Acht onderscheidingen verhoogden de
Em symphonic zilveren feestvreugde
De
Alpen hebben gesproken en
Bartali glorieerde
Krooi-stelsel moet worden
uitgeroeid
Sovjets willen luchtbrug
afsluiten
Overleg met vier fractieleiders
De Gasperi dreigt met
„drastische" maatregelen
van
zwart en wit
IN 'T KORT
Ons
koningschap
VIERDE. JAARGANG
No. 1127
VRIJDAG 16 J U LI 1948
BOOG W/VER
DE. REGERINGS-BUREAUX in
Frankrijk gaan in staking. Zij
eisen hoger loon. Ook moet de rege-
van sanc"es tegen de sta-
kers (70.000 ambtenaren van Finan-
fcen).
EEN N0PES LID van de V.N. garde
Distributienieuws
De uitverkoop van
textiel
Het Nederlandse goud
in Zwitserland
Krooibaas en boeren horen in Breda en
Bergen op Zoom scherpe woorden
Het systeem,
een bedreiging
voor de arbeiders
Buien
„Dan met militaire middelenzegt Engeland
Truman in het krijt
tegen republikeinen
Kansen voor de „bredere basis" lijken niet groot
Doden en gewonden in
vele Italiaanse steden
RONDE VAN FRANKRIJK
Hulde aan Kirchen en het Nederlandse
driemanschap
Fatale dag voor Robic
en de Belgische
ploeg
Uitgave V- Uitgeversmij. Neerlandia. Redactieraad:
A f. j, Aernoudts; C. J. v. Hooteghem; A. E. Langenhorst; Mr.
Pr A. J. J. WL Mes; Mr. H. B. B. de Rechter Verschijnt elke
werkdag Abonnementsprijs bij vooruitbetaling 1 3.38 per kwar
taal, per post t 4.25, per week (uitsluitend bij niet postbestelling)
0.26. Losse exemplaren 6 cent. Postrekening 278841. Prijzen
voor buitenlandse abonnementen worden dp aanvraag verstrekt.
Voor God, Koningin en Vaderland
Bureau voor Zeeuwsch-Vlaanderen Hulst, Dubbele Poort 7, tele
foon 102 (Bijbureau: Oostburg, Nieuwstraat 22, telefoon 35). Bu
reau voor de Zeeuwse Eilanden: Goes, Westsingel 75, telefoon
2236. Hoofdredacteur: J. J. H. A. Bruna. Advertentieprijs (uit
sluitend voor de Zeeuwse oplage): 0.10 per m/m; voor Re
clames (Ingezonden Mededelingen) 1 0.25 per m/m. (Voor de
gehele oplage resp. i 0.25 en t 0.60). Incasso wordt berekend.
I/EN GOLF van enthousiasme ging
door de Utrechtse Tivolizaal,
die een symphonie was van zwart
en wit het zwart van de habijten
der religieuzen, het wit van de
schorten der lekenzusters toen
Kardinaal de Jong bekend maakte
dat een zestal zusters w.o. Zr.
M. A. Roelvink, districthuisbezoek-
ster te Breda waren voorgedra
gen voor de onderscheiding Pro
Ecclesia et Pontifice, en al even
zeer ging een vreugde-geklap op,
toen min. Drees aankondigde, dat
de heer H. P. Mathee, te Moerdijk,
secretaris van het Noordbrabantse
Wit-Gele Kruis en bestuurslid van
de Nat. Federatie was benoemd tot
Officier in de orde van Oranje-
Nassau en dat zr. A. v. d. Meyden
uit Boxtel was begiftigd met de gou
den medaille van diezelfde orde.
Kardinaal de Jong:
„In hen worden allen geëerd"
En niet minder feestelijk werd de me
dedeling van de voorz. begroet, dat
aan allen, die 25 jaar lang bij het Wit-
Gele Kruis werkzaam zijn. een em
bleem zal worden uitgereikt, en dat
het eerste insigne meteen zou worden
opgespeld bij zuster Cherubine uit
Oosterhout, die ai dertig jaar lang
baar beste krachten aan de organisa
tie wijdt.
Maar zo voegden allen er bij
in deze enkelen wordt het hele corps
van werkers en werksters geëerd. Zo
zei het Kardinaal de Jong, die de
plechtige congreszitting bij gelegen
heid van het zilveren jubileum van
de Nationale Federatie van het Wit-
Gele Kruis met zijn aanwezigheid ver
eerde. Hij herinnerde er nog eens aan
dat het de wens is van de geestelijke
In Utrecht herdacht het Wit-Gele Kruis Woensdag en Donderdag z(jn
vijf-en-twintigjarig bestaan. De verpleegsters, die in dienst van het Wit-
Gele Kruis in het gehele land werkzaam zijn, waren voor deze herden
king naar de Domstad gekomen.
overheid, dat in iedere parochie, als
het maar enigszins kan, een Wit-Gele
kruis-huis gesticht moet worden, om
dat dit werk een belangrijk hulpap
paraat van de zielzorg is, en dat het
noodzakelijk is dat de katholieke or
ganisaties op dit terrein tot een nog
grotere eenheid komen.
„Handhaving van de vrijheid"
TYE GESTADIGE REGENVAL
heeft in deze laatste weken al
heel wat schade op zijn geweten:
zowel de IJssel als de Bergs^ Maas
en de Waal worden onstuimig en
kunnen nauwelijks binnen de bed
dingen worden gehouden. Van de
Bergse Maas staan de uiterwaarden
al blank, de IJssel heeft de boeren
gedwongen het hooi ijlings in vei
ligheid te stellen, de bonenteelt
staat er in vele streken door het
overvloedige water slecht voor.
Het water, de aartsvijand van
Nederland, is tot de aanval over
gegaan. Met de oude beproefde
middelen verweren de boeren zich
tot het uiterste en het laat zich
aanzien, dat zij de opgelopen
schade ten spijt ook nu weer
de strijd gaan winnen.
pATER VAN ZIJL verzorgt 1500
parochies, verspreid over 24.000
vierkante km. Zijn vervoermiddel is
en fiets. Hij werkt met één assistent
in Portugees W.-Afrika en is na elf
jaar nu voor 'n half jaar met verlof
in Amsterdam.
J)E UITVOER van tomaten en kom-
kommers naar Engeland is voor-
|°P)8 «OP gezet. Tot nu toe werden
12.000 ton tomaten vervoerd.
JjJNGELAND heeft een bataljon fu-
seliers_ naar Malakka gezonden,
«n de Britse troepen te versterken,
die de guerilla-activiteit bestrijden.
J^JOSKOU zou sancties in overweging
tegen de Joego-Slavische
communistische leiders.
To Paleïtina werd op 13 Juli te
Jerusalem gedood.
J)E WERKLOOSHEID nam in Bel-
gie °ver een week toe met 4 *352
DE7nnSI?AJ^'' bracht in Rotterdam
Het is he?CiattUUlt ^ië aan de kadc-
fl?.° 5 "ff Matste schip van de reDa-
triermgsdienst. ln totaal brachten lts
schepen 106.878 evacué"s naar Neder-
pAUL HOFMANN heeft een ECA
administrateur benoemd voor Ne
derland: Allan Valentine, president
van de Rochester-Universiteit.
TJE SOLDATENMOEDER, Mevr H
de H., werd veroordeeld tot 11
maanden gevangenisstraf met aftrek
en ontzetting uit de beide kiesrechten
AAN BOUWVAKARBEIDERS mag
geen vacantie-bijslag op de vacan-
tie-bonnen worden uitgereikt. Uitge
zonderd: die werken op de Rijkswerk
plaats voor vakopleiding en niet-
bouwvakarbeiders bij de DUW. als zij
onvoldoende vacantie-bonnen hebben.
nrO zei het ook minister Drees, die
over de toekomstige wettelijke re
geling sprekend, betoogde, dat men
niet beangst moet zijn, dat het accent
te sterk op de overheid zou vallen,
maar dat vanzelfsprekend iedere re
geling rekening houdt met wat uit
het vrije initiatief is opgegroeid, en
daarop bouwt, dat het een harmoni
sche bundeling van krachten zou wor
den met handhaving van de noodza
kelijke vrijheid. En de betekenis van
dat particulier initiatief werd nog
eens extra onderlijnd door de Belgi
sche Minister van Volksgezondheid en
het gezin. A. Verbist, die in zijn en
thousiaste. luid beapplaudiseerde rede
het historische woord sprak: geen ac
cent aigu voor het private, en geen
accent grave voor de overheid, neen,
een accent circonflexe voor het pri
vaat initiatief, en die vooral de bete
kenis voor België van dit Nederlandse
werk schetste en de taak, die de jon
geren erin hebben.
Hij was de laatste spreker van de
ochtendzitting, die door een groot aan
tal autoriteiten de commissaris der
Koningin in Utrecht, de wnd. burge
meester van die stad, mej. Geldens,
particulier secretaresse van H. M. de
Koningin, mgr. W. Koenraadt en tal
loze autoriteiten op het terrein der
volksgezondheid werd bijgewoond, en
die besloten- werd met het zenden
van telegrammen aan Z. H. de Paus.
H. M. de Koningin en de Prinses Re
gentes. Prins Bernhard gaf in de mid
daguren van zijn belangstelling blijk
door aan de lunch deel te nemen.
Stortregen van felicitaties
T\E middagzitting bood een klein
stortregentje van felicitaties: de
lieer Nieuwenhuis uit Oldenzaal bood
namens alle plaatselijke afdelingen 'n
bedrag aan ter inrichting van de ver
gaderzaal, voorts werd namens ver
schillende zusterorganisaties het woord
gevoerd; vergeten we ook niet, dat
mej. Tjeenk Willink namens Neder
lands Volksherstel een bedrag van
f 50.000 aanbood.
Dr. R. de Guchteneere uit Brussel
sprak een diepzinnige rede uit over
de grondslagen van de gezondheids
zorg. waarin hij vooral het gevaar
van het staatsingrijpen op dit terrein
aantoonde, en concludeerde tot een
pluralistisch stelsel, waarin de ver
schillende organisaties van particu
liere oorsprong, gesteund door de
staat en gecontroleerd op zuiver tech
nisch gebied, de gezondheidszorg be
oefenen, op welke stellingen tenslotte
mgr. F. Feron voortbouwde, toen hij
het had over de geest, die het werk
der kruisverenigingen moet bezielen,
en die met name de diepere zin van
ziekte en lijden, als uitgangspunten
zag van de verpleging door de zusters
De aangekondigde rede van dr. C.
Mol moest wegens tijdgebrek verval
len.
Zo eindigde dit schone feest door
zovele prominenten uit den lande bij
gewoond, een feest van en voor de
stille werkers alom in den lande, die
deze jubeldag waren komen meema
ken.
Gisteren konden wij oils bericht aan
gaande de puntenvrije uitverkoop van
textiel bevestigen. Thans deelt men
van de zijde van de groothandel mede,
dat deze uitverkoop zal mogen ge
schieden in de periode, lopende van
Z t.m. 14 Augustus.
T/RANKRIJK, Engeland en Amerika
achtten zich op 25 Mei 1946 be
voegd om met Zwitserland overeen
te komen, dat met een betaling van
250 millioen goud alle geallieerde aan
spraken op terugbetaling van door de
Duitsers geroofd en in Zwitserland
veilig gesteld goud zouden komen te
vervallen.
De Nederlandse Regering beschikt
over aanwijzingen, dat alleen reeds
aan uit Nederland gestolen goud door
de Deutsche Reichsbank voor een
waarde van 500 millioen Zw. franks
naar Zwitserland werd vervoerd. De
in overleg met de Franse, Britse en
Amerikaanse regeringen gedane uit
nodiging aan Zwitserland tot nadere
besprekingen werd van de hand ge
wezen. Nederland overweegt thans,
welke stappen verder zullen moeten
worden gedaan.
jj
yOWEL TE BERGEN OP ZOOM ALS TE BREDA hebben gisteren
scherpe woorden geklonken over het krooisysteem. Dat gebeurde
in de Scheldestad in de kantongerechtszitting en in de Baroniestad bij
de Bijzondere Politierechter. In de eerste plaats stond een krooibaas
terecht en in de tweede plaats ongeveer 30 hoeren uit West-Brabant
die werkkrachten volgens het krooisysteem hadden betrokken. In beide
steden werd dezelfde conclusie getrokken: het krooisysteem moet met
wortel en tak worden uitgeroeid.
AALMOEZENIER STAM
NAAR INDIE
Aalmoezenier kapt. J. Stam te Ber
gen op Zoom, vroeger kapelaan te
Klundert, zal 27 Aug. a.s. naar Indië
vertrekken.
TTET MERKWAARDIGE is, dat het
krooistelsel (het charteren van
groot en klein door een „krooibaas"
die met boeren afspraken maakt zijn
ploegen tegen een bepaald bedrag
werk te laten verrichten) in de wet
is toegestaan. Namelijk voor de erw
ten- en bonenpluk voor mannen van
16 jaar en jonger en ook voor vrou
welijke arbeidskrachten. Het krooien
is dan echter aan bepaalde voorwaar
den gebonden en de krooibaas heeft
een schriftelijke toestemming nodig
van de directeur-generaal van het Ge
westelijk Arbeidsbureau. Daarbuiten
is het krooien strafbaar gesteld bij
de wet van 1930 en de desbetreffende
bepalingen maken thans ook deel uit
van de Collectieve Arbeidsovereen
komst voor de landbouw en de bin
dende regelingen van de Rijksbemid
delaars.
In verschillende gebieden wordt er
evenwel gekrooid zonder de nodige
papieren, o.m. ook in de streek Din-
teloord, Steenbergen, Halsteren, Os-
Weersverwachting, geldig tot
vanavond:
Half tot zwaar bewolkt met en
kele verspreide regenbuien. Zwak
ke tot matige wind uit Westelijke
richtingen. Weinig verandering
van temperatuur.
Vandaag zon onder 20.53 uur.
Maan op 17.17 uur. Morgen zon
»P 4.40 uur. Maan onder 1.04 uur.
TU-A DE SOVJET-NOTA als antwoord
op de West-gealliëerde protesten
inzake de Berlijnse blokkade is de
toestand te beschouwen als „ongewij
zigd". Dit geldt voor beide partijen,
die van geen wijken weten. Men be
schouwt in Londen, Parijs en Was
hington het antwoord van de Russen
als „hoffelijk doch beslist negatief".
Maar misschien begint er langzaam
toch wel iets te veranderen. Neem nu
het volgende symptoom: volgens het
Sovjetbiad „Tagliche Rundschau" zou
Rusland ertoe over willen gaan de
lucht-corridor af te sluiten.
De ene overblijvende corridor zon in
breedte van 20 tot 10 mijl worden
teruggebracht. De Westelijke gealli
eerden zouden worden geïnstrueerd
dat voor elke vlucht naar Berlijn van
te voren toestemming moet worden
gevraagd aan de Sovjet-autoriteiten,
onder overlegging van een gespecifi
ceerde lijst van lading en passagiers.
Daar staat dan 't glasharde Britse ant
woord tegenover: „Dat zou dan moe
ten gebeuren met militaire middelen".
Dus d i t is er aan het veranderen.
Beide partijen gaan denken in mili
taire termen, de kaarten komen steeds
meer open te liggen en het zal bui
gen of barsten moeten worden. Want
duidelijke taal is in deze toch uitein
delijk de enige manier om tot een op
lossing te komen, door het kiekeboe-
spelen worden zo zachtjes-aan teveel
mensen aan grote gevaren blootge
steld en de algemene verwarring
wordt met de dag groter.
En nog steeds gaan dagelijks Brit
ten en Amerikanen voort met door de
lucht voedsel en steenkool naar Ber
lijn te brengen. Dit zal voortgaan, zo
lang de Berlijners al^ vrije mensen
wensen voort te leven, zei generaal
Clay. Het is de bedoeling het op de
duur te brengen tot een dagelijks
transport van 5400 ton. Dit gebeurt
dan over de drie luchtcorridors via
Frankort, Hannover en Hamburg.
Volgens het AFP zou het autover
keer tussen de Sovjetzone en Berlijn
weer door de Russen zijn opengesteld
Sokolofsky, die vanaf 8 Juli in Mos
kou was is weer te Berlijn terugge
keerd des te opvallender wordt
daardoor deze onverwachte maatre
gel. Tenslotte zij vermeld, dat waar-
PRESIDENT TRUMAN heeft in zijn
„o.,a^nvaard'nSsrede a's democratisch
ldaat voor het presidentschap
medegedeeld, dat hij een speciale zit-
y.an ket Congres, te houden op
Juli, zal bijeenroepen. Hij nam de-
z,° ze'de hij, „wegens het fa-
da Republikeinen om iets te
huizing"" hoge prijzen en de be'
nemers een scheuring in het „Demo
cratische Blok" in de Sovjet-zone
voorspellen.
„Volledige Sovjet-controle van Ber
lijn en zo spoedig mogelijk, is voor
de Sovjet-Unie van even vitaal be
lang, als de Russische invloedssfeer op
de Balkan en de kwestie van controle
van de Dardanellen voor de Sovjet-
politiek is", aldus verklaarde een ho
ge functionaris van de Sovjets giste
renavond te Berlijn.
DE KABINETSFORMATEUR heeft de Woensdag blijkbaar besteed aan het
opstellen van een ontwerp-regeringsprogram. Gisteren is hij begonnen
en vandaag gaat hij verder met het voor te leggen aan de leiders der Tweede
Kamerfracties van de K.V.P., de Partij van de Arbeid, de C.H. en de V.V.D.
Begrijpelijkerwijze heeft hij de heer
Schouten niet uitgenodigd voor een
bespreking. Want een der eerste pun
ten van het program moet zijn het
verwezenlijken en de uitwerking der
Grondwetsherziening. Het staat echter
vast, dat de A.R. daar ook in tweede
lezing tegen zullen stemmen.
Als intussen de heer Lunshof met
'n artikel in de C.H. „Nederlander" de
mening van „de" Christelijk-Histori-
sche Unie verkondigt, kan Dr. Beel
zich eigenlijk wel de moeite bespa
ren met de heer Tilanus te praten. In
dat artikel staat immers met zo veel
woorden:
„Sprekende namens oneelbare Chr.
Historische kiezers, op grond van wat
onze leiders hebben verklaard, me
nen wy er op te mogen rekenen, dat
onze gekozenen ten aanzien van de
heer Beel een non possumus, wU kun
nen niet, duidelijk doen horen- HM
is voor ons, gezien zUn politiek ver
leden, onaanvaardbaar1.
Wij vermoeden intussen, dat de heer
Tilanus, een oude politieke rot, danig
geschrokken zal zijn van dit lawaai-
artikel in Rijkseenheids-stijl. Hij en
zijn fractie hebben door hun stem te
geven aan de Grondwetsherziening
in eerste lezing duidelijk laten blij
ken, dat ze niet houden van blinde
oppositie. Daarmee verloochenden ze
in eerste aanleg al de krasse taal,
welke de heer Lunshof ten aanzien
van het Indië-beleid placht uit te
slaan. Zullen ze hem in tweede in
stantie weer verloochenen?
Van de zijde van de Partij van de
Arbeid is men ook al krasse taal aan
het bezigen. „Het Vrije Volk" schrijft:
Indien de toevoeging aan de op
dracht, dat het kabinet een zo groot
mogelijk vertrouwen van de Tweede
Kamer moet genieten, zou beteke
nen, dat gestreefd moet worden naar
een kabinet op brede basis, dan zou
deze opdracht tot mislukking gedoemd
zün. De Party van de Arbeid zou
haar medewerking weigeren
Met dat al ziet het er voor de kan
sen van „de brede basis" niet vrolijk
uit.
sendrecht. Het krooien is er zelfs zo
ingeburgerd, dat sommige boeren prac
tisch alle werkzaamheden van het
aardappelpoten tot de bietenoogst in
krooiwerk laten verrichten. Dat leidt
tot talrijke mistoestanden. Een com
missie onder voorzitterschap van bur
gemeester mr. van Thiel heeft daar
over onlangs een scherp gesteld rap
port uitgebracht, waarvan wij de in
houd in ons blad reeds hebben weer
gegeven.
Uit de vorige eeuw
tTET zal niet vreemd klinken,
dat ik heb besloten alle my
ten dienste staande middelen aan
te wenden om het krooibazenstelsel
dat in strijd met de Arbeidsbemid-
delingswet wordt toegepast, te doen
verdwijnen en wel op korte ter
mijn. Doch ook de landbouwers, wie
dit aangaat, zijn gewaarschuwd, dat
ik niet zal toestaan, dat zii de ver
schillende sociale wetten rustig als
niet bestaand beschouwen. Als men
toch doorgaat zal er niets anders
opzitten dan principale hechtenis te
vragen".
Aldus zeide de Ambtenaar van het
O.M., Mr. v. Overveldt, op het Ber
gen op Zoomse kantongerecht bij de
behandeling van de zaak tegen een
krooibaas uit Steenbergen, die er van
werd beschuldigd een zestal arbei
ders werk te hebben verschaft bij een
landbouwer te Nieuw-Vossemeer en
18 bij landbouwers te Steenbergen.
Uit het verhoor bleek, dat de man
hiervoor een beduidende „provisie"
had ontvangen.
Ongelooflijk is het eigenlijk, zei mr
van Overveldt, dat men tot de bit
tere conclusie moet komen, dat nog
heden ten dage, na een eeuw van in
tensieve sociale wetgeving, hier en
daar toestanden worden aangetroffen
pijnlijk gelijksoortig als die in de vo
rige eeuw.
(Vervolg op pag. 2).
TV/riNISTER SCELBA heeft meege-
deeld in de Kamer, dat troepen
naar de provincie Genua, waar de
Staat van Beleg was afgekondigd zijn
gezonden. De volksmenigte maakte
v)jf gevechtswagens op de politie
buit.
In Turijn zetten de arbeiders 30
vooraanstaande industriëlen gevangen
De spoorlijn tussen Rome en Civita
Vecchia is op twee plaatsen opge
blazen, de electrische krachtstations
aan de lijn zijn door arbeiders bezet.
Milaan was getuige van een hevig
gevecht bij de Motta-suikerfabrieken,
waarbij elf politiemannen werden ge
wond. Met traangasbommen werden
de straten schoongeveeegd. Tenslotte
kregen de arbeiders toestemming de
fabriek te bezetten.
Het bureau van de christen-demo
craten te Piombino werd in brand ge
stoken. Dit alles en nog veel meer is
de rollende echo van het geluid van
drie revolverschoten: in Italië staken
7.000.000 arbeiders, omdat een onver
antwoordelijk student het in zijn ver
warde hersens haalde, dat hij To-
gliatti moest proberen neer te schie
ten.
De communistische Pers geeft de
schuld aan de Italiaanse Regering,
aan de „Reactie", aan het Vaticaan,
aan het Marshall-plan, aan Truman,
aan het Imperialisme en misschien
nog wel aan Z. H. de Paus zelf.
Togliatti, slachtoffer en aanleiding
van dit alles, is zich de gevolgen waar
schijnlijk nauwelijks of niet bewust.
Zijn toestand is de laatste uren iets
slechter geworden. En inmiddels vreet
de revolutie rond zich heen als een
verterend vuur: In Venetië werd het
radiostation door de communisten be
zet. In Genua en elders vielen onder
de politie reeds verschillende doden.
De Gasperi heeft meegedeeld, dat
er tegen de opstandelingen drastische
maatregelen zouden worden genomen
wanneer de communistische partij
leiders, waarmee de premier een on
derhoud had, niet ervoor zouden zor
gen. dat de wanordelijkheden zeer
spoedig een einde zouden nemen. En
daarop is dan nu laat ons hopen
„kortstondig" het wachten.
(Van onze speciale verslaggever).
BRIANgON, Donderdagavond.
J)E EERSTE VELDSLAG IN DE BERGEN IS GELEVERD. Ontzettend
zijn de gevolgen geweest. Nog weerkaatsen de Alpen de kreten van
pijn en smart, van woede, teleurstelling en ontgoocheling der velen,
die getroffen werden door tegenslagen, tekort aan kracht of doorzet
tingsvermogen, dan wel wegens ontmoediging, die vandaag t e gemak
kelijker optrad, wegens de onmenselijke koude, de voortdurende regen,
de ontzaglijk slechte weg en het te lang uitblijven van hulp, als die
gevraagd werd, hetgeen maar te vaak het geval is geweest.
Voor één hunner zijn de drie scherprechters: de Cols Alios, Vars
en Izouard echter mild geweest: Gino Bartali! Niet één keer heeft hij
pech gehad, terwijl al zijn concurrenten er door gegeseld werden. Dit
heeft hem vleugelen gegeven èn. de overwinning bezorgd. Een die
gegrift zal worden in de annalen van het épos, dat later over deze
Ronde van Frankrijk zal worden gecomponeerd
I aat ik ter ,ere van Kirohen en onze
drie landgenoten, die dit Inferno
in de bergen succesvol zijn doorgeko
men, beginnen met hun tocht te be- kalm gegaan tot dan toe, doch plotse-
grimmige toppen vertoonden, zouden
straks immers op hun ruggen modde
rige, zwaar zuigende wegen dragen, zó
zwaar, dat zij van de renners in wer
kelijkheid dwangarbeiders zouden
maken.
Tot op ongeveer vijf kilometers van
de top van de Col d'Allos bleef de
karavaan uit nog zeventig renners
bestaande intact. Het was tamelijk
schrijven
Sjef Janssen moet het Woensdag in
Cannes voorvoeld hebben, dat deze
slag in de Alpen zo gruwelijk zwaar
zou worden. Reeds bij het vertrek zag
de hemel er dreigend uit. Een waterig
zonnetje probeerde het zware wolken
dek te doordringen, doch het bleef bij
een probeersel en spoedig viel een
kleffe motregen, die weinig goeds voor
spelde. Dat het juist nu moest regenen!
De bergen, die in de verte reeds hun
ling, alsof hij een bevel gekregen had,
schoot Robic naar voren. Teisseire,
Vietto, Ockers, Impanis en Neri volg
den zijn voorbeeld.
De Ruiter kon dit tempo niet de baas
maar deed toch dapper mee met de zo
vele anderen die evenmin tot daden
a la Robis vermochten te komen.
De Hoog en Sjef Janssen hadden we
handenwringend en zich de haren uit
trekkend van woede en verdriet moeten
achterlaten tussen Grasse en Eschagnol
les. respectievelijk bij de 25ste en 34e
k.m. na de start.
O, dat versnellingsapparaat
Fje Hoogs derailleur toonde zich wei
gerachtig, maar hij kon toch vrij
spoedig weer doorrijden.
Met het versnellingsapparaat van de
kleine, taaie Limburger was het echter
beroerder gesteld: het bleek namelijk
gebroken, zodat hij zich verplicht zag
op hulp te wachten.
Van grote zorg vervuld over zoveel
tegenspoed al zó vroeg in de ochtend,
verlieten wij hen, het beste hopend...
Onze taak riep ons verder op, waar
reeds de eerste grote duels werden uit
gevochten.
Robic was ongenaakbaar, toen hij
aan de laatste meters vóór de top be
gon. Beter dan ik het beschrijven kan
illustreert het overzicht van de door
komsten zulks, hetwelk hieronder is
vermeld. Hij wandelde eenvoudig naai
de plaats waar de tijdopnemers ston
den opgesteld, omringd door duizenden,
die reeds in de nacht hierheen waren
gegaan. Drie Fransen: Neri. Vietto en
Teisseire en twee Belgen: Impanis en
Ockers, zaten hem dicht op de hielen,
terwijl Bartali en de twee eerstgeklas-
seerden: Bobet en Lambrecht, pas in
de verte te zien waren. Nog niet in
zicht kwamen de Nederlanders, maar
Kirchen naderde met de snelheid van
een berggeit.
De weersomstandigheden werden in
middels slechter; de koude nam toe
en de minst sterken zaten reeds met
verkleumde vingers aan het stuur, zich
vooruitslepend en sleurend door de
modder, waarin de wielen soms een
handbreed diep in wegzakten....
Wat zou er in. deze kwellende
situatie van mijn drie landgenoten te
recht komen? Ik had reeds gehoord
over opgeven van Brambilla en Diot en
men fluisterde van nog meerdere. Dit
bleek later maar al te juist te zijn ge
weest (zie voor hun namen in de uit
slagenlijst). Maar de namen van het
Nederlandse driemanschap bleven on
uitgesproken, wat dit betreft. Het te
genovergestelde geschiedde! Een colega
die panne had gehad met zijn auto,
vertelde me namelijk, dat zowel de
Ruiter als Jansen en de Hoog bezig
waren diverse renners waaronder met
met klinkende namen, voorbij te gaan
M'n hart sprong op van vreugde; ik
had weer nieuwe hoop gekregen!
De tweede berg, de Col de Vars, na
derde met rasse schreden. En Robic
lag nog steeds vooraan. Reeds zag hij
in zijn rijke verbeelding de zege voor
't grijpen, toen ook deze berg het
eerst door hem genomen was.
(Voor vervolg zie pag. 3).
III. De vaste schakel tussen
verleden en toekomst
p AARNE ZIET MEN in de grond-
wetsherziening van 1848 als kenmer
kend element de verschuiving van
het overwicht in het s1aatsbestel van
de kroon naar de Staten-Generaal.
Waardoor de vestiging van de parle
mentaire regeringsvorm werd moge
lijk gemaakt. Deze opvatting is moei
lijk betwistbaar. Toch, zij onder
streept niet voldoende, dat het geven
van rechtsregelen eigenlijk het meest
wezenlijke van de hervorming is ge
weest, het meest waardevolle. Boven
dien, het is geboden ten opzichte van
het begrip verzwakking van de ko
ninklijke macht uitermate voorzichtig
te zijn en er zich rekenschap van te ge
ven, dat in 1848 het koningschap een
andere functie heeft gekregen. Daar
om mag het voorzichtiger zijn te
spreken van een verschuiving in de
betekenis van het koningschap. Sinds
1848 zijn de aan de Slaten-Generaal
verantwoordelijke ministers, zelfstan
dige raadslieden van de kroon, het
actieve element, in de regering ge
worden. Dit schijnt van het koning
schap iets passief te hebben ge
maakt. Echter, men bedenke, dat de
ministeriële verantwoordelijkheid de
koning niet bevrijdt van gewetens
vragen. dat bij een verantwoordelijk
heid blijft dragen van hoger orde en
dat in dat passieve toch actieve
krachten kunnen liggen én inderdaad
ook liggen.
Dij de behandeling in 1884 van een
wetsontwerp om koningin Emma.
bij eventuele troonsbestijging van de
minderjarige prinses Wilhelmina, aan
te wijzen als regentes van het ko
ninkrijk, sprak het liberale kamerlid
Van Houten in een kamerrede de
gedachte uit, dat de kroon niet meer
was het fundament maar slechts een
ornament van ons staatsbestel. Met
goede gevatheid diende Schaepman
de orator van repliek. Hij tastte hem
eerst aan op de inderdaad voortref
felijke mislukte beeldspraak. Daarna
werd de strekking afgestraft met een
verwijzing naar de rococo-stijl, wel
ke inderdaad het ornament los houdt
van de constructie der gebouwen, en
naar de Gothische orde, waar orna
ment en constructie een logisch-har-
monische eenheid vormen. Daarom
vergeleek Schaepman op gelukkige
wijze de kroon met „den sluitsteen in
het gewelf, die tegelijkertijd is een
sieraad en tevens het constructieve
lid, dat geheel den hoogstrevenden
bouw te zamen houdt".
Dit werd gesproken in 1884. in het
laatste decennium dus van het be
wind van koning Willem III (1849-
1890). In de wereld van de historici
is deze regering slechts in uiterlijk
heden bekend. Van het bedrijf en het
innerlijk leven van deze vorst ligt nog
te veel verscholen in het dikke duis
ter van een te nabij geacht verleden.
Dit echter staat wel vast: koning Wil
lem III is steeds een constitutioneel
vorst geweest, zij het dan niet steeds
naar de smaak van, het heersende li
beralisme. Bovendien, men kan in
sommige gevallen in zijn beleid her
kennen een zich-richten naar wat bij
de bevolking omging, waarvoor vele
leden van ons vorstenhuis een op
merkelijke en gelukkige ontvanke
lijkheid bezitten. En schuilt hier niet
een van de geheimen van het dynas
tiek beginsel?
De scherpzinnige waarnemer en
denker over het staatkundig leven,
Gijsbert Karei van Hogendorp,
sprak in 1787, in zijn leerjaren dus,
reeds over de verenigende macht van
het stadhouderschap. Hij zag namelijk
in de natie een tweeheid: regenten
en volk, en in het stadhouderschap,
dat toen echter nog een partijbelang
was, derhalve een derde, verbin
dende macht. Zo eenvoudig kan ónze
visie op het politiek-maatschappelijke
niet meer zijn, doch een verenigende
macht is een behoefte gebleven. Want,
zoals in 1813 de aanvaarding van het
dynastiek beginsel, in een verbeterde
vorm, de moeizame groei van het
Bataafse Gemenebest voltooide, zoals
in 1848 dat dynastiek beginsel een
hervorming, welke slechts door een
kleine minderheid in de kamer be
geerd werd, hielp slagen, zo moge het
ook zijn in onze eigen tijd, met zijn
eigen problemen.
Het parlementaire konigschap in
Nederland is nu, juist door zijn ver
binding met het dynastieke element',
een centraal punt van nationale ver
eniging, tegenwicht, zo men wil, te
gen de staatkundige en ideologische
verdeeldheid, welke inhaerent is aan
de partijenstaat.
Of verdient het niet de aandacht,
de volle aandacht, dat, als in de ja
ren dertig van onze twintigste eeuw,
onder invloed ook van wat in som
mige Europese volken woelde en
groeide, dreigend, een vernieuwd na
tionaal besef in Nederland eigen
dom van de bevolking werd, deze
vernieuwing gepaard ging mét; beter,
zich mede uitte in een warme, steeds
toenemende belangstelling voor de
lotgevallen van het koninklijk huis?
En was niet tussen 1940 en 1945 in
bezet Nederland een radiorede van
onze koningin telkènmale voor allen
een gebéürtenis
Zo is het inderdaad: het Neder
landse koningschap, verbonden met
het nationaal-dynastieke element, is
een goede gave van de scheppende
krachten der historie aan het heden,
een heden dat een vaste schakel mo
ge zijn tussen het verleden en de
toekomst.
Dr. L. G. J. V.
Gino Bartali bleef de Koning
der bergen.
QENERAAL PERSHING, comman-
dant van de Amerikaanse exoe-
ditionaire macht in de eerste wereld
oorlog, overleed te Washington. Hij
was 87 jaar oud.