Juliana Koningin der Nederlanden Hoe Prinses Juliana haar Zeeuws costuum kreeg Het studentenjaarlied van 1927 Hoe de vijfde Oranje-monarch Werd Voorbereid Voor haar zware taak Op de vijfde verjaardag van Prinses Juliana VIERDE JAARGANG No. 1169 2e BLAD ZATERDAG 4 SEPTEMBER 1948 Het passen van de muts was erg lastig 7ii neemt zitting in in de Juliana- i n iel i j ke onder- f ATEN we beginnen mof dc voornaamste data uit het leven van onze jonge Koningin: 30 April 1909 Geboren in het Paleis Noordcinde te 's-Gravenhage. 5 Juni 1909 Gedoopt in de Willemskerk te 's-Gravenhage. 15 April 1915. Het Prinsesje bezoekt voor het eerst haar school- klasje onder leiding van mej. Cohen Stuart 18 November 1918. Koningin en Prinses zi.in het middelpunt van een geestdriftige huidebetoging op het Haagse Malieveld. Februari 1920. De Prinses Ie'*1 'e steen voor het Jaarbeurs gebouw in Utrecht. 30 April 1927 De Prinses v. de Raad van State. 12 Juni 1927. De Prinses d e f -i i kerk te 's-Gravenhage. 30 Aug. 1927. De Prinses dn 'scheiding, het Grootkruis van de Nederlf^d^ 1 mv 20 Sept. 1927. De Prinses wordt irges"h; even in het album Studioso- I rum van de Leidse Universiteit 30 Januari 1930. De Prinses ontvangt het eredoctoraat in de letteren en wijsbegeerte aan de Leidse Universiteit. 23 November 1931. De Prinses installeert het Nationaal Crisiscomité. 20 Maart 1934 Grootmoeder Emma overlijdt. 3 Juli 1934. Haar vader. Prins Hendrik, gestorven. Februari 1936. Eerste kennismaking met Prins Bernhard von Lippe- Bicsterfeld te Garmisch-Partenkirchen. 8 September 1936. Officiële verloving van Prinses Juliana met Prins Bernhard. 7 Januari 1937. Huwelijk van Prinses Juliana met Prins Bernhard. 29 November 1937. Prins Bernhard kreeg een auto-ongeluk. De ver wondingen waren echter na enkele maanden geheel genezen. 31 Januari 1938. Prinses Beatrix geboren. 5 Aug. 1939. Prinses Irene geboren. 12 Mei 1940. Prinses Juliana begaf zich met haar gezin in ballingschap. 19 Januari 1943. Prinses Margriet geboren. 2 Aug. 1945. Prinses Juliana keert met haar kinderen terug in Paleis Socstdijk. 18 Februari 1947. Prinses Marijke geboren. 3 Oct.-l Dec. 1947. Prinses Juliana is tijdelijk Regentes. 14 Mei-30 Aug. 1948. Prinses Juliana neemt het regentschap weer op zich. gint voor haar het studentenleven in Leiden. Hier heeft, ze een der zonnig ste periodes van haar leven gekend. Vrij van de verplichtingen van een vorstelijke omgeving, heeft ze op ka mers geleefd in Katwijk, is ze stu dente met de studenten geweest in hun toewijding aan de wetenschap, tot vol maar ook in hun vorming waardige mensen door verenigings- en gezelligheidsleven. Twee-en-een-half jaar heeft deze periode geduurd. Ze werd afgesloten met de promotie tot ere-doctrix in de letteren en wijsbe geerte. Professor Huizinga heeft hier getuigd: „Het is werkelijk geen ijdele vorm of wat vermaak geweest, deze vorstelijke studie; trouwer en aan dachtiger hoorders hebben de hoog leraren, naar wier vakken uw belang stelling uitging, niet gehad" In de donkere jaren van werkloos heids- en crisisnood is de Prinses vooral naar voren getreden als ini tiatiefneemster voo£, de stichting van het Nationaal Crisiscomité. Donker werden die jaren ook door twee zware slagen in haar persoonlijk leven: Grootmoeder Emma en Vader Hendrik werden door d'e dood weggevoerd. Laatstgenoemde volgde zij op als voorzitster van het Nederlandse Rode Kruis, welke functie ze pas op 8 Aug. van dit jaar neerlegde. Verloving en huwelijk "Oet was begrijpelijk, dat de gedach ten des volks zich veelvuldig be zig hielden met de vraag: Zal de Prin ses zich verloven? Met wie? Ver schillende namen doken van tijd tot tijd op. Het Hof zweeg. Het zweeg ook, toen in Februari 1936 bij de win- ter-spelen te Garmisch-Partenkirchen de eerste toevallige ontmoeting had plaats gehad tussen Prinses Juliana en Prins Bernhard von Lippe-Biesterfeld, een ontmoeting, waarbij beiden elkaar „bevielen". Andere gelegenheden tot nadere kennismaking werden gescha pen. Journalisten begonnen al iets te vermoeden en eenmaal werd in het gezelschap van de Prinses ergens in Zwitserland reeds een „Prins Schaumburg-Lippe" gesignaleerd, een naamsvergissing, welke het geheim voorlopig nog bleef dekken. Niette min begonnen de geruchten te lopen. Toen werd dan maar spoedig, op 8 September 1936, besloten de verloving bekend te maken. „Ik kan u niet zeg gen", aldus Hare Majesteit Koningin Wilhelmina voor de radio, „hoe dank baar ik ben, dat deze verloving er ene is, die uitsluitend berust op weder zijdse genegenheid, de beste waarborg voor een gelukkige toekomst". En de Intiem tafereeltje. Juliana krijgt van haar moeder een bloem op de borst gespeld Geboorte en jeugd Tri deze data vinden we het geraamte van een leven, dat Maandag a.s. 't hoogtepunt van zijn aardse bestem ming bereikt in de plechtige kroning tot Koningin der Nederlanden. Koningin Juliana we zullen er nog even aan moeten wennen, nu in welhaast vier decennia de combina tie Prinses Juliana zulk een ver trouwde. zulk een populaire klank heeit gekregen. Velen onzer zullen zich nog de vreugde herinneren, waarmee de ge boorte van dit vorstenkind werd be roet. We zien ons zelf nog zitten op (de lagere school, waar de blijde ver wachting voor ons kleine schooljon gens zich sterker concentreerde op 't vooruitzicht van „fijn, een paar dagen "rij" dan op de gedachte aan de ver- terking der Oranjedynastie. Het gro te ogenblik, dat plotseling door heel het schoolgebouw de roep „Een Prin "es!" weerklonk, herinneren we ons nog zo levendig als de dag van giste ren. En toen in een joelende drom naar buiten, de straat op, waar de vlaggen reeds deinden op de wind en de muziek, feestelijke klanken schet terde. Zonder het ons goed bewust te zijn. werden we zo als kleine jongen reeds opgenomen in de stroom van volksgeestdrift om het feit, dat de voortzetting der Oranje-Nassau-dy- nastie naar menselijke berekening ge- ■vaarborgd was. Juliana, Louise, Emma, Maria, Wil helmina, zo luidden de namen, die aan het kleine meisje gegeven werden, De historische figuren van Juliana van ötolberg en Louise de Coligny wer- fe de eel'ste twee namen in herinnering gebracht. Emma was de t-Ün?1 £er .gro.°tm°eder van moeders kant, Maria cue van de grootmoeder VSant „En tenslotte werd dooi „Wilhelmina de naam van moe der voortgezet in het nieuwe geslacht Er bestaan vele foto's van het jonge opgroeiende kind en haar stralend blijde moeder. Het was een mooted voor net vorstelijk gezin, in welks ge luk ook Grootmoeder Emma met haar lieve glimlach deelde. Het jonge ko ningskind heeft een prachtige opvoe ding gehad zonder verwennerij Oo zesjarige leeftijd moest ze het Lager .Onderwijs gaan volgen, waarvoor de Koningin het advies inriep van Jan "r Ligthart, de bekends, onderwijsver nieuwer van die dagen. Een zijner on- deiwiizeressen werd aangewezen om een klasje te leiden, waarvan ook de Prinses deel zou uitmaken. Toen dit onderwijs met goed gevolg was door lopen, begon de Prinses haar gymna- isiale studiën onder leiding van Pro- Gunning. In die jaren namen Vader en Moeder haar ook al mee op de eerste buitenlandse reizen, naar Noorwegen en naar Zwitserland. Maar Rr-1 vi.erd het reeds de tijd van offi- ciele bezoeken aan verschillende de alen des lands. Bij de historische hulde- ITU--U lnf ja-an Hare Majesteit op het Kden^f' m Een Haag St0nd 00k het te*"""-*0- Meerderjarigheid en studententijd D Prinses wordt 18 jaar. Staalsrech- ry tel ijk betekent dit: meerderjarig. Ze word als lid van de Raad van State geïnstalleerd, en deed haar belijdenis |in de Hervormde Kerk. Tevens be- Juliana op de stoep van het stad huis te Goes tijdens het Konink lijk bezoek aan Goes op 7 Augustus 1924 met de dames die haar heb ben gekleed in het Zuid-Bevelands costuum, aangeboden door de be volking van Zuid-Beveland op ini tiatief der Vereniging tot bevorde ring van Vreemdelingenverkeer. v.l.n.r. Mej. Meulenberg, Prinses Juliana, Mej. Meulenberg, Mej Clarijs. gEGIN AUGUSTUS van dit jaar was het 24 jaar geleden dat H.K.H. Prinses Juliana voor het eerst met de gehele Zeeuwse provincie ken nis maakte Aanleiding tot dit vierdaagse bezoek was het feit, dat de Zeeuwse hoofdstad 350 jaar terug door de troepen van de Prins op de Spaanse bevelhebber Mondiagon was veroverd. De invitatie om dit jubilé by te wonen, was door de Koningin aanvaard en mede besloot Zij tot een tournée door geheel Zeeland en wel in gezelschap van Prins Hendrik en Prinses Juliana, die toen 15 jaar oud was. .V</v<^VW,i><i>C>00<X>000<XXX>000000000000<KXXKXXA>Ov Prinses voegde daaraan toe: „Ik ben heel gelukkig, nadat wij elkander in alle stilte heel goed hebben leren ken nen. Het eerst ontmoetten wij elkaar in de wintersport, daarna herhaalde malen hier in het land, tenslotte on langs in de bergen. Geleidelijk aan zijn wij het samen „eens" geworden, en wel zéér eens".... Op 7 Januari 1937 volgde het huwelijk en allen heb ben nog heugenis aan de blijdschap, welke geheel het volk daarbij betoon de, een blijdschap, welke zo mogelijk nog overtroffen werd door de uitbun dige feesten op 31 Januari 1938, toen de oudste dochter Beatrix het levens licht zag. Anderhalf jaar later, op 5 Augustus 1939, werd Prinses Irene ge boren. Het feesten ging toen niet zo hartelijk meer, want reeds was het zwaar gaan weerlichten boven Europa. Ballingschap en terugkeer HPien maanden later voltrok zich de verbijsterende tragedie van een brutale overrompeling van ons land. De Duitse aanvallers hadden in hun plannen ook opgenomen het gevangen nemen van de koninklijke familie. Daarom werd reeds aanstonds beslo ten, dat Prinses Juliana met de kin deren zou uitwijken, om in hen het voortbestaan van de monarchie, voor zover mensen het kunnen berekenen, te verzekeren. Eerst was er een kort verblijf in Engeland. Al spoedig volg de de overtocht naar Canada, op de Nederlandse kruiser „Sumatra". Bij aankomst zei de Prinses :„Geef mij niet uw medelijden, maar geef ons, wat wij meer dan iets anders behoeven volk van Canada en van de Verenigde Staten, geef ons uw sterkende liefde". In Ottawa heeft ze dan vijf jaren met de kinderen ge leefd. Enige malen kwam Prins Bern hard over. Ook Moeder waagde een maal de grote reis over de Oceaan per vliegtuig om Haar dochter en klein dochters op te zoeken. Op 19 Januari 1943 werd Prinses Margriet geboren op een stukje Nederlands territoir in het Canadese land. Aan de radio volg de het Nederlandse volk ook met be langstelling de lotgevallen van de prinselijke familie in ballingschap. Toen kwam de ineenstorting van het Derde Rijk en al spoedig zien we ook onze troonopvolgster met haar kinde ren weer in ons midden. De kinderen gingen van Soestdijk uit naar school, de „werkplaats" van Kees Boeke, tegelijk met andere kin deren. De Prinses bemoeide zich in tens met het werk van de H.A.R.K., van Volksherstel en van andere so ciale instellingen. Wederom is er een Prinses geboren, op 18 Februari 1947. Helaas moest medegedeeld worden, dat zij aan een ooggebrek leed en het is zeker een groot verdriet voor Moeder en Vader, dat Marijke haar leven lang het licht van één oog zal moeten missen. Verdriet is echter aller mensen deel en sterke karakters worden er slechts door gestaald. We weten, hoe onze Prinses, heden onze Koningin Juliana zich nimmer door beproevingen liet neerslaan en nu zeker ook in groot Godsvertrouwen haar taak, haarj uiterst zware taak aanvaardt. Het volk, dat een halve eeuw lang! door de Moeder zo krachtdadig en liefdevol geleid werd, mag grote ver wachtingen bouwen op een bewind, dat zeker in dezelfde geest zal wor den gevoerd, een geest van plichts betrachting, zelfopoffering en Chris telijke gezindheid.» Het Koninkrijk begint een nieuwe fase in zijn bestaan. Op een keer punt der historie moeten nieuwe vor men ontworpen en beproefd worden. Koningin Juliana moge onder voor lichting van de Allerhoogste de raads lieden weten te vinden en de beslui ten weten te bekrachtigen, welke vrede en voorspoed kunnen verzeke ren aan allen, die zich onder de Oranje-dynastie hebben gesteld. Dat geve God. gen geweldig enthousiasme vlamde in Zeeland op. vooral toen be kend werd, dat niet minder dan 56 gemeenten zouden worden bezocht en practisch dus iedere Zeeuw in de ge legenheid was met het Vorstelijk ge zin kennis te maken; speciaal de we tenschap, dat men de geliefde Kroon prinses ook zou mogen begroeten, zette de voor het Oranje-huis zo licht snller kloppende harten in laaie gloed. Nu, na 24 jaar, weten de oude ren zich alles nog precies te herinne ren en kan men zoveel bijzonderhe den te horen krijgen als men wil. Het ligt natuurlijk niet in onze be doeling om de gehele glorieuze tocht te gaan beschrijven. We willen slechts speciaal licht laten vallen op dat deel van de tournee, waarin prinses Juli ana de hoofdrol speelde. Van de heer v. Ballegoyen de Jong, de voorzitter der Goese Oranje-vere niging, hoorden wij het gehele relaas, dat ook nu nog interessant is. Zodra bekend was, dat het Konink lijk gezin ook naar Zuid-Beveland zou komen, nam het bestuur der V.V.V. op de Bevelanden het initia tief tot een geldinzameling. Met het aldus bijeen te brengen bedrag er was ongeveer f 200, voor nodig wilde men een com pleet Zuid-Bevelands costume en alle daarbij behorende sieraden vervaardigen en aankopen, om het daarna te offreren aan Prinses Juli ana, die ook reeds een Axels cos tuum rijk was. Deze toeleg slaagde. Donderdags Zuid-Beveland TJet geld kwam bij elkaar en vaar dige vingers zetten zich te Oude- lande en 's-Heerenhoek in beweging om de kleren te knippen en te naaien. Op de gestélde tijd was alles gereed en in overleg met de chef van het protocol werd het programma der aanbieding geregeld. Na Dinsdag 5 Augustus Tholen en Schouwen te hebben bezocht en des Woensdags Walcheren en speciaal Middelburg, zou op Donderdag o.m. Zuid-Beveland de beurt krijgen. Be paald was, dat voor de rondrit over het eiland begon, het costume zou worden aangeboden te 's Heer Arendskerke. waar de koninklijke trein stond. De jonge dames Maatje en Jaantje Meulenberg en Corrie Clarijs uit 's Heerenhoek waren uit verkoren om het geschenk te over handigen en tevens zouden zij de Prinses op deskundige wijze moeten aankleden. Zij werden vergezeld door burgemeester vari Horsigh uit 's Hee renhoek. JTJe ontvangst aan de trein was al lerhartelijkst. Lakeien stonden al op de uitkijk en namen de pakken van de jongedames over. Baron van Huiseiyk tafereeltje van het Koninklijk gezin, kort na dc geboorte van het jongste Prinsesje OOOOOOO<>OO<><><><>O<><X>OOOO<C><><><><X>OCK><X><>oo<X>OOO<>O<X>O<X><><><X><><><>O<>OOO<><^ IJet is de gewoonte, dat elk der aan gekomen novieten van de Vereni ging van Vrouwelijke Studenten in Lei den een poging doet om het beste jaarlied te maken, aldus Prof. Wate rink in „De jonge koningin thuis". Zo mocht de Prinses mededingen voor het jaarlied 1927. De inzendingen daartoe zijn strikt anoniem. De commissie, die uitspraak doet over de kwaliteit van het jaar lied, kan op geen enkele wijze weten, wie de dichteres is van zulk een lied. Het bekroonde lied wordt dan het jaarlied van het- bewuste jaar. De Prinses ging aan het dichten. Zij laakte een jaarlied. De commissie stond voor een zware en uitgebreide taak. Er waren uiter aard tientallen inzendingen. Doch twee liederen waren er, die beide uitstekend waren. Maar uiteindelijk, na lang wik ken en wegen besloot men toch aan één lied de prijs toe te kennen. Toen de keuze bepaald was, werd on derzocht, wie de dichteres van het lied was. Toen bleek, dat het lied van Prin ses Juliana was bekroond. Dat moest de Prinses onmiddellijk aan haar Moe der vertellen. Maar die keek heel vrien delijk, doch ook heel beslist en zei „Jula, maak je nu geen illusies. Dit lied is nu wel bekroond, maar ze heb ben natuurlijk wel kunnen vermoeden |N het Paleis hangen, zoals begrijpelijk is, zeer veel schilderijen van de vorstelijke voorvaderen van de Prinses, Het kind had er dikwijls naar •keken en had zich verbaasd over de mooie kleren, die de mensen op die hilderijen aan hadden. Ook zij had haar idealen, zoals elk kind; en zoals -k kind had zij ook haar idealen omtrent kleren. Zulke kleren als die kinderen op die schilderijen aan hadden, zulke eren eens éénmaal te mogen dragen, dat zou prachtig zijn! Dan komt de morgen van de verjaardag. De Prinses wordt gekleed, ij krijgt een feestkleed aan. Een heel mooi kleed. Een jurk met een sleep. Maar.... dit iswerkelijkdit is de jurk van een van de schil- 'rijen! En zij is ingelukkig. Nu heeft zij op haar verjaardag zo'n mooi kleed. Dan wordt ze gebracht naar haar Vader en Moeder. De jarige wordt i.i begroet. Maar sprakeloos blijft zij op een afstand staan. Daar staan een me en een heer van.... een schilderij! Maar.... die dame en die heer.... dat zijn Moeder en Vader. Ook i zijn gekleed in de 17e eeuwse dracht. Wat een geluk! Welk een blijdschap! Nu heeft het Prinsesje een ver- 't-dag, zoals zij die nog nooit gehad heeft. En zij juicht en jubelt het uit. zijn op die dag foto's gemaakt. En later heeft Thérèse van Duyll-Schwartze een schilderij gemaakt n ons Vorstelijk Gezin in deze klederdracht. Aldus vertelt Prof. Waterink in „De jonge Koningin thuis" aan welk ck we ook bijgaande foto ontlenen. dat dit gedicht van jou was. Ze heb ben je gedicht bekroond, omdat je Prinses Dent." Maar toen dit antwoord ter ore kwam aan de keuzecommissie, heeft die direct een brief aan de Koningin geschreven, waarin zij verklaarde, dat geen van de commissieleden kon we ten, of ook maar vermoeden, dat het bewuste gedicht van de Prinses kon zijn. Dat er werkelijk een echt eerlijke keuze was gedaan en dat men lang ge aarzeld had tussen de twee beste ge dichten. Toen geloofde Moeder het. Toen kon ook Prinses Juliana zelf met echte blijdschap meezingen het jaarlied van 1927, op de wijs van „Wees gegroet met jubeltonen." Bijzondere foto van de prinselijke dichteres is ook aan het hier geciteerde boek ontleend. Geen ontvang de meisjes hoofs en leidde hen naar de Koningin, die ze vriendelijk ontving en begroette. Het aankleden geschiedde eigenlijk onder het eten. Tussen de bedrijven door nam de Prinses telkens een hapje. De Koningin stelde het grootst mogelijke belang in het aankleden en stak behulpzaam de spelden toe, die in groot aantal nodig waren. Bij herhaling uitte H.M. haar be wondering voor de fraaie kleding stukken en Juliaantje gaf spontaan en vrolijk uiting aan haar voldoening. Eerst werden hemdrok en kralen gepast, daarna de rokken en de schot. Enkele onvolkomendheden ble ken en werden handig verholpen. Met de muts ging 't zeer lastig Het haar van de Prinses was pas gewassen en sprong wat op. Met haarwater, dat de Koningin zelf haalde, werd het „euvel" verholpen. Even latTer gaf H.M. haar kam en borstel en zei tegen de meisjes: Wees maar kalm,; we zijn wel te laat, maar haast je maar niet. Het komt op een kwartier niet aan. Ook vroeg de Koningin of de meisjes niet wat wil den gebruiken. Die antwoordden dat ze eerst liever met het aankleden verder wilden gaan. Toen dat klaar was accepteerden ze een kopje koffie. H.M.. die het kenmerkend onder scheid in de kappen van de helpsters opmerkte, vond het aardig dat katho liek en protestant samenwerkten en bij het verder uitpakken klonk het telkens; Krijgt Juliaantje dat al lemaal? Wat zal dat 'n geld gekost hebben. De Koningin besliste dat de drie jongedames en mede de heer v. Hor sigh in de Koninklijke stoet zouden meerijden. ..Dan moeten de heren uit mijn ge volg maar wat krapper zitten", be sliste zij. Ook Prins Hendrik kwam even kijken. „Wat zeg je van onze lieveling?" vroeg H.M.. Lachend gaf de Prins zijn goedkeuring. Goes vormde sluitstuk J^"a de zegetocht door Zuid-Beveland fond het programma van die dag zijn sluitstuk te Goes. Op uitdrukkelijk verlangen van de Koningin werd de Prinses op de trappen van het aloude stadhuis bordes gefotografeerd met de meis jes Meulenberg en Clarijs en daarna nog met groepen jonge dames in Bevelandse costumes. De regen ten spijt werd het ont vangstprogramma vlot afgewikkeld. Zeer in de smaak bij de hoge gasten vielen de Zeeuwse reidansen, die on der leiding van de heer Houtekamer, op een daarvoor gemaakt plankier werden uitgevoerd. Muziek en tekst van de liedjes wer den het koninklijk gezin aangeboden door Guus van Ballegoyen de Jong en Marma Zandee, die als boertje en boerinnetje waren verkleed. Een onaangenaam incident deed zich voor toen het publiek, nadat de reie" het plankier hadden verlaten, dit platform beslormdë. Het stortte in en 'één vrouw liep zulke kneuzin gen, dat ze invalide gebleven is. In Axels costuum JJaags daarop te Vlake was in de trein overnacht is de Konink- lijke familie naar Zeeuwsch-Vlaan- deren vertrokken. De Prinses droeg toen tenminste in Oost Zeeuwsch- Vlaanderen het bekende Axelse gewaad, uit reverentie voor de streek die het haar geschonken had. De drie genoemde Zuid-Beveland- se jongedames werden later alleraan genaamst verrast, doordat zij van de Koningin ieder een kostbare met dia manten versierde broche ontvingen, welke de vorm had van een „J". Verschillende malen heeft Prinses Juliana Zeeland nog bezocht, doch de diepste indruk maakte toch wel haar eerste ontmoeting me^ de gehele be volking, tenzij dan die ene keer in 1945 toen Zij, op instigatie van Haar moeder, naar Westkapelle kwam om de van zoveel levensvreugde versto ken jeugd in dit uitgebombardeeerde dorp handenvol speelgoed te brengen. Ook die ontmoeting zal altijd blij ven leven in de Zeeuwse hoofden en harten.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1948 | | pagina 5