Nederland huldigt zijn Landsüorstin
,,lk vertrouw, dat gij sterk
zult
zijn....
Hartelijke en grootse manifestaties in stad en dorp
IN 'T KORT
Opheffing Berlijn's blokkade?
IEELE
Rode invloed m
Djokja
Brand bij H.K I.
Je Breda
Het pad
van Brussel
VIERDE JAARGANG
No. 1166
Itijdens de
stweek
Oostburg
IUIS
|RK
voeten
HANDEL
inghandel
AT NIET
laert
)AGES
WOENSDAG 1 SEPTEMBER 1948
ENORME DRUKTE
TE AMSTERDAM
Bernhard en Hendrik
Koningin zal zelf de
troonswisseling
aankondigen
Koningin Juliana zal
eed op oude grondwet
afleggen
„Keuze bon" wordt
afgeschaft
Hare Majesteit richtte zich tot ons volk
Matige wind
Militaire bestuursraad
weer bijeen
Doodvonnis voltrokken
OOSTBURG
825-o
>OOQ
79
Huishoudelijke
Kinderwagens
W. FIERENS
828-0
lKxXXX>0000
ZN.
Itburg
leding
leding
<.«XXXXXXXX>
pre,11 van
iiidenierswaren
wij ons be-
olen. 8II-0
OOSTBURG
>000©
ÏDS AL DW
(concurrerende
ïaald en thuis
826—0
OOSTBURG
>0000
over het con-
7ij maken op
|ts, voor elke
ice eis een paar
819-0
HAL
luxe en ortho-
choenmaker
Oostburg
>00©
50 jaren
'itsvaren
rworven.
1 prachtige col-
zakspiegeltjes,
SOLAZILVER
LEN: lepeltjes,
zen koper ver-
onze étalage
rfums
839-o
x>oo©<xxx>©
U MET EEN
T U MET EEN
327-0
estweeik gratis
rookte paling
van, een pot
ei
)ostburg
1UX en andere
d aanbevelend.
804-0
XXXXXXtOO©
A
Telefoon 32
rijzen lager.
g, Dondcr-
8OI-0
X><XX>OOOO0
Uitgave N. V. Uitgeversmij. Neerlandia. Redactieraad:
A. F. J. Aernoudts; C. J. v. Hooteghem: A. E Langenhorst Mr
Dr. A. J. J- M. Mes; Mr. H. B. B de Rechter Verschijnt, elke
werkdag Abonnementsprijs bij vooruitbetaling 3 38 per kwar
taal per post t 4.25, per week (uitsluitend bij niet postbestelling)
f 0.26. Losse exemplaren 6 cent Postrekening 278841 Prijzen
voor buitenlandse abonnementen worden op aanvraag verstrekt.
Voor God, Koningin en Vaderland
Bureau voor Zeeuwsch-Vlaanderen Hulst, Dubbele Poort 7, tele
foon 102 (Bijbureau: Oostburg, Nieuwstraat 22, telefoon 35). Bu
reau voor de Zeeuwse Eilanden: Goes, Westsingel 75, telefoon
2236. Hoofdredacteur: J. J. H. A. Bruna. Advertentieprijs (uit
sluitend voor de Zeeuwse oplage): 0.10 per m/m; voor Re
clames (Ingezonden Mededelingen) f 0.25 per m/m. (Voor de
gehele oplage resp. f 0.25 en f 0.60). Incasso wordt berekend.
kleuren was het een prachtig moment
j toen een enorme kroon van 100 kilo
j gedragen door mariniers en geflan
keerd door vrouwen uit de Nederland
se bloemenwereld die een purperen
sleep van 10 meter droegen. Na een
rondgang door het stadion werd deze
kroon in het midden van het veld ge
zet en speelde zich het verder deel
van het spel rond de kroon af.
Deze kroon is na afloop van het spel
begeleid door duizend ruiters en ama
zones door de stad naar het Dam ge
dragen, waarbij telkens de dragers er
van veranderden.
Toen na afloop van het spel de
kroon de ereloge passeerde stond H.M.
op en applaudisseerde hartelijk.
Terwijl de kroon zich door de Am
sterdamse straten bewoog vertrokken
de hoge gasten langs een andere route
weer naar het Paleis. Op de terugweg
keken de prinsesjes hun ogen uit en
zwaaiden enthousiast naar de juichen
de mensen.
Terug in het Paleis verscheen de
Koninklijke familie telkens weer op
het balkon om ovaties van de menigte,
die telkens maar weer het Wilhelmus
aanhief, in ontvangst te nemen.
Uit andere plaatsen
HEEL NEDERLAND was gister een feestzaal, versierd
met oranje, rood-wit-blauw en bloemen. En in die
feestzaal vrolijke mensen die op uitbundig-hartelijke wijze
de grote dag van de grote Koningin Wilhelmina vierden.
Stad en dorp hoe groot en hoe klein ook hebben op
voorbeeldige wijze getoond zich innig verbonden te weten
met het Koningshuis door op de dag, dat de geliefde Moe
der des Vaderlands Haar 68ste verjaardag vierde, voor het
laatst als de Koningin, voor een week heeft de Lands
vrouwe het bestuur van het land weer op zich genomen,
want Zaterdag zal zij het Koninklijk gezag aan Haar
Dochter overdragen. met kinderlijke warmte en op
rechtheid te huldigen.
QP KONINGINNEDAG schonk
mevrouw Brasser-Gerrits te
Amsterdam, het leven aan een
tweeling. Het zijn twee gezonde
jongens, die ter ere van Koningin
Wilhelmina's verjaardag door hun
ouders genoemd werden naar twee
prinsen uit het Huis van Oranje:
Bernhard en Hendrik.
AAN dr. Mansoer, staatshoofd van
Sumatra's Oostkust, heeft minis
ter Sassen de onderscheidingstekenen
van Groot-Officier in de Orde van
Oranje Nassau uitgereikt.
"yiER Egyptenaren hebben gepro
beerd Het Kanaal over te zwem
men. Slechts een ervan slaagde erin.
TNE Stichting Katholiek Gemeen-
schapsoord Drakenburgh, is voor
nemens binnenkort een samenspre-
king te organiseren, waarbij 't vraag
stuk van de vrije meningsvorming en
meningsuiting binnen' de Katholieke
Volkspartij aan de orde zal worden
gesteld. Het bestuur van de K.V.P.,
alsmede van het Centrum van Staat
kundige Vorming hebben bereids hun
volle medewerking toegezegd.
TJTONDERD PERSONEN zijn in Na-
A pels gearresteerd in verband met
grote hoeveelheden bommen en ande
re explosieven.
TN HONGARIJE zijn 84 personen,
van wie de meesten gewezen staats
ambtenaren zijn, in staat van beschul
diging gesteld i.v.m. anti-democrati
sche misdaden".
"VTEDERLAND ONTVING van de
E.A.C. een machtiging van 4.474.623
dollars voor de aankoop van mijn
bouwmateriaal, timmerhout, copra-
koeken, materiaal voor grondbewer
king en ander agrarisch materiaal, tar
we en meel.
JQOOR NEDERLAND en Tsjecho-Slo
wakije is een handelsovereenkomst
getekend, krachtens welke Nederland
300 ton boter aan Tsjecho-Slowakije
zal leveren in ruil voor banden, tex-
tielgoederen en gereedschappen.
J|INISTER v. d. BRINK en de Com
missaris der Koningin in Zeeland,
Jhr mr A. F. C. de Casembroot be
zochten de Gentse jaarbeurs.
J^r BEEL is benoemd tot groot-offi
cier in de orde van Oranje Nas
sau.
JN EEN SCHRIJVEN aan de leden
van het Episcopaat in India heeft
dc Nederlander Mgr Leo Kierkels, de
nieuwbenoemde eerste Apostolische
Nuntius in India, verklaard dat hij
zijn functie als Apostolisch Delegaat
voor Pakistan. Birma en Ceylon zal
blijven waarnemen.
J)E GEZONDHEIDSTOESTAND van
ex-president Benesj van Tsjecho-
Slowakije is in de afgelopen dagen
plotseling slachter geworden.
AL heeft zich h$t gehele land uitge-
sloofd om op zo hartelijk mogelij
ke wijze hulde en dank aan H.M. te
brengen waarbij onze streek niet
achter bleef, getuige de impressies die
wij elders geven toch ligt het voor
de hand, dat de stad waar H.M. en het
prinselijk gezin gister verbleef, Am
sterdam, zijn beste beentje had voor
gezet. In de stad met het paleis is 't
dan ook een dag geworden, die uniek
mag heten in de historie. In deze stad
die voor ongeveer 600.000 gulden aan
prachtige versieringen had besteed en
waar het mede door het enorme be
zoek van niet-Amsterdammers een for
midabele drukte was, heeft het
Stormachtig waren de toejuichingen
die telkens losbarstten als de Konink
lijke familie, die gedurende de auba
de op het peleisbalkon was gezeten,
aan de ballustrade kwam staan om de
honderdduizenden de gelegenheid te
geven een gjimp op te vangen van de
jubilerende Vorstin, die in lichtgrijs
gekleed, telkenmale lachend dankte
voor 't spontane eerbetoon, (zie foto)
Ook prinsesje Maryke nam actief deel
aan de aubade. Op moeders arm ge
zeten sloeg zij met haar kleine hand
je de maat op de ballustrade van het
balkon. De beide oudste prinsesjes ge
noten eveneens van het fleurig gebeu
ren. Tussen vader en moeder gezeten
luisterden zij naar de liederen en toen
het Wilhelmus werd ingezet, zongen
zij dit ook mee.
Des morgens vroeg had H.M's Karei
Doorman met 33 saluutschoten hulde
gebracht aan de jarige Landsvrouwe.
En om 12 uur klonken weer saluut
schoten. Ditmaal 35 van de H. M.'s
Karei Doorman en tweemaal 33 van
H.M.'s Flores en Soemba.
Naar het stadion
P«N hier dan nog een kleine greep
uit de feestelijkheden elders in 't
land. Den Bosch deed het met con
certen en een grootse optocht, die 4
T"JES middags begaf zich de Konink
lijke familie naar het Olympisch
Stadion begeleid door de juichkreten
van de onafgebroken keten van toe
schouwers. H.M., Prinses Juliana en
Prins Bernhard en Prinsesje Margriet
namen plaats in een caleche. In een
tweede caleche stegen de twee oudste
prinsesjes in. De twee caleches wer-
den voorafgegaan door 55 landelijke j
ruiters, vijf uit iedere provincie met
het provincievaandel voorop. De eer
ste 5 ruiters waren Friezen.
In het Olympisch Stadion woonden
en- de hoge gasten het huldigingspel „Ir.
nfATERDAG a.s. te 11.30 uur op het
Koninklijk Paleis te Amsterdam
zal H.M. de Koningin, in het bijzijn
van Prinses Juliana en Prins Bern
hard, afstand doen van de troon.
De enige aanwezigen bij deze plech
tigheid zullen zijn de voorzitters van
de beide Kamers der Staten-Generaal,
de ministers, de vice-president van
den Raad van State, de leiders en le
den van de deputaties uit Indonesië,
Suriname en de Nederlandsche An
tillen, de Commissaris der Konigin in
de provincie Noord-Holland, de bur
gemeester van Amsterdam en de di
recteur van het Kabinet der Konin
gin, die de acte van afstand mede
zullen ondertekenen.
Klokslag 12.00 uur verschijnen Konin
gin Juliana en Prinses Wilhelmina
met den Prins der Nederlanden oo het
balkon van het Paleis, waar Prinses
Wilhelmina en Kor.ing'in Juliana «eni
ge woorden zullen spreker-.
(Op verzoek van H.M. p'aatsten wig
dit bericht in de oude spelling).
September compleet naar Rotterdam
zal gaan. Haarlem zette een bloemen-
feest op touw, den Haag bracht de
dag door met sport en spel en een
ballonvaart, iets waaraan Amsterdam
zich ook heeft kunnen vergasten. Rot
terdam had zich zo beminnelijk mo
gelijk opgedost en organiseerde een
groot zangfeest, Hilversum liet een
postduif vertrekken met een „vredes
boodschap'- voor H.M. en het hoogte
punt in Dordrecht was de opvoering
van een romantisch historisch toneel
spel.
Gelukwens-telegrammen
rPER gelegenheid van het regerings-
jubileum zijn er gister ook ver
schillende radotoespraken gehouden.
O.a. door minister-president Drees, lt.
gouverneur gen. van Mook, ir. L. Pe
ters, gouverneur van Curagao en dr.
W. Huender gouverneur van Surina
me.
In het buitenland is het jubileum
ook niet ongemerkt voorbij gegaan.
Zowel in Amerika. Engeland als in
Zweden hebben diverse bladen aan 't
jubileum grote aandacht geschonken.
De Australische premier zond H.M. 'n
uitvoerig gelukwens-telegram. Uit Z.
Afrika bereikte H.M. gelukwensen en
ook van president Truman en Koning
Paul van Griekenland waren er tele
grammen bij de niet te schatten hoe
veelheid gelukwensen die het Paleis
binnenstroomden.
JJET lag aanvankelijk in de bedoe-
ling,- dat de plechtige afkondiging
van de veranderingen in de grondwet
welke veranderingen Donderdag
avond in de vergadering der Eerste
Kamer behandeld worden nog voor
4 September zou geschieden. Dit is
echter niet mogelijk gebleken. Zo
mogelijk zullen de veranderingen voor
de nieuwe zitting der Staten-Generaal
welke op de derde Dinsdag van Sep
tember wordt geopend, worden afge
kondigd. Koningin Juliana zal dus op
Maandag a.s. de eed afleggen op de
oude grondwet.
JNOOR de minister van I.andbouw.
Visserij en Voedselvoorziening is
in principe besloten tot afschaffing j
van de zogenaamde keuzebon v,;°r de-wa: ivar de vrijwillige
brood- en bloemproducten. De «ia roéosbivind ver n vuktoi vit
turn waarop dit zal plaats vinder*,
is nog niet definitief vastgestv-iv
doch zal zeer spoedig wffrden b#»
kendgemaakt.
De opheffing zal tot gevolg hebben
dat biscuits, beschuit, gebak, koek
jes. vermicelli, spaghetti en macaroni
duij zonder bon verkrijgbaar zullen
zijn. Het broodrantsoen wordt da», ver
j hocgd tot 2000 gram per persoon per fier vandaa
jweek. den hervat.
Fusie tussen republikeinse
socialisten en communisten
WfU hebben er reeds verschillende
keren met nadruk de aandacht op
gevestigd, dat de republiek Djokja on
der rode invloed staal.
En nu komt er een opvallend bericht
uit Batavia, dat dit eens te meer be
wijst.
De republikeinse socialistische partij
waarvan de voormalige republikeinse
premier. Sjarifoeddin (waarmee Ne
derland onderhandelde!) voorzitter is,
heeft n.l. besloten, een fusie aan te
gaan mei de republikeinse commu
nistische partij. Bij de aankondiging
dezer fusie verklaarde Sjarifoeddin,
dat hij sinds 1935 in het geheim lid
van de communistische partij is ge
weest. Van de vier partijen, waaruit
de linkervleugel in de republiek be
staat, hebben er thans drie een fusie
met de communisten aangegaan.
Sjarifoeddin verklaarde verder, dat
de „Gerindo" (een Indonesische volks
beweging, die reeds voor de oorlog be
stond). waarvan hij de leiding had, in
werkelijkheid een communistische par
tij was. Hij zei indertijd door de Ja
panners te zijn gearresteerd, omdat hij
communist was.
Uiterste waakzaamheid in Indië blijft
thans meer dan ooit geboden. Zeker
omdat in het nabije Malakka commu
nistische benden de rust in zeer ern
stige mate verstoren.
Intussen maakt de regering in de
Memorie van Antwoord aan de Eer
ste Kamer over de grondwetsherzie
ning bekend dat de communistische
beweging in Indonesië „nauwkeurig
van dag tot dag wordt gevolgd".
Opvallend is toch wel, dat thans be
richten binnen komen van verschil
lende ergerlijke wandaden door ter
roristen.
Twee droogovens vernietigd
rpERWIJL Breda de reveille van Ko
ninginnedag meevierde. bleek
brand uitgebroken te óijn ir de oven-
st'deüng van de Kollandsche Kunstzijde
Industrie, Drie autospuiter en een lad
en be-
cm het
vuur for:tri;da.r.. Tot harl drie in
de middag r.;n de brandweerlieden
in Red-: gs-xv-;e?i Zij moesten gebruik
maken van rook: xcis er zuurstof-
apparaten, om o'?r vuurhaard te kunnen
nadere;Twee oven* geï&ctei: met
kunstzijde werden vernield, hetgeen
eer. schade beteker; van ongeveer 4
ton. De vve-kzasrr.bmder- kunnen ech-
aarschijnlijk weer wor
thousiasme ongekende vormen aange- Neerlands Tuin" bij. Tevoren sprak
nomen, als men telkens maar een glimp j H.M. een rede uit, die wij elders af-
van H.M. en het Prinselijk Gezin op- 5 drukken. j
De ideeën voor het spel „In Neer
lands Tuin", dat beschouwd wordt als
ving.
H.M. was Maandag in den Haag ge
arriveerd, waar Haar al een voor
proefje wachtte wat Amsterdam Haar
bieden zou. Des avonds vertrok H.M.
naar Amsterdam, waar duizenden en
nog eens duizenden Haar aankomst
verbeidden.
Massale aubade
jyjAAR het was nog niets vergeleken
bij gister toen alle trottoirs te
smal bleken en er ramen en dakgoten
te weinig waren om alle enthousiaste
mensen te kunnen bevatten. De dag is
ingezet in Amsterdam met een mas
sale aubade op de Dam, gedirigeerd
door Fred. Roeske, die ook 50 jaar ge
leden de aubade leidde.
een jubileum-manifestatie ter gelegen
heid van het 50-jarig regeringsjubi
leum van onze Koningin, zijn van Ca-
rel Briels, die reeds naam maakte met
enige andere massa-stadion-spelen.
Dit spel van „lente, zomer, herfst en
winter" bracht op interessante en
boeiende wijze taferelen uit de rege
ringsperioden van H.M. Het spel werd
geopend met vendelzwaaiers van de
diverse gilden uit het Zuiden. Zij
brachten H.M. de Koningsgroet. Na
hen traden deputaties in folkloristische
klederdrachten het stadion binnen,
waaronder ook Brabanders en Zeeu
wen. en in korte tijd was het stadion
bezaaid met alle klederdrachten die
in Nederland nog gedragen worden.
In het boeiende spel van mensen en
99
Weersverwachting, geldig tot
Woensdagavond: Zwaar bewolkt
met plaatselijk enige regen. La-»
ter hier en daar weer opklarend.
Meest matige wind uit richtin
gen tussen Zuid en West. Vooral
in de namiddag lagere tempera
turen dan gisteren.
Heden zon onder 19.28 uur, maan
op 2.M; donderdag zon op 5.52 u.
maan onder 19.33 u.
TNAT ik mij, vanwege mijn leeftijd,
tot enkele uren feestbetoon heb
moeten beperken, doet mij leed, maar
ik geef allen die ik niet kan ont
moeten de verzekering, dat ik met
hun herdenking meeleef en met
warme belangstelling volg al hetgeen
zij hebben ondernomen om mijn ju
bileum te vieren, zo sprak H.M. de
Koningin in de rede die zij gister in
het Olympisch Stadion te Amster
dam tot het Nederlandse volk richt
te.
Ik zal u niet vermoeien met een
opsomming van al wat geschiedde in
deze vijftig jaren, slechts wil ik in 'n
enkel woord zeggen over het alles be
heersende gebeuren van de jongste
tijd. het verzet hier en in Indonesië,
onze vrijheidsstrijd.
In het bijzonder richt ik een woord
tot allen, die in die strijd op welke
wijze ook, hebben meegestreden.
Ik wend mij tot hen, die nog dage
lijks offers brengen in het leed, dat
zij hebben te dragen.
Ik gedenk de duizenden die hun le
ven hebben gegeven, en allen, de le
venden en hen die zijn heengegaan
dank ik voor hun vaderlandsliefde en
voor wat zij mij gegeven hebben in
hun samenwerking.
Het is voor mij een vreugde te we
ten, dat ook mijn beide kinderen, ie
der op verschillende wijze, hun uiter
ste krachten hebben gegeven in de
grote strijd voor de bevrijding van
het vaderland en met u allen mijn ac
tieve medewerkers zijn geweest. Zij
kennen als gij het jongste verleden, als
ikzelf hebben zij met u medegeleefd
en begrijpen zij u.
Thans loopt dit tijdperk voor mij
ten einde. De strijdende taak, die wij
allen tezamen gehad hebben, die wij
zovele jaren tezamen hebben vervuld,
ga ik neerleggen.
Veel is er in de oorlogsjaren ge
droomd en verwacht van de toekomst.
Voor velen is de werkelijkheid na de
bevryding een teleurstelling gewor
den.
Ik vertrouw, dat gij sterk zult zijn
en veel zult verwezenlijken van wat
toen als toekomstdromen in ons allen
leefde en thans nog leeft.
Aan de vooravond van mijn troons
afstand bind ik u dit op het hart.
Nu wend ik mijn blik naar de naas
te toekomst, naar de troonsbestijging
van mijn dochter, aldus ging H.M.
verder.
Het is voor mij als moeder een aan
grijpend ogenblik, nu mijn kind een
stap zet als deze.
Zij aanvaardt haar taak in een moei
lijke en ingewikkelde tijd, een tijd die
vraagt om sterke mensen.
Als vanzelf rijst nu voor mij op
het beeld van onze stammoeder, wier
naam zij draagt.
Groot was hetvgeloof,
Groot waren dt taaie volharding en
offervaardigheid.
Groot was het verstand, de bezieling
en het moederlijk hart van Juliana,
de moeder van de Vader des Vader
lands.
Ik kan mijn dochter geen betere
wens medegeven, dan dat zij, geheel
als kind van haar eigen tijd, bezie
ling moge putten uit deze lichtende
gestalte, voor wie als voor vele
Nederlanders van vroeger en latere
tijd geldt
Ik heb de goede strijd gestreden
1 lle^> *oop geëindigd
Ik heb het geloof behouden.
18.000 zangeressen en zangers brachten de Koningin voor het Koninklijk Paleis op de Dam een aubade.
JJE hoop, dat er eindelijk een com-
muniqué verstrekt zou worden
over de besprekingen te Moskou, is
niet in vervulling gegaan, alhoewel
er oorspronkelijk sterke aanwijzin
gen waren, dat dit communiqué
Dinsdag zou afkomen.
Op verzoek van de drie afgezanten
der drie Westelijke mogendheden heeft
er weer een bespreking van een paar
uur op het Kremlin plaats gehad,
over het verloop waarvan men in Lon
den optimistisch zei te zijn.
De vier vertegenwoordigers te Mos
kou hebben besloten voorlopig geen
communiqué uit te geven. Overeen
stemming is echter bereikt over de te
geven instructies aan de militaire gou
verneurs te Berlijn.
Deze gouverneurs zijn gisteren na
melijk weer bijeengekomen om de
details te bespreken van het ophef
fen der blokkade en het uitgeven
van „Oost-Marken" in West-Berlijn
onde toezicht van de vier bezetten
de mogendheden. Dat wijst dus wel
in 1 elke richting er te Moskou reeds
overeensteming is bereikt.
De vier gouverneurs zullen een rap
port opstellen, dat vermoedelijk nog
deze week in Moskou zal zijn. Dit rap
port zal het onderwerp van een nieu
we bespreking in het Kremlin uitma
ken, na afloop waarvan vermoedelijk
het zo lang tegemoetgeziene commu
niqué afkomt.
Een van de resultaten van de bijeen
komst der militaire gouverneurs is.
dat de geallieerde bestuursraad thans
weer funetionneert, geruime tijd na
dat de Sovjets de raad de rug hebben
toegedraaid.
Daar er geen communiqué uit Mos
kou is gekomen, is de Berlijnse ge
meenteraad gisteren niet bijeen geko
men om de problemen der communis
tische demonstraties te bespreken, doch
is de vergadering uitgesteld tot a.s.
Vrijdag.
DIJ K.B. is afwijzend beschikt op 't
gratieverzoek van Maarten Kui
per, tot de doodstraf veroordeeld
door het Bijz. Gerechtshof te Amster
dam. Het doodvonnis is voltrokken.
Kuiper was tijdens de oorlog agent
van politie en arresteerde talloze on
derduikers.
yOLGENS RADIO MOSKOU is kol
Zhdanof overleden. Hij werd „de
logische opvolger" van Stalin ge
noemd en was een van de voorman
nen bij de oprichting van de Kom-
inform.
JN DE Rooms-katholieke kerken
TVi 1 Ol 1.;;. js
die na het verbod a^in de politiek blij
ven deelnemen, is verdedigd en de re
gering verzocht is de „systematische
strijd tegen de katholieke kerk" te ein
digen.
bijstand. Dit is. geen basis voor fanta
sieën, integendeel dit is er een voor
barre realiteit. Spraken we over de
militaire verplichtingen van het Hand
vest als een verplichting in de toe
komst, we mogen de militaire verplich
ting van Nederland, voortvloeiend uit
het Brussels pact niet als een ontwik
keling op lange termijn zien.
1
gij de opening van de Legertentoon-
stelling te Eindhoven 11. Zaterdag
sprak Generaal Kruis een openhartig
woord: „We hebben geen leger, we
doen slechts moeizame pogingen om
er een op te bouwen." (De Stem van
25 Augustus.) Een somber geluid in
deze ernstige tijd. We hebben verplich
tingen op ons genomen, maar we kun
nen ze vooralsnog niet honoreren.
In een volgend artikel zullen we
onze gedachten laten gaan over de
militaire samenwerking met onze bond
genoten en over de opbouw van een
leger.
Moge de nieuwe regering de moei
zame taak van de chef van de Gene-
Tsjccho-Slowakije is voorlezing r ra'e weten te verliohten. Moei-
gedaan van een Bischoppelijke brief, zaamheid kost tijd. En er is „pericnlum
waarin het suspenderen van priesters i in mora."
(Van onze militaire medewerker.)
VTAAR AANLEIDING van het op 17
Maart j.l. te Brussel ondertekende
„Westpact" of „Vijf Mogendheden-
Verdrag" of „Verdrag der Westerse
Unie" of „Verdrag van Brussel", rijzen
bij velen onzer, die in het labyrinth
der huidige warrige politieke ontwik
kelingen en verwikkelingen dreigen te
verdwalen, vragen die ongetwijfeld be
antwoording behoeven. Het ligt in onze
aard te zoeken naar „het hoe en waar
om" der dingen en zeer zeker als met
deze „dingen" verplichtingen onzerzijds
gemoeid zijn.
Eén de-er vragen is „Biedt het
Handvest der Verenigde Volken geen
voldoende waarborg voor onze veilig
heid, zodat we deze weer in een af-
zonderlijx pact moeten waarborgen?"
Het rechtstreeks antwoord op deze
vraag moet luiden „Ja, het Hand
vest biedt deze waarborg wel, immers
de afzonderlijke pacten zijn als één
der middelen tot deze waarborg in het
Handvest aangegeven."
In een vorig artikel zagen we reeds,
dat het Handvest de leden der U.N.O.
litaire contingenten oplegt; de omvang
dezer verplichtingen is ..eg iiie„ u
vastgesteld en het heeft er alle schijn
van gezien de moeizame onder
handelingen, welke de commissie uit
de Veiligheidsraad voert (misschien
zijn zij nu reeds afgebroken) dat
beslissingen over deze materie vooreerst
niet te verwachten zijn. Erg rooskleu
rig ziet het er dus met de waarborg
der veiligheid van die zijde nog niet
uit
Gelukkig echter heeft het Handvest
voor het waarborgen van vrede en
veiligheid nog naar andere middelen
uitgezien en deze ook gevonden. Het
heeft de taak van de Veiligheidsraad
verlicht door de bij de U.N.O. aange
sloten landen de vrijheid te laten zich
onderling te ordenen in groeperingen,
die zich ten doel stellen in een bepaald
gebied van de wereld vrede en veilig
heid te handhaven, natuurlijk wel te
verstaan in overeenstemming met de
beginselen der Verenigde Volken.
Deze groeperingen nu binden zich
door zogenaamde „regionale pacten".
Nu mogen we niet aannemen, dat het
beginsel der regionale pacten zo maar
zonder slag of stoot in het Handvest
werd opgenomen. De Sovjet-Unie bij
voorbeeld was bevreesd, dat de macht
der de hele wereld omvattende orga
nisatie der Verenigde Volken zou wor
den uitgehold door regionale overeen
komsten. Zeer begrijpelijk deze oppo
sitie.
Ongetwijfeld was de enscenering van
het toekomstig spelletje achter het
ijzeren gordijn reeds toen kant en
klaar; niet ten onrechte vreesden de
Sovjets, dat regionale overeenkomsten
aan deze zijde van het gordijn het
spelletje wel eens konden breken.
Qverigens kunnen we niet zeggen,
dat wij, de vijf mogendheden van
het Brussels Verdrag, bepaald de pri
meur hadden met ons pact. Met dit
Westpact is een aantal reeds bestaan
de regionale verdragen met één ver
meerderd. In Europa kennen we reeds
het Oostelijk bloc, n.l. de U.S.S.R. met
de Oost-Europese Staten. Deze heren
begonnen reeds in 1943 onder elkaar
te pacteren en zouden niets liever
willen dan nog wat met dit opwin
dend spel door te gaan, hetzij in wes
telijke, hetzij in oostelijke richting.
Voorts de Pan-Amerikaanse Unie,
waartoe alle zelfstandige staten van
het Westelijk Halfrond behoren. Dan
de Caraïbische Commissie, de Zuid-
Pacific Commissie, de Arabische Liga
j en tenslotte ons uitgangspunt, het
Westpact, welks ontstaan sterk beïn
vloed werd door twee overeenkomsten,
die zeker regionaal genoemd kunnen
worden, n.l. Benelux en Verdrag van
Duinkerken.
■yy/e zullen ons bepalen tot het West-
pact. Belangstellenden kunnen
i zich van de geschiedenis en de merités
I van bovengenoemde regionale verdra-
i gen op de hoogte stellen door kennis
j te nemen van de uitstekende bijdrage:
S „Regionale verdragen" van M J N.
van den Houten in „De Militaire Spec
tator" no 6 en 7 van 1948.
Het behoeft geen betoog, dat wan
neer in dit tijdsgewricht enige Staten
een verbond aangaan, de militaire pa
ragraaf een zeer voornaam, ja wellicht
het voornaamste deel der overeen
komst vormt. Het verdrag van Brus
sel is een uitgesproken militair ver
drag. Natuurlijk wordt een deel dei-
overeenkomst gewijd aan economische,
sociale en culturele samenwerking.
Maar de belangrijkste artikelen zijn
die, welke bepalen, dat indien één dei-
verdragsluitende partijen in Europa
gewapenderhand wordt aangevallen,
de vier anderen aan de aangevallen
partijen iedere militaire en andere
steun, welke in hun vermogen ligt, zul
len schenken.
Activiteit naar buiten naar aanlei
ding van het verdrag zagen we in de
bijeenkomst op 30 April j.l. te Londen
van de Ministers van Oorlog en de
Stafchefs der betrokken landen en in
de Nederland-Belgische Militaire over
eenkomst, die op 10 Mei te Den Haag
plechtig werd aangegaan. Verder heeft
men weinig of niets vernomen. De
mededeling van Minister Le Fraiteur,
dat de Belgische Officieren zwaar aan
de tand zullen worden gevoeld voor
wat betreft hun kennis van de Neder
landse taal, kan men moeilijk een sen
sationele onthulling noemen. Minister
Fiévez bleef in zijn mededelingen wij
selijk op het zelfde niveau als zijn
Belgische collega. Toch nemen we gaar
ne aan, dat er iets te gebeuren staat
en we zijn ervan overtuigd, dat ér
iets gebeuren moet. De verdragsluiten
de partijen hebben zich duidelijk uit
gesproken voor onderlinge militeie*
Slot 6e kolom onderaan.