De regering nam gewichtige besluiten De Nek=aan=nek=race van 140 k.m. per uur Bisdommen in Hongarije moeten verdwijnen Moskou dreigt Noorwegen oorlogsslachtoffers IN 'T KORT Voorlopig geen internationale treincontrole Critiek op Sovjet nota De Bijz. Brigade van de C.C.D. Een paar „grote" mannen bezorgen Brabant een kwade naam Voor Orde en Vrede ZATERDAG GELIJKTIJDIGE PUBLICATIE IN DEN HAAG EN BATAVIA Oost-Indonesië voor plan-Beel N°o DIT JAAR gaat de K.L.M. „stratocruisers" in gebruik nemen. Het reuzenvliegtuig, dat een snelheid heeft van 550 k.m. en 80 passagiers kan vervoeren. Clandestiene N.S.B.- organisatie opgerold Het vraagstuk der Schelde-Rijn verbinding Bisschopsbenoeming onder controle van de staat J^eidende kringen in de Evangelische zowel als de Roams-Katholieke Kerk maken zich in Berlijn ernstig ongerust over een toenemende ver scherping van de verhouding tussen de Kerk en het Sovjet-Russische militair bestuur, welke in de laatste maanden valt waar te nemen. Zij gaven hun leven voor het vaderland Veel wind De meesten kunnen niet lezen of schrijven! Een kluwen ontrolde zich VIJFDE JAARGANG No. 1313 Uitgave- N.V. Uitgevers Mij. Neerlandia Verschijnt elke werkdag. Bureau: Breda, Reigerstraat 16. Tel.' Redactie 8181, Admini stratie 8778. Redactieraad: A. F. J. Aernoudts, r J v Hootegem. A. E Langenhorst, Mr. Dr. A j'J M Mes. Mr. H. B B. de Rechter. Hoofd redacteur J. J H. A Bruna Abonnements prijs bü vooruitbetaling 3.90 per kwartaal, r Dost 4 75 oer week (uitsluitend bij niet- oostbestelling0.30. Losse nummers 8 cent Sr,trek no 278841. Prijzen van buitenlandse abonnementen worden op aanvraag verstrekt WOENSDAG 23 FEBRUARI 1949 Advertentieprijs voor de gehele oplage 0.25 per m/m. (Ingezonden Mededelingen 0.60 per m/m). Voor advertenties van plaatselijke aard uit Zeeland, uitsluitend in de Zeeuwse editie 0.10 per m/m. (Ingezonden Mede delingen 0.25 per m/m). Staatwerk 3 cent per m/m extra. Incasso wordt berekend. Voor prijzen van de rubriek ,,'t Kleintje" wordt verwezen naar de desbetreffende rubriek. Inzendingen op advertenties, welke de uit gevers om redenen te hunner beoordeling niet verlangen af te geven, worden vernietigd. INGESTELD srnAV Hl'.lft 0 is het ereteken 11 vu A. - voor Orde en Vrede. Het be staat uit een rond medaillon met in het midden de letter W. Boven deze letter staan de woorden Orde Vrede Het wordt toegekend aan de miiitairen, die in Indonesië drie maanden in werkelijke dienst zijn geweest. „F-EN-DLRTIG balen textiel van "een waarde ran ongeveer 10.000 zijn ontvreemd uit een vrachtauto van een Brabants Transportbedrijf tijdens een reis van Tilburg naar Amsterdam. Toen de wagen in Amsterdam arri veerde, bleek de auto vrijwel geheel leeggestolen. yiJF-i GEDURENDE het bezoek van de Hoge Vertegenwoordiger van de Kroon aan Nederland heeft deze een intensief overleg gepleegd met de Nederlandse regering over het Indonesische vraagstuk in al zijn aspecten en over de in de toekomst te volgen vaste gedragslijn. Daarover zijn gewich tige besluiten genomen, welke onverwijld gepubliceerd zullen worden, zodra dr. Beel in Batavia is teruggekeerd. De publicatie, die Zaterdag a.s. verwacht kan worden, zal gelijktijdig te Batavia en te 's-Gravenhage plaats vinden. Dr. Beel keert naar Indonesië terug, geheel op de hoogte van de inzichten van de Nederlandse regering en voorzien van de nodige volmachten, aldus een mededeling van officiële zijde. A LS ONDERDEEL van de Duitse herstelbetalingsplicht zijn zes Duitse trawlers aan Nederland toege wezen. TWEE INZITTENDEN kwamen om het leven, toen een Engels vlieg tuig in Sussex neerstortte. Een ander Brits vliegtuig is bij Triest te pletter gevallen. Drie inzittenden kwamen om het leven. OU HET VROEGERE concentratie- D kamp Westerbork is het graf ont dekt van 10 door de Duitsers gefusil leerde verzetslieden. 1")E DOODSTRAF is in Assen geëist tegen 3 Nederlanders, die bewaker van het kamp „Erica" te Ommen zijn geweest. Het drietal is echter nog steeds voortvluchtig. „QLIVER TWIST", de Britse film, ^die zoveel herrie bij de joden in Berlijn heeft veroorzaakt, is door de filmmaatschappij daar uit roulatie ge nomen, ■TEGEN DE hoofdredacteur en een redacteur van ,.De Kruidenier" is door de Officier van Justitie te Den Haag 100 gld. boete en 1 mnd. voor waardelijke gevangenisstraf geëist, om dat zij de bron niet wensten te noe men, waaruit zij gegevens geput heb ben voor een publicatie. De journalis ten beriepen zich op het „verscho ningsrecht." IJET VOORSCHRIFT dat motorrij tuigen in de 22 kilometer grens strook voorzien moeten zijn van een nationaliteitsbewijs of een officieel bewijs, dat het motorrijtuig reeds voor 20 Juli 1946 in het land was, is vervallen. De „eerste linie" (een strook van 5 km.) blijft gehandhaafd. [)E „WONDERKAPPER" uit Drente heeft zware concurren tie gekregen van een Amsterdamse collega, die zegt ook glimmende schedels in golvende haardossen te kunnen omtoveren via een ge heim haarwater, massage, bestra ling en nog een watertje. Vooruit haarloze mannen geeft de Amster damse kapper de kans van zijn leven. JUSTEREN heeft dr. Beel weer geconfereerd met de ministers van Maarseveen en Stikker. Hij zal bij zijn vertrek van Schiphol dit is vandaag geen verklaring afleggen, zo heeft hij al bekend ge maakt. „Hulp uit het moeras" ANAK AGOENG heeft voor radio Makassar een rede over de po litieke toestand gehouden, waarin hij het plan-Beel noemde „een hulp uit het moeras van verwarring en wantrouwen". Noodzakelijk achtte hij het, dat de volgens het plan-Beel te vor men nationale federale interim-re- gering op voet van volledige gelijk- berechtiadheid en geiijkwaax'digheid met Nederland een verdrag zou sluiten, waarin de noodzakelijke voorzieningen betreffende de over gang naar de nieuwe rechtsorde worden overeengekomen. In tegenstelling met minister v. Maarseveen vond hij het gewenst dat reeds aanstonds voorzie ningen voor de overdracht van de souvereiniteit op een in de nabije toekomst liggend tijdstip, zullen worden voorbereid en Jat dus het statuut van de Ned. Ind. Unie en de te sluiten verdragen niet tot stand moeten komen vóórdat de souvereiniteitsoverdracht zal kun nen geschieden. Anak Agoeng vond het geen be zwaar om de Commissie van de Ver enigde Naties in te schakelen, wan- pRANKRIJK eist geen duimbreed Duits grondgebied. Schaman, heeft mij daarvan de verzekering ge geven aldus heeft de eerste-minis- ter van de Rijnpalts verklaard. is een 23-jarige Tsjechi sche ijshocke.v-speler. die met zijn ploeg in Stockholm liet wereld kampioenschap behaalde. Hij voelde er niets voor om naar Tsjecho-Slo- wakije terug te keren en „dook on er j elï de Politieke commissaris rter m! Pl0eg eT -, Je knapte. Zon der Marek moest de ploeg huiswaarts rifmirl nu naar Amerika. Dat de politieke commissaris bepaald ge rust de reis naar huis maakt, zou te veel gezegd zijn. gINDS 1309 vormt de „vvedepeel" gelegen ten Noordwesten van venray en aan de Brabantse zijde be grensd door de gemeenten Opi00 en Vierlingsbeek „betwist" gebied. De zaak is gister eindelijk opgelost Er komt een nieuw kemdorp en de Bra bantse gemeenten zien af van elke aanspraak op eigendom. "JUVEE LEDEN van het Britse ge zantschap te Sofia zullen als waarnemers worden toegelaten bij het proces tegen de Bulgaarse predikanten die van hoogverraad worden beschul digd. HET BRITSE militaire bestuur in Duitsland beweert in een officiële verklaring dat „voormalige promi nente nazis" leidende posities in de industrie en politiek in de Sovjet-zone innemen J)E STAKENDE Amsterdamse na- venarbeiders besloten de staking, (iie zes weken geleden uitbrak, op te heffen. Voortvluchtige delinquenten werden gesteund TJE RIJKSPOLITIE te Amsterdam heeft drie vroegere N.S.B.-ers ge arresteerd, die zich bezig hielden met het verlenen van hulp en steun aan ontvluchte en voortvluchtige politieke delinquenten. De gearresteerden zijn in November van het vorig jaar even eens voor hetzelfde feit aangehouden, doch zijn betrekkelijk kort daarna op vrije voeten gesteld. Al spoedig daar na bleek, dat weer met deze practij- ken was begonnen. Bij huiszoeking zijn bescheiden in beslag genomen waaronder een com pleet kaartsysteem met de namen van een groot aantal politieke delinquen ten. i/oor het raam van het huis van een der verdachten zag de politie 'n kaarije met de woorden: „heden geen zitting". Het staat vast, dat deze „zit tingen" driemaal per week werden gehouden. Het onderzoek in deze zaak wordt met kracht voortgezet. neer deze kan bijdragen tot een snelle en goede oplossing van het Indonesische probleem. „De regering van Oost-Indonesië acht het van groot belang, dat de Nederlandse regering bereidheid zal tonen aan dit verlangen te vol doen", zei de premier van Oost- Indonesië voorts. TJET interministeriële comité voor economische coördinatie heeft te Brusfcel het vraagstuk van de Schelde- Rijnverbinding besproken. Ook de kwestie van de stop van Ternaaien stond op de agenda van deze bijeen komst. Volgens het blad ..De nieuwe gids" zou uit een en ander afgeleid mogen worden, dat de Belgische re gering het probleem van de waterwe gen in zijn geheel wenst te behande len. Of deze kwestie uiteindelijk op de agenda van de aanstaande conferen tie der Benelux-ministers te Den Haag zal worden geplaatst, kan, volgens het blad, vooralsnog niet met zekerheid worden gezegd. Dit zou slechts in overig met de Nederlandse Regering kunnen geschieden. TyANNEER de Nederlandse doua- ne in de treinen controleert en de Belgische op het station, zien we kans de internationale treinen in een kwartier te controleren", aldus de chef van de Belgische douane te Roo sendaal. Maar wanneer zullen we zover zijn? vraagt hij schouderophalend. De Ne derlandse douane zou moeten visite ren op het traject Roosendaal-Rot- terdam en terug, hetgeen weer in houdt, dat de passage in de treinen zo moet zijn, dat het dienstdoend per soneel geen hinder van reizigers on dervindt. Dat betekent tevens door gaans geen overbelaste treinen en geen bagage in gangen of voor deurope ningen. Zoals gemeld, zijn reeds proefne mingen gedaan in verband met een verzoek van geallieerde strijdkrach ten, die regelmatig in Oldenzaal onze grens passeren! Men wil echter voor Oldenzaal geen uitzondering maken voor de verloftreinen. Een uniforme controle in interna tionale treinen stuit momenteel ech ter nog op zoveel bezwaren, dat er voorlopig van een uitsluitende con trole in de trein nog geen sprake is. Proces Kravchenko (TIJDENS de voortzetting van het proces Kravchenko heeft de ver dediger van de auteur de gelegenheid aangegrepen om eritiek uit te oefenen op de nota van Moskou aan Parijs om 3 getuigen in het proces aan de Sov jet-Unie als oorlogsmisdadigers uit te leveren. De verdediger wees erop, dat de Sovjet-Unie reeds sedert 4 jaar lijs ten met oorlogsmisdadigers bekend heeft gemaakt, maar dat op geen enkele lijst de namen der drie ge tuigen voorkomen. In een lange uiteenzetting trachtte een communistisch parlementslid on waarschijnlijkheden aan te tonen in Kravchenko's boek „Ik verkoos de vrijheid" en hij verweet de auteur zijn voorkeur over het Tsaren-regiem Kravchenko riep hem toen toe: „On der het regiem van de Tsaar waren er duizenden gevangenen, doch onder het Sovjetregiem zijn er millioenen". De volgende getuige pleitte vóór de auteur. Hij had onder Kravchenko gewerkt in Nikopol deelde hij mee, Hij wijdde ook uit over vervolgingen die hij het was een bejaarde man sedert 1930 van het Sovjetregiem te verduren had. Driemaal was hij gearresteerd en negen jaar had hij in de gevangenis doorgebracht. Hij ver strekte ijzingwekkende bijzonderhe den over de wijze, waarop hij werd verhoord, bewusteloos geslagen, ver volgens opgesloten in een klein lo kaal, waar hij niet eens rechtop kon staan! QMSTEEEKS 12 uur gisterenmiddag is H. M. de Koningin met prinses Margriet per vliegtuig van Soester- berg naar Oostenrijk vertrokken. De Koningin en het prinsesje zijn hartelijk verwelkomd bij hun aan komst in Sankt Anton door de Prins en de prinsesjes Irene en Beatrix. Acht meisjes in nationale klederdracht overhandigden de Koningin en prinses Margriet twee bouquetten in de kleur van het Huis van Oranje en de Neder landse nationale kleuren. Het Atlantisch pact OOR WEGEN zal zich bij het Atlan tisch pact aansluiten „wanneer de tijd rijp is", doch het punt van dis cussie wordt nu gevormd door de vraag of Noorwegen moet deelnemen aan de voorbereidende besprekingen of wachten totdat het pact werkelijkheid is geworden. Het land is bereid zijn havens en vliegvelden ter beschikking te stellen van de leden van het Atlantisch pact, tegen de bezwaren van Zweden in. De Sovjet-Unie is het daarmee in het ge heel niet eens Wanneer de Noorse regering besluit zich aan te sluiten bij het Atlantisch pact en weigert een overeenkomst met de Sovjet-Unie aan te gaan. zal de Sov- jeMïussisiche regering haar politiek ten opzichte van Noorwegen, dat tot nog toe als een vredelievend land be schouwd wordt, moeten herzien al dus is te Moskou verklaard- Een dergelijk besluit van Noor es.'i: wordt als uiterst provocerend be schouwd. Men werkt voor een eigen tehuis ni: A ID. ZEELAND van bovenge noemde bond hield haar jaarver gadering in de Prins van Oranje te Goes, onder leiding van de heer P. Fransen uit Middelburg, die mede deelde, dat de ere-voorzitter, de Com missaris der Koningin, verhinderd was de bijeenkomst te bezoeken. Hij verheugde zich erover, dat van de ongeveer honderd leden er velen waren opgekomen en gaf daarna het woord aan de bondssecretaris, mr. Boschgra, die al zijn vrije tijd voor de bond opoffert. Mr. Boschgra gaf een overzicht van de vele resultaten, welke reeds voor de oorlogsslachtoffers en voor de wedu wen der gevallenen zijn bereikt. Hoe wel de nieuwe pensioenwet 1947 veel verbeteringen bracht, wordt nog ge streefd naar een betere basis. Ook probeert men tot een tehuis te komen voor oorlogsinvaliden, in navolging met dat wat ook in anuere landen gebeurde. Er is regelmatig contact met de oorlogsslachtoffers in België en el ders, wat voor versterking van de in vloed voordelig is. Het is een tragische omstandigheid, dat wegens de gebeurtenissen in Indo nesië het aantal militaire oorlogs slachtoffers nog immer toeneemt. Heel wat vragen werden naar aan leiding van het gesprokene gesteld en tenslotte deelde de voorzitter nog mee, dat prins Bernhard beschermheer van de bond is geworden. "PR ZIJN thans nadere bijzonderhe- den bekend geworden van 't reeds eerder gemelde plan der Hongaarse regering om in Hongarije een natio nale kerk te stichter. Volgens dit plan wil men de bis dommen opheffen en daarvoor in de plaats vier nieuwe diocesen instel len. De bisschoppen daarvan moe ten benoemd worden op voorstel van ile Minister van Binnenlandse Za ken. Een ander voorstel wil de gelovi gen de bisschoppen laten kiezen en de gekozenen dior de president van de Hongaarse reoubliek laten beves tigen. In dit verband rekent men er op dat de minister van Binnenlandse Zaken van de geestelijkheid zal eisen om hun houding te bepalen ten aan zien van de zaak tegen Kardinaal Mindszenty. De priesters staan dan voor de keus cm in een dergelijke nieuwe regeling toe te stemmen of het gevaar te lopen zelf wegens hoogver raad of sabotage ter verantwoording te worden geroepen. OOK VERSCHERPTE HOUDING IN OOST-DUITSLAND. De zorgen zijn voornamelijk geba seerd op de inhoud van de nieuwe schoolboeken, die nu in circulatie ko men en die zeer anti-religieus worden genoemd. Onder andere zou in deze boeken het Darwinisme gepropageerd worden. In het bijzonder is het opge vallen dat in de laatste tijd de com munistische jeugdorganisatie nog ster ker het karakter van een staats-jeugd- organisatie krijgt. rvii REGERING maakt bekend, dat tot haar leedwezen in Indonesië 10 militairen zijn ge sneuveld in de periode van 3 tot 18 Februari. Koninklijke Landmacht: sold. H. van Amstel Vreeswijk)2e It. J. Bottinga (de Lier Z.H.); 2e It. M. Klompenhouwer (Tilburg)sold. J. Notenboom (Rotterdam)sold. A. Gijzen (Rotterdam); serg. A. Hoeboer (Nijmegen)opper- wachtm. H. Schreuders (Klundert N.-Br.)korp. J. Frans (Oude Pe- kela); sold. J. van Leuken (Erp N.-Br.)marechaussee W. Hen driks (Oeffeit). TJiEN NIEUW hoofdbestuur is geko- zen van de St. Adelbertsvereni- ging: Mr. F. Baron van Voorst tot Voorst, voorzitter; Mr. P. Aalberse. secretaris. Ir. J. Gieskes, penning meester, Mr. R. H. van Basten Ba tenburg, L. T. F. Bouwman. De molen „De Strijd" bü Zaandam is door brand geheel verwoest. Deze molen, die meer dan 270 jaar oud is, was juist een week geleden door de Vereniging De Zaanse Molen aangekocht. Ook een aangrenzende schuur werd een prooi der vlammen. Wederom is het getal der molens in ons polderland met één verminderd. Weersverwachting, geldig tot Woensdagavond: Matige tot krachtige, langs de Waddenkust tijdelijk stormachti ge Zuidwestelijke wind. Overdag enige verspreide opklaringen en hogere temperaturen dan giste ren. Hdene zon onder 18.08 uur en maan op 6.16 uur. Donderdag zon op 7.38 uur en maan onder 14.02 uur. TJET WAS ZO OP HET EERSTE GEZICHT een doodgewone Zaterdagmor gen, toen de mannen van de Bijz. Brigade van de C.C.D., nu alweer maanden geleden, postvatten bij een cafétje aan de rand van Zevenbergsche- hoek om te speuren naar een smokkelauto. Ze stonden daar te staan en ke ken, schijnbaar ongeinteresseerd, in werkelijkheid tot het uiterste gespan nen. Hun zesde zintuig had hen op het spoor gezet van het begin der ont knoping van het tapijtendrama, waarvan drie dagen lang voor de Bredase politierechter de slotacte wordt opgevoerd. Want zo ving 't einde aan van dat uitgebreide complot van de Martensen en de v. d. Bergen: een paar man op post, de gezichtshuid in de strakke vorm van perkament getrokken rond de vastberaden kaken. Toen gebeurde het: een wagen snorde aan en weer was het dat zesde zintuig, dat „alarm" gaf. Wie vandaag die timide jongen zag, pas getrouwd nog, die bekende de chauf feur van de auto te zijn geweest, kon zich nauwelijks indenken, dat hij een nek-aan-nek-race met de Brigade over de Moerdijk heen naar Dordt en over het linkerwegdek via Ridderkerk tot aan Hendrik Ido Ambacht had gehou den met een vaart van 140 km. per uur: de mannen van de Bijz. Brigade verbeten achter hem aan. Eerst moest de oververhitte motor het opgeven, voordat G. van B. zich gewonnen gaf! Uit deze dodenrit kwam een affaire te voorschijn, die de gemoederen nog lang zal bezig houden. J^OG DEZELFDE NACHT werden tal van huiszoekingen gedaan in Chaam en in Oosterhout, een kluwen ontrolde zich, waaraan geen einde schoen te komen. Men kwam terecht in Wagenberg en op de Valkeniers- laan in Breda, waar wagens werden gestald en goederen opgeslagen, tot aan tenminste een vierduizend tapü- ten in totaal en even zoveel meters stof. Pantserwagens hadden dit alles aangevoerd, telkenmale runderen mee terugvoerend naar onze Zuiderburen. Gisteren beleefden we van dit alles wat de Officier noemde „de tweede fase", nl. het transport van Chaam naar Holland. Het waren wel vogels van rijk gevarieerde pluimage, die voor de rechter kwamen. „Vogels" ook in die zin, dat ze óf als boer óf als bewoners van woonwagens zich op een aparte „vrije" manier plegen te bewegen temidden van al die kunstig aangebrachte Verboden-Toegang-bord- jes in onze moderne samenleving. Mr. Drion zei het in een van zijn gloed volle pleidooien zo puntig: vrijbui ters. onwennig, minder geschooid en grillig gevormd, gedragen ze zich als kleine jongens, op een pas-gekregen fiets en vinden al die lastige verkeers regels eigenlijk maar flauwekul. Ze zijn, anders gezegd, geenszins opge voed in wat men pleegt te noemen .maatschappelijk bewustzijn". Zo was het met de paraplu-maker die zijn woonwagen heeft staan in of nabij Dinteloord en daarvan be weerde, dat het in de omgeving van 's-Hertogenbosch wasAls ze naar een film gaan, dan moet er iemand mee om voor hen de onder schriften te lezen" werd op de zit ting vastgesteld en zo kon het, dat onze paraplu-man, die met een der hoofdfiguren had samengedaan, een half jaar kreeg, waarvan 4 maan den voorw. en een boete van f 100. BITTERE MEDICIJN. TVAT WAS een vonnis, waarin alle denkbare menselijke overwegingen kennelijk meetelden en zo was het, gelijk de eerste dag, eigenlijk voort durend. Neem nu de uitspraak tegen de gebrs. van B. uit Amsterdam, die vlot bekenden een zeventig of tachtig tapijten te hebben doorverkocht; twee maanden met aftrek. Of de drie man nen van de Uienfabriek uit Ooster hout, die hand- en spandiensten had den verleend in diverse graden; zij kwamen er resp. af met: J. V. 4.5 maand met aftrek, G. V., met 1 maand voorw. en f 100 boete en T. T. met 3 mnd. voorw. en f 40 boete. Voor de man, die „de mooiste woon wagen bezit van het hele land", C. J. v. d. B., was dat een beetje anders, maar die heeft dan ook een paar dui zend tapijten en nog wat „bijkomende artikelen" op zijn naam staan. Hij hoorde 18 maanden tegen zich eisen, waarbij dan rekening gehouden werd met zijn vrijbuitersnatuur en zijn hulp vaardigheid tegenover zijn broers, en %verd tenslotte met een vonnis van een jaar met aftrek weggestuurd. Zo was het ook voor zijn broer Joh., terwijl broer P. van dit trio 8 maan den kreeg, waarvan 4 voorw. Hiermee waren dan de grote stuk ken in dit vernuftige schaakspel van het bord verdwenen. Resten nog wat pionnen, waarvan boer van L. een typisch voorbeeld was. Hij vertegen woordigde op zichzelf een van die Brabantse eigenschappen, de gehecht heid aan grond en bezit, die bij een goede beleving de grondpijler 'tan vormen van een weerbaar g ht. Maar verkeerd gebruik van aeze eigenschappen kan noodlottig zijn: voor van L„ die 65 jaar werd met een volkomen blanco strafregister, was dat de harde en door hem zelf niet op de laatste plant* brt- n. de waarheid. Door een bel' van twee keer f 250 aangeiok a. hij zijn schuren beschikbaar gesteld voor het opbergen van de smokkelwagen(s) Zijn in de grond gezonde behoud zucht was hem noodlottig geworden en 3 maanden voorw. plus een boete van duizend gulden was de bittere medicijn, die hij nu te slikken kreeg. DE TRAGISCHE KANT. TENSLOTTE heeft dit alles 'n tra gische kant. Een paar grote man nen in de smokkelhandel ontzien nie mand en niets en na een paar jaar „opereren" laten ze zonder ook maar een moment om te zien overal in de figuurlijke en soms zelfs in de let terlijke zin van het woord bloedspo ren achter, het Brabantse land en volk een kwade naam bezorgend, wel ke in feite onverdiend is. Aldus moesten we denken, toen de chauffeur G. v. B., voor het hekje stond. Met hem ging het zo: hq was in dienst bij de garage, waar de gebr. v. d. B„ de hoofdmannen, hun wagen stalden. De wagen was 'n revisie ge weest en van B. werd uitgenodigd om hem „even uit te proberen". Dat uitproberen kwam onverwacht daar op neer, dat tegelijk een vrachtje tapüten werd opgehaald. Toen voor van B. het ontslag bij de garage volg de, gewerd hem het suikerzoete voor stel van de smokkelaars om voor een loon van honderd gulden per maand voor hen te gaan chaufferen. Gisteren kreeg van B. zes maanden, waarvan 4 voorw. met aftrek: genade en recht gingen hand in hand. Met nog wat lichtere straffen voor de allerminste figuranten in dit dra ma was dan ook de tweede zittings dag ten einde gekomen. Maar iedere aanwezige in de rechtzaal wist al die uren, dat vandaag de grote finale pas gaat komen: de familie Martens, zon der Mop. de allergrootste, die „met voldoende platen" ergens in het bui tenland zit. T-EMEENTELIJKE autonomie is een mooi ding. Maar niemand zal toch meer terug verlangen naar de tijd, dat steden en stadjes als het ware afzonderlijke staten vormden met een eigen weer macht. eigen douanetarieven, ge heel eigen wetten. De ontwikke ling van het staatkundig en maat schappelijk leven, van techniek en verkeer heeft de „souvereiniteit" on- dergeordend aan die van de pro vincie, de souvereiniteit van de provincie aan die van het land. Dit proces is wel eens te ver doorgeslagen naar de kant der centralisatie toe. Daartegen ont stond begrijpelijkerwijze reactie. Doch het proces gaat op verschil lende gebieden verder en het is goed de ogen daarvoor niet te slui ten. Hierbij zal de critische waak zaamheid niet mogen ontbreken. Niet alles wat zich, aandient als „vooruitgang" is gezond. Maar ook met alles wat zich aandient als „historisch erfgoed" is even kost baar. pr is een tijd geweest, dat iedere flinke gemeente er prijs op stelde een eigen gas- en electrici- teitsbedrijf in de volle zin van het woord te bezitten. Ten aanzien van de electriciteit heeft zich een cen tralisatieproces voortgezet, dat in een provincie als Brabant alleen nog maar de stad Tilburg met een autonoom bedrijf overliet. Op het gebied van de gasvoorziening is het proces later in gang gekomen, doch het schrijdt nu in een storm achtig tempo voort. Zo geven vele gemeenten op dit gebied weer een stukji van hun autonomie prijs, doch ze zien in, dat dit verstandig en goed is, al zal het wel enige pijn veroorzaken, omdat „de aar digheid er zo af gaat". Ten aanzien van de watervoor ziening zijn ook al belangrijke symptomen van centralisatie zicht baar. In West-Brabant werken de kleinere gemeenten samen, in Oost-Brabant kent men een pro vinciale maatschappij. De grote ge meenten hebben hier het eigen heft in handen gehouden en er zijn nog geen symptomen, dat verdere centralisatie op komst is. Doch wat niet is, kan nog komen. Om Brabant verder als voorbeeld te houden, het bouw-, woning- en welstandstoezicht is daar verre gaand gecentraliseerd. Twee onder voorzitters, de burgemeesters van Terheijden en Uden, hebben de practische leiding. Het werkt uit stekend, maar.... in de afzonder lijke gemeenten begint toch een drang te komen om een stap terug te zetten. Men vindt, dat de band wat te hard knelt, dat men een te groot stuk financiële zeggenschap prijs heeft gegeven. Er valt lang en breed over te redeneren. We wil den echter alleen maar even het symptoom aanduiden. Op het ge bied van de brandweer zijn, zoals we vroeger reeds meldden, ook plannen in de maak, om de samen werking tussen de gemeenten te bevorderen. Hier spreekt de nood zaak wel heel sterk, doch hier zijn de weerstanden toch ook nog groot. We krijgen de indruk, dat de autonomiegedachte daarbij niet zel den overspannen wordt. De Rode Haan profiteert ervan. Brabant staat bovenaan wat de jaarlijkse brandschade betreft door allerlei oorzaken. Des te meer reden ech ter om zich te bezinnen op vormen van samenwerking in streekver- band ten plattelande. De zuivering van afvalwater is ook al zo iets, waarbij samenwer king met prijsgave van een stuk je automonie dringend nodig is. Voor de gezondheid van mens en dier zijn verdere voorzieningen dringend nodig. Doch de gemeente, die het vuil loost, voelt zich niet gedupeerd. Dat doen de gemeenten verder stroomafwaarts. De nood- zzik zal dus zeer verschillend spre ken. Het zou echter van kortzichtig gemeentelijk egoïsme getuigen, als men hier de noodzaak van samen werking. eventueel met inscha keling van het waterschap, niet zou erkennen. We zouden ook nog kunnen spre ken over het netelige terrein van de gezondheids- en gezinszorg. Bi zonder netelig, omdat hier de ver houding overheid- particulier ini- tirtief zulk een sterk woord mee spreekt. In bepaalde gemeenten spreekt sterk de neiging om de taak van hun geneeskundige en schoolartsendiensten verder uit te breiden. Hier liggen vele voetan gels en klemmen. Er past zeker wel een waarschuwing voor het te sterk vasthouden aan de ge meentelijke autonomie op dit ter rein. Samenwerking tussen ge meentebesturen en particuliere in stanties en tussen dezen onderling zal zeker ook offers van eigen zeg genschap vergen. Het trekken van de juiste grenzen is een zeer om zichtig werk. (Vervolg op pag. 2) EEN NIEUW STREEKPLAN IN VOORBEREIDING De Commissaris der Koningin heeft bepaald, dat voor Noord- en Zuid-Beveland en voor Tholen cn Sint Philipsland een streekplan zal worden voorbereid. (TURKIJE krijgt twee moderne krui sers van het Dalton-type (13.500 ton) van de Ver. St.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1949 | | pagina 1