De Ministers zijn terug
Aan de boorden van de Braakman
Valse bankbiljetten
circuleren in Zeeland
Neerlands industrialisatie
Regering terughoudend
inzake Europese eenheid
Een
Gezagsverhouding voornaamste
geschilpunt
Marshall ondergaat
nieroperatie
IN 'T KORT
keerpunt
VIJFDE jaargang
No. 1249
WOENSD AG 8 DECEMBER 1948
DE CRISIS IN INDONESIË
Wet „Bewind Indonesië in Overgangstijd"
nog vóór Nieuwjaar
„Wij zijn het
volkomen eens"
BOEKHOUDER
Oc
Prof. Reuter burge
meester van Berlijn
Reeds enige verdachten
gearresteerd
Drs. Zeegers brengt advies uit voor
K.V.P.-congres
P. A. Kerstens nam ontslag als gedelegeerde
Schoonzoon van Tildy
terechtgesteld
Twee Belgische Kamer
leden demonstreerden
Koppelverkoop een
ernstige overtreding
Reis door Zeeuwsch-Vlaanderen
Veel wind
Hier liggen 400 H.A. grond rijp
Voor inpoldering
Retourkaarten voor
militairen
*1
Uitgave N.V Uitgeversmij Neerlandia Redactieraad:
A. F. J- Aernoudts; C. J. van Hootegem; A. E. Langenhorst;
Mr Dr A. J J M Mes. Mr H B B de Rechter. Verschijnt elke
werkdag Abonnementsprijs bij vooruitbetaling: f 3.90 p kwartaal;
p. post f 4.75. p week (uitsluitend bij niet-postbestelling) t 0.30.
Losse exemplaren 8 cent. Postrekening 278841. Prijzen
voor buitenlandse abonnementen worden op aanvraag verstrekt.
Voor God, Koningin en Vaderland
Bureau voor Zeeuwsch-Vlaanderen Hulst, Dubbele Poort, 7, tele
foon 102 (Bijbureau. Oostburg, Nieuwstraat 22, telefoon 35). Bu
reau voor de Zeeuwse Eilanden Goes, Westsingel 75, telefoon
2236. Hoofdredacteur: J J H. A. Bruna. Advertentieprijs (uit
sluitend voor de Zeeuwse oplage) f 0.10 per m/m; voor Re
clames (Ingezonden Mededelingen) f 0.25 per m/m. (Voor de
gehele oplage resp f 0.25 en f 0.60. Incasso wordt berekend.
GISTERAVOND om even voor negen uur landde op Schiphol
de Constellation „Franeker" uit Batavia, aan boord waar
van zich bevonden de Ministers Sassen en Stikker, alsmede de
heren Neher en Dr. Blom, die uit Indonesië terugkeerden, na
hun besprekingen met de Republikeinse gedelegeerden.
Direct na aankomst hebben de Ministers Sassen en Stikker aan
'een groot aantal journalisten een beknopt vraaggesprek toege
staan, waaraan wij het volgende ontlenen.
TAE AMERIKAANSE minister van
Buitenlandse Zaken, George Mar
shall, heeft in het Walter-Reed-zie-
kenhuis te Washington een nierope
ratie ondergaan.
Marshall is in het ziekenhuis se
dert zijn terugkeer van de vergade
ring der V. N. op 22 November. In
de afgelopen zomer werd door de
dokters reeds tot operatie besloten,
maar deze werd uitgesteld in ver
band met de conferentie van de V. N.
De autoriteiten van het Walter-
Reed-ziekenhuis melden, dat de ope
ratie geslaagd is.
zijn
OOEKHOUjjEjN is, zegt, men., een
kunst apart. Maar H. van D.,
in Den Haag had er toch wel een
heel aparte „kunst" van gemaakt.
Hij zag kanrs om zo te e' hou
den", dat hij van September tot
November van dit jaar ruim 67
mille in zijn eigen zak kon ste
ken.
Hij kocht een Chevrolet van
f 13.000.— cn een radiotoestel
van f 1.500.-, waarna hij vacantia
ging lemen in Noorwegen. Hij
kwam per 1 December weer te
rug, kocht weer een andere wa
gen en verdween, toen de politit
hem op het spoor kwam, weei
naar Noorwegen. Maai op dat mo
ment bleken zijn „boeken" niet
te kloppen: in Bentheim werd hij
ingerekend! Hij had nog dertig
mille over plus twee wagens. Hi;
zal daar wel nooit meer in rijden,
vermoeden we.
AOK IN GELEEN kampt men tegen
het gebrek aan schoolruimte. Nu
heeft men een bewaarschool voor 60
kinderen ingericht onder de tribune
van het sportpark.
LIET LAGERHUIS heeft bij wet de
dienstplicht in Engeland van 12
op 18 maanden gebracht.
TWAN SMIRNOFF heeft na een
dienst van 33 jaar in de lucht het
besluit genomen het vliegen aan jon
geren over te laten. Hij blyft echter
in dienst van de K.L.M.
QP UITNODIGING van de K. A. in
het Aartsbisdom Keulen zullen
Dr. Ir. F. Ph. A. Tellegen, Mr. A Die-
penbrock pr. en A. M. Jansen pr. een
acht-daags bezoek brengen aan Keu
len en het Roergebied. Zij zullen daar
een reeks voordrachten houden over
aard en werk van de Kath. Actie in
Nederland.
JJ1J MINISTERIEEL BESLUIT zijn
met ingang van 15 November de
Europese paspoorten, die na 1 Januari
1916 zijn afgegeven voor wat reizen
naar België betreft geldig tot en met
1953, dus gedurende 7 jaar. Het besluit
is een uitvloeisel van de Benelux-poli-
tiek.
p*RANKRIJK zal binnenkort een mis
sie van twee leden naar Indonesië
zenden om handelsmogelijkheden te
bestuderen.
OOSTENRIJK heeft de Grote Vier
verzocht opnieuw over het vredes
verdrag te gaan praten. Amerika heeft
bereids in een nota daartoe de toezeg
ging gedaan.
[JAT H.M. KONINGIN JULIANA een
volbloed paard aan generaal Fran
co voor diens verjaardag zou hebben
gegeven, is blijkens officiële medede
ling een uit de lucht gegrepen bericht.
r\E „TABINTA" loopt Donderdag de
Amsterdamse haven binnen. De
ontscheping begint om 13 uur.
T\E I'RAMSTAKING in België zal
wellicht Maandag a.s. weer voor 24
uur worden herhaald Het gaat om
percent loonsverhoging.
JN ENGELAND verwachten de art
sen, blijkens een verklaring, bin
nenkort een griep-epidemie, welke zich
we'licht zal kunnen uitbreiden over ge
heel Europa y
MINISTER SASSEN opende
verklaring met mede te delen, dat
de Nederlandse delegatie meent, dat
de besprekingen op een punt geko
men waren, welke 't wenselijk maak
te, een rapport aan de Nederlandse
regering uit te brengen.
.,Wij geloven: dat het bijzonder be
langrijk is, dat tydig in ieder geval
voor 1 Jan. '49 - de wet „Bewind Indo
nesië in Overgangstijd" tot stand
komt. Het voornaamste geschilpunt,
dat aan het licht is gekomen tijdens
de besprekingen, betreft de gezags
verhouding tijdens de Interimrege
ring" aldus minister Sassen.
Minister Stikker vulde deze laatste
mededeling aan met op te merken:
„Dit is bepaaldelijk in afwijking met
wat wij hadden mogen verwachten.
Toen ik de vorige keer Batavia ver
liet, werd mij door de heer Hatta een
aide-mémoire overhandigd over deze
kwestie. Wij hebben de indruk, dat
nu allerlei tegenwerkende krachten
in de republiek het Hatta onmogelijk
maken de essentiële punten van zijn
standpunt inzake de gezagsverhou
ding te handhaven". Minister Stikker
vervolgde met te zeggen: „Wij zijn
gedrieën naar Indonesië gegaan en
denken bepaaldelijk over verscheide
ne feiten en gegevens verschillend.
Ik meen echter te mogen zeggen, dat
wij het thans, wat betreft ons rap
port aan de Nederlandse regering,
volkomen met elkander ee.is zijn".
Minister Sassen onderstreepte
met te zeggen: „Ik onderschrijf dit
-volkomen".. -
HET KABINET ZAL BESLISSEN
jyjINISTER SASSEN verklaarde
voorts, dat tijdens het verblijf in
Indonesië verscheidene malen overleg
is gepleegd met de federalisten. Het
Kabinet zal beslissen of deze delega
tie zich op een later tijdstip weder
om naar Indonesië zal begeven.
Tenslotte verklaarde de Minister
nog: „Het zal nuttig zijn als de wet
„Bewind Indonesië in Overgangstijd'
wordt ingevoerd dat deze 'n overgangs
bepaling bevat, waardoor het moge
lijk wordt de „inpassing" van de Re
publiek in het Interimbestel te ver
gemakkelijken en te bevorderen.
De ministers werden op het vlieg
veld o.a. begroet door de Minister
president, dr. W. Drees en minister
Götzen.
DE REPUBLIEK ZWAAR
PESSIMISTISCH.
TN REPUBLIKEINSE KRINGEN
meent men, dat de huidige crisis
weinig verschilt met de situatie vlak
voor het begin van de Politiële Actie
in Juli 1947. toen de Republiek de Ne
derlandse eis inzake een gezamen
lijke gendarmerie verwierp. Misschien
zullen we aangaande het Nederland
se standpunt over deze crisis meer
vernemen, wanneer onze Regering
eenmaal verslag heeft ontvangen van
de Ministers en wanneer de Kamer
leden teruggekeerd zijn op vaderland
se bodem De heren Korthals en Ti-
lanus zijn nu ook op weg naar Den
Haag, Meijerink en de Goes van Na-
ters vertrekken vandaag.
Intussen verblijft Critchley, Austra
lisch lid van de C. v. G. D. in Djokja.
De twee andere leden zullen hem a.s.
week daarheen volgen. Het is niet bü
benadering te voorspellen, of er op
nieuw plannen zuilen worden uitge
werkt om nog te trachten een „aller
laatste" verzoeningspoging te wagen.
Gezien het optimisme van Minister
Sassen is dat echter niet geheel denk
beeldig.
NA DE OPSTAND IN MADIOEN.
TUTIL'ITAIRE KRINGEN te Djokja
hebben verklaard, dat na de on
derdrukking van de opstand te Ma-
doen, ongeveer 3000 personen, groten-
deelt leden van de Lasjkar Rakjats,
zijn gearresteerd. Ongeveer de helft
van de wapen- en munitievoorraden
van de opstandelingen zijn in beslag
genomen. De rest is vernield of ver
borgen door de opstandelingen. De
communistische leider Wikana, Se-
tiadjit en Soemarsono zijn nog op
vrije voeten.
ZEVEN VROUWEN VERDRONKEN.
HfATERDAG is in de Kali Tjidadane
nabij Teloeknaga een prauw met
zeven Indonesische vrouwen omge
slagen, die allen verdronken. De
prauw was reeds los van de wal, toen
drie vrouwen, die nog meewilden,
in de prauv^ sprongen, die toen om
kantelde. De stoffelijke resten van
zes vrouwen zijn geborgen. Naar de
zevende wordt nog gezocht.
pROF. ERNST REUTER, een der lei-
ders van de sociaal-democratische
partij, welke Zondag heeft gewonnen
tijdens de gemeenteraadsverkiezingen
in Westelijk Berlijn, is door de Wes
telijke gemeenteraad eenstemmig ge
kozen tot tijdelijk burgemeester van
Berlijn.
Prof. Reuter, die deze functie over
neemt van mevr. Louise Schroeder,
zal burgemeester blijven tot het mid
den van de volgende maand, wanneer
de nieuwe Westelijke gemeenteraad
zijn eerste vergadering houdt.
Reuter werd na de gemeenteraads
verkiezingen in 1946 tot burgemeester
gekozen, maar de Sovjet-autoriteiten
spraken hun veto uit over zijn verkie
zing.
Bij zijn ambtsaanvaarding verklaar
de Reuter, dat hij uitzag naar de dag,
waarop „Berlijn weer een verenigde
stad, de hoofdstad van een verenigd
democratisch Duitsland" zou zijn.
Dr. Ferdinand Friedensburg. die
tijdens de ziekte van mevr. Schroe
der als burgemeester was opgetreden,
diende zijn ontslag als fungerend
plaatsvervangend burgemeester in.
OEDERT ONGEVEER EEN MAAND zün in Zeeland valse bankbiljetten
van f 100.in omloop. De nasporingen van de Rijkspolitie hebben
tot op heden in zoverre succes gehad, dat 24 van deze biljetten in beslag
konden worden genomen. De meesten werden achterhaald in W.-Z.
Vlaanderen en een paar op de eilanden, o.m. te Middelburg en Goes
Aanvankelijk kon de politie geen enkel aanknopingspunt vinden, doch
14 dagen geleden deed zij een goede slag, toen zij een Belg aanhield, die
opzettelijk een vals biljet aanbood. Deze Belg verstrekte geen nadere bij
zonderheden en werd overgebracht naar het Huis van Bewaring.
tjET EERSTE valse biljet te Goes
werd gevonden in een geldzen
ding. die van de hulppostkantoren
binnenkwam. Men kon toen echter
niet meer nagaan, van welke plaats
deze zending kwam.
Het tweede valse biljet in Goes werd
in ontvangst genomen door de winke-
7ATERDAG EN ZONDAG wordt
zoals bekend, te Utrecht een
K.V.P.-congrres gehouden, dat be
halve aan Benelux-problematiek,
gew(jd zal zyn aan vraagstukken
rond de cultuurpolitiek, de jeugd
en de industrialisatie. T.a.v. het
laatste onderwerp is thans het prae-
advies verschenen van de inleider
op het congres, drs. G. Zeegers. Het
behelst een belangwekkende visie
op liet vraagstuk, met dien ver
stande, dat het bevolkingsvraagstuk
een zeer ruim deel in het advies
blijkt gekregen te hebben en de in
dustrialisatie daarop als het ware
vluchtig is opgetrokken.
Na het onderwerp in het alge
meen gesteld te hebben, ontwik-
yiCTOR CSORNOKY, de 29-jarige
vroegere gezant van Hongarije te
Cairo en schoonzoon van de gewezen
president van Hongarije, Zoltan Til
dy, is gisteren terechtgesteld, nadat
zijn beroep tegen de over hem uit
gesproken doodstraf door* het opper
ste Hongaarse Gerechtshof, dat tevens
de gratie-verzoeken behandelt, was
afgewezen.
Csornoky, is vorige maand door een
Volksgerechtshof te Boedapest op be
schuldiging van hoogverraad ter dood
veroordeeld.
VTAN OFFICIËLE ZIJDE deelt men
ons mee: „De heer P. A. Kerstens I
die met de heren Albarda en Bruins)
Slot deel uitmaakt van de Nederland
se delegatie naar de Vijflanden-stu-
diecommissie, welke te Parijs een stu
die maakt van het vraagstuk der
Europese eenheid, heeft te kennen ge
geven niet langer als Nederlands ver
tegenwoordiger te zullen optreden."
In zijn plaats zal de heer P. J.
S. Serrarens, lid der Tweede Kamer
en secretaris-generaal van het In
ternationale Christelijke Vakverbond
worden aangezocht.
Voorts is prof. mr. R. Kranenburg,
oud-hoogleraar te Leiden en voor
zitter der Eerste Kamer benoemd
tot plaatsvervangend lid der Neder
landse delegatie. Prof. Kranenburg
zal Donderdag 9 December a.s. naar
Parijs vertrekken".
De heer Kerstens verklaarde, naar
aanleiding vaft het bovenstaande des
gevraagd, dat de Nederlandse delega
tie zich de vorige week naar Parijs
had begeven zonder instructies van
de Regering. De delegatie wist niet,
wat de Regering wel of niet wilde.
De Nederlandse delegatie kwam te
Parijs tegenover een strakke front
lijn van volkomen op delegatievoet
uitgezonden delegaties.
De heer Kerstens, die o.m. organi
sator was van het Haagse Congres
en die derhalve mede verantwoorde
lijk is voor het memorandum met
voorstellen voor een Europese Assem-
blée, welk memorandum door de stu
diecommissie als leiddraad is aan
vaard, heeft gisteren met zijn beide
medeleden der delegatie met minis
ter-president Drees een onderhoud ge
had naar aanleiding van de te Parijs
gebleken situatie. Het is de heer
Kerstens tijdens dat onderhoud dui
delijk geworden, dat de Nederlandse
regering op zijn minst zeer terughou
dend staat tegenover de voorstellen
van de Europese beweging.
Dit standpunt was voor de héér
Kerstens, een der grondleggers der
Beweging, aanleiding zijn mandaat ter
beschikking te stellen.
Hun parlementaire onschend
baarheid opgeheven
"VTET BETREKKING tot de ongere
geldheden, die kortgeleden te
Brussel hebben plaats gehad ter ge
legenheid van de vertoning van de
Amerikaanse film „Het ijzeren Gor
dijn", heeft een bijzondere commissie
van de Belgische Kamer besloten de
parlementaire onschendbaarheid van
de communistische volksvertegen
woordigers Borremans en Jacquemot-
te op te heffen.
Beide Kamerleden hebben deelge
nomen aan de demonstraties, die door
de communisten als protest tegen de
film waren georganiseerd. Zij worden
ervan beschuldigd vuistslagen te heb
ben toegebracht aan enige politie
agenten.
Zij zijn door de Brusselse gerech
telijke autoriteiten terzake gedag
vaard, doch zij beriepen zich op hun
parlementaire onschendbaarheid.
1ITAX AMMAN, die „Mcin Kampf"
van Hitier uitgaf en daaraan et
telijke millioentjes verdiende, is tot
10 jaar dwangarbeid veroordeeld.
r\E BLAUWE TRAM van Den Haag
naar Leiden kraakte gistermorgen
bij Leidschendam 'n vrachtauto. De be
stuurder, de heer Remmerswaal was op
slag dood.
kelt drs. Zeegers enige er aan ver
bonden aspecten. Wij laten ze hier
onder volgen.
Speciale aandacht wijdt de prae-
adviseur nog aan de regionale aspec
ten van de industrialisatie. Ook hier
bij stelt hij het bevolkingsvraagstuk
als uitgangspunt. Na een aantal be
zwaren te hebben ontwikkeld tegen
de hoofdlijnen van de huidige bevol
kingsconcentratie in de grote steden
ze is kostbaar vanwege de hoge
bouwkosten, gevaarlijk vanwege de
verhoogde kwetsbaarheid in tijden
van oorlog en ze biedt bovendien wei
nig recreatiemogelijkheden komt hij
tot de kernvraag of het mogelijk is
industrieën vooral buiten de zgn.
randstad-Holland tot ontwikkeling te
brengen waarbij 't vooral zal moeten
gaan om de aglomeratievormen of
kern-industrieën.
Slechts, een klein gedeelte van deze
kernindustrie, nl. een achtste deel
is slechts vaag aan een bepaalde plaats
of streek gebonden en komt dus in
beginsel voor beinvloeding in aanmer
king. Over het algemeen dient niet
uit het oog te worden verloren, dat
de vestigingsfactoren zich niet laten
forceren.
Zou de industrialisatie zich in Be
nelux verband voltrekken, dan maakt
het Zuiden een goede kans. B.v. voor
bedrijven die in het zwaartepunt van
de afzet willen liggen of wel Belgi
sche grondstoffen nrdig hebben. Een
andere mogelijkheid voor het Zuiden
nog in nieuwe chemische industrie
in de buurt van de mijnen.
Door planologische maatregelen en
voorts door versneld onteigenen, het
bouwrijp maken en het prijsregelen
van industrie-terreinen, door het aan
leggen van een goed wegennet, het
verbeteren van het nijverheidsonder
wijs en andere maatregelen zal de in
dustrie-vestiging zo veel mogelijk op
de juiste plaats kunnen geschieden
lier D., die ook geen inlichtingen kon
verschaffen over de persoon, die er
mee betaald had. Toen hij het biljet
op het postkantoor aanbood, zag men
het daar. Sinds de arrestatie van de
Belg schijnt men echter meer houvast
te hebben, want nadien zijn ook te
Gent nog twee verdachten gearres
teerd. Voor zover bekend is echter de
drukkerij, die men in België zoekt,
nog niet gevonden. Men vermoedt,
dat de eerste valse biljetten op 3 No
vember te IJzendijke in circulatie zijn
gebracht. Op 7 November nl. werd
daar het eerste valse biljet op het
postkantoor aangeboden. Daar begon
ook het onderzoek.
VRIJ'GOEDE IMITATIE.
r)E VALSE BILJETTEN zijn een vrij
goede imitatie en bij een opper
vlakkige beschpuwing moeilijk van
echte te onderscheiden.
De plaats van de handtekening van
de president der Nederlandse Bank
is niet op alle biljetten gelijk. Op de
biljetten van de series AA tot en met
AY staat zij namelijk boven het woord
president, op de latere series gedeel
telijk door dit woord heen. De plaats
van deze handtekening op de valse
biljetten was dus geen in 't oog sprin
gende bijzonderheid. Wel zijn de woor
den „Nederlandse Bank" aan de voor
zijde van de valse biljetten uiterst
flauw. Het watermerk heeft men
hoogst gebrekkig getracht na te boot
sen. In tegenstelling tot de echte bil
jetten, waarop het watermerk bestaat
uit een serie kubussen, die zowel ver
ticaal als horizontaal over het hele
biljet lopen, maakt het watermerk op
de valse biljetten een vlekkerige in
druk, hetgeen onmiddellijk opvalt.
TVE LAATSTE TIJD komt het ver
schijnsel meer en meer voor, dat
bepaalde schaarse artikelen slechts
verkrijgbaar zijn indien tegelijk an
dere artikelen worden gekocht, waar
aan het publiek minder behoefte heeft
Zo worden hier en daar zeemleren
lappen gekoppeld aan sponsen, cho
colade aan suikerwerk, advocaat aan
vruchtenwijn enz. In vele gevallen
wordt dit zelfs openlijk aangekondigd.
Het directoraat-generaal van de
prijzen vestigt er de aandacht op dat,
terwijl koppelverkoop in het alge
meen reeds verboden is. gevallen
waarin aan het publiek minder ge
wenste goederen worden opgedron
gen. als ernstige overtreding worden
beschouwd.
De prijscontroledienst zal hieraan
in de naaste toekomst bijzondere aan
dacht besteden. Reeds zijn vele pro
cessen-verbaal terzake opgemaakt.
In de bovenverdieping v*n een slagerij aan de Assenstraat te Deventer
is Maandagochtend een felle brand uitgebroken, die aan 2 volwassenen
en 4 kinderen het leven heeft gekost. De totaal uitgebrande bovenétage.
Weersverwachting, geldig tot
vanavond:
Meest krachtige, langs de kust
tijdelijk harde wind tussen Zuic
en Zuid-West. Toenemende be
wolking en op de meeste plaat
sen enige regen. Weinig verande
ding in temperatuur.
Vandaag: zon onder 16.29 uur
Morgen: zon op 8.36 uur. Maan
op 13.44 uur.
(Speciale reportage)
JQA s NOU TOCH OOK WAT zei een belangstellend lezer, „da's nou
toch ook wat. Je belooft een reisverhaal te schrijven, maar nauwe
lijks ben je begonnen, of iedereen is de draad van dat verhaal al kwijt.
Je komt met veel poeha in Hulst aan, en dan ineens zit je in Philippine."
INGEWIKKELDE REIS
„Ta; inderdaad' moesten we toege
geven, zwaar geschrokken, meer
overigens door het feit, dat iemand
onze verhalen las, dan door de opge
merkte systeem-loosheid ervan. „Ja,
inderdaad, maan dat zit hem hierin]
dat onze reis nogal ingewikkeld is ge^
weest; wij zijn zoals dat heet
van hot naar haar gegaan en dan kun
je moeilijk een systematisch verhaal
verwachten. We hebben een paar da
gen ir Hulst gezeten, maar het werd
ons daar ze benauwd, temidden van
de wallen, dat corsetje springt nog
eens n keer, als het provinciaal be
stuur niet gauw voor 'n grotere maat
zorgt dat we ijlings naar Terneu-
zen zijn gegaan. Daar liepen we
prompt het rapport van dr Kuiler te
gen het lijf en me dunkt, dat dat de
aandacht wel heeft gehad, die het
verdient. Daar wilden we het dus
eigenlijk maar niet meer over heb
rPreurt men in Philippine om de
dichtslibbing van de Braak
man en het daaruit voortvloeien
de verlies van een rijke bestaans-
bron, het is niet al somberte, dat
deze streek karakteriseert. Men
ziet er ook mogelijkheden. Inpol
dering betekent bodemwinst. Niet
minder dan 400 ha liggen er voor
het grijpen. Ze te laten liggen,
doet nogal slordig aan, meent
onze reisredacteur en met hem is
er in laodbouwkringen dan ook
menigeen, die in de Braakman 'n
klein dorado ziet. Als er tenmin
ste aangepakt wordt.
ben. We zijn nog wel even in West-
dorpe geweest, want we wilden wel
eens graag zien, hoe het er daar uit
zag. Wie weet immers, wat voor een
moeilijk bereikbaar eiland dat gaat
worden, als die grote Gentse kanaal
plannen waar de laatste tijd ook
al weer veel over geschreven is
doorgaan. We hadden nog gehoopt
iets te horen over de strookartonfa-
briek. Daar zitten ze in die hoek al
lang over te dokteren. Maar veel wij
zer zijn we niet geworden. Alleen
hebben we wel begrepen, dat dat toch
allemaal niet zo simpel is. Er komen
grote kapitalen aan te pas en het is
ook nogal bezwaarlijk blijkbaar om
de eraan deelnemende boeren het
zou een coöperatie worden te bin
den aan de levering van bepaalde
soorten stro. De boeren willen natuur
lijk liever zelf bepalen wat ze in 'n
bepaald jaar telen. En zo zijn er
moeilijkheden te over. Maar er wordt
nog steeds aan gewerkt. En vooral om
het arbeidsoverschot tijdens de slappe
periode in de landbouw op te vangen,
zou het van grote betekenis zijn als
een dergelijke industrie haar beslag
kreeg.
Ja, en dan zijn we nog even in
Axel geweest. We zijn er met onze
ogen dicht binnengekomen (hony soit
qui mal y pense), dat moesten we
maar doen, had men ons gezegd
maar toen we ze opendeden vonden
we het toch nogal een net plaatsje.
Natuurlijk hebben we ook een bezoek
gebracht aan Sluiskil. Het blijft al
tijd een indrukwekkend gezicht Je
machtige fabriekscomplexen daar te
zien oprijzen uit het vlakke Zeeuwse
land. Zoals trouwens al dat water
vertier daar iedere voorbijganger
boeit. Een beetje troosteloos zien al
leen die ruines langs het kanaal er
uit. Het zijn de droeve restanten van
een machtige staalfabriek, direct na
de vorige oorlog gebouwd, maar nooit
gebruikt. Een droef exempel van ka-
pitaalverkwisting.
Kijk, en pas toen we dit alles gehad
hadden, zijn we in Philippine terecht
gekomen.
EéNS EEN STROOM
^u zal dit verhaal dan ook
verder systematisch blijven.. Want
voortschrijdende vanuit Philippine in
Westelijke richting en daar ligt ons
grote doel passeren we de Braak
man, eens een onstuimige en moeilijk
bedwingbare watermassa, en nu
Ja, en nu: bij laag tij een streek van
zandbanken en begroeide slikvelden
en schorren. Wat krijsende meeuwen
en een eenzame herdersfiguur met z'n
bewegelijke kudde. Zand, water en
lucht. En veel eenzaamheid, veel
troosteloosheid. Pas als het water
stijgt en de kreken gevuld raken, be
ginnen we te beseffen, dat het waar
was, wat we vroeger op school leer
den: dat de Braakman een zij-arm
was var de Schelde. En een belang
rijke ook, die door de Elmare in ver-
bindig stond met het Zwin. Die
Zeeuwich-Vlaanderen door zijn her
haalde doorbraken voor catastrophen
heeft geplaatst en door de eilanden
vorming. die het gevolg was van die
doorbraken, een verklaringsgrond
biedt voer de geïsoleerdheid en anders
geaardheid van streken van dit ge
west.
ONTWATERINGSPROBLEMEN
TAok nu biedt de Braakman weer
stof voor problemen. Hij vormt
door zijn aanslibbing een bron van
moeilijkheden voor Philippine. Zijn
indijking zelf - die practiseh wel
vast staat - is ook weer een vraag
stuk. Want aan die indijking nie
mand schijnt daarover, althans in
Zeeland, het naadje van de kous te
weten: Den Haag is wat dat betreft
als een sfinx - zitten vele haken en
ogen.
Noemen we alleen maar de uitwate-
ringspr'oblemen, die een belangrijk
woordje mee te spreken hebben en
die niet zonder meer zijn op te lossen.
De Belgen immers hebben recht op
afwatering in de Isabellasluis. Dat is
weliswaar op dit moment ook wel niet
mogelijk, maar waar de uitwatering,
die ze op het ogenblik over Heyst
hebben lopen, niet bevredigend func-
tionneert, zullen ze stellig blijven aan
dringen op voldoening aan hun oude
rechten. Als de Braakman ingepolderd
wordt, kan men een natuurlijke uit
watering construeren door middel van
et" suafiesluis en die maakt het ge
makkelijk een doorgang te krijgen
voor schepen, zodat daarmede de ver
langens van Philippine naar verlenging
van het kanaal bevredigd zouden kun
nen worden. Maar natuurlijke uitwa
tering schijnt weer niet zo gunstig te
zijn voor de landbouw, want er ont
staan bij dit systeem gemakkelijk
schommelingen in de waterstand en
daar stellen de boeren niet zo veel
prijs op. Kiest men daarentegen me
chanische bemaling, dan wordt het
weer moeilijker aan Philippines ver
langens tegemoet te komen. In dat ge
val zou men dus kunnen overgaan tot
het aanleggen van een haven aan de
dijk. Maar afgezien van het feit dat
dan Philippine zijn dorpskern zou
moeten verplaatsen, bestaat ook nog
zeer reëel de mogelijkheid, dat die ha
ven spoedig verzandt.
(Vervolg op pag. 3).
HISTORIOGRAFIE DER
NEDERLANDEN
TJET is wel niet voor tegenspraak
vatbaar, dat de geschiedenis in de
laatste jaren in het centrum der be
langstelling staat. Speciaal de Neder
landse Geschiedenis. Telkens opnieuw
worden wij verrast door de aankon
diging en het verschijnen van nieuwe
detailstudies en algemene werken
over het verleden der Nederlanden.
Nederlanders en Belgen wedijveren
daarbij om de erepalm.
Het meest frappante daarvan is
evenwel niet de veelheid en voor
treffelijkheid van de nieuwere ge
schiedwerken, maar het nieuwe plan
waarnaar men werkt. Zowel Neder
landers als Belgen zijn zich bewust
geworden van de historische eenheid
der Nederlanders. Zozeer zelfs, dat
beide groepen van historici zich ont
worsteld hebben aan de eeuwenoude
tra&itie van de gescheiden Belgische
en Hollandse historiographie, die door
een verkeerd begrepen of benadrukt
„vaderland" in hun „vaderlandse ge
schiedenissen" torso's of rompen
schiepen in plaats van gave, gehele
en ongeschonden beelden. Beiden con
strueerden de geschiedenis, van de
allervroegste tijden af, terug in hun
eigen centrum: de Belgen in Vlaan
deren en Brabant, de Noord-Neder
landers in Holland.
Nog in de dertiger jaren was men
gevangen binnen de beide beperkte
horizonten. Onder leiding van Prof.
Brugmans verscheen toen nog een
Nederlandse Geschiedenis in vijf
zware delen, die zich bepaalde tot 't
tegenwoordige Nederland. Tegelijker
tijd verschenen de vijf zware delen
van de Geschiedenis van Vlaanderen
onder leiding van Dr van Roosbroeck,
die zich alleen bezig hielden met het
Nederlands-sprekende deel van België.
lyiaar er verscheen óók nog een
derde werk, dat een veel ruimer
veld in zijn gezichtskring betrok: de
„Geschiedenis van de Nederlandse
Stam" van Prof. Geyl. Een Noord-
Nederlander, die het geforceerde van
de Hollandse of Klein-Nederlandse
geschiedbeschouwing helder in het
licht stelde door het volle licht te la
ten vallen op Vlaanderen en Brabant
als de belangrijkste delen van de Ne
derlandse stam lang vóórdat Holland
en de andere Noordelijke gewesten
historische betekenis kregen in "het
geheel der Nederlanden.
Het baanbrekend werk van Geyl is
dodelijk gebleken voor het Holland
isme en de protestantse historie-tra
ditie van Klein-Nederland, tot in de
leerbanken toe. Maar het was geen
geringe opgave voor de historici, om,
naar het nieuwe plan, een harmoni
sche geschiedenis op te bouwen van
de Nederlanden in hun geheel. Het
werk van Geyl kon daarbij slechts ten
dele als voorbeeld dienen, daar Geyl
niet de staatkundige en geographische
eenheid als uitgangspunt genomen
had, maar de taaleenheid. Dat was
zijn goed recht en had zeer speciale
verdiensten. Maar in de ontwikke
lingsgang der Nederlanden als staat
kundige, kerkelijke, culturele forma
tie hebben de Franstalige delen een
zeer belangrijke rol gespeeld. Ampu
tatie van deze delen in een Geschie
denis der Nederlanden zou wéér een
torso opleveren.
Het zal de lezers van dit blad in
hoge mate verheugen, dat de eerste
worp naar een wetenschappelijk-ver-
antwoorde, niet te beknopte en ook
niet te uitgebreide Geschiedenis der
Nederlanden drie delen van elk
ruim 300 bladzijden van de aller
vroegste tijden tot heden, gedaan is
door twee Noord-Brabanders West-
Brabanders nog wel: Prof. Dr Ver-
berne van Breda, die de algemene lei
ding heeft en het derde deel voor
zijn rekening heeft genomen en Dr
P. C. Boeren van Etten, die het eer
ste, thans verschenen deel geschreven
heeft.
JJet is wel geen toeval, dat juist
twee Noord-Brabanders dit initia
tief genomen hebben. Staatkundig op
het Noorden georiënteerd, trekken de
traditie en het levensgevoel de Noord-
Brabanders naar het Zuiden. Door het
Noorden lang beschouwd als 'n Rooms
en achterlijk aanhangsel, brengen de
huidige Noord-Brabanders zich op
verrassende wijze tot gelding in het
nieuwe geheel der Nederlanden, dat
zich op velerlei wijzen en op vele ter
reinen van het leven aan het vormen
is. Het is voor de Noord-Brabanders
een bemoedigende gedachte, niet ge
heel vreemd van een schalks „het
kan verkeren!", de nieuwe toenade
ring te kunnen funderen met vele
eeuwen geschiedenis; te kunnen aan
tonen, dat het eigenlijk niet iets
nieuws is, maar een herstel van de
ene historische lijn, die drie eeuwen
üiteengebogen was tot twee lijnen. De
Brabantse historici, die dit hebben
ondernomen, hebben daarop de zegen
gekregen van Noord en Zuid, van een
Hollands historicus uit Amsterdam en
van een Belgische geschiedenispro
fessor uit Leuven, zoals blijkt uit d«
inleidingen van pastoor Nolet en
professor Van der Essen.
(Vervolg op pag. 2).
fpER GELEGENHEID van het Kerst
verlof 1948 worden door de N.V.
Nederlandse Spoorwegen voor mili
tairen retourkaarten verkrijgbaar ge
steld, tegen betaling van de gewone
enkele reisprijs, waarvan de geldig
heidsduur is bepaald van 23 Decem
ber 1948 t.m. 3 Januari 1949.
Hierdoor zal o.m. 't nodeloos wach
ten voor de loketten voor het ver
krijgen van een plaatsbewijs voor d«
terugreis worden vermeden.
