koos
Hef wachten is op de bedrijfsorganisatie
Honderd jaar geleden stierf Koning Willem II
ïanen
THEE
Republikeinen toch naar
Djokja
Voorlichting
itoren
Dan komt de medezeggenschap
concreet aan de orde
IN 'T KORT
Vorst, die op de bres stond voor onze vrijheden
JAN MERTENS ZEGT:
„Ich habe es nicht
gewusst
foon 8863
„WILDE J
DE, K.L.M. heeft de luchtlijn naar
Bazel opgeheven wegens onvol
doende passagiers.
Zij vielen voor het
vaderland
Ouden van dagen
krijgen bijslag
De B. F. O. richt zich naar de Veiligheidsraad
Subsidie van f 1.- voor
100 k.g. te stomen
aardappelen
TILBURG 17 MAART 1949
Later opklarend
Drie Hongaarse
Bisschoppen
in ziekenhuis
1u or gaan een faw
Imvattcnd preparaat
*r gaan-therapeutisch*
j - versterkt het tand-
uur en bestrijdt tand.
tandcream is uit
end verkrijgbaar bij
hekers, drogisten en
per i aalbranche.
LLEN
emmiog met
j zingen, die
:n wstrekt.
^LViT ever*-
aecr de per
il of het haar
en Haag.
JJF
isch,
neel,
eden
oerd.
856-0O
74 ct.
70
64
58
VAN DER STEEN
yyTgnEJAARGANG ****"No. 1331
1ZZrc N-V. Uitgevers mi) Neerland!*
elke werkdag. Bureau: Breda.
JSÏratraat 16. Tel.: Redactie 8181, Admini-
ütBTIS. Redactieraad: A. F. J. Aernoudts,
tHootegem. A. E Langenhorst, Mr. Dr.
f t'j VI Mes, Mr. H. B. B. de Rechter. Hoofd-
Arf«rteur: j j H. A. Bruna Abonnements-
w<tfbii vooruitbetaling 3.90 per kwartaal,
oost S-15, per week (uitsluitend bij niet-
^.Cjteiling) 0.30. Losse nummers 8 cent.
?trek no. 278841. Prijzen van buitenlandse
abonnementen worden op aanvraag verstrekt
fiW
Voor God, Koningin en Vaderland
WOENSDAG 16 MAART 1 P-W
Advertentieprijs voor de gehele oplage: 055
per m/m. (Ingezonden Mededelingen 0.60
per m/m). Voor advertenties van plaatselijke
aard uit Zeeland, uitsluitend in de Zeeuwse
editie 0.10 per m/m. (Ingezonden Mede
delingen 0.25 per m/m). Staatwerk 3 cent
per m/m extra. Incasso wordt berekend. Voor
prijzen van de rubriek ,,'t Kleintje wordt
verwezen naar de desbetreffende rubriek.
Inzendingen op advertenties, welke de uit
gevers om redenen te hunner beoordeling niet
verlangen af te geven, worden vernietigd.
^^Tde Zeeuwse Eilanden: GOES, Westsingel 75. Telefoon 2236 Bureau voor Zeeuws-Vlaanderen: HULST. Dubbele Poort 7. TelefoonlOA iBjjbureaux: OOSTBURG, Nieuwstraat 22. Telefoon 35; TERNEUZEN, Axelsestraat 166. Telefoon-14.
Tk zie me alWitte wa, zo gauw ik medezeggenschap heb gekregen,
krfgde gullie allemaal een dag ,vrij."
Peze woorden klonken luid door het interieur van de BBA-bus, welke
02_ een aantal van hun werk huiswaarts kerende werkers vervoerde,
jn wa' zoude gij doen Dirk", voegde de spreker er aan -toe.
„Ik", zei Dirk, „ik zou eh..." Maar hij kwam niet verder. Niet alleen,
omda' het probleem hem kennelijk wat te geleerd was, maar ook omdat hij
geen al te ruime kans kreeg.
„.Schei maar uit", viel een derde hem in de rede, „en gadoe-eigen eerst
maar 's organiseren." Toen keerde hij zich tot de eerste spreker. „Jan", zei
h(j, „Jan, gü zijt een royale vent, maar veul verstand hèdde daarom niet
van medezeggenschap vader.„!"
„Dat kan ook niet", repliceerde deze adrem en daarop ging de draad
van het gesprek verloren in een cacaphonie van kwinkslagen, welke elke
geregelde gedachten wisseling uitsloot. Het enige, dat als het ware in de
sfeer rond de opgewekt pratende mannen bleef hangen, was, dat de inlei
ding er van teruggreep op de jongste Vastenbrief van het Nederl. Episco
paat. Die is ingeslagen, dachten wij. Daar moeten wü meer van weten.
medezeggenschap
„Tn orde", zei Jan Mertens, toen wij
'-*■ hem als voorzitter van de K.A.B.
aan de telefoon kregen. Maar van
middag niet. Dan heb ik een vergade
ring en vanavond ook niet. Dan heb ik
er een, die wel tot drie uur vannacht
kan duren. Morgenochtend, dan om
10 uur."
Hm, dachten wij, voorzitter te zijn
van de Bredase diocesane Arbeiders
weging, biedt blijkbaar niet veel ge
legenheid tot dagdieverij en jawel
hoor. Toen wij de volgende ochtend
ÜEN DAME uit Boston heeft het
bestaan om een jongen tien
jaar lang onafgebroken in een
kamer op te sluiten. „Hij zag er
uit als een wild beest", zei de ka
pitein van de politietroepen. Zijn
haar hing wild en verward over
zijn schouders, zijn broodmagere
benen waren krom van de Engelse
ziekte. Hij was gekleed in twee
jurken van zijn zuster.
Dese „wilde jongen" wist niet,
of hij een jongen of een meisje
was. Een appel of een sinaasappel
bleek hij nooit te hebben gezien.
Hij keek naar een kat en vroeg:
„Wat is dat?". Spreken kon hij
slechts in gebroken zinnen. De
„dame", mrs. Sullivan, komt van
daag voor de rechter. Ze wordt
beschuldigd van „verwaarlozing".
/PARAGES mogen „kleine service"
niet meer in rekening brengen. Dit
hondt o.a. in: controle bandenspan
ning, benzine-voorraad e.d.
TYE BESPREKINGEN over het Ver
drag met Oostenrijk te Londen
zijn zo goed als doodgelopen. Men
verwacht, dat de conferentie binnen
kort zal worden verdaagd.
T\E EERSTE KAMER debatteerde
gisteren over de verplichte deel
neming in een bedrijfspensioenfonds.
Geen resultaat werd bereikt. De. zit
ting wordt voortgezet om 1 uur van
middag.
jyjONTGOMERY heeft sterk aange
drongen op terugzending binnen
afzienbare tijd van een groot gedeel
te van de 80.000 man sterke Neder
landse troepenmacht in Indonesië.
gEN MOTIE VAN WANTROUWEN
tegen de Franse Regering werd
gisteren met 380 tegen 228 stemmen
verworpen. De motie werd door de
communisten ingediend, omdat de Re
gering geweigerd had opnieuw een
debat over Indo-China toe te staan.
QOEBITSJEF en zijn helpster Judith
Coplon komen op 1 April a.s. te
New-York voor de rechtbank wegens
spionnage.
SENATOR ALLEN ELLENDER, fi-
libusterde tegen het filibuster-
voorstel: hij sprak twaalf uur achter
elkaar. Wat hij daarna deed vermeldt
het bericht niet.
J)E HAAGSE KOOPMAN J. V. leen
de bij stukjes en beetjes zeven ton
bij elkaar. Af en toe betaalde hij ook
nog eens iets terug. Voor de rechter
verklaarde hij gisteren, dat het nooit
zijn bedoeling was geweest iemand op
te lichten.
JJE BELGISCHE luchtstrijdkrachten
worden gereorganiseerd. Dat kost
voor 1949 minstens 540 millioen fres.
JJEVIN EN SCHUMAN zullen naar
Washington reizen om daar 4
April het Atlantisch Pact mede te on
dertekenen. Wanneer Portugal snel
beslist (en daar is sprake van) kan
het op die dag precies nog meedoen.
^JAPELS EN TURIJN maakten gis
teren demonstraties mee tegen de
aansluiting van Italië bij het Atlan
tisch Pact. Er vielen vele gewonden
en talrijk waren de arrestaties.
om 10 uur present waren, stond er al
een meneer naarstig te informeren
naar de voorzitter. Een minuut later
meldde zich een tweede en reeds
vreesden wij er op over te zullen
schieten toen de heer Mertens ons
zijn kamer wist binnen te loodsen.
Een half uurtje had hij gezegd en
om geen tijd te verliezen, liet hij er
geen gras over groeien, Over het on
derwerp, bedoelen wij.
Die derde spreker in de bus had ge
lijk, begon onze gastheer. Jan had
nog geen al te heldere kijk op de
medezeggenschap welke het Epis
copaat voor de arbeider, laat ons
zeggen: voor de werker, opeist. Dat
kan ook bezwaarlijk anders, want
tenslotte leven wij op de drempel
van twee werelden en welke ont
dekkingsreiziger kent het land dat
hij nog nooit betreden heeft! Con
creet genomen, zullen wij het pas
betreden als de wet op de publiek
rechterlijke bedrijfsorganisatie en
de wet op de ondernemersraden
aan de orde komen.
Intussen is het toch wel goed er hier
nog eens de aandacht op te vestigen,
dat de Bisschoppen spreken van een
„zekere" medezeggenschap. Er kan
immers geen sprake zijn van persoon
lijke medezeggenschap.
Ieder zijn stiel, zegt de boer, en
wie zou durven beweren, dat men
voor bv. een directeurschap van een
onderneming niet een bepaalde ken
nis en kunde nodig heeft, welke
niet aan iedere bedrijfsgenoot gege
ven is.
Als er dus van medezeggenschap
sprake Is, dan zal het natuurlijk niet
die zijn, welke de zaken op haar kop
zou zetten of in de richting van so
cialisatie zou drijven.
BRANDENDE HARTEN
Dat zijn de mannen, die de branding
van de strijd onzer beweging voor
betere sociale voorwaarden niet heb
ben gezien.
Onder hen zitten daarom ook sceptici
erf juist in deze hoek hopen wij, dat
de Bisschoppelijké brief en onze aan
sluitende activiteit de riodige trek
kracht zuUen uitoefenen.
Om dit onderwerp dan af te sluiten,
voeg ik er nog aan toe, dat juist uit
onze arbeiderskringen de wens is ge
komen om de Vastenbrief in druk in
handen te krijgen. Zie, dat is het
beste bewijs, dat de stof is ingeslagen.
Het beste bewijs ook, dat men het niet
bij het afkondigen van de brief wil
laten, maar met dit document in han
den zich een nieuwe toekomst wil ba
nen. Reeds nu zijn de kaders, de stu
dieclubs aan het studeren geslagen,
DAGDIEVERIJ
■e'en onderwerp afgesloten te verkla-
ren, is gemakkelijker geponeerd
dan gedaan, want terwijl onze volgen
de vraag een ander onderwerp in
luidde, dwaalden de gedachten des
ondanks weer terug naar het uit
gangspunt. Onze vraag luidde: Onder
alle onderwerpen, welke in de Vas
tenbrief worden aangesneden, trof
ons de opmerking over de gestage
arbeid, welke van elke werker wordt
geëist. Hoe denkt men in arbeiders
kringen daar over!
Slot op pag. 2.
TJToe staat men in arbeiderskringen
eigenlijk tegenover het onderwerp
Heeft men er vertrouwen in of is men
sceptisch gestemd.
De katholiek georganiseerde arbei -
der heeft stellig vertrouwen in de toe
komst. Een feit is echter dat er in
ons land nog heel wat ongeorganiseer
de mensen rondlopen en hun fout is,
dat zij geen idéé er van hebben, wat
de arbeidersbeweging in de loop van
haar bestaan reeds heeft bereikt. De
eersten hebben echter de resultaten
dikwijls onder hun ogen zien groeien
en als zij thans kennis nemen van de
Vastenbrief, dan weten ze, dat dit
weer kostbare richtlijnen zijn welke
door de organisatie geleidelijk uitge
werkt zullen worden.
Met dat al moge hieruit blijken, dat
wij als arbeidersbeweging en elk
harer leden afzonderlijk nog wel
wat werk hebben te verrichten en
in het bijzonder denken wij dan aan
de jonge arbeiders.
T\E REGERING maakt tot haar
leedwezen bekend, dat van
de Koninklijke Landmacht een
en veertig leden zijn gesneuveld
of tengevolge van oorlogsverwon
dingen zijn overleden:
Sold. Ie kl. H. J. H. in den Kleef
(Heijthuizen L.). Sold. H. J. Ein-
mahi (Kerkrade). Sold. Ie kl. J.
de Groot (Huizen, N.H.). Sold. R.
van Klinken (Nieuwweerdinge,
Dr.) Sold. Ie kl. D. de Kok. (Al-
blasserdam). Sold. J. B. Krops,
(Odoorn). Sold. H. F. Huttinga
(Velsen N.H.) Korp. C. Magielse
(Utrecht). Sold. M. W. Oppers,
St. Oedenrode) Sold. A G Orval
(Tegenlen L.). Sold. J. Sietses,
(Enkhuizen). Sold. Ie kl. W.
Breen (Gouda). Serg. N. H. Be-
dendsen (Oosterbeek). Korp. K.
van Dijk (Amsterdam). Serg. R.
H. Gademann (Didam). Sold. Ie
kl. G. van der Hout (Monster).
Sold. J. Huijsman (Schipluiden).
Sold. M. H. de Jong (Vleuten).
Sold. A. Ju, (Leiden). Sold. J.
Vermeulen Waddinxveen)Sold.
L. van Wilgen (Boskoop). Korp.
A. A. van der Hulst (Voorburg).
Sold. Th. M. Hermans (Rotterdam).
Sold. J. W. v. Winsen (Woerden)
Sold. Ie kl. T. G. M. Hulst (Bergh
GUL). Sold. Ie kl. H. Koppenaal,
Breezand AnnaPaulowna)Serg.-
maj. J. Rusman (Haarlem). Sold.
M. F. Ahaus, (Amsterdam, O.).
Sold. J. G. Windmeyer (Rotter
dam). Sold. P. J. Haanraats (Eij-
gelshoven). Korp. G. Hanssen
(Llessel gem. Deurne). Korp. J.
H. van Poortvliet (Nijmegen).
Sold. Ie kl. J. C. Dekkers (Eind
hoven). Sold. W. A. van Gerwen
(Valkenswaard)Sold. N. Sijm,
(Wieringermeer)Sold. P. S. Ha
ves (Horn L.). 2e It. jhr. G. J. A.
Schimmelpenninck (Zeist). Sold.
F. C. van Zundert (Hoeven N.B.)
Korp. C. Bouius (Nijmegen).
Serg. P. H. Schotte (Den Haag).
Serg. H. J. van Hassel (den Bosch)
L»
GESPREK MET RAUTER
tiet RIJKSINSTITUUT voor Oor
logsdocumentatie heeft zich diep
gaand bezig gehouden met het op
sporen van alles, wat zich heeft af
gespeeld rondom Rauter. Drs. L. de
Jong en prof. Posthumus haden o.a.
een gesprek met Rauter in de gevan
genis, waaraan we ontlenen:
Tijdens ons onderhoud met Rauter,
op 3 April 1947 in de gevangenis te
Rotterdam, confronteerden wij Rau
ter voor de eerste maal in onze ge
sprekken met het lot der Nederland
se Joden, die op zijn bevel opgejaagd,
opgesloten en gedeporteerd waren.
Fragmenten uit zijn brieven werden
hem getoond, waaruit een overijverig
jodenvervolger sprak. Passages wer
den voorgelezen uit een toespraak,-
door hem in 1943 gehouden, waarin
hij de S.S. tot onbarmhartig optre
den aanmaande. Er vielen lange pau
zes in het gesprek.
Zakelijk kreegt hij te horen, wat
er in Auschwitz, in Sobibor, op bevel
van zijn aanbeden Reichsfuehrer-SS
met zoveel tienduizenden mannen,
vrouwen en kinderen gebeurd was,
die h ij uit Westerbork doorgezonden
had.
„Ich habe es nicht gewust".
„Maar hebt u zich nooit afgevraagd,
wat het lot zou zijn van al die zuige
lingen en ouden van dagen en inva-
licen, die u midden in de winter in
goederenwagens naar Polen liet rij
den?" vroeg prof. Posthumus.
„Es war krieg".
„De mensen, die In 1942 doorgezon
den werden, waren op het jeind van
het jaar bijna allemaal al dood. Wan
neer de trein Westerbork verliet,
gingen de mensen hun dood tegemoet.
En die regering van u, deze heren
wilden de wereld regeren. Begrijpt
u nu misschien de afschuw, die wij
allen voelen en de schuld, die op het
Duitse volk rust?"
Rauter zweeg.
Een bedremmeld zwijgen. Voor het
eerst.
„Sie haben einer schachten Sache
gedient".
In de stilte viel slechts één woord
van Rauters lippen:
„Schicksal".
Verhoogde kinderbijslag voor
pensioentrekkers
TVE TWEEDE KAMER hield zich
gisterenmiddag o.a. bezig met en
kele kleinere wetswijzigingen. Zo
werd o.m. zonder stemming goedge
keurd het ontwerp tot het verlenen
van tijdelijke bijslag ingev. Noodwet
Ouderdomsvoorziening en tot wijzi
ging van de Kinderbijslagwet.
Tengevolge daarvan zal de bijslag
van ouden van dagen worden bepaald
op f 2.50 per maand v. gehuwden en
op f 1.50 voor ongehuwden. De kos
ten bedragen rond 6.5 millioen gld.
per jaar. De verhoging zal ingaan per
1 November 1948.
De kinderbijslag voor invaliditeits-,
ouderdoms- en wezenrentetrekkers
thans bedragende f 10 per kind en
per maand voor de eerste drie kin
dern en f 12.50 per kind en per maand
te rekenen van het vierde kind
wordt volgens het tweede ontwerp
verhoogd met f 1 per maand. De kos
ten van deze verhoging zullen naar
raming f 1.1 millioen per jaar bedra
gen. De voorgestelde verhoging zal
ingaan op 1 October 1948.
Albin Rauter, wiens verzoek om revisie van het over hem uitgesproken
doodvonnis is afgewezen, is nooit geheel de gevolgen van de op hem ge
pleegde aanslag bij de Woestehoeve te boven gekomen. Een foto van de
met kogels doorzeefde BM.W., waarin Rauter zich tijdens de aanslag
bevond, daags na het gebeurde.
VTOLGENS een U.P.-bericht in De
Maasbode heeft Dr. van Roijen in
een persconferentie verklaard, dat
Nederland wellicht zal instemmen met
de terugkeer der republikeinen naar
Djokja. Dit echter onder voorwaarde,
dat de Indonesiërs kunnen aantonen,
dat een dergelijk besluit niet zal lei
den tot „chaos en represailles".
Zodra de beslissing van de Veilig
heidsraad bekend zal zijn zal de Bij
eenkomst Fed. Overleg weer verga
deren, aldus meldde het Chinese dag
blad „Keng Po", volgens hetwelk de
B.F.O. haar houding zal laten afhan
gen van die van de Veiligheidsraad.
Het blad schrijft verder:
„In een gesprek met een woord
voerder der B.F.O. hebben wij verno
men dat, wanneer de door Canada
voorgestelde resolutie door de Veilig
heidsraad wordt aangenomen, de de
legatie van Oost-Indonesië aan de B.
F.O. een resolutie zal voorstellen,
waarin wordt verzocht, te Batavia
voorbesprekingen te houden tussen de
Republiek, de B.F.O. en de Regering
TN HET KADER van de maatregelen,
welke beogen een bestemming te
geven aan de aardappelen van oogst
1948, heeft de Minister van Land
bouw, ter stimulering van spoedige
afzet van voorraden niet meer con
sumptie-waardige aardappelen uit be
paalde gebieden van het land (spe
ciaal de kleistreken) tot de volgende
subsidie-regeling besloten:
Aan stomers van de uit bedoelde
gebieden gekochte en aangevoerde
aardappelen zal een subsidie worden
uitgekeerd van f 1 per 100 kg. verse
aardappelen met een normaal tarra-
gehalte.
Dit onder voorwaarde, dat voor
eigen rekening en risico wordt ge
stoomd en het gestoomde product aan
derden wordt verkocht, dan wel, dat
in loon wordt gestoomd voor hande
laren in (gestoomde) voederaardap
pelen. Het stomen door of in loon
voor telers geeft geen recht op
deze subsidie.
Voorts gelden de voorwaarden, dat
een contract met het Aan- en Ver
koopbureau voor Akkerbouwproduc
ten (A.V.A.) moet worden afgesloten
en dat voor 1 Mei'a.s. een minimum-
hoeveelheid aardappelen moet zijn ge
stoomd.
van Indonesië als vertegenwoordigster
van de Nederlandse Regering. Indien
de B.F.O. dit voorstel zal aannemen,
zal dit de eerste bespreking zijn tus
sen deze drie groepen".
Voorts vernam het blad, dat „de
delegatie voor de Ronde Tafel Con
ferentie uit één Indonesische delega
tie zal bestaan en niet uit een repu
blikeinse en een B.F.O.-delegatie, zo
als door Den Haag werd voorgesteld.
Naar aanleiding van dit laatste ver
nemen we van bevoegde zijde, dat
„Den Haag" geen enkel voorstel in
deze zin heeft gedaan. Instede daar
van is zowel aan de republikeinse lei
ders als aan de B.F.O. medegedeeld,
dat, indien de afgevaardigden zouden
geraken tot de vorming van één In
donesische delegatie, dit de Regering
slechts aangenaam zou zijn.
In 1924 legden twee beroemde skilo
pers, Arnold Lunn en Hannes Schnei
der, de grondslag voor de klassieke
Ariberg-Kandaharskiloop welke afwis
selend in Sankt Anton, Mürren en
Chamonix wordt georganiseerd. Bij
het zilveren jubileum van deze wed
strijd waren zowel de stichters, als
alle winnaars aanwezig, maar ook de
beide oudste Nederlandse prinsesjes
waren van de partij. Hier ziet men
Prinses Beatrix en Prinses Irene sa
men met Lunn (links) en Schneider
bij deze belangrijke sportgebeurtenis.
HAAGSE BRIEVEN
■J^OG niet zo lang geleden behan-
delde een der Limburgse bladen
het probleem van de combinatie van
st. atkundig hoofdredacteur van een
dagblad en van practisch politicus.
Het blad voerde een aantal bezwa
ren aan tegen deze combinatie, waar
over men verschillend kan oordelen,
maar die naar de mening van velen
inderdaad bestaan.
Hoe groter verantwoordelijkheid de
politicus draagt in het parlementaire
1< ven, des te ernstiger kunnen be
paalde bezwaren gelden èn ten op
zichte van de voorlichting die hij als
redacteur verplicht is te geven èn
ten opzichte van zijn politieke mede
werkers en niet minder van de re
gering of de regeringspersonen met
wie hij uiteraard voortdurend contact
heeft.
In bepaalde omstandigheden zal hij
zelfs, zoals in perioden van crises of
kabinetsformatie moeten zwijgen, kan
hij als gevolg van zijn staatkundige
positie geen voorlichting geven.
Maar aan de andere kant, hoe gro
ter zijn verantwoordelijkheid, des te
betrouwbaarder zal zijn voorlichting
zijn en des te meer overwogen, des
te groter dus ook de waarde van zijn
voorlichting voor het volk.
WANNEER een dergelijke redacteur
en met name de Staatkundig
Hoofdredacteur van de Volkskrant, die
tevens voorzitter der Katholieke
Tweede Kamerfractie is en wiens
voorzichtigheid bijna spreekwoorde
lijk is geworden, zich op bijzonder
felle wijze en voor niemand mis te
verstaan uit, dan moet daarvoor wel
een bijzondere reden aanwezig zijn.
Die reden heeft Prof. Romme aan
wezig geacht in het opzienbarende
hoofdartikel van het voorlaatste num
mer der Linie. Een artikel, waarin
„onwil" verweten werd aan de KVP
en derzelver fractie om de Indone
siërs de vrijheid te gunnen, dwz. de
Koninklijke rede van 1942 waar te
maken. Prof. Romme heeft niet
zonder pathos uiting gegeven aan
zijn verontwaardiging over een der
gelijke voorlichting. Maar tevens heeft
hi' in zijn Volkskrant-artikelen het
beleid van de Linie zelf ten opzichte
van het Indonesische probleem aan
de kaak gesteld, door uitspraken uit
onderscheidene recente artikelen van
dat blad te citeren, volkomen in strijd
met de opvattingen vermeld in het
artikel, dat om bovengenoemde reden
zijn verbazing en verontwaardiging
had gewekt.
De degelijke, rustige, weloverwogen
Maasbode heeft zich daarna aan de
zijde van Prof. Romme geschaard eri
de Linie bovendien gewezen op haar
eigengereide, alles-alleen-beter-we-
tende artikelen, op haar gebrek aan
tact.
En wat antwoordde de Linie? In een
der „mededelingen van de Redactie"
beperkte zij zich met te verklaren,
dat zij bij het gebruik van het woord
„onwil" er desondanks van overtuigd
was, dat de KVP-fractie oprecht het
welzijn van Nederland en Indonesië
op het oog heeft gehad. Dat alleen
een zakelijke afkeuring was geuit.
Geen woord van excuus over haar
dan wel bijzonder onduidelijke uit
eenzetting. die èn door de Volkskrant
èn door de Maasbode, om enkele
voorbeelden te noemen, zo geheel an
ders werd begrepen.
Ik ben overigens erg nieuwsgierig
naar het verweer van de Linie tegen
de argumenten van Prof. Romme be
treffende het beleid van dit week
blad op Indonesisch gebied. Ik neem
althans aan, dat dit verweer nog zal
komen, hoewel voor de Linie in dit
opzicht zeker geldt: You never can
tell.
reet, dat die beesten
litspier beschikken,
als de armspieren
Alleen koken helpt
al. Met 'n uitje.
Weersverwachting, geldig tot
vanavond:
Aanvankelijk zwaar bewolkt
met enige regen. Later wisselend
bewolkt met enkele buien. Mati
ge lot krachtige wind tussen N.-
West en Zuidwest. Ongeveer de
zelfde temperatuur als gisteren.
Vandaag: zon onder 18.45 uur.
Maan op 21.29 uur. Morgen: zon
op 6.51 uur. Maan onder 7.52 uur.
(II Slot)
ja ADAT in het voorgaande artikel
de levensloop van Willem II is
geschetst tot aan de stichting van
het Verenigd Koninkrijk, komt
thans deze tijd (1815-1830) aan de
orde. Na de plechtige bruiloft te St.
Petersburg woonde de prins beurte
lings in het Noorden en het Zui
den, met een onmiskenbare voor
keur voor Brussel en Tervueren. Uit
het gelukkig huwelijk werden vier
kinderen geboren, een gelukkig ge
zin, waarvoor de prins een goed
huisvader was.
De beroemde militair was evenwel
geen goed mensenkenner en geen po
liticus, n tegenstelling te' zijn va-
dei Dit leidde herhaaldelijk tot cor,
flirten door onberaden stappen van
de prins op het gebied van de bin
nen- en buitenlandse politiek De his
torie heeft hem intussen in het ge
lijk gesteld in vele gevallen waarin
hij van mening verschilde met zijn
vader ten aanzien van de tegenover
dp Belgische grieven te volgen poli.
tiek. Reeds in die tijd zelf koos eep
man als G. K van Hogendorp, In-
Willem I verwijderd van het poll
tieke toneel, onomwonden de zijae
van de prins.
De onbevangen eerlijkheid van de
prins en zijn goed hart maakten hem
meermalen het slachtoffer van pou-
tieke en andere intriganten, die he:
op zijn invloed of zijn bfurs gemunt
hadden In 1829 werd bij te Brussel
het slachtoffer van een internationale
gauwdief, die het verlaten paleis bin
nendrong en voor millioenen aan ju
welen roofde. Het werd een „cause
celèbre", die jaren gehangen heeft en
waarbij de goede naam van de prins
ernstig geschaad werd door allerlei ge
roddel, juist in de kritieke jaren van
het Verenigd Koninkrijk. Het is ove
rigens wel wat al te veel „van het
goede" om aan deze schandaalzaak
alléén één en dertig bladzijden te ge
ven (Hallema blz. 90121).
DE BELGISCHE OPSTAND, 1830
TJET failliet van de ongelukkig ge
voerde eenheidspolitiek trof de
prins van Oranje recht in" het hart
Het heeft hem nog dieper getroffen
dan zijn vader. Hij hield van het le
ven in de Zuidelijke Nederlanden, hij
had er vele vrienden, hij was er po
pulair. hij had telkens en telkens
weer gewezen op de misvattingen van
de regering, die moesten uitlopen op
een ramp. Zou hij die ramp nog kun
nen keren? Hij vprliet de troepen,
waarmee hij in Brussel de rust moest
herstellen, en begaf zich alléén te
midden van de revolutie. Levensge
vaar en verguizing door het grauw
telde hij niet, als hij de ramp maar
ko keren. Een kloeke eigenmachti
ge daad van de koning, de onver
wijlde afkondiging van bestuurlijke
scheiding, waar de prins op aandrong,
had de ontwikkeling van de revolu
tie wellicht nog in de kiem kunnen
smoren. Wederom aarzelde de koning
en riep de Staten-Generaal bijeen,
waarmee vele kostbare dagen verlo
ren w-~m. Inmiddels moest de voor
Brussel gebleven prins Frederik ge-
waDenderhand de" rust herstellen.
Toen hij hiertoe niet in staat bieek
en zich na weinige dagen van bloe
dige stratengevechten moest terug
trekken was de toestand hopeloos, al
besloten de Staten-Generaal nu tot
bestuurlijke scheiding.
Om die uit te voeren en zó de een
heid nog te redden, begaf prins Wil
lem zich naar Antwerpen. De sepa
ratistische beweging had evenwel van
Brussel uit, reeds zo ver om zich heen
gegrepen, dat er volgens de Belgische
adviseurs van de prins maar één kans
meer overbleef voor het Huis van
Oranje, n.l. deze, dat de prins zich
aan het hoofd stelde van de hele „na
tionalistische" beweging. Dan zou la
ter, als de prins zijn vader in het
Noorden opvolgde, het Koninkrijk der
Nederlanden kunnen worden hersteld.
De mislukking van deze laatste po
ging, die door de separatisten te Brus
sel werd afgewezen, betekende het
einde van het Verenigd Koninkrijk
(October 1830).
DE TIENDAAGSE VELDTOCHT
1831
T)E conferentie der grote mogend-
heden te Londen bekrachtigde de
scheiding en herstelde de voormali
ge grenzen. Willem I aanvaardde de
ze regeling, maar de Belgen wezen
haar af (om Limburg en Luxemburg)
Toen ontwierp de conferentie een
nieuwe regeling, die veel gunstiger
was voor België. Willem I riep nu zijn
volk te wapen om zijn rechten te ver-
dedigén.
Prins Willem verzamelde zijn troe
pen in Noord Brabant, trok België
binnen, scheidde de twee Belgische
legerafdelingen, versloeg het Maasle
ger'bij Hasselt en het Scheldeleger
bij Leuven. Op twintig kilometer af
stand van Brussel kreeg hij bevel te
rug te trekken, daar er een Frans
leger op komst was om de besluiten
van de conferentie kracht bij te zet
ten.
Prins Willem trok zijn troepen te
rug naar Noord Brabant, waar ze ge
legerd bleven tot 1839, omdat Willem
I de derde scheidingsregeling, een
compromis tussen de beide vorige,
niet wilde aanvaarden.
HOOFDKWARTIER IN TILBURG
1831—1839
TAE jaren, die de prins in Tilburg
doorbracht, zijn van uitnemend
belang geweest voor de geschiedenis
van Nederland. De prins leerde er
van zeer nabij het katholieke Bra
bantse volk kennen, waarderen en
liefhebben. Anderzijds was het voor
het Brabantse volk een bevrijding uit
een eeuwenoude minderwaardigheid
dat het zijn volle vertrouwen, zijn
aanhankelijkheid en zijn liefde met
terdaad kon tonen aan het Oranje
huis, dat thans in zijn midden ver
wijlde in de persoon van "de sympa-
tieke prins, die eenmaal koning zou
worden.
En 'iet was wel een zeer gelukkige
omstandigheid, dat het Brabantse
volk en de Katholieken van Bra
bant en Nederland de prins op de in
tiemste en meest overtuigende wijze
konden naderen in de persoon van
pasto-r Zwijsen, die eenmaal de
eerste aartsbisschop van Utrecht zou
worden va" de herstelde hiëarchie
Brabant en Oranje, de Katholieken
en Oranje hebben elkaar gevondei in
Tilburg,^ in de prins en de pastoor.
Maar óók in de eenvoudige mensen
met wie de prins zo gemakkelijk kon
omgaan.
Dat Tilburg de prins na aan het hart
lag, wordt toch wel op overtuigende
wijze gedemonstreerd door 't opzien
barende feit, dat de prins als koning
in Tilburg een paleis liet bouwen om
er van tijd tot tijd weer te gaan
vertoeven temidden van „zijn vrien
den". Hij heeft het, helaas, niet meer
voltooid gezien,- maar is toch in zijn
geliefd Tilburg, in een veel eenvoudi
ger woning, overleden. Het dankbaar
nageslacht zal dit met weemoed her
denken in het Paleis-Raadhuis.
Tilburg is nog vol herinneringen aan
Willem II. Men kan er enige frag
menten van vinden bij Hallema, zoals
de Koningshoeven, de Schaapskooi en
vele merkwaardige bijzonderheden uit
het dagelijks leven.
KONING WILLEM II 1940-1849
A Is wij van de regering van koning
Willem II alléén vermelden, dat
hij de Katholieken van Brabant en
Nederland tot gelijkwaardige en vol-
berechtigde burgers wilde maken
door maatregelen ten gunste van hun
kerkelijk bestuur, van het katholiek
onderwijs, van de bijna verdwenen
kloosters, vah katholieke benoemin
gen, dan speuren wij daarin de in
vloed van zijn ridderlijk en onbevan
gen gemoed, van zijn afkeer voor on
recht en achteruitzetting, maar óók
van zijn jarenlang verkeer in Brabant
en in Tilburg met mannen en een be
volking, die hem het volste vertrou
wen gaven.
En toen de grote beslissingen moes
ten vallen voor de vrijheid van de
katholieken bij de weerzinwekkende
strijd om het placet en bij de grond
wetsherziening van 1844 (vrijheid
van onderwijs, vrijheid voor de kloos
ters, vrijheid van kerkinrichting),
strnd Willem II wederom op de bres
voor deze vrijheden. Niet om zijn
liberale" overtuiging, maar omdat
hij geen onrecht en achteruitzetting
kon dulden. Vooral déarom zal Katho
liek Nederland Koning Willem n
f3- haar blijven en hem thans op
"ige wijze bii het eeuwgetij van
verlijden ir Tilburg, herdenken
moed en baarheid.
AUG. C, J. COMMISSARIS
jyjIDDELERWIJL gaat de Linie door
met haar merkwaardige voorlich
ting ik spreek niet over het be
ledigende versje tegen Romme in het
laatste nummer in het allereerste
artikel van deze week.
Daarin wordt behandeld het op
treden der communisten in West-
Europa, het zich openlijk scharen
aohter Moskou, ook in Nederland bij
monde van de Groot. Terecht wordt
vastgesteld, dat „ons" de organisato
rische eenheid ontbreek, die Moskou
zo duidelijk demonstreert.
En dan komt weer <he onware, ge
neraliserende. ontactische en op hoge
toon geuite Linie-stijl: „In elk geval
laten zij (dwz. de communisten! ons
zien wat er mogelijk is in een we
reld, die leeft onder de versteende
leiding van halfblinde ouderlingen".
Hiermee zijn geoordeeld en veroor
deeld de leiders van het Westen, maar
ook de Westerse Volken, de democra
tische volkeren, die een dergelijke
leiding hebben aanvaard èn blijven
dulden.
Geen woord over de groei, de be
wuste groei naar eenheid, naar sa
menwerking. in Benelux, in West-
Europese Unie, in Atlantisch Pact,
in het Federalistisch streven.
Neen, de Linie heeft grote woor
den nodig: daarmee is zij geoordeeld.
jQRIE LEDEN van het Hongaarse
Episcopaat bevinden zich op het
ogenblik in het ziekenhuis.
Mgr. Josef Grösz, aartsbisschop van
Kalocsa, die optreedt als voorzitter
van de Hongaarse bisschoppenconfe
rentie, zolang Z. Em. Kard. Minds-
zenty zijn functie niet kan uitoefenen
is opgenomen in het St. Franciscua-
ziekenhuis te Budapest.
Mgr. Alexander Kovacz, bisschop
van Szombathely is reeds verschei
dene weken geleden ln hetzelfde zie
kenhuis opgenomen.
Mgr. Ladislaus Banass van Vesz-
prem, die voor enige maanden een
ernstige operatie heeft ondergaan, is
langzaam herstellende en bevindt zich
in het Misericordiaziekenhuis te Bu
dapest
