ÏBe
Sociale rechtvaardigheid een oefenschool voor vele
christelijke deugden
7
KOLIVE
O
rs
v
De geloofsvervolging
in Roemenië
SCHUDT UW
LEVER WAKKER
RADIO
door
frheeroW*
Velen in nood
uitdof
innenkio"01'
0&S&C!*
JU
VIJFDE JAARGANG No. 1317 2e BLAD
MAANDAG 28 FEBRUARI 1949
„De vrede is het werk van de gerechtigheid
I Het Vastenmandement van
I het Nederlands Episcopaat
D\ Kerk is steeds opgekomen voor
het recht van een ieder, goede-
deren in persoonlijk eigendom te
bezitten; want zö alleen kan de
mens zorgen voor zich en de zijnen
op een zekere en menswaardige wij
ze; het eigendomsrecht is een natuur
lijk gevolg van 's mensen persoon
lijkheid. Jezus Christus heeft ons
echter gewaarschuwd tegen de rijk
dommen der aarde en heeft ons ge
wezen op de plicht aalmoezen te ge
ven. Aan de rijke jongeling gaf Hij
zelfs de raad, alles, aan de armen te
geven om Hem volledig te volgen
De Kerkvaders, de getrouwe getuigen
van de geest en van de leer van Jezus
Christus, hebben de Christenen ten
zeerste op het hart gedrukt, het
overtollige af te staan aan aalmoezen
en goede werken. Wie van God meer
goederen gekregen heeft, dan hij no
dig heeft moet deze ook laten dienen
voor andere mensen. De eigendom
mag allereerst de eigenaar dienen,
maar heeft ook een sociale bestem
ming.
EXAMENOPLEIDINCi
RESA - HILVERSUM
QCARTER'SV
I Hhfdtr
pak!
e kennen, dai
e Scheermesjes
Istoppel vagen
'almolive, het
e hele wereld
1 is.
<J D—01
rmesjes y
(jet per mesje
cL per mesje
k.
plein 6 Tilburg
>apa,
reis
heb-
<H
SI DER STEEN
3C
'ênc/p berwnfant.
'bsd'ritin.ijij
.oii'k
oedoelen Dat
7Ó klem maakt,
it zijn paarden-
vertrappen?
In alle Kerken is gisteren het volgend
mandement van het Nederlandse Epis
copaat voorgelezen:
TIE VREDE is het werk van de gerechtigheid. (Is. 32. 17). Vol
gens dit Schriftwoord is onze H. Vader de Paus al de jaren
van Zijn Pontificaat onvermoeid werkzaam geweest, om naar
het voorbeeld van Zijn roemrijke Voorganger de vrede van
Christus te stichten in het Rijk van Christus. De maatschappe
lijke woelingen echter in vele landen en de spanningen tussen de
volken wijzen er op, dat een rechtvaardig evenwicht nog niet
is gevonden. Van de scheve verhoudingen maken kwaadwillige
machten misbruik om de spanning nog hoger op te voeren. In
de kronkels van het onrecht nestelen zich satanische machten,
die geen verbetering willen, ja ze tegenhouden, om op het ge
schikte ogenblik los te breken met duivels geweld De wereld
wordt overstroomd door een vloedgolf van goddeloosheid, die
nergens rekening houdt met de wetten van God en die de haat
tegen God tracht te drukken in de harten der mensen. De Heer
der Heersers laat dit alles gebeuren als straf voor de kwaad
willigen, die zich van God hadden af gewend, echter ook als
boete en loutering van de goedwillenden, die te traag bleken om
de gerechtigheid tijdig en volledig door te voeren. Zo blijft het
zwaard der Gerechtigheid dreigend omhoog geheven voor een
wereld, die gebukt gaat onder de gevolgen van haar eigen daden.
haar te vervangen of te verdringen.
maar om ze ten volle te verwerken
en ze aan te vullen door vrijwillige
weken van sociale liefde.
Wat onze Goddelijke Zaligmaker
Zelf of door Zijn Apostelen heeft ge
leerd over sociale rechtvaardigheid
en sociale liefde geldt voor alle tij
den en voor alle plaatsen. maar niet
altijd en overal op dezelfde wijze
Aan de H. Kerk is de taak gegeven
om de gelovigen voor te houden, hoe
de geest en de beginselen van het
Evangelie moeten worden toegepast
op de eigen tijd en het eigen land en
in de bepaalde omstandigheden,
waarin zij verkeren.
Welnu, als de Herder van Uwe
zielen, aarzelen Wij niet te verklaren
da met de groei van de maatschap
pij ook de verplichtingen van de so
ciale liefde meer dan ooit de chris-
plichten zijn van onze tijd en van
ons volk.
Wij zouden de wet van Christus
in onze dagen niet vervullen, wan
neer wij ons aan die plichten zou
den onttrekken. Volgens de leringen
van Christus en Zijn Kerk willen Wij
daarom wijzen op de voornaamste
plichten van de sociale rechtvaardig
heid nu, en wel met betrekking tot
de eigendom, tot de arbeidsverhou
ding met haar rechten en plichten,
en aangaande de handel en heel ons
doen en laten in de christelijke maat
schappij.
Tn Nederland genieten wij nog een
betrekkelijke rust. Maar ook in
ons vaderland zijn velen in nood; er
zijn rechtmatige eisen, waaraan nog
niet is voldaan; er zijn spanningen,
waarvan wij de kracht en de omvang
z.niet kennen. En in verre ge
westen staat de bloem van onze jon
gelingschap gewapend temidden
vr broedervolken, aan welke wij
de vrede en de vrijheid, de waarheid
en de welvaart willen verzekeren. Deze
ernstige feiten bij ons en om ons
heen mogen ons tot waarschuwing
strekken. Willen wij ons vaderland
bevrijd houden van de allerbitterste
ellende als gevolg van goddeloos
heid en Godshaat dan moeten wij
alles doen om -naast en met ons ge
bed door ons waarachtig christelijk
gedrag voor allen duidelijk te ma
ken, hoe de ware dienst van Christus
Koning de meest heilzame gevolgen
heeft ook voor de burgerlijke maat
schappij.
De sociale rechtvaardig
heid
sociale rechtvaardigheid regelt
de verhoudingen tussen iedere
mens afzonderlijk en de gemeen
schap waartoe hij behoort. De ge
meenschap moet gericht zijn op het
welzijn van haar leden, maar ieder
lid moet ook het zijne bijdragen voor
het welzijn van het algemeen. Dit
hgt besloten in het woord van
C ïristus: „Geeft de keizer, wat de
keizer toekomt;en geeft God, wat
God toekomt." (Mt. 22, 21).
Beseffen we wel, wat de maat
schappij yoor ons betekent? De maat
schappij is als een lichaam, waarvan
de delen elkander aanvullen en ver
volmaken. Zij kan alleen door lang
durig en geordend samenwerken van
vele geslachten komen tot grotere
welvaart, die weer gericht moet zijn
op hogere deugd. Hogere welstand
I echter wordt alleen verkregen door
grotere samenwerking en krachtiger
inspanning van allen.
Is aet daarom juist, de hogere so
ciale verplichtingen te beschouwen
als een drukkende last of als een
noodzakelijk kwaad?
De geest van Jezus Christus is an
ders: „Een nieuw gebod geef ik U:
Gij moet elkander beminnen, zoals
ik U heb liefgehad; ook gij moet el.
kander beminnen. Hieraan zal men
erkennen, dat gij mijn leerlingen zijt
wanneer gij liefde hebt voor elkan
der (Joa 13 34, 35). En de echo
van Christus leer vinden wij bii St
Petrus en St. Paulus; „Hebt de ge'
meenschap lief". (1 petr. 2 17)
„Draagt elkanders lasten, zo zult gii
Hf» Wf>h uan rhrietiic
Over de eigendom
Op verschillende wijzen kan de
eigendom tot zijn sociale bestemming
geraken, vooreerst door armen en
bchoeftigen te helpen, door vereni
gingen en goede werken te steunen,
die voor de tijdelijke fen geestelijke
moet worden voorzien door over
heidssteun aan de particuliere hulp
of door gemeenschapszorg. Als de
overheid daarvoor onze bijdragen
vraagt in de vorm van belastingen,
dan dienen onze goederen wederom
tot welzijn van anderen in de ge
meenschap. Tenslotte vinden de goe
deren in de moderne tijd vooral ook
hun sociale bestemming, als zij ge
bruikt worden voor verdere produc
tie, als daardoor werkgelegenheid
geschapen wordt voor andere arbei
ders onder goede sociale voorzienin
gen, als ze als kapitaal ter beschik
king worden gesteld voor klein- en
grootbedrijf, mits sociaal nuttige goe
deren worden geproduceerd. Hieruit
volgt dus, dat wij de sociale lasten
als christenplicht dienen te aanvaar
den en dat wij de betreffende sociale
wetten moeten onderhouden uit
maatschappelijke rechtvaardigheid
Zeker, zij vragen van ons grote of
fers. veel grotere zelfs dan ooit te
voren en Wij begrijpen, dat deze of
fers worden gevoeld.
Wanneer de bezitters van goederen
evenwel klagen, dat de rechten van
het kapitaal zo beknot worden, dat
de sociale lasten zo hoog zijn. dat de
belastingen alles opslorpen, dan mo
gen zij zich wel herinneren, dat wij
in onze dagen ook zonder wette
lijke dwang alleen reeds uit chris-
tcliike rechtvaardigheid en uit chris
telijke liefde, tot zulke grote offers
bereid moeten zijn en dat de wet
voor een goed deel niets anders doet
dan onze christelijke plicht nader
omschrijven en tot uitvoering bren
gen.
Als God aan de mens het natuurlijk
recht gegeven heeft, zich goederen
te verwerven in eigendom om b^ter
te kunnen zorgen voor zich en de
zijnen, dan volgt daaruit nog iets
anders: dan moet ook die mogelijk
heid aan alle mensen geboden wor
den; dan kan het niet de bedoeling
zijn, dat de goederen zich steeds
meer ophopen in handen van enke
len; dan is het sociale noodzaak, dat
het bezit gespreid wordt Wij hebben
deze spreiding van bezit in de kleine
en middel grote eigendommen, die
in ons land meestal bestaan in land
bouw en ambacht, in handel en nij
verheid. Deze zal bewaard moeten
blijven en dit zal mogelijk zijn als
landbouwers en middenstanders hun
bedrijf weten te verbeteren en door
samenwerking en organisatie zich
de voordelen verzekeren van grotere
ondernemingen. Maar verder zal het
bezit meer gespreid moeten worden
over al degenen, die deel nemen aan
de productie Bij de opkomst van de
industrie is daar niet voldoende op
gelet.
Bij het steeds toenemen van het
fabriekswezen moet meer rekening
worden gehouden met de bestaans
mogelijkheid van kleine en middel
grote bedrijven en moet er absoluut
naar gestreefd worden, dat degenen
die deelnemen aan de productie ook
deel Krijgen aan het bezit.
Wij vragen de leiders naar ge
schikte vormen te_ zoeken, die dit
waarborgen en Wij roepen alle Ka
tholieken op mede te werken tot
juiste maatschappelijke verhoudingen
uit sociale rechtvaardigheid. Dit is
ook in het belang van de eigendom
zelf.
Over de rechten van de
werknemers
(Gil. 6, 12). De liefde is dë~kérn*van| apostolaat"
s' blijde boodschap aan de DSKIlaa,;
wereld; zij is ook de ziel van de
Chrisfus' blijde boodschap" 'aan 'dèlS°iaat en ™?-SSie' V,an c.,aritas ,ent
wereld; zij is ook de ziel Jl ?oclale ZOTg- W« moeten deze. met
sociale rechtvaardigheid, niet
Advertentie.
Middenstandsdiploma
Handelskennis L.O.
Bekende Schrilielijke Cursus
beschouwen als lastige en vervelende
bedelarij. Bij het oordeel zal Chris
tus er ons aan herinneren: „Ik was hon
gerig en gij hebt mij gelaafd; ik was
zonder verblijf en gij naamt mij op....
Want, Ik zeg U: wat gij aan de ge-
rn.gsten der mijnen hebt gedaan, dat
dn gi^ aan gedaan". (Mt 25,
44-40). Hoe verschrikkelijk zou het
zijn dan het tegendeel te moeten ho-
ul er*ei noden en behoeften zijn
eenter zo uitgegroeid, dat hierin
T\e ontwikkeling van de moderne
techniek maakt het echter velen
onmogelijk om nog als voorheen zelf
standig te werken. Steeds meerderen
gaan hun diensten aanbieden aan
andere ondernemers tegen loon of
salaris. Het looncontract is niet ver
keerd, m$ar liet onthouden van
rechtvaardig loon is een wraakroe
pende zonde. Het loon van een vol
waardig arbeider moet voldoende
zijn oor het onderhouden van hem
en zijn gezin. Met grote voldoening
mogen Wij zeggen, dat de gedachte
van het gezinsloon in latere jaren
gemeengoed is geworden onder ons
volk en steeds meer is doorgevoerd
in de practijk. Dat is zonder twijfel
voor een aanzienlijk deel te danken
aan de sociale leringen van de Kerk.
o.a. vastgelegd in de Pauselijke En
cyclieken „Rerum Novarum" en
„Quadragesimo Anno", maar ook aan
de volgzaamheid en het zuiver in
zicht van de Katholieken. Waar het
gezinsloon niet mogelijk is. daar is
volgens de leer der Pausen de econo
mische toestand niet gezond en moet
er met vereende krachten naar ge
streefd worden, dat het mogelijk
heid wordt.
Wy brengen hier hulde aan de ka
tholieke werkgevers van verschillen
de bedrijfstakken, die zonder verdere
wettelijke regelingen af te wachten
uit diep gevoel van sociale recht
vaardigheid het arbeidsloon aan de
hogere gezinslasten hebben aange
past: en Wij zien uit naar het ogen
blik dat de Overheid het gezinsloon
ook voor grotere gezinnen tot wer
kelijkheid zal maken.
Met het betalen van een recht
vaardig loon is de werkgever echter
niet van alle verplichtigen af. Hij
moe' de werknemers tegemoet tre
den als gelijkwaardige mensen en
medebroeders in J us Christus; hij
moet redelijke voorzorgen nemen, dat
de abeiders geen schade lijden naar
lichaam en ziel. Voor gezondheid en
veiligheid wordt gelukkig meestal
wel gezorgd, maar de werknemers
hebben een even strict recht, dat de
werkverhoudingen zo zijn, dat ze er
godsdienstig en zedelijk niet ten
gronde gaan Anders zien wij gebeu
ren, om te spreken met Paus Pius XI
dat de levenloze stof de gabriek ver
edeld verlaat en dat de mensen er
worden bedrogen en verlaagd Jonge
re mensen hebben recht op een bij
zondere zorg; en ten aanzien van dé
meisjes moeten de werkgevers steeds
indachtig blijven, dat de fabrieksar
beid grote bezwaren heeft voor haar
nersoonlijke ontwikkeling en haar
vorming tot huisvrouw De onderne
mers moeten dus medewerken met
de bevoegde instanties, om die be
zwaren door een aanvullende vor
ming zoveel mogelijk te ondervan
gen. Dat blijkt mogelijk in onze tijd.
dat is nodig voor het algemeen be
lang en daarom een eis van sociale
rechtvaardigheid.
De weg voor de werknemers om
hun rechten te waarborgen en hun
persoonlijke waardigheid veilig te
stellen, het middel tevens tot gods
dienstige en sociale vorming overeen
komstig vak of beroep, is de aan
sluiting bii de katholieke Stands- en
V organisaties. Dat is hun natuur-
liik recht en zelfs hun katholieke
plicht.
Wij zijn dan ook verheugd en dank
baar, ais Wij vernemen, dat de ge
lovigen daaraan bereidwillig gevolg
ge'ven. Maar, Wij horen niet graag,
dat er ook nu nog werkgevers en
patroons gevonden worden, die di
rect of indirect zich tegenstanders
tonen, dat hun personeel lid wordt
van de vakorganisatie Dat is in de
huidige omstandigheden niet meer te
verontschuldigen. Het wekt verzet
en het geeft ergernis Daarmee wordt
tekort gedaan aan de rechten van de
werknemers en afbreuk gedaan aan
een gezonde ontwikkeling van het
maatschappelijk en godsdienstig le
ven.
Wij moeten zelfs verder gaan. De
toestand van ondergeschiktheid, waar
in zich een steeds groeiend aantal
werknemers bevindt, zal plaats moe
ten maken voor een zekere mede
zeggingschap en medeverantwoorde
lijkheid.
Het loonsysteem dat tot nu toe de
arbeidsverhoudng beheerst, zal aan
gevuld moeten worden door een ze
ker deelgenootschap in de winst. Dan
zal de opbrengst van de productie
niet meer zo eenzijdig ten goede ko
men aan enkelen; dan ontstaat de
mogelijkheid tot verwerving van
eigendom voor zeer velen, zo niet
vor allen. Ondernemingen, bedrijven,
het gehele sociaal-economische leven
moeten waarachtige solidaire ge
meenschappen gaan worden, waarin
allen eendrachtig samenwerken in
een open geest van rechtvaardig
heid en saamhorigheid. De sociale
rechtvaardigheid zal de ziel worden
van deze nieuwe sociaal-economische
orde. Het is de taak van de des
kundigen. om datgene wat wij pu
bliekrechtelijke bedrijfsorganisatie
noemen, nader uit te werken, maar
het mag geen vraag meer zijn, of zij
er komen moeten. De grote sociale
encyclieken hebben de bedrijfs- en
beroepschappen scherp uitgetekend
en onze H. Vader de Paus heeft de
laatste jaren steeds sterker er op
aangedrongen, dat de sociale recht
vaardigheid verankerd wordt in een
nieuwe sociale orde. Dit is dè grote
sociale aangelegenheid van de ko
mende jaren. Naarmate iemand gro
tere invloed heeft in het politieke of
sociaal-economische leven, des te
groter is zijn verantwoordelijkheid,
om met voorbij zien van persoonlijke
belangen mee te werken aan dit al
gemeen belang: het is een verant
woordelijkheid tegenover ons volk.
tegenover de geschiedenis, en inder
daad een verantwoordelijkheid tegenT
over God.
Over de plichten der
werknemers
tjechten scheppen plichten. De ho
gere rechten, waarnaar de werk
nemers streven, zullen zwaardere
phchten met zich mee brengen. De
werknemers zullen meer belangstel
ling moeten gaan tonen en gevoel
van verantwoordelijkheid; zij zullen
de onderneming als hun eigen zaak
moeten gaan zien
Daarom, is het een teleurstelling te
vernemen, dat in deze tijd, nu de
nieuwe sociale orde moet groeien en
nu van de kant van de werkgevers
zoveel aan de rechten van de werk
nemers wordt tegemoet gekomen, er
niet zoveel arbeid gepresteerd wordt
a' vroeger.
Dat is vooral bedenkelijk, als dit
voorkomt in bedrijven, waar de lo
nen hoog genoeg en de arbeidsgele
genheid ruim is. Het schijnt voor te
komen, dat de mindere prestaties van
de arbeiders verrekend moeten wor
den in een hogere prijs van produc
ten en diensten. Waar blijft dan de
vastheid van karakter en het plicht
besef, dat onze jongelingschap en
onze mannen toonden onder de oor
log? Men vergete niet, dat dagdie
verij een zonde is tegen de recht
vaardigheid, die door de katechis-
mus op één lijn gesteld wordt met
woeker en bedrog En waar het voor
komt in bedrijven, die bijzonder uo-
dig zijn voor het herstel van de
volkswelvaart, is het bovendien een
ernstig vergrijp tegen de sociale
rechtvaardigheid. Wij denken hier
niet aan handenarbeiders alleen Ook
op openbare bureaux er in over
heidsdiensten wordt nog al eens de
indruk gewekt, dat de arbeidspresta
ties daar hoger opgevoerd konden
worden: dat is vooral hier nodig voor
bet algemeen belang, dat deze men-
sei ambtshalve moeten di°r.en
Een tekort aan dienstvaardigheid
constateren wij ook ten opzichte van
de huisvrouwen en vooral tegenover
de moeders van grotere gezinnen.
Het gebrek ahn hulpvaardigheid is
zo groot en zo algemeen, dat de hulp
in de huishouding een maatschappe
lijk probleem is geworden. Het te
kort aan krachten voert bovendien de
lonen op; zo komen de weinige krach
ten, die beschikbaar zijn, ook nog niet
daar, waar ze het hardst van node
zijn. De verwaarlozing van dit vrou
welijke beroep zal zich nóg eens wre
ken in de toekomstige gezinnen van
de meisjes, die in andere beroepen
de eenvoud en de liefde en de kun
digheid voor het huishouden hebben
verleerd.
Het is mogelijk, dat het werken op
de fabriek met hoger loon wordt be
taald, maar het werk in het gezin is
van veel hoger belang en van veel
hoger waarde èn voor de toekomst van
het meisje zelf èn voor de gehele
christelijke maatschappij, die haar
grootste en krachtigste steun vindt in
degelijke en godsdienstige gezinnen.
Wij hebben daarom alle lof voor de
meisjes van de gezinshulp, die ten
minste tijdelijk in de dringendste ge
vallen voorzien; wij juichen het toe,
dat de gezinnen zelf in onderlinge so
lidariteit elkander helpen. Maar daar
mee is de kwaal niet verholpen en ze
ker niet aangetast in de wortel. De
meisjes en vooral haar ouders moeten
zich ernstig afvragen of zij bij de
drang naar fabriek en hoog loon niet
toegeven aan een onchristelijk streven
naar vrijheid en vermaak. Als Chris
tus zelf gekomen is om te dienen, dan
mag geen christenvrouw er iets min
derwaardigs in zien, de evenmens bij
te staan om een goed en geordend ge
zinsleven mogelijk te maken. Wette
lijke maatregelen kunnen hier niet al
les bereiken, maar de sociale recht
vaardigheid spreekt luid genoeg.
Daarom moeten alle maatschappelijke
krachten gezamenlijk proberen dit
vraagstuk tot een spoedige oplossing
te brengen.
In onze dagen is een gezamenlijke
en geordende inspanning van alle
krachten nodig, om de nationale ar
moede te boven te komen. Vooral nu
moet het arbeidsproces ordelijk ver
lopen en daarom is het sociaal niet
juist, dat arbeidscontracten lichtvaar
dig worden opgezegd, soms om een
klein of vermeend voordeel tot scha
de van de eigen streek of groep. La
ten werknemers en werkgevers in
deze moeilijke tijd blijk geven van 'n
hoog nodige sociale gezindheid en niet
om wat meer loon of winst de ge
meenschapsbelangen over het hoofd
zien. Verblijdend en voorbeeldig is
de arbeidsvrede in ons vaderland; Ne
derlands voorbeeld trekt de aandacht
tot in andere werelddelen. Deze vre
de is het werk van de sociale recht
vaardigheid, die doorwerkt in een
groeiende sociale orde Wij moeten
over en weer proberen dit grote goed
te bewaren. De werknemers moeten
vastbesloten overal die staking in de
kiem trachten te smoren, welke alleen
bedoeld is om de christelijke maat
schappelijke orde in de war te stu
ren. De werkgevers moeten nu het
vertrouwen der arbeiders winnen
door voortvarend de nieuwe maat
schappelijke orde tot stand te bren
gen, en hun aldus waarborgen geven,
dat de moeilijkheden zullen opgelost
worden in onderling overleg, ook bij
een toekomstige crisis. Want dit moet
nu reeds vaststaan en nu reeds moe
ten maatregelen genomen worden,
dat ook in minder gunstige tijden de
aan het arbeidsproces deelnemende
groepen elkanders lasten zullen dra
gen.
Over de rechtvaardige
prijzen
r\pdat ieder het zijne krijge, zoals
de rechtvaardigheid verlangt, is
ook zeer belangrijk een juiste ver
houding tussen lonen en prijzen en
van de lonen onderling. De werke
lijke waarde van het loon hangt im
mers af van de prijs van de goederen
die de werknemer er voor kan krij
gen; en omgekeerd hangt van de prijs
van de goederen af, welke beloning
de werkgever, de middenstander, de
landbouwer voor hun prestaties zul
len ontvangen. Dit is bijzonder klem
mend in onze omstandigheden, nu een
aanzienlijk deel van het volk rond
het bestaansminimum zweeft. Wan
neer immers de ene groep te veel
neemt, zal de andere te kort komen
en dikwijls onder het bestaansmini
mum dalen. Het is de taak van de
overheid toe te zien, dat het juiste
evenwicht gehandhaafd wordt; daar
om rust ook op de onderdanen de
zware plicht van sociale rechtvaar
digheid; zich te houden aan de rege
lingen van lonen en prijzen. Er kun
nen bijzondere omstandigheden zijn,
waarin de wet niet heeft voorzien en
waarin een afwijking te verontschul
digen zou zijn; dit mag echter niet te
gauw aangenomen worden met het
oog op het algemeen belang.
Afgezien van deze bijzondere ge
vallen, aarzelen Wij niet herhaalde of
grove overtredingen op dit gebied in
de tegenwoordige omstandigheden een
zonde tegen de sociale rechtvaardig
heid te noemen.
Daardoor wordt immers ernstige
schade toegebracht aan het algemeen
belang. Ook wanneer loon- en prijs
regelingen in haar huidige vorm ver
dwijnen, zal het algemeen belang
steeds voor ogen moeten worden ge
houden: de sociale rechtvaardigheid
zal dan het ordenend beginsel moeten
zijn, ook in het grote zakenleven. En
Wij menen, dat dit in de tegenwoor
dige omstandigheden in mei dere
vrije beroepen niet voldoende voor
ogen wordt gehouden.
Trouwens de bedongen prijs Of het
gevraagde loon moet steeds recht
vaardig blijven tegenover de andere
partij. Als dit niet zou zijn, is er
strikt onrecht met plicht van restitutie.
In de laatste jaren is hier tegen zeker
dikwijls en grotelijks misdaan, maar
het was dikwijls moeilijk daarvoor al
gemene regels te geven wegens de
uitzonderlijke omstandigheden. Nu
evenwel de ordelijke verhoudingen
terugkeren en de rechtvaardigheid
tegenwoordig zo dringt, moeten de
Christenen hun geweten voortdurend
laten spreken.
Over meerdere andere verplichtin
gen zou gesproken kunnen worden
in verband met de sociale recht
vaardigheid. Zo zal het zonder meer
duidelijk zijn, dat een juiste verdeling
van de beschikbare woonruimte te
genwoordig een eis is van sociale
rechtvaardigheid. Iedereen heeft dan
ook de plicht om loyaal mee te wer
ken met de hiervoor aangegeven in
stanties. Anders zou hij op de oor
deelsdag het verwijt kunnen horen:
„Ik was zonder verblijf en gij hebt
mij niet opgenomen". (Mt. 25, 43). Wij
zouden nog kunnen spreken over de
politieke delinquenten. Wanneer zij
hun straf hebben uitgeboet en terug
keren in de maatschappij met goede
bedoelingen, dan hebben zij strikt
recht niet te worden geweerd of ge
negeerd, dan gebiedt de liefde en de
barmhartigheid te vergeven en te ver
geten, dan is het ook een eis van al
gemeen belang en van sociale recht
vaardigheid, dat ze geleidelijk weer
worden gebracht tot een normaal le
ven en bestaan in onze christelijke
maatschappij.
Samenvatting
£o is de sociale rechtvaardigheid een
.oefenschool voor vele christelijke
deugden; daarom wordt zij ook de al
gemene rechtvaardigheid genoemd: zij
matigt onze zucht naar aardse goede
ren en leert ons iets af te staan voor
anderen; zij laat ons treden uit de
enge kring van persoonlijke en
groepsbelangen en voert ons op tot
een allen omvattende solidariteit; zij
spoort ons aan tot arbeidzaamheid en
offervaardigheid en voert niet weini
gen tot heldhaftigheid in dienst van
de gemeenschap. Vele van haar plich
ten worden door burgerlijke wetten
bekrachtigd; daarom heet zij ook de
wettelijke rechtvaardigheid. Én het is
verkeerd te menen, dat de deugd geen
deugd meer is, als ze door de wet
wordt gevorderd. Het tegendeel is
waar de deugden mogen niet ver
stikt worden onder de druk der wet,
maar kunnen, geleid door de wet, uit
bloeien tot rijkere deugd van sociale
rechtvaardigheid en gehoorzaamheid.
De deugden worden ook gemakkelij
ker beoefend, als zij onder de leiding
van de sociale rechtvaardigheid van
allen gezamenlijk worden gevraagd.
Het is immers moeilijk rechtvaardig
te zijn en liefdevol en onbaatzuchtig,
als de anderen het niet zijn. Wanneer
echter deze deugden bij velen gaan
leven, wanneer ze gedragen worden
door maatschappelijke groepen, wan
neer ze verankerd worden in maat
schappelijke instellingen, wanneer de
naleving verzekerd wordt door bur
gerlijke wetten, dan kan inderdaad de
geestelijke en sociale vernieuwing
zich wegen banen door heel het
openbare leven.
De organen, die deze sociale recht
vaardigheid propageren en verwerke
lijken zijn vooral onze katholieke
Stands- en Vakorganisaties. Paus Pius
XI schrijft daarover: „Deze groepen
en organisaties zijn het, welke aange
wezen zijn om de ordening in de
maatschappij te bewerken, zoals Wij
die bedoeld hebben in Onze Encycliek
Quadragesimo Anno en op die wijze
de erkenning van Christus' Koning
schap te verbreiden op de verschillen
de gebieden van cultuur en arbeid."
Het zijn ook deze vrije maatschappe
lijke organisaties, die ten grondslag
gelegd zullen worden aan de bedrijfs
organisatie in Nederland.
Wij roepen daarom meer dan ooit
alle katholieken dringend op, zich aan
te sluiten bij hun Stands- en Vak
organisatie en daarin actieve leden te
worden.
Want daden worden er gevraagd en
offers waar het moet; de tijd is rijp,
de tijd dringt om nu te komen tot een
radicale doorvoering van de sociale
leringen van de Kerk.
Het zal niemand ontgaan zijn, dat
dit slechts wegen en middelen zijn
van christelijke vernieuwing. De
eigenlijke vernieuwing en het echte
leven zelf kunnen slechts komen van
Degene, die gezegd heeft: „Ik l jn de
weg, de waarheid en het leven", (Joa.
14,6). Daartoe moeten wij ons verdie
pen in de geest van Christus, ons ver
nieuwen in Zijn leven; als Christus
weer ten volle leeft in de Christenen,
zal Hij weer herboren worden in de
Maatschappij. Laat ons daarom be
ginnen in He H. Vastentijd te leven uit
een echt christelijke geest; beschou
wen wij Christus' levenwekkend lijden
en volgen wij Hem na door verstervin
gen en volledige vervulling van onze
christelijke plichten, ook van de
maatschappelijke, zoals Wij die in dit
schrijven hebben geleerd. In deze tijd
moeten wij bidden met grote volhar
ding tot God, van Wien komen d hei
lige verlangens, de goede voornemens
en de rechtvaardige werken; smeekt
de grote God, dat Hij de vrede moge
brengen, die de wereld niet geven kan.
Bidt veel voor de landen, waar kerk
vervolging woedt of dreigt, bidt voor
onze H. Vader de Paus, voor onze ge-
eerbiedigde Koningin en de Konink
lijke familie, voor de Regering, voor
onze soldaten in Indonesië en voor
geheel ons volk. Vraagt dit door de
voorspraak van Haar, die ons aller
Moeder is en de „overwinnares in
elke strijd voor God" (Paus Pius XII).
A
DEEDS verschillende malen hebben
wij in onze nieuwsdienst melding
gemaakt van de pressie, die door de
Roemeense regering op de Grieks-ka
tholieke bevolking wordt uitgeoefend,
om zich bij de Orthodoxe Staatskerk
aan te sluiten De patriarch van de
Orthodoxe Staatskerk, Justinian Ma-
rina, die nauw met de communistische
regering samenwerkt, trachtte onlangs
de Grieks-katholieke bisschoppen, die
in een klooster in Moldavië gevangen
zitten, over te halen om door een ver
klaring de aansluiting van de Grieks
katholieken bij de Orthodoxe Staats
kerk goed te keuren. Ondanks zijn be
loften van vrijheid en betere behan
deling bleven de bisschoppen weige
ren. Het is ook deze Justinian Marina,
die de communistische regering krach
tige steun verleent bij haar vervolging
van de met Rome geünieerde Kerk en
kortgeleden de seminaries volksdemo-
cratisch maakte.
De Apostolische Nuntiatuur heeft
bij de Roemeense regering een nota
ingediend, vvaarin vooral werd ge
protesteerd tegen de gedwongen aan
sluiting van de Grieks-Katholieken
bij de Orthodoxe Kerk.
De Roemeense regering heeft in
een antwoord-nota (uiteraard!) aan
dit protest van de Apostolische Nun
tiatuur „iedere grond ontfcegd."
En door de Kerkvervolging gaat
voort!
Advertenties.
en u zult 'e morgens weer
kiplekker uit bed springen.
Elke dag moet uw [ever een liter gal
In uw ingewanden doen stromen, anders
verteert uw voedsel niet, het bederft. U
raakt verstopt, wordt humeurig cn loom.
Neem de plantaardige CARTER'S
I.EVERPILLETJES om die liter gal op re
wekken en uw spijsvertering en stoel
gang op natuurlijke wijze te regelen.
LEVERPILLETJES J
if et /Ifeis je dat
lp haar
De garage, waar de auto gerepa
reerd werd was niet ver van Hem-y-
o 'e6u Do volSende dag wilde Sir Re
ginald eens gaan kijken, hoe het met
agen stond en laat in de namin-
°as ,be§aI hij zich er heen. Hij oas-
tn e .Winifred's huis op enige me-
s afstand, zonder er naar te kij-
en vervoigde zijn weg ,,aar <j€
garage. Toen hij er vandaan ging,
èion, i OV01' Mssen' WeeI' h'oest hij
men: langs de woning van het jonge
en op de hoel! ontdekte hij
Plotseling Fowle, die onafgebroken
naar een der vensters van No 7 tuurde
Het zien van die man die daar
zo gemeen gluiperig naar zijn prooi
stond te loeren, ontketende een wilde
woede m Sir Reginald Carshaw en
Oe stem van zijn spitvonrtig hart
tluisterde hem in: „hier heb je nu
een mooi excuus voor het voortzetten
van een kennismaking, die je. zoals
trachtte wijs te maken, niet
wenste te hernieuwen."
Hij -te naar de deur van No. 7
en belde.
Er werd echter niet opengedaan en
toen na de tweede keer bellen de deur
nog stijf gesloten bleet, liep hij door
Maar hij had nog maar een paar pas
sen gedaan, toen hij onverwacht tegen
over Winifred stond, die een grote tas
aan naar ar had en blijkbaar bood
schappen had gedaan.
Sir Reginld nam zijn hoed at. Wi
nifred kreeg een kleur en bleef aar
zelend staan.
Vanaf de hoek sloeg Powie de ont
moeting gade en hij was terstond
overtuigd dat dat een ■fspraakie v.as.
..Pardon, Miss Bartlett", begon de
edelman. ,.U ziet, ik ken uw naam be
ter dan u de mijne. Ik heet Carshaw
Sir Reginald Carshaw. ik heo tui
i aangebeld in de hoop u te spreken
„Waarom?" vroeg Winifred ver
baasd,
„Hebt u mij en het voorval van
gisteren vergeten?"
„Zeker niet. Daarom ben ik ook
blijven staan; om te horen, wat u mij
te vertellen kon hebben.'
„Ik moest in deze buurt zijn om
naar mijn auto te kijken, die niet vei
van hiér in een garage gerepareerd
wordt niet in de hoop u te zien"
vervolgde Sir Reginald, terwijl er een
ondeugend lichtje in zijn ogen danste
„Of misschien toch wel een beetje in
die hoop ook. Toen ik uit de gbrage
terug kwam, zag ik daar op de hoek.
dezelfde vent, die u gisteren tastig
viel. Hij stond strak naar uw huis
te staren er dit bracht mij er toe
u een gunst te vragen."
„Wat voor een gunst?"
„Dat, wanneer u voortaan ook maar
de minste onaangenaamheid van de
kerel ondervindt, u het na die ruzie
van gisteravond, als een persoonlijke
aangelegenheid van mij zult beschou
wen en als een belediging mij aange
daan. Ais hij u overlast aandoet, moet
u het mij onmiddellijk schrijven. Hier
is mijn kaartje, mijn adres staat er
op."
„Maar...
„Nee, geen maren. U moet het mij
beloven. Het is nu werkelijk ook mijn
zaak."
„Ik kan u niet schrijven, heus, dat
gaat niet.' Ik
„Ja dan zit er niets anders op. dan
dat ik enige uren per dag hier voor
uw huis op schildwacht ga staan om
toe 'e zien, dat alles gaat. zoals het
gaan moet. Dat kunt u me toch niet
beletten, wel? De straat is vrij voor
iedereen."
„Och kom, nu maakt u maar gek
heid".
„Geen sprake van? Kijkt u maar
hoe ernstig en plechtig ik er uit zie.
Zoals ik zeg, ik zal hier de wacht
betrekken om te zorgen, dat u niet
gehinderd wordt. En ik zal voortdu
rend de ramen in het oog houden, in
de hoop uw gezicht te zien. Zult u
zich af e toe - u-tonen om me te
troosten?"
„Neen."
„Och, natuurlijk wel."
„Ik geloof toch, dat ik beter kan be
loven u te schrijven."
„Prachtig, dat is' een overwinning
voor me."
„U maakt me heus aan 't lachen!'
„Mooi zo, dat is dan overwinning
No. twee. Want u hebt gehuild miss
Winifred!"
„Ik?"
„Ja, 't spijt me dat ik het zeggen
moet, maar ik zie het aan uw ogen.
Och, ik wilde maar dat...."
„Maar hoe kent u mijn naam?"
„Hoe bedoelt u? Uw voor- en achter
naam? Wel, laat ik u eerst vertellen, dat
Winifred altijd een lievelingsnaam
van mij is geweest en u bent precies
het type meisje om zo te heten. En
wat mijn wetenschap in dit opzicht
betreft? We moesten gisteravond im
mers mee naar het politiebureau. Nu,
in de loop van het verhoor, hoorde Ik
natuurlijk uw naam."
„Hebben ze u vastgehouden van
nacht of procesverbaal opgemaakt ot
zoiets, omdat u mr. Fowle neergesla
gen hebt?"
„O, ja. die vent heet Fowle? Nee
hoor, ze hebben me zo maar weer Ia
ten lopen. Was u ongerust over me?"
„Natuurlijk was ik ongerust, want
ik was toch de oorzaak
„Kom bederf de prettige indruk niet
door er een reden bij te vermelden. U
was ongerust, dat ls genoeg, laat mij
daar trots op zijn, als tegenprestatie.
En nu vraag ik u twee diensten: één
er van is een heel grote dienst. De
eerste is, me alles te vertellen, wat u
van Fowle weet, wat hij voor de kost
doet enzovoort. En verder moet u me
zeggen, wasrom u zo verdrietig kijkt
en gehuild hebt? Zullen we een eindje
oplopen en wilt u 't me dan vertellen?"
stelde hij gemoedelijk voor.
Hun wandeling duurde echter langer
dan ze zich bewust waren. Winifred
was als betoverd. Sir Reginald's per
soonlijkheid was een soort openbaring
voor haar; zijn uiterlijk zowel als zijn
innerlijk het was haar onmogelijk
zich aan de bekoring die van hem uit
ging te onttrekken. En die bekoring
deed een vertrouwelijkheid ontluiken,
die ze zelf niet begreep.
Ze vertelde hem, dat Fowle tot de
staf van het bekende warenhuis van
Page behoorde als chef van de expe-
tte-afdeling; bekende hem zelfs aan
het eind van de wandeling, dat ze ge
huild had, omdat plotseling vreemde
wolken zich om haar leven hadden sa
mengepakt, twijfel en" angst, die ze
niet nauwkeurig kon definiëren, en
omdat ze de vorige nacht in een soort
droom een mannengezicht had gezien
en een grimmig-gedempte stem had
horen zeggen: „Ze moet het land uit.
Ze is het evenbeeld van haar moeder.1
(Wordt vervolgd)
MAANDAG - DINSDAG
HILVERSUM I 301 m: Maandag: 18
Piano, 18.15 Sport, 18.30 Ned. str.kr., 19
Nws., 19.15 NCRV leeslamp. 19.30 Act.
geluid. 19.45 Zandbedrijven, 20 Nws., 20.15
Omr. orkest, 21 Een liefde in de 18e
eeuw, hoorspel, 21.30 Band en plaat pa
raat, 21.45 Geestelijke liederen, 22.15
Band en plaat, 22.45 Avondoverd., 23
Nws.. 23.15 Avondklanken, 23.45 Under
the chestnut tree.
Dinsdag: 7 Nws., 7.15 Ochtendgymn.,
7.30 Schubert. 7.45 Morgengebed, 8 Nws.
8.15 Pluk de dag. 9 Lichtbaken. 9.30 Mor-
genconc., 10 Kleutertje, 10.15 Opera, 10.40
Schoolradio, 11 Muziek houdt fit, 11.30
Als de ziele luistert, 11.40 Carneval des
animaux, van Saint Saëns, 12 Angelus,
12.03 Piano, 12.30 Land en tuinbouw.
12.33 Metropole orkest, 12.55 Zonnewijzer
13 Nws. en l^ath. nws., 13.25 Om en om,
13.45 Calvet kwartet, 14.30 Onder Ons,
15 Schoolradio, 15.30 Operette en film,
16 Zonnebloem. 16.30 Ziekenlof, 17 Na
school. 17.15 Lang zullen ze leven, 17.45
Regeringsuitz., 18 Piano. 18.20 Sport, 18.30
Ned. str.kr., 19 Nws., 19.15 Contrabas als
conc. instrum., 19.30 Pater Piet Wesseling.
19.45 NIWIN, 19.50 Wederopbouw, 20
Nws.. 20.05 Gewone man, 20.12 Vasten
avondparade, een avond van bonte jolijt,
22.37 Actualiteiten, 22.45 Avondgebed, 23
Nws., 23.15 Uitgeleide aan Prins Carna
val.
HILVERSUM II 415 m: Maandag: 18
Nws., 18.15 Skymasters, 18.30 Filmkrant,
19 Musicorda, 19.30 Inleiding tot muzi
kaal begrip, 19.45 Steun wettig gezag, 19.50
Gr., 20 Nws., 20.05 Radioscoop, 21.25 Hoofd
film, 22.30 Piano, 23.15 Luc van Dam
Krawczyk, 23.30 Swing.
Dinsdag: 7 Nws., 7.15 Gr.. 7.50 Dagope
ning, 8 Nws., 8.15 Varia, 8.55 Vrouw tot
vrouw, 9 Brahms. 9.30 Waterst.. &.35
Aubade. 10 Morgenwijding, 10.15 Arbeids
vitaminen, 10.50 Kleutertje, 11 Piano, 11.30
De Wekker, 12 Lyra trio, 12.30 Land en
tuinbouw, 12.30 Lectuur voor platteland,
12.40 Bandi Balogh. 13 Nws.. 13.15 Me
dedelingen. 13.20 Skymasters. 13.50 Gr., 14
Met naald en schaar, 14.30 Matinee, 16.25
Honderd beroemde componisten, 16.40
Schoolbel, 17 Kinderkoor, 17.30 Les gars
de Paris, 17.50 Rode Duivels-Zwaluwen,
18 Nws., 18.15 Tom Erich, piano, 18.30
Wijsgerige verwondering. 19 Kobus Kwint
19.10 Czardas, 19.15 Vlotter Frans, 19.30
Piano. 20 Nws., 20.05 Zoeklicht, 20.15
Bonte trein, 21.30 Allerlei, 21.35 Brieven
over hersengymn., 21.45 Buitenl. over/.,
22 Pierre Palla, 22.30 Chailly cuintet, 23
Nws., 23.15 Carnaval in het Zuiden, 23.25
Ballet Carnaval.
BRUSSEL VLAAMS 321 m: Maandag:
18 Orgel. 18.25 Boek, 18.30 Soldaten, 19
Nws., 19.30 Gr., 19.50 Feuilleton. 20 Ka
merorkest, 21 Actualiteiten. 21.15 Verzoek
progr., 22 Nws., 22.15 Volksbal, 22.50 Nws.
22.55 Gr.
Dinsdag: 8 Nws.. 8.30 Franse les, 9 Nws.
9.05 Berlioz. 12 Gr., 12.30 Weerbericht,
12.32 Trio Hamy, 13 Nws., 13.15 Gr., 14
Symphonie, 15 School, 17 Gr.. 17.05 Nws.
17.15 Piano, 17.40 Chopin, 18.25 Financiële
J kroniek, 18.30 Soldaten. 19 Nws., 19.30
I Zang. 20 Mexicaanse muziek, 20.15 Hoor
spel, 21.30 Omroeporkest, 22 Nws., 22.1&
Jazz. 22.30 Gr., 22.50 Nws., 22.55 Gr.