Spanning lussen Belgrado en Kominform
Winkelvoorraden in Baarle-Nassau
in beslag genomen
Actie van het Kreml
IN 'T KORT
Hevige beroering over de
Yzer-bedevaart
lenburg
W
Doodgeschoten generaal Jovanovic
moest Tito's rivaal worden
AAN
Terugroeping van
Lomakin
Nieuw probleem
in Berlijn
Bomaanslag op de woning van
prof Fransen
De Legertentoonstelling in
Eindhoven
De heer Neher in
Batavia terug
Verdwenen
neutraliteit
Jg
ING is I
ÏN, als:
5MAN
or kleding S
laar maat
7ambier-
Pleys
Per doos
36 ct,
huis
in
roduct,
DEZE PAAL JSM'N\
ENK/5 KNNS
TEQEH Dirnommt
VIERDE JAARGANG
■if
No. 1158
ZATERDAG 21 AUGUSTUS 1948
ZIJN WACCN VOLGELADEN
HETnho®pitaal-h:oepentransportschip
DE GISTEREN verwachte nieuwe be
spreking op het Kremlin is geen
C. A. O. voor zuivel
industrie
Grondwetsherziening
1 Sept. in de Eerste
Kamer
„Zonder paspoort naar België
Justitie stelt paal en perk aan het kopen van
Belgische goederen in Nederlandse winkels
„T<»eristen"-invasie
Meer wind
Zo leven onze jongens onder dienst
H°E LEEFT mijn zoon, mijn ver
loofde, of mijn man in de kazer
ne en wat wordt er allemaal voor
hem door de legerleiding gedaan?
Waarom kan hij zo enthousiast wor
den, als hij praat over „zijn" onder
deel en hoe komt het, dat hij de
angst van de thuisblijvers niet deelt,
wanneer er over Indië wordt gespro
ken?
>oooooo«
>0000000
td en kosten
pERWAREN,
fëN, IJZER-
3TELWERK,
34—0
aanbe velend
Imaat f 47.50
>0000000000
40-0
x,
>000000
39-0 I
I >ooooooooooo<. i
I000000000000
Instructies
lO-o
OOSTBURG
I >00000000000'.",
>00000
ADRES 26-0 i
tARDENBURG
•.tijkexamens
Juni 1949
I schrift, privé-opl. in.
1- talen - MBA. Teven?
f opl. Middenstandsdipl.
HBS. SPD, Reporter,
beginners, Toel. MTS.
gratis studie-advies
lOLA Instituut
Btsweg 29, Rotterdam.
formaat No. 2
is hèt ideale
beien, parket
liteitsproduct,
eld uit edele
UitgaveNT~v! Uitgeversmij. Neerlandia. Redactieraad:
A f j. Aernoudts; C. J v Hooteghem; A. E. Langenhorst; Mr
Dr A j j. M 4Vles, Mr. H. B. B. de Rechter. Verschijnt elke
werkdag Abonnementsprijs bij vooruitbetaling 3.38 per kwar
taal, per P°st 4.25, per week (uitsluitend bij niet postbestelling)
t 0.26. Losse exemplaren 6 cent. Postrekening 278841 Prijzen
voor buitenlandse abonnementen worden op aanvraag verstrekt.
Bureau voor Zeeuwsch- Vlaanderen Huist, Dubbele Poort 7, tele
foon 102 (Bijbureau: Oostburg, Nieuwstraat 22, telefoon 35). Bu
reau voor de Zeeuwse Eilanden: Goes, Westsingel 75, telefoon
2236. Hoofdredacteur: J. J. H. A. Bruna. Advertentieprijs (uit
sluitend voor de Zeeuwse oplage): f 0.10 per m/m; voor Re
clames (Ingezonden Mededelingen) f 0.25 per m/m. (Voor de
gehele oplage resp. f 0.25 en 0.60). Incasso wordt berekend.
Voor God, Koningin en Vaderland
HET doodschieten van generaal Jovanovic waar
over wij eergister een en ander schreven op bet mo
ment toen hij met drie andere hoge militairen trachtte van
Joego-Slavië naar Roemenië te vluchten, blijkt meer aan
vast te zitten, dan oorspronkelijk leek. Deze gebeurtenis aan
de grens schijnt namelijk een nieuwe en meer gespannen fase
in te luiden in de strijd tussen de Kominform en Belgrado.
tteT NIEUWS van Jovanovic's dood
die waarschijnlijk Tito's rivaal
was geworden, viel samen met het
beëindigen van de Donau-conferentie
waar .,de schijn van een wellevende
verhouding tussen Moskou en Bel
grado raadzaam was".
De mening is, dat de weg is geo
pend voor een politieke en mogelijk
ook economische oorlog voor het ver
wijderen van maarschalk Tito.
Zoals radio en pers te Boedapest en
Boekarest reeds doen vermoeden, zal
een open politieke oorlog hoofdzake
lijk de vorm aannemen van intensieve
propaganda-aanvallen van de zijde
der hoofdsteden van de kleinere K.0-
minform-landen eerder dan van Mos
kou zelf.
Naar verhouding zal het aanvalswa
pen in Joego-Slavië zelf mogelijk
weinig uitwerking hebben, daar de
Joego-Slavische regering waarschijn
lijk strenge maatregelen, zal treffen
om te voorkomen, dat de aanval het
eigenlijke doel, namelijk het publiek
zal treffen.
Waarnemers te Londen menen, dat
Moskou door middel van agenten in
Joego-Slavië zelf een verdekte poli
tieke oorlog zal voeren en mogelijk
zal hoofdzakelijk gebruik gemaakt
worden van persoonlijke rivaliteit in
de hogere rangen der communistische
partij.
Verzet van het leger
J7EN FLINKE BIJVERDIENSTE
had een Arnhemse taxi-chauf
feur door zijn auto beschikbaar te
stellen voor het vervoer van vlees,
afkomstig van clandestiene slach
tingen. Hij vloog gister tegen de
lamp toen hij niet minder dan 550
kg. rundvlees in zijn wagentje had.
Die aanhouding had meteen ook
voor 11 andere lieden nadelig ge
volg, want zij bleken gezamenlijk
45 runderen en 8 paarden clandes
tien bij een boer te heoöen ge
slacht en het vlees peperduur te
nebben verkocht.
rjOORDAT hij zich te ver in zee
waagde is ter hoogte van Kijkduin
een 16-jarige jongen verdronken.
7 H. DE PAUS heeft de Sjah van
Perzië in audiëntie ontvangen te
Castel Gandolfo. Dit is de eerste maal,
dat een buitenlandse koninklijke per
soon op Castel Gandolfo is ontvangen.
Z. H. onderscheidde ae Sjan met de
Vaticaanse „Orde van de Gulden
Spcor".
gij DE INHULDIGING van Prinses
Juliana tot Koningin zal o.m. aan
wezig zijn prins George van Grieken
land, oom van de Griekse koning
J7EN ENORME hoeveelheid feestma-
teriaal voor de jubileumweek is bij
een grote brand te Amsterdam verlo
ren gegaan.
JN HILVERSUM zijn een distributie-
ambtenaar en twee oud-distributie
ambtenaren gearresteerd in verband
met gepleegde fraudes. Da distributie
ambtenaar had reeds tl. 1800,— „ge
spaard". Hij is zijn spaarduitje met
zijn vrijheid kwijt.
^OTARISSEN en accountants heb-
hen zich met een adres tot de
ministerraad en de Kamerleden gericht
waarbij aangedrongen wordt op her
ziening van het belastingstelsel.
QP VERZOEK van graaf Bernadotti
zal ons land 30 ton erwten en 50
on bonen zenden ter leniging van de
n?° J_rer duizenden Arabische en Joodse
vluchtelingen in Palestina.
TNTUSSEN weten noch de Roemeen
se noch de Joegoslavische autori
teiten iets af van de verblijfplaats
van kol. Vlado Daptovic die erin ge
slaagd zou zijn de Roemeense grens
te overschrijden. Men meent te we
ten dat Daptovic op weg is naar Boe
karest.
Britse Balkandeskundigen beschou
wen de officiële mededeling van de
Zuidslavische regering over het neer
schieten van gen. Jovanovic en het
ontsnappen van Daptovic als het eer
ste bewijs van een verzet tegen Tito
in het leger.
Terwijl oorspronkelijk Jovanovic,
Tito's militaire raadgever tijdens de
oorlog, in het middelpunt van de be
langstelling stond, zijn de Balkandes
kundigen thans de mening toegedaan
dat de ontsnapping van Daptovic nog
belangrijker zou kunnen zijn, daar zij
misschien een licht werpt op de hou
ding van zijn broer kolonel Peter Dap
tovic tegenover Maarschalk Tito.
Candidaat van het Kreml?
T\E avontuurlijke figuur van Pater
Daptovic heeft sedert lang de be
langstelling gewekt van geallieerde en
militaire waarnemers in de Balkan.
Gedurende verschillende jaren werd
hij met de moeilijkste en stoutmoe
digste opdrachten belast. Tegen het
einde van de oorlog voerde hij het
J)E REGERING maakt bekend,
dat in de afgelopen week tot
haar leedwezen de navolgende
verliezen zijn gerapporteerd. Bij
de Kon. Landmacht: korp. A. A.
van Erp, afkomstig uit Eindho
ven) sold. p. Nagtzaam, afkom
stig uit Roosendaal en sold. H
Scheepers, afkomstig uit Weert.
gEGIN VOLGENDE WEEK wordt
te rIhJT" "Kertosono" uit Batavia
mffltaen v„am .Yerwacht met bijna 3.5
nevens ïafi Smker voor Nederland, be
nevens ladingen copra en rubber.
teren in Aw B|er"' ""veerde gis-
personen. am met totaal "10
glJ EEN ernstig auto-ongeluk bh
leven gekomen mr^VM S?
herend vennoot van de i?
voor kledine Dvi-VJwf "otrtschap
voor kleding Dyckhoff en lid van de
K. A m het bisdom Haarlem, en zijn
secretaris de heer L. van Spanje
^ONDAG, de sluitingsdag van de
plechtige feestviering van het 700
.larig bestaan van de Keulse Dom zal
Kardinaal de Jong in de Keulse Dom
de ponuricale Hoogmis celebreren.
JpRESIDENT THAIK van Birma,
heeft de staat van beleg voor het
gehele land afgekondigd, aangezien
door opstanden een ernstige toestand
is geschapen.
werkelijkheid geworden.
Washington eist:
TAE VER. STATEN willen de Sov
jet-consulgeneraal te New-York
Lomakin, niet meer erkennen en
hebben aan de Sovjet-Unie verzocht
hem naar Moskou terug te roepen,
in verband met zijn optreden in
de zaak van mevr. Kosenkina, een
Sovjet-onderwijzeres, die zich uit
het venster van het consulaat heeft
geworpen, daar zij bedreigd werd
Het Amerikaanse ministerie van
Buitenlandse Zaken zegt, dat Loma
kin schuldig is aan „misbruik van de
voorrechten van zijn positie en grove
schending van de internationaal aan
vaarde maatstaven, geldende voor het
gedrag van buitenlandse autoriteiten"
Verlangd wordt, dat Lomakin de
Ver. Staten „binnen redelijke tijd"
verlaat. De regering der V. S. heeft
deze nota afgezonden als antwoord
op een reeks Sovjet-protesten naar
aanleiding van de gebeurtenissen om
mevr. Kosenkina en twee andere
Sovjet-leerkrachten „die eveneens niet
naar hun vaderland wensten terug te
keren".
Het opmerkelijke besluit van de
Ver. Staten valt des te meer op nu
er alsmaar in Moskou geconfereerd
wordt om te trachten de barricades
tussen Oost en West op te ruimen Ligt
in de eis tot terugroeping van Loma-
king een vingerwijzing, dat „Washing
ton al de zekerheid heeft, dat het ge-
confereer in Moskou toch op niets
uitloopt?
bevel over het vierde Zuidslavische
leger, dat Julisch-Venetië bezette.
Later werd hij er van verdacht,
belast te zijn met de Zuidslavische
militaire hulp aan de Griekse com
munisten.
Volgens geruchten uit kringen van
Zuidslavische vluchtelingen in Italië,
zou Peter Daptovic misschien de can
didaat van het Kreml zijn voor de op
volging van Tito
Terwijl er weinig geloof gehecht
werd aan deze geruchten, op het ogefi
blik dat zij drie weken geleden voor
de eerste keer de ronde deden, wor
den zij thans weer naar voren ge
bracht, in verband met de dramati
sche ontvluchting van Daptovic's
broeder.
Zuidslavische kringen, die in nauw
contact staan, met het regime van
Belgrado, weten niets af over de ver
blijfplaats van Daptovic en verklaar
den dat hij op dit ogenblik geen le-
gerbevel heeft en dat hij waarschijn
lijk aan de generale staf verbonden is
Fanatieke razzia's der sovjets
TAE GESPANNEN toestand te Ber-
lijn heeft nog een ernstiger ka
rakter gekregen nu de Sovjets raz
zias gaan uitvoeren op de Potzdarn-
mer Platz bi ijk raar het verzamelpunt
van zwarte handelaren. Zij gaan daar
bij echter zo fanatiek te keer, dat z:j
niet schromen de zwarte handelaren
te i.chiervoigei'. in de Britse en Arne
rikaanse zones
Gisteren hebben de Sovjets weer
razzias gehouden en daarbij ongeveer
2500 personen gearresteerd. Daarbij
kwam het tot scherpe woordenwisse
lingen met Duitse politiemensen, die
kort en bondig eveneens werden ge
arresteerd. Het Amerikaanse militaire
bestuur heeft daarover een scherp
protest ingediend en geëist dat de po
litiemannen moesten worden vrijge
laten. Als de Amerikaanse eis niet
wordt ingewilligd hebben de Ameri
kanen „andere maatregelen" beloofd.
Het is kwalijk te voorzien, waarop
de nieuwe situatie zal uitdraaien.
Vast staat, dat de Sovjets een zeer
riskant spel spelen.
Aanmerkelijke verbetering voor
werknemers
TJEEDS ENKELE JAREN is men
bezig om ook in de zuivelindus
trie voor geheel Nederland eei. bin
dende overeenkomst te maken tussen
werkgevers en werknemers. Door ve
lerlei moeilijkheden kon de onderte
kening door de werkgevers- en werk
nemersorganisaties eerst kort geleden
plaats hebben. Door deze onderteke
ning is de Collectieve Arbeidsover
eenkomst van kracht geworden voor
alle zuivelfabrieken en met tërugwer
kende kracht vanaf 1 Mei van dit
jaar in werking getreden.
Had men voorheen in de zuivelindus
strie practisch maar 3 indelingen
voor de arbeiders, nl. vakarbeiders,
geoefenden en ongeschoolden, thans
bij de C.A.O. zijn er 7 groepen.
De lonen van de vakmensen zijn
met f 3.25 tot f 5 verhoogd, die van
de geoefenden van voorheen met
f 2.75 tot f 4.50 per week.
De lonen van de melkbezorgers on
dergaan een stijging van f 1.25 tot
f 1.75 per week.
De normale arbeidsduur is in de
C.A.O. vastgesteld op 48 uur per week
en moet zoveel mogelijk vallen da
gelijks tussen 6 en 18 uur.
De arbeid op Zon- en erkende Chr.
feestdagen dient tot het uiterste be
perkt te worden.
TTET LIGT in de bedoeling, dat
de Eerste Kamer tegen Woens
dag 25 dezer bijeengeroepen zal
worden en diezelfde dag in de af
delingen de wetsontwerpen inza
ke de Grondwetsherziening zal
behandelen. Het wordt dan mo
gelijk geacht op 1 en 2 Septem
ber de openbare behandeling de
zer ontwerpen te doen geschieden,
yONDER PASPOORT naar de provincie Antwerpen". Zo kondigden
toeringcar-bedrijven uit het Noorden tochten naar Baarle-Nassau
en Baarle-Hertog aan. En zo zag men het gebeuren, dat ettelijke auto
bussen volgeladen naar de Baarle's togen, waar de „toeristen" allerhan
de Belgische artikelen in Nederlandse winkels bewonderden. En zij
kochten als dollemannen.
De ene toerist vertelde het aan de andere en steeds meer autobus
sen zijn er gekomen. In de Baarle's kwam men handen tekort.
Zo kon men het verschijnsel zien, dat tientallen autocars hun lading
in Baarle spuiden, hetgeen betekent, dat per dag ongeveer 6000
mensen het grensplaatsje aandeden, een aantal dat op de Zondagen wei
eens groeide tot 10.000.
TAAT moest natuurlijk spaak lopen.
Normaal is fmmers het „smokkel
gat" Baarle al een doorn in het justi
tiële oog. Het v. -d dat natuurlijk
des te meer nu er dag in dag uit plot
seling duizenden vreemdelingen opdo
ken, om te halen, wat er te halen
viel, dikwijls voor duur geld.
En het is ook spaak gelopen.
Want pardoes heeft de Officier van
Justitie te Breda gisterenavond paal
en perk aan alles gesteld. Ettelijke
ambtenaren van de Invoerrechten
en Accijnzen, geassisteerd door de
Rijkspolitie, zijn er op uit getrok
ken en hebben pardoes alle Belgi
sche goederen in de Nederlandse
winkels in beslag genomen op grond
van het deviezenbeslnit.
Want het standpunt van de Justitie
is: al die Belgische goederen in de
Nederlandse winkels zijn gesmokkel
de artikelen, die ons kostbare devie
zen kosten. Bovendien worden de
distributie-bepalingen overschreden
zo is de redenering, omdat de in de
Nederlandse winkels verkochte goe
deren in die winkels wel bonvrij
maar in de rest van het land niet zon
der bon te krijgen zijn.
Voor 50 000 gld.
TT EEL wat is er in beslag genomen
in de betrokken 12 winkels. Enige
uren hebben drie auto's op en neer
gereden tussen de winkels en het
douanekantoor, waar de goederen
voorlopig opgeslagen en geïnventari
seerd werden.
Ruw geschat kwam de waarde
neer op 40 tot 50.000 gulden. Het
betrof o.m. sigaretten, chocolade,
(ongeveer 1500 kg. aan tabletten),
en zuidvruchten.
Textiel was niet in beslag geno
men, omdat niet direct kon uitge
maakt worden of de aanwezige tex-
tielvoorraden van Nederlands of
van Belgisch origine waren.
De betrokken 12 winkeliers, erken
den, dat de in beslag genomen goe-
Weersverwachting, geldig tot
Zaterdagavond:
Half tot zwaar bewolkt met
plaatselijk enkele buien. Zwakke
tot matige, maar later tot krach
tig toenemende wind tussen West
cn Zuid. Weinig verandering in
temperatuur.
Heden zon onder 19.54 uur en
maan op 20.39 uur. Zondag zon op
5.33 uur en onder 19.52 uur.. Maan
op >0.50 uur en onder 7.02 uur.
Maandag zon op S.S5 uur en maan
op 21 uur.
QROTE BEROERING heerst er op
het ogenblik in België over de
bomaanslag die gepleegd is op de
woning van prof Fransen te Gent.
Gelukkig zijn er geen mensenlevens
bij te betreuren gevallen, maar de
over de aanslag is er niet
minder om Vooral in het Vlaams
sprekende deel van België is men
over het gebeurde zeer opgewonden
Die opgewondenheid is hieruit te
verklaren, dat deze aanslag een die
pere grond heeft. Prof. Fransen is na
op als een poging om de Yser-bede
vaartcomité. En men vat de aanslag nu
op als een poging om de Yseh-bede-
vaart te saboteren, door prof. Fran
sen door middel van een aanslag de
gelegenheid te ontnemen in Dixmui-
den, het woord te voeren. Hoezeer
bepaalde groeperingen gekant zijn te
gen de Yser-bedevaart blijkt ook uit
diverse dreigbrieven die prof. Fran
sen in de afgelopen week heeft ont
vangen. Hij zag er zelfs aanleiding in
zijn woning bijtijds te verlaten en ze
onder bescherming van de politie te
stellen.
Het is overigens niet de eerste keer
dat er fel reactie gevoerd is tegen de
Yser-bedevaart. In Maart 1946 is er
een aanslag gepleegd op het Yser-
kruis, dat daardoor werd vernield.
Ook toen zijn er heel wat pennen en
lippen in beweging gebracht.
Sommige groepen voelen de Yser-
bedevaart aan als anti-Belgisch, om
dat tijdens de bezetting de manifesta
ties aan de Yser in pro-Duitse geest
zouden zijn gehouden.
Daarom dan ook het verzoek aan de
minister de Yser-bedevaart te verbie
den, een verzoek waaraan de minis
ter geen gevolg heeft willen geven.
Wat wil men?
ken aan de politieke en economische
uitbouw van het gemeenschappelijk
vaderland.
Maar er is ook niet één ernstig Vla
ming, die bereid is zijn eigen taal,
zijn eigen cultuur, zijn eigen volks
aard, zijn eigen tradities te slachtof
feren aan de eisen van een soort pa
triotisme, dat honderd jaar lang de
plak gezwaaid heeft, dat anti-Vlaams
was en, wanneer men het op de ke
per beschouwd anti-Belgisch.
En het gevolg is geweest, dat de
gelijkheid in feite en in rechte nog
altijd niet verwezenlijkt is en dat de
Vlamingen nog altijd veel bittere za
ken hebben moeten verkroppen en
nog altijd veel beschamende toestan
den hebben moeten dulden vooral
in de laatste vier jaar. Anderen heb
ben verkeerd begrepen en het gevolg
is geweest: de chantage van het
Waals seperatisme.
Vlaams extremisme?
■yyAT WIL men eigenlijk? zo vraagt
het Belgische blad „De Nieuwe
Gids" De Yser-bedevaart beletten?
~1®' dan denke men eens een ogen
blik na. Vier jaar lang hebben de
Vlamingen blijk gegeven van veel
vaderlandsliefde, veel verdraagzaam
heid en veel geduld. Er is niet één
i!?g meer' die er n°s aan I ut «.weeuracut, ae verzwaKKing m
oplossing van het Waals-Vlaamse rangen? En als het zo is. dan
Relais vVraag .,k tp zoeken buiten! is het niet r"&eilijk te raden, vanwaar
mme 0- 's niet eén ernstig via-, de bommen komen, die het huis van
ming.. cue met bereid is mede te weiJI Prof. Fransen vernield hebben.
DN nu zou men de Yser-bedevaart
willen beletten?
Kan men zich een beter middel
voorstellen om een nieuwe Vlaamse
extremistische beweging in het leven
te roepen?
Een Vlaams extremisme, is dat niet
de tweedracht, de verzwakking in
deren gesmokkelde artikelen waren.
Zij kregen een proces-verbaal en zul
len zich straks voor de Bijzondere
Politierechter te Breda hebben te ver
antwoorden in een speciale zitting.
Als men hoort, dat per maand Baar
le-Nassau voor ongeveer 3V- millioen
francs per maand besteedt in Baarle
men eindelijk paal en perk te kun
nen stellen aan de smokkelarij in de
Baarle's, die ons land dag-in dag-uit
heel wat kostbare guldens kost.
De controle zal zeker niet makke
lijk zijn, doch de ambtenaren zijn met
de beste wil en reusachtige ijver be
zield.
"ooral wordt het hen echter niet
gemakkelijk gemaakt omdat het
merkwaardige zich voordoet, dat de
Belgische winkeliers bevoorraad
worden met Nederlandse goederen.
De inwoners van Baarle-Hertog krij
gen zelfs Nederlandse distributie
bescheiden.
Dit heeft in Baarle-Nassau al ge
noeg scheve ogen gemaakt. De vraag
wordt dan zeker dringend, of deze
situatie nog moet blijven voortbe
staan.
„Protestvergadering'
TTET LIGT voor de hand, dat het
gebeurde in de Baarle's heel wat
Hertog (het Belgisch deel van het opschudding heeft verwekt, ofschoon
- AH Cl 1 at Ir att rtAATATTA ItAtt TTTAH/Tatt TTOTT
dorp), dan krijgt men wel zo onge
veer een kijk op de goederenhoeveel
heid, die van Belgische handen in Ne
derlandse handen overgaat.
Scherpe controle
TJ"ET optreden tegen de Nederlandse
winkeliers zal gevolgd worden
door een uitermate scherpe controle
op het kopen in de Belgische win
kels. De Nederlanders van buiten
Baarle-Nassau die ook maar het ge
ringste in Belgische winkels gekocht
hebben, zullen onverbiddellijk een
proces-verbaal oplopen en alle goede
ren zullen in beslag genomen worden
Door deze scherpe controle hoopt
er niet kan gesproken worden van
strubbelingen. De politie behoefde
zelfs geen enkele keer handelend op
te treden.
De winkeliers hebben direct na het
gebeurde de koppen bij elkaar gesto
ken en in een opgewonden „protest-
vergadering" de situatie besproken.
Op deze vergadering, waar het uit-
teraard nogal rumoerig toeging, werd
besloten een gezamenlijke actie op
touw te zetten. Een deputatie van de
winkeliers zal zich heden naar rector
van den Broek te Roosendaal begeven
om te zien, wat er wettelijk aan deze
zaak te doen is. Rector van den Broek
heeft indertijd een studie over de bei
de Baarle's gepubliceerd en mag als
deskundige worden aangemerkt.
En verder blijft het..., afwachten.
Het antwoord op deze vragen geeft
de Legertentoonstelling, die na in
het Westen te zijn geweest nu ook
in Eindhoven aan het verrijzen is
en vanmiddag door It.-generaal
Kruis wordt geopend.
Doel van deze uitgebreide en voor
al voor de leek interessante exposi
tie in de open lucht is; het Nederland
s^ volk sympathie bij te brengen
voor het leger4. De opzet van het ge
heel en de geestdrift van allen, die
eraan medewerken, majoor Janssen
voorop, brengen de verwezenlijking
van dit doel voor iedere bezoeker bij
de eerste stappen op de terreinen al
dadelijk buitengewoon nabij. Men
wordt onwillekeurig meegesleept in 't
leven en werken van onze jongen,
nauwkeurig in beeld gebracht tot in
de kleinste onderdelen.
Het heeft geen zin op deze plaats
alles op te sommen wat aan de
CONGRES OVER KERKBOUW
TE MIDDELBURG
In het kader van de momenteel in
Middelburg gearrangeerde tentoon
stelling „Nederlands nieuwe kerken"
werd Vrijdagmiddag een congres over
kerkbouw gehouden.
Hier werd allereerst het woord ge
voerd door Ds. W. Zeidner uit Rotter
dam, over de richtlijnen voor de in
richting van het protestantse kerk
gebouw. waarna gesproken werd door
Dr. A. Kat uit Haarlem over de litur
gische zin van het katholieke kerk
gebouw. Na de pauze sprak Ir. A.
Siebers uit Breda over de vormge
ving van het R. K. kerkgebouw. Prof
Ir. J. Berghoef uit Aalsmeer behan
delde de richtingsvorm van de R. K.
kerk. Een uitgebreide gedachtenwis-
seling volgde op deze referaten. Mr.
Dr. W. Graaf van Lynden sprak het
slotwoord.
August Sniederslaan te zien is. men
ga zelf kijken en genieten. Het pu
bliek mag schieten met een echt
kanon, mag rondtoeren op een car
rier en kan meesnoepen uit de Cadi-
wagen. Men pioniert en aanschouwt
de „dodensprong", men ziet een bam
boehuis, men ziet een complete In
dische omgeving, men zietach, ga
zelf zien en U zult meer dan tevre
den zijn. Wij, die het zagen, gelo
ven niet. dat er momenteel veel lan
den in Europa zijn, waar men dit
kan presteren!
HEER NEHER, gedelegeerde van
bet opperbestuur in Indonesië, is
in Batavia gearriveerd. Hij zeide een
exemplaar van het ontwerp tot na
dere uitwerking van de Grondwets-
heziening bij zich te hebben. Op de
vraag of hij nieuwe instructies be
treffende de onderhandelingen met
de republiek bij zich had, antwoord
de hij ontkennend.
Met hetzelfde vliegtuig arriveerde
Sultan Hamid 2 van Pontianak. De
sultan verklaarde, dat hij verwachtte
dat in Bandoeng op korte termijn be
langrijke dingen zouden gebeuren.
Volgens Antara zijn hoge republi
keinse regeringskringen in Djokja van
mening, dat de schietpartij rond het
republikeinse hoofdkwartier te Ba
tavia de toestand heeft verslechterd
en de mogelijkheid van een vreedza
me regeling tussen Nederland en de
republiek practisch heeft geëlimi
neerd.
In verband met een ex
cursie van ons gehele
personeel zijn onze kan
toren heden vanaf 10
uur gesloten.
DIRECTIE „DE STEM".
(van onze militaire medewerker)
QNZE huidige internationale positie
verschilt wel hemelsbreed met
die van vóór 1940. Vóórdien waren
wij neutraal, nu zijn wij gebonden
door met andere naties vrijwillig
aangegane verplichtingen.
Deze neutraliteit was een redelijk
gevolg van onze ligging in Europa.
De oud-opperbevelhebber van Land
en Zeemacht de generaal I. H. Reijn-
ders beredeneert deze neutraliteits
politiek in „Het Lichtspoor" van 21
Juli 1948 als volgt:
„Zij (onze neutraliteit) vloeide als
het ware voort uit de ligging van
ons land aan de monden van Rijn,
Maas en Schelde, verkeersaders, wel
ke het vaste land van Europa met
de zee verbinden. Nederland was de
neutrale strook, waar de belangen
van handel en verkeer van Midden-
en West-Europa enerzijds en van En
geland en verdere overzeese gebieden
anderzijds elkaar ontmoetten. Als
overlaadhaven van de aangevoerde
goederen uit zeeschepen in rivier
vaartuigen en spoorwegwagons en
omgekeerd, verleende het zijn bemid
deling. Wilde het zich van deze taak
naar behoren kwijten, dan diende 't
in normale tijden alle belanghebben
den op volkomen gelijke voet te be
handelen; bij conflicten paste het een
houding van strikte neutraliteit".
Nederland was dus neutraal en
verwachtte, dat deze neutraliteit door
anderen zou worden geëerbiedigd.
Wereldoorlog I (19141918) vervul
de deze verwachting, al zullen de
ouderen onder onze lezers zich her
inneren, dat in die oorlogsjaren van
onze regering heel wat stuurmanskunts
werd geëist om het neutrale schip van
Staat tussen vele zichtbare maar nóg
meer onzichtbare verraderlijke klip
pen door te loodsen. Zand- en grint-
kwestie, Tubantia, aanvallen op con-
vooien, allemaal lanken, die nu nog
de herinnering levend maken aan
zeer spannende dagen.
TTADDEN wij in 1939, bij het uit
breken van Wereldoorlog II, ooit
de verwachting gekoesterd, dat met
een buur als Hitler-Duitsland onze
gewapende neutraliteit zou worden
geëerbiedigd, dan werd op 10 Mei
1940 wel duidelijk, dat deze ver
wachting een valse illusie was ge
weest. Deze historie ligt ons allen
nog zó vers in het geheugen, dat ik
hierop niet nader behoef in te gaan.
Overweldiging en bezetting had
den tot gevolg, dat wij ons vanzelf
sprekend schaarden aan de zijde der
geallieerden en als goede bondgeno
ten overal ter wereld, ter zee, te land
en in de lucht en niet op de laatste
plaats in eigen land door het bin
nenlands verzet de as-mogendheden
mede afbreuk deden en metterdaad
toonden, dat wij in de kring der ge
allieerden naar uiterst vermogen
wensten mede te strijden voor een
vrije wereld, ontdaan van dictatuur
of welke dwang ook.
Het einde kwam. De geallieerde le
gers trokken zegevierend door Euro
pa, Afrika en Azië. Duitsland. Italië
en Japan en de totalitaire satellietjes
lagen op de knieën of beter vermor
zeld in hun eigen puin. De overwin
naars maakten zich op om onder de
leuze „Nooit weer oorlog" de wereld
een blijvende vrede te waarborgen.
Op 26 Juni 1945 werd te San Fran
cisco het Handvest der Verenigde
Volken getekend. De overweging,
waarop het Handvest berust en wel
ke ongeveer in grote trekken in
houdt, dat het streven der volken er
op gericht zal zijn de wereld voor de
toekomst te behoeden voor oorlog en
verderf en daartoe in verdraagzaam
heid als goede buren te leven en zich
te verenigen om vrede en veiligheid
te waarborgen, klonk ons als mu
ziek in de aan het donderend geda
ver der luchtvloten en het gieren der
bommen gewende oren. Welk een be
lofte voor de toekomst onzer kinde
ren!
Is het geoorloofd te gaan wroeten
in de bedoelingen, die sommigen der
ondertekenaars gezien de hevige
spanningen van heden op 26 Juni
1945 bezielden of is het misschien niet
barmhartiger tegenover hen en tegen
over onszelf op die dag der geboor
te der Verenigde Naties nog goede
trouw te veronderstellen?
X/ERDIEPEN wij ons daarin liever
niet. Laten wij nagaan, welke mi
litaire verplichtingen Nederland op
zich nam door de ondertekening van
het Handvest.
Zoals we reeds zagen is een der
voornaamste zorgen van de Organi
satie der Verenigde Volken het hand
haven van de vrede. Hugo de Groot
zeide in zijn meesterwerk „Over het
recht van vrede en oorlog": „Indien
ge de vrede wilt. bereidt U dan ten
oorlog". In zó krasse termen heeft
de UNO zich niet geuit, maar zij
heeft wel bedacht, dat als alle mid
delen falen om de vrede te handha
ven of wanneer het gewapend con
flict reeds is uitgebroken te her
stellen, een gewapend optreden ha
rerzijds mogelijk moet zijn.
De bevoegdheid om tot dit gewa
pend optreden over te gaan is gelegd
in de handen van de ons welbekende
Veiligheidsraad, die dan ook over
middelen moet beschikken om dit
optreden te realiseren.
Nu hebben de ondertekenaars van
het Handvest, dus ook Nederland,
op zich genomen contingenten zee-,
land- en luchtstrijdkrachten waarvan
de sterkte voor ieder der deelnemers
nader zal worden bepaald, ter be
schikking te stellen van de Veilig
heidsraad.
Dit wordt dus in de toekomst voor
Nederland een positieve militair»
verplichting.
Maar er Is meer. Tn een volgend
artikel zullen we onze militaire ver
plichtingen voortvloeiend uit het
Westpact nader bekijken.