De Franse terreur wordt betaald
1
Het convent der Kartuizers bij Geertruidenberg
Roiary
Frankrijk protesteert tegen
overdracht van de Ruhr
„Wagenaar, zeg ja of nee!"
ROUP DE MI MN VAN ST ETIENNE
IN 'T KORT
Truman gaat niet
naar Stalin
Japan schuldig aan
aanvalsoorlog
Westelijke resolutie
aanvaard
Tenslotte door oorlogsgeweld verdreven
VIJFDE JAARGANG No, 1226
DONDERDAG II NOVEMBER 1948
Doel van Thorez: Frankrijks ondergang
SINT PAULUS
Vrij koud
Van verwijdering
tot kloof
St. Pietersberg valt
ten offer aan de
wederopbouw
Ontbijtkoek en zwarte
stroop duurder
Spreekkoor in Tweede Kamer
Hij verkoos gekruiste armen
Staat van Beleg: in
Nanking
Groot verlof dienst
plichtige studenten
Verscherpte Sovjet
controle
Wordt de Negeb
„Niemandsland?"
Ontstaan der Orde
DE vraag is ons ook gesteld: Waar
om geldt het strikte verbod niet
voor alle landlen? Bestaan de gevaren,
eldiers niet, welke de Bisschoppen
van Nederland druchten? Het is een
vraag, die ook dikwijls naar voren is
gekomen ten aanzien van die socialis
tische vakverenigingen. Men kan er
eenvoudig dit tegenover stellen: Hier
spreken plaats, tijd en omstandighe
den een woord mee. Het Episcopaat
van ieder land afzonderlijk heeft te
beoordelen, of het opportuun is be
paalde organisaties te verbieden /oor
katholieken. Het zal daarbij alle c „i-
standfigheden in overweging nemen
en in het ene land kan die overwe
ging tot een andere slotsom leidon
dan in het andere. Het is te verge
lijken met een verkeersregeling, op
gesteld om de weggebruikers voor
gevaren te behoeden. Wat in de ene
stad mag, is in de andter e niet toe
gestaan. Hier is geen sprake van me
ten met twee maten. De plaatselijke
overheid beoordeelt de ge vaars-om
standigheden en zo kunnen er in de
ene plaats andere verordeningen geL-
den dan eldters.
Sjarifoeddin vecht door
Bureau voor Zeeuwsch-Vlaanderen Hulst, Dubbele Poort, 7, tele
foon 102 (Bijbureau. Oostburg, Nieuwstraat 22, telefoon 35). Bu
reau voor de Zeeuwse Eilanden Goes, Westsinge) 75, telefoon
2236. Hoofdredacteur: J. J H A Bruna. Advertentieprijs (uit
sluitend voor de Zeeuwse oplage) f 0.10 per m/m: voor Re
clames (Ingezonden Mededelingen) 0.25 per m/m. (Voor de
gehele oplage resp f 0.25 en f 0.60 Incasso wordt berekend.
Uitgave N.V. Uitgeversmij. Neerlandia Redactieraad:
A. F. J. Aernoudts, C. J. van Hooteghem; A. E. Langenhorst;
Mr. Dr. A. J. J. M. Mes; Mr. H. B. B. de Rechter. Verschijnt elke
werkdag Abonnementsprijs bij vooruitbetaling: f 3.90 p. kwartaal;
post t 4.75, p. week (uitsluitend bij niet-postbestelling) t 0 30.
Losse exemplaren 8 cent. Postrekening 278841. Prijzen
voor buitenlandse abonnementen worden op aanvraag verstrekt.
Vooi God, Koningin en Vaderland
c
/~\NZE PARIJSE correspondent is Maandag 8 November in
St. Etienne, haard van de Franse staking, aangekomen voor
een reportage. Een gevaarlijke en ingewikkelde onderneming
was dat, zelfs voor hem, die toch van vroeger het stadje kende
en nog op zoek kpn gaan naar „oude vrienden". Hij waadde als
het ware in een dikke brei van gevaar en spanning en sprak
tenslotte met een luitenant af, dat hij deze „veiligheidshalve"
van zijn doen en laten op de hoogte zou houden. En in de
dagen daarna, gaande van de ene bistro naar de andere, ont
dekte hij, dat de mijnwerkers geschaterd hadden om de bewe
ring van de Franse Industrie-minister Lacoste: op 8 November
is onze kolenproductie weer normaal. En dan de herhaalde
verzekering van Minister Moch: De troepen hebben de situatie
in handen, de arbeiders kunnen veilig doorwerken! Toen onze
correspondent eindelijk zijn oude vriend, de mijnwerker Lasac,
getroffen had, kwam hij tot het volgende volkomen andere
maar oneindig méér werkelijke beeld van de toestand.
WAAROM IK STAAK?
TIET AANTAL bistro's heb ik maar
niet geteld. In de elfde vond ik
tenslotte mijn oude kennis Lasac. Ja,
Lasac staakt ook en slaapt nu bij
kennissen, want hij mag bij zijn vrouw
niet binnenkomen voor hij weer gruis
onder zijn nagels heeft. Na vijf mi
nuten zitten we met acht man rond
een ronde tafel en de baas kijkt stom
TJET diocesane blad van het bis-
dom Passau vertelt de volgen
de ervaringen, die een Duitse
priester met de Sovjet-sector heeft
opgedaan, toen hij als krijgsge
vangene in Rusland verbleef.
De priester moest de tekst van
een toespraak voorleggen aan de
censor. In deze toespraak haalde
hij de Brief van Paulus aan de
Corinthiërs aan. De priester kreeg
zijn manuscript niet terug maar
ontving na lange tijd de volgen
de mededeling van de censor:
„Generaal Paulus bevindt zich in
Moskou. Zijn brief moet onmid
dellijk worden voorgelegd aan het
hoofdkwartier alhier".
j N DE JURIDISCHE commissie van
de V.N. is een Nederlandse reso
lutie aangenomen, waarin voorgesteld
wordt een internationale Strafrecht-
bank in het leven te roepen.
TN DAVOS werden sinds de bevrij-
ding 1000 Nederlandse patiënten
opgenomen. Maandelijks keren gene
zen patiënten naar ons land terug.
■pROF. DR. Rutten, Minister van O.,
K. en W. heeft te Overveen een
opleidingscentrum voor sportleiders
geopend. Z.K.H. Prins Bernhard was
bij de opening aanwezig.
rpOESCHOUWERS zagen in Wenen
een man uit een raam van de
derde verdieping van het Bestuurs
gebouw der Sovjets springen. „Mijn
naam is Boehm. Ze hebben me be
schuldigd van spionnage", bracht hü
uit. Haastig toegeschoten Sovjet-sol
daten droegen hem het gebouw bin
nen.
TAE HAVENARBEIDERS van New-
York en van Boston hebben het
werk neergelegd.
TN EEN GEVANGENIS in Texas
werd na een uitvoering één van de
19 collectebussen gemist. Het door de
gevangenen geredigeerd huisorgaan
schreef: „Er is een schurk in ons mid
den".
TAE MISSIESCHOOL voor Jonge
Vrouwen in Ubbergen heeft Zon
dag 7 November haar verjaardag ge
vierd. Er was een week-end georgani
seerd voor belangstellenden. Veertig
jonge vrouwen hadden zich opgege
ven en zij hebben met grote belang
stelling de verschillende inleidingen
gevolgd. Voor jonge vrouwen, die als
leek op medisch- en onderwijsgebied
in de missie willen gaan werken, be
gint op 16 Mei a.s. weer een nieuwe
cursus te Ubbergen.
TVTINISTER STIKKER zal vandaag
per vliegtuig naar ons land terug
keren. Zijn adviseurs kwamen reeds
gisteren uit Kalioerang te Batavia
aan.
TAE „OPTIMISTENCLUB" in Harris-
burg, Pennsylvania, organiseerde
gisteren een „Glimlachdag" en loofde
1000 dollar uit voor de „prettigste
glimlachers".
OURINAME boert goed. Over de eer-
ste negen maanden van dit jaar
waren de inkomsten f 388.514 boven
het budget.
TAR. GALLUP voelt zich veronge-
lijkt, wijl Amerika hem na de
foute voorspelling van de presidents
verkiezing uitlacht. Toch gaat hij vol
goede moed in Europa het Marshall
plan „peilen".
Tl/TONTGOMERY had gisterenmiddag
een onderhoud van enkele uren
met Minister Schokking in Den Haag
Bij aankomst en vertrek werd h(j
door een grote menigte hartelijk toe
gejuicht.
geldig
tot
Weersverwachting,
vanavond:
Plaatselijk nevel of mist. overi
gens half tot zwaar bewolkt maar
overwegend droog weer. Zwakke
tot matige wind tussen Zuid en
Zuidoost. Weinig verandering in
temperatuur.
Vandaag: zon onder 16.55 uur.
Maan op 15,26 uur. Morgen: zon
op 7.54 uur. Maan onder 2.45 uur.
verwonderd als ik hem de twee fles
sen wijn betaal. Dat is hij niet meer
gewend.
„Waarom ik staak?" aldus Lasac,
„Waarom ik staak? Dat zal ik je ver
tellen. Al ben je journalist, al heb je
ook een fijn costuum aan en al kun
je ook een treinkaartje kopen, ik heb
je toch altijd een goede vent gevon
den. Dat pleit voor jou en misschien
ook voor mij .Maar ik kijk je nooit
meer aan, als je nu beweren wil, dat
wij genoeg verdienen. We verhonge
ren wel niet. Dat is wat anders. Maar
in feite zijn we slaven.
En het begon deze keer zo aardig.
We zjjn nu eens zelf begonnen om de
roden vóór te zijn. De eerste week
hadden we de sympathie van geheel
Frankrijk. We staakten allemaal, oud
en jong. De leveranciers stonden aan
onze kant. Bovendien hadden we een
behoorlijke stakingskas en geloof me
we zouden het gewonnen hebben.
Heel Noord-Frankrijk was één sta
kende massa, Maar voor we het ons
realiseerden hadden de rode raddraai
ers het heft in handen genomen.
Ja, inderdaad, wij hadden de mij
nen al bezet, doch niemand van ons
zou er ook maar aan gedacht hebben
vernielingen te verrichten. Naar ge
lang de communistische invloed steeg
verminderde ons crediet en werd de
sympathie in Frankrijk minder. Naar
mate de communisten krachtige op
traden keerden wij ons van hen af en
zo ontstonden er twee partijen van
stakers, die elkaar thans haten op le
ven en dood".
Lasac, is één van de weinige rusti
ge Fransen, die ik ken, maar ik weet
wat er onder zijn schedel broeit.
HET WATER STIJGT.
rjELOOF ME, jij weet het toch, ik
ben geen communist. Je mag me
ophangen als hier een communist in
de bistro zit. Maar wat moeten we
doen. De terreur neemt toe. Ondanks
alle soldaten zijn het hier de commu
nisten, die de lakens uitdelen. Nie
mand anders.
Al die mooie redevoeringen, die men
in Parijs uitkraamt helpen niets. Wij
zijn het slachtoffer. Wist je, dat de
rode stakers meer ondersteuning krij
gen dan de niet-communistische. Wist
je dat rode stakingsleiders met pak
ken bankbiljetten bij zich lopen om
werkwilligen om te kopen. Wist jij,
dat zelfs de terreur wordt be
taald
Vandaag is er weer een nieuwe actie
begonnen. Als tegenwicht tegen de
gunstige verkiezingsuitslag voor de
Gaulle wil men een grootse poging
doen om de staking, die inderdaad
thans over haar hoogtepunt heen is,
nieuw leven in te blazen. De terreur
tegen de werkwilligen is vannacht
verscherpt. Vlak bij blok A. werd een
ploeg aangevallen, waardoor mijn
broer in het ziekenhuis ligt. In onze
mijn stijgt het water nog steeds. Mijn
schacht staat onder".
Lasac schreeuwt de laatste woor
den uit. Ik weet wat er in hem om
gaat. Hij houdt van zijn mijn, hij be
mint zijn schachten met hun eeuwige
duisternis, met de stoere kameraad
schap van generaties. Hij is een van
de honderdduizenden die niet wilde
toen hij kon en die niet kan nu hij wil.
Al is hij niet rood, hij zit in de greep
van Stalin, hij zit met millioenen en
millioenen anderen in de rode knijp
tang van het bolsjewisme.
ACHTER IEDERE DEUR
HUIST LEED.
A AN AL die dingen moet ik den-
ken als ik door de drukke straten
van St. Etienne verder ga. De maga
zijnen zijn geblindeerd. Overal staan
groepen mijnwerkers te praten. Hier
en daar ziet men rode vlaggen, hamers
en sikkels en op vele plaatsen ver
nielde ruiten.
Achter iedere deur huist leed en
kommer. Achter bijna iedere deur haat
De rode raddraaiers werken onge
stoord voort. Goed, er zijn er wat ge
arresteerd, doch wat zou dat. De voor-
naamsten werken onder het schild der
parlementaire onschendbaarheid onge
stoord voort.
Het doel van Lasac was: meer loon,
betere verzorging van vrouw en kin
deren. Het doel van Thorez is: Frank
rijks ondergang. Ongelukkigerwijs
grijpen him middelen in elkaar. Ge
deeltelijk lopen zij parallel. En des
te langer zij parallel lopen, des te
groter wordt de kans, dat Thorez zijn
zin zal krijgen. Dat is de tragiek van
de Franse arbeider. Dat is ook de
tragiek van Frankrijk.
En daarom trekken de donkere wol
ken zich samen. Daarom leeft Frank
rijk op een vulkaan.
pRANKRIJK heeft bij Engeland en
de V. S. officieel een protest in
gediend tegen het besluit, het beheer
van steenkool- en staalindustrieën
aan de Duitsers over te dragen. De
Franse Minister van Buitenlandse Za
ken, Robert Schuman, heeft boven
dien aan de Franse gedelegeerde ter
Zes-Mogendheden-conferentie over de
Ruhr, die vandaag te Londen begint,
meegedeeld, dat Frankrijk het besluit
niet kan goedkeuren.
Zoals bekend, staat Frankrijk op
het standpunt, dat het beheer over
het Ruhrgebied een internationale
kwestie is en voorlopig moet blijven.
Er heerst ontstemming in Parij6, dat
men de inhoud van de Brits-Ameri
kaanse verklaring eerst uit de pers
van die landen heeft vernomen. Hier
mede is een betreurenswaardige aan
leiding geschapen van verwijdering
tussen de landen van het Noord-At
lantische Pact. Wanneer de V. S. en
Engeland bij hun voornemen blijven
de overdracht ondanks de Franse te
genkanting toch door te zetten (en dat
werd reeds verklaard), dan kan deze
verwijdering zelfs uitgroeien tot een
kloof.
Frankrijk betoogt, dat het zeer wel
inziet, dat West-Duitsland terwille van
geheel Europa rendabel moet worden
gemaakt. Doch het ziet eveneens in,
dat men aan de herinnering van twee
wereldoorlogen van Duitse agressie,
binnen één enkele generatie niet zon
der meer kan voorbijgaan.
Amerikaanse functionarissen in
Washington gaven te kennen, dat zij
het Franse protest beleefd doch be
slist zouden afwijzen.
TAR. SCHACHT wacht bij vrienden in
Hamburg de loop der gebeurtenis
sen af. Hij heeft alleen een hekel
aan de journalisten, die iedere dag
een paar maal komen vragen, of hij
al gearresteerd is....
De Nederlandse Minister van Buiten
landse Zaken, Mr. D. U. Stikker, heeft
in de hoofdstad van de Republiek In
donesia een onderhoud gehad met de
republikeinse vice-president Mohamed
Hatta.
TAE GERUCHTEN, dat Truman er iets
voor zou voelen om naar Moskou
te reizen voor een ontmoeting met
Stalin, zijn in de wereld gekomen
door een handig kroniekschrijver van
de Amerikaanse „Times Herald", de
journalist Tris Coffin. Nadat deze nl.
in een artikel de suggestie zou heb
ben gedaan, dat Truman naar een
dergelijk onderhoud in het belang van
de wereldvrede zo verlangend is.
heeft hij een telegram aan Stalin ge
stuurd. Daarin vraagt hij, of de rode
Maarschalk bereid is Truman op een
nader overeen te komen plaats te ont
moeten voor een besnreking over de
middelen om tot de wereldvrede te
komen. Robert Lovett, wnd. Minister
van Buitenlandse Zaken der V. S..
heeft inmiddels tegen gesproken, dat
er ook maar voorstellen over een
dergelijke ontmoeting in de pen zijn
TN HET DEPARTEMENT van Eco
nomische Zaken heeft een bijeen
komst plaats gehad van de minister
van Economische Zaken, de minister
van Onderwijs en de directie van de
Enci-Cementfabrieken in Zuid-Lim
burg. In deze" bijeenkomst is van re
geringszijde aan de Enci-directie me
degedeeld, dat de Regering voorne
mens is, haar voor, ,60 jaren concessie
te verlenen tot het -afgraven van de
St. Pietersberg. De directie der Enci
is van plan bij de St. Pietersberg een
fabriek te bouwen, welke rendabel
geacht wordt met het oog op de lan
ge duur der concessie.
In verband met de cementvoorzie-
ning van ons land, die voor de bouw
nijverheid van het hoogste belang is,
is de Regering heengestapt over het
bezwaar, dat door de afgraving een
stuk natuurschoon zal verdwijnen.
Ook herbergen de grotten van de St.
Pietersberg een vleermuizenverzame-
ling, welke enig in Europa is.
rpOT DE ARTIKELEN, waarin de
duurdere suiker en-of bloem als
grondstof is verwerkt en die dienten
gevolge duurder zijn geworden, beho
ren ook koek en zwarte stroop.
Ontbijtkoek van klasse C (klasse
en prijs moeten op de verpakking zijn
aangegeven) is 1 tot 5 cent per koek
duurder geworden, al naar gelang de
grootte van de koek en de daarin ver
werkte grondstoffen. De jlrijs van
zwarte stroop stijgt 11 cent per kg„
los uitgewogen of 5 cent per pot van
Vi kg.
Het artikel gearomatiseerde tarwe
bloem had de eerste tijd na de bevrij
ding aftrek als vlapoeder. Nu de prij
zen ln de zetmeelsector voor pud
ding en custardpoeder inmiddels zijn
vrijgelaten en de gearomatiseerde
bloem, voor zover nog vervaardigd,
van geen betekenis meer is, is de
prijsregeling hiervan eveneens inge
trokken.
pERBEN WAGENAAR kreeg giste-
ren de gelegenheid in de Tweede
Kamer om de handschoen, hem door
v. d. Goes van Naters (P. v. d. A.)
toegeworpen op te nemen: de vraag,
of hij bij een aanval op het Westen
door het Oosten met gekruiste armen
zal blijven staan (zoals Mussert in
1940). beantwoordt Wagenaar met de
opmerking, dat de vraag onzinnig is,
Men probeert de aandacht af te lei
den, zo zei hij.
Toen kwam er van de zijde van de
P. v. d. A. een spreekkoor: „Zeg ja of
nee!" De voorzitter vond een massale
interruptie niet oirbaar en gaf 't woord
aan v. d. Goes, die kalm doch dui
delijk dezelfde klemmende vraag
stelde. En toen kwam de aap uit de
communistische mouw:
„Ik zal nooit tegen socialisme" strij
den en mijn houding van de omstan
digheden laten afhangen". Ook een
duidelijk antwoord, verschrikkelijk
duidelijk zelfs we weten nu ten
minste, waar we met Wagenaar en
zijn partijgangers aan toe zijn!
Daarna dient hij zonder meer een
motie in. waarin er bij de Regering
op aangedrongen wordt de loonbijslag
van f 1.00 te verhogen tot f 2.50. De
heer Zandt (S.G.) was tegen vivisec
tie, vaccinatie, al te grote belangstel
ling voor sport en spel en tenslotte
tegen.Rome, dat in Nederland naar
zijn mening steeds verder (met In
quisitie en al) opdringt.
Hofstra (P. v. d. A.) vraagt terloops
aan Wagenaar om zijn „rijksdaalder
motie" te willen motiveren, wijl deze
anders geen betekenis heeft en hij
valt de heer Weiter aan, omdat deze
het Bankgeheim weer in wil stellen.
TJET INTERNATIONAAL Tribunaal
heeft Japan schuldig bevonden
aan het voeren van een aanvalsoorlog
tegen het Britse Gemenebest, Ameri
ka, Frankrijk en Nederland.
Het Tribunaal zegt in zijn vonnis,
dat Japan zijn aanvalsoorlog begon in
December 1941, niet te Pearl Harbour
doch bij Kota Baroe in Malakka. Ja
panse oorlogsschepen beschoten hier
het strand op de morgen van 8 De
cember, honderd minuten voor de eer
ste aanval op Pearl Harbour.
In 1940, aldus het vonnis, besloten
de Japanse leiders een aanvalsoorlog
te gaan voeren tegen Frankrijk in
Indo-China. Ook de acties, welke Ja
pan in 1941 begon tegen Groot-Brit-
tannië, de Ver. Staten en Nederland
waren aanvalsoorlogen.
De beschuldiging van samenzwering
tot het voeren van een aanvalsoorlog
zijn volgens het vonnis bewezen en
de betrokken daden zijn misdadig in
de hoogste graad.
TTIT OFFICIËLE BRON wordt ver-
nomen, dat op persoonlijk bevel
van Tsjang Kai Sjek in Nanking en
Sjanghai de Staat van Beleg is afge
kondigd in verband met de plunde
ring van rijstwinkels geldt van 24 tot
5 uur een uitgaansverbod.
Met ingang van vandaag zal te Nan
king in honderd door de politie be
schermde winkels onder controle rijst
worden verkocht.
OLIJKENS een legerorder kan aan
dienstplichtige onderofficieren,
korporaals en soldaten, die de studie
aan een Universiteit of Hogeschool
wensen aan te vangen of voort te zet
ten, ongeacht de lichting, waarvoor zij
voor dienstplicht zijn ingeschreven,
groot verlof worden verleend, indien
zij voor 1 Januari 1947 voor eerste
oefening in werkelijke dienst zijn ge
komen en zij sedertdien onafgebro
ken in werkelijke dienst zijn geweest
De legerorder heeft in het algemeen
op dienstplichtigen betrekking, die niet
buiten Europa dienen.
In een uitvoerige beschouwing be
pleit de heer Lucas (K.V.P.) de nood
zakelijkheid van het drukken der uit
gaven en hij vraagt o.m. bij herzie
ning van de belastingwetgeving bij
zondere aandacht te willen besteden
aan de kinderrijke- gezinnen.
Nadat Hoogcarspel (C.P.N.) nog be
weerd heeft, dat ons volk geen een
heid vormt, wordt de zitting verdaagd
tot vanmiddag één uur.
TAE SOVJETS hebben vandaag de
Amerikaanse autoriteiten mede
gedeeld, dat zij voortaan alle niet-ge-
identificeerde vliegtuigen boven de
Sovjet-zone tot landen zullen dwin
gen, evenals alle buitenlandse vlieg
tuigen boven die zone, die buiten de
luchtcorridors vliegen.
De Amerikaanse generaal Gaily
heeft in zijn antwoord meegedeeld,
dat „de volledige verantwoordelijk
heid op de schouders van de Sovjet
autoriteiten zal rusten in geval van
letsel van iemand van ons personeel
of eventuele schade aan onze toestellen
als gevolg van een ln dit verband on
dernomen Sovjet-actie".
TAR. RALPH BUNCHE, waarnemend
bemiddelaar der V. N. in Palesti
na. heeft voorlopige plannen voor een
Bestandsovereenkomst in de Negeb
aan een subcommissie van de Veilig
heidsraad in een geheime zitting voor
gelegd. Naar verluidt zou in de voor
gestelde bepalingen het grootste ge
deelte van de Negeb tot „Niemands
land" worden verklaard.
Men verwacht, dat vanmiddag een
zitting van de Veiligheidsraad over
Palestina zal worden gehouden.
Op het voorstel van Bunche dien
de de Sovjet-gedelegeerde Malik een
belangrijk amendement in: hij stelde
voor de Joden en de Arabieren recht
streeks te doen onderhandelen over
een „formele vrede".
De Griekse kwestie
|AE POLITIEKE commissie van de
V. N. heeft een door de Westelij
ke grote mogendheden en China op
gestelde resolutie waarin Albanië,
Bulgarije en Joego-Slavië veroordeeld
worden „wegens het helpen van de
guerilla-strijdkrachten in Grieken
land" aanvaard.
De resolutie werd aangenomen met
48 tegen 6 stemmen zonder onthou
dingen. In de resolutie wordt een be
roep gedaan op Griekenlands Noorder
buren „deze hulp onmiddellijk te sta
ken" en met de Balkancommissie sa
men te werken „bij het zoeken naar
een vriendschappelijke regeling van
hun geschil met Griekenland.
De artikelsgewijze stemming over
de resolutie heeft door de oppositie
van de Joego-Slavische afgevaardigde
Bebler drie dagen geduurd. De krach
tige steun van de Sovjet-Unie en van
de andere Oost-Europese landen ont
viel Bebler op de laatste dag van de
oppositie.
EVATT BEMIDDELAAR?
TAE Australische premier Jozeph
Chiefley heeft heden te Camberra
verklaard, dat aan dr. Herbert Evatt,
Australische minister van Buitenland
se Zaken en eerste afgevaardigde van
Australië bij de V. N. „misschien ge
vraagd zal worden te bemiddelen" in
de Griekse kwestie.
SERRARENS 60 JAAR
P. J. S. Serrarens, lid der Tweede
Kamer voor de Rijkskieskring Tilburg
van de K.V.P. wordt op 12 November
60 jaar.
De heer Serrarens is van 1930 secre
taris van het Intern. Christ. Vakver
bond, en van 1919 gedelegeerde en
technisch adviseur bij de Intern. Ar-
beidsconferenties. Voorts is hij be
stuurslid van de Viro, Hei-wonnen Le
venskracht en K.A.B.
INNIGE TIJD geleden is hier te lande tot stand gekomen de Stichting „Dio-
nysius de Kartuizer". Het doel dezer stichting is de terugkeer in Neder
land van de Kartuizer-monniken te bevorderen. Een groot aantal monniken
van Nederlandse en Vlaamse nationaliteit, dat thans verblijft in een mun-
ster bij Calci (Italiëi verbeidt de oplossing van dit vraagstuk. Tot dit doel
vraagt de Stichting de steun der Nederlandse katholieken.
Het secretariaat der Dionysiusstichting is gevestigd te Beverwijk.
Tiet was in de 11e eeuw, toen de le-
vensgewoonten van de Franse
geestelijkheid zeer slap en weelderig
waren, dat een zevental pelgrims on
der leiding van St. Bruno zich ver
voegde bij de bisschop van Grenoble
in het gebergte van Dauphiné. De pel
grims stelden de kerkvorst voor een
klooster te stichten. Zij boden aan in 'n
strenge monastieke tucht mede te ar
beiden aan de gezondmaking van de
geestelijke stand in hun vaderland.
De bisschop, die dit bezoek reeds in
een droombeeld had gezien, leidde St.
Bruno en zijn gezellen naar de plaats
Chartreuse. Men schreef toen het jaar
1084.
Bijgestaan door hulpvaardige berg
bewoners bouwden de vrome mannen
in dit oord van nauwelijks toeganke
lijke bergmassieven en wouden een
armzalig kerkje en enige hutten. Dit
was het wondere begin van een der
merkwaardigste monniksorden van
Europa, de Orde der Kartuizers.
VESTIGING
'u door middel van de pers en van
folders der Stichting meer en meer
de aandacht wordt gevraagd voor de
N
terugkeer der Kartuizer-monniken op
Nederlandse bodem, nu in de voor
naamste steden des lands, o.a. Eindho
ven, Tilburg en 's Hertogenbosch, tot
dat doel werkcomité's zijn opgericht,
gaan onze gedachten uit naar de histo
rie van de eerste Kartuize, welke
in de middeleeuwen hier te lande is
gesticht, de Kartuize van Geertruiden
berg.
Dit huis werd in de Orde doorgaans
genoemd: „Domus prope Montem
Sancte Gertrudis" (Huis dicht bij St.
Geertruidenberg) of wel „Domus Hol-
landlae" (Huis van Holland).
De stichtingsbrief is gedagtekend 6
Februari 1336.
De machtige en rijke camerlinc van
Graaf Willem H, Willem van Duiven
voorde, heer van Oosterhout (t 1353),
stelde, behalve een jaarlijkse rente van
200 pond, een aantal woningen en on
derscheidene stukken land beschik
baar voor de vestiging van een Kar
tuizerconvent.
Hp was de man, die de stad G'berg
van muren en andere versterkingen
deed voorzien en er een kasteel deed
bonwen. In 1341 wat 't klooster gro
tendeels voltooid. Dom Symon was de
eerste prior van het Hollandse Huis.
De monniken en broeders waren
waarschijnlük allen afkomstig uit Bel
gische conventen.
Zoals in de andere munsters der Or
de, hielden de conventualen zich bezig
met gebed en meditatie, met lezing en
arbeid. In de loop der jaren kwamen
uit het convent te G'berg hoogst ver
dienstelijke schrijvers naar voren. Ver
maardheid verwierven Hendrik van
Coesfeld (11410) en Willem Byban van
Thielt, welke laatste in 1521 overging
naar de Grande Chartreuse in Dau
phiné, als gevolg van zijn uitverkie
zing tot Generaal der Orde.
BEZITTINGEN DER KARTUIZE
Tn het rijksarchief te 's Hertogenbosch
bevinden zich twee kaarten, de ene
vertoont de situatie van de Kartuize
en haar omgeving, zomede het beloop
van de vaart naar het Broek. De an
dere bevat een tekening der klooster
kerk en de bijgebouwen in 1561. Ten
N.W. van de Kartuize lag, buiten
dijks, de aan de monniken toebeho
rende hoeve 't Sandoel. Een vaart en
een kanaal vormden de waterwegen,
waarlangs de Kartuizers de turf aan
voerden uit hun moerterreinen; zij ga
ven ook toegang tot de visrijke plas
sen in de omgeving. (Kartuizers eten
nimmer vlees!)
Als gevolg van het Westerse Schis
ma, de keuze van de tegenpaus Cle
mens VH, die te Avignon zetelde, ont
stond er ook een scheuring in de Kar
tuizerorde. Deze duurde van 1380 tot
1410. Het convent van G'berg heeft
zich, na een tweejarige neutrale hou
ding, geschaard aan de zijde van de
Paus van Rome, Urbanus VI.
"pvenals de 19 andere Kartuizer-mun-
sters, welke in de middeleeuwen
hier te lande hebben gebloeid, heeft
ook het Hollandse Huis in de 14e en
15e eeuw zijn periode van in- en uit
wendige grootheid beleefd. In deze
tijden genoten de monniken steeds de
bescherming van de Bourgondische
vorsten en de Hollandse graven. Nog
in het midden der 16e eeuw (plm. 1562)
was het convent van G'berg in staat
een nieuwe kloosterkerk te bouwen;
bij deze gelegenheid schonk de stad
Amsterdam een gebrandschilderd glas
raam voor het Godshuis.
RAMPSPOED EN VERVAL
TJet jaar 1421 heeft voor het munster
te G'berg evenwel ontzaglijke
rampspoed gebracht. De St. Elisa-
bethsvloed verzwolg de bezittingen
van het klooster in de Groote Zuid-
Holl. waard, in de Langstraat en el
ders. De gebouwen werden zwaar ge
teisterd; van het oud archief en de
boekerij ging veel verloren; het over
blijvende leed grote schade.
Met de jaren 1572 en 1573 brak de
tüd aan van neergang en verval. Of
schoon de monniken voorzagen, dat
stad en omgeving door de geuzen
werden bedreigd, hebben zij toch
overhaast en met achterlating van
hun have. de vlucht moeten nemen
naar een refugiehuis binnen de mu
ren. Een kroniek vermeldt o.m. dat de
geuzen „tcloester seer jemerlyck heb
ben vernielt."
In 1573 is de stad door de Spaanse
troepen genomen. Ofschoon reeds in
1572 de gebouwen door brand waren
geteisterd, weken de monniken eerst
in 1576 uit naar Breda. Een jaar te
voren deed de Prins van Oranje van
de materialen der kartuize het Prin
senhof bouwen in de Koestraat. Vol-
De H. Bruno, naar een schilderü
van Rubens.
gens mijn bronnen liggen nabij de
plaats, waar het klooster oudtijds heeft
gestaan, nog een tweetal grafstenen.
De ene dient als stoep bij een boer
derijtje; hij dekte eens de stoffelijke
resten van Jannijke van Mwlwijck
en nog een onbekende. Een nog aan
wezig beeld van St. Bruno is geen
overblijfsel der Kartuize, het behoor
de eens aan de eigenaar van een bui
tenhuis „Chartoise", dat daar in latere
tijd gelegen heeft. Een steen met het
opschrift „Chartoise" en een schilderij
van het buitenhuis worden dor de
oud-burgemeester van Raamsdonk, mr
Heere, bewaard.
Het werkcomité 's Hertogenbosch
zal het op prijs stellen in een volgend
artikel opnieuw de belangstelling te
mogen vragen voor het vraagstuk van
de terugkeer der Kartuizers in Ne
derland, speciaal van de katholieken
der Baronie en ommelanden.
H. J. A. M. DONKERS
PR is de laatste tijd ook in onze
gewesten weer belangstelling ge
wekt voor de Rotary. Zelfs die naaan
men er op gezochte wijze in verband
gebracht.
Geen wonder, dat uit onze lezers
kring enkele vragen rezen over dleze
organisatie, haar betekenis en die
houding, welke katholieke", er tegen
over moet -i aannemen.
Nu is dat laatste heel eenvoudig te
beantwoorden. Hier in Nederland
geldt sinds 1930 een verbod voor ka
tholieken om lid van een Rotaryclub
te zijn. Zulk een verbod bestaat ook
m Spanje en voor heel de wereld
geldt, dat priesters er geen lid van
mogen zijn.
We begrijpen intussen, dlat de
nieuwsgierige lezers wel iets willen
weten van de motivering van at
verbod en "daarom is. het nodig, óat
we eerst in het kort iets over de or
ganisatie -eggen.
TAUIM veertig jaar geleden was er
een advocaat in Chicago, die bui
ten de tijd, dat hij zijn zaken deed,
ook wel eens vertrouwelijker kennis
wilde maken met die personen uit
zijn beroepswereld. Hij wilde ze !s
mens leren kennen, i. et hen de maat
schappelijke problemen van de dag
bespreken. Vandaar dat hij een club
je van zijn zakenkennissen uitnodig
die, om eens in de week gezamenlijk
te lunchen. Eerst om de beurt bij de
clubleden op kantoor, later in een
restaurant. Dat „om de beurt" heet
in het Engels „in rotation" en daar
uit is de naam Rotary ontstaan. Ge
leidelijk aain won dlit denkbeeld ook
in andere plaatsen, in amdlere landen,
en in aindere werelddelen veld. Men
kwam ook tot een geestelijk platform
voor dleze besprekingen: het düerst-
ideaal. Dat hield in liet aankweken
van behoorlijke methodes in het za.
.kenleven, het eigen werk zien als een
dienst aan de gemeenschap, het be
vorderen van internationale verstand
houding, verdraagzaamheid en vrede.
Politiek en godsdienst wilde men
zorgvuldig buiten de besprekingen
houden. Men wil mensen van ver
schillende levensbeschouwing en uit
verschillende levenekring geregeld
samenbrengen in betrekkelijk kleine
gesloten clubs, die echter wel onder
ling contact met elkaar houden.
Dat besloten karakter heeft wel
eens de gedachte doen rijzen, dat hier
sprake was vain een nieuwe vertak
king van de Vrijmetselarij. Zulks is
echter niet juist.
vyiE van het vorenstaande kenmis
neemt, zal zeker overtuigd zijn
van de goede bedoeling, welke bij
dit alles voorgezeten heeft, doch hij
zal tevens de zwakke stee ontdekken:
de poging tot het aankweken van 'n
hogere zakenmoraal buiten de gods
dienst om.
Het bisschoppelijk verbod van 12
Juli 1930 zegt dan ook:
„Het is onze uitdrukkelijke wens,
dat onze onderhorige kathoEeken zich
verenigen in katholieke organisaties.
Deze moeten zijn, niet slechts ver
enigingen van katholieken, maar in
derdaad katholieke verenigingen,
waarin de katholieke beginselen tot
hun volle recht komen. Wat ook het
naaste doel dier vereniging zij, het
voornaamste en hoogste doel zowel
van de vereniging als van de enkele
mens is de di< .ist van God. De Rota
ry is een'neutrale vereniging met 'n
economi- en sociaal karakter, die
de maatschappij wenst te verbeteren
en de leden wenst op te w eden tot
eerlijke, onbaatzuchtige mensen. Het
nastreven van dat doel is zeker prij
zenswaardig, maar zij wil het berei
ken door de beoefening van ethische
beginselen, welke losgemaakt zijn van
iedere Godsdienst. En om deze reden
behoort de Rotary tot die verenigin
gen, waarvan de katholieken zich
moeten afzijdig houden. Daarom ach
ten wij het onze plicht uitdrukkelijk
te verklaren, dat de toetreding tot de
Rotary voor de katholiek niet ge
oorloofd is"....
Deze motivering behoeft geen ver-
diere toelichting. We kunnen alle res
pect hebben voor hen, diie de wereld
willen verbeteren door het bevorde
ren van louter humanitaire idea
len. De katholiek stelt zich echter op
een hechter platform.
(Slot op pag. 2)
JJIT MADIOEN wordt gemeld, dat
de zich in het. Lawoegebergte be
vindende communistische troepen die
pogen naar het Noorden en 't Westen
uit te breken, ongeveer vijftienhon
derd man sterk zün. Daarbij bevindt
zich de groep van Sjarifoeddin. dia
over 500 karabijnen, 15 lichte mitrail
leurs. 5 zware mitrailleurs en 30 sten-
guns beschikt. Volgens republikeinse
berichten is hun munitie- en levens-
middelenvoorraad gering.
