Vrees beheerst de wereld
Een mooi trekje „blauwe jongens
Wittebrood met boter en
suiker wordt duurder
Berlijn Maandag in
Veiligheidsraad
1951
H.P. over
het Zuiden
IN 'T KORT
Rome-bedevaart
der K A B. in
VIERDE JAARGANG
No. 1190
W O ENSDAG 29 SEPTEMBER 1948
DE ALGEMENE VERGA DERING VAN DE V. N.
Spaak: „Wij wensen vrij verkeer van
menselijke wezens
Maar als de naastenliefde ontbreekt
Ierse
ossen
Zes potige Russen
beschermen Vishinsky
Distrihutienieuws
Bij huwelijk:
150 textielpunten
Om maar niet te spreken van varkens
vlees, vetten en zeep
De Vijf werden het
eens over Defensie
Minister Beel in
Nederland terug
Groot verlof voor uni
versiteits-studenten
Het grootste gevaar
Voor Berlijn
In Indië wordt het
leven goedkoper
Met de „Batavia" naar de Doggershank
Koeler
De techniek van het
trawlen
Amnestie voor
militairen
Uitgave N. V. Uitgeversmij Neerlandia Redactieraad:
A. F. J. Aernoudts; C. J v Hooteghem; A. E Langenhorst: Mr.
Dr. A. J. J. M. Mes; Mr. UB B de Rechter Verschijnt elke
werkdag Abonnementsprijs bij vooruitbetaling 3.38 per kwar
taal, per post I 4.25. per week (uitsluitend bij niet postbestelling)
t 0.26. Losse Exemplaren 6 cent Postrekening 278841. Prijzen
voor buitenlandse abonnementen worden op aanvraag verstrekt.
Voor God, Koningin en Vaderland
Bureau voor Zeeuwsch-Vlaanderen Hulst, Dubbele Poort 7, tele
foon 102 (Bijbureau: Oostburg, Nieuwstraat 22, telefoon 35). Bu
reau voor de Zeeuwse Eilanden: Goes, Westsingel 75. telefoon
2236. Hoofdredacteur: J. J. H. A. Bruna. Advertentieprijs (uit
sluitend voor de Zeeuwse oplage): f 0.10 per m/m; voor Re
clames .Ingezonden Mededelingen) t 0.25 per m/m. (Voor de
gehele oplage resp. 1 0.25 en 0.60). Incasso wordt berekend.
In de Algemene Vergadering' van He V. N. spraken gisteren
Mackenzie King, de Minister-pent van Canada, Robert
Schiiman, de Franse Minister van Buitenlandse Zaken en
diens Belgische ambtgenoot Paul Henri Spaak. Van deze laat
ste oogstte de uitspraak: „Wij zijn het, die een vrij verkeer
wensen van menselijke wezens" een hartelijk applaus van de
vergadering.
MACKENZIE KING EN SCHUMAN.
tt" ING ontwikkelde de stelling, dat
sommige landen misschien ge
dwongen zijn voor hun veiligheid te
vertrouwen op regionale vriendschaps
overeenkomsten, totdat de V .N. de
veiligheid op universele basis konden
grondvesten. Hij deed een beroep op
de vergadering en op de wereld de
opvatting ingang te doen vinden, dat
„menselijkheid alle volken beheerst".
Het zal wel tot de vrome wensen
blijven behoren, wanneer wc verzuch
ten, dat we in dergelijke zinnen toch
maar liever 't woord „naastenliefde"
en dan in de christelijke zin van dit
woord zouden zien staan!
Robert Schuman kwam daar ook
wel dichtbij, toen hij over Duitsland
sprak, dat in de toekomst weer een
eenheid moet zijn, en over de 16 Mar
shall-landen en hun samenwerking
en over het Pact van Vijf en over
de Benelux maar het zuivere be
grip „naasteneliefde" werd ook door
hem slechts met vage termen bena
derd.
SCHOON EN TRIESTIG.
QSSENVLEES is een goed eten,
zegt men. Wij hebben daarin
zo geen ervaring en weten alleen
maar, dat er weer een dikke 300
(dus niet: 300 dikke) van die bees
ten in Rotterdam zijn gearriveerd.
In Rotterdam, op de Beukels-
dijk, geviel het, dat de dodelijke
vermoeidheid van de dieren bij
één exemplaar tot uiting kwam:
de os viel neer en moest tenslotte
om dierenmishandeling te voor
komen door de politie worden
afgemaakt met een kogel.
Een ander dier ging doodbe
daard liggen sterven op het Hof
plein en moest worden onthalsd.
Van de overigen is nog te mel
den, dat ze het verkeer stagneer
den, omdat er hier en daar een
sprietje echt gras tussen de straat
stenen was te ontdekken.
Om kort te gaan: ossenvlees,
dat is een goed eten, zegt men.
We hopen dat ooit eens te kunnen
constateren
SCHOORSTEENVEGEN, inclusief
verwijderen en weer plaatsen van
kachels mag per rookkanaal hoogstens
f 1.75 kosten. Bij twee rookkanalen
hoogstens f 1.50 per stuk, bij meer
f 1.30 per stuk.
y EERTIG JAAR geleden liet de Pool
reiziger Peary zijn dagboek in 't
Noordpoolgebied achter. Het werd de
zer dagen ongeschonden aangetroffen
r*RAAF BERNADOTTE zal in de
Ridderzaal morgenavond om 8 uur
plechtig worden herdacht. Oud-minis
ter baron van Boetzelaer zal o.m. het
woord voeren.
TIET AANTAL vreemdelingen, dat
momenteel in België vertoeft, be
draagt niet minder dan een half mil-
lioen. Naar schatting hebben 100.000
van hen gegronde reden om geen
verblijfsvergunning aan te vragen!
TJET BRITSE gemenebest zond ver-
X1, teger.woordigers naar Den Haag,
die o.m. werden ontvangen in de Rook
zaal van de Tweede Kamer. Zij wer
den toegesproken door de heer Ser
rarens, voorzitter van de Ontvangst-
commisie.
yiER OCTOBER is de Werelddieren
dag. Deze datum werd in 1921 door
een wereldcongres gekozen, omdat
dan het feest van de H. Franciscus
van Assisië gevierd wordt.
QE TIN TOET, de ex-premier van
Birma, werd gisteren plechtig ge
cremeerd. De stoet werd voorafge
gaan door twee pantserwagens.
TVAPITEIN ALSEM is in zijn rang
va,? kapitein hersteld, de van hem
beslaggenomen Kroningsfilms,
heeft hij terug gekregen.
TAE LABOUR-PARTIJ in Australië
heeft zich vóór nationalisatie ver
klaard van: banken, verzekeringen
scheepvaart, radio en suikerraffinade
rijen.
TTAIDERABAD beleeft na de bezet-
ting door de troepen van India
een nieuw tijdperk van vervolging en
terreur.
TAE BRANDWEERLIEDEN van Osu-
1J chow bij Warschau organiseerden
een dansavondje. Er brak brand uit,
de deuren van de danszaal en alle
ramen waren „gegrendeld", zodat 22
personen om het leven kwamen en
dertig mensen werden gewond.
TTET WERELDTEKORT heeft in '47
10 milliard dollar bereikt. En toch
leven we verder (van de rente van 't
tekort?).
/YUD-MINISTER FIEVEZ is in de
plaats van dr. L. Beel benoemd
in de Commissie van Negen voor In
donesië.
yOCH is het, alsof de wereld, verte
genwoordigd door de afgevaardig
den te Parijs, begint te begrijpen, dat
het daar toch heen zal moeten, willen
we niet binnen afzienbare tijd stran
den in een verschrikkelijke derde we
reldoorlog als eindproduct van alle
haat en intrigues, die nog immer
hoogtij vieren. Schuman wees op de
noodzaak van algeheel onderling ver
trouwen en eindigde met een namens
Frankrijk plechtig afgelegde verkla
ring van trouw en vriendschap, trouw
aan de menselijke tradities en aan de
idealen van broederschap: Frankrijk
wilde dienaar zijn van de verzoende
en vreedzame mensheid, nu en voor
altijd.
Dat klinkt schoon en triestig tege
lijkertijd. Bedenkende, dat hij deze
woorden sprak temidden van een
„verpolitiekt wereled-gezelschap" kan
men hen opvatten als een noodkreet
(om wat er n i e t is) en als een be
moedigend symptoom tevens.
En daarna kwam Paul Henri Spaak
die zeide, dat Europa reeds genoeg
had gehad van het Hitlerdom en fas
cisme en dat het zich thans niet wil
onderwerpen aan enig totalitair re
giem. Niet wij wensen ons te verber
gen achter een ijzeren gordijn en niet
wij weigeren samen te werken, meen
de hij.
DE VIJFDE COLANNE.
TAAARNA viel hij regelrecht op
Vishinsky aan: misschien is het
communisme voor sommige landen
een proef die genomen moet worden,
niet aldus voor de Westerse landen.
Het bestaansrecht van het communis
me ontkende het Westen niet, maar
het wenste een dergelijk regiem niet
binnen de eigen grenzen. De Wester
se politiek is ingegeven door de vrees
die gij, uw regering en uw politiek
aanjaagt.
De Sovjets bezitten in alle landen
een „vijfde colonne", waarmee die van
Hitier vergeleken slechts een padvin
dersbeweging is. Het Plan Marshall,
dat de Sovjets tegenwerken, is de
enige reddingsmogelijkheid voor Euro
pa: door die tegenwerking verklaart
Rusland zich dus tegen het Europese
herstel. Tenslotte nodigde hij Vishins
ky uit het zijne te doen om de mens
heid te bevrijden van de allen be
heersende en slopende vrees.
WERKELIJKHEIDSZIN.
IAE Nederlandse delegatie heeft
onderdak gevonden in de Ne
derlandse Ambassade in de Rue
de Grenelle 85, en biijft zodoende
volkomen op de hoogte van het-
jieen er zich in de Russische Am-
basade afspeelt, die enkele pan
den terug op 79 is gevestigd. Hier
eet, slaapt en werkt Vishinsky
met zijn mannen. Zes, speciaal
uit Rusland geimporteerde potige
kerels, met wie het slecht vech
ten moet zijn, zorgen voor zijn
veiligheid en volgen hem op al
zijn wegen. Vishinsky schijnt so
ber te leven. Hij geniet van de
Russische keuken, drinkt slechts
nu en dan enige wodka en rookt
vrijwel niet. Donderdag brandde
er om 3 uur in de nacht nog licht
in zijn werkkamer.
Zondagmorgen kon men hem een
kleine wandeling zien maken, op
de voet gevolgd door zijn zes be
schermers, waarvan er overigens
vier een vrije dag ("lienen te heb
ben.
Hij is voor niemand te benade
ren en zelfs telefonisch is het on
mogelijk contact met hem te ma
ken, h'etgeen vooral de journalis
ten zeer betreuren. Ook zijn on
middellijke omgeving heeft een
slot op de lippen, waarop geen
westerse sleutel schijnt te passen
Niemand uit zijn omgeving onder
houdt, enig contant met vreem-"
delingen of met Parijs. Terwijl
men op de trefpunten thans vaak
bemerkt, dat de naaste buurman
een gedelegeerde is van de UNO
- zo dronken we ons kopje '-offie
Maandagmorgen op de Champs
Elysee met Birma. leenden een
krant van Be1 më „roeger Hai
ti of we mochten liften, hetgeen,
gul werd toegestaan. ontwaart
men nergens de Pussen. Parijs be
staat voor hen. slechts uit twee
gebouwen, de Ambassade en het
Palais de ChaiPot.
Ook Spaak blijft geloven of minstens
hopen op de mogelijkheid van een
vergelijk, maar ook hij zal moeten in
zien, dat het christelijk Europa hier
in alleen de leidende rol zal vermo
gen te spelen, als het in waarheid
„christelijk" zal blijven (of weer wor
den?).
I,i Tc -' i Woensdag een
■Vnkaa-:-/ C nib'olie. Bijna veer
tig gedelegeerden kwamen per
srhir» te i erpno' aan. Zij stapten
aan ian.*i in how kleurige kledij en
regalia. Hier is Sir Teibu Daku,
een der geJe-e-eerden, op het per
ron van het. Feston Station in
Londen, vere e!d door zijn sleutel
bewaarder (Sinks).
TE PARIJS wordt vernomen, dat de
Berlijnse kwestie waarschijnlijk
Maandag voc- d-? Veiligheidsraad zal
komen. Senator Warren Austin (VS.)
'al dan voorzitter zijn. hoewe'. men
het mogelijk acht. dat Marshall besluit
de openingszitting te presideren. Naar
verluidt is er op het ogenblik geen
sprake van. dat de Berlijnse kwestie
als een spoedgeval wordt behandeld.
Vermoedelijk zal de leider der Argen
tijnse delegatie voorzitter zijn, wan
neer men tot de kern van het geschil
komt.
Het is nu practisch zeker, dat
Hoofdstuk zeven van het Handvest
toegepast zal worden, dat betrekking
heeft op „actie in verband met bedrei
gingen van de vrede, vredesbreuk en
daden van agressie."
yu, DIE op of na 1 October a.s. een
aanvrage om textielpunten indie
nen in verband met huwelijk zuilen
150 punten ontvangen. Vóór 1 Octo
ber ingediende aanvragen worden
nog volgens de oude richtlijn behan-
reld. De textielpositie laat niet toe,
aan bovenbedoelde maatregel terug
werkende kracht te verlenen.
DE TROONREDE is nauwelijks verklonken of de departementale begrotingen
komen gedetailleerd vertellen wat in enkele woorden reeds door Konink
lijke mond was ingeleid. Subsidies op levensmiddelen, daar waar de nood
zaak er toe niet gevoeld wordt, worden afgeschaft, Ergo, verschillende le-
vensmiddelenprijzen moeten onvermijdelijk omhoog. Gaat het om zes of
om zeven producten, die hieronder vallen? Wjj weten het niet. Voorlopig
wordt alles in de memorie van toelichting op het landbouw-egalisatiefonds het
volgende verteld:
NORMAAL BROOD ONVER
ANDERD.
JriJN OPMERKING, dat wel niemand
ter wereld zou kunnen of willen
geloven, dat de Benelux na twee
wereldoorlogen nauwelijks te hebben
overleefd was ingesteld met het
doel agressie te plegen, zal alleen
door de Russen mischien worden be
streden, zoals zij de mening van Spaak
niet zullen delen inzake de Russische
annexatie van een deel van Finland
en van Polen. De laatste bewering
was als een uitroepteken achter deze
krachtige rede:
„Er is geen land ter wereld, Azië
en Afrika incluis waar vertegenwoor
digers van de Sovjetregering een ge
legenheid hebben gemist dat land po
litiek, moreel en sociaal tê verzwak
ken".
Is Spaak nu een pessimist? Geens
zins, hoogstens kunnen we hem van
grote werkelijkheidszin „verdenken".
Een permanente organisatie
TAE SECRETARIS-GENERAAL van
de permanente commissie van de
West-Europese Unie heeft het volgen
de communiqué uitgegeven:
1. De Ministers van defensie van de
vijf mogendheden die het verdrag van
Brussel ondertekend hebben kwamen
Maandag 27 September en Dinsdag 28
September in Parijs bijeen ter bespre
king van rapporten die hen voorge
legd waren door de chef van staven
van de vijf mogendheden en het per
manente militaire comité.
2. De ministers werden het eens
over een gemeenschappelijke defen
sie-politiek. die het afzonderlijke
werk van hun eigen politieke staven
zou beheersen. Deze politiek heeft
ten doel de veiligheid van de vijf mo
gendheden als geheel te verzekeren in
het kader van het verdrag van Brus
sel en van het Charter der V. N.
3. De ministers besloten om een per
manente organisatie in het leven ffe
roepen onder leiding van de ministers
die verantwoordelijk zijn voor de de
fensie, welke organisatie genoemde
politiek doeltreffend kan maken en
die zich bezig kan houden met pro
blemen die de productie en het ver
krijgen van materiaal betreffen.
In deze organisatie zal tevens de
kern van een Land-, Lucht- en Zee
macht-commando met een permanen
te militaire voorzitter opgenomen wor
den. Zij zal de tactische en technische
problemen van de verdediging van
West-Europa bestuderen.
■yOOR de grondstof van het witte-
brood zal een hogere prijs in re
kening gebracht worden dan tot dus
ver het geval was. Ergo: de prijs van
dit brood zal dienovereenkomstig stij
gen. Men denke er niet al te argeloos
over. Van de beheersing van deze
prijs zal eenvoudig worden afgezien.
De bloemprijs voor wittebrood zal op
zodanig peil worden gebracht, dat
daaruit tevens het verlies zal kunnen
worden bestreden, dat voortkomt uit
de stijging van de meelprijs voor nor
maal brood, voortvloeiende uit de
de prijsverhoging f van binnenlands
graan welke pas 1 Augustus is inge
gaan. Daardoor kan de prijs voor nor
maal brood onveranderd blijven.
SUIKER VRIJ.
"T)E SUBSIDIE op suiker, ongeveer
15 cent per kilo, wordt eveneens
afgeschaft. Dit betekent een prijsver
hoging van suiker. Precies als moeder
de vrouw heeft de ihinister al uit
gerekend, dat zulks een daling van
het suikerverbruik tengevolge moet
hebben en op grond daarvan schijnt
distributie-vrijdom van dit product
verzekerd te zijn.
EET RUNDVLEES.
Tj^EN ANDER product, waarop de
minister zijn ogen heeft laten val
len men neme dit beeldspraakje
niet letterlijk is het varkensvlees.
De subsidie er op zal worden ver
minderd door prijsverhoging. Hier
staat echter de troost tegenover, dat
door verhoging der huidenprijzen een
daarmee overeenkomende verlaging
van de subsidie op rundvlees moge
lijk wordt. Met bijbehorende conse
quentie? Het wordt niet vermeld, maar
het ziet er naar uit.
RANTSOEN SPIJSVETTEN
HOGER.
"yOORTS zal de toeslag op boter aan
merkelijk worden verlaagd, met
het resultaat, dat de prijs stijgt. Even
eens worden de prijzen van bak- en
braadvetten en spijsoliën herzien, waar
mee gepaard gaat een verhoging van
het rantsoen spijsvetten met 50 gram
per week.
Tenslotte wil de minister de subsi
dies afschaffen op de grondstoffen
voor zeepbereiding.
Het ziet er alles bij elkaar niet op
wekkend uit en vanzelfsprekend be
wegen de gesprekken zich nu met één
slag in de richting van een derde loon
ronde, die los van alle economi
sche overwegingen onvermijdelijk
is om een redelijk evenwicht tussen
lonen en prijzen te behouden.
piSTERENAVÖND om elf uur keer<
de dr. L. J. M. Beel uit Batavia
in Nederland terug.
Hij zal in den Haag besprekingen
voeren met de regering en van deze
besprekingen zal afhangen, wanneer
hij naar Batavia zal terugkeren.
Op een desbetreffende vraag ant
woordde dr. Beel, dat de uitleiding
van republikeinse ambtenaren te Ba
tavia niet is uitgesteld.
TN AFWACHTING van de verdere
maatregelen welke zullen worden
genomen betreffende het verlenen
van groot verlof aan dienstplichtigen
van de Lichtingen 1945 en 1946, is
met het oog op het grote belang, dat
er in is gelegen om hen, die het voor
nemen hebben de studie aan te van
gen of voort te zettén aan een uni'
versiteit of hogeschool het volgende
bepaald:
Aan dienstplichtige korporaals en
soldaten, die de studie aan een Uni'
versiteit of Hogeschool wensen aan
te vangen of voort te zetten, kan op
een daartoe strekkend verzoek, onge
acht de Lichting, waarvoor zij voor
de dienstplicht zijn ingeschreven
groot verlof worden verleend, indien
zij op 15 October 1948 ten minste 24
maanden in werkelijke dienst zijn of
zouden zijn.
Deze bepaling geldt uiteraard slechts
voor hen, die in Nederland dienen en
geen vrijwillige verbintenis hebben
gesloten.
YyAT 'ACHT U het grootste
99 gevaar voor de Duitsers?"
was de laatste vraag van een in
terview, afgenomen van Mgr. Da-
vis, een Engelse professor, die
Berlijn bezocht. Zijn antwoord:
„Dat zoek ik op de eerste plaats
in het feit, dat men onder de niet-
gelovigen geen idealisme meer
vindt. Het toenemend individua
lisme, dat onder zulke omstandig
heden de scherpste vormen aan
beden de scherpste vormen van
pgoisme aanneemt, de belang
stelling van de meesten die niet
verder' reikt, dan hun levenson
derhoud en amusement: dat is het
gevaar.
Maar de Katholieken van Ber
lijn heb ik leren waarderen als
helden; zij hebben de geest van
Newman."
Een flesje bier voor twee
gulden
UET DEPARTEMENT van Econo-
mische Zaken te Batavia heeft
tegen 1 October een tweede „prijzen
slag" aangekondigd. Dan zal een
groot aantal verbruiksartikelen ge
middeld 50 cent per stuk of eenheid
goedkoper worden. Het betreft hier
de in Indonesië vervaardigde goede
ren als bier (prijs na verlaging f 2.-
per fles), sigarettén (prijs na verla
ging 45 cent per pakje, merk High
way) etc. Hiermede zal het prijspeil
van in Indonesië geproduceerde arti
kelen 15 a 30 procent beneden het
peil van 1 Januari jl. liggen.
/AP DE HEDEN voortgezette ver-
bondsvergadering van de Katho
lieke Arbeidersbeweging te Utrecht
werd met erkentelijkheid melding ge
maakt van het feit dat dr. W. Bronk-
horst, geneesheer-directeur van het
sanatorium Berg en Bosch te Biltho-
ven, benoemd is tot buitengewoor.
hoogleraar aan de Rijksuniversiteit te
Utrecht.
Het ledental steeg in het eerste hall
jaar met 11.319 en bedroeg per 1 Juli
jl. 268.654. Een grootscheepse propa»
ganda-jubileumactie „naar de 300.00Q
leden" werd aangekondigd. Dit aantal
denkt men in 1950 te bereiken.
De verbondsbestuurder J. H. Kui
per zal op 4 October naar Suriname
vertrekken om aldaar behulpzaam te
zijn bij de bouw en inrichting van de
zich daar ontwikkelende Katholieke
Vakbeweging.
In 1951 zal ter gelegenheid van de
jubilea van de encyclieken „Rerum No
varum" (60 jaar) en „Quadragesimo
Anno" (twintig jaar) een massale
Rome-bedevaart worden gehouden. De
plannen hiervoor zijn reeds in voor-
breiding.
Naar aanleiding van een rapport
werd o.a. besloten tot het instellen
van een centraal weerstandsfonds,
voor uitkeringen bij eventuele staking
en uitsluitingen.
Het aantal gesalarieerde verbonds-
bestuurders werd met twee uitgebreid
Gekozen werden de heren W. Essers
(Kath. Grafische Bond) en J. Mid
delhuis (Kath. Bond in de Kleding
en Textielindustrie)
Voorts werd besloten tot oprichting
van een eigen credietinstelling ter be
vordering van het woningbezit onder
de leden van de K.A.B.
Weersverwachting, geldig tot
vanavond:
Wisselend bewolkt. Matige, tij
delijk krachtige Zuid-Westeiijke
wind. Koeler.
Vandaag zon onder 18.24 uur.
Maan onder 17.35 uur. Morgen
zon op 6.38 uur. Maan op 2.46 uur.
p"EN trawler vist met een trawl-
net en als we op het voordek
van de „Batavia" zo'n net voor 't
eerst zien ontvouwen, kunnen we
er kop noch staart aan ontdekken.
De schipper, die naast ons op de
brug staat, spreekt over visborden,
vliegborden en hetlijnen, over de
kuil van het net i over de vler
ken. Maar minstens een half uur
heeft hij nodig, om ons duidelijk te
maken, hoe het zaakje nu eigenlijk
in eikaar zit, Want wat zich aan
hout, touw cn rubberhallen aan
stonds in het water zal strekken,
ligt nog als een schijnbaar onont
warbare massa over en om de lui
ken van het visruim....
We zullen u niet vermoeien met 'n
gedetailleerde technische beschrijving
van een trawlnet. Het is een meter
of veertig lang en men kan het nog
het best vergelijken met een enorme
fuik. waarvan de hoepels zijn weg
gedacht. Het net wordt door de traw-
Ier door het water gesleept.
j zodat de vis, die zich voor de
3 brede mond bevindt, al heel
ij hard moet zwemmen om niet
tot adspirant-visschotel te
worden gepromoveerd. Achterin be
vindt zich de kuil, waar de vangst
tenslotte in terecht komt. De mazen
ervan zijn klein en kan een harins
uit het achternet nog eens ontsnan
pen. als hii in de kuil z't is hij ter
enen male voor de nee. niet voor
de haaien, maar voor de vissers.
pRECIES een etmaal zijn we met
de trawler op zee, als de machi
nes stil vallen en de acht matrozen
die zich met de eigenlijke visvangst
bezig houden, het net overboord gaan
sjouwen. Er valt een druilerig mot
regentje, maar de schipper spreekt
van mooi weer. Want wat betekenen
een paar regendruppels, wanneer de
zee zich verder rustig houdt en zij
ervoor zorgt, dat haar water buiten
de reling blijftAls het gaat
waaien en de golven zich over de ver
schansing krullen, eerst dan komen
de oliejassen en Zuidwesters eraan te
pas. Nu staan de matrozen nog in
hun werkjasje en het uitzetten van
het net geeft hun weinig moeite.
Met een plons gaan de visborden
overboord. Zij moeten met takels
worden neergelaten en hebben ten
doel, de onderkant van het net iepen
te houden. De visborden slepen over
de zeebodem, in tegenstelling tot de
kleinere vliegbordjes die de permanen
te neiging hebben naar de oppervlak
te te zeilen en de bovenzijde van het
net omhoog trekken, zodat de mond
blijft opengesperd als die van een
hongerige reus.
Als het net en alles wat erbij hoon
over de reling ligt, beginnen de mo
toren van de „Batavia" een woordje
mee te spreken. Het hele schip staat
té trillen als zij in beweging komen
D'üftig slaat de schroef het wate-
naar achteren en de lijnen van he-
net trekken zich strak.
De trawler is zijn eerste trek be
gonnen en Pieter Wiiker is even be
nieuwd naar het resultaat als de land
rot die hij tot passagier heeft en die
niet ophoudt allerlei naieve leken-
vragen te stellen
(JtWEE uur heeft de trawler getrok
ken als het sein tot halen gege
ven wordt.
Langzaam trekken de winches de
staalkabels binnenboord, waarmee de
schrik der vissen wordt voortge
sleept. Dan komen de vis- en vlieg
borden aan de oppervlakte en ten
slotte verschijnt het net, dat voor
zichtig naar de verschansing wordt
gehaald.
„Er zit makreel in", zegt de schip
per. En we verwonderen ons over die
opmerking. Want alles wat we zien,
is een klein stukje van het achter-
net, geen vis.
„Als er haring in zat, zou je de kuil
zien drijven, maar nu hangt hij om
laag", En dan begrijpen we er iets
meer van....
Behoedzaam wordt het net over de
reling getrokken, door tien sterke
handen. Stukje voor stukje zien we
het verschijnen. De grote mazen van
het achiWnet houden de eerste spar
telende vissen bekneld.
Dan, eindelijk, komt de kuil boven.
En met te zeggen, dat er vis in zit.
zouden we hem onrecht doen. Nee,
hij wemelt ervan. Dik en rond
spant hij zich om de slanke ma-
kreellijven, die als een klont vloei
baar zilver aan de oppervlakte ver
schijnen. Tot op een meter of tief
rond het net glinstert het walei
van duizenden parelmoeren schvF
betjes.
De schipper kijkt tevreden.
„Een mooie trek blauwe jongens",
zegt hij. En als we hem een beetje
ongelovig aanstaren legt hij uit, dat
dit de vakterm is voor makrelen.
Hun ruggen zijn immers met prach
tige blauw-groene strepen ver
sierd....
Het ophalen van de vis blijkt ma
chinaal te gaan. Telkens wordt een
gedeelte ervan naar de kuil gescho
ven en binnenboord gehesen. Als het
vrachtje over de reling is, gaat het
touw los, dat de kuil dicht houdt, en
dan stroomt de vis in de last, een
ruimte op het voordek, die door plan
ken in verschillende vakken wordt
verdeeld.
TGTET licht zullen we die eerste vis
dag op de „Batavia" vergeten.
Want als er drie trekken zijn ge
daan. staan de matrozen tot over hun
knieën in de makreel. En al die vis
zijn het drie- of vierhonderd man
den? -moet zo spoedig mogelijk 't
ruim in. Vijf en veertig ton ijs ligt
daar klaar om de vangst voor be
derf te behoeden.
Om half vijf de volgende ochtend
gaat de laatste mand naar beneden
en een uur later moeten dezelfde ma
trozen, die de hele lange nacht bij
het licht der deklampen hebben ge
werkt, opnieuw aantreden om het
net uit te zetten.
We spreken er onze verbazing over
uit. Maar Pieter Wijker ook hij
heeft de nacht doorwaakt haalt
lachend zijn schouders op.
„Voor een moordenaar is er soms
nog genade", zegt hij, „voor een vis
serman niet".
TAE HAAGSE POST, een in de regel
we' zeer Hollands weekblad heeft
er iemand op uitgestuurd, om de ver
schillende provincies te verkennen en
zo is ook Brabant ontdekt. Hij heeft er
veel goeds en prettigs waargenomen
en vertelt daarover vriendelijke dingen:
„Wat de aandachtige bezoeker vooral
moet opvallen, is de Idadige rust van
het land en van de mensen.... Zonder
twijfel is dit te danken aan het alge
meen volkskarakter en aan de invloed
van de kerk, die deze eenvoud en zui
vere menselijkheid heeft weten te be
warenDe verkeerswegen zijn er op
tal van plaatsen zeer gunstig, er zijn
vele verzorgende industrieën, de outil
lage van het geheel is geschikt voor
een steunende functie en bovenal: er
heerst een opvallende arbeidsrust, die
mede door de soberder levenswijze van
de bevolking Noord-Brabant tot een
industrie-dorado maakt, indien 'men
het vergelijkt met sommige provincies
boven de rivieren met hun sterk rood-
georganiseerde, veel meer eisende ar
beidersbevolking."
Het is ongetwijfeld van betekenis,
dat aldus voor een „Hollands" publiek,
ook eens de lof van Brabants land en
volk wordt gezongen.
Maar deze verkenner van Brabant
heeft toch ook zijn bedenkingen.
En waarom zouden we naar zulk een
welwillend gestemde criticus niet luis-
teren0
Ziehier dan, in welk opzicht de
schrijver in de „H.P." ons zachtkens
de les wil lezen:
Het zou wat veel gezegd zijn, als men
Den Bosch opnieuw bolwerk zou willen
noemen van Zuid tegen Noord, maar het
is wel centrum, waar angstvallig wordt
toegezien op het behoud van een katno-
liea Noordbrabant. Dit is goed recht
Maar of het recht góed is, zal de tijd
moeten uitwijzen. Te veel afzondering
zou ook Brabant zelf ernstig kunnen
schaden en zulks te meer, omdat voor
dit Zuidelijk landsdeel waarschijnlijk
een bijzondere taak is wegpelevd ten
aanzien van onze verhouding met Bel
gië. Ter bevordering van een effectieve
Benelux-binding zal Noordbrabant een
belangrijke schakel kunnen zijn mede
tot eigen heil en welvaren. Maar hier
voor is samenklank met het Noorden
evenzeer nodig als een hartelijke ver
standhouding met de Kempenaars en de
Vlamingen over de landsgrenzen....
De katholieke binding in Noordbra
bant is oorzaak, dat men de industria
lisatie daar als een volledig Brabantse
aangelegenheid behandelt. Terwijl mij in
Friesland werd gezegd: „Wij kunnen ons
bevolkingsoverschot in ons agrarisch
gewest niet voeden en dus hopen wij
maar, dat er een heleboel emigreren"
verzekerde men mij in Brabant met be
zorgde stem: „Als onze mensen Brabant
moeten verlaten, zijn ze verloren" Ik
wil mij niet verdiepen in het verschil in
vertrouwen, dat aldus respectievelijk in
de vrije Friezen en de katholieke Bra
banders wordt gesteld, maar slechts
constateren, dat in Brabant het zeer
postieve verlangen bestaat om het be
volkingsoverschot zoveel mogelijk vast
te houden en zich een maximale inspan
ning te getroosten om een levensonder
houd voor allen te vinden of te cre-
eren.
En dan, in een bespreking van het
welvaartscongres van October 1947 le-
ae we:
Er was een opmerkelijk contrast tus
sen de cijfers en de onverbiddelijke, lo
gische zakelijkheid van de directeur van
het Economisch Technologisch Instituut
drs H. A. G. Moonen, en de duizend vre
zen van een andere prae-adviseur, die
het religieus-ethisch aspect van de in
dustrialisatie behandelde. Deze laatste
haalde een pauselijke uitspraak aan:
,,Het materiaal komt ruw in de fabriek
en verlaat deze veredeld, maar de mens
komt edel in de fabriek en verlaat deze
verruwd1', en koppelde daaraan de
vaees: „Het is immefs direct duidelijk,
dat de nieuwe industrie hier vele vreem
delingen zal abntrekken, mensen,
die weinig of niets met het Brabantse
karakter gemeen hebben Hiervan mo
gen wij geen winst verwachten voor de
katholieke zaak. Integendeel!"
Men ziet de liberale schrijver mee
warig het hoofd schudden: „Wat den
ken die mensen toch eigenlijk weinig
economisch, wat hechten ze toch een
belang aan religieus-ethische bezwa
ren, wat zijn ze bang, dat hun mensen
buiten het vertrouwde milieu veron
gelukken!"
Het is moeilijk redeneren tegen zulke
bezwaren, omdat ze van zo'n geheel
andere gedachtengang uitgaan dan de
onze. De gedachtengang namelijk, dat
men het economisch wenselijke voorop
moet stellen en scherp dient te schei
den. van hetgeen religieus-ethetisch ge
vergd werd. Een gedachtengang ook,
waarbij men geen oog heeft voor de gro
te waarde van de bijzondere geaardheid
der gewesten binnen het Nederlandse
geheel. Men hoort iets smalends in „het
verschil in vertrouwen, gesteld in de
vrije Friezen en de katholieke Braban
ders", in „de duizend vrezen" van een
inleider, die Pauselijke encyclieken
citeert.
We hopen en geloven, dat het Bra
bantse gewest zich door zulke betogen
niet van zijn strevingen zal laten af-
dringen. „De vreemdeling" om dit
niet zeer gelukkige woord ook te ge
bruiken is steeds welkom, mits hij
de bijzondere aard van het gewest er
kent en respecteert. Er zijn voorbeel
den te over, dat mensen uit het Noor
den ook in acties voor het behoud van
de gewestelijke cultuur onbestreden
een vooraanstaande plaats konden en
wilden innemen. Men denke alleen
maar aan de betreurde Dr. Moller.
Wat dit betreft hoeft men niet voor
„afzondering" te vrezen. Men vrage
het aan de „Hollanders" die in Bra
bant wonen en ze zullen getuigen, dat
ze er zich zeer wel bevinden. In de
meeste gevallen zouden ze niet graag
naar elders vertrekken.
(Vervolg op pag. 2)
Om hengelaars jaloers te maken: het net
komt aan de oppervlakte.
en niet het net alleen
ttET STAATSBLAD bevat een be
sluit waarin het volgende wordt
bepaald:
„Aan alle door een Nederlandse
rechter veroordeelden, die vóór 1 Ja
nuari 1948 als militair in werkelijke
dienst naar de Overzeese Gebiedsde
len zijn uitgezonden, wordt kwijt
schelding verleend van de nog niet
ondergane* onvoorwaardelijke vrij
heidsstraffen van zes maanden of min
der en de nog niet betaalde onvoor
waardelijke geldboeten van vijfhon
derd gulden of minder, opgelegd
voor feiten vóór hun uitzending ge
pleegd, alsmede van de nog niet on
dergane of nog niet betaalde gedeel
ten van z-danige vrijheidsstraffen of
geldboete r..
De betreffende vonnissen en arres
ten blijven overigens in hun geheel".
