Botsing van de Beer, de Draak en de Rijzende Zon Splitsing van bedrijven wordt tegengegaan Oost Zeeuwsch-Vlaanderen laagst gemiddeld inkomen Medici en hoteleigenaars zijn er niet over te spreken Is douanevisitatie wettig? Publieke Tribune VIJFDE JAARGANG No. 1237 2e BLAD WOENSDAG 24 N O V E M B E R 1948 Ook het gemiddeld vermogen ligt lager dan dat van Zeeland en het Rijk Een praatje over sigaretten Dickens introduceerde ze in de litteratuur: Caruso rookte er 89 per dag Rijdend postkantoor komt naar Zeeland Landbouwgrond weer boerenbezit Grondverkoop alleen aan grondgebruikers Geen goede Sint Belangwekkend „grensgeval' In Denemarken niet, in Nederland wel Mandsjoerije in de branding Dai Nippon heeft uitgespeeld en het Rode getij overspoelt de Chinese akkers CTEL het geval, dat zich een aantal ondernemende lieden voor Zeeuwsch-Vlaanderen gaat interesse ren, in die zin, dat ze er een industrie w;i en vestigen, dan is een der vraag stukken die van de kapitaalsvoorzie- ning. Worden er Zeeuwsch-Vlamingen ge vonden, die zich in nieuwe onderne mingen financieel willen interesseren? Het potentiële vermogen van kapi taalsverschaffing uit de streek zelf, moet gering worden geacht, aldus meent dr Kuiler in zijn welvaartsstu die van de kanaalzone. „Deze conclu sie wordt bovendien versterkt door 't feit, dat er in geheel Zeeuwsch- Vlaanderen weinig geneigdheid be staat tot het nemen van industriële aandelen of obligaties, terwijl daaren tegen de bereidheid om staatsstukken te nemen, groot is. Kapitaalsverschaffing uit de streek zelf aan nieuwe industrieën kan in be perkte omvang wel worden verwacht, wanneer het zeer bekende personen betreft, die in de streek uitstekend bekend staan." Doch om te weten, hoe hoog het welvaartspeil ligt is het van belang, twee dingen te weten: ten eerste hoe veel verdient de gemiddelde (Oost) Zeeuwsch-Vlaming en ten tweede: hoeveel bezit hij gemiddeld aan ver mogen? Beide vragen heeft dr Kuiler aan de hand van hem ter beschikking gestelde gegevens trachten te beant woorden en zijn conclusies luiden: Bij de groep inkomens van f 10.000 en hoger moet opgemerkt worden, dat in het belastingjaar 1939-1940 inko mens groter dan f 37.000 in Oost- Zeeuwsch-Vlaanderen niet voorkwa men, terwijl in geheel Nederland in dat jaar tussen de 2000 en 3000 perso nen aangeslagen waren voor inko mens groter dan f 37.000. Zeer hoge inkomens komen dus in Oost Zeeuwsch-Vlaanderen riet voor. In totaal waren 7606 personen of 13.3 pet. van de totale bevolking in Oost Zeeuwsch-Vlaanderen aangesla gen in de inkomstenbelasting; het Rijk telde in dat jaar een betrekkelijk groter aantal aangeslagenen: 15.9 pet. van de totale rijksbevolking. Verreweg het grootste deel van de belastingbetalers in Oost Zeeuwsch- Vlaanderen niet minder dan bijna 96 pet. had een inkomen kleiner dan f 5000 per jaar. Bij een totaal belastbaar regionaal inkomen van ruim f 14.000.000 had iedere aangeslagene in Oost Zeeuwsch Vlaanderen gemiddeld een inkomen van f 1861 per jaar, terwijl het ge middelde inkomen per inwoner f 245 bedroeg. Ter vergelijking diene, dat het ge middeld inkomen per aangeslagene in het belastingjaar 1939-1940 in de pro vincie Zeeland f 1923 bedroeg en in het Rijk f 2136; de gemiddelde inko mens per inwoner in Zeeland en in Kijk bedroegen toen resp. f 281 en f 341. Hieruit blijkt, dat Oost Zeeuwsch-Vlaanderen in vergelijking met de provincie Zeeland en het Rijk zowel per aangeslagene als per inwo ner het geringste inkomen heeft. In Hulst verdient men 't meest. Een verbruikstabeiletje bij de gas- voorziening toont aan, dat het gasver bruik alleen in Terneuzen reeds meer dan dubbel zo groot is gewor- dan dan 9 jaar geleden; in 1937 ge bruikte men 264.103 kub. 'meter, in 1946; 552.478 kub. meter Uit de hem ter beschikking ge stelde gegevens trekt dr. Kuiler een geruststellende conclusie: „De industriële behoefte aan gas en electriciteit zal na voltooiing der genoemde plannen in het gehele ka- naalgebied volledig verzekerd zijn. Reeds thans kan men zeggen dat de energievoorziening geen enkele be lemmering voor verdere industrialisa tie vormt, evenmin als dat met de warmwatervoorziening het geval is, daar steeds voldoende en goed water voor de industrie beschikbaar is." Laat nu de fabrikanten maar ko men. En Gent met z'n electrische kanaal-veerboten Nieuwe delegatie naar Indonesië. Teneinde in Indonesië besprekingen te gaan voeren, zowel met de regering van de republiek als met de federalisti sche nationalisten en op deze wijze de geschilpunten tussen het Koninkrijk en de republiek op korte termijn langs de weg van onderhandelingen op te lossen, is een nieuwe delegatie naar Indonesië vertrokken, bestaande uit de ministers Sassen en Stikker en Ir Neher. Even voor het vertrek van de Constellation van het vliegveld Schiphol: v.l.n.r.: Mr D. O, Stikker, Ir L, Ne her, Mr E. M. J. A. Sassen, minister L. Götzen, minister Mr J, R, H, van Schaik. minister-president Dr W. Drees en minister Mr W. F. Schokking. ^JIEMAND, ook de strengste anti-roker, zal ontkennen, dat sigaretten door ongelooflijk veel mensen tot de levensbehoeften worden gerekend „Liever een sigaret dan een boterham" is voor velen tot een soort wachtwoord geworden Evenals onder de primitieve volkeren schelpen als ruilmiddel gebruikt werden is de sigaret in sommige landen in en na de oorlog grif als betaal middel aanvaard Gedurende de jongste oorlog konden geallieerde krijgs gevangenen met hun Engelse en Amerikaanse sigaretten, die ze in Rode Kruispakketten ontvingen, zelfs de meest fanatieke nazi-bewaker om kopen. En laat ons maar zwijgen van het nr-oorlogs Berlijn, waar het clan destiene nachtleven een bepaald sigaretten tarief kende. Voor duizend siga retten kon men een fototoestel of een verrekijker kopen van f 150.a f 200.- waarde. Om toegelaten te worden tot een nachtclub was het tarief 80 a 100 sigaretten. Een fles Duitse champagne „deed" 100 sigaretten; een ge woon broodje-briefstuk 20 rokertjes! ILJedici, hoewel ze zelf vaak verwoed roken, erkennen de schadelijk heid maar hoteleigenaars niet minder. (Sommige huisvrouwen klagen er ook over.) Een van de grootste hotels in New York berekent dat er maande lijks gemiddeld 450 tafelkleden, 200 servetten, een 60-tal dekens of lakens door sigaretten worden geruïneerd, afgezien, dan nog van de talrijke be schadigingen aan stoelzittingen vloer kleden, matrassen divans divankleden en piano's Geen wonder dat ze oe- paalde maatregelen wensen in te voe ren. hoewel ze niet zo drastisch zou den willen optreden als bijvoorbeeld in Arabaiè, het land van Ion Saoed Daar wordt namelijk het sigaretten roken als zijnde in strijd met de gods dienst van de Islam zeei streng ge straft. BRUINE VINGERS rte 16 gemeenten, waarin Oost- Zeeuwsch-Vlaanderen verdeeld is vertonen echter grote verschillen in inkomens, zo gaat dr. Kuiler voort. Het laagste gemiddelde inkomen per aangeslagene heeft de gemeente Over slag met f 1400; het hoogste heeft de gemeente Hulst met f 2136. Ook ten aanzien van de vermogens heeft dr. Kuiler een dergelijk over zicht samengesteld. Vermogens gro ter dan f 800.000 kwamen in 1939-1940 in Oost Zeeuwsch-Vlaanderen met voor; in het gehele Rijk daarentegen waren in dat jaar tegen de 1000 per sonen in die klasse aangeslagen. Niet minder dan 90 pet. van de aan geslagenen in de vermogensbelasting j?ebhen vermogens kleiner dan j 100.000. Het gemiddeld aangeslagen inkomen blijkt per aangeslagene f 48.413 te zijn en per inwoner f 1215. Nu bedroeg het gemiddelde vermo gen per aangeslagene en per inwoner van het Rijk in 1939-1940 resp. f 67.000 en f 1406 en in de provincie Zeeland resp. f 49.000 en f 1458. Waaruit blijkt, dat, evenals dat bij de inkomens het geval bleek te zijn de vermogenspositie van Oost Zeeuwsch-Vlaanderen een ongunstiger beeld toont dan in Zeeland en het Rijk. Verreweg het grootste gedeelte van het totale regionale vermogen, even als het grootste gedeelte van het re gionale inkomen is in Terneuzen ge concentreerd in verband met het feit, dat in deze gemeente naar verhouding de meeste aangeslagenen wonen. Hulst 't kapitaalkrachtigst. JJet gemiddelde vermogen per aan geslagene in de verschillende O. Zeeuwsch-Vlaamse gemeenten is in Hulst het grootst, nl. f 56000 - d i dus boven het Zeeuwse gemiddelde, maar onder het Rijksgemiddelde - en het laagst in Philippine met f 28.000. Het gemiddelde vermogen per in- 7f°^$z>lS hei grootst in Zaamslag (f 46D e" gSt in Phil'PPine Het is echter niet zeker, dat Phi lippine onderaan bengelt; dr Kuiler deelt mede, dat de cijfers van Over- slag niet gepubliceerd mogen worden „maar er bestaat goede grond om aan te nemen, dat deze nog Hger liggen dan in Philippine." Sterk stijgend energieverbruik. J7en apart hoofdstuk in dr. Kuilers welvaartsstudie vormt de energie voorziening. jok een factor van enig belang bij industrievestiging Hij ves tigt daarbij de aandacht op de plan ben. om door middel van een 50 kW- verbinding de Centrale Westdorpe te koppelen met de Centrale Vlissingen, welke uitgebreid zal worden en de Centrale Geertruidenberg. zodat bij 'n eventueel uitvallen van de Centrale westdorpe de electriciteitsvoorziening van Zeeuwsch-Vlaanderen volledig gewaarborgd zal zijn. Ook de gas- en watervoorziening is gewaarborgd. Plannen voor een centrale -'asvoorzie- mng bevinden zich in een vergevor derd stadium van voorbereiding. (Dr. K- doelt hier blijkbaar mede op de gasvoorziening vanuit Zeebrugge). JAe bruine kleur aan de vingers van de roker komt niet van de nico tine, maai van de teerstoffen, die bij het verbranden hun sporen achterla ten; 77 pCt. van de mannen en 66 pCt. van de vrouwen rookt tegenwoordig. En de sigaret heeft verreweg de meeste afnemers. Alleen al van de mannen staan 3 pCt. sigaren- en pijp rokers tegenover de rest, die aan het witte stokske" verslaafd is. In de meeste beschaaide landen is het roken voor kinderen verboden. Een dame in Kansas, die het. blijk baar gewoon vond, dat haar vierjarig zoontje in de tram rookte, zei tot haar verontschuldiging: „Wat moet het kind anders doen om de tijd te verdrijven?" Men heeft ontdekt, dat de sigaret zeer bruikbaar is als coiitröle-middcl voor de invloed, die een film op het publick heeft. Als de film het publiek in spanning hield, werden er vele halfopgerookte sigaretten in de as bakken gevonden. Ais het publiek zich verveelde werd de vloer bedekt met talloze peukjes Caruso, de bekende tenor, rookte per dag 89 sigaretten zonder dat het zijn stem schaadde. Eens weigerde hij in Berlijn op te treden omdat in de concertzaal het roken was verboden. Persoonlijke interventie van de kei zer was nodig hem m Berlijn te hou den, maar hij vond het vervelend, dat hij achter het toneel voortdurend werd achtervolgd door brandweerlie den met emmers water. UITVINDINGEN Een Tsjechische ingenieur kwam eveneens met ie's aardigs op de proppen: hij construeerde een. soort kapje dat aan de sigaretten bevestigd kon worden gedurende het roken en dat met vanille-, pepermunt-, rozen-, ot honinggeur gevuld werd, zodat men ook deze smaak kreeg bij het trekken aan de sigaret. Een Fransman vond een geheimzinnig mengsel uit, waarmede de sigarettentabak gesausd kon worden, zodat de rook in diverse kleuren van vrolijke zalmkieur tot het plechtige purper geproduceerd kon worden, al naar de stemming van de roker! Een Britse zeeman deed tijdens de oorlog in de Russische haven Archan gel goede zaken met 10 Engelse siga retten Hij verkocht ze aan een Rus voo: 100 roebel, voor welk geld hij een dozijn wijnglazen kocht. Deze glazen t uilde hij aan boord tegen twee flessen jenever. Toevallig lag een drooggelegd Amerikaans schip naast zijn boot en een der opvarenden bood hem 6000 Amerikaanse sigaretten voor de jenever. De ruil kwam tot stand, de sigaretten brachten hem twee bont jasjes op. die hij in Engeland voor 100 pond sterling verkocht... NA DE KRIMOORLOG I^wam Amerika na de oorlog met de sigaret, die, ondanks een waterbad toch te roken was, een Hon gaarse spoorwegbeambte nam in 1938 patent op een zelf-ontbrandende si garet, die het gebruik van lucifers overbodig maakte. De bedoeling was, dat de sigaret zou gaan branden, zo dra hij uit het duistere pakje of doos je kwam. Helaas gebeurde het, dat de sigaretten ook gingen branden wan- zij nog in zakken of tassen zaten van de heren en dames, die aanvankelijk verrukt waren over deze uitvinding. En nu zoekt de uitvinder nog steeds naar het onfeilbare middel ook dit euvel te verhelpen. In. Engeland maakte men voor het eerst kennis met sigaretten na de Krimoorlog De eerste producent in Londen was Robert Peacock Gloag, die een klein fabriekje stichtte en weldra 2000 sigaretten per dag fa briceerde. Dickens was bijvoorbeeld een enthousiast sigarettenroker. In een bripf van zijn hand, geschreven in 1857, vroeg hij een vriend of die tabak vooi hem op de kop kon tik ken teneinde sigaretten te rollen. In „Kleine Dorrit" gepubliceerd in 1855 introduceerde de geniale En gelse auteur de sigaret, in de litera tuur. De heer Rigald wordt daarin beschreven terwijl hij met behulp van kleine stukjes papier sigaretten rolt van zijn tabak. Kinderzegels met speciale stempel MAAR WIJ van de directeur van het Goese postkantoor vernamen, zal Maandag a.s. het rijdende postkantoor te Goes arriveren cn zal dan van 's morgens 9 uur tot 's middags 5 uur standplaats kiezen óp de Markt bij het postkantoor. Aan deze wagen zijn de kinderzegcis en de kmderkaarten te bekomen, die dan desgewenst voorzien zullen worden van een speciaal poststempel. Dinsdag 30 November vertrekt het rijdend postkantoor naar Walcheren, waar te Middelburg en Vltssinge stand plaats zal worden gekozen. TN Nederland zijn thans meer dan 100,000 hectaren goede landbouw- grond in gebruik bij eigenaren of huurders, die geen boer of landbouwer zijn. Zuiver theoretisch zouden hieruit voor 10 000 boe ren middelgrote bedrijven kunnen worden geformeerd van 10 ha elk. Meer dan 10 procent van de totale oppervlakte aan bouwgrond in ons land wordt bewerkt door mensen, die uit deze arbeid niet. het hoofd bestanddeel trekken van hun inkomen, doch hoofdzakelijk er op uit zijn om een nevenverdienste te verkrijgen. De een door het telen van aardappelen en groenten voor zijn gezin, de ander door het telen van gewassen voor bepaalde doeleinden, weer een ander gebruikt de grond voor een volks- of bloementuintje, terwijl er ook gevonden worden, die ze bezigen voor een niet aan de landbouw verwant doel. In de loop der jaren is hierdoor in ons land een mistoestand ont staan, die veel groter afmetingen heeft aangenomen, dan in andere, ons land omringende landbouwstaten, zoals bijv. Denemarken. Een maatregel van Duitse oorsprong TAAT deze goede landbouwgronden in andere dan in boerenhanden zijn overgegaan, is de boer vanzelf sprekend een angel in het vlees. Meer nog kwelt hem het feit, dat er thans geen enkele Overheidsbepaling be staat, waardoor aan deze vervreem ding van landbouwgronden een einde wordt gemaakt. In de bezettingstijd werd, gestimu leerd door de trawanten der Duit sers, een verordening uitgevaardij, 1, waarbij de verkoop van landbouw gronden aan beperkende bepalingen was onderworpen. Niettegenstaande het feit, dat deze verordening kwam van een zijde, die zich niet in de sympathie van het Nederlandse volk mocht verheugen, heeft ze de vader landse landbouw toch veel goed ge daan. Talrijke percelen landbouw grond gingen uit de handen van cv geldbezitters over in de handen van de boeren. De Nederlandse regering, nog in Londen, trok echter deze verordening in, waardoor sedert de bevrijding zich een duidelijke tendenz in omge keerde richting begint af te tekenen, tot groot nadeel voor de toch al naar grond dorstende boerenstand. Alleen het uit de bezettingstijd stammende Pachtbesluit werd weder ingevoerd. Momenteel kan iedereen landbouw gronden kopen, terwijl er ook geen pachtersvoorkeurrecht meer bestaat. Om aan deze ongewenste en voor de landbouw bijzonder nadelige toe stand een einde te maken, is thans bij de Tweede Kamer der Staten Gene raal een wetsvoorstel ingediend, dat de toestand, zoals die tijdens de be zetting was, vrijwel zal doen terugke ren en waaraan een werkingswijze ten grondslag ligt, waardoor in de loop der jaren de landbouwgonden grotendeels in handen van de boeren terecht komen, zoals dit in Denemar ken ook het geval is. Grondkamer houdt de teugels TN dit wetsvoorstel zijn drie hoofd- trekken te onderscheiden. Elke verkoop van landbouwgrond zal wor den onderworpen aan de beslissing van de Grondkamer die zal be oordelen of door de voorgestelde ver koop de belangen van de landbouw niet worden geschaad en die tevens regelend optreedt t.a.v. de prijs. Voorts wordt de verkoop van gron den in het publiek door de nieuwe wet aan beperkende bepalingen on derworpen, waarbij dezelfde oogmer ken worden nagestreefd, terwijl tot slot het recht van voorkeur van de pachter bij grondverkopen v^ordt vastgelegd en geregeld. Uitgezonderd bij erfdeling, zal, in dien de wet wordt rangenomen, voor taan iedere overdracht van landbouw grond de goedkeuring van de grond kamer nodig hebben. Indien deze weigert, is van verkoop geen sprake. Wel heeft de Grondkamer het recht met, beide partijen overleg te plegen. Met dit middel in de hand kan in de toekomst het vraagstuk van de kleine boerenbedrijven, het „kind der smarte voor de regering", zoals dhr R. W. Janssen, directeur van de R.K. Landbouwwinterschool te Roosen daal het uitdrukte, worden opgelost. Kleine bedrijven zullen niet nóg klei ner kunnen worden gemaakt door verkoop, wel groter, terwijl de uit breiding van grote bedrijven door aankoop kan worden tegengegaan en de splitsing van grote bedrijven tot meerdere kleine bedrijven kan wor den vermeden. Bovendien kunnen door de rege lende bevoegdheid van de Grondka mer de bedrijven successievelijk be ter worden afgerond en ontstaan mo gelijkheden om de gronden bij de bedrijfsgebouwen te doen aansluiten. Voor elke streek zullen richtprijzen voor landbouwgrond worden vastge steld, die van geval tot geval nader zullen worden gepreciseerd. Een zwak punt in de wet is, dat de Staat, de Provincie en de Gemeenten vrijelijk landbouwgronden zullen kunnen ko pen voor de aanleg van wegen, het bouwen van huizen en het stichten van sport- en ontspanningscentra. Ook de publieke verkoop wordt door deze wet geregeld. Ze is alleen mogelijk na toestemming van de Grondkamer, die de verkoopcondities vaststelt. De wet geeft aan de pachter een uitdrukkelijk voorkeurrecht, hoewel dit beperkt wordt door het eerste recht van familieleden Hierin ligt echter voor de pachters een speciale reden om geldige pachtovereenkoms ten te hebben, daar alleen op basis hiervan aanspraken kunnen worden gemaakt. KAPITEIN TER ZEE CALLENFELS NEEMT AFSCHEID Het personeel van het loodswezen in het zesde district heeft te Vlissin gen afscheid genomen van zijn direc teur, de kapitein ter zee, J. Callen- fels, in verband met diens benoeming tot directeur-generaal van het Ne derlandse loodswezen. De huldiging daartoe had een uitermate spontaan en hartelijk karakter. Nadat verschei dene sprekers het woord hadden ge voerd dankte ook de commissaris van het Belgische loodswezen, de heer L. Strooband de scheidende directeur voor de bijzonder hartelijke verstand houding en samenwerking. De kapi tein Callenfels droeg in zijn dank woord het hem aangeboden bedrr- ten bedrage van f 770 over aan het comité tot oprichting van een stand beeld voor de Vlissingse loods Frans Naerebout. Het vroegere monument werd tijdens de bevrijdingsgevechten vernield. SCHEEPSBEWEGINGEN KANAAL DOOR ZUID BEVELAND In de maand October passeerden dooi uet kanaal door Zuid-Beveland in totaal 4771 schepen met een to taal laadvermogen van 1,559,811 ton. Hiervan waren 1835 ledige schepen met een totaal laadvermogen van 478,679 ton. Ln de richting Wemeldin- geHansweert passeerden 1621 ge laden schepen en 793 ledige schepen met resp. laadvermogens van 645,466 ton en 1,427,793 ton. In omgekeerde richting waren de cijfers resp. gela den 1315 schepen en ledig 1042 met resp, laadvermogen van 435,666 ton en 355,886 ton. In de maand Septem ber waren de getallen als volgt: to taal 5038 met laadvermogen 1,519.4 "4. Hiervan 2045 ledig met 476,354 ton laadvermogen. Richting Wemeldinge Hansweert 1646 geladen met 613,851 laadvermogen 840 ledig met 150,144 laadvermogen. In omgekeerde rich ting 1347 geladen en 1205 ledig met resp. laadvermogen van 429,249 ton en 326,210. voor een vrouw of meisje wan neer ze als geschenk niet een tube Hamea Gelei heeft ontvangen. 869-OO (Van onze cones pondent ln Kopenhagen) /Ap de drukke veerpont van Ko- penliagen naar Malmö weiger de dezer dagen een Deens journa list zich „aan dc lijve" te laten visiteren. „Bewijs maar, dat je het mag!" zei hij tegen de douanier, die hem voor visitatie wilde afzonderen. Dit was een hinderlijk incident, want de boot was reeds op het punt van vertrek, doch men voelde rich wel verplicht de journalist zijn zin te geven. Men zou hem aantonen waarop de bevoegdheid van de dou ane tot onderzoek berust. Het geval ging dus precies om visita tie bij binnenkomst in en verlaten van Deens grondgebied. Er werd lang durig getelefoneerd met het hoofd kantoor van de douane in Kopenha gen en men kon tenslotte de journa list meedelen dat de douane wettelijk het recht had tot visitatie aan de lijve. De koppige journalist wilde toen ook die wet zien. Dat bleek echter niet mogelijk, waarop hij naar de boot wilde gaan, die door zijn toe doen tien minuten telaat vertrekken zou. (Van een bijzondere medewerker) JN veertig jaar tijd ontwikkelde Mandsjoerije zich van een bergen- omzoomde kale vlakte met roofridders, bandieten en zwervende herders tot een dichtbevolkt land met hoogontwikkelde handel, nij verheid en landbouw. De Russen zochten een ijsvrije haven voor Si- bene en ontsloten het gebied door spoorwegen. De Chinezen zochten bestaansmogelijkheid voor hun talloze hongerige boeren-zonder-land en leverden millioenen immigranten. De Japanners vonden er de zo nodige grondstoffen en een markt voor hun industrie. Aard en lig ging geven Mandsjoerije een strategische betekenis, welke dit land tot de grote onweerszone van de wereldpolitiek maakt. RUSSISCHE SPOORWEGEN and?joe-baanderheren trokken in 1644 over de Chinese Muur drongen de Ming-dynastie van de troon. Tezelfder tiid verschenen de eerste Russische pelsjagers aan de Amoer Na hen kwamen de Kozakken en ambtenaren van de Tsaar. In 1P90 de Trans-Siberische spoorweg in »f^gr°.e boog rond Mandsjoerije i eindpunt gevonden in de slechts 's zo mers ijsvrije haven Vladivostok. Eni- „L a -r versloeg Japan de Chi- en hi t "V 00rlog over Korea en dacht tegelijk de Zuidtip van Mandsjoerije mee te nemen. Rusland kwam echter tussenbeide en kreeg als dank voor zijn bemiddeling na de vrede van Sjimonoseki de concessie 0m kortere spoorwegverbinding n?" ,cblta naar Vladivostok door Mandsjoerije aan te leggen. Deze Chinese Ooster spoorweg kreeg een zijlijn in de Zuid Mand- sjoerijse spoorweg van Charbin naar Dairen, Charbin, 'n vissersdorpje aan de Soengari. werd op oekaze van de Tsaar uitgebouwd tot de metropool van het Noorden. Dairen, een punt aan de wilde rotskust, ontwikkelde zich tot de tweede haven van China alleen overtroffen door Shanghai. Ja^ pan bleef echter op de loer liggen. Na zijn overwinning in 1905 op de Russische beer, nan, hij diens conces sies in Zuid Mandsjoerije over. Door deze nederlaag van de Russen kreeg het prestige der blanken in de gehele wereld een gevoelige knak. Nog meer gezicht verloren zij, toen na de ineenstorting van het Tsarisme ongeveer 120,000 overlevenden voor de rode terreur uitweken naar het gebied van de Chinese Ooster-spoor- weg. Zij gingen hier langzamerhand maatschappelijk en moreel te gror'1 Door het verdrag van 1924 kwam de lijn onder gemeenschappelijk beheer van Sovjets en Chinezen. Verder werd in dit verdrag overeengekomen, dat China alleen het bewind zou voe ren over de spoorwegzóne en dat el ke verdragspartner zou afzien van propaganda tegen het sociale en po litieke systeem van de ander. G?' eel Azië en Afrika keek op naar Mand sjoerije, waar blanken hadden te ge hoorzamen aan Chinese politic en ge vonnist werden volgens Chinees recht. Het einde van het koloniale tijdperk was ingeluid. 11 Juni 1929 uiam Tsjang Sjoe Liang de spoorweg geheel in bezit en liet het daaraan verbonden Russische personeel arresteren. Een nieuwe oor log dreigde. CHINESE KOELIES yECHTLUSTIGE Tataren, altijd op het oorlogspad, verhinderden de hongerende ^overbevolking van de Chinese provincies Sjangtoeng en Hopei uit te wijken naar de vruchtbare vlakte aan de andere zijde van de Grote Muur. De Mand- sjoe-keizers verboden dit bovendien, opdat de krijgshaftige aard van hun stamverwanten niet zóu besmet -vor- den door een zucht naar geestelijke e bodemcultuur. Desondanks infiltreer den de arme boeren reeds voor de eeuwwisseling langzaam in de Jaloe- vallei. De grote trek begon met de komst van de Russen. Een stroom koelies vloeide naar het Noorden om te wer ken aan de bouw van spoorwegen, nieuwe steden, bruggen en kazernes. Er trokken bijna uitsluitend mannen, die zo mogelijk na het seizoen weer naar huis gingen. In de twintiger jaren groeide deze trek echter uit tot de grootste land verhuizing in de wereldgeschiedenis. Gehele dorpen gingen op mars. Als sprinkhanen kwamen ze uit China aangezwermd, beladen met babies, potten, pannen en een bundeltje vod den. In 1929 alleen al immigreerden meer dar 2 millioen. Aaneengesloten rijen kropen voort over de landwe gen v&n het allengs gevulde Zuiden om Noordelijker uit te waaieren over de vlakte. Ieder bouwde een plaggenhut, span. de zich voor de ploeg en zaaide soya- bonen en gierst in de voren. De nese Ooster-spoorweg, die als pas: giers uitsluitend soldaten en bijna geen vrachtvervoer kende transpor teerde jaarlijks duizenden haveloze drommels naar hun nieuwe woon plaats en 5.500.000 ton producten. JAPANS BEHEER aanwezigheid van Japan op het Kwantoeng schiereiland in Zuid- Mandsjoerije voorkwam in 1929 een openlijke oorlog tussen de Sovjets en China. De heren in Kwantoeng vorm. den het model van een efficiënte mi litaire kaste. Immigratie op grote schaal, zoals vanuit China, was mis lukt. De Japanse boer kon niet con curreren met de Chinese koelie. Ge wend aan de beschutte hellingen en dalen van zijn vaderland, vond hij geen vreugde op de open vlakte met zijn poolkoude winters en schroeiend hete zomers. De Kwantoeng kaste bracht door voorbeeldige organisatie haar spoorwegzóne tot bloei, zij het Uitsluitend ten eigen bate en ten kos te van de initiatiefnemers en de w - kers. Zij stichtte banken, handelshui zen, laboratoria, fabrieken, mijnbouw- ondernemingen en landbouwproefsta tions. Onder haar beheer werd Mand sjoerije een onuitputtelijk reservoir, waaruit rijkelijk de goederen stroom den, waaraan het moederland behoef te had. Ongekende hoeveelheden wol. hout., ijzer en andere ertsen, steen kool, soyakoeken en soya-olie, graan, pelzen, vlees en fruit. Zonder machtiging van Tokio maak te zfj het Moekden-incident van 18 September 1931 tot aanleiding om de macht over het gehele gebied aan zich te trekken. Een Volkenbonds commissie zou het conflict na onder zoek ter plaatse bijleggen. Het i sultaat van deze missie was, zoals bekend bedroevend. Voor de schijn stichtten de Japanners het keizerrijk Mandsjoekwo en plaatsten Henry Pce- ji op de troon, waarvan hij als kind in 1912 verdreven was. Het Kwantoeng leger was niet slechts een van de legers van Japan. Het was het Japanse leger. Het heers te niet slechts over Mandsjoekwo, doch bepaalde tevens de politiek van Tokio. Minister-president Hideki To- jo was een generaal van dit leger. Hij was omringd door Kwantoeng-leger- chefs. Zij voerden Japan op de bloe dige weg tot overheersing of onder gang. ROVERS EN BANDIETEN TAE atoombom op Hirosjima 6 Augustus 1945 verduisterde de Rijzende Zon. Vervlogen was de droom van het Kwantoeng leger om Dai Nippon te zien gloriëren als heer ser der wereld. In China en Zuid-Azië was deze élite nooit ingezet. Geheel intact lag dit tot in perfectie uitge ruste en gedrilde leger, hèt leger van Japan, nog in Mandsjoerije. Daags voor de onvoorwaardelijke overgave begon Stalin hier zijn opmars. In de volgende maanden van bezetting voer den de Sovjets alle manschappen naa de kampen in Siberië, waaruit slechts enkelen als agenten van Moskou naar hun vaderland terugkeercen. Verder voerden de Russen niet slechts het zware oorlogsmateriaal weg, doch zij ontmantelden als oorlogsbuit eveneens alle moderne laboratoria, fabrieken, mijnbouwondernemingen en kracht stations. Het lichte oorlogstuig speelden zij in handen van de zwervende, com munistisch geleide bandietenbenden, die in de oorlogsjaren aan hun be drijf een nationaal tintje gegeven hadden. De bandieten-generaal Mau Tse Toeng werd door Moskou als de gelijke van Tsjang Kai Sjek erkend Van deze laatste had men inmiddels concessie verkregen op de ijsvrije ha ven van Dairen en de Chinese Ooster spoorweg. Tsjang Kai Sjek wist g niet. dat de Japanners in het Noorden uranium-ertsen ontdekt hadden. Zo doende handelde men niet openlijk in strijd met de overeenkomst van Cai ro, waarbij Mandsjoerije aan China was toegezegd. Met hulp van de A. merikanen heeft de Nanking-regering over zee haar divisies kunnen aan voeren. Een bittere burgeroorlog volgde, die het leeggeroofde land de economische nekslag gaf. De Chinese draak bloedt uit vele wonden. Dezer dagen konden de ro de huurlingen de stoot naar het nog zwak kloppend hart inzetten. Mov de kwestie voor de Veiligheidsraad komen, zo zit daar nu in plaats van Andrej Gromyko de deskundige Ja cob Malik, voormalig ambassadeur in Tokio. Mandsjoerije is een strategisch veld op het wereldschaakbond. Wie dit veld bezet, beheerst lijnen die voeren naar Seoel, Nanking. To kio, en Zuid Oost-Azië Oric lijnen die voeren naar Moskou. Voor-Azië. Europa en via Alaska naar de Nieuwe Wereld. De beer ii. het Kremlin is een bekwaam speler. Met remise neemt hij geen genoegen. De douane trachtte hem daarop nog tegen te houden bij pascontrole doch zijn papieren bleken volkomen in órde te zijn. Daarop werd de grens politie erbij gehaald, doch de Kopen- hager verweerde zich zo welsprekend tegen iedere gewelddadige actie, waar mee men hem bedreigde, dat de au toriteiten hem tenslotte maar onge hinderd lieten gaan. Dit incident heeft veel stof doen opwaaien. Inderdaad bleek de dou ane niet gerechtigd te zijn tot lijfs visitatie. Bij het naspeuren van de documenten bleek namelijk, dat het vermeende recht berustte op een ver ordening, welke 'n hoge Deense amb tenaar vierhonderd jaar geleden nad opgesteld en afgekondigd. Deze ver ordening was echter nimmer door een wet bekrachtigd. Aangezien er een uitermate druk grensverkeer juist met die veerboot over de Sonl en ook per vliegtuig tussen Zweden ui Denemarken plaats vindt, hebben de Zweden zich gehaast de wettelijke bevoegdheden van hun douanewezen te onderzoeken. Daarbij bleek, dat (ie Zweden hun verordeningen wel tot wet verheven hadden. Daardoor )S het voor smokkelaars thans alleen maar interessant zaken naar Dene marken te brengen. Daarvan zal dan ook wel druk gebruik gemaakt worden, totdat de Rijksdag een wet maakt van de genoemde vier eeuwen oude departementale brief over het Deen- es douanewezen. HOE HET BIJ ONS IS. Waar aanleiding van deze medede- lingen van onze Deense corres pondent hebben wij ons in verbin ding gesteld met de Nederlandse dou ane-autoriteiten om na te gaan hoe de situatie in ons land is. Daarbij bleek, dat onze douane-beambten wel bevoegd zijn tot visitatie aan den lijve Dat recht berust op een wet van Au gustus 1822; de zogenaamde Algeme ne Wet, waar in artikel 190 de be voegdheden van de douane omschre ven zijn. Onderzoek van gedragen kleren en op den lijve zijn daarbij ook vernield. Voor smokkelaars dus in ons land geen kans. DE RAMBLERS Dat u een tegenstander is van de moderne muzieK, zoals de Ramblers ten gehore brengen, dat is gewoon, cue zijn er meer, maar ik en v? ,e anderen houden niet van klassieke muziek. Ieder heeft zijn liefhebberij. Maar ge looft u dat er Duitsland mee boven op komt, dat ze daar een tournee hou den. Volgens mij spelen ze daar voor de militairen en gelooft u niet dat er onder hen niet zeker zoveel zijn die van deze als wel van klassieke mu ziek houden. Is er dan iets op tegen dat ze daar gaan spelen? Hier gaan ook ensembles naar Indonesië om de jon gens te gaan amuseren. Hebben daar deze jongens dan géén recht op? Ik hoop dat ze weer gauw terug zullen zijn, dat we weer horen: maarrr wij komen terug.... Wally Vreijsen UITNODIGING AAN LAMBIK Als trouwe lezer van de verhalen van Suske en Wiske is het me op gevallen, dat Lambik in de hoedanig heid van half paard en mens, bui tengewoon geschikt is voor knolToen te plukken. Verzoeke hem s.v.p. bij terugkomst uit de woestijn naar Ba- vel te sturen en als hij klaar is en goed gewerkt heeft, krijgt hij havel en klavel mee en is soms zijn hoef beslag versleten, dan zal Koos de smid hem wel opnieuw beslaan. Abonné.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1948 | | pagina 5