Defensieraad voor West-Europ
Krachtige wind uit het Noord-Westen
Rijk*
provincies gaan de
arme helper
Totalisatorwet ging erdoor
Industri
alisatie
Overeenstemming
inzake
^nelux-haveL,
IN 'T KORT
In België dalen de
prijzen
ore. INDUSTRIALISATIE is al
"Tl
VIERDE JAARGANG
No. 1192
VRIJDAG I OCTOBER 1943
Verenigde Staten steunen met
500 millioen dollars
Doodstraf geëist
tegen Poos en
Slagter
DistributienieuWs
Dikhuiden
Weinig wind
De aanvoerders
Bijdragen naar oppervlakte en inwonertal
Alleen suiker wordt
duurder
25 nieuwe textiel
punten geldig
Aan onze Abonnés
„Persoonlijk noch maatschappelijk kwaad
Pensioenbijslag
aangenomen
„Daar snijd ik mijn
brood mee
Ruimer vervoer naar
Duitsland
Met de Batavianaar de Doggersbank
Over meeuwen en
mallemokken
t
Hf
Uitgave N. V. Uitgeversmij. Neerlandia Redactieraad
A. F. J. AernoudtsC. J. van Hooteghem A. E. Langenhorst
Mr. Dr. A. J. J. M. Mes; Mr. H. B. B. de Rechter. Verschijnt elke
werkdag. Abonnementsprijs bij vooruitbetaling: 3.90 per kwartaal;
per post 4.75, per week (uitsluitend bij niet-postbestelling) 0.30.
Losse exemplaren 6 cent. Postrekening 278841. Prijzen
voor buitenlandse abonnementen worden op aanvraag verstrekt.
Vooi God, Koningin en Vaderland
Bureau voor Zeeuwsch Vlaanderen Hulst, Dubbele Poort 7, tele
foon 102 (Bijbureau: Oostburg, Nieuwstraat 22, teléfoon 35) Bu
reau voor de Zeeuwse Eilanden: Goes, Westsingel 75. telefoon
2236. Hoofdredacteur: J J H. A. Bruna. Advertentieprijs (uit
sluitend voor de Zeeuwse oplage)- 0.10 per m/m; voor Re
clames 'Ingezonden Mededelingen) 0.25 per m/m. (Voor de
gehele oplage resp f 0.25 en 0.60). Incasso wordt berekend.
p\E MEEST betrouwbare kringen in Washington nemen aan,
dat Amerika na de Presidentsverkiezingen bij de eerstvol
gende zitting van het Congres in Januari 1949 het volgende
gewichtige besluit zal gaan nemen: aan West-Europa militaire
hulp aan te bieden tot een bedrag van 500 millioen dollars voor
het eerste belastingjaar, dat aanvangt met Juli 1949.
De laatste stoot om dit voornemen vaster vormen te doen krij
gen is gelegen in de oprichting van de Permanente Defensie
raad voor de vijf Westerse landen, waarvan generaal Montgo
mery de voorzitter is geworden-
Inmiddels werd bekend, dat de Franse generaal Juin opper
bevelhebber van de verenigde Landmacht zal zijn, dat generaal
Lord Tedder (commandant van de R.A.F.) het bevel over de
Luchtmacht zal voeren en dat admiraal Lord Cunningham de
gezamenlijke vloot zal commanderen.
MONTGOMERY.
TAE PROCUREUR-FISCAAL, mr. de
Gruyter, eiste gisteren na een uit
voerig requisitoir tegen de S.D.-agen
ten Poos en Slagter als vergelding
voor door hen bedreven talrijke lands
verraderlijke daden tijdens de bezet
ting de doodstraf. Hij legde in zijn
betoog de nadruk op het motief van
de verdachten: door hun daden wil
den zij zo snel mogelijk promotie ma-
jken. De dodenlijst, waarbij verdach-
Iten betrokken zijn, telt meer dan 200
namen.
De uitspraak is bepaald op Donder
dag 14 October a.s.
PACT TUSSEN V. S. EN CANADA
OP KOMST.
TN VERBAND hiermee is het goed
op te merken, dat daadwerkelijke
militaire hulp van Amerika aan W.-
Europa nu niet bepaald zonder meer
uit de lucht is komen vallen.
In Maart jl. richtte immers presi
dent Truman een speciale boodschap
tot het Congres, waarin hij zeide:
„Het besluit van de vrije volken
van Europa om zichzelf te helpen be
hoort te worden ondersteund door 'n
even standvastig besluit onzerzijds,
om hen daarin bij te staan".
Naast dit alles is het oog van de
politieke wereld gevestigd op andere
..plannen", nl. van Canada en de V.S.
lyTENTA, Toni, Rani en Punchi
heten de vier dikhuiden van
circus Mikkenie en zij wandelden
als een levende rubbertankcolon-
ne gisteren door de straten van
onze hoofdstad, alsof ze even wei
nig ruimte in beslag namen als 'n
paar straathondjes.
Ze hadden 36 uur aan één stuk
in een afgesloten wagon doorge
bracht, en toen ze dan eindelijk
weer frisse lucht roken, hadden
ze behoefte aan iets hartigs. Hun
grote slurf ontdekte al op grote
afstand een haring- en zuurkraam,
wat was gemakkelijker dan te
blijven staan, onwrikbaar als rots
blokken, totdat de oppassers een
paar handen-vol zeebanket door
hun uitgedroogde kelen hadden
laten glijden (van de olifanten
dan!). Een paar uitjes toe en ze
wandelden verder
TAE „TABINTA" vertrekt Zaterdag
middag naar Zuid-Afrika met 750
passagiers aan boord, meest e
gr anten.
TAE VEILIGHEIDSRAAD komt Maan
dagmiddag om drie uur bijeen,
voor het behandelen van de Berlijn-
se Kwestie.
ATEVR. THEODORE ROOSEVELT,
de 87-jarige weduwe van de vroe
gere president van de V. S. is te Oys
ter Bay in de staat New-York over
leden.
TT OELHUISHARING wordt met in
gang van 1 October 9 cent per
stuk, schoongemaakt 11 cent.
ttET STANDBEELD van de Friese
schrijver Waling Dijkstra te Leeu
warden is gisterennacht met blauwe
verf besmeerd. Aan de achterkant
van het beeld stond geschreven: „Weg
met de Friesland-vrij-roepers".
TAE TWINTIGDUIZEND viel op num
mer 17673 van de Staatsloterij.
TAE BURGERLIJKE STAND krijgt
voor de Benelux, Frankrijk en
Zwitserland een internationaal bu
reau, dat in Amsterdam gevestigd
wordt. B
JfRIEDMAN YELLIN, leider van de
groep Stern, is aangehouden. Hij
bleek in het bezit van valse militaire
papieren.
J)E LUCHTBRUG kost West-Duits-
land 50 millioen Marken per
maand. De rest (alles wat geïmpor
teerd wordt) zullen Engeland en Ame
rika betalen. Dagelijkse aanvoer:
390.000 dollar aan goederen.
om zich binnen afzienbare tijd hecht
aaneen te sluiten met als ovci-Koepe-
lend orgaan: de Noord-Atlantische De
fensieraad. Dit houdt in, dat er in de
ze richting een verdrag tussen beide
mogendheden in voorbereiding zou
zijn. Maar dit houdt tevens in, dat de
steun van de V.S. zich vrij zeker ook
zou gaan uitbreiden: Canada kan in
dat geval de West-Europese Vijf niet
in de steek laten.
Evenzeer belangrijk in het kader
van deze korte beschouwing is het
volgende: algemeen wordt het door
Amerika als plicht gevoeld het z.g.
Herstelprogramma niet tot economi
scbe steun te blijven beperken. Dit
kwam reeds eerder tot uitdrukking
in wat senator Vandenbergh in een
resolutie aan de Senaat nog niet zo
lang geleden voorlegde.
BERLIJN GEEN TWEEDE
MUNCHEN.
TTOSTTARIEVEN, die op een halve
cent eindigen, zullen per 1 Octo
ber a.s. door de P.T.T. naar beneden
tot hele centen worden afgerond.
TAE WEGENBOUW zal voor het jaar
1949 in omvang van werken t
schijnlijk sterk worden beperkt.
VEN PROFESSOR van 25 jaar oud
is een unicum: dr. Fr. van der Blij
te Leiden op 13 Mei 1923 geboren, is
tot hoogleraar in de algemene weten
schappen aan de T. H. S. te Delft be
noemd.
TRYGVE LIE heeft een plan bekend
gemaakt betreffende een politie
macht van de V N. ter sterkte van
man "-1
met 300
over 4
J"}- Het is een niet-militair corps
1 Permanente leden, beschikt
Pantserwagens, 36 jeeps en 20
mnKirO '"'"wiwdKens.
radio-eenheden.
vanavondfrWachtinB:' geIdig tut
Plaah,'rdur'^ke bewolking met
«WSr ochtf™'n>ist, doch ove-
Va'i het °.og weer- In het Zuiden
geveer rieTPi'L w®ini£ wind. On-
gisteren. temperatuur als
N^oSL.*0?. ?ndcr Ï8-18 uur.
2"n 6 uur 8MaaSUr'
op 5.51
iror
TfN NU wat West-Europa zelf be-
treft. Het wil ons voorkomen, dat
c beslissing tot het instellen van de
Defensieraad juist op tijd werd geno
men en uitgevoerd. Herrijzend Euro
pa, dat het vertrouwen won van de
V. S. in economisch opzicht en dat
(het heeft geen enkele zin daar doek
jes om te winden) bewees, dat zelfs
Amerika een steunverlening aan dat
Europa uit welbegrepen eigenbelang,
tijdig waar moest maken, heeft nu
ook krachtig getoond, dat het ernst
is met de plannen tot zelfverdediging
in militair opzicht.
De redevoeringen van Bevin, Schu-
man en Spaak in de Assemblée heb
ben hierdoor een karaktervastheid
verkregen, welke het woord alleen
nimmer bereiken kan. Rusland be
hoeft er nu in geen enkel opzicht meer
aan te twijfelen, dat West-Europa zich
niet zonder meer zal laten overrom
pelen en dat het Berlijn van heden
geen München van gisteren mag wor
den!
TAE MANNEN, die de gezamen-
lijke strijdmacht van de West
Europese Vijf zullen commanderen
onder leiding van Veldmaarschalk
Montgomery en verantwoordelijk
aan hem, zijn:
LANDMACHT: Generaal Al-
phonse Juin, de commandant over
de Franse legers in Noord-Afrika
59 jaar oud, oud-gevangene in een
Duits kamp en opvolger van ge
neraal Weygand.
LUCHTMACHT: Lord Tedder,
Maarschalk van de R.A.F.58 jaar
oud en naaste medewerker van
generaal Eisenhower van 1943 tot
1945.
TER ZEE: Lord Cunningham,
Admiraal van de Britse vloot en
Stafchef tot 1946. 65 jaar oud en
organisator van de landing in N.
Afrika in 1943.
Deze mannen met hun staven
zullen reeds volgende week de dé
tails gaan uitwerken, die noodza
kelijk zijn om een groots opgezet
plan als de Defensieraad te doen
slagen. Washington heeft geseind:
we hebben in hen ons volle ver
trouwen.
TAE TWEEDE KAMER nam gisteren ,ting. 2. Vennootschapsbelasting. 3 Ver
het wetsontwerp aan tot herzie-™rtofor,cV>ol-,e,+;"rt
ning van de regeling der provinciale
finantiën. Deze herziening houdt in:
Aan de provincies wordt jaarlijks
zeven tiende percent uitgekeerd van
de opbrengst van: 1. Inkomstenbelas-
TAE NIEUWE PRIJZEN van enkele
levensmiddelen in België zijn be
kend gemaakt: arachide-olie, (tot nu
toe fr. 52.50 per L.) wordt fr 33 per
L., de margarine wordt verlaagd van
fr. 30 tot fr. 25 per kg. De reuzel zal
voortaan fr. 45 kosten, terwijl de prijs
van ingevoerde reuzel op fr. 35 is
vastgesteld.
Verwacht wordt verder dat de prijs
voor veevoeder een verlaging over
de gehele lijn van 25 procent zal on
dergaan.
Tegenover deze prijsverlagingen zal
waarschijnlijk een verhoging van de
suikerprijs staan van fr. 10 tot fr. 15
per kg. De regering heeft inzake deze
stijging echter nog geen beslissing
genomen, omdat de socialistische vak
bond zich hiertegen sterk verzet.
Wat het brood betreft staat het thans
vast dat de distributie hiervan per 1
November zal worden opgeheven.
Verwacht wordt dat de broodprijs dan
als gevolg van de concurrentie nog
iets zal dalen.
mogensbelasting van natuurlijke per
sonen. 4 Commissarissenbelasting. 5.
Invoerrechten. 6 Statistiekrecht. 7 Ac
cijnzen. 8 Belasting op gouden en zil
veren werken. 9 Omzetbelasting. 10.
Zegelrechten. 11. Registratierechten.
12 Successierechten.
De verdeling van deze gelden ge
schiedt naar de volgende schaal: 1.
voor een derde gedeelte naar even
redigheid van de oppervlakte der pro
vincies (voor Zeeland wordt de op
pervlakte der rivieren en rivierarmen
meegerekend). 2 Voor een derde ge
deelte naar evenredigheid van het
aantal inwoners der provincies en 3.
voor een derde gedeelte in elf gelijke
delen.
De Minister van Binnenlandse Za
ken is van oordeel, dat de provincies
een hechte finantiële basis moeten
hebben en hij meende nog eens te
moeten opmerken, dat de grondge-1
dachte van het ontwerp is, dat de
welvarende streken de minder welva
rende te hulp moeten komen. De Mi
nister zal nooit aandringen op het
achterwege laten van reserveringen,
noch op verlagingen der belasting.
Als de provincies zich op een na
tionaal standpunt stellen, valt er z.i.
nog veel te bereiken.
TJET Centraal Distributiekantoor
deelt mede: Weer zijn 25 punten
var» de textielkaart VA 804 geldig
verklaard.
Met ingang van 1 October 1948
worden geldig de bonnen, gemerkt:
„Textiel N vijf punten", „Textiel Re
serve N" ter waarde van 10 punten.
„Textiel N één punt" en „Textiel P
cén punt".
De bonnen gemerkt: „P vijf pun-
en" en „Reserve P" zijn derhalve
voorlopig niet aangewezen voor de
aankoop van textielgoederen.
De bonnen „L vijf punten", M vijl
punten", „Reserve L" en „Reserve
M" zullen niet worden aangewezen,
en kunnen dus worden vernietigd.
Extra kolen voor grote
gezinnen
-VOALS reeds aangekondigd zullen
grote gezinnen, evenals vorig jaar
een extra-rantsoen van twee eenhe
den vaste brandstoffen ontvangen.
Het CDK déelt mede. dat voor dit
extra rantsoen in aanmerking komen
gezinnen, welke op 1 October a.s. uit
acht of meer personen bestaan (in
wonend personeel en gezinsleden, die,
op het tijdstip van uitreiking in ge
meenschappelijke verzorging zijr. in
begrepen).
Belanghebbenden moeten zich tui
sen 4 en 23 October op plaatselijk
nader te bepalen dagen tot de Dis
tributiediensten wenden onder over
legging van alle stamkaarten. I
De enorme stijging der prijzen
van de grondstoffen voor de
papierindustrie, welke moeten
worden geïmporteerd, heeft
noodzakelijkerwijze een grote
stijging van de prijzen van
het courantenpapier ten ge
volge gehad. In verband hier
mede en mede in verband
met andere kostprijsverhogen-
de factoren zullen de prijzen
der dagbladen in Nederland
met ingang van de lste October
a.s. met goedkeuring van het
Directoraat-Generaal van de
Prijzen worden verhogd.
Met ingang van gemelde da
tum zal de prijs van dit blei
zijn:
30 cent per week of
f 3.90 per kwartaal.
(Franco per post 4.75).
Excl. incasso voor kwartaal
abonnementen.
De Directie.
Scheerzeepbon ongeldig
TAE bonnen „Reserve E tabak" der
tabakskaart QA 808, welke recht
geven op een rantsoen scheerzeep
zijn na 9 October a s. niet meer gel
dig.
7^"U 37 JAAR GELEDEN werd de totalisatoï afgeschaft. Dat de rensport nog
steeds is blijven bestaan, was voor ieden van de A. R. en de C. H. partij
gisteren in de Tweede Kamer een argument om zich te keren tegen het ont-
werp-totalisatorwet.
veel geschreven. Doch het vraag
stuk blijft zo actueel en bezit zovele
aspecten, dat we ook aan onder
staande beschouwing een plaats wil
len verlenen.
jyjET ver over de 100.000 nieuwe
mensen neemt de Nederlandse be
volking jaarlijks netto toe en een
80.000 jonge mannen en vrouwen be
reiken jaarlijks de leeftijd van 20
jaar. Dat wil zeggen: zij treden de
productieve leeftijd binnen en zoeken
een bestaan. Waar dat bestaan te
vinden? In handel en verkeerswezen
werkt reeds een 23% van de bevolking
en in vergelijking met het buitenland
is dat zeer veel. Onze winkelstand is
meer da.n bezet en een verdere uitbrei
ding waarschijnlijk noch mogelijk
noch gewenst. Met het boerenbedrijf
ls het al niet veel beter gesteld. Bijna
éen vijfde van de werkzame bevolking
vindt daarin haar brood en ons be
perkt grondgeDied maakt het onmoge
lijk, dit aantal verder te doen stijgen.
Door ontginningen is nog wel meer
grond te krijgen, doch uiteindelijk
niet meer dan de huidige oppervlakte
van Brabant, waarvan dan nog moet
worden afgetrokken de jaarlijks voor
stads- en wegenbouw benodigde gron
den. Tengevolge van deze en nog an
dere factoren zal het dan ook de in
dustrie moeten zijn, die ons bevol
kingsoverschot het grootste van
West-Europa! opvangt. Daarvoor in
aanmerking' komen in hoofdzaak de
verzorgings- en veredelingsindustrieën.
Deze toenemende industralisatie zal
grote problemen met zich brengen, in
dit artikel interesseert ons vooral het
probleem der vestigingsplaats.
NIET MET GROOTVADERS'
OGEN.
TJET ONTWERP Pensioenbijslag (25
percent tot een maximum van
f 500.is gisteren z.h.st. door de
Tweede Kamer aangenomen, nadat
eerste een motie Van Sleen erdoor
was gegaan, waarin de Regering wordt
uitgenodigd de pensioenen nader te
bezien, wijl de Kamer de toeslag van
25 percent te laag acht. Alleer. de
communisten stemden tegen.
TAAT ER bij de rennen onoirbarc
handelingen op het gebied van
wedden gebeuren, moet volgens hen
door de overheid op een andere wijze
bestreden (kunnen) worden. De heer
F?heps (Arb.) wil liever dan alle
wedrennen maar afschaffen en heeft
1 gen gereglementeerde gokkerij mo
i -•el-sociale bezwaren.
De heer Bachg (KVP) meent echter
dat men de rennen niet met de ogen
van „onze grootvaders" moet bezien
en vindt het voor de Regering geen
s hande, 'vanneer ze terugkomt op
een verbod van 37 jaar geleden. Hü
lacht de totalisator noch een persoon-
hik, noch een maatschappelijk kwaad.
Hier gaan dan de dikhuiden, nadat zU het Amsterdamse haringkraampje
van een partij zeebanket verlosten (zie „In 't kort").
l'ENGKOE SAIBOEN, sultan van
Asah en Veiligheidsdirecteur
van Negarah Soematera Timoer
(we zijn blij dat alles zonder fou
ten uit de schrijfmachine te heb
ber gewrongen', is gast geweest
bii de Kroningsfeesten.
Maar hij heeft ook nog een paar
andere aspecten van de Neder
landse samenleving aanschouwd:
fabrieken, de haringvisserij en de
Amsterdamse straatjeugd. Over
dit laatste willen we het dan even
hebben
In zijn kleurige adat-costuum
gehuld en gezeten in een pracht-
slee moest hii in Amsterdam voor
een overweg stoppen. „Mag-ik-
effies-kaike?" en prompt kwam er
een wilde haardos, toebehorend
aan een vertegenwoordiger van de
Amsterdamse jeugd door het por
tierraampje. De glundere ogen in
dat hoofd ontdekten de gouden
kris van de sultan:
„Wat - is - dat - four - un- - messie
meheer?" de sultan grinnekte:
„Daar snijd ik mijn brood mee".
Hierop is vermoedelijk binnen ln
dat jongenshoofd een nieuw
sprookje geboren, dat in lengte
van dagen naast dat van de Gou
den Koets zal blijven voortleven.
Tengkoe Saiboen. de sultan van
Asah, heeft met dit grapje mis
schien iets heel belangrijks ge
daan voor de toekomstige bloei
van de Unie
Minister Mansholt sluit zich bij dit
iaatA? betoog aan, al heeft hij res-
peclFvoor de mening van de princi
piële tegenstanders. Het betreft hier,
zo zegt hij, een hazardspel, dat in goe
de banen moet worden geleid, zoals dit
reeds gebeurde met de Staatsloterij.
TWEE AMENDEMENTEN.
IAE minister van Justitie, de heer
Wijers. zet uiteen, hoe moeilijk het
voor de recherche is tegen bookma
kers op te treden. Hij verklaart, dat
het het standpunt van de Regering 15,
dat het spelen tot het uiterste be
perkt moet blijven. Er worden twee
amendementen aangenomen: 1. het
aantal wedstrijden moet men in de
hand houden (Vondeling) en 2. de on
dernemer van de totalisator heeft de
verplichting ongeoorloofd wedden te
gen te (doen) gaan (Bachg). Daarna
wordt het wetsontwerp goedgekeurd
met 45 tegen 25 stemmen. (Tegen AR.
CH, SG. 7 leden van de P. v. d. A. en
Kortenhorst (KVP).
yAN GEZAGHEBBENDE zijde in
officiële Amerikaanse kringen
wordt vernomen dat tussen 't gemeen
schappelijke Export-lmport-bureau,
voor' de Brits-Amerikaanse zone van
Duitsland enerzijds en Nederland en
België anderzijds overeenstemming
bereikt is inzake grote gebruik van de
havens van Rotterdam en Antwerpen
voor de scheepvaart op Duitsland.
De tenuitvoerlegging van de over
eenkomst wordt thans bestudeerd,
door de afdeling burgerlijke zaken
van het Amerikaanse leger en de
E. C. A.
niet zo groot. Een mand of vijftig
per trek. Dat lijkt niet zo weinig,
van een behoorlijk zootje, wanneer
maar de trawlervisser spreekt pas
hij honderd manden het ruim in
kan dragen. En wanneer we zeggen,
dat de haring minder mooi is, dan
bedoelen we, dat er een massa an
der zeegedierte tussen zit. Op de
lyfatroos Dirk, die blijkbaar een
voorliefde heeft voor natuurlij
ke historie, kan niet nalaten alles
wat geen haring is bij poten of
staart te pakken en aandachtig te
bestuderen. Als hij er het zijne van
weet, smijt hij de beesten over de
reling. Ook een massa haringen, die
de maat niet hebben gaan over
van hun gezicht vrij. Een paar ste- naar je zin, dan brul je er gewoonweg
vige rubberlaarzen completeren het overheen en de ander houdt zijn
slecht-weertenue. mond wel. Wie krachtige taal uit een
De boot slingert op de deining als luidspreker wil horen, moet in een
TARIE DAGEN hebben we nu de een jolige luchtschommel en afwisse- schippershut gaan zitten, wanneer de
trawlvisserij gadegeslagen En 'end aan bakboord en stuurboord wind het vissen bemoeilijkt. Zoals op
heeft er Woensdag al een stijf krullen de golven zich over de reling, het ogenblik.
briesje gestaan Donderdag is het Het water spoelt van links naar „Pestbries", zegt de kapitein van de
weer erger De vorige avond is er rechts en een paar dode haringen „Alan Water", wiens boot in de wan.
een waarschuwing doorgekomen laten zich sullig meedrijven. deling de „Allemaal Water" heet. En
voor harde Noord Westelijke wind Als het net overboord is en de ma- zijn collega van de „Haarlem" infor-
en als het zover is fronsen de chines beginnen te stampen, komt de meert, of hij bij een dergelijke ke-
vissers op cn om de Doggersbank --Batavia" iets vaster op de golven te lera-zee zijn netten nog denkt uit te
hun wenkbrauwen. liggen. Maar dit betekent niet, dat we zetten.
nonchalant op de brug kunnen gaan
kreelvangst hoeft niet meer staan. De wind ranselt het water te-
heeft order gegeven, op R" g8n -de- ,ruite.n .e.n f1 k!inkt het Sek:
Een paar Duitsers hebben pech ge
had. „Alles abgeriszen" vertellen ze
elkaar. En dat is niet zo mooi. Want
een trawlnet kost meer dan een paar
stuivers
Ook de „Batavia" echter zal zijn tol
zij het dan een kleinere moeten
betalen. Als het net binnen boord
komt, blijkt er een enorm scheepsan-
ker in te zitten. Een brok geroest
wellicht tientallen jaren
uuucui van de haringvijver
„w, „tuut ui ue meer als vroeger, toen iedare vissers heeft gelegen.
flank, die je van de ene zijde der boot een geïsoleerd eiland was en Een pokkenwind en dan krijg je dat
stuurhut naar de andere slingert. vaak een gevaarlijk eilandInte- pok nog.. zegj Arie. de lichtmatroos
Eerst nu kunnen we ons eigenlijk gendeel. terwijl hij met een blik vol haat naar
goed een indruk vormen van wat Bijna elke logger of trawler heeft, het anker staart. Het heeft een gat
het is trawlervisser te zijn. Want al naast rfie vele andere moderne appa- getrokken in het achternet. maai al-
schijnt de zon allervriendelijkst, de raten, een zender aan boord en wil les bij elkaar val het toch nog al mee
in hun de ene schipper zich met de andere De matrozen hebben verstand var
-k te ko- verstaan, dan roept hij hem eenvou- ------
men. Zu hebben hun a;-
gedacht te worden. J
1, op te stomen we hebben beide handen nodig om
naar een plaats meer Noordelijk, op de been te blijven. Pieter Wijker,
waar hij 'n harinkje denkt te kunnen die bij de radio zit. leunt zo ver mo-
verschalken. Maar al laat deze vis gelijk achterover om het evenwicht
zich gemakkelijker binnenhalen, het te bewaren,
zal niettemin oppassen worden. Want
boven de „Dogger" lopen de TAuitse en Nederlandse stemmen ma
j zeeën op elkaar en wanneer ken de schippershut tot 'n plaats
I je deukt, dat de boot met de van onrust. Want geregeld houden de metaal, dat
boeg in de wind steekt, krijg vissers voeling met elkaar, 't Is niet op de bodem
je onverwachts een stoot in de
SB... ic zuCJJb HIJ
Zij hebben hun oliejassen tot dig op Dat oproepen is vaak roepen
e kin dicht geknoopt en de zuid in de meest letterlijke zin van het
westers laten maar een klein stukj® voord Spreekt iemand wat te lan^
matrozen hebben verstand
netten boeten en een half uur late:
kan het net weer worden nagezet.
De baring, die wordt bf*men<>;e
haald, is minder mooi de vangs'
men iieoucn gaan over-
eerste plaats een paar kabeljauwen boord. Sommige blijven op hun rug
Die zijn voor Gerrit in de keuken aan de oppervlakte liggen, andere
Maar ook zeekrabben, een speer- trachten met de macht der wanhoop
haai en een ondier, dat door de b' naar de diepte te komen, waar ze
manning als een Augustinus beti veilig zijn voor de meeuwen, die bij
teld wordt. tientallen om de „Batavia" zwer
men.
Ie hebt meeuwen en mallemokken.
3n als leek ken je die vogels niet
lit elkaar. Door hun handelwijze ver
aden ze echter hun identiteit.
Meeuwen gunnen elkaar een hartig
hapje. Zij zijn verstandig. Malie-
nokken daarentegen zijn zo dom als
de haring, die zij naar ibinnen wer
ken. Als er honderd haringen drij
ven, gaan honderd mallemokken om
één haring vechten.... En dan is er
de Jan van Gent. Hij bemoeit zich
niet met het mallemokkengedoe,
maar kijkt er vanuit de hoogte hau
tain op neer. Ziet hij echter een
vis onder de oppervlakte, dan schiet
hij omlaag als een duikbommenwer
per en geen haring of makreel die
hem ontkomt
A ls het laatste trekje binnenboord
is en de matrozen bij het licht
van de deklampen de vis in het
ruim gaan bergen, worden de meeu
wen rustiger. Ze gaan op het water
zitten: witte drijvende plekken in de
grillige zilverbaan, die de maan over
de golven trekt. De wind is weer iets
gaan liggen, maar de stuurman, die
De vaders van de IJmuidense ^an het roer staat, laat zich daardoor
vissers waren ook weer vissers. beetnemen.
En al is dit plaatje een jaar of „Da meeuwen wassen hun pootjes"
<:cn cm«* we vonden het aardig zegt hij. „en dat is een slecht te-
gauorg, om hier af te drukken. ken
Had tot enige tientallen jaren terug
de industrie de neigingzich te
centraliseren, gedurende de laatste
jaren is dit veranderd. De bezwaren
van centralisatie hebben zich steik
doen gelden. Zowel lonen als grona-
nriizen liggen in de industriële een-
tra hoger. De wettelijke voorschriften
zijn enger. Stedebouwkundig ontston
den de bezwaren van opeenhopingen
van arbeiderswijken. De trek van
longe boerenzonen naar de industrie
stad bracht zijn morele, sociale en
andere problemen. En zo dit nog met
genoeg was, heeft vooral de lon§s'®
oorlog duidelijk aangetoond dat oox
strategisch grote industries centi a
weinig gewenst zijn. Men denke aan
het Roergebied, Londen en Eindhoven
gemakkelijke prooien voor de
Daarnaast heeft de ontwikkeling
der techniek niet stil gestaan. Deze
en dan vooral de transport-techniek
heeft het mogelijk gemaakt in
dustrieën te decentraliseren en te leg
gen van de bevolkingscentra af. ook
voor een gewest als Brabant zal 't ge
wenst zijn dat- -de -fabrieken worden
gedecentralise we-njg verantWoord de
trek naar de wordende grootstad
Eindhoven nog langer te doen voort
duren. Het is ongewenst, d_e boeren
zoons van hun omgeving en hun grond
te doen verdwijnen. Het is ongewenst,
onze fabriekssteden nog meer te be
derven en evenzeer steden als
Breda en den Bosch tot typische fa-
briekssteden te doen uitgroeien. Het is
niet goed. dat dagelijks duizenden
jonge mannen en vrouwen in ah^0"
bussen worden gezet en van het land
naar de stad trekken. En tenslotte,
het is onnodig, om grote streken van
een gewest in nog groter armoede te
doen verzinken dan zij al verkeren
door het gemis van elke industrie-ves-
IMtf sluit niet uit dat aan decen
tralisatie van de industrie de
grootste bezwaren verbonden zijn.
Maar het gaat hier om een onvermij
delijke ontwikkelingsgang. Het gaa.
hier om een keuze, die maar ten dele
nog een vrijwillige keuze is. Het gaa-
hier ook niet om een keuze tussen een
goed en een kwaad, maar tussen twee
kwaden, waarvan één van beide on
ontkoombaar is: óf verdere centrali
satie óf decentralisatie. En dan is he.
laatste nog het minst erg, mits... te
voren maatregelen worden genomen
Want dat b.v. de industrialisatie van
Eindhoven niet üi alle opzichten een
zegen voor ons volk is geworden, lig.
minder aan die industrialisatie zelt,
dan wel aan het ontbreken van ook
maar énige voorbereiding.
I_|et moet mogelijk zijn, de industri-
n alisatie op het platteland in goede
banen te leiden. Wanneer gevreesd
wordt voor een verval van morele en
godsdienstige waarden op het platte
land, moet gewezen worden op Lim
burg. Hier is een gewest, dat door de
mijnbouw revolutionnair werd geïn
dustrialiseerd. Maar wie zal ontken
nen, dat de godsdienstige waarden er
niet minder in ere zijn dan elders?
En de reden? Nog vóórdat de grote
mijnbouw een feit werd, stond daai
een Poels klaar met zijn helpers en
wist de stoot op te vangen. Maar tc 11
diezelfde industriegolf later Eindhoven
bereikte, was men onvoldoende voor
bereid! Wij kunnen ons deze les voor
ogen houden.
E11 als men wijst op het verlies
aan natuurschoon, dat door industria
lisatie op het platteland kan ontstaan,
dan wéér verwijzen wij naar Limburg.
Bestaat daar, vlak naast de mijncom-
plexen, nog steeds niet het lieflijkste
landschap? En de reden? Omdat men
vóór de grote mijnbouw een feit werd,
gezorgd had klaar te zijn en middels
uitgebreide plannen en bepalingen ae
natuurverwoestende industrie in voor
af bepaalde beddingen liet doorspoe
len! Maar in Eindhoven was men te
laat. En met de grootste inspanning
aan energie en geld tracht men eerst
thans nog te redden wat te redden
valt.
En zo zal straks de Feelbodem wor
den opengescheurd en zullen de kolen
naar boven komen. Het kan nog vijf
of nog dertig jaren duren: maar het
gebéurt. Steden, wegen en kanalen
zullen komen. Is al iets voorbereid?
En voordat de industrie dan ook
naar het platteland zal trekken moet
ook dit geregeld zijn. Wel wordt hard
gewerkt, maar: de tijd dringt en ver
dere coördinatie is nog nodig. Decen
tralisatie der industrie kan een ge
west als Brabant verheffen uit de
armoede die nog heerst, in vergelij
king met andere gewesten. En het
móet mogelijk zijn, deze materiële
voordelen te bereiken zonder schade
aan geest en leven. Zonder schade
ook aan het eigene en aan ka
tholieke tradities. Maar dat dan nu
een gecoördineerd, effectief en groots
plan ontsta!
Drs. L. VAN EGERAAT.
I
