Nu is de beurt aan Eyskens
De P.Z.E.M. draait op hoogste kracht
Duinkerken voelde niets
voor een staking
Vandaag vijf Kamerleden
naar Indonesië
Organisatie van politieke
delinquenten ontdekt
IN 'T KORT
Prinses Wilhelmina
Ratio Koster
vrijgesproken
Laatste
poging
VIJFDE JAARGANG
No. 123?
WOENSDAG 24 N O V E M B E R 1948
DE BELGISCHE REGERINGSCRISIS
Paul Spaak geeft zijn opdracht terug.
Ontbinding van het Parlement
dreigende achtergrond
HELDENDOM
Weinig wind
Verdachte goudstaven
Ex-S.S.-er stak kerk te
Maastricht in brand
„Republikeinse Verwachtingen overtroffen
HET MAG thans bekend gemaakt
worden, dat H.K.H. Prinses Wil
helmina, reeds Maandagmiddag,
haar intrek heeft genomen in hotel
de Nieuwe Burg op de Loskade te
Middelburg H.K.H. was vergezeld
van Haar secretaresse, mej. Geldens.
Commissie West-
Brabantse kanalen
Tweede Kamer
Kinderbijslag vrije
bedrijf als voor
ambtenaren
Ex-N. S. B.-ers steunden elkaar door dik en dun
Streekplan voor
autobusbedrijven
„V erzoeningscom-
missie" voor Palestina?
Grote vraag vormt een bedreiging
voor overbelasting
Plannen van V. S. tfoor
Militaire Missie
naar China
Uitgave NV Uitgeversmij Neerlandia Redactieraad:
A. F. J. Aernoudts; C. J. van Hootegem; A. E. Langenhorst;
Ur.DrA.JJ M Mes. Mr H B B de Rechter. - Verschijnt elke
werkdag Abonnementsprijs bij vooruitbetaling f 3.90 p kwartaal;
p. post f 4.75, p week (uitsluitend by met-postbestelling) t 0 30.
Losse exemplaren 8 cent - Postrekening 278841. Prijzen
voor buitenlandse abonnementen worden op aanvraag verstrekt.
Bureau voor Zeeuwsch-Vlaanderen Hulst, Dubbele Poort, 7, tele
foon 102 (Bijbureau Oostburg, Nieuwstraat 22, telefoon 35). Bu
reau voor de Zeeuwse Eilanden Goes. Westsingel 75, telefoon
2236 Hoofdredacteur: J J H A Bruna Advertentieprijs (uit
sluitend voor de Zeeuwse oplage) f 0.10 per m/m: voor Re
clames (Ingezonden Mededelingen) f 0.25 per m/m. (Voor de
gehele oplage resp f 0.25 en f 0.60 Incasso wordt berekend.
PAUL HENRI SPAAK mag dan nog zo'n onverbeterlijke op
timist zijn; gisterenavond moest hij toch tegenover de Pers
verklaren, dat hij er niet in geslaagd is een nieuw Kabinet te
formeren. Hij zei kortweg, dat de zaak gestrand was op de
houding van de katholieken. Inmiddels gaf hij aan Prins Re
gent Paul zijn opdracht terug, die enkele uren later aan oud
minister Eyskens (C.V.P.) een opdracht gaf, welke deze aan
vaardde In dit stadium kunnen we rustig aannemen, dat Paul
de Schrijver, de voorzitter van de C. V. P. als belangrijkste
figuur achter de schermen" alles in het werk zal stellen om
te° voorkomen, dat ontbinding van het Parlement en daaraan
volgende verkiezingen noodzakelijk worden
BIJ VERVROEGDE uitspraak heeft
het Hoog Militair Gerechtshof
gisteren in hoger beroep Ratio Koster
vrijgesproken. Hij is heden in vrij
heid gesteld. Het Hof overwoog, dat
het door hem verspreide geschrift,
niet, zoals de ten laste legging in
houdt, ageert tegen uitzending van
Nederlandse militairen naar Indone
sië en verklaart derhalve niet wettig
en overtuigend bewezen, hetgeen aan
appellant is ten laste gelegd.
Zoals bekend werd Koster 20 April
van dit jaar door de Krijgsraad te
's-Hertogenbosch veroordeeld tot drie
jaar gevangenisstraf, ontslag uit de
militaire dienst en ontzetting van het
recht bij de gewapende macht te die
nen.
VOLKSTELLING EN VROUWEN-
STEMEECHT.
TN ALLE KERKEN van Honga-
rije is een herderlijke brief
van Kardinaal Mindszenty voor
gelezen. Hierin verklaart de Kar
dinaal: „Ik wil, dat geen enkele
katholiek verontrust wordt ter
wille van mij. Dientengevolge
machtig ik de gelovigen de tegen
mij gerichte protestmoties, die
men doet rondgaan, te tekenen,
dar ik wel weet, dat de onder
tekenaars niet over hun vrije wil
kunnen beschikken".
In het begin van de brief zegt
de Kardinaal, dat hij de „grote
morele folteringen, waaraan de
katholieken worden blootgesteld"
erkent en deelt. Talrijken onder
hen, zo zegt hij, moeten kiezen
tussen het behoud van hun mate
rieel bestaan en de christelijke eer
„Moge hij, die genade van het
heilige heidendom heeft ontvan
gen, de rechte weg van Christus
volgen".
DEN BRITS VRACHTSCHIP, de
„Hopestar", met 29 koppen be
mand en op weg van New Castle naar
Philadelphia, wordt sinds 13 Novem
ber vermist. Men vreest, dat het is
vergaan.
LIET LEGER van Venuzuela onder
leiding van majoor Mendoza heeft
de Regering van Romula Gallegos
omver geworpen.
JTGYPTE heeft gedreigd uit de V.N.
te zullen treden, wanneer Israël
ais lid zal worden toegelaten.
T\E MELKBOEREN van Lunteren
wensen de melkprijsverlaging van
één cent per liter niet in te voeren.
Ze kregen allemaal een proces-verbaal
wegens prijsopdrijving.
rjE „WILLEM RUYS" komt morgen
in Rotterdam aan met 750 passa
giers aan boord uit Indonesië, waar
onder 255 evacué's.
TPEN KUSTVAARDER uit Gronin
gen, de „Alk", is bij Zweden door
een Zweeds motorschip overvaren en
daarna gezonken. De bemanning, vijf
koppen, werd gered. De machinist van
het motorschip sprong overboord en
verdronk.
J£EN VERPLEEGSTER te Parijs viel
uit het raam van de 7e verdie
ping van het ziekenhuis, bleef met
haar rok aan een lager gelegen bal
kon hangen en werd door de brand
weer gered.
QERRIT DE STOTTERAAR, die zes
jaar tegen zieh hoorde eisen, is
veroordeeld tot drie jaar gevangenis
straf en daarna ter beschikking stel
ling van de Regering.
JJET DODENMASKER van Mozart,
dat reeds 150 jaar vermist wordt
is m Wenen door de beeldhouwer
Willy Kauer in een tweedehandswin
kel ontdekt.
JTEN REIS OM DE WERELD in zes
dagen werd afgelegd per vlieg
tuig door de Deen Hendil, hoofdre
dacteur van „Extrabladet". Zijn route
was: Konenhagen, Amsterdam, Kara
chi. Bangkok. Shanghai, Tokio, New-
York Kopenhagen.
DUS SPAAK heeft gefaald en dit
wijt hij aan de C. V. P. Nu zijn
er inderdaad „kwesties" tussen de
socialisten en de katholieken: de
schoolkwestie, de Koningskwestie en
sinds enkele dagen ook: wie zal ver
antwoordelijk man zijn voor de ver
deling van de Marshall-steun? Dit
laatste schijnt tenslotte voor Spaak
het grootste struikelblok te zijn ge
worden. Tot dan toe bezette George
Fernig (Partijloos) deze post, doch
zijh departement zou worden ontbou
den. Dit laatste was inbegrepen bij
de wens van de katholieken om in-
plaats van 18 nog maar 16 departe
menten te behouden.
Auguste de Schrijver heeft meege
deeld, dat de C. V. P. niet kon aan
vaarden, dat een socialistische minis
ter deze post zou bekleden. Maar hij
heeft eveneens uitdrukkelijk ver
klaard, dat hij hoopte Kamerontbin
ding en (dus) over 14 dagen nieuwe
verkiezingen te voorkomen. Hier gaat
de „grote politiek" van België, een
hartig woordje meespreken.
In het komende jaar zullen immers
de volkstellingen plaats vinden, waar
van de uitslag beslissend zal zijn over
het aantal Kamerzetels. Welnu: het is
meer dan redelijk te verwachten, dat
genomen en 2. dat de Vlaamse toena
me van bevolking veel aanzienlijker
zjjn zal dan de Waalse.
Vinden de katholieken het reeds
daarom verkiezelijker de ontbinding
van het Parlement tegen te houden,
er is ook nog een andere reden: wan
neer er binnen enkele weken ge
stemd zou moeten worden, dan heb
ben de vrouwen in België nog geen
stemrecht. Dat krijgen ze eerst in '49.
Ook daarin schuilt voor de C. V. P.
een groot voor- of nadeel.
MEER DAN „BINNENLANDSE
KWESTIE".
aan DEZE KWESTIE zitten dus
nog verschillende nare oneffen
heden, die te sterker zullen gaan spre
ken, nu de grote socialistische voor
vechter Spaak („Als hij niet kan, wie
speelt het dan klaar?" zo zeggen in
vloedrijke Belg. kringen) z'n opdracht
niet tot 'n gunstig einde wist te bren
gen.
Hoewel Spaak zelf betoogde dat er in
zake de Regeringspolitiek volledige
overeenstemming was bereikt, is het
nog niet zo zeker, dat zijn partij niet
var de geboden gelegenheid gebruik
zou willen maken om nu toch maar
verkiezingen te „forceren".
De jrote kans voor de C. V. F. is
waarschijnlijk gelegen in een beroep
op het gezonde verstand van de „te
genpartij" (waarmee ze dan toch maar
een coalitie zal moeten aangaan!), op
dat het algemene belang niet worde
geofferd aan het partybelang. Het is
in dit verband veelzeggend, dat de
bijeenkomst van de Vijf van het Pact
yan Brussi i te Parus voorlopig is uit
gesteld, naar verluidt louter en al
leen in verband met de Regerings
crisis in België.
Hieraan zou men de gevolgtrekking
kunnen vastknopen, zonder ijdele
voorspellingen te willen doen, dat de
Belgische crisis de grenzen van bin
nenlanr'se aangelegenheid reeds ruim
heeft overschreden. Dientengevolge
zal ook de oplossing van die crisis
jüenen te geschieden volgens de re
gels van het oneindig meer verfijnde
internationale politieke spel. En hier
mee zal een man als Spaak, bedre
yen als hij is, toch zeker op de eer
ste plaats rekening willen houden. Zo
gezien zou Eyskens, die minister van
Financiën was in het demissionaire
1. de katholieken van die meerdere i Kabinet, en zijn Partij (C. V. P.) toch
zetels het leeuwendeel zullen krügen, een behoorlijke kans van slagen heb-
wül ze het sterkst in aantal zijn toe-l ben.
NIETS KOPEN, alles stelen was 't
/I» üev*es van twee Haagse jongelui
U< en 18 jaar), die wegens Set ple-
feerdVan 49 diefstallen zyn gearres-
tot
Weersverwachting, geldig
vanavond:
Droog weer met overdrijvende
wolkenvelden. Weinig wind. Koude
ochtend met plaatselijke nevel of
oust, overigens ongeveer dezelfde
temperatuur als gisteren.
Vandaag: zon onder 16.38 uur.
Waan onder 14.21 uur. Morgen:
zon op 16 llur. Maan op 1.02 uur.
TAE C. G. T. had alle aangesloten ar-
beiders opgeroepen tot het hou
den van een algemene 24-uursstaking
uit protest tegen de arrestatie van de
secretaris van de plaatselijke Bond
te Duinkerken. Deze staking is gran
dioos mislukt: de Fransen beginnen
„stakings-moe" te worden blijkbaar.
Volgens het A.F.P. was de toestand
in Duinkerken „practisch normaal".
De trams en de bussen reden ge
woon, van een belangrijke scheeps
werf gingen 2500 arbeiders naar hun
werk en bijna alle winkels bleven
open. De staking werd alleen voort
gezet in de haven, waar een deel van
de troepen nog steeds bezig is met
het lossen van de schepen. Een ander
deel patrouilleert door de stad. De
gas- en electriciteitsbedrijven werk
ten op volle toeren door.
Hoe men er overigens zo langza
merhand in Frankrijk over gaat den
ken, werd wellicht wel het duideiykst
geuit door de afgevaardigde Jean
Léoendre (Rechts republ.), die aan
Queuille verzocht een ontwerp in te
dienen met het doel communistische
hoge ambtenaren te (kunnen) ont
slaan, „juist zoals onze grote demo
cratische vrienden, de Britten, dat
hebben gedaan".
OREMIER Henri Queuille zei in de
zelfde zitting dat het bekend was
dat de communisten andere bronnen
hadden dan de bankrekeningen.
Vermoed werd, aldus de premier,
dat zekere staven goud op de vrüe
goudmarkt te Parijs merken van Oos-
teiyke oorsprong d.„egen.
De staven waren van zulk een vorm
dat zü gemakkelijk in actetassen ver
borgen konden worden. Zekere per
sonen, die door diplomatieke onschend
baarheid werden gedekt, werden van
deze goudhandel verdacht.
pNIGE weken geleden meldden we
een felle brand in de St. Theresla-
kerk te Maastricht, waarbij voor on
geveer 40 duirend gulden schade werd
veroorzaakt. Achteraf blijkt, dat een
ex-S.S.-er, de 20-jarige J. W„ uit Maas
tricht de brand op zijn geweten heeft.
Bij onderzoek bleek dit nog lang
niet het enige te zijn: kerkdiefstallen
en autoplunderingen staan ook op zijn
lijst van wandaden. Hij deed zoveel,
„dat hij zich niet alles meer kon
herinneren". Omdat hem af en toe nog
iets te binnen schiet, heeft de politie
hem papier en potlood verstrekt, opdat
hij de lijst compleet kan maken.
Voorlopig prijken daar al op: vier dief
stallen in een klooster, acht in een
kerk. zeven in een pastorie en drie in
een winkel. Hij stal alles wat maar
voor zijn vingers kwam.
Hij bekende, dat de brand in de
Theresiakerk was ontstaan, omdat hij
een brandend peukje In een kast met
Misgewaden gooide, omdat hij de kos
ter hoorde aankomen. Die kon hij op
dat moment wel missen, wijl hij juist
in de sacristie aan 't neuzen was naar
een en ander van zijn gading.... Toen
moest de kerk er maar aan geloven'.
Als het dossier compleet was en de
nodige bewijzen aanwezig waren, zou
de Regering aantonen op welke wijze
de communistische partij geholpen
was.
In de wandelgangen van de Natio
nale Vergadering werd vernomen, dat
door afgevaardigden van de Republi
keinse Vrijheidspartij een nieuwe mo
tie is ingediend, waarbij de instelling
wordt verzocht van een parlementaire
commissie van onderzoek, die tot taak
heeft de waarheid vast te stellen om
trent de actie van de communistische
partij, haar hulpbronnen en haar
werkmethodes.
Op het Burchtplein fe Heusden verricht de rüksdienst voor Oudheidkun
dig Bodemonderzoek op het ogenblik opgravingen naar de overblijfselen
van het voormalige kasteel. Een deel van de voorburcht is reeds bloot
gelegd. De keuken zoals deze thans is vrijgekomen. Men ziet geheel links
de trap, die naar de woonvertrekken leidde en rechts de stookgelegenheid
/AFFICIEEL wordt medegedeeld: de
leden der Staten-Generaal, die als
waarnemers aan de Zondag naar In
donesië vertrokken delegatie zi'in toe
gevoegd. z"n de beren .Thr. mr. M.
van der Goes van Niters H. A. Kort
hall? H. J. W. A ^Tpvrovi*^. nro* C.
P. M Ro"ime H. W. T^anus. Ka
merleden zullen morgenavond van
Schiphol vertrekken.
Dinsdag heeft de Prinses enkele ma
len het hotel verlaten voor enkele uit
stapjes, o.m. naar Oranjezon.
Naar wij vernemen ligt het in de be
doeling van H.K.H. om morgen (Don
derdag) Middelburg weer per auto te
verlaten. Prinses Wilhelmina heeft 't
zeer op prijs gesteld, dat de weinigen,
die van haar aanwezigheid te Middel
burg op de hoogte waren w.o. ook
de pers loyaal gevolg hebben gege
ven aan haar verzoek het haar moge
lijk te maken, enkele dagen werkelijk
rustig op Walcheren door te brengen.
Hedenmorgen zal de Prinses zich
naar Westkapelle begeven voor de
boomplanting
Iedere tweede boom wordt geveld. Tengevolge van de blokkade is het
niet mogelijk de bevolking in de Westelijke sectoren van Berlijn van vol
doende brandstof voor de komende winter te voorzien. De militaire autori
teiten hebben daarom bevel gegeven tot een vergrote houtkap in de stad
en omgeving. Houthakkers aan het werk in de straten van de Duitse
hoofdstad.
Volgens een officiëel republikeins
woordvoerder zullen Hatta, prof. Soe-
pomo, Moh. Roem en dr. Leimena bij
de komende besprekingen de Repu
bliek vertegenwoordigen. Ofschoon
Soetan Sjahrir niet direct aan de on
derhandelingen zal deelnemen, zal hij
een belangrijke rol spelen als advi
seur van Soekarno en Hatta.
Een republikeins woordvoerder te
Batavia heeft meegedeeld, dat Hatta
„Donderdag te Djokja zal zijn terug
gekeerd".
„De komst van een delegatie van het
Nederlandse Kabinet, vergezeld van
adviseurs en leiders van de verschil
lende parlementsfracties, naar Indo
nesië heeft de verwachtingen van de
republiek overtroffen", aldus schrijft
het Chinese te Batavia verschonende
dagblad „Keng Po".
Het blad schrijft voorts: „Deze me
dedeling werd dan ook met gevoelens
van meer hoop door de Republiek ont
vangen dan zij in het algemeen laten
merken".
j^AAR VERLUIDT is onlangs
door de Commissaris der Ko
ningin een commissie geinstalleerd
die op korte termijn het vraag
stuk van de West-Brabantse wa
terwegen moet bestuderen mede
met het oog op de eerlang te ver
wachten Nederlands-Belgische be
sprekingen omtrent de Schelde-
Rijnverbinding.
Voorziter van deze commissie
is de heer A Asselbergs uit Ber
gen op Zoom, terwijl als leden zijn
aangewezen Prof. Heere uit Til
burg Mr. Dr .Claudius Prinsen
uit Breda en Dr. Jos. Gielen uit
Roosendaal.
T\E TWEEDE KAMER behandelde
gisteren de begroting van Bin
nenlandse Zaken, welke z.h.st. werd
aangenomen. De heer Dassen (K.V.P.)
bepleitte de belangen van de arbeids
contractanten en informeerde naar de
kinderbijslag voor gepensioneerden.
Nadat nog enkele andere sprekers het
woord voerden, zeide Minister van
Maarseveen o.m.:
Het is de bedoeling de technische
herziening van het Bezoldigingsbe
sluit nog dit zittingsjaar in het Staats
blad te brengen. Met bekwame spoed
zal een ontwerp worden ingediend om
een speciale toeslag te verlenen aan
die gepensioneerden, die door de sa
menstelling van hun gezin voor bij-
zonderë hulp in aanmerking komen.
De Regering heeft besloten ten aan
zien van de uitbreiding van de kin
dertoeslag. in het vrüe bedrijf een
zelfde gedragslün toe te passen als
voor de ambtenaren.
Daarna werd gedebatteerd over de
wijziging van de Telefoonwet 1904. De
strekking van dit ontwerp is de in de
bezetting genaaste radiodistributie-
centrales voorgoed en wettelijk aan
de P.T,T. toe te kennen.'
Minister Spitzen ziet daarin grote
voordelen.
Maar nadat tenslotte bleek, dat de
Kamer nog steeds vele bezwaren had
behouden werd het ontwerp van de
agenda afgevoerd. De volgende zitting
begint vanmiddag 13 uur.
rpWINTIG SPIONNEN, in hoofdzaak
Tsjechen, zijn in de Brits-Ame
rikaanse zone gearresteerd.
T>ERSONEEL van de Dienst Opspo
ring ontvluchte politieke delin
quenten, een onderdeel van de Rijks
politie te Amsterdam, is er dezer da
gen in geslaagd een vereniging, ge
sticht door voorwaardelijk veroordeel
de politieke delinquenten, op te rollen
Het doel der vereniging was huln
en steun te verlenen aan oud-NSB-ers
die levensonderhoud zoeken of om
andere Yeden financiële liuln nodig
hebben. Het onderzoek heeft echter
uitgewezen, dat ook ondersedokenen
en voortvluchtige politieke delinauen-
ten, evenals ongewenste vreemdelin
gen. door deze vereniging werden ge
holpen.
Het hoofdkwartier was in een per
ceel te Amsterdam, waarin een soort
Arbeidsbureau was gevestigd en waar
voortdurend vergaderingen werden
belegd.
In dit perceel is een inval gedaan
en de politie is er in geslaagd be
scheiden, waaronder een kaartsysteem
en de volledige administratie in be
slag te nemen. Bovendien konden
jQE LANDELIJKE BOND van auto
busondernemers L. B. O., bestaan
de uit 90 leden, waarvan ongeveer 60
gedupeerd zijn door verlies van con
cessies ofwel 'door min of meer ge
dwongen overdracht daarvan in oor
logstijd, publiceerde gisteren een co-
operatief plan voor streekexploitatie
van autobuslijnen. Bij dit plan, dat
32 coöperaties zou moeten omvatten,
overkoepeld door een landelijk or
gaan, zouden de oorspronkelijke con
cessiehouders weer in hun rechten
kunnen worden hersteld.
verscheidene vooraanstaande figuren
in deze vereniging worden gearres
teerd
Het onderzoek wees bovendien uit,
dat een van de medewerkers een be
kend radio-propagandist uit de bezet
tingstijd, gelden, die bestemd waren
om gebruikt te worden voor de on
dersteuning van politieke delinquen
ten. ten eigen bate aanwendde.
Het onderzoek wordt nog voortge
zet. Op grond hiervan kunnen^ op het
ogenblik geen nadere bijzonderheden
worden meegedeeld.
Gallilea in ruil voor de
Negeb
TN DE POLITIEKE Commissie van
de V. N. heeft dr. Jessup het Ame
rikaanse standpunt inzake Palestina
uiteengezet. Hij kwam tot de volgen
de voorstellen, amendementen op de
Britse resolutie, dief het werk van
Bunche in handen wil leggen van een
„Verzoeningscommissie":
1. De Algemene Vergadering moet
de Verzoeningscommissie niet opdra
gen het plan Bernadotte in elk op
zicht te steunen.
2. De Verzoeningscommissie moet
wel rekening houden met de moge
lijkheid, dat de Negeb uitgewisseld
zou worden tegen Gallilea.
3. De Verzoeningscommissie moet
de uitbetaling van oorlogsschadever
goeding vergemakkelijken.
Jessup ging met de Britse resolutie
mee, waar het de eis betrof, dat het
Bestand gevolgd dient te worden door
een officiële vrede of althans een Wa
penstilstand (armistice).
TAE electriciteitsbedrijven in Neder-
land en dit is wel bekend o.m.
uit de talrijke publicaties hierover in
de pers verschenen hebben met
grote moeilijkheden te kampen en dus
ook de Provinciale Zeeuwse Electrici-
teits Maatschappij, beter bekend .ls
PZEM. Hoofdoorzaak hiervan is, dat
een steeds toenemende vraag naar
electrische energie een ernstige be
dreiging gaat vormen voor overbe
lasting van de machines, die deze
energie moeten leveren. Terwijl deze
dreiging een acute vorm heeft aan
genomen in de zgn. spitsuren!
Om u een klein beeld te geven de
volgende cijfers. Terwijl in 1939 het
totale verbruik 27.250,000 kWh was,
steeg dit, na een laagterecord van
24 700.000 kWh in 1945, tot 43.500.000
kWh in de eerste tien maanden van
1948: dus nog zonder de korte dagen
van December!
Een van de redenen, waarom dit
verbruik zo toenam is vooreerst het
streven naar industrialisatie, met als
concrete gevolgen, de vestiging van
nieuwe en de vergroting van bestaan
de industrieën.
Nog steeds: oorlogs-naweeën
YERV OLGENS is er de toestand,
waarin Zeeland als gevolg van de
oorlog kwam te verkeren. Bij de
noodzakelijke vernieuwing schafte
men zich vrijwel zonder uitzondering
werktuigen aan, die zwaarder en gro
ter waren, dan die men tevoren had
gebruikt, waardoor weer de nood
zaak van grotere krachtbronnen
ontstond. Daarnaast treedt het ver
schijnsel op, dat ambachtsgereed
schappen. die in de oorlogsjaren ver
sleten of vernield waren, door elec-
trisch aangedreven apparaten worden
vervangen. Met dit laatste loopt pa
rallel een steeds verder schrijdende
mechanisatie in landbouw, ambacht,
en kleinindustrie.
Van de zijde der PZEM stootte men
daarentegen op onoplosbare moeilijk
heden, waarin de bekende deviezen
wederom een hoofdrol blijken te spe
len.
De installatie van nieuwe machi
nes, die bovendien nog lange levertij
den hebben en die het toenemende
electriciteitsverbruik hadden moeten
opvangen, laat zodoende langer op
zich wachten dan mc zou wensen.
Ieders medewerking is nodig
JN dit verband merken wij op, dat,
indien geen stagnaties in de af
levering optreden, o.a. twee turboge
neratoren van 15/23.000 benevens 4
ketels met een norm. stoomproductie
van 45 ton per uur, die thans in be
stelling zijn gegeven, met het nieuwe
centralegebouw te Vlissingen eind '52
„kunnen" geinstalleerd zijn
Het is dan ook volledig begrijpe
lijk, dat onder deze omstandigheden
gevaar voor overbelasting van de
thans by de PZEM in gebruik zijnde
machines in het geheel niet denkbeel
dig is. Men behoeft slechts te weten,
dat de max. belasting van deze ma
chines dus, v.n. tijdens de spitsuren
(79 uur en 1618 uur) in 1947 on
geveer 57 procent méér bedroeg dan
in 1939. terwijl voor dit jaar ver
wacht wordt, dat deze belasting nog
aanzienlijk hoger zal worden.
Men bedenke echter, dat ook al zou
in de komende weken het verbruik
op het huidige peil gehandhaafd blij
ven, dan zou nu vrijwel zonder
enig reservevermogen wordt geleverd
gedeeltelijke stopzetting van de
levering het gevolg kunnen zijn. Bij
storingen zijn de consequenties ech
ter helemaal niet te overzien.
Het is om deze redenen dat alle
Zeeuwse huismoeders zoveel mogelijk
de spitsuren moeten ontzien, dat de
rantsoeneringsbepalingen onvermin
derd van kracht blijvei», terwijl aan
de bepalingen omtrent lichtreclames,
etalageverlichting (met of zonder
Neon) straf de hand zal moeten wpr-
den gehouden. Wanneer ieder echter
zuinig is voorkomt men tenminste,
dat men op een gegeven ogenblik
„zonder" komt te zitten!
TAE politieke belangstelling van ons
volk was de laatste week niet ge
richt op de Kamerdebatten, hoewel
ze zeker interessante onderdelen be
vatten, maar bleef zich hechten aan
de berichten en geruchten over hst
Indonesische vraagstuk. Vanzelfspre
kend, want de reis van minister Stik
ker, zijn terugkeer in ons land, de
besprekingen in het Kabinet, dit alles
wees op een ontwikkeling van het
probleem, die bijzondere gebeurtenis
sen deed verwachten.
En deze zijn niet uitgebleven. Za
terdag j.l. deelde de Nederlandse re
gering mee, dat als gevolg van het
verslag van minister Stikker's reis, de
conclusie was getrokken, dat er „wel
licht nog mogelijkheden zijn om op .".e
grondslag van de gedragslijn we.ke
door de regering is vastgesteld, op
korte termijn de geschilpunten tussen
de regering van het Koninkrijk en
de regering van de republiek langs
de weg der onderhandelingen op te
lossen".
En daarom zijn nu èn minister Sas
sen èn ministe- Stikker, begeleid
door de heer Neher, naar Indonesië
vertrokken. Deskundigen zullen de
heren bijstaan, vooraanstaande Ka
merleden zullen als waarnemers aan
wezig zijn. Een grootscheepse expedi
tie: nu wérkelijk een laatste poging
om effectief de geschilpunten te be
spreken en op te lossen?
UR zijn enkele punten in de offici
ële mededeling over deze onder
neming, die bijzondere aandacht ver
dienen. Het eerste lijkt mij de na
drukkelijke vermelding, dat onder
handeld zal worden „op de grondslag
van de gedragslijn, welke door dc re
gering is vastgesteld".
Het lijkt me alleszins redelijk om
aan te nemen, dat hier ook gedoeld
wordt op de voorwaarden, die be
staan in handhaving van het Bestand
en herstel van het goederenverkeer,
voorwaarden die de minister-presi
dent óp prof Romme's vraag bij de
algemene beschouwingen als inder
daad nog steeds aanwezig heeft er
kend. Voofwaarden ook. die na de te
rugkeer van minister Stikker in de
pers herhaaldelijk naar voren zijn ge
bracht, wijl zij schijnbaar tijdens zijn
verblijf in Indonesië, laat ik zeggen,
onvoldoende de aandacht kregen.
Voorwaarden tenslotte, die in Ne
derland op het ogenblik in de poli
tieke verhoudingen wel een heel bij
zondere rol spelen. Het is toch wel
bekend, dat van KVP-zijde aan deze
praealabele voorwaarden zeer grote
waarde wordt gehecht. Het zal ook
geen toeval zijn, dat Hatta juist in
deze dagen zijn mensen heeft bezwo
ren het Bestand te handhaven.
Ziet de Nederlandse regering me
de daarin aanleiding te concluderen,
dat er „wellicht nog mogelijkheden"
zijn om een bevredigende oplossing
te verkrijgen?
T7EN ander punt van betekenis is,
dat de regering haar communiqué
en terecht niet beperkt tot de
besprekingen met de republiek maar
in éénzelfde zinsnede besprekingen
met de federalistische nationalisten
daaraan koppelt. Want het gaat nu
om een definitieve oplossing, zoals de
tekst der officiële mededeling luidt.
Hieruit blijkt de brede opzet van
deze laatste noging: een gezamenlijke
oplossing. Ten opzichte van de fede
ralisten is de nadere toevoeging, dat
na hun aanwezigheid in Nederland
op verzoek der regering en na de
verheugende resultaten die zijn be
reikt, het ditmaal op de weg der Ne
derlanders ligt hen in Indonesië tc
ontmoeten, zeker niet misplaatst.
Want tijdens het bezoek van mi
nister Stikker zal diens vrijwel uit
sluitende belangstelling voor de re
publiek hen zeker geprikkeld hebben.
Hier is dus, naar mag worden ge
hoopt, een'fout weer goedgemaakt.
JNTERNATIONAAL gezien is de reis
van minister Stikker zeker van
betekenis geweest voor de „goodwill",
die wij vooral van de kant van Ame
rika zo zeer nodig hebben.
Het lijdt geen twijfel of deze nieu
we „expeditie", deze grootse demon
stratie van bereidwilligheid zal in 't
buitenland nog dieper indruk maken.
Het lijkt dan ook een beslissende
stap, die de regering thans heeft ge
zet. Een stap, die zegenrijke gevol
gen kan hebben voor de volkeren hiel
en overzee. Maar natuurlijk ook een
stap, die tot niet gehoopte conse
quenties kan leiden bij onwil van de
kant der republiek. Het is bezwaar
lijk van tevoren vast te stellen, wel
ke deze zullen zijn.
Een zeer ervaren politicus zei mij
in dat geval de gunstigste situatie te
vinden: overeenstemming met de fe
deralen zonder de republiek, waar
door na langere of kortere tijd deze
zich èn om politieke èn om economi
sche redenen toch zou aansluiten.
TN DIPLOMATIEKE kringen te Was
hington is verklaard, dat te Was
hington voorstellen zijn gedaan tot
het zenden van een uitgebreide Ame
rikaanse militaire missie naar China
om de Chinese regeringstroepen van
advies te dienen bij de pogingen de
opmars der door de communisten ge
leide legers te stuiten.
Officieus zijn de namen genoemd
van generaal Mark Clark en lt.-ge-
neraal Albert Wedemeyer als even
tuele leiders van een dergelijke mis
sie.
