bevrijden.
GOEDERENWAGONS bezit ons land
meer dan in 1938. Nu zijn er onge
veer 34.000 tegen 28.000 voor de oor-
Jog- In 1945 bezat Nederland slechts
7000 wagons.
WrST U, dat er begin 1949 over de
gehele wereld 761 millioen stuks
hoornvee waren? Dit getal groeit nog
steeds aan in alle werelddelen, be
halve in N.-Amerika en Afrika.
DE HONDERDDUIZEND viel giste
ren op nummer 9 9 5 6.
EEN NEDERLANDSE TELEVISIE-
tiitzending werd Zaterdagavond door
een Antwerpse radiohandelaar opge
vangen met een toestel, dat 81 km.
van de uitzendpost verwijderd was
opgesteld.
DE GROTE BEER vertrekt Woensdag
naar Indonesië. Post voor Port Said
moet uiterlijk 14 April op de bus.
LES LETTRES FRANeAISES", te
genstander van Kravchenko, tekende
hoger beroep aan tegen de drie op 4
April uitgesproken vonnissen.
EXTRA VERLICHTING zal zjjn toe
gestaan op 30 April a.s. i.v.m. de vie
ring van de verjaardag van H. M. de
Koningin.
pRINSES JOSEPHINE Charlotte van
België arriveerde Zaterdag in
Luxemburg, waar ze de gast was van
de Groot-Hertogin. Gisteren is de
prinses, voor het eerst sinds 5 jaar,
doorgereisd naar Brussel voor een be
zoek van enkele dagen aan Haar
Grootmoeder Koningin Elisabeth.
Men heeft aan dit on-officiële be
zoek van de Prinses in Belgische po
litieke kringen meer dan gewone be
tekenis gehecht in verband met de
naderende verkiezingen. Gelijk ver
wacht werd is reeds de aankomst van
de Prinses gepaard gegaan met een
demonstratie.
Ongeveer een uur voordat de Prin
ses arriveerde, verbrak een menigte,
toen iemand uitriep: „Daar komt ze"
het politiecordon voor het Kasteel.
Vrouwen gilden en vele mensen wer
den onder de voet gelopen. Kinderen
werden tegen de hekken van het
kasteel platgedrukt. Toen de Prinses
in haar auto arriveerde was de orde
nog niet geheel hersteld en moest de
politie 20 minuten lang vechten om
een weg voor haar te banen naar de
toegang tot het kasteel.
De menigte drong op achter de
auto en ongeveer 500 personen wisten
de binnenplaats te bereiken tot aan
de trappen van het paleis.
Weersverwachting, geldig tot
vanavond:
Overdrijvende wolkenvelden met
overwegend droog weer. Meest
krachtige. Westelijke wind. De
zelfde of iets hogere temperaturen
dan gisteren
Vandaag: zon onder 19.31 uur.
Maan op 18.51 uur. Morgen: zon
op 5.49 uur. Maan onder 5.55 uur.
Velen wierpen bloemen naar de
auto op haar tocht van Luxemburg
naar het kasteel Laeken. Royalisti
sche gezinden verzamelden zich aan
de grens en riepen om de terugkeer
van de Koning.
Er werden vlugschriften verspreid
met de uitnodiging Prinses Josephine
Charlotte een vorstelijke ontvangst
te bereiden.
Gisterenavond woonde de Prinses
in het Paleis voor Schone Kunsten
te Brussel een" uitvoering bij van de
Mattheaus-Passion. Toen men ver
nam, dat de Prinses bij de voorstel
ling aanwezig zou zijn, werden de lo
ketten voor de plaatskaarten bestormd
en was de zaal binnen een uur uit
verkocht.
"^"AAR WIJ van het Centraal Distri-
butiekantoor vernemen zijn giste
ren nieuwe rantsoenbonnen voor tex
tiel in gebruik genomen. Deze nieu
we bonnen dragen het kenmerk „G
81", de oude bonnen met de opdruk
,E 81" blijven tot nader order geldig.
Deze laatste foto
van Prinses Eli
zabeth van Enge
land met haar
zoontje Charles
werd in het bou
doir van de Prin
ses in Bucking
ham Paleis te
Londen opgeno
men. Prinses Eli
zabeth wordt 21
April a.s. 23 jaar.
Donderdag beginnen de
besprekingen
TAE SULTAN van Djokjakarta is gis
terenmiddag met het vliegtuig
van de Unci te Batavia aangekomen,
naar hij zeide voor een verblijf van
enkele dagen vooi een oriëntatie, die
geen verband houdt met de voorbe
sprekingen voor de a.s. Conferentie.
Met hetzelfde vliegtuig arriveerden
enkele republikeinen, die wel voor
de voorbesprekingen kwamen. Ver
nomen wordt, dat Moh. Rum, de voor
zitter van de republikeinse delegatie,
vandaag in verband met de bespre
kingen te Batavia zal aankomen.
In republikeinse kringen is men van
mening, dat de sultan van Djokja zijn
denkbeelden ten aanzien van de te
rugkeer van de republikeinse leiders
naar Djokja zal uiteenzetten.
Uit gezaghebbende bron wordt ver
nomen, dat de voorbereidende bespre
kingen Donderdag a.s. zullen begin
nen.
p. J. v. MEGCHELEN, 59 jaar, was
tijdens de bezetting hoofdredac
teur van het A.N.P. Gisteren stond
hij deswege voor de rechter in Den
Haag en hij hoorde aan het slot van
de zitting tegen zich eisen: 12 jaar
gevangenisstraf met aftrek, ontzetting
uit de beide kiesrechten en uit het
recht om ambten te bekleden.
Beklaagde werd ervan beschuldigd
tijdens de bezetting medewerkers, cor
respondenten of redacteuren te heb
ben ontslagen, omdat zij naar zijn
inzicht niet voldoende anti-Engels of
pro-Duits waren in hun berichtge
ving. Bovendien beeft hij mede-op
gericht de ij F' van voorlichting
voor de Pers en het Verbond van Ne
derlandse Journalisten, waarvan hij
tot aan de capitulatie voorzitter is ge
weest.
De procureur-fiscaal was van oor
deel, dat een hoofdredacteur van het
A.N.P. geacht kan worden een motor
voor de Duitse propaganda te zijn ge
weest. Ernstig werd hem aangerekend
dat hij vele journalisten brodeloos
maakte door hen te schrappen van de
beroepslijst, omdat zij „geen begrip
toonden voor de nieuwe orde". De uit
spraak is op 25 April a.s.
DE C.C.D. heeft
te Groesbeek, in
samenwerking
met de Sierteelt
centrale. de
landbouwer P. en
zijn zoon gearres
teerd. In de
schuur van P.,
werden 50 zakken
met in totaal 60
duizend bloem
bollen aangetrof
fen. Men ver
moedt dat van
hieruit ongeveer
20.000 bollen als
smokkelwaar
over de Neder
lands - Duitse
grens zijn ver
dwenen.
DURGEMEESTER Verbrug'ge van
Waterlandkerkje opende, als voor
zitter der commissie van toezicht, deze
druk bezochte bijeenkomst. Hij heette
allen hartelijk welkom en wees op het
zeer grote nut dezer school voor ge
heel West-Zeeuwsch-Vlaanderen.
Door ziekte van de directeur, de
heer van Dijk, had de leraar A. de
Roo zijn taak overgenomen. Hij begon
met zijn leerlingen te ondervragen
over plantenzieken, dierlijke bescha
diging en boekhouden. Uit de antwoor
den bleek dat de jongens niet nutte
loos de school hadden bezocht en al
deze onderwerpen flink onder de knie
hadden. Hierna wisselde leraar Loo-
mans met zijn leerlingen van gedach
ten over de bedrijfsleer. Hierna brak
de pauze aan waarbij verversingen
werden aangeboden.
Na de pauze zette dierenarts H. van
TAE LANDDAG van het land Noord-
rijn-Westfalen heeft zijn goedkeu
ring gehecht aan een nieuwe verkla
ring van minister-president Arnold
over de grenscorrecties, waarin ge-
biedsafseheidingen nogmaals worden
afgewezen als onverenigbaar met het
volkenrecht en met de Europese ge
dachte. Minister Arnold heeft in deze
verklaring bepaalde concrete voorstel
len gedaan, „teneinde aan bepaalde
verlangens der Westelijke landen te
voldoen zonder tot eenzijdige opge
legde gebiedsafstand over te gaan".
Zo stelde hjj voor Duitse hulp te
verlenen voor de uitvoering van de
IJssolmecrwerken en een autoweg aan
te leggen door Duits gebied ter ver
binding van de Limburgse mijnstreek
met Noord-Nederland. Ook het recht
tot exploitatie van koleniagen zou
volgens hem bü verdrag aan Neder
land kunnen worden gegeven.
Aan de Belgische Regering bood
Arnold aan op Duitse kosten een
spoorweg op Belgisch gebied te leg
gen, waardoor de verkeersmoeilijkhe
den in het gebied van Monschau zon
der grenscorrecties zouden kunnen
worden opgelost.
HISTORISCHE DATUM.
Het algehele herstel,
van Rotterdams haven,
aldus deelde burgemees
ter Oud, mee zal in Octo
ber van dit jaar een feit
zijn. De mate van herstel
van het havenverkeer
laat zich aflezen uit de
volgende cijfers: het ha
venverkeer omvatte in
1946: 4500 schepen, in '47
6000 in 1948: 8500 en dit
jaar hoopt men de 10.000
te halen.
"yOLGENS de Haagse correspondent
van Reuter zullen de wijzigingen
23 April worden uitgevoerd.
Dinsdag zouden tussen Engelse en
Nederlandse autoriteiten te Arnhem
de laatste besprekingen hierover ge
voerd worden. In dc „zak" bij Sittard
waar de bevolking ongev. 6000 zie
len telt, zou ongeveer 70 man maré
chaussee de plaats van de wegtrek
kende Duitse functionarissen en poli
tie onmiddellijk innemen. De maré
chaussee zou vergezeld worden van
80 douane-beambten. Men verwacht,
dat met de inschrijving van de be- j-
ners ongeveer twee dagen gemoeid
zullen zijn. Het Nederlandse bestuurs
apparaat aldaar zal naar schatting on
geveer 250 man bedragen. Het Duits
zal de voertaal blijven op de negen
schooltjes in dit gebied, doch er zal
een pmbulant onderwijzer benoemd
worden om in het Nederlands les te
geven.
Woensdag zal een officieel
communiqué worden uit
gegeven van de West-
Duitse parlementaire com
missie, die het Bezettings
statuut moet behandelen.
Donderdag beginnen dan
de besprekingen met de ge
allieerde militaire gouver
neurs. Alle West-Duitse
Minister-presidenten ko
men vandaag naar Bonn
om met dr Adenauer be
sprekingen te voeren. Hoe
Federatief Duitsland eruit
ziet, toont u bovenstaande
kaart.
Voor provincie, gemeenten en
polders
AAN DE PROV. ZEELAND is
voor dit jaar tien millioen toe
gewezen voor het uitvoeren van
weg- en waterbouwkundige werken
Dit geld zal worden verdeeld over
de provincie zelf, over de gemeen
ten en over de polders en water
schappen.
Het ligt thans in de bedoeling van
Ged. Staten om een provinciaal ad
vies, orgaan in het leven te roepen,
dat de urgentie der verschillende
werken te beoordelen, heeft. Behalve
enkele leden van G. S. en vertegen
woordigers van gemeenten en pol
ders, zullen in dit orgaan zitting heb
ben, ir. Glerum van de Wederop
bouw; ir. Swaters van de Prov. Wa
terstaat en de heer Oorver, directeur
van het Gew. arbeidsbureau.
Dit Adviesorgaan zal aan de
hand van concrete gegevens aan
Ged. Staten moeten adviseren, wat
tot uitvoering dient te komen. Het
zal de bevoegdheid bezitten om, in
dien dit nodig mocht zijn, gelden
voor de éne categorie over te heve
len naar de andere. Voorlopig zal
hiervan zeker geen sprake zijn, maar
het is niet ondenkbaar, dat op het
laatst van het jaar, wanneer het
éne „potje" jeeg is en dringend hulp
nodig is, uit het andere „potje", dat
nog een zichtbare bodem heeft, wat
zal worden overgeheveld.
In 't algemeen moeten de plannen,
die de f 15.000.te boven gaan, niet
alleen door de provincie worden be
keken, maar ook door Den Haag.
de Vijver de ondervragingen voort over
Veeteelt en Veeziekten. Op geestige
wijze wist hij 'de leerlingen en aan
wezigen voor zijn vragen te interesse
ren. Als laatste ondervrager trad op
de heer P. Klaasen met als onderwerp
de fruitteelt. Hierna waren we aan het
voornaamste punt van het programma
gekomen, n-1. de uitreiking der diplo
ma's, Wegens ziekte van de directeur
reikte diens echtgenote, mevr. van
Dijk, de door dr Huizinga, als oud
inspecteur der Rijkslandbouwscholen
geschonken medaille voor de beste
leerling, die een gemiddelde boven
de 8 gehaald had, uit. De gelukkige
leerling was de heer W. Maljaars uit
Oostkapelle, welke in de 22 vakken 184
punten had behaald, voorzeker een
pracht-prestatie. Mevrouw van Dijk
merkte nog op dat de 2e klas buiten
gewoon goed was geweest. Er waren
drie leerlingen met een gemiddelde
van meer dan 8. Dit waren o.m. P.
Drees uit Hoofdplaat en Jan van Driel
uit Groede, Welke belden een nuttig
geschenk ontvingen in de vorm van
een boek Hierna deelde de heer De
Roo de diploma's uit, welke werden be
haald door:
Hil van Rie, Aardenburg, J. Flik-
weert, Breskens; Iz. Risseeuw, Cad-
zand: J. van Driel, V. Govaert en J.
Risseeuw, Groede; A. Neijt. Hoek; F.
Dees, M. Scheele, Ant. Timmermans
en Jac. Verplanke. Hoofdplaat; W.
Maljaars. Oostkapelle; Com. Scheele,
Overslag; G. Dierikx en C. de Putter,
Schoondijke; J. de Badts, F. Ceule-
naere en A. Dhoore, Sluis; J. de Bruij-
ne. H. Haak en Jac. de Putter, Water
landkerkje; P. Dekker en A. Kunst,
Zuidzanöe.
FELICITATIES.
JJierna nam de voorzitter het woord,
hij feliciteerde dc gediplomeerden
en hun ouders en hij gaf de jongens
tevens een waarschuwing mee om niet
te realistisch te zijn en steeds een
open oog te hebben voor de moeilijk
heden van hun evenmens.
Mevr. van Dijk feliciteerde de leer
lingen namens haar man met het be
haalde succes.
Uit de aanwezigen nam de heer de
Bruijne het woord en dankte namens
de ouders de leraren voor het gegeven
onderwijs.
Vervolgens hield burgemeester Van
Rosevelt van Schoondijke een toe
spraak, waarna hij een tekening liet
zien van de nieuw te bouwen school.
Hij hoopte dat de volgende uitreiking
in dit gebouw zal mogen geschieden.
Verschillende gemeenten hebben reeds
een bijdrage in de kosten toegezegd.
Nadat nog het woord was gevoerd
door de heer De Clerck dankte de leer
ling A. Kunst uit Zuidzande namens
zijn klasgenoten op vlotte wijze, allen
die er toe hebbij bijgedragen om het
hen mogelijk te maken dit diploma te
behalen.
(Speciale reportage)
TTALIMANTAN BARAT is 4 maal Nederland, maar het lijkt groter. Bij rei
zen door dit gebied raakt men onder dc induk van de eenzaamheid der
dorpen, de gelijkvormigheid van het landschap schept een sfeer van uiterste
verlatenheid, de rivieren stromen eindeloos cn eender door het lage land.
In een dergelijk gebied lijken de moeilijkheden groter, dc mogelijkheden
gigantischer.
OP HET DEK.
TAAGEN was ik op de Kapuas. Op
het dek van de rivierboot zaten
de mensen, stil en onbewegelijk bijna,
te kijken naar het landschap. De
kinderen maken geen geluid. Er waren
wat Pakistanners aan boord, die met
grote gebaren hun gebed deden naar
het Oosten. Over dit alles komt, on
merkbaar bijna, de avond. De passa
giers rollen hun matjes uit en slapen,
dicht op elkaar gepakt. Soms stopt
zo'n boot om wat vracht af te zetten
in de minuscule dorpjes „aan de ri
vier". Koelies dragen de ruim honderd
kilo zware zakken, zwijgend in de
duisternis en de regen.
Dan begint weer het stampen van
de motor en het ruisend breken van
het water aan de lx>eg. De eenzame
boot op het brede watervlak, voorbij
de bossen, de eeuwig-groene muur langs
de oever, en de golvende heuvels aan
de horizon, uur na uur.
Deze stille wereld staat ook gebogen
rond de kleine plaatsen. Sanggau bij
voorbeeld. Er wonen met Europeanen,
veel Chinezen, een schaarse Dajak. De
politiemannen groeten er stram aan
hun Australisch-gekrulde hoeden.
In de pasanggrahan verschijnt af
cn toe een tournerend ambtenaar, een
controlerend officier, een koopman.
Een enkele rammelende auto komt
voorbij, 's avonds stampt in de stilte
de motor van de electriciteitscentrale,
prauwen varen sierlijk onder de grote
hangende brag de Sungai Sekajam op.
Het leven is erg stil. Meer plaatsen
zijn zo te noemen.
Sintang, aan de splitsing van de
Kapuas en de Sungai Melawi. Een
reusachtig huis van de assistent-resi
dent, wat missionarissen, een tangsi en
de verspreide huizen. Neem de plaat
sen ten noorden van Pontianak. Sam
bas, Singkawang, Pemangkat. Neem de
Da jak-kampongs, het „rumah pand-
jang". het ene grote huis" waarin de
hele kampong samenwoont. Zij liggen
stil in de zon of de regen; dë uren
verdwijnen geruisloos achter rubberbo
men of klappertuinen.
Zowel de uitgestrektheid als de stilte
van dit land maken een diepe indruk.
Zij geven veel tijd tot denken. En luis
teren.
VRAGEN.
„J^andwegen zijn er weinig en zij zijn
niet zo best. Waterwegen zijn af
hankelijk van de moessons."
West-Borneo heeft bijna geen ver
binding met de rest van Borneo. Grote
schepen uit andere delen van de Ar
chipel kunnen de haven niet binnen,
omdat de monding van de Kapuas is
verzand. De KM kan niet genoeg vlieg
tuigen inzetten, omdat er weinig wa
tervliegtuigen voorradig zijn."
„Dit jaar was er een begrotingste
kort van 14 millioen. Vorig jaar was
het 8 millioen. Verwacht wordt, dat
Batavia de tekorten het volgende Jaar
niet meer kan aanzuiveren. Zal er dan
nog genoeg geld zijn om de projecten
uit te voeren, die zijn opgemaakt voor
het inlopen van de achterstand?"
„Hoe krijgen we hier genoeg men
sen, hoe komen we aan goede Indone
sische bestuursambtenaren?"
Het zijn vragen, zinnen uit gesprek
ken. Dingen om te overdenken in de
stilte. In vergelijking met de andere
deelstaten staat West-Borneo er nu
-'et zo slecht voor. Voor de ont
wikkeling in de toekomst moeten we
afwachten en werken. Werk. voor de
employé van de KPM, Nico Engels uit
Pontianac, waar de aankomst van een
„nieuw meisje uit Holland", „the talk
of the town" is, voor de Roosendaalse
korporaal, die in Pontianak de telefo
nie onder zijn hoede heeft, de assis
tent-resident Stuttersheim uit Sang
gau, de planter Joachim, aan de rand
van de Kapuas, de missionaris en de
zendeling, de mensen op de kantoren
en de landerijen, de vissers en de
kooplui, voor al deze mensen in dit
uitgestrekte gebied, waar iedere 8
mensen één vierkante kilometer tot
htm beschikking hebben. Veel werk,
voor de toekomst van West-Borneo,
het land van de stilte.
IJET wil nog niet erg vlotten met
de samenstelling van de ge
mengde commissie, die de kwestie
van de havens en waterwegen
moet onderzoeken. Op de Benelux -
conferentie in Den Haag wisten de
Nederlanders dadelijk drie leden
aan te wijzen, twee hoge ambte
naren en de heer Brautigam. Van
Belgische zijde treuzelt men ech
ter nog. En dat schijnt hem te-
zitten in de aanwijzing van de heer
Brautigam. We hebben onze me
ning reeds gezegd over het kabaal,
dat tegen dit lid is aangeheven op
grond van een rapport, dat hij had
uitgebracht ten behoeve van de
Partij van de Arbeid. Een rapport,
dat geheel los van zijn benoeming
stond, dat daaraan zelfs vooraf
ging, maar dat wereldkundig werd
door welke oorzaak dan ook
op een psychologisch zeer onge
schikt ogenblik. Doch ook afgezien
daarvan ziet men in bepaalde
Belgische kringen in de heer Brau
tigam een exponent van specifiek
Rotterdamse belangen en daarom
acht men hem minder geschikt
voor zulk een commissie, die het
vraagstuk in breed Benelux-ver-
band zou moeten bekijken.
J^u geloven wij, dat die redene
ring niet helemaal klopt. Rot
terdam is maar niet een onderge
schikt stadje, welks wel en wee
voor het grote geheel niet zo erg
belangrijk zou zijn. Wij Nederlan
ders zien in de wederopbloei van
het zwaar gewonde en geschonden
Rotterdam wel degelijk een be
langrijk brok nationaal belang. En
in het Benelux-geheel zal voor
Rotterdam toch ook altijd een
grote taak zijn weggelegd. Als wij
opkomen voor datgene wat we
zien als de rechtmatige belangen
van Rotterdam, hebben we daar
toe evenveel recht als wanneer de
Belgen zich inspannen om voor de
grote Scheldestad een toekomst
van bloei en welvaart te verzeke
ren.
Men kan dan ook moeilijk vol
houden, geloven we. dat met de
aanwijzing van de heer Brautigam
een particularistisch of een streek-
belang voorop zou zijn gesteld door
Nederland.
foch was en is het ook onze me
ning, dat er iets eenzijdigs zit
in de aanwijzing van de heer Brau
tigam alleen naast de twee Haagse
heren. We hebben onmiddellijk het
pleit gevoerd voor het mede-
opnemen van een vertegenwoor
diger uit het Brabants-Zeeuwse ge
bied in de commissie. Het argu
ment dat daartegen uit Den Haag
schijnt te zijn aangevoerd, is van
percies dezelfde aard als dat wat
de Belgen tegen Brautigam oppe
ren: „We moeten geen expo
nenten van specifieke streekbe-
langen in deze commissie hebben
Maar, mijne heren, is het U nog
niet bekend, dat de streek tussen
de twee grootste havensteden in
het Benelux-gebied van enorme
nationale en internationale bete
kenis zal moeten worden, als men
van een harmonische uitgroei dei-
Economische Unie verzekerd wil
zijn? En als men deze overweging
tot het Nederlands-nationale plan
wil beperken, staat het dan niet
vast, dat met het dienen van de
toekomst van dit gewest, ook een
groot nationaal belang wordt ge
diend?
We willen daarom, ook in het
Nederlands-nationale kader met
beslistheid nog eens het pleit op
nemen voor een uitbreiding dei-
Nederlandse vertegenwoordiging
met een nationale figuur, afkom
stig uit het Zuiden.
Dat zal het vertrouwen in de
Commissie versterken en wellicht
ook onze Belgische vrienden over
hun treuzelingen heenhelpen.
Namen noemen willen we niet.
Als men ons maar niet aan boord
komt met de bewering, dat een
nationale figuur alleen maar ten
Noorden van de grote rivieren ge
vonden kan worden.
Acht dagen het water op
£)EZE WEEK vertoeven 48 Antwerp
se schooljongens in Zeeland. Za
terdag zijn ze uit de Vlaamse haven
stad in twee tjalken vertrokken. De
beide boten zijn geheel omgebouwd
voor de jeugd. Oorspronkelijk waren
het zeilschepen, maar nu zijn ze voor
zien van een sterke motor, terwijl
ook ruime wandkooien zijn aange
bracht.
Op het dek werden banken geplaatst,
waar de jongelui bij mooi weer van
kunnen genieten. Voorts kregen de
tjalken een laagje verf, zodat ze reeds
van verre een frisse indruk maken.
DE OPVARENDEN.
Aan boord bevinden zich 48 jongens
met hun begeleiders. De knapen
zijn allen van 14—16 jaar oud. Hun
trip naar Zeeland zal acht dagen du
ren. De bedoeling is het de eilanden
te bezoeken en bezienswaardigheden te
Weineldinge, Vlissingen. Middelburg
Tholen. Zierikzee, e.a. te bekijken.
Tijdens de reis zal hun kennis tevens
verrijkt worden met de eerste beginse
len der navigatie, het zeilen en het
waterleven.
