Collectieve verdediging
tegen agressie
[gala thee|
Millioenenvlucht
aanstormend
voor het
communisme
irmingf
Minister van Maarseveen
voelt niets, voor overstapje
De zonzijde
Ontwerp-Atlantisch pact circuleert
Ook deelname door Italië
IN 'T KORT
Weer minder tabak
Kanton worstelt met ongehoorde
problemen
«IESEN
Ik-tijd
■m
Eén voor allenallen voor één
Stakende doodgravers
Van Klef fens
„Basis voor vrede"
Ronde-Tafelconfe
rentie uitgesteld
Zó tegen België
De grenscorrecties
N°.° deze week is van de zijde der
Britse bezettingsautoriteiten een
officiële verklaring te verwachten met
betrekking tot de z.g. kleine grens
correcties.
Brandweerwet en kampeerwet op komst
Juwelen voor
communistische
propaganda
Nieuwe bonnen
Niemeijer
Schelde-Rijnverbin-
ding wel in Den Haag
ter sprake
15 jaar geëist tegen
„Befehlshaber"
Harster
Mier zal de derde Wereldoorlog uitbreken", zei de diplomaat
Oostelijke wind
Barstende stad
De Nationale Reserve
>od
LTZ 6t-024-5f
- TELEF. 3ISA.
Rotterdam
1 kg voldoende
t om zelf te wit-
niet, beter, voor-
Ook prima ge-
raag het bij uw
iECO" te Venlo.
-
y(/,<
VIJFDE JAARGANG No. 1326
Uitgave: N. V. Uitgevers Mij. Keerlandia.
Verschijnt elke werkdag. Bureau: Breda.
Relgerstraat 10. Tel.: Redactie 8181. Admini
stratie 8778. Redactieraad: R. A. M. E. Gom-
mers, Dr. H. M. Houben, Jan Mertens, A. Ji
A. van Putte, Mr. Dr. C, J. M. A. van Rooy,
Ir. H. J M. Steenbergen, Kapelaan M. Vos.
Hoofdredacteur: J. J. H. A. Bruna. Abonne
mentsprijs bij vooruitbetaling 3.90 per kwar
taal, per post '1.75. per week (uitsluitend
bij nict-postbestelling) 0.30. Losse nummers
8 ct. Postrek. 278841. Prijzen van buitenL
abonnementen worden op aanvr. verstrekt
Voor Cod, Koningin en Vaderland
Bijkantoren: ROOSENDAAL, Molenstraat 45. Telefoon 691 BERGEN OP ZOOM. Zuivelstraat 26. Telefoon 521-
LfVIV UI» W WWV1
WAALWIJK, Grotestraat 189. Telefoon 229 - GOES, Westsingel 75. Telefoon 2236 - HULST. Dubbele Poort 7. Telefoon
DONDERDAG 10 MAART lvt9
Advertentieprijs voor de gehele oplage 0.25
per m/m. (Ingezonden Mededelingen 060
per m/m). Voor advertenties van plaatselijke
aard uit Noordbrabant uitsluitend in de Bra
bantse edities 0.21 per m/m. (Ing. Med.
0.52 per m/m). Idem in de Zeeuwse editie
0.10 per m/m. (Ing. Med. 0.25 per m/m).
Staatwerk 3 cent per m/m extra. Incasso
wordt berekend. Voor prijzen van de rubriek
t Kleintje'' zie desbetreffende rubriek
Inzendingen op advertenties, welke de uitge
vers om redenen te hunner beoordeling niet
verlangen af te geven, worden vernietigd.
102
JU DER STEEN
VTEW-YORK ^it al verschillen
de dagen met een staking van
doodgravers. Niet minder dan 240
stakers zijn daarbij betrokken.
Zij willen maar 5 dagen in plaats
van 6 dagen per week we. ken
voor heizelfde loon. Omdat zij
geen gelijk krijgen, hebben 200
priesters en priester-studenten de
schop moeten opnemen om de be
grafenissen te kunnen laten door
gaan. Dit op verzoek van Kardi
naal Spellman, die zich niet wil
laten dwingen door de door com
munisten beinvloede vakvereniging
van doodgravers.. De stakers heb
ben zich nu uit de vakvereniging
teruggetrokken om zo een rege
ling van het geschil te vergemak
kelijken.
yEEL KLACHTEN worden er ge
hoord over de hoge invoerrech
ten over de uit de Ver. Staten naar
ons land gezonden „gift parcels" (ge
schenkzendingen). Men meent over
het algemeen, dat deze pakketten vrij
van invoerrechen zijn. Dit is echter
alleen het geval indien de pakketten
uitslb'itend gedragen kleding,
levensmiddelen of geneesmiddelen be
vatten. Zijn b.v. ook sigaretten inge
sloten dan moet voor alles (hoge)
invoerrechten betaald worden.
QE HEER F. J. M. Smits v. Oyen,
heeft ontslag genomen als voor
zitter van de Kath. Ned. Boeren- en
Tuindersbond.
gVENALS IN DE ZES ANDERE HOOFDSTEDEN van de landen.
die tot de stichters van het Atlantisch Pact worden gerekend,
is gisteren ook in 's-Gravenhage de tekst van het Pact door het
ministerie van Buitenlandse Zaken ontvangen. Het ontwerp is on
middellijk in studie genomen. De definitieve tekst wordt pas vast
gesteld als de betrokken regeringen hun goedkeuring aan het
ontwerp hebben gehecht.
QFSCHOON de officiële publicatie
van de ontwerptekst niet voor het
begin der volgende week verwacht
wordt, staat het vast. dat in het Pact
de ondertekenaars verplicht worden
een aanval op één als een aanval op
allen te beschouwen en onmiddellijk
tot actie over te gaan, afzonderlijk
of collectief, voor. het handhaven of
het herstel van de veiligheid.
Aangenomen wordt, dat de geogra
fische omschrijving is: „Het gebied
van elk der partijen in Europa of in
het N.-Atlantisch gebied, of hun be
zettingstroepen in Europa, of eilan
den. schepen of vliegtuigen in het
N.-Atlantisch gebied".
De onderhandelende landen zou
den het er over eens zijn gewor
den, dat Italië, Denemarken, Por
tugal en IJsland zonder uitstel in
de Alliantie opgenomen dienen te
worden.
De Gasperi, de Italiaanse minister
president, heeft gisteren verklaard,
dat het zeker is dat'Italië tot deel
neming aan het Pact zal worden uit
genodigd. Hij legde daarbij de nadruk
op het defensieve karakter van het
Pact.
De Amerikaanse Senaatscommissie,
heeft het ontwerp reeds informeel
goedgekeurd.
Basis voor veiligheid
TV/IR. VAN KLEFFENS, de Neder-
landse ambassadeur in de V.S..
heeft in Washington in een toespraak
gezegd, dat het Atlantisch Pact een
machtig middel tot vestiging van de
vrede was. Hij achtte de vooruitzich
ten voor het tot stand komen van het
Pact goed. Het is, zo zei de ambassa
deur, tegen niemand gericht en be
oogt de vrede en schept een basis
voor veiligheid zonder welke da
vriendschap tussen de landen onmo
gelijk kon gedijen.
Washington ondertekenings
plaats
AP EEN persconferentie te Was
hington heeft Dean Acheson, de
Amerikaanse minister van Buiten
landse Zaken, meegedeeld, dat hij aan
de vertegenwoordigers van de lan
den, die over het Noord-Atlantisch
verdrag onderhandelen, heeft voorge
steld Washington voor de onderteke
ning te kiezen. De bedoeling was de
ze in de eerste week van April te
doen plaats hebben.
Acheson deelde ook nog mee, dat
de Amerikaanse regering er op dit
ogenblik niet aan denkt een confe
rentie bijeen te roepen van de mi
nisters van Buitenlandse Zaken met
deelneming van de Sovjet-Unie, om
te beraadslagen over het Duitse vre
desverdrag.
Hij achtte het bovendien onmoge
lijk, een nauwkeurige bepaling te
geven van de taak, die West-Duits-
land eventueel zou ie vervullen
hebben in het kader van het Atlan
tisch Pact.
gEN NATIONAAL congres van oor
logsgetroffenen wordt op 2 April
in den Bosch gehouden in verband
met het wetsontwerp materiële oor
logsschade.
yANUIT ANTWERPEN, met be
stemming voor de missie van
Stanleyfalls (Belgisch Congo), is de
100ste missionaris vertrokken, die
'ie Nederlandse Provincie van de Con
gregatie der Priesters van het H.
Hart (S.C.J.) sedert de Bevrijding uit
zendt.
QEPROTESTEERD hebben de krui
deniers-organisaties tegen 't feit,
'lat voor het Stadionspcl („nationale
tanzenbord-spel") op Koninginnedag
alleen plaatsen en loten verkrijgbaar
zijn bij de filialen van een groot con
cern.
JJRACKEN, de Britse voormalige
eerste lord van de admiraliteit,
zei in het Lagerhuis, dat de Sovjet-
bnic de grootste duikbootvioot in de
geschiedenis aan het bouwen was,
„met de duidelijke bedoeling de we
reld te veroveren".
JJET HOOFD van het Berlijnse bu-
reau van het Duitse persbureau
H (Sovjet-zone) heeft, zijn ontslag
uigcdiend. Ook heeft hij bedankt als
-oi l®1 de SED. Hij kon zicli onmo
gelijk verenigen met de huidige po
litiek in de Sovjet-zone.
yooj; DE eerste maal zal óp de
Utrechtse Jaarbeurs een inzen-
otng van producten uit Oost-Duits-
rfna aanwezig zijn. De inzending zal
onder meer omvatten keramische pro-
eten speelgoed, muziekinstrumen
ten. tekenbehoeften, foto-apparaten en
instrumenten.
JN'MAASTRICHT is in het Trichter-
nriniir f con mergelgrot ontdekt met
P"™ beeldhouwwerk. De grot,
ii U.lt twee gangen van 9 tot
tijd stamt denkelijk uit de ijs-
J)E KERK van Engeland, de natio-
Rritnfi6 .?rote?tantse Kerk van Groot*
Bnttannte. die onder officiële be
'rinir f'n|i-at ^an de Engelse rege
r ng ti acht zich los te maken van de
14 °m daardoor beter in slaat te
ii«, i *e binden tegen de
:P boud ing ten opzichte van
het/'(,U;!e Van gr°t° massa van
fUSSEN Israëlische en Transjor-
daanse troepen zijn gevechten uit-
georoken. Israëlische strijdkrachten
nebben aanvallen gedaan in de rich-
g van Aqaba. een Transjordaanse
Palestina na^ S**ens van Zuid-
Londen beducht
jy/lOET HET Atlantisch Pact gezien
worden als een uitvloeisel van de
communistische dreiging, in hetzelf
de licht moet men ook zien de Do
minion-conferentie volgende maand
te Londen, waarover thans geruchten
lopen. In verband met de broeiende
sfeer in het Verre en Nabije Oosten
wil Londen dringende aangelegenhe
den met de landen van het Gemene
best bespreken, o.m. de defensie van
Z.O.-Azië.
De Middellandse Zee
AVER DE VRAAG of het Oostelijk
Middellandse Zeegebied zal opge
nomen worden in het Atlantisch Pact
is bereids van Turkse zijde antwoord
gegeven. En wel in ontkennende zin
en met de bewoording' „Rusland
hoeft zich daarover niet ongerust te
maken".
In het Britse Lagerhuis heeft mi
nister Bevin meegedeeld, dat nog niet
aan een apart Middellandse Zee-Pact
dat zou moeten aansluiten aan het
Atlantisch Pact, gedacht wordt.
LIET IS thans zeker, dat de Ronde
Tafel Conferentie, welke op 12
Maart te 's-Gravenhage zou aanvan
gen, tenminste enkele weken zal war
den uitgesteld. Dit is een bevestiging
uit den Haag van hetgeen wij reeds
hadden aangenomen.
TMTOs communisten verzinnen
steeds nieuwe methoden om de
godsdienst op alle mogelijke wijzen
te beiemmeren. Zo is het b.v. verbo
den om meel aan de pastorieën te
leveren voor het bakken van de hos
ties. Wie dit toch heimelijk doet (en
dat zijn er niet weinigen) staat aan de
strengste straffen bloot.
Het Nederlandse elftal,
dat Zondag a.s. in. Het
Olympisch Stadion te Am
sterdam tegen België uit
komt, ziet er met bal en
al als volgt uit:
Doel: Kraak (Stormvo
gels). Achter: Steenbergen
(SVV) en Schijvenaar (E
DO). Midden: van Schijn-
del (SVV), Möhring (En
schede) en de Vroet (Feye-
noord) aanvoerder. Voor:
Lenstra (Heerenveen),
Wilkes (Xerxes), Brandes
(Feyenoord), Rijvers (N.
A.C.) en Clavan (ADO).
Nog deze week verklaring
te wachten
Deze zouden behelzen enkele zeer
kleine stroken ten Westen van Aken
en de uitstulping der Duitse grens ten
Oosten van Sittard. Het betrokken ge
bied omvat ongeveer 600 mensen.
JK HOOP, dat de tijd niet meer
vér zal zijn dat ik mij geheel
zal kunnen wijden aan het departe
ment van Binnenlandse Zaken."
Deze opvallende mededeling deed
minister van Maarseveen gister in de
F.erste Kamer bij de behandeling
der begroting van Binnenlandse
Zaken.
Opvallend is deze mededeling hier
om, wijl de laatste tijd hardnekkige
geruchten bleven circuleren over net
overstappen van minister van Maarse
veen van Binnenlandse Zaken naar
Overzeese Gebiedsdelen, welk laatste
departement hij naar men weet, thans
tijdelijk onder zijn hoede heeft.
De minister heeft kennelijk willen
aangeven, dat hij voor dat overstapje
niets voelt en hij liever aan Binnen
landse Zaken blijft.
"Tijdens de behandeling van de be
groting Binnenlandse Zaken de
begroting is z.h-s. goedgekeurd
heeft de minister o.m. ook meegedeeld,
dat de commissie inzake het vraag
stuk der gehuwde ambtenaren binnen
niet al te lange tijd geïnstalleerd zal
kunnen worden. De gehuwde vrouw,
geen Kostwinster zijnde, komt het eerst
voor ontslag in aanmerking. De rege
ring streeft er naar mensen van 35
jaar en ouder niet te ontslaan.
Een gevaarlijke stelling achtte de
minister het te zeggen (zoals pater de
Beaufort had gedaan), dat als een
gehuwde vrouw geen volledige dagtaak
in haar gezin heeft, zij een overheids
functie moet kunnen vervullen.
Iu het verloop van zijn zede heeft
de minister voorts verklaard dat een
brandweerwet vrij spoedig verwacht
kan worden en dat ook een kampeer
wet de Tweede Kamer spoedig zal
bereiken. Bij deze laatste zal een wer
kingsgebied voor de gemeente wor
den gereserveerd.
Wat de achterstelling der landge
westen betreft, merkte hij tenslotte op,
dat de indruk van achterstelling ge
wekt kan worden, doordat het vooi
velen in deze gewesten moeilijk is deel
te nemen aan commissies Aan de de
partementen is opdracht gegeven tege
moet te komen aan verlangen ten deze.
T ORD VANSITTART, de vroe-
gere diplomatieke adviseur
van het Britse Kabinet, heeft tij
dens een debat in het Hogerhuis
verklaard, dat grote hoeveelheden
juwelen in diplomatieke valiezen
met dubbele bodems uit Praag
naar Londen zijn gesmokkeld
voor het financieren van commu
nistische propaganda in Engeland
en een bepaald systeem van ge
heime dienst in de fabrieken.
yOOR HET TIJDVAK van 13
t.m. 26 Maart geeft elk der
volgende bonnen recht op het ko
pen van:
BONNEN VOOR VLEES:
021 algemeen (reeds aangewezen,
geldig tm. 12 Maart) 50 gram
vlees.
041, 043 vlees: 100 gr. vlees.
042 vlees: 300 gram vlees.
ALLE BONKAARTEN:
045 algemeen; 250 gram boter of
margarine of vet.
BONKAARTEN KA, KB 903:
046 algemeen: 250 gram boter of
margarine of vet.
047 algemeen: 200 gr. kaas of 250
gram korstloze kaas.
052 algemeen: 500 gram boter of
margarine of vet.
BONKAARTEN KD 903:
054 algemeen: 125 gram boter of
margarine of vet.
055 algemeen: 100 gram kaas of
125 grapt korstloze kaas.
TABAK en DIVERSENKAARTEN
ENZ. QA, QC 903:
67 tabak: 2 rantsoenen sigaretten
of kerftabak.
69 tabak: 1 rantsoen sigaretten of-
kerftabak.
BONKAARTEN ZA, ZB, ZC. ZD,
ZE, MD, MF, MH 904 (bijz. ar
beid, as. moeders en zieken):
Geldig zijn de bonnen van strook
G. Deze bonnen zijn 14 dagen
geldig.
Bovenstaande bonnen kunnen
reeds op Vrijdag 11 Maart a.s.
worden gebruikt.
De niet-aangewezen bonnen 029
0.30, 031, 033 036, 037, 038. en 039
kunnen worden vernietigd.
Advertentie
„VLIEGENDE VLEUGELS"
Deel 2 komt binnenkort
L>LF MEI zal de Spoorwegdienst
Maastricht-Eindhoven-Maastricht
geëlectrificeerd zijn. Dan zal ook het
station Lutterade weer hersteld zijn.
(Van onze Haagse correspondent).
LIEDEN WERD in het gebouw van
de Eerste Kamer op het Binnen
hof de Benelux-conferentie geopend.
Na de besprekingen op het Chateau
d'Ardennes is dit de eerste bijeen
komst van groot formaat, belegd om
principiële beslissingen te nemen.
We hebben ernstige reden om
aan te nemen, dat de door Antwer
pen geponeerde Schelde-Rijn ver
binding w e 1 aan de orde zal ko
men. Er is echter bij de Nederland
se delegatie weinig geneigdheid te
constateren hierover anders, dan
vluchtig te spreken. Van Neder
landse zijde zal deze kwestie in
geen geval op de agenda worden
gebracht.
Onder de Belgische gedelegeerden
bevinden zich evenwel minstens
twee deskundigen op dit gebied,
hètgeen doet veronderstellen, dat on
ze Zuiderburen er deze maal wel eens
anders over zouden jcunnen denken.
Derhalve zou het ons weinig verwon
deren, als een der resultaten van de
Haagse conferentie zou zijn: een spe
ciale Benelux-commissie vOor de
Schelde-Rijn-verbinding en principië
le overeenstemming.
i
yiJFTIEN JAAR gevangenisstraf
heeft de procureur-fiscaal bij
het Haagse Bijzondere Gerechtshof
geëist tegen dr. Wilhelm Harster,
de vroegere Befehlshaber der Si-
eherheits-Polizei en S.D. in Neder
land.
Na Rauter was hij de hoogste Duit
se politie-autoriteit in Nederland. Op
zijn bevel zijn 140.000 joden gedepor
teerd. Harster beweerde, dat hij nooit
heeft geweten wat er in de Duitse
concentratiekampen gebeurde, het
zelfde „excuus" dus wat andere nazis
al naar voren hebben gebracht, toen
zij terecht stonden.
Vele andere Nederlanders liet hij
in „Schutzhaft" nemen, o.m. politie
agenten, om ze naar Duitsland of
naar Amersfoort te laten transporte
ren. In Amersfoort was er geen me
dische dienst „omdat Duitsland geen
doktoren kon missen". Aan Neder
landse doktoren werd de ziekenver
zorging verboden.
fabrikaat. Suske
lin opeens niet
lagt zich af. "at
do is.
Weersverwachting, geldig tot
Donderdagavond:
Matige, in het Noorden van het
land tijdelijk vrij krachtige wind
nit Oostelijke richtingen. Vrij
veel bewolking met in het Zni-
ilen plaatselijk enige regen of
sneeuw, in hot Noorden overwe
gend droog. Temperatuur in de
ochtend om het vriespunt, in de
middag enkele graden boven nul.
Heden: zon onder 18.35 uur.
Vrijdag: zon op 7.05 uur. Maan
onder 6.08 uur en maan op 13.42
uur.
IN DE VERTE DREUNT HET GESCHUT. Nu en dan een ontploffing, soms
angstig dichtbij. Hoog in de lucht, welhaast onzichtbaar, zingt een eskader
zijn luguber-monotone lied. Een enkele maal loeit en giert een jager, duikend
en stijgend over het landschap dat daar open en onbeschermd ligt, in af
wachting van het geweld dat er over zal losbarsten. Onverwacht rikketikt
een mitrailleur uit dat gierende, kleine monsterEn onder het naderend
geweld trekt een lange stoet van duizenden, tienduizenden voort.... steeds
verderDe gezichten stonden angstig gespannen. Men drong, torsend en
zeulend, langs en door elkander. Hoe verder het oorlogsgerucht klinkt en
hoe meer de zon naar de kim daalt, des te meer wijkt de angst voor een
dodelijke vermoeidheid.
VDE HERINNEREN ONS' dit alles
uit 1940. Maar ook thans
spelen zich dergelijke taferelen
af. alleen nog geweldiger, nog
massaler. Nu zijn de wegen niet
volgestroomd met vluchtende duizen
den nu zijn het millioenen die uit
wereldsteden vluchten om andere w*-
reldsteden een niet te verwerken over
bevolking geven.
Het was een apocalyptisch beeld dat
ons voor ogen kwam toen we kennis
namen van wat Dwight Martin, Time-
eorresixtndent in Kanton aan zijn blad
seinde toen een deel der radeloze be
volking van Shanghai teen stad van
3 millioen inwoners en Nanking
ong. driekwart millioen inwoners)
in Kanton (1 millioen inwoners) ar
riveerde, na een reis van 1400 kilo
meter.
Al was Canton, waar de Chinese na
tionalistische regering thans haar
zetel heeft gevestigd na de vlucht uit
Nanking, dan geen stad der Hope, al
lerminst zag het er uit als een stad
van het Noodlot. Snauwend en kib
belend vochten de vluchtelingen uit
Narfking en Sjanghai zich een weg
langs Kantons onverbiddellijke en ge
routineerde douaniers alvorens ze zich
uitstortten over de tot barstens volle
stad. Kanton was deze week alles te
gelijk: Juarez. Galveston en Eldorado,
het leek gewikkeld in een bon'-,
door middel van neon lichtgevlekt
t apijt.
Langs de overzwermde rivier de Se-
Kiang gloeiden in neon mondaine
vrouwenfiguren op, die op zijn Ame
rikaans reclame maakten voor van al
les en nog wat, van cosmetische arti
kelen tot waterproof polshorloges toe
Verder de stad in waren piekfijn ge
klede gidsen bezig, Chinese en vreem
de zakenlieden hun avond te helpen
doorbrengen in Amerikaans aandoende
restaurants en cabarets op de melodie
van Rum Boogie en Springtime in the
Rockies.
Op de kade van de rivier, op de met
de door mannen getrokken rijtuigjes
volgepropte Tai Ping-weg stonden de
Kantonse winkels en kraampjes afge
laden met allerlei voorwerpen, van le
derwaren tot massief-gouden ringen en
broches. De juwelenhandel, die in in-
flatiegebieaen als het door een paniek
getroffen Shanghai in het algemeen
wordt beschouwd als de enig-overge
bleven veilige belegging, deed drukke
zaken.
„RIKKETIK"
In het trieste, veertien verdiepingen
hoge Oikwan-hotel waren de wit
geklede bedienden druk bezig telkens
nieuwe en hogere bedragen vermelden
de prijskaarten neer te hangen. Gas
ten kregen hun veranderde rekenin
gen dagelijks, soms zelfs tweemaal per
dag aangeboden. Op de tiende verdie
ping van het Oikwan-hotel zaten de
diplomaten van de Verenigde Staten,
terwijl op de zesr' de Russische hun
kamers hadden. Daartussen huisden
de Fransen, Britse. Nederlandse en
Burmese gezanten met hun staven.
„Hier" zei een diplomaat die ach er
een Vermouth zat, „zal de derde we
reldoorlog uitbreken."
Winkeliers en restaurantbedienden rik
ketikten ijverig met hun telraampjes.
Met 't uur stegen de levensmiddelen-
prijzen en niet iedereen was in staat
het bij te houden. Een lage regerings-
ambtenavt' merkte op: „Heel mn
gezin heeft deze week niets anders als
bananen gegeten."
DE RATTEN
C edurende de eerste week van het
Chinese Nieuwe Jaar lag Kanton
te braden onder een tropische zon.
Toen daalde een door merg en been
dringende, ijskoude regen op de stad
neer. Rikshamannen (de mannen die
zichzelf als „trekdier" voor tweewieli
ge rijtuigjes spannen en roeiboot-koe
lies zochten beschutting in de droge
steegjes waar ze hun tijd doorbrach
ten met het ontluizen van hun ge
scheurde palmblaren-regenkleding,
's-Nachts sliepen ze in vuile jute zak
ken om alleen te ontwaken als ze op
rooftocht'zijnde ratten wilden wegjagen
dieren, die in straatvuil komen zwel
gen wanneer de mensen zich 'hebben
teruggetrokken.
ALs het koud wordt, steken de voorna
me Kantonezen hun petroleumkachels
aan. Maar de [pensen uit het Noorden
en de vreemdelingen trachten zich ver
geefs te beschutten tegen de kou in
hun wit-en-zwart betegelde hotelkA-
mers.
De koorts van de openbarstende stad
beperkt zich niet tot de Kade en liet
w iiikelkwartie» in het stadscentrum.
Op he vliegveld „Witte Wolk" uitte
zich een piloot aldus: „Hemelse goed
hcid, sedert mijn vertrek, verleden
week, staan er hier vijf nieuwe gebou
wenVanuit het door vijgebomen
overschaduwde Shamien-eiland (een
van de vroegere buitenlandse conces
sies) verspreidde zich de uitbarstings-
woede naar "het even chique Tung
Shan, waar premier Sun Fo en ande
re ambtenaren huizen in hun opschep
perige, westers-aandoeiule woningen,
Nieuw-aangekomenen vochten verwoed
om de weinige overgebleven huizen en
kamers. Voor een sombere, twee ka
mer-flat steeg hc' sleutelgeld tot een
hoogte van 10.000 gulden. Langs de
rand van de stad zwoegen honderden
koelies elke dag bij het haastig neer
zetten van prul-huizen.
CHAOS
Liet gemeentebestuur van Kanton
kraakt en kreunt onder de extra
belasting, veroorzaakt door een extra
aanwas die de stad tot een bevolkings
aantal van bijna twee millioen op
voert en het dreigt er volledig onder
te bezwijken. Soms gaat het electrisch
licht aan, soms gaat het uit. Het wa
ter uit de leiding is goor en brak: het
beperkte brandweer-apparaat van de
stad gilt de straten op en af en dreigt
met zijn sirenes het druk gefluit van
de vrolijk bevlagde rivierboten te
overschreeuwen.
Zaterdag overreed een van die vlug
ge miniatuur brandweerwagens een
jonge voetgangster vlak voor het Ot-
kwan hotel. Terwijl het zonder vaart
te verminderen brullende voortsnelde
naar de brand begonnen razende poli
tiemannen en soldaten er te voet ach
ter aan te rennen, waarbij ze hwh ge
weren afschoten.
En bij dit alles komt dan nog de
spraakverwarring tussen de vluchte
lingen uit, het Noorden die de taal der
Mandarijnen spreken en de lachende,
donkerkleurige Kantonnezen. De vlucn
telingen weigeren pertinent elke schre
de in de richting van 't Kantonnese
dialect met zijn acht hogè tonen (de
taal der Mandarijnen heeft er maar
vier.) En als ze er de kans toe zien
dan herinneren ze de Kantonnezen er
aan, dat Kanton en de provincie Kwan
toeng ln1122 vóór Crdistus t-ot
barbaars gebied werden verklaard!
Daartegenover knipogen en grinneken
de Kantonezen, terwijl ze htm prijzen
verdubbelen en pochen dat de kroko
dillen en olifanten, eens vruchtbaar
gedijend in Kwantoeng, onmiddellijk
de benen namen toen de Kantonnezen
er kwamen.
Zo, dringend en duwend. luizend en
prijsopdrijvend, dansend op een vul-
caau, wacht Kanton op de wapenstil
stand ofop een algemene vlocht
verder, steeds weer verder achter
de vrijheid aan.
Materiële oorlogsschade
WAAROM zouden we niet eens
beginnen met van het wets
ontwerp op de materiële oorlogs
schade een zonnige kant op te zoe
ken? Dat is nog des te gemakkelijk-
ker, omdat die kant zich 't eerste op
dringt. Want van de drie artikelen,
die voor de schaderegeling het
meest van belang zijn. de arti
kelen 8, 10 en 7i, is artikel 8 het
eerste en tegelijkertijd het meest
zonnige.
Is het het „sociale motief", zo na
drukkelijk door de Memorie van Ant
woord naar voren geschoven als staan
de achter de regeling van dit artikel,
dat het zo'n verwarmend effect geeft?
Of is het alleen maar het feit, dat ar
tikel 8 minder gecompliceerd en min
der technisch is dan de overige en uil
eindelijk meer biedt Het laat ons
koud. En dat is een des te klemmen
der motief om ons te warmen aan de
prille straaltjes, die artikel 8 uitzendt.
Vooral naar de kleine man, zoals de
Memorie van Antwoord het zegt, die
zijn eigen kléine woning of zijn klein
bedrijfspand of zijn schip heeft ver
loren, en die met een kleine nieuwe
woning en een klein bedrijf, pand of
schip weer is geholpen. Hij kan een
bijdrage krijgen op basis van de ver
vangingswaarde, maar die bijdrage
bedraagt nooit meer dan wordt ver
eist voor de bouw van een woning,
die op 9 Mei 1940 aan bouwkosten
5000.vroeg. Bij een huis tot dat
bedrag gerekend op 9 Mei 1940
is de vergoeding integraal, zij het dat
natuurlijk een aftrek voor de afschrij
vingen wordt toegepast. Bij een be
drijfspand ligt de grens bij 8000.
bij schepen bij 9000.
Het is er het wetsontwerp om te
doen om te komen tot een herstel van
de „eigen haard" en ook daarmee blij
ven we in de verwarmende stijl van
dit zonnig artikel. Maar dit sluit te
vens in, dat het verwoeste object ook
dat „eigene" moet bezitten, zodat als
voorwaarde voor de toepassing van
dit artikel eigen bewoning of eigen
gebruik wordt gesteld. Is dat niet het
geval, dan wordt het object als een
beleggingsobject beschouwd en valt
het als zodanig niet onder deze gun
stige regeling.
Liver deze voorwaarde zijn nogal wat
rapporteurs van de Tweede Ka
mer gestruikeld. Ze haalden daarbij
het voorbeeld aan van de arbeider,
die zich een eigen woning heeft ver
worven. voor Mei 1.940 naar elders is
vertrokken en toen zijn eigendom
heeft verhuurd. Een dergelijk geval
zou niet onder artikel 8 vallen. Even
min ais dat van een kleine gepen
sioneerde, die leeft var. de vruchten
van een eigen verhuurde woning.
Voor dergelijke, toch nog al voorko
mende gevallen, wilde men dan ook
naast of in plaats van de voorwaarde
van eigen bewoning of gebruik nog
een norm nemen ontleend aan het in
komen of het vermogen van de be
trokkene. zo mogelijk naar een glij
dende schaal. De Memorie van Ant
woord wijst dit voorstel, dat in de
grond gezond is, van de hand, hoofd
zakelijk op de practische grond, dat
dan de belastingsdienst een te zware
taak op zijn schouders zou krijgen.
Het is wel interessant te achterha
len in hoeverre artikel 8 toepasbaar
wordt geacht en in hoeverre het een
rol speelt bij de vergoeding van de
totale oorlogsschade en ook daarover
zijn in de twee memories wel gege
vens op te diepen. Van artikel 8 kan
profijt worden getrokken niet alleen
voor de herbouw van de allerkleinste
woningen. Het is inderdaad het voor
deligst bij woningen, waarvan de
bouwkosten in Mei 1940 niet meer
dan 5000.bedroegen en zulk een
woning heeft een grootte van om en
nabij de 500 m3. Zo'n huis wordt dooi
de Memorie van Antwoord voor elk
gezin voldoende ruim geacht en is ook
geschikt voor hen, die een vrij beroep
uitoefenen. Maar ook zij. die een
huis hadden, dat de 5000.over
schreed, we beperken ons even tot
woningen kunnen op dit artikel een
beroep doen; naarmate de woning
groter was neemt het voordeel van
dit artikel 8 geleidelijk aan af en
wordt het voordeliger de herbouw te
financieren met de regeling volgens
artikel 71.
En wat de toepasbaarheid betreft.
Men neemt aan, dat ong. 35 pet
van de onherstelbaar of zwaar be
schadigde woningen, bedrijfsgebou
wen en schepen van de regeling van
artikel 8 zal kunnen profiteren. Van
de 70.000 totaal verwoeste huizen
kunnen er 16.000 krachtens de fi-
nancieringsregeling van dit artikel
worden herbouwd, van de 38.000
zwaar beschadigde woningen kun
nen er een kleine 10.000 onder ar
tikel 8 worden gebracht.
Van de woningen met bedrijfs
ruimte worden er geacht 3800 van
de 12.000 totaal verwoeste, en 2450
van de 7.000 zwaar beschadigde on
der de regeling van het onderhavige
artikel gebracht te kunnen worden.
Ook voor de herbouw van boerde
rijen kan een beroep op artikel 8
worden gedaan: een boerderij is n.i
een onroerend goed, dat door zijn
bouw ten dele is bestemd ('oor be
woning, ten dele voor de uitoefening
van een bedrijf; bij een bedrag aan
bouwkosten van maximaal 8000.—
in Mei 1940 kan men dus op integrale
vergoeding aanspraak maken, als ten
minste die hoeve niet was verpacht,
want dan is het geen „eigen" haard
meer en dat is de voorwaarde, die het
betrokken artikel persé stelt.
Tenslotte schepen. De Memorie be
cijfert, dat een 300 van de 600 totaal-
verwoeste en 3500 van de 6800 zwaar
beschadigde binnenschepen onder de
regeling van het onderhavige artikel
gebraïht kunnen worden.
(Vervolg op pag. 2i
Dienstplichtigen Kon. Marine
kunnen niet toetreden
TN VERBAND met de dezer dagen
gedane mededelingen omtrent het
aangaan van een verbintenis bij de
Nationale Reserve, vestigt het minis
terie van Marine er de aandacht op,
d-at de gewone en buitengewone
dienstplichtigen, die zijn of zullen
worden opgeroepen om bij de Ko
ninklijke Marine in werkelijke dienst
tc kómen, niet voor een verbintenis
bij de Nationale Reserve in aanmer
king kunnen komen.
