Acht onderscheidingen verhoogden de Em symphonic zilveren feestvreugde De Alpen hebben gesproken en Bartali glorieerde Krooi-stelsel moet worden uitgeroeid Sovjets willen luchtbrug afsluiten Overleg met vier fractieleiders De Gasperi dreigt met „drastische" maatregelen van zwart en wit IN 'T KORT Ons koningschap VIERDE. JAARGANG No. 1127 VRIJDAG 16 J U LI 1948 BOOG W/VER DE. REGERINGS-BUREAUX in Frankrijk gaan in staking. Zij eisen hoger loon. Ook moet de rege- van sanc"es tegen de sta- kers (70.000 ambtenaren van Finan- fcen). EEN N0PES LID van de V.N. garde Distributienieuws De uitverkoop van textiel Het Nederlandse goud in Zwitserland Krooibaas en boeren horen in Breda en Bergen op Zoom scherpe woorden Het systeem, een bedreiging voor de arbeiders Buien „Dan met militaire middelenzegt Engeland Truman in het krijt tegen republikeinen Kansen voor de „bredere basis" lijken niet groot Doden en gewonden in vele Italiaanse steden RONDE VAN FRANKRIJK Hulde aan Kirchen en het Nederlandse driemanschap Fatale dag voor Robic en de Belgische ploeg Uitgave V- Uitgeversmij. Neerlandia. Redactieraad: A f. j, Aernoudts; C. J. v. Hooteghem; A. E. Langenhorst; Mr. Pr A. J. J. WL Mes; Mr. H. B. B. de Rechter Verschijnt elke werkdag Abonnementsprijs bij vooruitbetaling 1 3.38 per kwar taal, per post t 4.25, per week (uitsluitend bij niet postbestelling) 0.26. Losse exemplaren 6 cent. Postrekening 278841. Prijzen voor buitenlandse abonnementen worden dp aanvraag verstrekt. Voor God, Koningin en Vaderland Bureau voor Zeeuwsch-Vlaanderen Hulst, Dubbele Poort 7, tele foon 102 (Bijbureau: Oostburg, Nieuwstraat 22, telefoon 35). Bu reau voor de Zeeuwse Eilanden: Goes, Westsingel 75, telefoon 2236. Hoofdredacteur: J. J. H. A. Bruna. Advertentieprijs (uit sluitend voor de Zeeuwse oplage): 0.10 per m/m; voor Re clames (Ingezonden Mededelingen) 1 0.25 per m/m. (Voor de gehele oplage resp. i 0.25 en t 0.60). Incasso wordt berekend. I/EN GOLF van enthousiasme ging door de Utrechtse Tivolizaal, die een symphonie was van zwart en wit het zwart van de habijten der religieuzen, het wit van de schorten der lekenzusters toen Kardinaal de Jong bekend maakte dat een zestal zusters w.o. Zr. M. A. Roelvink, districthuisbezoek- ster te Breda waren voorgedra gen voor de onderscheiding Pro Ecclesia et Pontifice, en al even zeer ging een vreugde-geklap op, toen min. Drees aankondigde, dat de heer H. P. Mathee, te Moerdijk, secretaris van het Noordbrabantse Wit-Gele Kruis en bestuurslid van de Nat. Federatie was benoemd tot Officier in de orde van Oranje- Nassau en dat zr. A. v. d. Meyden uit Boxtel was begiftigd met de gou den medaille van diezelfde orde. Kardinaal de Jong: „In hen worden allen geëerd" En niet minder feestelijk werd de me dedeling van de voorz. begroet, dat aan allen, die 25 jaar lang bij het Wit- Gele Kruis werkzaam zijn. een em bleem zal worden uitgereikt, en dat het eerste insigne meteen zou worden opgespeld bij zuster Cherubine uit Oosterhout, die ai dertig jaar lang baar beste krachten aan de organisa tie wijdt. Maar zo voegden allen er bij in deze enkelen wordt het hele corps van werkers en werksters geëerd. Zo zei het Kardinaal de Jong, die de plechtige congreszitting bij gelegen heid van het zilveren jubileum van de Nationale Federatie van het Wit- Gele Kruis met zijn aanwezigheid ver eerde. Hij herinnerde er nog eens aan dat het de wens is van de geestelijke In Utrecht herdacht het Wit-Gele Kruis Woensdag en Donderdag z(jn vijf-en-twintigjarig bestaan. De verpleegsters, die in dienst van het Wit- Gele Kruis in het gehele land werkzaam zijn, waren voor deze herden king naar de Domstad gekomen. overheid, dat in iedere parochie, als het maar enigszins kan, een Wit-Gele kruis-huis gesticht moet worden, om dat dit werk een belangrijk hulpap paraat van de zielzorg is, en dat het noodzakelijk is dat de katholieke or ganisaties op dit terrein tot een nog grotere eenheid komen. „Handhaving van de vrijheid" TYE GESTADIGE REGENVAL heeft in deze laatste weken al heel wat schade op zijn geweten: zowel de IJssel als de Bergs^ Maas en de Waal worden onstuimig en kunnen nauwelijks binnen de bed dingen worden gehouden. Van de Bergse Maas staan de uiterwaarden al blank, de IJssel heeft de boeren gedwongen het hooi ijlings in vei ligheid te stellen, de bonenteelt staat er in vele streken door het overvloedige water slecht voor. Het water, de aartsvijand van Nederland, is tot de aanval over gegaan. Met de oude beproefde middelen verweren de boeren zich tot het uiterste en het laat zich aanzien, dat zij de opgelopen schade ten spijt ook nu weer de strijd gaan winnen. pATER VAN ZIJL verzorgt 1500 parochies, verspreid over 24.000 vierkante km. Zijn vervoermiddel is en fiets. Hij werkt met één assistent in Portugees W.-Afrika en is na elf jaar nu voor 'n half jaar met verlof in Amsterdam. J)E UITVOER van tomaten en kom- kommers naar Engeland is voor- |°P)8 «OP gezet. Tot nu toe werden 12.000 ton tomaten vervoerd. JjJNGELAND heeft een bataljon fu- seliers_ naar Malakka gezonden, «n de Britse troepen te versterken, die de guerilla-activiteit bestrijden. J^JOSKOU zou sancties in overweging tegen de Joego-Slavische communistische leiders. To Paleïtina werd op 13 Juli te Jerusalem gedood. J)E WERKLOOSHEID nam in Bel- gie °ver een week toe met 4 *352 DE7nnSI?AJ^'' bracht in Rotterdam Het is he?CiattUUlt ^ië aan de kadc- fl?.° 5 "ff Matste schip van de reDa- triermgsdienst. ln totaal brachten lts schepen 106.878 evacué"s naar Neder- pAUL HOFMANN heeft een ECA administrateur benoemd voor Ne derland: Allan Valentine, president van de Rochester-Universiteit. TJE SOLDATENMOEDER, Mevr H de H., werd veroordeeld tot 11 maanden gevangenisstraf met aftrek en ontzetting uit de beide kiesrechten AAN BOUWVAKARBEIDERS mag geen vacantie-bijslag op de vacan- tie-bonnen worden uitgereikt. Uitge zonderd: die werken op de Rijkswerk plaats voor vakopleiding en niet- bouwvakarbeiders bij de DUW. als zij onvoldoende vacantie-bonnen hebben. nrO zei het ook minister Drees, die over de toekomstige wettelijke re geling sprekend, betoogde, dat men niet beangst moet zijn, dat het accent te sterk op de overheid zou vallen, maar dat vanzelfsprekend iedere re geling rekening houdt met wat uit het vrije initiatief is opgegroeid, en daarop bouwt, dat het een harmoni sche bundeling van krachten zou wor den met handhaving van de noodza kelijke vrijheid. En de betekenis van dat particulier initiatief werd nog eens extra onderlijnd door de Belgi sche Minister van Volksgezondheid en het gezin. A. Verbist, die in zijn en thousiaste. luid beapplaudiseerde rede het historische woord sprak: geen ac cent aigu voor het private, en geen accent grave voor de overheid, neen, een accent circonflexe voor het pri vaat initiatief, en die vooral de bete kenis voor België van dit Nederlandse werk schetste en de taak, die de jon geren erin hebben. Hij was de laatste spreker van de ochtendzitting, die door een groot aan tal autoriteiten de commissaris der Koningin in Utrecht, de wnd. burge meester van die stad, mej. Geldens, particulier secretaresse van H. M. de Koningin, mgr. W. Koenraadt en tal loze autoriteiten op het terrein der volksgezondheid werd bijgewoond, en die besloten- werd met het zenden van telegrammen aan Z. H. de Paus. H. M. de Koningin en de Prinses Re gentes. Prins Bernhard gaf in de mid daguren van zijn belangstelling blijk door aan de lunch deel te nemen. Stortregen van felicitaties T\E middagzitting bood een klein stortregentje van felicitaties: de lieer Nieuwenhuis uit Oldenzaal bood namens alle plaatselijke afdelingen 'n bedrag aan ter inrichting van de ver gaderzaal, voorts werd namens ver schillende zusterorganisaties het woord gevoerd; vergeten we ook niet, dat mej. Tjeenk Willink namens Neder lands Volksherstel een bedrag van f 50.000 aanbood. Dr. R. de Guchteneere uit Brussel sprak een diepzinnige rede uit over de grondslagen van de gezondheids zorg. waarin hij vooral het gevaar van het staatsingrijpen op dit terrein aantoonde, en concludeerde tot een pluralistisch stelsel, waarin de ver schillende organisaties van particu liere oorsprong, gesteund door de staat en gecontroleerd op zuiver tech nisch gebied, de gezondheidszorg be oefenen, op welke stellingen tenslotte mgr. F. Feron voortbouwde, toen hij het had over de geest, die het werk der kruisverenigingen moet bezielen, en die met name de diepere zin van ziekte en lijden, als uitgangspunten zag van de verpleging door de zusters De aangekondigde rede van dr. C. Mol moest wegens tijdgebrek verval len. Zo eindigde dit schone feest door zovele prominenten uit den lande bij gewoond, een feest van en voor de stille werkers alom in den lande, die deze jubeldag waren komen meema ken. Gisteren konden wij oils bericht aan gaande de puntenvrije uitverkoop van textiel bevestigen. Thans deelt men van de zijde van de groothandel mede, dat deze uitverkoop zal mogen ge schieden in de periode, lopende van Z t.m. 14 Augustus. T/RANKRIJK, Engeland en Amerika achtten zich op 25 Mei 1946 be voegd om met Zwitserland overeen te komen, dat met een betaling van 250 millioen goud alle geallieerde aan spraken op terugbetaling van door de Duitsers geroofd en in Zwitserland veilig gesteld goud zouden komen te vervallen. De Nederlandse Regering beschikt over aanwijzingen, dat alleen reeds aan uit Nederland gestolen goud door de Deutsche Reichsbank voor een waarde van 500 millioen Zw. franks naar Zwitserland werd vervoerd. De in overleg met de Franse, Britse en Amerikaanse regeringen gedane uit nodiging aan Zwitserland tot nadere besprekingen werd van de hand ge wezen. Nederland overweegt thans, welke stappen verder zullen moeten worden gedaan. jj yOWEL TE BERGEN OP ZOOM ALS TE BREDA hebben gisteren scherpe woorden geklonken over het krooisysteem. Dat gebeurde in de Scheldestad in de kantongerechtszitting en in de Baroniestad bij de Bijzondere Politierechter. In de eerste plaats stond een krooibaas terecht en in de tweede plaats ongeveer 30 hoeren uit West-Brabant die werkkrachten volgens het krooisysteem hadden betrokken. In beide steden werd dezelfde conclusie getrokken: het krooisysteem moet met wortel en tak worden uitgeroeid. AALMOEZENIER STAM NAAR INDIE Aalmoezenier kapt. J. Stam te Ber gen op Zoom, vroeger kapelaan te Klundert, zal 27 Aug. a.s. naar Indië vertrekken. TTET MERKWAARDIGE is, dat het krooistelsel (het charteren van groot en klein door een „krooibaas" die met boeren afspraken maakt zijn ploegen tegen een bepaald bedrag werk te laten verrichten) in de wet is toegestaan. Namelijk voor de erw ten- en bonenpluk voor mannen van 16 jaar en jonger en ook voor vrou welijke arbeidskrachten. Het krooien is dan echter aan bepaalde voorwaar den gebonden en de krooibaas heeft een schriftelijke toestemming nodig van de directeur-generaal van het Ge westelijk Arbeidsbureau. Daarbuiten is het krooien strafbaar gesteld bij de wet van 1930 en de desbetreffende bepalingen maken thans ook deel uit van de Collectieve Arbeidsovereen komst voor de landbouw en de bin dende regelingen van de Rijksbemid delaars. In verschillende gebieden wordt er evenwel gekrooid zonder de nodige papieren, o.m. ook in de streek Din- teloord, Steenbergen, Halsteren, Os- Weersverwachting, geldig tot vanavond: Half tot zwaar bewolkt met en kele verspreide regenbuien. Zwak ke tot matige wind uit Westelijke richtingen. Weinig verandering van temperatuur. Vandaag zon onder 20.53 uur. Maan op 17.17 uur. Morgen zon »P 4.40 uur. Maan onder 1.04 uur. TU-A DE SOVJET-NOTA als antwoord op de West-gealliëerde protesten inzake de Berlijnse blokkade is de toestand te beschouwen als „ongewij zigd". Dit geldt voor beide partijen, die van geen wijken weten. Men be schouwt in Londen, Parijs en Was hington het antwoord van de Russen als „hoffelijk doch beslist negatief". Maar misschien begint er langzaam toch wel iets te veranderen. Neem nu het volgende symptoom: volgens het Sovjetbiad „Tagliche Rundschau" zou Rusland ertoe over willen gaan de lucht-corridor af te sluiten. De ene overblijvende corridor zon in breedte van 20 tot 10 mijl worden teruggebracht. De Westelijke gealli eerden zouden worden geïnstrueerd dat voor elke vlucht naar Berlijn van te voren toestemming moet worden gevraagd aan de Sovjet-autoriteiten, onder overlegging van een gespecifi ceerde lijst van lading en passagiers. Daar staat dan 't glasharde Britse ant woord tegenover: „Dat zou dan moe ten gebeuren met militaire middelen". Dus d i t is er aan het veranderen. Beide partijen gaan denken in mili taire termen, de kaarten komen steeds meer open te liggen en het zal bui gen of barsten moeten worden. Want duidelijke taal is in deze toch uitein delijk de enige manier om tot een op lossing te komen, door het kiekeboe- spelen worden zo zachtjes-aan teveel mensen aan grote gevaren blootge steld en de algemene verwarring wordt met de dag groter. En nog steeds gaan dagelijks Brit ten en Amerikanen voort met door de lucht voedsel en steenkool naar Ber lijn te brengen. Dit zal voortgaan, zo lang de Berlijners al^ vrije mensen wensen voort te leven, zei generaal Clay. Het is de bedoeling het op de duur te brengen tot een dagelijks transport van 5400 ton. Dit gebeurt dan over de drie luchtcorridors via Frankort, Hannover en Hamburg. Volgens het AFP zou het autover keer tussen de Sovjetzone en Berlijn weer door de Russen zijn opengesteld Sokolofsky, die vanaf 8 Juli in Mos kou was is weer te Berlijn terugge keerd des te opvallender wordt daardoor deze onverwachte maatre gel. Tenslotte zij vermeld, dat waar- PRESIDENT TRUMAN heeft in zijn „o.,a^nvaard'nSsrede a's democratisch ldaat voor het presidentschap medegedeeld, dat hij een speciale zit- y.an ket Congres, te houden op Juli, zal bijeenroepen. Hij nam de- z,° ze'de hij, „wegens het fa- da Republikeinen om iets te huizing"" hoge prijzen en de be' nemers een scheuring in het „Demo cratische Blok" in de Sovjet-zone voorspellen. „Volledige Sovjet-controle van Ber lijn en zo spoedig mogelijk, is voor de Sovjet-Unie van even vitaal be lang, als de Russische invloedssfeer op de Balkan en de kwestie van controle van de Dardanellen voor de Sovjet- politiek is", aldus verklaarde een ho ge functionaris van de Sovjets giste renavond te Berlijn. DE KABINETSFORMATEUR heeft de Woensdag blijkbaar besteed aan het opstellen van een ontwerp-regeringsprogram. Gisteren is hij begonnen en vandaag gaat hij verder met het voor te leggen aan de leiders der Tweede Kamerfracties van de K.V.P., de Partij van de Arbeid, de C.H. en de V.V.D. Begrijpelijkerwijze heeft hij de heer Schouten niet uitgenodigd voor een bespreking. Want een der eerste pun ten van het program moet zijn het verwezenlijken en de uitwerking der Grondwetsherziening. Het staat echter vast, dat de A.R. daar ook in tweede lezing tegen zullen stemmen. Als intussen de heer Lunshof met 'n artikel in de C.H. „Nederlander" de mening van „de" Christelijk-Histori- sche Unie verkondigt, kan Dr. Beel zich eigenlijk wel de moeite bespa ren met de heer Tilanus te praten. In dat artikel staat immers met zo veel woorden: „Sprekende namens oneelbare Chr. Historische kiezers, op grond van wat onze leiders hebben verklaard, me nen wy er op te mogen rekenen, dat onze gekozenen ten aanzien van de heer Beel een non possumus, wU kun nen niet, duidelijk doen horen- HM is voor ons, gezien zUn politiek ver leden, onaanvaardbaar1. Wij vermoeden intussen, dat de heer Tilanus, een oude politieke rot, danig geschrokken zal zijn van dit lawaai- artikel in Rijkseenheids-stijl. Hij en zijn fractie hebben door hun stem te geven aan de Grondwetsherziening in eerste lezing duidelijk laten blij ken, dat ze niet houden van blinde oppositie. Daarmee verloochenden ze in eerste aanleg al de krasse taal, welke de heer Lunshof ten aanzien van het Indië-beleid placht uit te slaan. Zullen ze hem in tweede in stantie weer verloochenen? Van de zijde van de Partij van de Arbeid is men ook al krasse taal aan het bezigen. „Het Vrije Volk" schrijft: Indien de toevoeging aan de op dracht, dat het kabinet een zo groot mogelijk vertrouwen van de Tweede Kamer moet genieten, zou beteke nen, dat gestreefd moet worden naar een kabinet op brede basis, dan zou deze opdracht tot mislukking gedoemd zün. De Party van de Arbeid zou haar medewerking weigeren Met dat al ziet het er voor de kan sen van „de brede basis" niet vrolijk uit. sendrecht. Het krooien is er zelfs zo ingeburgerd, dat sommige boeren prac tisch alle werkzaamheden van het aardappelpoten tot de bietenoogst in krooiwerk laten verrichten. Dat leidt tot talrijke mistoestanden. Een com missie onder voorzitterschap van bur gemeester mr. van Thiel heeft daar over onlangs een scherp gesteld rap port uitgebracht, waarvan wij de in houd in ons blad reeds hebben weer gegeven. Uit de vorige eeuw tTET zal niet vreemd klinken, dat ik heb besloten alle my ten dienste staande middelen aan te wenden om het krooibazenstelsel dat in strijd met de Arbeidsbemid- delingswet wordt toegepast, te doen verdwijnen en wel op korte ter mijn. Doch ook de landbouwers, wie dit aangaat, zijn gewaarschuwd, dat ik niet zal toestaan, dat zii de ver schillende sociale wetten rustig als niet bestaand beschouwen. Als men toch doorgaat zal er niets anders opzitten dan principale hechtenis te vragen". Aldus zeide de Ambtenaar van het O.M., Mr. v. Overveldt, op het Ber gen op Zoomse kantongerecht bij de behandeling van de zaak tegen een krooibaas uit Steenbergen, die er van werd beschuldigd een zestal arbei ders werk te hebben verschaft bij een landbouwer te Nieuw-Vossemeer en 18 bij landbouwers te Steenbergen. Uit het verhoor bleek, dat de man hiervoor een beduidende „provisie" had ontvangen. Ongelooflijk is het eigenlijk, zei mr van Overveldt, dat men tot de bit tere conclusie moet komen, dat nog heden ten dage, na een eeuw van in tensieve sociale wetgeving, hier en daar toestanden worden aangetroffen pijnlijk gelijksoortig als die in de vo rige eeuw. (Vervolg op pag. 2). TV/riNISTER SCELBA heeft meege- deeld in de Kamer, dat troepen naar de provincie Genua, waar de Staat van Beleg was afgekondigd zijn gezonden. De volksmenigte maakte v)jf gevechtswagens op de politie buit. In Turijn zetten de arbeiders 30 vooraanstaande industriëlen gevangen De spoorlijn tussen Rome en Civita Vecchia is op twee plaatsen opge blazen, de electrische krachtstations aan de lijn zijn door arbeiders bezet. Milaan was getuige van een hevig gevecht bij de Motta-suikerfabrieken, waarbij elf politiemannen werden ge wond. Met traangasbommen werden de straten schoongeveeegd. Tenslotte kregen de arbeiders toestemming de fabriek te bezetten. Het bureau van de christen-demo craten te Piombino werd in brand ge stoken. Dit alles en nog veel meer is de rollende echo van het geluid van drie revolverschoten: in Italië staken 7.000.000 arbeiders, omdat een onver antwoordelijk student het in zijn ver warde hersens haalde, dat hij To- gliatti moest proberen neer te schie ten. De communistische Pers geeft de schuld aan de Italiaanse Regering, aan de „Reactie", aan het Vaticaan, aan het Marshall-plan, aan Truman, aan het Imperialisme en misschien nog wel aan Z. H. de Paus zelf. Togliatti, slachtoffer en aanleiding van dit alles, is zich de gevolgen waar schijnlijk nauwelijks of niet bewust. Zijn toestand is de laatste uren iets slechter geworden. En inmiddels vreet de revolutie rond zich heen als een verterend vuur: In Venetië werd het radiostation door de communisten be zet. In Genua en elders vielen onder de politie reeds verschillende doden. De Gasperi heeft meegedeeld, dat er tegen de opstandelingen drastische maatregelen zouden worden genomen wanneer de communistische partij leiders, waarmee de premier een on derhoud had, niet ervoor zouden zor gen. dat de wanordelijkheden zeer spoedig een einde zouden nemen. En daarop is dan nu laat ons hopen „kortstondig" het wachten. (Van onze speciale verslaggever). BRIANgON, Donderdagavond. J)E EERSTE VELDSLAG IN DE BERGEN IS GELEVERD. Ontzettend zijn de gevolgen geweest. Nog weerkaatsen de Alpen de kreten van pijn en smart, van woede, teleurstelling en ontgoocheling der velen, die getroffen werden door tegenslagen, tekort aan kracht of doorzet tingsvermogen, dan wel wegens ontmoediging, die vandaag t e gemak kelijker optrad, wegens de onmenselijke koude, de voortdurende regen, de ontzaglijk slechte weg en het te lang uitblijven van hulp, als die gevraagd werd, hetgeen maar te vaak het geval is geweest. Voor één hunner zijn de drie scherprechters: de Cols Alios, Vars en Izouard echter mild geweest: Gino Bartali! Niet één keer heeft hij pech gehad, terwijl al zijn concurrenten er door gegeseld werden. Dit heeft hem vleugelen gegeven èn. de overwinning bezorgd. Een die gegrift zal worden in de annalen van het épos, dat later over deze Ronde van Frankrijk zal worden gecomponeerd I aat ik ter ,ere van Kirohen en onze drie landgenoten, die dit Inferno in de bergen succesvol zijn doorgeko men, beginnen met hun tocht te be- kalm gegaan tot dan toe, doch plotse- grimmige toppen vertoonden, zouden straks immers op hun ruggen modde rige, zwaar zuigende wegen dragen, zó zwaar, dat zij van de renners in wer kelijkheid dwangarbeiders zouden maken. Tot op ongeveer vijf kilometers van de top van de Col d'Allos bleef de karavaan uit nog zeventig renners bestaande intact. Het was tamelijk schrijven Sjef Janssen moet het Woensdag in Cannes voorvoeld hebben, dat deze slag in de Alpen zo gruwelijk zwaar zou worden. Reeds bij het vertrek zag de hemel er dreigend uit. Een waterig zonnetje probeerde het zware wolken dek te doordringen, doch het bleef bij een probeersel en spoedig viel een kleffe motregen, die weinig goeds voor spelde. Dat het juist nu moest regenen! De bergen, die in de verte reeds hun ling, alsof hij een bevel gekregen had, schoot Robic naar voren. Teisseire, Vietto, Ockers, Impanis en Neri volg den zijn voorbeeld. De Ruiter kon dit tempo niet de baas maar deed toch dapper mee met de zo vele anderen die evenmin tot daden a la Robis vermochten te komen. De Hoog en Sjef Janssen hadden we handenwringend en zich de haren uit trekkend van woede en verdriet moeten achterlaten tussen Grasse en Eschagnol les. respectievelijk bij de 25ste en 34e k.m. na de start. O, dat versnellingsapparaat Fje Hoogs derailleur toonde zich wei gerachtig, maar hij kon toch vrij spoedig weer doorrijden. Met het versnellingsapparaat van de kleine, taaie Limburger was het echter beroerder gesteld: het bleek namelijk gebroken, zodat hij zich verplicht zag op hulp te wachten. Van grote zorg vervuld over zoveel tegenspoed al zó vroeg in de ochtend, verlieten wij hen, het beste hopend... Onze taak riep ons verder op, waar reeds de eerste grote duels werden uit gevochten. Robic was ongenaakbaar, toen hij aan de laatste meters vóór de top be gon. Beter dan ik het beschrijven kan illustreert het overzicht van de door komsten zulks, hetwelk hieronder is vermeld. Hij wandelde eenvoudig naai de plaats waar de tijdopnemers ston den opgesteld, omringd door duizenden, die reeds in de nacht hierheen waren gegaan. Drie Fransen: Neri. Vietto en Teisseire en twee Belgen: Impanis en Ockers, zaten hem dicht op de hielen, terwijl Bartali en de twee eerstgeklas- seerden: Bobet en Lambrecht, pas in de verte te zien waren. Nog niet in zicht kwamen de Nederlanders, maar Kirchen naderde met de snelheid van een berggeit. De weersomstandigheden werden in middels slechter; de koude nam toe en de minst sterken zaten reeds met verkleumde vingers aan het stuur, zich vooruitslepend en sleurend door de modder, waarin de wielen soms een handbreed diep in wegzakten.... Wat zou er in. deze kwellende situatie van mijn drie landgenoten te recht komen? Ik had reeds gehoord over opgeven van Brambilla en Diot en men fluisterde van nog meerdere. Dit bleek later maar al te juist te zijn ge weest (zie voor hun namen in de uit slagenlijst). Maar de namen van het Nederlandse driemanschap bleven on uitgesproken, wat dit betreft. Het te genovergestelde geschiedde! Een colega die panne had gehad met zijn auto, vertelde me namelijk, dat zowel de Ruiter als Jansen en de Hoog bezig waren diverse renners waaronder met met klinkende namen, voorbij te gaan M'n hart sprong op van vreugde; ik had weer nieuwe hoop gekregen! De tweede berg, de Col de Vars, na derde met rasse schreden. En Robic lag nog steeds vooraan. Reeds zag hij in zijn rijke verbeelding de zege voor 't grijpen, toen ook deze berg het eerst door hem genomen was. (Voor vervolg zie pag. 3). III. De vaste schakel tussen verleden en toekomst p AARNE ZIET MEN in de grond- wetsherziening van 1848 als kenmer kend element de verschuiving van het overwicht in het s1aatsbestel van de kroon naar de Staten-Generaal. Waardoor de vestiging van de parle mentaire regeringsvorm werd moge lijk gemaakt. Deze opvatting is moei lijk betwistbaar. Toch, zij onder streept niet voldoende, dat het geven van rechtsregelen eigenlijk het meest wezenlijke van de hervorming is ge weest, het meest waardevolle. Boven dien, het is geboden ten opzichte van het begrip verzwakking van de ko ninklijke macht uitermate voorzichtig te zijn en er zich rekenschap van te ge ven, dat in 1848 het koningschap een andere functie heeft gekregen. Daar om mag het voorzichtiger zijn te spreken van een verschuiving in de betekenis van het koningschap. Sinds 1848 zijn de aan de Slaten-Generaal verantwoordelijke ministers, zelfstan dige raadslieden van de kroon, het actieve element, in de regering ge worden. Dit schijnt van het koning schap iets passief te hebben ge maakt. Echter, men bedenke, dat de ministeriële verantwoordelijkheid de koning niet bevrijdt van gewetens vragen. dat bij een verantwoordelijk heid blijft dragen van hoger orde en dat in dat passieve toch actieve krachten kunnen liggen én inderdaad ook liggen. Dij de behandeling in 1884 van een wetsontwerp om koningin Emma. bij eventuele troonsbestijging van de minderjarige prinses Wilhelmina, aan te wijzen als regentes van het ko ninkrijk, sprak het liberale kamerlid Van Houten in een kamerrede de gedachte uit, dat de kroon niet meer was het fundament maar slechts een ornament van ons staatsbestel. Met goede gevatheid diende Schaepman de orator van repliek. Hij tastte hem eerst aan op de inderdaad voortref felijke mislukte beeldspraak. Daarna werd de strekking afgestraft met een verwijzing naar de rococo-stijl, wel ke inderdaad het ornament los houdt van de constructie der gebouwen, en naar de Gothische orde, waar orna ment en constructie een logisch-har- monische eenheid vormen. Daarom vergeleek Schaepman op gelukkige wijze de kroon met „den sluitsteen in het gewelf, die tegelijkertijd is een sieraad en tevens het constructieve lid, dat geheel den hoogstrevenden bouw te zamen houdt". Dit werd gesproken in 1884. in het laatste decennium dus van het be wind van koning Willem III (1849- 1890). In de wereld van de historici is deze regering slechts in uiterlijk heden bekend. Van het bedrijf en het innerlijk leven van deze vorst ligt nog te veel verscholen in het dikke duis ter van een te nabij geacht verleden. Dit echter staat wel vast: koning Wil lem III is steeds een constitutioneel vorst geweest, zij het dan niet steeds naar de smaak van, het heersende li beralisme. Bovendien, men kan in sommige gevallen in zijn beleid her kennen een zich-richten naar wat bij de bevolking omging, waarvoor vele leden van ons vorstenhuis een op merkelijke en gelukkige ontvanke lijkheid bezitten. En schuilt hier niet een van de geheimen van het dynas tiek beginsel? De scherpzinnige waarnemer en denker over het staatkundig leven, Gijsbert Karei van Hogendorp, sprak in 1787, in zijn leerjaren dus, reeds over de verenigende macht van het stadhouderschap. Hij zag namelijk in de natie een tweeheid: regenten en volk, en in het stadhouderschap, dat toen echter nog een partijbelang was, derhalve een derde, verbin dende macht. Zo eenvoudig kan ónze visie op het politiek-maatschappelijke niet meer zijn, doch een verenigende macht is een behoefte gebleven. Want, zoals in 1813 de aanvaarding van het dynastiek beginsel, in een verbeterde vorm, de moeizame groei van het Bataafse Gemenebest voltooide, zoals in 1848 dat dynastiek beginsel een hervorming, welke slechts door een kleine minderheid in de kamer be geerd werd, hielp slagen, zo moge het ook zijn in onze eigen tijd, met zijn eigen problemen. Het parlementaire konigschap in Nederland is nu, juist door zijn ver binding met het dynastieke element', een centraal punt van nationale ver eniging, tegenwicht, zo men wil, te gen de staatkundige en ideologische verdeeldheid, welke inhaerent is aan de partijenstaat. Of verdient het niet de aandacht, de volle aandacht, dat, als in de ja ren dertig van onze twintigste eeuw, onder invloed ook van wat in som mige Europese volken woelde en groeide, dreigend, een vernieuwd na tionaal besef in Nederland eigen dom van de bevolking werd, deze vernieuwing gepaard ging mét; beter, zich mede uitte in een warme, steeds toenemende belangstelling voor de lotgevallen van het koninklijk huis? En was niet tussen 1940 en 1945 in bezet Nederland een radiorede van onze koningin telkènmale voor allen een gebéürtenis Zo is het inderdaad: het Neder landse koningschap, verbonden met het nationaal-dynastieke element, is een goede gave van de scheppende krachten der historie aan het heden, een heden dat een vaste schakel mo ge zijn tussen het verleden en de toekomst. Dr. L. G. J. V. Gino Bartali bleef de Koning der bergen. QENERAAL PERSHING, comman- dant van de Amerikaanse exoe- ditionaire macht in de eerste wereld oorlog, overleed te Washington. Hij was 87 jaar oud.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1948 | | pagina 1