Volle vrijheid voor nader overleg Amerika wijst ontmoeting Truman-Stalin van de hand Het „vrije*proces tegen Kard. Mindszenty Een vrouw ontkwam aan het Sovjet-paradijs IN 'T KORT Doel en middel BI 0. NODIGT SUKARNO C.S. UIT Den Haag beschouwt republikeinse leiders als regeringspersonen De Rallye te Wernhout „Ik bad voor het eerst van mijn leven tot de Eeuwige God" EEN FRISSE REDE De Westerse Drie willen over Duitsland praten, maar eerst moet Berlijnse blokkade zijn opgeheven Distributienieuws Vierde sinaasappel-bon Motie Droesen (KVP) voor kleine zelf standigen Kruistocht van gebed Hongaarse Regering trof voorbereidingen Meer dan bar Uit het leven van Tanya Svetlova Held* r°r weer Belangrijke Publicatie De radar op do „Oosterschelde" a VIJFDE JAARGANG No. 1296 i*fi»vT N.V. Uitgever» My. Neerlandia. v-JLfiiint elke werkdag. Bureau: Breda, Srstraat 16. Tel.: Redactie 8181, Admini- 8778. Redactieraad: A. F. J. Aernoudts, ?r v Hootegem, A. E Langenhorst, Mr. Dr. J J M. Mes, Mr. H. B. B. de Rechter. Hoofd je teur- J. i H. A. Bruna. Abonnements- nriis bü vooruitbetaling 3.90 per kwartaal, oost 4 75, per week (uitsluitend bij niet- postbestelling* 030 Losse nummers 8 cent, Pmtrek. no 278841. Prijzen van buitenlandse abonnementen worden op aanvraag verstrekt DONDERDAG 3 FEBRUARI 1949 Advertentieprijs voor de gehele oplage: 0.25 per m/m. (Ingezonden Mededelingen 0.60 per m/m). Voor advertenties van plaatselijke aard uit Zeeland, uitsluitend in de Zeeuwse editie 0.10 per m/m. (Ingezonden Mede delingen 0.25 per m/m). Staatwerk 3 cent per m/m extra. Incasso wordt berekend. Voor prijzen van de rubriek ,,'t Kleintje" wordt verwezen naar de desbetreffende rubriek. Inzendingen op advertenties, welke de uit gevers om redenen te hunner beoordeling niet verlangen af te geven, worden vernietigd. •TWEE BRIEVEN van de Hoge Vertfgenwoxrdigers van de Kroon aa het Bizonder Federaal Overleg (ÏLF.O.) zijn gisteren te Batavia bekend gemaakt. In de eerste deelt Dr. Beel mede, dat de regering van Indonesië bereid is de heren Sukarno c.s. in de gele genheid te stellen In volle vrijheid op een nader vast te stellen plaats onder ling van gedachten te wisselen De regering is eveneens bereid mede te werken tot het scheppen van een gele genheid voor een vrije gedachtenwls- seling tussen de afgevaardigden van het BEO. en genoemde heren voor zóver zij door B.FO mochten zijn of worden uitgenodigd. Zou het overleg tot zodanige resul taten leiden, dat op korte termijn kan worden overgegaan tot de instelling T\E SOCIALISTISCHE Engelse graaf Baldwin is gouverneur van de Britse Kleine Antillen (Le- ward Islands). Daar heeft hy het Parlement geopend met een voor' Engelse begrippen wel heel erg .frisse" rede. Hij zei o.m., dat ais hij een kwart had van het geld, dat met inspectiereizen van amb tenaren wordt verknoeid, hij zie kenhuizen zou kunnen bouwen en een fonds voor werklozen zou kun nen stichten. Sinds hij gouverneur was geworden, was er maar één industrie gevestigd: hü maakte zijn eigen kaas zelf! Om al deze woorden is Baldwin naar Londen ontboden en nu zal hij wel moeten aftreden, zo meent men.... rtE MOGELIJKHEDEN om als leek in de Missie werkzaam te zijn zullen worden uiteengezet tijdens twee weekends in de Missieschool te Ubbergen op 26 en 27 Februari en op 28 en 27 Maart a.s. MATTHEW FOX, de man van het veelbesproken Fox-contract met 4? Republiek, Is onverwacht "n reis gaan maken naar New-Delhi. UAARLEM verkeert in oorlogstoe stand: daar kost sinds kort hét witbrood maar 30 cent. Dit natuurlek tot schade van de afzet van het z.g. volksbrood. De concurrentie is nu zo ver. dat men kan spreken van een „broodoorlog". MEGEN AMSTERDAMSE jongens uit de zesde werden aangehou den wegens winkeldiefstallen. Hun buit, bestaande uit schriften, vlak- gummi en leerboekjes, hadden ze in de school verborgen! TAE „WILLEM BARENDSZ" heeft tot nu toe een traanprodnette, die bijna tweemaal zo groot ie als in de zelfde periode van vorig jaar. TZONING LEOPOLD heeft een dele- gatie van Belgisdhe verzetsstrij ders ontvangen. H(j zelde nog eens met nadrnk trouw te zullen blijven aan lijn eed, afgelegd op de Grond- wet. A LS GEVOLG van de reis van Mi- nister van Schaik near de West zal de Regering enkele wyzigingen aanbrengen In het wetsontwerp In terim-regering In West-Indië". TiEVTN heeft in het Lagerhuis mei kracht het Britse besluit verdedigd waardoor Nederlandse vliegtuigen op Manrilins mogen landen. van een federale interim-regering, zo zal bet uit de aard der zaak mogelijk zijn het vraagstuk van de algemene bewegingsvrijheid van hen, die thans aan zekere beperkingen zijn onderwor pen, te bezien in het licht van de als dan heersende omstandigheden. In de tweede brief zegt Dr. Beel, dat de Nederlandse regering de door het BF.O. benaderde republikeinse leiders beschouwt als regeringsperso nen van ene republiek, welker status en verschijningvorm afhankelijk zal zijn van de volkswil zulks met Inacht neming van het beginsel van gelijk waardige deelstaten bin.ien het raam vair de Republiek der Verenigde Sta ten van Indonesië. Het B.F.O, drukt nu in een brief aan Sukarno c.s. de hoop uit, dat de zen zich hiermede kunnen verenigen teneinde ten spoedigste in overleg te treden ter bereiking van concrete re sultaten. Een bijeenkomst te Menumbing van de republikeinse leiders om hierover overleg te plegen kan worden gearran geerd. ONGEDULDIGE COMMISSIE. rjeze medelingen geven eigenlijk al antwoord aan de Commissie der V. N. voor Indonesië, die ongeduldig begon te worden en aan de Nederland se delegatie vroeg, hoe het er nu mee stond. De commissie bracht in herinnering, hoe de resolutie van de Veiligheids raad eist, dat, tenzij partijen met be- t-'-okkin tot de Federale Interim-Rege ring voor 15 Februari tot een overeet» komst zijn gekomen, de commissie hier over verslag moest uitbrengen aan de Veiligheidsraad en aanbevelingen moest indienen voor een oplossing dei moeilijkheden. SANCTIES UITGESLOTEN. ^olgens de New York Times moeten de ministers van Buitenlandse Zaken der vijf mogendheden in een geheime bijeenkomst te Londen beslo ten hebhen, dat ze zich gezamenlijk zouden verzetten tegen enig voorstel om in verband met Indonesië tegen Nederland sancties te nemen, aange zien Atlantisch Pact en Westerse Unie daardoor in gevaar zouden worden ge bracht. De aanvoer van sinaasappelen van overzee geschiedt thans in een zo snel tempo dat een vierde bon aangewe zen kan worden. Uiterlijk 12 Febr. moet het publiek de bonnen 614 en 619 algemeen bij een handelaar in groenten en-of fruit inleveren. Bon 614 algemeen (voorkomende op de A, B en C-kaarten) geeft recht op 500 gram, bon 619 algemeen (voorkomen de op de D en E-kaarten) -op 1 kg. sinaasappelen. lyrAARSCHALK STALIN heeft mee- gedeeld, dat hy Truman zou wil len ontmoeten te Moskou, Jalta, Odessa of Kaliningrad. Desnoods zou hy ook wel willen samenkomen, in Tsjecho-Slowakye of in Polen. Zijn reeds jaren-oude verlangen naar Was hington te reizen zeide hy op dok tersadvies niet te kunnen bevredi gen: hy mag geen grote lucht- of zee reizen maken. Hier stond tegenover, dat het Witte Huls officieel meedeelde, dat Truman geen bej.waar had tegen een ontmoe ting, mits deze in Washington zou plaats vinden. Inmiddels kwam er naast het aanbod van Trygve Lie om Lake Success als plaats van samen komt aan te wijzeneen aanbod van de Franse premier Queuille, die Pa rijs voorstelde. Maar tenslotte is aan alle bespiege lingen een einde gekomen door de resolute verklaring van Dean Ache- son, de Amerikaanse Minister van Buitenlandse Zaken, die het aanbod van Stalin om over een vredespact met Truman te gaan praten zonder meer van de hand heeft gewezen. Zün zienswyze, die naar hy zeide niet in strijd was met die van pre sident Truman, uiteenzettend, gaf een puntsgewys antwoord op de suggestie van marschalk Stalin t.a.v. een vre despact, een regeling van het Ber- lynse geschil en een ontmoeting met president Truraan. De punten van zijn antwoord zyn: L ,,D« regering van de V. S. zon net geen enkel land welke aangele genheid ook bespreken van direct be lang voor andere landen zonder de rechtstreekse deelneming van die an dere landen". 2. De V.S. zouden tezamen met de andere Westeiyke bezettingsmogend- beden zorgvuldig ieder voorstel over wegen ter oplossing van 't Berlijnse vraagstuk in overeenstemming met hun verplichtingen en hun rechten, als bezettende mogendheden." 3. Zodra de kwestie Berlijn Is op gelost en de Sovjet-blokkade opgehe ven, zijn de drie Westeiyke mogend heden bereid en gereed een byeen- komst te houden ter bespreking van de Duitse en iedere andere kwestie. Als het verlangen bestaat om deze vraagstukken op te lossen is er ook geen moeilijkheid meer". Alle deelnemers tevreden TN ONS VERSLAG betreffende de doortocht der Rallye-rijders bij Wernhout aan de grens werd gezegd: „In België ging het niet zo vlot bij de douane. De Nederlandse douane en maréchaussée kunnen daar hun Bel gische collega's nog wei een lesje ge ven. Nog nooit zagen we in Wernhout zo'n vlotheid en drukte aan de grens". Naar we hoorden, is men van de zijde der Belgische douane enigszins gepikeerd over deze opmerking. Men had wel degelijk vlot en vlug gewerkt Van de zijde der deelnemers is ook geen enkele klacht gehoord. We hebben onze berichtgever ge vraagd, waarop hij zijn opmerking had gegrond. Het antwoord luidde: De Belgische douane heeft inderdaad vlot en vlug gewerkt, maar onze indruk was, dat men aan Nederlandse zijde toch meer extra-service bood, waar door niemand genoopt werd de auto te verlaten. wy concluderen van onze kant: Aangezien niemand der deelnemers beeft geklaagd, nemen we aan, dat allen Nederlanders en Belgen hnn best hebben gedaan dit sportief evenement zo weinig mcfeeiyk te sto ren. TWEEDE KAMER TAE KAMER praatte gisterenmiddag weer over verplichte deelname in een bedrijfspensioenfonds. Resul taat: ze gaan er later nog maar eens over praten. Er kwam een motie van Droesen (KVP),. omdat hij aldus de belangen wilde verdedigen van de kleine zelfstandigen met niet-verdie- nende kinderen. Hij wil de Regering doen uitnodi gen de reserveringen ten laste van het Landbouwegalisatietonds ten be hoeve van het bedrijfspensioenfonds in de landbouw geiykelqk te doen plaats hebben. De beer Schouten (A. R.), stelt voor de beslissing over deze moiie nog uit te stellen. Het amendement de Kort (KVP), neemt de Minister over, zodat de ver tegenwoordiging van het bedrijfsleven zoveel mogeiyk de taak krijgt toege wezen, welke normaliter door de pu- bliekrechteiyke bedrijfs-organisatie behoort te worden waargenomen. Een tweede amendement de Kort, waarin wordt vastgelegd, dat bij het nemen van besluiten de Stichting van de Landbouw wordt betrokken, neemt de Minis-er ook over en een derde amendement van dezelfde wil de Mi nister eerst naden- bestuderen, zodra hij de tekst ontvangen heeft. Nadat nog enkele wetswijzigingen na korte gedachtenwisseling waren goedgekeurd, werd de zitting ver daagd tot Donderdag 13 uur. ❖ooo«oooooooooooooo<x>oo« Bisschoppelijke oproep „met bijzondere aandrang' JTEEL HET BISDOM HAARLEM l.audt op aansporing van zijn Bis schop van 2 tot 11 Februari een no vene tot de Moeder Gods. Dit jaar heeft de Bisschop „met bijzondere aandrang" hiertoe opge roepen: „Heel de wereld verkeert in grote onrust; de H. Kerk is in vele landen ten prooi aan allerzwaarste beproevingen en gruweiyke vervol ging en een steeds veldwinnend on geloof bedreigt steeds meer nabij ook onze eigen katholieke gezin nen en instellingen". Deze woorden worden allerdroe vigst geïllustreerd door het proces tegen Kardinaal Mindszenty, dat de zer dagen wordt gevoerd. Elke Christen wordt hierdoor ge troffen en gevoelt, dat het gebed persoonlijk en gemeenschappelijk in gezin en parochie het krachtigste middel is om de Kardinaal en alle vervolgden in de wereld te helpen. Moge de Katholieke gemeenschap, dit in deze dagen vooral tot uitdruk king brengen door een intens Misho- ren. communiceren en bijwonen van de avondoefeningen met Rozenkrans gebed en zeer bijzonder door op Zon dag 6 Februari in parochiekerk en huiskamer zoals de Bisschop het doet in zijn Kathedraal de toewü- ding aan het Heilig en Onbevlekt Hart van Maria te vernieuwen. OOOOOOO0O0OO00OOOOOOOCOO By de Kon. Hand-Tapijtknoopery „Klnheim" In Beverwijk heeft H. K. H. Prinses Wilhelmina opdracht gegeven tot het vervaardigen van een tapUt, dat een oppervlakte van 2x3 vierkante meter krijgt en bestemd is voor één der particuliere vertrekken van de Prinses. Per vierkante meter moe ten 80.000 knopen worden gelegd, zodat het tapüt in totaal byna een half millioen knopen zal bevatten. JN VERBAND met het proces tegen Kardinaal Mindszenty, dat vandaag zal beginnen, heeft de Hongaarse re gering uitgebreide veiligheidsmaatre gelen genomen. De regering heeft "n grote politie-macht in Boedapest sa mengetrokken. De openbare gebou wen staan onder bewaking van ge wapende troepen, onder de controle van communistische commissarissen van politie. De gewapende leden van de Communistische Patty zijn allen In alarm-toestand. Gisteren zyn de politie en de rode troepen begonnen met de „zuivering" in Boedapest en in andere steden. On geveer 2000 personen zijn, verdacht van activiteit tegen de regering, naar de concentratiekampen in Oostelijk Hongarije getransporteerd. Drie „waarnemers" van de patri arch van Moskou, Alexei, die het pro ces zullen bywonen, zijn gisteren door Matyas Rakosi, de vice-eerste minis ter, ontvangen. Wy ontvingen eveneens bericht van de aankomst van Yudin, de hoofdre dacteur van het blad van de Komin- form. Talryke journalisten uit de Sov jet-Unie en uit de satelliet-staten zijn uitgenodigd. Wij vernemen uit Boedapest, dat van nu af politieke zaakgelastigden van de Sovjet-regering het onderzoek hebben overgenomen in het proces tegen Kardinaal Mindszenty. Hiervoor is een groep van 400 beambten van de Russische politieke poiitip in Boeda pest aangekomen. Deze agenten zijn op verzoek van Rakosi naar Honga rije gezonden ter versterking van de Hongaarse politieke politie, daar Ra kosi van mening was, dat de Hongaar se politie niet sterk genoeg was voor de campagne tegen Kardinaal Mind szenty en de algehele liquidatie van de katholieke „reactie". In Hongarije verwacht men thans het verbod van de katholieke „De mocratische Volksparty" en de ver nietiging van hetgeen nog van de ka tholieke pers is overgebleven. Het proces zal 's morgens te negen uur beginnen.- Tot verdediger van de Kardinaal is door het Ministerie van Justitie aan gewezen dr. Kalman Kiczko. Naar verluidt zullen minstens zes a zeven andere personen tegelijk met de Kardinaal terecht staan, onder wie de privé-secretaris van de Kardinaal, dr. Andreas Zakar. Behalve de Kardinaal en zün se cretaris, zün in deze zaak, nog twaalf personen gearresteerd, onder wie ver scheidene functionarissen van de Hon gaarse Katholieke Actie. Degenen, die vandaag terecht staan, worden beschuldigd van spionnage en samenzwering tegen de Hongaarse Re publiek voor de restauratie van de Habsburgse monarchie in Centraal- Europa na een eventuele derde we reldoorlog. Voorts worden de Kardi naal en anderen beschuldigd van zwarte handel ln buitenlandse valuta. WANGEDRAG BIJ SAMENWONING Lloe „gezellig" het soms bij samen- woningen tóe gaat, zagen we nooit scherper geïllustreerd dan door het volgende verhaal, dat cms door U betrouwbaar persoon verteld werd. Vorige week werd de politie te Goes des avonds opgebeld met het verzoek aan een inwoner mee te delen, dat diens broer elders in het land in ster vensgevaar verkeerde. De agent be loofde dat en wetend dat de familie, bij wie genoemde inwoner in huis was, een telefoon had, belde hi] op en vroeg beleefd aan mevrouw, die de boodschap aanhoorde of zij die even door wilde geven. Niettegenstaande ze sléchts enkele traptreden van haar medebewoner ver wijderd was, gaf ze te verstaan, dat ze daar niets voor voelde. Toen de agent zijn verbazing over zulke verregaande onwilligheid uitte, kwam de verontschuldiging, dat haar mede-bewoners niet thuis waren. De agent kon niet eerder van het bu reau dan 's-avonds na elf uur en is toen zelf maar naar de rand van de stad gefietst om de onheilstijding mee te delen. Daar bleek hem, wat hij reeds vermoedde, dat „mevrouw" had staan te liegen toen ze zei: dat de bo venbewoners niet thuis geweest waren Als we het over onmensen hebben, zijn we vaak geneigd om die ver over de grens te zoken; ze wonen echter dichterbij ook Jammer, dat tegen zulke misdragin gen tegen de menselijkheid, de justi tie machteloos staat. pJLS EILERS uit Amsterdam en Jo- han Goudsbloem uit Zaa..dam mo gen twee maanden naar Engeland, omdat ze van de 9 candidaten der Unesco-prösvraag de besten waren. Ze zitten allebei in de vijfde gymna sium. TJE BRITISH American Tobacco Cy te Amsterdam heeft „uit veilig heidsoverwegingen voor de werkwil ligen" de fabriek gesloten. TJE BEVOLKING van Asahan ver zocht op 6 Januari aansluiting by de negara Snmatera Ti tuur, In af wachting van de uiteindelijke staat kundige vorming van Sumatra is deze aansluiting voorlopig goedgekeurd. gUROPA komt nog 1.400.000 huizen tekort. De special# commissie van de VN voor deze aangelegenheid is van oordeel, dat alleen massaproduc tie van ..prefabricated" huizen een op losing zal brengen. J)E REGERING VAN ISRAFX heeft besloten de Joodse eredeelten van Jerusalem bi) de staat Israël te voe- gen. Men herinnere zteh. dat de V.N. indertlid beslisten, dat Jerusalem tot m ernationale stad zou worden ver klaard. tot Weersver achting, geldig vanavond: Weinig bewolking, droog weer, iwekKe wind. In de vroege och tend piatiee. doeh op vele plaat- sen m 't N.-Westen van 't land lichte vorst en ln de namiddag T"lilur et, boven het vries punt. Vaonaeg: zon onder 17.31 uur. Maan onder 23.27 uur. Morgen: *°u op 8.J6 uur >jaan op IQ„- a TANYA SVETLOVA heet nu Tanya Matthews. Simpele mededeling uit de registers van de Burgerlijke stand, zo te zien. Daarin schuilt echter een verbysterende werkelijkheid van jarenlang leven tegen de adembenemende achtergrond van vuil en smetteloosheid, van verschrikkingen en vreugde, zo als deze chaotisch dooreen liggen in het Stalin-paradys. Hoe waar dit alles is voor een charmante vrouw, zün we te weten ge. komen, omdat Tanya kans zag met haar Engelse echtgenoot Matthews en met haar baby aan de grijpklauwen van de achterdochtige Sovjet-autoriteiten te ontsnappen. Eenmaal in Engeland aangekomen, schreef ze een auto-biografie (Russian wife and Russian Child), waarvan enkele bijzonderheden zo treffend zqn, dat we niet kunnen nalaten en en ander aan de hand van de Daily Herald na te vertellen. DE EERSTE MAAL PROTESTEERDE ZIJ fanya was studente. Zp werd drie- maal „gezuiverd". Iedere drie maanden, zo vertelt ze zelf, was er op de universiteit een bijeenkomst, chistka genaamd, waarbij alle büzon- derheden van alle studenten werden onderzocht. Op die bijeenkomsten was Tanya het zwarte schaap. Wanneer ze, als een echo van haar steeds eendere vroegere verklaringen, had gezegd: „Mpn vader was dokter en mijn grootvader (Russisch) priester", dan volgde steeds: „Noteer dat ze cleri- caal van origine is." De eerste maal protesteerde zij daar tegen; lat. "iet 'e dat achterwege, om dat ze nu voorgoed was opgeschreven als „van de elr ré" en als „staat vreemd tegenover onze Ideologie". Dit soort zaken gaf haar overigens een zekere training voor latere geval len. Ze werkte een tijdlang voor Ame rikanen, die ln de Kaukasus een olie- aldus verhoord: raffinaderq exploiteerden. Op een kwade dag werd ze gearresteerd en „Grazdanka Svetlova, (Burgeres Svetlova), hoe kon je in contact ko- me",.m.et .vreemdelingen en waarom wordt je in dollars uitbetaald?" „Ik ontmoette hen toevallig en heb enkele kaarten voor hen ingevuld. Dat bracht me overigens maar T dol lar op." „En natuuriyk ook „geheim werk". Je was agent voor hen?" Ik schrok hevig, keek de man, die met een pen zat te spelen en me met staal-kille ogen aanstaarde, aan als of hij een spook was en kon slechts stamelen: „Nee, nee.Daarna kreeg ik de opdracht „om voor mpn land en volk te werken": ik moest oren en ogen goed de kost geven en regel matig rapport uitbrengen^ Aan de spiedende ogen van de Ge heime Politie kon Tanya voorlopig slechts ontkomen door het sluiten van een huweiyk. VERNEDEREND E'en ander hoofdstuk uit haar boek verhaalt ergens van een deftig hotel, waarin zij vele vrouwen zag in en uitgaan, die zo chique waren ge kleed, dat het in de armoedige omge ving van de stad opviel als een glan zende maan in een donkere wolken massa. Zij vroeg ernaar, wie deze vrouwen waren en hoe het kon, dar zij er zo goed-gekleed bijliepen. Het antwoord was voor een vrouw met zelfrespect vernederend: „Dit zijn de vrouwen en vriendinnen van de volkscommissarissen. Zij mo gen hun kleding en benodigdheden kopen in speciale gouvernements winkels." Zo onthult zij ook, dat in Moskou 'n speciale klasse is van de kinderen van wat genoemd wordt „Het konink lijke Sovjet-gezin". Daartoe behoren de naaste medewerkers van Stalin. Hun kinderen worden volkomen afzijdig gehouden van het nor male leven, zij worden zeer jong uitgehuwelijkt en deze huwelijken blijven steeds binnen de grenzen van het Koninklijke gezin Merkwaardig is, dat al deze kinderen als gemaakt schijnen door één en de zelfde beeldhouwer: niet alleen hun gelaatsuitdrukking doch zelfs hun om vang en hun houding zijn bijna vol maakt gelijk. De gehele maatschappij is verder irv aparte secties verdeeld, waaraan nauwkeurig de hand wordt gehouden. N de Koninklijke komt die voor ho ge overheidsdienaren, daarna d'e voor artisten en beambten met een bijzon dere onderscheiding, dan een afdeling voor de „room" van de Sovjet-maat schappij en tenslotte die van het in tellect. Daarin huizen de kinderen van hen. die hard-werken niet meer leven" doch slechts „bestaan". De ouders zijn dodelijk-vermoeide wezens, permanent overwerkt. Zij oefenen 't beroep uit van leraar, lagere ambte naar, dokter of wat dies meer zij en verdienen nauwelijks voldoende om meest noodzakelijke te kunnen kopen. OP DE VLUCHT Tn 1942 maakte Tanya de verschrik kingen van de oorlog mee: bom bardementen en alles, wat daarmee samengaat. Zij kreeg een oproep om assistente te worden bij de buitenland se persmensen in het Metropole-hotel ln Moskou. Daar leerde zij Matthews kenr.tn, wiens secretaresse zij werd. Achttien maanden later was zij, reeds enige tijd met Ronald Matthews ge huwd, op weg naar het buitenland. In Baku werd zij plotseling opgeroe pen om bij de Geheime Politie te ko men. Ronald ging met haar mee. Een officier zei tegen mij: „u mag niet verder reizen". „Waarom niet riep ik uit. „Uw pas is niet in orde", klonk het lakoniek. Verder vragen bracht alleen -an het licht, dat de man helemaal niet kon zeggen, wat er dan aan de pas niet in orde was. Hij had slechts 'n telegra fisch bevel uit Moskou en moest mij vasthouden tot nader order. Ronald kreeg een vliegtuig „aangewezen" om t- vertrekken. Hij weigerde. HOOG IN DE LUCHT.. Uier zullen we even het woord van Tanya overnemen. Ze bleef drie dagen en drie nachten mn naar man en baby in het hotel. Wat het jonge gezin daar voor angst heeft gekend, is nauwelijks te beschrijven. Zij wis ten maar al te goed, wat in Sovjet- bÖWS clericaal van afkomst Rusland een vrouw wachtte, die aan de grens werd tegengehouden, wan neer ze „op weg was om te vluchten met een spionSlechts zijdel' ngs kunnen we begrijpen, hoe groot hun angst is geweest, wanneer we lezerl, hoe Tanya beschrijft, dat na die 72 bange uren een droge klop op de deur van de hotelkamer een einde zou ko men maken aan de ondragelijke span ning. Een tolk kwam namens de dienstdoen de officier zeggen, dat het vliegtuig nog een poosje werd opgehouden, op- d„t zij gedrieën nog mee konden De pas werd vlak voor het instappen te ruggegeven, er was geen letter in ge wijzigd. Tanya Svetlova beschrijft: „Hoog in de lucht ontdekte ik, dat ik bad, vurig en met zuivere woorden. Ik bad voor de eerste keer ln mijn le ven tot de Eeuwige God, tn Wien ik overeenkomstig mijn opvoeding nim mer had geleerd te geloven." (van onze militaire medewerker) /"ANZE PLICHT als bondgenoot eist niet slechts, dat wij bij een onver hoedse aanval krachten en hulporon- nen, waarover wij beschikken als oij- drage voor een bondgenootschappelijke strijd weten te beschermen, maar ook. dat wij met inspa timing van al onze krachten en met Inzet van al onze hulpbronnen, medewerken aan de uit eindelijke bondgenootschappelijke zege. Deze eis zouden wij geformuleerd moeten vinden in doelstelling IV. wel ke luidt: „het in geval van een gewa pend conflict, waarin het Koninkrijk is betrokken, medewerken aan het be reiken van het bondgenootschappelijke oorlogsdoel naarmate de personele, fi nanciële en materiële hulpbronnen dit ook maar enigszins toelaten, teneinde aldus voor wat het Koninkrijk betreft, in de eerste plaats de souvereiniteit en de integriteit van het rechtsgebied te waarborgen." Op het eerste gezicht ondervindt iemand, die ook maar een beetje „pact- minded" georiënteerd is. -een zekere wrevel tegen de egocentrische fo. mu- lering van het slot der doelstelling. Men vraagt rich af wat het doel van deze „doeV'-sielling is. Voor zover uit de tekst is na te gaan, is het hoofd doel „in de eerste plaats" de souve reiniteit en de integriteit van het rechtsgebied van het Koninkrijk te waarborgen, en dit moeten wij dan bewerkstelligen door met alle krach ten mede te werken aan het bereiken van het bondgenootschappelijke oor logsdoel. Ziehier naar onze mening een verwarring der waarden in optima forma. Het doel wordt tot middel om gesmeed, om het middel (misschien nog in de zoveelste instantie een ne vendoel) tot doel te maken. Maar bij nadere beschouwing valt dit alles nog al mee. De redactie der doelstelling is inderdaad weinig gelukkig, doch de toelichting komt ons te hulp en wat de doelstelling aan wrevelwekkende bekrompenheid doet vermoeden, logen straft de toelichting op klare wijze. Zij zet uiteen, dat het waarborgen van de souvereiniteit en de integriteit van het rechtsgebied van het Koninkrijk een zeer belangrijke factor la in het totaal der factoren welke de mogelijk heid van het bereiken van het bond genootschappelijk oorlogsdoel bepalen. Deze waarborg is een middel, geen doel! En zo komen wij toch, waar wij zijn moeten. J-|et zou ons te vei* voeren, de gehele toelichting nader te beschouwen. Wij bepalen ons tot de voor een bond genootschappelijke oorlogvoering zeer belangrijke strategische eis, n.l. het instandhouden van de verbindingen ter zee, te land en in de lucht. „Deze verbindingen zullen", zoals de toelichting opmerkt, „voor een belang rijk deel binnen het rechtsgebied van het Koninkrijk zijn gelegen, terwijl delen vap dit rechtsgebied in vier we relddelen belangrijke verbindings knooppunten zoals havens en reden, rendez-vousz-plaatsen, luchthavens en vliegvelden, spoorwegemplacementen en/of verbindingszones in de ruim ste zin vormen. Het instandhouden van de bondgenootschappelijke vei bin dingen impliceert mitsdien de bevei liging ter zee, te land en in de lucht van het rechtsgebied van het Konink rijk, alsmede van de verbindingen tussen de delen van het Koninkrijk en met andere gebieden." De beveiliging van het rechtsgebied ls dus middel, geen doel! Zeer terecht wordt gewezen op de belangrijke plaats, welke de Neder landse Koopvaardijvloot inneemt bij het instandhouden van de bondgenoot schappelijke verbindingen en dus ook voor die van het Koninkrijk. De grootse taak, welke onze Koopvaardij vloot in Wereldoorlog II volbracht, is ons allen bekend en de wijze, waarop zij een niet hoog genoeg te schatten bijdrage leverde tot de geallieerde eindoverwinning, is boven alle lof ver heven. De Koopvaardijvloot hield onze beste tradities hoog en zal dit zeker weer doen, wanneer zij tot instand houding der verbindingen zou moeten worden ingezet. Onze bijdrage van enige millioenen ton scheepsruimte zal dan ook een zeer waardevolle verster king zijn in de strijd Om de verbin dingen. Voor de beveiliging van deze Koopvaardijvloot zal onze krijgsmacht moeten zorgdragen. Naast het beveiligen van de bondge nootschappelijke en eigen verbin dingen stelt de bondgenootschappelijke oorlogvoering nog andere eisen aan onze strijdkrachten. Zoals gezegd zul len wij deze niet nader beschouwen doch slechts noemen. In andere arti kelen, buiten deze reeks, zetten wij reeds onze mening omtrent enige dezer eisen uiteen. (Vervolg op pag. 2). WflJ informeerden bij de directeur van de Prov. Stoombootdiensten naar de bevind'ngen met de nieuwe radarinstallatie aan boord van de „Ooster Schelde", die de dienst Zie- rikzeeKatseveer onde: houdt. De heer de Jonge zei, dat het nog Iets te vroeg is om een eind-oordeel uit te spreken, maar wel kon gepubl'ceerd worden dat de eerste resultaten de verwachtingen verre te boven zijn ge gaan, zodat men het volle vertrouwen heeft een gelukkige greep te hebben gedaan.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1949 | | pagina 1