Botsing van de Beer, de Draak
en de Rijzende Zon
Splitsing van bedrijven
wordt tegengegaan
Oost Zeeuwsch-Vlaanderen
laagst gemiddeld inkomen
Medici en hoteleigenaars zijn
er niet over te spreken
Is douanevisitatie wettig?
Publieke Tribune
VIJFDE JAARGANG No. 1237 2e BLAD
WOENSDAG 24 N O V E M B E R 1948
Ook het gemiddeld vermogen ligt lager dan dat
van Zeeland en het Rijk
Een praatje over sigaretten
Dickens introduceerde ze in de litteratuur:
Caruso rookte er 89 per dag
Rijdend postkantoor
komt naar Zeeland
Landbouwgrond weer boerenbezit
Grondverkoop alleen aan grondgebruikers
Geen goede Sint
Belangwekkend „grensgeval'
In Denemarken niet, in Nederland wel
Mandsjoerije in de branding
Dai Nippon heeft uitgespeeld en het Rode getij
overspoelt de Chinese akkers
CTEL het geval, dat zich een aantal
ondernemende lieden voor
Zeeuwsch-Vlaanderen gaat interesse
ren, in die zin, dat ze er een industrie
w;i en vestigen, dan is een der vraag
stukken die van de kapitaalsvoorzie-
ning.
Worden er Zeeuwsch-Vlamingen ge
vonden, die zich in nieuwe onderne
mingen financieel willen interesseren?
Het potentiële vermogen van kapi
taalsverschaffing uit de streek zelf,
moet gering worden geacht, aldus
meent dr Kuiler in zijn welvaartsstu
die van de kanaalzone. „Deze conclu
sie wordt bovendien versterkt door 't
feit, dat er in geheel Zeeuwsch-
Vlaanderen weinig geneigdheid be
staat tot het nemen van industriële
aandelen of obligaties, terwijl daaren
tegen de bereidheid om staatsstukken
te nemen, groot is.
Kapitaalsverschaffing uit de streek
zelf aan nieuwe industrieën kan in be
perkte omvang wel worden verwacht,
wanneer het zeer bekende personen
betreft, die in de streek uitstekend
bekend staan."
Doch om te weten, hoe hoog het
welvaartspeil ligt is het van belang,
twee dingen te weten: ten eerste hoe
veel verdient de gemiddelde (Oost)
Zeeuwsch-Vlaming en ten tweede:
hoeveel bezit hij gemiddeld aan ver
mogen?
Beide vragen heeft dr Kuiler aan
de hand van hem ter beschikking
gestelde gegevens trachten te beant
woorden en zijn conclusies luiden:
Bij de groep inkomens van f 10.000
en hoger moet opgemerkt worden, dat
in het belastingjaar 1939-1940 inko
mens groter dan f 37.000 in Oost-
Zeeuwsch-Vlaanderen niet voorkwa
men, terwijl in geheel Nederland in
dat jaar tussen de 2000 en 3000 perso
nen aangeslagen waren voor inko
mens groter dan f 37.000. Zeer hoge
inkomens komen dus in Oost
Zeeuwsch-Vlaanderen riet voor.
In totaal waren 7606 personen of
13.3 pet. van de totale bevolking in
Oost Zeeuwsch-Vlaanderen aangesla
gen in de inkomstenbelasting; het
Rijk telde in dat jaar een betrekkelijk
groter aantal aangeslagenen: 15.9 pet.
van de totale rijksbevolking.
Verreweg het grootste deel van de
belastingbetalers in Oost Zeeuwsch-
Vlaanderen niet minder dan bijna
96 pet. had een inkomen kleiner
dan f 5000 per jaar.
Bij een totaal belastbaar regionaal
inkomen van ruim f 14.000.000 had
iedere aangeslagene in Oost Zeeuwsch
Vlaanderen gemiddeld een inkomen
van f 1861 per jaar, terwijl het ge
middelde inkomen per inwoner f 245
bedroeg.
Ter vergelijking diene, dat het ge
middeld inkomen per aangeslagene in
het belastingjaar 1939-1940 in de pro
vincie Zeeland f 1923 bedroeg en in
het Rijk f 2136; de gemiddelde inko
mens per inwoner in Zeeland en in
Kijk bedroegen toen resp. f 281 en
f 341. Hieruit blijkt, dat Oost
Zeeuwsch-Vlaanderen in vergelijking
met de provincie Zeeland en het Rijk
zowel per aangeslagene als per inwo
ner het geringste inkomen heeft.
In Hulst verdient men 't meest.
Een verbruikstabeiletje bij de gas-
voorziening toont aan, dat het gasver
bruik alleen in Terneuzen reeds
meer dan dubbel zo groot is gewor-
dan dan 9 jaar geleden; in 1937 ge
bruikte men 264.103 kub. 'meter, in
1946; 552.478 kub. meter
Uit de hem ter beschikking ge
stelde gegevens trekt dr. Kuiler een
geruststellende conclusie:
„De industriële behoefte aan gas
en electriciteit zal na voltooiing der
genoemde plannen in het gehele ka-
naalgebied volledig verzekerd zijn.
Reeds thans kan men zeggen dat de
energievoorziening geen enkele be
lemmering voor verdere industrialisa
tie vormt, evenmin als dat met de
warmwatervoorziening het geval is,
daar steeds voldoende en goed water
voor de industrie beschikbaar is."
Laat nu de fabrikanten maar ko
men. En Gent met z'n electrische
kanaal-veerboten
Nieuwe delegatie naar Indonesië. Teneinde in Indonesië besprekingen te
gaan voeren, zowel met de regering van de republiek als met de federalisti
sche nationalisten en op deze wijze de geschilpunten tussen het Koninkrijk
en de republiek op korte termijn langs de weg van onderhandelingen op te
lossen, is een nieuwe delegatie naar Indonesië vertrokken, bestaande uit de
ministers Sassen en Stikker en Ir Neher. Even voor het vertrek van de
Constellation van het vliegveld Schiphol: v.l.n.r.: Mr D. O, Stikker, Ir L, Ne
her, Mr E. M. J. A. Sassen, minister L. Götzen, minister Mr J, R, H, van
Schaik. minister-president Dr W. Drees en minister Mr W. F. Schokking.
^JIEMAND, ook de strengste anti-roker, zal ontkennen, dat sigaretten
door ongelooflijk veel mensen tot de levensbehoeften worden gerekend
„Liever een sigaret dan een boterham" is voor velen tot een soort
wachtwoord geworden
Evenals onder de primitieve volkeren schelpen als ruilmiddel gebruikt
werden is de sigaret in sommige landen in en na de oorlog grif als betaal
middel aanvaard Gedurende de jongste oorlog konden geallieerde krijgs
gevangenen met hun Engelse en Amerikaanse sigaretten, die ze in Rode
Kruispakketten ontvingen, zelfs de meest fanatieke nazi-bewaker om
kopen.
En laat ons maar zwijgen van het nr-oorlogs Berlijn, waar het clan
destiene nachtleven een bepaald sigaretten tarief kende. Voor duizend siga
retten kon men een fototoestel of een verrekijker kopen van f 150.a f 200.-
waarde. Om toegelaten te worden tot een nachtclub was het tarief 80 a
100 sigaretten. Een fles Duitse champagne „deed" 100 sigaretten; een ge
woon broodje-briefstuk 20 rokertjes!
ILJedici, hoewel ze zelf vaak verwoed
roken, erkennen de schadelijk
heid maar hoteleigenaars niet minder.
(Sommige huisvrouwen klagen er ook
over.) Een van de grootste hotels in
New York berekent dat er maande
lijks gemiddeld 450 tafelkleden, 200
servetten, een 60-tal dekens of lakens
door sigaretten worden geruïneerd,
afgezien, dan nog van de talrijke be
schadigingen aan stoelzittingen vloer
kleden, matrassen divans divankleden
en piano's Geen wonder dat ze oe-
paalde maatregelen wensen in te voe
ren. hoewel ze niet zo drastisch zou
den willen optreden als bijvoorbeeld
in Arabaiè, het land van Ion Saoed
Daar wordt namelijk het sigaretten
roken als zijnde in strijd met de gods
dienst van de Islam zeei streng ge
straft.
BRUINE VINGERS
rte 16 gemeenten, waarin Oost-
Zeeuwsch-Vlaanderen verdeeld is
vertonen echter grote verschillen in
inkomens, zo gaat dr. Kuiler voort.
Het laagste gemiddelde inkomen per
aangeslagene heeft de gemeente Over
slag met f 1400; het hoogste heeft de
gemeente Hulst met f 2136.
Ook ten aanzien van de vermogens
heeft dr. Kuiler een dergelijk over
zicht samengesteld. Vermogens gro
ter dan f 800.000 kwamen in 1939-1940
in Oost Zeeuwsch-Vlaanderen met
voor; in het gehele Rijk daarentegen
waren in dat jaar tegen de 1000 per
sonen in die klasse aangeslagen.
Niet minder dan 90 pet. van de aan
geslagenen in de vermogensbelasting
j?ebhen vermogens kleiner dan
j 100.000. Het gemiddeld aangeslagen
inkomen blijkt per aangeslagene
f 48.413 te zijn en per inwoner f 1215.
Nu bedroeg het gemiddelde vermo
gen per aangeslagene en per inwoner
van het Rijk in 1939-1940 resp.
f 67.000 en f 1406 en in de provincie
Zeeland resp. f 49.000 en f 1458.
Waaruit blijkt, dat, evenals dat bij
de inkomens het geval bleek te zijn
de vermogenspositie van Oost
Zeeuwsch-Vlaanderen een ongunstiger
beeld toont dan in Zeeland en het
Rijk.
Verreweg het grootste gedeelte van
het totale regionale vermogen, even
als het grootste gedeelte van het re
gionale inkomen is in Terneuzen ge
concentreerd in verband met het feit,
dat in deze gemeente naar verhouding
de meeste aangeslagenen wonen.
Hulst 't kapitaalkrachtigst.
JJet gemiddelde vermogen per aan
geslagene in de verschillende O.
Zeeuwsch-Vlaamse gemeenten is in
Hulst het grootst, nl. f 56000 - d i dus
boven het Zeeuwse gemiddelde, maar
onder het Rijksgemiddelde - en het
laagst in Philippine met f 28.000.
Het gemiddelde vermogen per in-
7f°^$z>lS hei grootst in Zaamslag
(f 46D e" gSt in Phil'PPine
Het is echter niet zeker, dat Phi
lippine onderaan bengelt; dr Kuiler
deelt mede, dat de cijfers van Over-
slag niet gepubliceerd mogen worden
„maar er bestaat goede grond om aan
te nemen, dat deze nog Hger liggen
dan in Philippine."
Sterk stijgend energieverbruik.
J7en apart hoofdstuk in dr. Kuilers
welvaartsstudie vormt de energie
voorziening. jok een factor van enig
belang bij industrievestiging Hij ves
tigt daarbij de aandacht op de plan
ben. om door middel van een 50 kW-
verbinding de Centrale Westdorpe te
koppelen met de Centrale Vlissingen,
welke uitgebreid zal worden en de
Centrale Geertruidenberg. zodat bij 'n
eventueel uitvallen van de Centrale
westdorpe de electriciteitsvoorziening
van Zeeuwsch-Vlaanderen volledig
gewaarborgd zal zijn. Ook de gas- en
watervoorziening is gewaarborgd.
Plannen voor een centrale -'asvoorzie-
mng bevinden zich in een vergevor
derd stadium van voorbereiding. (Dr.
K- doelt hier blijkbaar mede op de
gasvoorziening vanuit Zeebrugge).
JAe bruine kleur aan de vingers van
de roker komt niet van de nico
tine, maai van de teerstoffen, die bij
het verbranden hun sporen achterla
ten; 77 pCt. van de mannen en 66 pCt.
van de vrouwen rookt tegenwoordig.
En de sigaret heeft verreweg de
meeste afnemers. Alleen al van de
mannen staan 3 pCt. sigaren- en pijp
rokers tegenover de rest, die aan het
witte stokske" verslaafd is.
In de meeste beschaaide landen is
het roken voor kinderen verboden.
Een dame in Kansas, die het. blijk
baar gewoon vond, dat haar vierjarig
zoontje in de tram rookte, zei tot
haar verontschuldiging: „Wat moet
het kind anders doen om de tijd te
verdrijven?"
Men heeft ontdekt, dat de sigaret
zeer bruikbaar is als coiitröle-middcl
voor de invloed, die een film op het
publick heeft. Als de film het publiek
in spanning hield, werden er vele
halfopgerookte sigaretten in de as
bakken gevonden. Ais het publiek zich
verveelde werd de vloer bedekt met
talloze peukjes
Caruso, de bekende tenor, rookte
per dag 89 sigaretten zonder dat het
zijn stem schaadde. Eens weigerde hij
in Berlijn op te treden omdat in de
concertzaal het roken was verboden.
Persoonlijke interventie van de kei
zer was nodig hem m Berlijn te hou
den, maar hij vond het vervelend, dat
hij achter het toneel voortdurend
werd achtervolgd door brandweerlie
den met emmers water.
UITVINDINGEN
Een Tsjechische ingenieur kwam
eveneens met ie's aardigs op de
proppen: hij construeerde een. soort
kapje dat aan de sigaretten bevestigd
kon worden gedurende het roken en
dat met vanille-, pepermunt-, rozen-,
ot honinggeur gevuld werd, zodat
men ook deze smaak kreeg bij het
trekken aan de sigaret. Een Fransman
vond een geheimzinnig mengsel uit,
waarmede de sigarettentabak gesausd
kon worden, zodat de rook in diverse
kleuren van vrolijke zalmkieur tot het
plechtige purper geproduceerd kon
worden, al naar de stemming van de
roker!
Een Britse zeeman deed tijdens de
oorlog in de Russische haven Archan
gel goede zaken met 10 Engelse siga
retten Hij verkocht ze aan een Rus
voo: 100 roebel, voor welk geld hij
een dozijn wijnglazen kocht. Deze
glazen t uilde hij aan boord tegen twee
flessen jenever. Toevallig lag een
drooggelegd Amerikaans schip naast
zijn boot en een der opvarenden bood
hem 6000 Amerikaanse sigaretten voor
de jenever. De ruil kwam tot stand,
de sigaretten brachten hem twee
bont jasjes op. die hij in Engeland voor
100 pond sterling verkocht...
NA DE KRIMOORLOG
I^wam Amerika na de oorlog
met de sigaret, die, ondanks een
waterbad toch te roken was, een Hon
gaarse spoorwegbeambte nam in 1938
patent op een zelf-ontbrandende si
garet, die het gebruik van lucifers
overbodig maakte. De bedoeling was,
dat de sigaret zou gaan branden, zo
dra hij uit het duistere pakje of doos
je kwam. Helaas gebeurde het, dat de
sigaretten ook gingen branden wan-
zij nog in zakken of tassen zaten van
de heren en dames, die aanvankelijk
verrukt waren over deze uitvinding.
En nu zoekt de uitvinder nog steeds
naar het onfeilbare middel ook dit
euvel te verhelpen.
In. Engeland maakte men voor het
eerst kennis met sigaretten na de
Krimoorlog De eerste producent in
Londen was Robert Peacock Gloag,
die een klein fabriekje stichtte en
weldra 2000 sigaretten per dag fa
briceerde. Dickens was bijvoorbeeld
een enthousiast sigarettenroker. In
een bripf van zijn hand, geschreven
in 1857, vroeg hij een vriend of die
tabak vooi hem op de kop kon tik
ken teneinde sigaretten te rollen. In
„Kleine Dorrit" gepubliceerd in
1855 introduceerde de geniale En
gelse auteur de sigaret, in de litera
tuur. De heer Rigald wordt daarin
beschreven terwijl hij met behulp
van kleine stukjes papier sigaretten
rolt van zijn tabak.
Kinderzegels met speciale
stempel
MAAR WIJ van de directeur van het
Goese postkantoor vernamen, zal
Maandag a.s. het rijdende postkantoor
te Goes arriveren cn zal dan van
's morgens 9 uur tot 's middags 5 uur
standplaats kiezen óp de Markt bij het
postkantoor.
Aan deze wagen zijn de kinderzegcis
en de kmderkaarten te bekomen, die
dan desgewenst voorzien zullen worden
van een speciaal poststempel.
Dinsdag 30 November vertrekt het
rijdend postkantoor naar Walcheren,
waar te Middelburg en Vltssinge stand
plaats zal worden gekozen.
TN Nederland zijn thans meer dan 100,000 hectaren goede landbouw-
grond in gebruik bij eigenaren of huurders, die geen boer of
landbouwer zijn. Zuiver theoretisch zouden hieruit voor 10 000 boe
ren middelgrote bedrijven kunnen worden geformeerd van 10 ha elk.
Meer dan 10 procent van de totale oppervlakte aan bouwgrond in ons
land wordt bewerkt door mensen, die uit deze arbeid niet. het hoofd
bestanddeel trekken van hun inkomen, doch hoofdzakelijk er op uit
zijn om een nevenverdienste te verkrijgen. De een door het telen van
aardappelen en groenten voor zijn gezin, de ander door het telen
van gewassen voor bepaalde doeleinden, weer een ander gebruikt de
grond voor een volks- of bloementuintje, terwijl er ook gevonden
worden, die ze bezigen voor een niet aan de landbouw verwant doel.
In de loop der jaren is hierdoor in ons land een mistoestand ont
staan, die veel groter afmetingen heeft aangenomen, dan in andere,
ons land omringende landbouwstaten, zoals bijv. Denemarken.
Een maatregel van Duitse
oorsprong
TAAT deze goede landbouwgronden
in andere dan in boerenhanden
zijn overgegaan, is de boer vanzelf
sprekend een angel in het vlees. Meer
nog kwelt hem het feit, dat er thans
geen enkele Overheidsbepaling be
staat, waardoor aan deze vervreem
ding van landbouwgronden een einde
wordt gemaakt.
In de bezettingstijd werd, gestimu
leerd door de trawanten der Duit
sers, een verordening uitgevaardij, 1,
waarbij de verkoop van landbouw
gronden aan beperkende bepalingen
was onderworpen. Niettegenstaande
het feit, dat deze verordening kwam
van een zijde, die zich niet in de
sympathie van het Nederlandse volk
mocht verheugen, heeft ze de vader
landse landbouw toch veel goed ge
daan. Talrijke percelen landbouw
grond gingen uit de handen van cv
geldbezitters over in de handen van
de boeren.
De Nederlandse regering, nog in
Londen, trok echter deze verordening
in, waardoor sedert de bevrijding
zich een duidelijke tendenz in omge
keerde richting begint af te tekenen,
tot groot nadeel voor de toch al naar
grond dorstende boerenstand. Alleen
het uit de bezettingstijd stammende
Pachtbesluit werd weder ingevoerd.
Momenteel kan iedereen landbouw
gronden kopen, terwijl er ook geen
pachtersvoorkeurrecht meer bestaat.
Om aan deze ongewenste en voor
de landbouw bijzonder nadelige toe
stand een einde te maken, is thans bij
de Tweede Kamer der Staten Gene
raal een wetsvoorstel ingediend, dat
de toestand, zoals die tijdens de be
zetting was, vrijwel zal doen terugke
ren en waaraan een werkingswijze
ten grondslag ligt, waardoor in de
loop der jaren de landbouwgonden
grotendeels in handen van de boeren
terecht komen, zoals dit in Denemar
ken ook het geval is.
Grondkamer houdt de teugels
TN dit wetsvoorstel zijn drie hoofd-
trekken te onderscheiden. Elke
verkoop van landbouwgrond zal wor
den onderworpen aan de beslissing
van de Grondkamer die zal be
oordelen of door de voorgestelde ver
koop de belangen van de landbouw
niet worden geschaad en die tevens
regelend optreedt t.a.v. de prijs.
Voorts wordt de verkoop van gron
den in het publiek door de nieuwe
wet aan beperkende bepalingen on
derworpen, waarbij dezelfde oogmer
ken worden nagestreefd, terwijl tot
slot het recht van voorkeur van de
pachter bij grondverkopen v^ordt
vastgelegd en geregeld.
Uitgezonderd bij erfdeling, zal, in
dien de wet wordt rangenomen, voor
taan iedere overdracht van landbouw
grond de goedkeuring van de grond
kamer nodig hebben. Indien deze
weigert, is van verkoop geen sprake.
Wel heeft de Grondkamer het recht
met, beide partijen overleg te plegen.
Met dit middel in de hand kan in
de toekomst het vraagstuk van de
kleine boerenbedrijven, het „kind der
smarte voor de regering", zoals dhr
R. W. Janssen, directeur van de R.K.
Landbouwwinterschool te Roosen
daal het uitdrukte, worden opgelost.
Kleine bedrijven zullen niet nóg klei
ner kunnen worden gemaakt door
verkoop, wel groter, terwijl de uit
breiding van grote bedrijven door
aankoop kan worden tegengegaan en
de splitsing van grote bedrijven tot
meerdere kleine bedrijven kan wor
den vermeden.
Bovendien kunnen door de rege
lende bevoegdheid van de Grondka
mer de bedrijven successievelijk be
ter worden afgerond en ontstaan mo
gelijkheden om de gronden bij de
bedrijfsgebouwen te doen aansluiten.
Voor elke streek zullen richtprijzen
voor landbouwgrond worden vastge
steld, die van geval tot geval nader
zullen worden gepreciseerd. Een zwak
punt in de wet is, dat de Staat, de
Provincie en de Gemeenten vrijelijk
landbouwgronden zullen kunnen ko
pen voor de aanleg van wegen, het
bouwen van huizen en het stichten
van sport- en ontspanningscentra.
Ook de publieke verkoop wordt
door deze wet geregeld. Ze is alleen
mogelijk na toestemming van de
Grondkamer, die de verkoopcondities
vaststelt.
De wet geeft aan de pachter een
uitdrukkelijk voorkeurrecht, hoewel
dit beperkt wordt door het eerste
recht van familieleden Hierin ligt
echter voor de pachters een speciale
reden om geldige pachtovereenkoms
ten te hebben, daar alleen op basis
hiervan aanspraken kunnen worden
gemaakt.
KAPITEIN TER ZEE
CALLENFELS NEEMT
AFSCHEID
Het personeel van het loodswezen
in het zesde district heeft te Vlissin
gen afscheid genomen van zijn direc
teur, de kapitein ter zee, J. Callen-
fels, in verband met diens benoeming
tot directeur-generaal van het Ne
derlandse loodswezen. De huldiging
daartoe had een uitermate spontaan
en hartelijk karakter. Nadat verschei
dene sprekers het woord hadden ge
voerd dankte ook de commissaris van
het Belgische loodswezen, de heer L.
Strooband de scheidende directeur
voor de bijzonder hartelijke verstand
houding en samenwerking. De kapi
tein Callenfels droeg in zijn dank
woord het hem aangeboden bedrr-
ten bedrage van f 770 over aan het
comité tot oprichting van een stand
beeld voor de Vlissingse loods Frans
Naerebout. Het vroegere monument
werd tijdens de bevrijdingsgevechten
vernield.
SCHEEPSBEWEGINGEN
KANAAL DOOR ZUID
BEVELAND
In de maand October passeerden
dooi uet kanaal door Zuid-Beveland
in totaal 4771 schepen met een to
taal laadvermogen van 1,559,811 ton.
Hiervan waren 1835 ledige schepen
met een totaal laadvermogen van
478,679 ton. Ln de richting Wemeldin-
geHansweert passeerden 1621 ge
laden schepen en 793 ledige schepen
met resp. laadvermogens van 645,466
ton en 1,427,793 ton. In omgekeerde
richting waren de cijfers resp. gela
den 1315 schepen en ledig 1042 met
resp, laadvermogen van 435,666 ton
en 355,886 ton. In de maand Septem
ber waren de getallen als volgt: to
taal 5038 met laadvermogen 1,519.4 "4.
Hiervan 2045 ledig met 476,354 ton
laadvermogen. Richting Wemeldinge
Hansweert 1646 geladen met 613,851
laadvermogen 840 ledig met 150,144
laadvermogen. In omgekeerde rich
ting 1347 geladen en 1205 ledig met
resp. laadvermogen van 429,249 ton
en 326,210.
voor een vrouw of meisje wan
neer ze als geschenk niet een tube
Hamea Gelei heeft ontvangen.
869-OO
(Van onze cones pondent
ln Kopenhagen)
/Ap de drukke veerpont van Ko-
penliagen naar Malmö weiger
de dezer dagen een Deens journa
list zich „aan dc lijve" te laten
visiteren.
„Bewijs maar, dat je het mag!" zei
hij tegen de douanier, die hem voor
visitatie wilde afzonderen.
Dit was een hinderlijk incident,
want de boot was reeds op het punt
van vertrek, doch men voelde rich
wel verplicht de journalist zijn zin
te geven. Men zou hem aantonen
waarop de bevoegdheid van de dou
ane tot onderzoek berust.
Het geval ging dus precies om visita
tie bij binnenkomst in en verlaten
van Deens grondgebied. Er werd lang
durig getelefoneerd met het hoofd
kantoor van de douane in Kopenha
gen en men kon tenslotte de journa
list meedelen dat de douane wettelijk
het recht had tot visitatie aan de
lijve. De koppige journalist wilde toen
ook die wet zien. Dat bleek echter
niet mogelijk, waarop hij naar de
boot wilde gaan, die door zijn toe
doen tien minuten telaat vertrekken
zou.
(Van een bijzondere medewerker)
JN veertig jaar tijd ontwikkelde Mandsjoerije zich van een bergen-
omzoomde kale vlakte met roofridders, bandieten en zwervende
herders tot een dichtbevolkt land met hoogontwikkelde handel, nij
verheid en landbouw. De Russen zochten een ijsvrije haven voor Si-
bene en ontsloten het gebied door spoorwegen. De Chinezen zochten
bestaansmogelijkheid voor hun talloze hongerige boeren-zonder-land
en leverden millioenen immigranten. De Japanners vonden er de zo
nodige grondstoffen en een markt voor hun industrie. Aard en lig
ging geven Mandsjoerije een strategische betekenis, welke dit land
tot de grote onweerszone van de wereldpolitiek maakt.
RUSSISCHE SPOORWEGEN
and?joe-baanderheren trokken in
1644 over de Chinese Muur
drongen de Ming-dynastie van de
troon. Tezelfder tiid verschenen de
eerste Russische pelsjagers aan de
Amoer Na hen kwamen de Kozakken
en ambtenaren van de Tsaar. In 1P90
de Trans-Siberische spoorweg in
»f^gr°.e boog rond Mandsjoerije i
eindpunt gevonden in de slechts 's zo
mers ijsvrije haven Vladivostok. Eni-
„L a -r versloeg Japan de Chi-
en hi t "V 00rlog over Korea
en dacht tegelijk de Zuidtip van
Mandsjoerije mee te nemen. Rusland
kwam echter tussenbeide en kreeg
als dank voor zijn bemiddeling na de
vrede van Sjimonoseki de concessie
0m kortere spoorwegverbinding
n?" ,cblta naar Vladivostok door
Mandsjoerije aan te leggen.
Deze Chinese Ooster spoorweg
kreeg een zijlijn in de Zuid Mand-
sjoerijse spoorweg van Charbin naar
Dairen, Charbin, 'n vissersdorpje aan
de Soengari. werd op oekaze van de
Tsaar uitgebouwd tot de metropool
van het Noorden. Dairen, een punt
aan de wilde rotskust, ontwikkelde
zich tot de tweede haven van China
alleen overtroffen door Shanghai. Ja^
pan bleef echter op de loer liggen.
Na zijn overwinning in 1905 op de
Russische beer, nan, hij diens conces
sies in Zuid Mandsjoerije over.
Door deze nederlaag van de Russen
kreeg het prestige der blanken in de
gehele wereld een gevoelige knak.
Nog meer gezicht verloren zij, toen
na de ineenstorting van het Tsarisme
ongeveer 120,000 overlevenden voor
de rode terreur uitweken naar het
gebied van de Chinese Ooster-spoor-
weg. Zij gingen hier langzamerhand
maatschappelijk en moreel te gror'1
Door het verdrag van 1924 kwam de
lijn onder gemeenschappelijk beheer
van Sovjets en Chinezen. Verder
werd in dit verdrag overeengekomen,
dat China alleen het bewind zou voe
ren over de spoorwegzóne en dat el
ke verdragspartner zou afzien van
propaganda tegen het sociale en po
litieke systeem van de ander. G?' eel
Azië en Afrika keek op naar Mand
sjoerije, waar blanken hadden te ge
hoorzamen aan Chinese politic en ge
vonnist werden volgens Chinees recht.
Het einde van het koloniale tijdperk
was ingeluid.
11 Juni 1929 uiam Tsjang Sjoe Liang
de spoorweg geheel in bezit en liet
het daaraan verbonden Russische
personeel arresteren. Een nieuwe oor
log dreigde.
CHINESE KOELIES
yECHTLUSTIGE Tataren, altijd op
het oorlogspad, verhinderden de
hongerende ^overbevolking van de
Chinese provincies Sjangtoeng en
Hopei uit te wijken naar de
vruchtbare vlakte aan de andere
zijde van de Grote Muur. De Mand-
sjoe-keizers verboden dit bovendien,
opdat de krijgshaftige aard van hun
stamverwanten niet zóu besmet -vor-
den door een zucht naar geestelijke e
bodemcultuur. Desondanks infiltreer
den de arme boeren reeds voor de
eeuwwisseling langzaam in de Jaloe-
vallei.
De grote trek begon met de komst
van de Russen. Een stroom koelies
vloeide naar het Noorden om te wer
ken aan de bouw van spoorwegen,
nieuwe steden, bruggen en kazernes.
Er trokken bijna uitsluitend mannen,
die zo mogelijk na het seizoen weer
naar huis gingen.
In de twintiger jaren groeide deze
trek echter uit tot de grootste land
verhuizing in de wereldgeschiedenis.
Gehele dorpen gingen op mars. Als
sprinkhanen kwamen ze uit China
aangezwermd, beladen met babies,
potten, pannen en een bundeltje vod
den. In 1929 alleen al immigreerden
meer dar 2 millioen. Aaneengesloten
rijen kropen voort over de landwe
gen v&n het allengs gevulde Zuiden
om Noordelijker uit te waaieren over
de vlakte.
Ieder bouwde een plaggenhut, span.
de zich voor de ploeg en zaaide soya-
bonen en gierst in de voren. De
nese Ooster-spoorweg, die als pas:
giers uitsluitend soldaten en bijna
geen vrachtvervoer kende transpor
teerde jaarlijks duizenden haveloze
drommels naar hun nieuwe woon
plaats en 5.500.000 ton producten.
JAPANS BEHEER
aanwezigheid van Japan op het
Kwantoeng schiereiland in Zuid-
Mandsjoerije voorkwam in 1929 een
openlijke oorlog tussen de Sovjets en
China. De heren in Kwantoeng vorm.
den het model van een efficiënte mi
litaire kaste. Immigratie op grote
schaal, zoals vanuit China, was mis
lukt. De Japanse boer kon niet con
curreren met de Chinese koelie. Ge
wend aan de beschutte hellingen en
dalen van zijn vaderland, vond hij
geen vreugde op de open vlakte met
zijn poolkoude winters en schroeiend
hete zomers. De Kwantoeng kaste
bracht door voorbeeldige organisatie
haar spoorwegzóne tot bloei, zij het
Uitsluitend ten eigen bate en ten kos
te van de initiatiefnemers en de w -
kers. Zij stichtte banken, handelshui
zen, laboratoria, fabrieken, mijnbouw-
ondernemingen en landbouwproefsta
tions. Onder haar beheer werd Mand
sjoerije een onuitputtelijk reservoir,
waaruit rijkelijk de goederen stroom
den, waaraan het moederland behoef
te had. Ongekende hoeveelheden wol.
hout., ijzer en andere ertsen, steen
kool, soyakoeken en soya-olie, graan,
pelzen, vlees en fruit.
Zonder machtiging van Tokio maak
te zfj het Moekden-incident van 18
September 1931 tot aanleiding om de
macht over het gehele gebied aan
zich te trekken. Een Volkenbonds
commissie zou het conflict na onder
zoek ter plaatse bijleggen. Het i
sultaat van deze missie was, zoals
bekend bedroevend. Voor de schijn
stichtten de Japanners het keizerrijk
Mandsjoekwo en plaatsten Henry Pce-
ji op de troon, waarvan hij als kind
in 1912 verdreven was.
Het Kwantoeng leger was niet
slechts een van de legers van Japan.
Het was het Japanse leger. Het heers
te niet slechts over Mandsjoekwo,
doch bepaalde tevens de politiek van
Tokio. Minister-president Hideki To-
jo was een generaal van dit leger. Hij
was omringd door Kwantoeng-leger-
chefs. Zij voerden Japan op de bloe
dige weg tot overheersing of onder
gang.
ROVERS EN BANDIETEN
TAE atoombom op Hirosjima 6
Augustus 1945 verduisterde de
Rijzende Zon. Vervlogen was de
droom van het Kwantoeng leger om
Dai Nippon te zien gloriëren als heer
ser der wereld. In China en Zuid-Azië
was deze élite nooit ingezet. Geheel
intact lag dit tot in perfectie uitge
ruste en gedrilde leger, hèt leger van
Japan, nog in Mandsjoerije. Daags
voor de onvoorwaardelijke overgave
begon Stalin hier zijn opmars. In de
volgende maanden van bezetting voer
den de Sovjets alle manschappen naa
de kampen in Siberië, waaruit slechts
enkelen als agenten van Moskou naar
hun vaderland terugkeercen. Verder
voerden de Russen niet slechts het
zware oorlogsmateriaal weg, doch zij
ontmantelden als oorlogsbuit eveneens
alle moderne laboratoria, fabrieken,
mijnbouwondernemingen en kracht
stations.
Het lichte oorlogstuig speelden zij
in handen van de zwervende, com
munistisch geleide bandietenbenden,
die in de oorlogsjaren aan hun be
drijf een nationaal tintje gegeven
hadden. De bandieten-generaal Mau
Tse Toeng werd door Moskou als de
gelijke van Tsjang Kai Sjek erkend
Van deze laatste had men inmiddels
concessie verkregen op de ijsvrije ha
ven van Dairen en de Chinese Ooster
spoorweg. Tsjang Kai Sjek wist g
niet. dat de Japanners in het Noorden
uranium-ertsen ontdekt hadden. Zo
doende handelde men niet openlijk in
strijd met de overeenkomst van Cai
ro, waarbij Mandsjoerije aan China
was toegezegd. Met hulp van de A.
merikanen heeft de Nanking-regering
over zee haar divisies kunnen aan
voeren. Een bittere burgeroorlog
volgde, die het leeggeroofde land de
economische nekslag gaf.
De Chinese draak bloedt uit vele
wonden. Dezer dagen konden de ro
de huurlingen de stoot naar het nog
zwak kloppend hart inzetten. Mov
de kwestie voor de Veiligheidsraad
komen, zo zit daar nu in plaats van
Andrej Gromyko de deskundige Ja
cob Malik, voormalig ambassadeur in
Tokio. Mandsjoerije is een strategisch
veld op het wereldschaakbond.
Wie dit veld bezet, beheerst lijnen
die voeren naar Seoel, Nanking. To
kio, en Zuid Oost-Azië Oric lijnen
die voeren naar Moskou. Voor-Azië.
Europa en via Alaska naar de Nieuwe
Wereld. De beer ii. het Kremlin is
een bekwaam speler. Met remise
neemt hij geen genoegen.
De douane trachtte hem daarop
nog tegen te houden bij pascontrole
doch zijn papieren bleken volkomen
in órde te zijn. Daarop werd de grens
politie erbij gehaald, doch de Kopen-
hager verweerde zich zo welsprekend
tegen iedere gewelddadige actie, waar
mee men hem bedreigde, dat de au
toriteiten hem tenslotte maar onge
hinderd lieten gaan.
Dit incident heeft veel stof doen
opwaaien. Inderdaad bleek de dou
ane niet gerechtigd te zijn tot lijfs
visitatie. Bij het naspeuren van de
documenten bleek namelijk, dat het
vermeende recht berustte op een ver
ordening, welke 'n hoge Deense amb
tenaar vierhonderd jaar geleden nad
opgesteld en afgekondigd. Deze ver
ordening was echter nimmer door een
wet bekrachtigd. Aangezien er een
uitermate druk grensverkeer juist
met die veerboot over de Sonl en ook
per vliegtuig tussen Zweden ui
Denemarken plaats vindt, hebben de
Zweden zich gehaast de wettelijke
bevoegdheden van hun douanewezen
te onderzoeken. Daarbij bleek, dat (ie
Zweden hun verordeningen wel tot
wet verheven hadden. Daardoor )S
het voor smokkelaars thans alleen
maar interessant zaken naar Dene
marken te brengen. Daarvan zal dan
ook wel druk gebruik gemaakt worden,
totdat de Rijksdag een wet maakt
van de genoemde vier eeuwen oude
departementale brief over het Deen-
es douanewezen.
HOE HET BIJ ONS IS.
Waar aanleiding van deze medede-
lingen van onze Deense corres
pondent hebben wij ons in verbin
ding gesteld met de Nederlandse dou
ane-autoriteiten om na te gaan hoe
de situatie in ons land is. Daarbij
bleek, dat onze douane-beambten wel
bevoegd zijn tot visitatie aan den lijve
Dat recht berust op een wet van Au
gustus 1822; de zogenaamde Algeme
ne Wet, waar in artikel 190 de be
voegdheden van de douane omschre
ven zijn. Onderzoek van gedragen
kleren en op den lijve zijn daarbij ook
vernield. Voor smokkelaars dus in
ons land geen kans.
DE RAMBLERS
Dat u een tegenstander is van de
moderne muzieK, zoals de Ramblers
ten gehore brengen, dat is gewoon, cue
zijn er meer, maar ik en v? ,e anderen
houden niet van klassieke muziek.
Ieder heeft zijn liefhebberij. Maar ge
looft u dat er Duitsland mee boven
op komt, dat ze daar een tournee hou
den. Volgens mij spelen ze daar voor
de militairen en gelooft u niet dat er
onder hen niet zeker zoveel zijn die
van deze als wel van klassieke mu
ziek houden. Is er dan iets op tegen
dat ze daar gaan spelen? Hier gaan ook
ensembles naar Indonesië om de jon
gens te gaan amuseren. Hebben daar
deze jongens dan géén recht op? Ik
hoop dat ze weer gauw terug zullen
zijn, dat we weer horen: maarrr
wij komen terug....
Wally Vreijsen
UITNODIGING AAN LAMBIK
Als trouwe lezer van de verhalen
van Suske en Wiske is het me op
gevallen, dat Lambik in de hoedanig
heid van half paard en mens, bui
tengewoon geschikt is voor knolToen
te plukken. Verzoeke hem s.v.p. bij
terugkomst uit de woestijn naar Ba-
vel te sturen en als hij klaar is en
goed gewerkt heeft, krijgt hij havel
en klavel mee en is soms zijn hoef
beslag versleten, dan zal Koos de smid
hem wel opnieuw beslaan.
Abonné.