Bedrijfsorganisatie in
van
België
kracht
ium deviezen voor Djokja
750.000 vrouwen zeiten hun handtekening
Haagse
Brieven
IN 'T KORT
Vijfde bespreking
in't Kremlin
De Grondwets
wijziging
IN MEMORIAM
generaal
Van Nijnatten
VIERDE JAARGANG No. 1154
DINSDAG 17 AUGUSTUS 1948
Het zwaartepunt wordt gelegd op de
Ondernemingsraden
19-jarige man Vermoord
Hoofdredactie
„De Maasbode"
Weinig wind
3 uur met Molotof
Twee mannen
door stoomtram
doodgereden
Uitvaart van pastoor
J. Devolder
Memorie van Antwoord
verschenen
Slagers verbolgen
over de vleesdistributie
oo<xx>ooooooo<><><>o<>o<xx>o<><>
Kapers in de kelder
te Oud Gastel
IC) ton naar Malakka met behulp van
A ustralische vliegtuigen
Gouden jubilarissen
te Huijbergen
Koningin ontvangt handtekeningen en
geschenken der Nederlandse vrouwen
Uitgave N. V. Uitgeversmij Neerlandia. Redactieraad:
A. F. J. Aemoudts. C. J v. Hooteghem; A. E Langenhorst; Mr.
Dr. A. J J M. Mes, Mr. H. B. B. de Rechter. Verschijnt elke
werkdag Abonnementsprijs bij vooruitbetaling 3.38 per kwar
taal, per post 1 4.25, per week (uitsluitend bij niet postbestelling)
f 0.26. Losse exemplaren 6 cent. Postrekening 278841. Prijzen
voor buitenlandse abonnementen worden op aanvraag verstrekt.
Voor God, Koningin en Vaderland
Bureau voor Zeeuwsch-Vlaanderen Hulst, Dubbele Poort 7, tele
foon 102 (Bijbureau: Oostburg, Nieuwstraat 22, telefoon 35). Bu
reau voor de Zeeuwse Eilanden: Goes, Westsingel 75, telefoon
2236. Hoofdredacteur: J. J. H. A Bruna. Advertentieprijs (uit
sluitend voor de Zeeuwse oplage): t 0.10 per m/m; voor Re
clames (Ingezonden Mededelingen) 0.25 per m/m. (Voor de
gehele oplage resp. f 0.25 en f 0.60). Incasso wordt berekend.
(van onze Brusselse correspondent)
"Madat er sedert jaren over gesproken werd en de structuurhervormingen
op sociaal-economisch gebied, vooral sedert de bevrijding, het voorwerp
van ettelijke politieke twistgesprekken, zo binnen als buiten het Parlement,
hebben uitgemaakt, zijn de lichtgewijzigde regeringsontwerpen over een der
hervormingen, n.l. die betreffende de organisatie van het bedrijfsleven, ein
delijk door kamer en senaat tot wet gestemd. Men kan nauwelijks het be
lang van die wet overschatten, wanneer men er zich rekenschap van wil ge
ven in welke mate haar toepassing een weerslag kan krijgen op de ver
houdingen tussen werkgevers en werknemers, in het bijzonder en op het
leven en de verdere ontwikkeling der Belgische ondernemingen in het al
gemeen.
Ochematisch gezien, schept de wet 'n
nieuwe hiërarchie in 't bedrijfsleven
Bovenaan komt de Centrale Raad voor
het Bedrijfsleven, die als bestendig or
gs nisme, over alle oroblemen die op
lands bdrijsfleven betrekking hebben,
adviezen uitbrengt bij het Parlement
en de Regering. Daaronder staan de
Bedrijfsraden paritair samengesteld,
die advies verlenen voor elke groep
van bedrijfstakken. Het voornaamste
lichaam is evenwel de Ondernemings
raad, wiens bedijvigheid tot de onder
neming beperkt blijft.
IN EEN SLOOT te Bovenberg is
het lichaam gevonden van een
bejaarde man, wiens handen en
voeten waren gebonden. Een pet
was over het gezicht getrokken.
Later blee.. dat de man een 79-
jarige was, die in het oudelieden-
tehuis te Schoonhoven verbleef.
DE MILITAIRE gouverneurs der 3
Westelijke zones van Duitsland
hebben besloten het treinverkeer naar
de Leipziger Messe te verbieden.
fLAY, Robertson en König hebben
*-/ in Frankfurt besprekingen ge
vierd omtrent een gemeenschappelijk
militair bestuur voor de drie Weste
lijke zones van Duitsland.
lyTINISTER-PRESIDENT Drees hield
gisterenavond voor de radio een
rede over het nationale huldeblijk aan
H. M. de Koningin: het fonds voor de
kankerbestrijding.
TN ATHENE is bekend gemaakt, dat
Aetomelitza, waar het hoofdkwar
tier van generaal Markos, de leider
der Griekse guerillastrijders, geves
tigd is, is ingenomen.
FiR. VAN MOOK is naai- Tjipanas
vertrokken om korte tijd rust te
nefoec. De heer L. Neher, gedelegeer
de van het opperbestuur in Indonesië
zal heden per KLM naar Batavia te
rugkeren.
pRINSES JULIANA en Prins Bern-
hard zijn per vliegtuig uit Londen
op Soesterberg geland. Zij hebben
zich onmiddellijk per auto naar het
Loo begeven.
yAN 21-27 Sept. zal het Katholiek
Genootschap op de Drakenburgh
een congres houden, waaraan een aan
tal katholieken uit West-Europa en
Duitsland zal deelnemen.
TJET AMSTERDAMSE vlaggeschip
„Oranje" is gisteren met 750 pas
sagiers, onder wie 450 evaeué's uit
Batavia te Amsterdam binnengelopen
I/EN ROOFOVERVAL te gepleegd
op de alleen wonende mademe de
Pressigny ,die een landhuisje bewoont
in de Oisterwijkse bossen. Twee ge
maskerde mannen drongen haar huis
binnen, bonden haar en brachten haar
een snede over het gezicht toe. Zij na
men voor een belangrijk bedrag aan
gouden sieraden mede.
TN DE Russische zone van Oostenrijk
- hebben de Russen zes Oostenrijkse
kranten in beslaggenomen en tot na
der order verboden.
TVE BERUCHTE ÏT-jarige inhreker-
uitbreker „Gerrit de Stotteraar"
V, die verschillende keren uit de cel
heeft weten te ontsnappen, is gisteren
avond in Den Haag weer gearres
teerd.
De rol, die de oiidernemingraad te
vervullen neeft, is 'ongemeen groot. Van
ondergeschikten, die ai te lang vrij
willekeurig bejegend werden, worden
de werknemtrs thans medewerkers, die
daardoor hun eigen verheffing mede-
bewerkstelligen.
In de geest van de Pauselijke Ency
clieken heefr men ingezien, dat de
arbeider zijn taak in menswaardiger
voorwaarden moet kunnen "vervullen,
die zijn persoon in geen geval verne
deren of krenken, ook binnen het
raam van het bedrijf, tot volledige ont
plooiing laten komen. Door hun ver
tegenwoordiging in de ondernemings
raad, wordt bovendien beoogd aan de
arbeiders het besef van eigen waardig
heid en van plichtsbesef van de waar
achtige medewerker aan de voort-
brengst te schenken.
In concreto heeft de ondernemings
raad generlei bevoegdheid in de lei
ding der onderneming. De patroon be
houdt, als voorheen, de leiding, het
gezag en de aansprakelijkheid in zijn
zaak. Maar over de bedrijvigheid van
de onderneming en de bedrijfsuitsla-
gen, verstrekt de werkgever inlichtin
gen aan zijn personeel door tussen
komst van de ondernemingsraad. Een
beëdigd revisor kan er de echtheid van
nagaan, doen hij is, evenals de leden
van de raad, door beroepsgeheim ge
bonden en mag geen enkele inlichtin
gen aan derden-buitenstaanders me
dedelen.
Ook in loonaangelegenheden heeft
de raad geen bevoegdheid, althans niet
wat de bepaling van het salaris oe-
treft. Daarentegen beheert hij de so
ciale werken van de onderneming.
Naast de patroon en de door de
werkgever aangeduide leden, omvat de
ondernemingsraad de personeelsleden
van tenminste 25 jaar oud, die sedert
3 jaar in het bedrijf en sedert tenmin
ste 6 maanden in de onderneming
werkzaam zijn, en die voor een be
paalde duui gekozen worden op lijsten,
opgemaakt door de bijzondere syndi
caten.
De wet op de ondernemingsraden is
toepasselijk op alle ondernemingen
•net tenminste 50 arbeiders doorlopend
in dienst. Volgens de jongste statisti
sche gegeven zijn er aldus 4.678 in ons
land hetzij-
2.425 met 50 tot 99 arbeiders
1.227 met 100 tot 199 arbeiders
685 met 200 tot 499 arbeiders
210 met 500 tot 999 arbeiders
82 met 1.000 tot 1.999 arbeiders
49 met meel dan 2000 arbeiders
Er dient evenwel opgemerkt dat
het de ondernemingshoofden die min
der dan 50 arbeiders in dienst hebben,
.Tij staat eveneens een ondernemings-
op te richten in hun zaak. Dat al die
genen, die de toenadering tussen ar
beid, techniek en kapitaal wensen te
bevorderen, van die mogelijkheid ge
bruik zullen maken, ligt voor de hand.
Vooral christelijke werkgevers zullen
er het geëigende middel in vinden >m
de zo dwaisdrijvende klassenstrijd ie
kortwieken en te ontzenuwen.
/Ap de vraag of het beoogde doel d:t
structuurhervorming zal bereikt
worden, kan men met oud-premier van
Zeeland, die in de Senaat verslag uit
bracht over het wetsontwerp, ant
woorden, dat het opzet zal slagen ,in
de mate waarin de mensen, die er de
organen van belichamen, zoigvuldig
gekozen worden en zich nauwgezet
aai' hun taak wijden; net zal vooral
slagen indien mensen van goede wil
er op steunen en, in een geneensehap-
pe.ijke actie verenigd, het klimaat
van vertrouwen, verstandhouding en
samenwerking scheppen, dat het
voornaamste streven en het hoofddoel
is van deze wet."
Dl'. PAUL DE RIJCK
PATER HENRI DE GREEVE 25 JAAR PRIESTER Pater Henri Theo Maria
de Greeve, als radiospreker en stichter van de Bond zonder naam een
bekende figuur, herdacht het feit, dat hij 25 jaar geleden tot priester werd
gewjjd. In het ziekenhuis Joannes de Deo te Haarlem werd hem hulde
gebracht voor zijn sociale arbeid. Minister Mr. E. M. J. A. Sassen, die ais
vriend van de jubilaris aanwezig was, deed mededeling van zijn benoe
ming tot Officier in de Orde van Oranje Nassau en speldde hem de onder
scheiding op de borst.
Pwrf. dï. Tesser volgt Mgr. dr.
Witlox op
aai mgr. ur. d. WliiOX
di* «edert enige tijd ongesteld is, zich
op medisch advies genoodzaakt heeft
gezien per 1 Sept. ontslag te verzoe
ken als hoofdredacteur van dit blad.
Het bestuur van de Maasbode-stich
ting heeft dit ontslag aan Mgr. Wit
lox op de meest eervolle wijze ver
leend, onder betuiging van diep ge
voelde dank voor al hetgeen door hem
in deze functie is verricht. Mgr. Wit-
1S "°°fdredacttur sedert 8 Febr.
1929.
Met ingang van 1 September is door
het bestuur van de Maasbode-stich
ting benoemd tot hoofdredacteur pa-
ter prof. dr. Stephanos Tesser O.P.,
hoogleraar in de ethica en de socio
logie te Zwolle.
Het bestuur van de Maasbode-stich
ting heeft tot mede-hoofdredacteur
benoemd de heer Leo Hazelzet, kamer
overzichtschrijver van „De Maasbode"
'e 's-Gravenhage. die reeds eerder als
hoofdredacteur ad interim is opgetre
den.
"Weersverwachting, geldig tot
Dinsdagavond:
Wisselende bewolking met later
kans op verspreide onweersbuien.
Weinig wind. Hogere temperaturen
Heden zon onder 20.(0 uur.
Maan op 19.15 uur. Woensdag zon
op 5.26 uur. Maan onder 2.14 uur.
yOOR DE VIJFDE MAAL hebben
de diplomatieke vertegenwoor
digers der Westelijke mogendheden
te Moskou een onderhoud op het
Kremlin gehad met Molotof, de
Sovjet-minister van Buitenlandse
Zaken, teneinde een basis te vinden
voor vier-mogendheden besprekin
gen over de Duitse kwestie.
Van te voren kwamen de afgezan
ten op de Amerikaanse ambassade bij
een, naar men meent omdat zij nieu
we instructies van hun regeringen ont
vangen hebben.
De besprekingen van gisteren op
het Kremlin duurden drie en een half
uur. Algemeen neemt men aan. dat
deze bijeenkomst zeer belangrijk is
geweest, daar er toch eindelijk een
beslissing moet vallen.
Meer gedetailleerd nieuws is totnu-
toe echter nog niet bekend. Alleen
zei Bedell Smith na afloop: Zoals ge
bruikelijk, drie uur met Molotof".
ÜEN AGENT te Rotterdam vond
Zondagmorgen om ongeveer kwart
voor zeven op de trambaan van de R.
T. M. de afschuwelijk verminkte li
chamen van de 46-jarige L. v. Schaik
uit Vlissingen en een 39-jarige olie
man uit Rotterdam.
Zaterdagavond had een getuige om
streeks halftwaalf twee personen door
de ligusterheg langs de spoorbaan zien
gaan en opgemerkt dat de manneni
achter de heg op de grond en ver
moedelijk op de rails waren gaan ligt
gen. Tien minuten later passeerde een
motortram met zes rijtuigen uit dp
richting Hillesluis, waardoor zij oven-
reden moeten zijn. Gezien de verwem
dingen moeten zij op slag dood zijn
geweest.
De machinist heeft van het ongeval
niets bemerkt.
Begrafenis op het kerkhof
te Lamswaarde
TN DE STEMMIG in rouw gestoken
kerk van de H. Comelis te Lams.
waarde vond Maandagmorgen de uit
vaart plaats van de parochieherder,
pastoor J. F. Devolder. Voor de H. Mis
door deken Staal van Hontenisse met
assistentie van kapelaan de Bakker uit
Lamswaarde en kapelaan de Kerf uit
Graauw werd opgedragen, werden de
Lauden gezongen. Honderden gelovi
gen waren naar de H. Mis gekomen
om de uitvaart bij te wonen. Onder
de meer dan 25 geestelijken merkten
wij op oa.. de hoogeerw. heer P. Rops,
deken van Hulst, oud-kapelaan C. van
Oers van Lamswaarde en vele pas
toors en kapelaans.uit de omtrek. Alle
parochiële verenigingen waren met om
floerste vaandels in de kerk aanwezig,
benevens de schoolkinderen onder lei
ding van het onderwijzend personeel.
Het koor zong onder leiding van de
heer de Waal de liturgische gezangen.
Na de H. J^is begaf men zich onder
treurtonen van de fanfare „Vrijheid
en Eendracht11 naar het kerkhof, waai
de absoute door deken Staal verricht
werd. Op het kerkhof werd niet ge
sproken.
TAE MEMORIE van Antwoord be-
treffende de Grondwetswijziging,
die deze week weer in de Kamer tor
sprake zal komen, is thans versche
nen Dat het demissionnaire kabinet
omuist zou hebben gehandeld door
zelf nog de indiening van de onder
havige wetsontwerpen te bevorderen,
kon de Regering niet beamen.
Meer in overeenstemming met het
bestaande gebruik ware ongetwijfeld
geweest, zo zegt de M. v. A.. wanneer
de koninklijke boodschap de datum
27 Juli 1948 zou hebben gedragen. Nu
deze datum 24 Juli luidt, mag daar
uit evenwel niet zonder meer worden
afgeleid, dat de indiening nog in de
zitting 19471948 geschiedde.
Naar aanleiding van de opmerking
betreffende het beslissingsrecht van
de regering over het indienen van de
wetsontwerpen tot wijziging van dc
Grondwet wordt aangetekend, dat,
zoals is uiteengezet in de Memorie v.
Antwoord aan de Eerste Kamer, een
nieuw opgetreden kabinet in elk geval
verplicht zou zijn de indiening van
de in eerste lezing aangenomen voor
stellen tot grondwetswijziging, indien
nog nodig, te bevorderen, opdat de
nieuw gekozen Kamers in de gelegen
heid worden gesteld overeenkomstig
artikel 203 der Grondwet de voorstel
len te overwegen. Uit deze verplich
ting spruit evenwel niet voort, dat dit
kabinet de wijzigingen in tweede le
zing dient te verdedigen, indien het
verwerping daarvai. niet als strijdig
met het landsbelan| beschouwt.
De regering sluit zich aan bij de
opmerking, dat een ontwerp tot wij
ziging van de Grondwet op zijn eigen
mérites moet worden beoordeeld.
De bewering, dat de vertegenwoor
digers der Indonesische volken, waar
mede de regering in overleg pleegt
te treden, niet op democratische wijze
zouden zijn aangewezen, wordt in haar
algemeenheid niet beaamd.
TN EEN nu en dan zeer rumoerige
vergadering hebben ruim 400 sla
gers uit het Zuiden, Oosten, Noorden
te Deventer geprotesteerd tegen de
gang van zaken bij de vleesdistributie.
Met algemene stemmen is een motie
aangenomen, die telegrafisch aan dc
minister van Landbouw zal worden
gezonden.
Er wordt bij de minister op aange
drongen onmiddellijk maatregelen te
nemen tot algehele vrijheid van het
bedrijfsleven.
Verder wordt gevorderd voorlopige
distributie van zes ons vlees per hoofd
per 14 dagen, vrije inkoop van het
vee, door de slagers, algehele afschaf
fing der vleesdistrio >tie en het niet
doen invriezen van vlees in de ko
mende herfst.
JN DE BUURT ..Klein Rotter
dam" te Oud-Gastel waar dezer
dagen een onzer militairen uit
Indië terugkeerde gebeurde 't dat.
tijdens de speech v.d. burgemees
ter en 't dankwoord v. d. familie
een stuk of wat jongens kans
hadden gezien om langs het kel
derluik in de kelder te komen
waar zij zich tegoed deden aan
al het lekkers, dat de banketbak
ker daags te voren bezorgd had.
Ongemerkt slopen de knapen
weer naar buiten, de laatste
resten van de lekkere taartjes
van hun snuitjes vegend. Nu
werd het tijd dat moeder de
vrouw de feestgenoten, wijkcomi-
té en Katholiek Thuisfront een
verversing aanbood, wat zij wel
verdiend hadden na de vele
mooie woorden, haar zoon toe
gesproken.
in de kelder gekomen kunt U
zich haar verbazing voorstellen.
Alle gebakjes waren verdwenen
en met een hele grote taartf die
de knapen blijkbaar gespaard
hadden, sloop juist de hond weg
Vermoedelijk hadden de knapen
in hun haast vergeten het kel
derraam te sluiten en „Fokkie"
was hun daar wat dankbaar voor
Maar dat er in „Klein Rotter
dam" om een en ander niet min
der gefeest is en de stemming
er niet minder om was, daarvan
zijn we zeker.
00000<XX>0000000000000000
10-JARIG PRIESTERJUBILEUM KARDINAAL DE JONG. In het
Utrechts Stadion werd Zondagmiddag Z.Em. Kardinaal de Jong, Aarts
bisschop van Utrecht, ter gelegenheid van zijn 40-jarig priesterschap ge
huldigd. Na de pontificale Mis, die in de openlucht werd opgedragen,
werd een receptie gehouden, waai Z.Exc. de minister van Economische
Zaken, Prof. Dr. J. R. M. van den Brink, namens de Regering kwam
complimenteren.
1 TIT EEN officiéél communiqué
van dc Ned.-Indische regering
over de gisteren door ons gesigna
leerde grote opiumsmokkelarij,
blijkt dat niet minder dan 16 ton
opium onder auspiciën van Djokja
clandestien is geëxporteerd, sedert
de politiële actie van verleden jaar.
Uit arrestaties en gevonden docu
menten is bewezen, dat de republi
keinse minister van Financiën. Mara-
mis, opdracht tot verkoop van deze
opium gaf. De opium werd vanuit de
republiek op illegale wijze naar Soe-
r aba ja en Batavia verzonden. Raden
Moekarto Notowidigdo trad op als fi
nancieel coördinator en had het alge
meen toezicht op de verkoop. Hierbij
werd misbruik gemaakt van diploma
tieke faciliteiten, verleend aan leden
van de republikeinse delegatie en haar
Broeder Silvester en
Broeder Servatius
QP ZATERDAG 28 Augustus a.s. her
denken de Eerw. Broeders Silvester
en Servatius hun gouden professie-
feest.
Br. Silvester is in brede kringen in
Nederland en Indonesië al jarenlang
een zeer bekende en geziene persoon
lijkheid. Niet minder clan 28 jaar
stond hij als algemeen overste aan 't
hoofd der Congregatie en in die tijd
groeide het ledental zeer sterk en het
werkterrein der Congregatie werd
aanzienlijk uitgebreid. Hij bouwde
nieuwe scholen te Breda, Oosterhout
en Bergen op Zoom en bracht door de
vestiging der Broeders in Amsterdam
(Zuid) en Haaren de Congregatie ook
buiten de grenzen van het Bredase
Diocees. Mulo-scholen werden opge
richt te Breda (2), Huybergen en
Oosterhout; Breda kreeg zijn Kweek
school.
Ook het BLO betrok hij in zijh be
langstelling: BLO-scholen verrezen te
Breda, Bergen op Zoom en Hulst.
Vooral de St. Janschool te Breda ge
niet in Nederland en België een geves
tigde reputatie.
Zijn grootste verlangen: ook de mis
sie in zijn werkkring' te betrekken, zag
hij in vervulling gaan. In betrekkelijk
korte tijd werden kloosters en scholen
gesticht te Singkawang. Pontianak en
Bandjermasin op Borneo, en te Bli-
tar en Koedoes op Java. Jammer ge
noeg heeft men de twee laatste posten
door oorlogsomstandigheden lijdelijk
moeten opgeven.
Geen wonder, dat hij door zijn veel
vuldige en uitgebreide werkzaamheid
zich vele dankbare vrienden en bewon
deraars heeft verworven.
Hetzelfde kan gezegd worden van
zijn mede-jubilaris, Br. Servatius, die
reeds in het voorjaar, bij het afslui
ten zijner onderwijsloopbaan, door
honderden oud-leerlingen op spontane
en hartelijke wijze gehuldigd werd.
Ongetwijfeld zullen ook op 28 Aug.
de vele vrienden en oud-leeriingen van
Huybergen met het gouden feest der
beide jubilarissen van harte meeleven.
QERANGSCHIKT op vier Alk-
maarse kaasberries, zijn gisteren
op het Paleis Het Loo, 750.000 hand
tekeningen van Nederlandse vrou
wen, als persoonlijke gelukwensen
aan onze jubilerende Koningin over
handigd.
Deze provinciegewijze gebundelde
handtekeningen gingen vergezeld van
868 oorkonden van de 960 gemeenten
■welke aan dit huldeblijk hebben deel
genomen. Daar waren gecalligrafeerde
exemplaren bij met tekeningen en
schilderwerk, ook eenvoudige, door
weinig geoefende handen van jonge
meisjes vervaardigd. Ook de Neder
landse vrouw in het buitenland en de
vrouwen van Aruba hadden zich bij
dit huldeblijk aangesloten.
Maar er was nog meer: een exem
plaar van het gedenkboek van de
„Vrouwen van Nederland". Voorts 'n
wit perkamenten schrijfmap met vig
netten in miniatuur geschilderd door
Gisele Waterschoot van der Gracht,
uitbeeldende de Nederlandse vrouw
in haar verschillende milieux: als cen
trale figuur der regerende vrouw, met
daaromheen de vrouw bij het beoefe
nen van de werken van barmhartig
heid, de vrouw als moeder, de wer
kende vrouw en de intellectuele
vrouw.
Ook bij dit geschenk behoorde een
opdracht namens de Nederlandse vrou
wen in binnen- en buitenland, als-
mede een gedicht van Elisabeth van
Maasdijk.
Een deputatie der vrouwen werd ont
vangen in de gelijkstraats gelegen groe
ne salon, waar de cadeaux aan Hare
Majesteit werden aangeboden, welke
deze met grote erkentelijkheid aan-
1 vaardde.
adviseurs. Moekarto stond geregis
treerd als correspondent van het re
publikeinse dagblad „Soember" en be
zat papieren van de republikeinse de
legatie, waarop hij tussen Batavia en
Djokja met het speciale vliegtuig 'op
en neer kon reizen. Moekarto is thans
gearresteerd. Voor de oorlog was hij
werkzaam bij de opium- en zoutregie
en was hoofd van deze dienst tijdens
de Japanse bezettng. Bij zijn arresta
tie had hij papieren bij zich met ge
gevens over de opium-voorraden in
de republiek.
Het verhoor van Moekarto wees uit,
dat bij de Japanse capitulatie 22 ton
opium in Batavia aanwezig was. Deze
voorraad werd terstond naar Djokja
vervoerd. De verkoop van opium op
grote schaal begon na de politiële ac
tie om „verschillende posten van de
republiek in de bezette' gebieden te
dekken", en om de republikeinse ver
tegenwoordigers in het buitenland uit
te betalen. De opdracht tot verkoop
van de opium werd gegeven door Ma-
ramis na bespreking met het kabinet.
Circa 16 ton opium werd naar Ma
lakka geëxporteerd. Het vervoer van
de opium uit de republiek geschied
de per auto, speedboat en een Ca
talinavliegtuig. Dit laatste was af
komstig van Australië en had een
Australische bemanning.
Dc Nederlandse delegatie heeft aan
de Commissie voor Goede Diensten
volledige inlichtingen verstrekt.
De nodige maatregelen zullen wor
den genomen opdat geen, misbruik
meer kan worden genlaakt van diplo
matieke faciliteiten.
Tarwegriesmeel uitsluitend
op keuzebon vermicelli
AANGEZIEN gebleken is, dat dien
aangaande hier en daar een mis
verstand bestaat, deelt het centraal
distributiekantoor mede, dat tarwe
griesmeel uitsluitend verkrijgbaar is
op de keuzebon voor vermicelli en
niet op tarwebloembonnen.
TJOEWEL het bekend was, dat de ge
zondheidstoestand van Generaal
van Nijnatten in de laatste tijd veel
te wensen overliet, kwam het bericht
van zijn overlijden voor zijn vele
vrienden en vereerders toch nog on
verwacht.
Een overtuigd Christen, een groot
mens en een goed soldaat ging heen.
De voorspoedige militaire carrière
wel opmerkelijk, dat op 1 Mei 1938 de
toenmalige kolonel der Infanterie v.
Nijnatten werd benoemd tot generaal-
majoor, commandant van het Derde
Legercorps, hoewel hij geen opleiding
had genoten aan de Hogere Krijgs
school en nooit tot de Generale Staf
had behoord. Ongetwijfeld een erken
ning van zijn grote gaven als tacticus
en practicus!
Onder zijn officieren genoot hij een
hoog aanzien om zijn practisch in
zicht; hij was juist daardoor een man
van groot gezag.
Als katholiek stond de Generaal
steeds vooraan. Ouderen zullen zich
zijn ijveren voor ARKO en de offi
ciersretraites herinneren; ook zullen
zij zich herinnerén hoe hij op de Ka
tholiekendag te Maastricht in een
waarlijk apostolische rede getuigde
van zijn geloof in Christus Koning
De geestelijke verzorging bij de Ko
ninklijke Landmacht vond in hem 'n
overtuigd pleitbezorger.
Het zou interessant zijn na te gaan,
hoevelen gedurende de oorlogsjaren
bij hem steun en troost zochten en
vonden. Vrouwen van krijgsgevange
nen, verzetslieden, allen, die in moei
lijkheden waren, vonden bij hem niet
slechts een willig oor, maar,werden
opgebeurd, bijgestaan en op velerlei
manieren geholpen, waarbij hij, voor
al wanneer het de ondergrondse bewe
ging betrof, geen reserve kende.
Na de bevrijding stelde de regering
de werving van oorlogsvrijwilligers in
zijn handen en werd hij hoofd van het
Centraal Indelingsbureau, dat de dui
zenden vrijwilligers registreerde en
uitzond naar Engeland, Voor deze or
ganisatie is ons land de generaal grote
dank schuldig.
In het najaar van 1945 werd hij be
vorderd tot luitenant-generaal en niet
lang daarna ging hij genieten van de
rust, welke hij zo ten volle had ver
diend.
Nu God deze „miles Christi" tot
zich heeft geroepen, moge zijn figuur
voor allen in de Kon. Landmacht blij
ven het treffend bewijs, dat 'n goed
Christen ook een goed soldaat kan zijn.
Blijven wij hem in onz« gebeden
herdenken.
Het nieuwe kabinet gestart
yR WAS VORIGE Donderdag in het
Tweede Kamergebouw daar
buiten waren de afschuwelijke stella
ges van het Haagse jubileum-open
luchtspel nog steeds aanwezig de
bekende sfeer der parlementaire hoog
tijdagen: een volle Kamer, volle tri
bunes en volle loges.
Minister-President Drees heeft er
met forse stem, nu en dan met zware
klemtoon, de regeringsverklaring voor
gelezen, waarin hij zijn extra-parle
mentair kabinet aandiende als „pro
gramministerie".
Drees, eenmaal stenograaf in de
zelfde zaal, waar hij nu de hoogste
zetel aan de regeringstafel heeft in
genomen. Drees, self-made man in de
beste zin van het woord, ervaren par
lementariër bekwaam minister, de
eerste Nederlandse Minister-President
uit het „volk" voortgekomen.
Niemand zal er zijn, die deze pre
mier, deze integere politicus zijn fraaie
carrière misgunt, integendeel. Dit
bleek wel nadrukkelijk, toen de leden
van de Kamer de ministers en in het
bijzonder de Minister-President geluk
wensten met hun benoeming.
Maar de zaak wordt anders, als men
zich afvraagt of hij het nu juist moest
zijn, voorman van de P. v. d. A., om
op te treden als leider van het nieu
we kabinet. De uitslag van de verkie
zingen wees toch geenszins in deze
richting.
In mijn vorige brief heb ik er al
even op gewezen: wanneer men zijn
oordeel gaat geven over de socialis
tische signatuur van dit kabinet, dan
mag men de zware concessies van de
P. v. d. A. niet verwaarlozen.
TAE regeringsverklaring van het ka-
binet-Drees-van Schaik is zeker
niet slecht ontvangen. De woordvoer
ders der vier partijen, warvan expo
nenten in dit ministerie hebben zit
ting genomen, wisten allen veel goeds
al kozen zij uit de aard der zaak
niet vier dezelfde punten uit de
verklaring te putten. De tevredenheid
was dus heterogeen.
De heer Romme, fractieleider der K.
V.P., was de enige die bovendien met
talrijke verlangens en wensen naar
voren kwam.
Inderdaad is deze regeringsverkla
ring bezwaarlijk een volledig program
te noemen. Bijzonder aandacht wordt
en terecht als meest actueel pro
bleem gewijd aan het Indonesische
beleid, de toon is optimistischer dan
verwacht werd. Nadrukkelijk komt de
gelijkwaardigheid van de delen van
de Ned.-Indon. Unie naar voren en
duidelijk wordt gesproken van de
staatrechtelijke figuur van een reële
Koninklijke Unie. met bindend gezag
op haar competentieveld van de eigen
organen. In deze terminologie kan men
de nieuwe minister van Overzeese Ge
biedsdelen. Mr. Sassen, herkennen,
herkent men tevens het beleid en het
program der K.V.P., zoals dit onder
leiding van prof. Romme tot dusver
werd gedemonstreerd.
Als tweede punt: de publiekrechte
lijke bedrijfsorganisatie en de onder
nemingsraden. Hier kan men met re
den spreken van een gelukkige voort
zetting van het beleid der der rege-
ring-Beel. Het lijdt geen twijfel, dat
de samenstelling van het nieuwe ka
binet ook voor de practische uitvoe
ring van de bedrijfsorganisatie een
gunstiger positie heeft geschapen dan
onder het op de twee progressieve
partijen rustende kabinet-Beel moge
lijk zou zijn geweest.
DEHALVE de verrassende medede
ling van een nagenoeg sluitende
begroting, zonder dat tekort wordt ge
daan'aan de bevordering der volks
welvaart en de eisen der sociale recht
vaardigheid biedt de verklaring nog
weinig houvast voor een regeringspro
gram.
Van betekenis voor de toekomst
acht ik de overigens nog sobere toe
zegging. dat ..gedacht wordt aan de
gezinsbelangen. met name die der kin
derrijke gezinnen, zowel bij de belas-
tingpolitiek als bij het sociaal beleid".
En evenzeer verheugt het, dat de re
gering ook uit dit oogpunt een krach
tige woningpolitiek van grote bete
kenis acht. Zal dan eindelijk een wa
re gezinspolitiek gevoerd gaan wor
den, zoals deze bij voortduring gepro
pageerd werd door de KVP-fractie?
Het heeft mij niet verwonderd, dat
prof. Romme in zijn rede aandacht
schonk aan deze politiek en onder
meer belangstellend informeerde naai
de kinderbijslag voor zelfstandigen,
waarover in de regeringsverklaring
met geen woord werd gerept.
Dat prof. Rutten in zijn onderwijs
beleid de voetsporen van dr. Gielen
zou volgen, kon verwacht worden. De
verklaring der regering bevat letter
lijk: „verdere toepassing van de ge
dachte der financiële gelijkstelling,
met name van het M. O. en het V. H.
O. en het Buitengewoon Lager Onder
wijs, zal worden bevorderd". Helaas
ontbreekt bij deze opsomming het voor
bereidend lager onderwijs.
,Hel lijkt mij waarschijnlijk, dat vele
programpunten waaronder van zeer
actuele en grote betekenis, zoals de
regeling der oorlogsschade bewaard
zijn voor de Troonrede. Het antwoord
van de regering, dat deze week aan
de orde komt, zal ons hierover wel
nader inlichten.
Eén ding moet mij over de regerings
verklaring nog van het hart. Er ont
brak die krachtige wezensbepaling,
die dr. Beel in 1946 aan zijn kabinet
heeft gegeven: Christelijk gefundeerd
en vooruitstrevend van karakter. De
lichte ombuiging naar het humanisme
kon mij niet bekoren: zij zou door een
katholieke minister-president in deze
omstandigheden minder gemakkelijk
zijn uitgesproken.
A AN een zeer ervaren politicus vroeg
ik: „Hoeveel tijd van leven geeft
U dit kabinet?"
Hij antwoordde mij: „Het lijkt mij
zeer waarschijnlijk, dat het de rege
ring gelukt de Grondwetswijziging te
doen aanvaarden, met de daarbij be
horende wetten, die eveneens een
t vee-derde meerderheid behoeven. Ook
de ontwerpen voor de P.B.O. en de
ondernemingsraden heb ik gunstig ge
noteerd staan. Maar dan zullen er ge
leidelijk moeilijkheden en bestaans-
zorgen komen voor dit ministerie".
En toen ik hem vroeg van welke
aard die moeilijkheden zouden zijn,
kreeg ik het diplomatieke antwoord:
„Als U bij de debatten in de komende
dagen goed luistert, zult U zelf de po
litieke ontwikkeling in deze parlemen
taire periode zien aankomen".
Ik heb hem beloofd mijn best te
zullen doen.