Hensen e%Luzen
Snelle berging van de oogst
noodzakelijk
Verklikkers
Stoutmoedige actie van het
Comitato Civico
Chefarimi* 4
Uiterlijke en innerlijke
beschaving
ONZE PRIJS-PUZZLE
De weg der werkers
E. Fleerackers f
Georges Bernanos overleden
wat de Vrouw interesseert
VIERDE JAARGANG No. T122 2e BLAD
ZATERDAG 10 JULI 1948
Algemene belangen staan op het spel.
Landbouwgewassen bedreigd
door vernietiging
Firma W. BROERE
VAN 1890
waa9)9ratis AUDIUM
Hoe de Italiaanse katholieken de verkiezingen wonnen
Een organisatie van blijvende betekenis
4 REROEHDE GENEESMIDDELEN
IM EEN TABLET
LITURGISCHE KALENDER
Het K.A.B-massaspel Van arbeid en strijd
Het Christendom aanvaardt geen compromis
|")IT IS HET PAROOL van de dag:
haal zo snel mogelijk de oogst
binnen, en doe het met man en
macht. Iedere dag dat het oogsten
geschiedt na de voor het gewas
meest geschikte periode betekent
verlies. Verlies aan kwaliteit en aan
geld. Niet alleen voor de landbouwer
maar ook voor het land in het alge
meen, omdat vele producten voor
export bestemd zijn en de mogelijk
heid openen een gunstiger betalings
balans met het buitenland verkrij
gen. Ondanks de getroffen maatrege
len t.a.v. de berging der producten
staat het reeds vast, dat het niet
mogelijk zal blijken alle werkzaam
heden op tijd uit te voeren. Daarom
klemt temeer de noodzaak om het
aantal beschikbare arbeidskrachten
belangrijk uit te breiden gezien de
grote belangen die op het spel staan
Het aantal militairen dat thans be
schikbaar is gesteld bedraagt 1000 te
gen verleden jaar 3000 man. De reserve
uit de grote steden is van uiterst mi
niem tot nul. Verheugend is echter dat
de organisatie van de genomen maat
regelen zodanig is, dat alles wat maar
mogelijk is metterdaad zal worden ge
daan om op tijd met de werkzaamhe
den klaar te komen. De samenwerking
tussen de overheidsinstanties en de
Stichting van de Landbouw is dit jaar
goed geregeld, zodat men er op kap
vertrouwen dat geen enkele mogelijk
heid onbenut zal blijven om het ge
stelde doel te bereiken. Tussen de mi
nisteries van Landbouw, Sociale Zaken
en de Stichting v. d. Landbouw is een
overeenkomst tot stand gekomen waar
bij de taak van elke instantie nauw
keurig is omschreven. En contact-or
gaan in Den Haag waarin elk der ge
noemde instanties één vertegenwoor
diger heeft, regelt de zaken landelijk,
terwijl ook elke provincie een dergelijk
contact-orgaan rijk is dat de arbeids
voorziening regelt.
Evenals vorige jaren kunnen de boe
ren zich bij een tekort aan arbeids
krachten wenden tot de plaatselijke
Stichting van de Landbouw en de werk
zaamheden door het Bureau Oogst-
voorziening laten uitvoeren.
Oogsttijd- toptijd.
\fOOR DE BOER is de oogsttijd
altijd een belangrijke en span
nende periode in zijn door noeste en
langdurige arbeid gekenmerkte be
staan. Dan hoopt hij de vruchten te
plukken van zijn maandenlange inge
spannen arbeid waarover hij Gods ze
gen heeft afgesmeekt. Volkomen is hij
zich bewust dat de natuur al zijn stre
vingen en ijver met één wrede slag
geheel of ten dele teniet kan slaan.
Dit verklaart de oogstfeesten die hier
en daar gehouden worden als de land
bouwproducten veilig in de schuren zijn
geborgen. Dan is de boer dankbaar en
tevreden gestemd. Maar zover is de
boer nu nog lang niet. Hij leeft thans
in een nerveuze spanning. De drukte
groeit hem boven het hoofd. Er zijn
te weinig werkkrachten en zijn rijpe
te velde staande producten ziet hij in
kwaliteit achteruit vliegen. Ontzetten
de verliezen treden op. Door de slechte
weersomstandigheden en door het feit
dat mede hierdoor bijv. het vlas niet
met de machine doch met de hand
moet worden geoogst, gingen reeds
1000 man-dagen verloren.
Oogsttijd is altijd een toptijd waar
in de boer handen tekort komt, maar
nu in 1948 is in Nederland 42% meer
vlas verbouwd dan ln 1947 en voor wat
betreft kool- en raapzaad bedraagt dit
1700%.
Cijfers? Vlasareaal 1947 voor Zee
land (1947) 3563 h.a. (1948) 4745 h.a.
Nrd.-Brabant 1184 h.a. en 1960 h.a.;
kooi- en raapzaad voor Zeeland 16 h.a.
en 1762 h.a., Nrd.-Brabant 19 h.a, en
678 h.a. Het aardappelareaal is
eveneens uitgebreid. Er werd in Zee
land 15% en in Nrd.-Brabant 6y2%
meer gepoot dan verleden jaar, of in
h.a. Zeeland verbouwt nu 17.788 en N.
Brabant 24.959 h.a.
De ruimere verbouwing van genoem
de producten is een gevolg van de
door de regering uitgeoefende stimule
ring door prijsvaststellingen, opdat in
hoge mate die gewassen worden gewon
nen welke een groot belang zijn voor
consumptie en/of export. De prijs
vaststelling van bijv. koolzaad is dit jaar
f70.— p. 100 k.g. tegen f35.— verle
den jaar. De export van vlas is van
groot belang i.v.m. onze handel op
België. Met een woord willen we nog
DE VOORDELEN
VAN LOOFTREKKEN
1 Aan de keuringseisen wordt
volledig voldaan.
2 Geen ontvellingen treden op
(waardoor).
3 Minder kans op droogrot aan
de hoop.
4 Broei wordt vermeden.
5 Betere houdbaarheid.
6 Besparing op sorteerkosten.
7 Latere spiuitvoiming.
8 Gemakkelijk machinaal rooi
en van het gewas.
9 Betere arbeidsverdeling.
10 Langere groei, doordat hei
loofplukken snel kan geschie
den. i
11 Beter verkoopbaar product
met meer exportmogelijk
heden.
12 Hogere opbrengst aan kg. per
ha. als gevolg van minüer
vochtverlies.
Conclusie: Looftrekken biedt be
langrijke voordelen boven groeti-
rooien.
wijzen op de z.g. Friese methode van
looftrekken bij pootaardappelen waar
van U de voordelen bijgaand vindt op
gesomd en waarover we dezer dagen
reeds schreven. Overal waar voor re
kening v, h. Ministerie v. Landbouw
oogstwerkzaamheden voor de boeren
worden uitgevoerd, geschiedt dit vol
gens genoemde methode.
yo STAAT NEDERLAND weer
schouder aan schouder. Nu
niet om een watervloed te keren maar
om de alle beschikbare arbeidskrach
ten vergende noodzaak van het onmid
dellijk binnenrijden van de oogst. De
deplorabele toestand van 's lands fi
nanciën gedoogt niet dat ook maar één
man die hierbij kan helpen, verstek
laat gaan.
Bijsonder Gerechtshof
Emmastraat 19, Tel. 8195. Breda
Het oudste adres voor
OVERZEE
VERPAKKINGEN
Verhuizingen Transporten
Ook internationaal
(Adv. 705-
(J)1* 'U hoort vaak niet of men
achter Uw rug over U, of tot
U spreekt. Uw oorarts kan
vaststellen of sommige klanken
Uw oor vervormd bereiken,
■.en AUDIUM hoortoestel
ielpt U en Uw omgeving uit
7 de verlegenheid
brochure Singel 160
tij de hoofdagentenAmiterdem-C
H V.v.K. P.GeervlietKeizeragr- 411, A'dom
H. C Sdioonenkerg, Wolenb. weg 26, R'dom
W. V C Keljcn. Turisinqel 19, Groningen
JACOB SLAGER en Pleter van
Iwaarden, beiden afkomstig uit
St. Annaland, moesten voor hel Hof
verschijnen, omdat zij bij de Land
wacht hadden aangegeven, dat L. Riet
veld te Arkel, in het bezi was van 'n
revolver. De Landwacht zorgde
prompt, dat de revolver verdween en
Rietveld voor een maand opgepakt
werd. De aanleiding tot de aangifte
was, de slechte verhouding tussen de
beide beschuldigden en Rietveld bij
wie ze geëvacueerd waren. Van
Iwaarden en Slager waren eerste van
plan het wapen zelf te laten verdwij
nen: later zijn ze echter toch naar
de Landwacht gegaan. Het aandeel
van v. Iwaarden in deze aangifte
kwam niet vast te staan.
De proc.-fisc. vroeg dan ook vrij
spraak. Tegen Slager eiste hij ech
ter een voorw. gev. straf van 1 jaar
en een boete van f 500, alsmede ontz.
uit de rechten voor 10 jaar. Mr. Krop
man, de verdediger stemde in met
de eis tegen. v. Iwaarden en bepleit
te clementie voor Slager.
De uitspraak luidde ten slotte voor
Slager, 2 jaar met aftrek van 30
Mei 1945 tot 2-9-'46. Ged. vrijspraak
en ontz. rechten.
P. v. Iwaarden werd vrijgesproken.
NEGEN JAAR VOOR
„EEN MOOIE PRESTATIE"
„Geef één dag van uw loon of salaris" is de leuze van de UNAC (Stadhou
derslaan 146, Den Haag). Kijk naar bovenstaande foto en u zult niet aarzelen
het nog vandaag te doen! Honderdduizenden kinderen wachten op uw hulp.
(Van onze Romeinse correspondent).
JJUIZENDEN BRIEVEN gingen van Nederland naar Italië toen daar de ver
kiezingen zouden worden gehouden en op vele van dfe brieven kwam een
antwoord terug naar de lage landen; welwillende, vriendelijke antwoorden en
zo nu en dan ook wei andere. En de Nederlandse briefschrijvers zetten zich
aan het ontcijferen van de ontvangen antwoorden en kwamen tot de conclu
sie, dat het Italiaans toch nog niet zo eenvoudig is als ze wellicht dachten.
Bovendien zijn daar soms termen, die onvertaalbaar zijn en waarvoor men
op de hoogte dient te zijn van de omstandigheden van het land om ze te
kunnen begrijpen. Een van deze, waarvan men mij al enkele keren een ver
klaring vroeg is: „Comitato Civico".
Wat is het Comitato Civico
Naarmate de dag der verkiezingen
in Italië naderbij kwam en de propv
ganda der linkse partijen steeds meer
ontaardde in een strijd tegen de
Kerk en de katholieke godsdienst,
voelden de katholieken in Italië de drin
geifde noodzaak om deze strijd met
een groots opgezette tegenactie te
kunnen beantwooren, maar zij misten
daartoe een organisatie, d>e zulks
vermocht te doen. Krachtens het
Verdarg van Lateranen is aan de
Kerk de directe inmenging ir. de po
litiek van Italië verboden en daar
door konden de Comités ven de Ka
tholieke Actie deze strijd niet op di
recte wijze voeren. Bovendien ws
hier een optreden noodzakelijk, dat
het terrein en de doelstellingen der
K.A. verre overschreed. Dat men
toen onder de drang der omstandighe
den m het „Comitato Civico" een
organisatie heeft gevonden, die aan
haar doel beantwoord heeft, daar be
hoeft na de uitslag der verkiezingen
geen twijfel meer te bestaan.
DE NIEUWE ORGANISATIE
r*E DUITSERS vonden het destijds
een mooie prestatie dat de Mid
delburger T. Driessen, het door zijn
buitengewone dienstklopping het tot
officier bij de Waffen SS bracht.
Bovendien kreeg hij een jas vol on
derscheidingen. Na de bevrijding
zorgde Driessen er voor niet in han
den te vallen van Vrouwe Justitia en
thans is hij nog voortvluchtig. Jan
Prast uit Amsterdam, die onder hem
gediend had in de SS, bevestigde als
getuige een eri ander. Hoewel Dries
sen ook zijn goede zijden had, eiste
de proc.-fiscaal een gev. straf van 12
jaar, die hij in ontvangst, kan nemen
zodra hij in handen valt van de Ju
stitie.
De uitspraak luidde: 9 jaar.
PRAATZIEKE DAME
Adv. 536-00
UGtl PUNSN SN GRIEP
20 LABI£t™ i I O 71
Adv. 540-OO
r*E UIT AMSTERDAM afkomstige
naaister, Maria Pikkaart, beloon
de haar schoonouders, waar zij logies
genoot, met verraad. Zij vertelde
Duitse vrienden dat sohoonpapa een
radio in huls had en daarnaar luister
de. Het gevolg was, dat de heer de
Groot 15 maanden ln de gevangenis
vertoefde.
Verder had verdachte nog een drie
tal personen aangebracht als zwart
handelaren, hetgeen voor hen ook
nare gevolgen had, want ze werden
opgesloten. Ter zitting vertelde ze
niet de bedoeling te hebben gehad
haar schoonouders of de anderen in
't ongeluk te storten. Hoewel geen po
litiék misdrijf, meende de proc.-fisc.
toch 2 j. gev. straf te moeten eisen.ge
zien vooral de ernstige gevolgen die
haar daad heeft gehad.
De verdediger Mr. Terwoert noemde
het een zielige geschiedenis en meen
de, dat de AKX>.-mannen haar min
of mëer uitgehoord hebben. Hij hoop
te, dat een voorw. straf zal worden
opgelegd.
Uitspraak l jEiar voorwaardelijk met
proeftijd van 3 jaar. Ontz. rechten
en onder toezicht stellen STPD.
Zondag 11 Juli. Groen. 8e Zondag na
Pinksteren. 2e gebed H. Pius I. 3e A.
cunctis. Credo. Pref. van de H. Drie
vuldigheid. Breda: 2e gebed Zegepraal
H. Norbertus. 3e H. Pius I. Haarlem:
2e gebed octaaf Kerkwijding. 3e H.
Pius I. Of: Wit. Mis van Kerkwijding,
2e gebed en laatste Evangelie van da
8e Zondag na Pinksteren.
Maandag 12. Wit. H. Joannes Gual-
bertus. 2e gebed H. H. Nabor en Felix.
Haarlem: Wit. Octaafdag van Kerk
wijding. 2e gebed H. Joannes Gual-
bertus. 3e H.H. Nabor enz. Credo.
Dinsdag 13. Rood. H. Anacletus, 2e
gebed A. cuntis, 3e naar keuze.
Woensdag 14 Wit. H. Bonaventura.
Credo.
Donderdag 15. Haarlem en Breda:
Wit. H. Henricus. 2e gebed A. cunctis.
3e naar keuze. Den Bosch: Wit. H
Flecheimus, 2e gebed. H. Henricus.
Jet Comitato Civico dan is een or
ganisatie van leken, die zich ten
doel stelt de rechten der Katholieke
Kerk te waarborgen in het openbare,
leven. De meesten dezer leken zijn
in feite afkomstig uit de eerste ran
gen der Katholieke Actie. Toch is
is het Comitato Civico juridisch ge
heel onafhankelijk van de KA Van
de andere kant is het evenmin vast
gekoppeld aan de Democrazia Cristia
na; deze is een politieke partij, het
eerste niet. De Democrazia Cristiana
heeft haar bepaalde politieke doelstel
lingen, het Comitato Civico staat
naast de Democrazia Cristiana cp
gelijk plan als organisatie maar door
zijn veel bredere doelstellingen staat
het er boven; het is niet van onderen
af opgekomen, maar is vanwege de
dringende noodzaak van bovenaf in
het leven geroepen. Men moet ook
niet vergeten, dat in een groot en ge
varieerd land als Italië cr niet éen
enkele Politieke Partij bestaat, maar
er ook buiten de Democrazia Cristia-
na partijen zijn (b.v. de monarchis
ten) die de rechten der Kerk waar
borgen en op Christelijke grondslag
staan.
Het Comitato Civico zou ook deze
kunnen steunen, hoewel in de prae-
tijk de grote steun gaat naar de De
mocrazia Cristiana. over welker poli
tiek program het toezicht uitoefent
en waarvan het overtuigd is, dat
daarin het streven en de doelstellin
gen het beste gewaarborgd zijn:
daarom stuurde het de kiezers in de
richting van deze partij.
In de voorbije verkiezingsperiode
heeft het Comitato Civico buitenge
woon goed werk verricht. Over ge
heel Italië werden binnen twee
maanden 18000 afdelingen opgericht,
hetgeen op zich reeds een grote
prestatie is, zeker in dit land. En al
die* comité's werden aan het werk
gezet, kregen vanuit de centrale in
Rome him directieven en deelden
van huri kant hun ervaringen en
moeilijkheden aan Rome mee. Voor
eerst moesten er overal mensen wor
den wakker geschud en opmerkzaam
gemaakt op het grote gevaar; moes
ten worden bezield om in de bres te
springen voor het goede, vooral in de
strijd tegen de dreigende comunisti-
sche afbraak. Duidelijk was het in de
verkiezingsdagen, dat er een doelbe'
bewuste leiding zat achter de propa
ganda, die op de muren van stad en
dorp vooral werd gevoerd door een
steeds wisselende stroom van aanplak
biljetten. Velen daarvan hadden een
voudig ten doel de mensen op te wek
ken om te stemmen. „Stemt, anders
zal de dood (door de communistische
overheersing) uw meester zijn," zo
luidde een ervan. De communisten
immers, zo redeneerde men niet ten
onrechte, stemmen zeker, propaganda
om te stemmen is dus propaganda
voor onze gemeenschappelijke zaak.
MAN VAN GROOT FORMAAT
rje propaganda van het Comitate
Civico werd vaak met grote on
verschrokkenheid gevoerd, hetgeen no
dig was tegenover de onbeschaamd
heid der communistische methodes;
dit zou niet op de weg hebben gelegen,
tan de Katholieke Actie. Hier haa'
men werkelijk behoefte aan aparte
organisatie, waarvan bekwame man
nen de leiding hadden.
Het Comitato Civico beschikte over
een mar. van groot formaat, Prof.
Gedda, die de hoofdleiding had en
werd bijgestaan door eer. staf van pro
minente strijders uit de rangen der
KA. Niet alleen de leken evenwel,
maar ook vele priesters hebben het
Comitato Civico geholpen gedurende
de verkiezingsstrijd en een hele scha
re van jonge, goed onderlegde pries
ters is het land ingetrokken en heeft
door de mensen te wijzen op hun
Tan Muller, een kunstgevoelig man,
die wij de laatste tijd belangstel
lend hebben gade geslagen, heeft het
aangedurfd, een spel van arbeid en
strijd te schrijven in onze dagen, nu
de medezeggenschap in het bedrijfsle
ven de sluitsteen gaat worden van
bouwwerk van sociale hervormingen
opgetrokken op de fundamenten van
een hernieuwd christelijk leven. Hij
heeft die opdracht niet slechts aan
gedurfd, maar ze ook volbracht op 'n
wijze, die niet dubbelzinnig is.
Een uur lang heeft hij tienduizend
mensen bezig gehouden in 'n boeiend
spel, dat hij „De weg der werkers"
doopte en dat steeds nieuwe fragmen
ten gaf van een leger kleine schep
sels, zeshonderd medespelers in het
spel van hoogmoed en vrije wil, scha
duwend en belichtend, naarmate de
verbeelding diepte -en hoogtepunten
in 's mensen leven kleurrijk en sym
bolisch beschreef.
Wijl dit massa-spel was ontworpen
voor groepen en individuele stemmen
voor spreekkoor, zangkoor en orkest,
en een der grote eisen was: bewege
lijkheid op niet minder dan drie gro
te podia, moest men op een vaardig
regisseur kunnen rekenen. Muller had
Anton Sweers gekozen, met wie hij
geregeld samenwerkt. Dit is aan de
uitvoering stellig ten goede gekomen.
„De weg der werkers" is deels op
rijm geschreven. Wij behoeven dat
niet critisch te bezien, want in. een
massa-spel komt het aan op de kracht
der woorden, ook, wanneer die min
der dichterlijk van vorm zijn. Maar
suggestief waren ze in elk geval,
Scène na scène onderging men de
strijd om het bestaan van de wer
kende man; men was sterk geboeid
en dat was de kracht van dit leven
dig arbeidersspel.
"M'iet in elk opzicht was dit spel oor-
spronkelijk. De scènische voorstel
ling van het kapitalisme werd al eens
vroeger in massa-spel vertoond; en
oók vonden we parallellen van het
Mariaspel in Maastricht. Doch ziet
men alles in het kader van een wel
overwogen geschiedenis van gans 'n
strijdende en lijdende wereld, dan zijn
de onderdelen evenveel elementen,
nodig voor de opgang naar de apo
theose, die Jan Muller zich had ge
dacht.
Om dit aan te tonen, behoeven we
niet stil te staan bij al die schilder
achtige en doorgaans karakteristieke
taferelen, waaraan dit spel zo rijk
is. Nemen we de origineelste èrvan,
bijvoorbeeld de gedramatiseerde voor
stelling bij het opklinken van de
stem onzer bisschoppen in hun her
derlijke brieven in de dagen van
grote nood, bij deportatie en ver
zet. En in de golvingen van lief en
leed leidde de scène over het re
geringsjubileum naar een wezenlij
ke climax. Daar verschijnt het por
tret van onze koningin in het licht
van de schijnwerpers; men speelt en
zingt het Wilhelmus, en dan treedt
een arbeider uit de groep naar de
achtergrond. Onder de beeltenis
spreekt hij H.M. aan in simpele, noch
tans verstaanbare taal en hij stelt
haar als voorbeeld van hou en trouw.
Vervolgens betrekt hij ook de bis
schoppen, de ministers en de werk
gevers in zijn eenvoudige speech. Bij
dit alles bleef het effect in de eivolle
dubbele zaal natuurlijk niet uit: een
machtige hulde, zoals schrijver en re
gisseur die uitteraard hadden be
doeld.
Hieruit leidde men niet af, dat men
er van was uitgegaan, op het publiek
te spelen; daar was de inhoud van 't
spel te apologetisch en te oprecht
voor. Het geheel speelde in een vrucht
baar klimaat van kracht en maat-
schappelijk-geestelijk verlangen.
trier en daar op het weidse toneel
stonden microfoons, om het ge
luid van de hoofdrolspelers .kracht te
verlenen; helaas klonken de stem
men daardoor was geforceerd, en de
dictie van Annie Sweers kwam nu
een overluide klaagzang nabij. Om
hetzelfde euvel van al die geluidver
sterkers had de regie beter gedaan
het rumoer in enkele overrompelende
scènes af te zwakken. Het inlassen
van gramofoonplaten, die de bege
leiding op het Hammondorgel uit een
der Utrechtse kerken verbeeldden,
kon ons beter voldoen.
Doch geen enkele feil heeft de eind
indruk verkleind: hier werd een bont
en bewegelijk arbeiders-massa-spel
vertoond, de illustratieve bekroning
van een machtige Kader-manifesta
tie. Het was zwaar van inhoud, noch
tans in lichte toete gespeeld, hier in
getogen en ginds ontstuimig. gesteund
door welkome effecten van verlich
ting en muziek.
A. VAN OORSCHOT
T^"a Felix Timmermans, Ernest van
der Hallen en Jozef Simons is
thans ook pater Emiel Fleerackers
aan de Kempische letterkunde ont
vallen. Deze nederige Jezuiet stierf
te Turnhout, waar hij 17 April 1877
geboren was. Geheel zijn leven door
is hij zijn Kempenland trouw geble
ven. Vooral om zijn korte verhalen
genoot hij een grote populariteit.
Aanvankelijk verschenen deze in 't
maandblad „De Bode van het H.
Hart", maar werden later in tal van
bundels verenigd. We denkeji aan z'n
„Kijkkast", dat Jules .Persijn het gui-
tigste boek in Vlaanderen noemde.
Ook zijn „Opinies van Proke Plebs"
ziten vol humor. Voorts mogen ge
noemd worden de „Brieven van Non
kel Pastoor" en „Reineke,de Vos in
de Kempen".
Bij gelegenheid van zijn zestigste
verjaardag is pater Fleerackers te
Turnhout door de Vereniging van
Kempische schrijvers gehuldigd.
Emiel van Hemeldonck heeft er
toen op gewezen, dat pater Fleerac
kers zijn afkomst niet kon verloo
chenen. Zijn bloed riep naar de grond,
naar zijn stad. naar zijn vrienden,
naar zijn volk. Herhaaldelijk heeft hij
daarvan in zijn werk getuigd.
Om de didactische inslag van zijn
schrifturen is hij wel eens „de mo
derne Poirters" genoemd. Inderdaad
wist hij de waarheden van zijn Kem-
pisch geloof op aantrekkelijke manier
in zijn verhalen te verwerken. Aldus
was hij zowel priester als letterkun
dige. De velen, die van zijn proza
genoten zullen z'n aandenken zeker in
eerbiedige herinnering houden. En
de schoonste beloning voor zijn on
vermoeide arbeid zou het zijn, wan
neer de jongeren, die onder zijn lei
ding gevormd werden, zijn voetspoor
wilden volgen en de reeks van Kem
pische schrijvers met nieuwe krach
ten zouden aanvullen.
Tn het begin van deze week over
leed de Franse schrijver Georges
Bernanos. Zijn dood moet geweest
zijn gelijk zijn leven: beangstigend
helder voor wie zich aan de duister
nis gewende. Hij werd zestig jaar en
stierf in het Amerikaanse ziekenhuis
te Parijs aan een leverziekte, mis
schien ook wel aan de kwaal die
.heimwee" heet.
Met dat woord immers, aanduiding
van een slopend zeer, is zijn leven
en zijn werk voortreffelijk getekend.
Want zijn heimwee paar een alles
overwoekerend „natuurlijk Christen
dom" bepaalde zijn denken en zijn
daden, fn ruil daarvoor kreeg hij 'n
menigte luidruchtige of verbeten zwij
gende vijanden naast een schaarse toe
genegen vriend. Slechts weinigen ble
ken geestelijk voldoende weerbaar om
de striemende slagen van het doornen
koord van zijn proza als genezende
kracht te aanvaarden. En dat eiste
Bernapos van allen en iedereen!
Zijn eerste werk, dat om de bijna
revolutionaire taal en inhoud in de
gehele wereld de aandacht trok, was
een heiligenleven „Onder Satans zon"
(1925). Daarin is hij de profeet van
het tot zichtbaarheid bedwongen bo
venzinnelijke lafheid, baatzucht,
onrechtvaardigheid en liefdeloosheid
ontkomen niet aan zijn greep. In dit
boek openbaart hij zich voor het
eerst als de onsterfelijke auteur, die
strijden zal voor die beleving van het
Christendom, welke juist in de 20e
eeuw haar natuurlijke vijand schijnt
te hebben gevonden: de Evangelische
Dat daardoor onze „serene rust"
wordt verstoord: het deert hem niet.
Weergaloos en ontstuimig als een
aartsengel keert hij zijn felle woor-
-den als even zovele vlammende
zwaarden -tegen de halfslachtigheid,
het laffe schipperen en de onoprech
te gemakzucht van de hedendaagse
christenen. In dat gevecht ontziet hij
niemand en niets.
Zo streed zijn pen tegen het Spaan
se Episcopaat, wijl hij in haar tege
moetkomende houding tegenover
Franco een gevaarlijk afwijken meen
de te bespeuren van de door het
evangelische christendom aangegeven
pad. Zo vond tijdens de wereldoor
log generaal de Gaulle hem, de vrij
willige balling in de Braziliaanse
oerwouden, als schrijvend soldaat in
zijn voorste gelid. Vanuit diezelfde
geestelijke houding schiep Bernanos
zijn „Dagboek van een Dorpspastoor"
daarmee aan de wereld-literatuur 'n
priester schenkend, zo gaaf en voor
beeldig schoon van levensopvatting,
dat men alleen daarom reeds zeggen
kan: zijn leven is niet tevergeefs ge
weest.
Na zijn dood zal zijn strijd tegen
het kwade niet aflaten ons te waar
schuwen tegen de gevaren, die het
„christelijk Europa" bedreigen. Over
de eeuwen heen zal zijn proza vlam
mend staan te getuigen-, dat het chris
tendom geen enkel compromis aan
vaardt. Dit besef gaf ons Georges
Bernanos. Dat hij ruste in vrede!
LEO BOEKRAAD
godsdienstige verplichtingen ook tot nog worden bestudeerd cn uitgewerkt
het vervullen van stemplicht aange
spoord.
Na hun tocht zijn ze teruggekeerd
verrijkt met kostbare ervaringen en
met de herinnering aan een periode
van bijzonder vruchtbaar werken.
rjoor deze uiteenzetting hoop ik een
voldoende overzicht te hebben ge
geven aan degenen, die mij vroegen:
aWat is het Comitato Civico?
Ik zou er evenwel niet zo diep op
ingegaan zijn, ais niet de H. Vader
persoonlijk de wens te kennen gege
ven had, dat het zou blijven bestaan,
ook na de verkiezingen. Het zal nu
zijn werkzaamheden voortzetten en
zal tot grote taak krijgen, te bevorde
ren, dat er een werkelijk christelijke
politiek ingevoerd wordt en dat de
maar de degelijke en strijdbare geest,
die het Comitato Civico doordringt,
is de beste waarborg voor het welsla
gen
TENTOONSTELLING VAN
MODELWONINGEN
De Zeeuwse Volksuniversiteit en Ir.
F. H. Klokke, architect te Middelburg
hebben het initiatief genomen tot. 'n
tentoonstelling van modelwoningen
niet eenvoudige moderne interieurs.
Het ligt in de bedoeling, deze ten
toonstelling in samenwerking imet de
Stichting Goed Wonen te Amsterdam
van Sept. af in de verschillende ge
troffen streken van ons land te
houden.
r\EZER DAGEN kreeg ik een spot-
prentje onder 't oog: een zeekapi
tein stond tegenover een kannibaal.
Tussen hen in hing een kookpot, waar
twee benen uitstaken en waaronder
een lustig vuurtje brandde. Er naast
stond het volgende:
„Een gestrande zeekapitein kwam in
de wildernis bij een troep kannibalen
terecht, terwijl ze juist met hun maal
tijd wilden beginnen. Het stamhoofd
vertrouwde de kapitein toe, dat hij in
Engeland college had gelopen.
,Je wilt toch niet zeggen", vroeg de
verbaasde zeeheld, „dat je hebt gestu
deerd en nu nog mensen eet?"
Toch wel" antwoordde het stam
hoofd trots, „maar nu gebruik ik mes
en vork!"
We zien hier het belachelijke, de
tegenstrijdigheid van beschaafd doen
en beschaafd zijn. Ook wij kunnen
dat vaak rond ons gedemonstreerd
zien, hoe uiterlijke beschaving een
vernisje is, een aangeleerd iets, iets als
een kledingstuk, dat we aan of uittrek
ken, een handschoen, die we achteloos
naast ons leggen. Het heeft niets,
maar dan ook niets met ware bescha
ving te maken, die we in ons hebben,
die we meekregen door goede opvoe
ding en milieu. Ziet U niet honder
den keren hoe uiterlijk aangeleerde
manieren een volslagen contrast vor
men met de ware beschaving. Je zit
b.v. in een lunchroom. Een keurig ver
zorgd meisje drinkt thee, eet gebak
en het gaat met zulke gratie en ge
mak, ze houdt zich zë charmant be
zig met haar vriendin of kennis, die
naast haar zit, dat je denkt met een
alleraardigst beschaafd persoon te
doen te hebben. Dan komt er een
oudere dame binnen. Ze laat haar
tasje vallen, juist voor de in nylons
gestoken benen van „de keurige".
Deze kijkt ernaar en neemt een hap
van haar gebak en laat de oudere
dame zelf het gevallen tasje oprapen.
De beleefdheid is aangeleerd, zit er
buiten op, zit er niet in. Ze heeft
geen begrip van ware beleefdheid.
Je zit in een tram of bus. Een moe
der komt er in met een dreumes
van een jaar of vier. „Nou moet je
goed kijken Pietje, dan komen we
langs een mooi bos, langs een water, o,
er is zóveel te zien!" Maar de moeder
al dat moois te kunnen laten zien.
Naast haar zit een dame met een boek.
Even kijkt ze naar de moeder met net
kind en leest dan weer door. Bij
werkelijk innerlijke beschaving had de
dame opgestaan en haar plaats geruild
met die moeder, die haar kind zoveel
moois wilde laten zien.
Ja, er zijn er veel die met „mes en
vork" eten en toch geen beschaving
ten toon spreiden, nee, die zelfs héél,
héél onbeleefd zijn. De uiterlijkheden
hebben met de ware beschaving bit
ter weinig uit te staan; het omgekeer
de is méér waar, want als we de in
nerlijke, de ware beschaving hebben,
zullen we ook onze manieren daarnaar
regelen. Geven we onze kinderen niet
alleen goede manieren mee in hun le
ven, maar vooral de innerlijke beleefd
heid. Laten we hen inzien, waarom
ze het zó moeten doen. Als we hen
leren niet altijd de beste plaats in te
nemen in tram of bus, zeggen we er
dan bij, dat anderen ook wel eens ge
zellig voor het raam willen zitten, dat
ouderen zéker moeten voorgaan, omdat
die al een heel leven achter zich heb
ben en we eerbied moeten hebben
voor de ouderdom; als er een schaal
op tafel komt met „lekkers", wijs er
dan op dat het niet netjes is héél veel
te nemen, maar zeg dan óók waaróm
en leer ze naar anderen zien, af te
staan, mee te delen; als U bij het
naaien een klosje garen laat vallen
leer ze dan het voor U op te rapen en
zeg hen dat zij nog jong zijn en dat
altijd moeten doen voor ouderen, als
die wat laten vallen en leer hen vooral
eerbied voor hun ouders en de ouderen.
Leer ze geen uiterlijkheden alléén,
ziet geen pla-ts aan een raampje vrij maar bewerk hun innerlijk, dan wor-
en zet zich langs de middenkant het den ze geen kannibalen, die beleefd
kind op haar schoot om toch iets van grof doen.
XZOOOOOOOOOOOOOOOOCOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO
nodige hervormingen, vooral op agra
risch gebied, verbetering van de om
standigheden van de werklieden van
behuizing, van leerplicht enz. ook
werkelijk worden doorgevoerd.
Maar daarnaast vragen de acht
millioen communisten de aandacht,
Als men in dit vanouds katholieke
land cr niet in slaagt, deze tot beter
inzicht te brengen, is de overwinning
der verkiezingen niet bestendig. De
ze actie voor de komende jaren moet
Horizontaal: 2. wapen; 6. verfstof; 10.
Finse stad; 13. vocht; 14. biersoort; 15.
waterstand <afk.); 16. opdracht; 19.
Bijbels persoon; 22. onbep. voorn.;
25. aanw. voorn.; 26. pers. voorn.; 27.
dakbedekking; 28 noot; 29. woede; 32.
ambtsgewaad; 35. vreemde munt (afk.)
37. noot; 38. laagte; 39. kostelijk; 40.
verbond; 43. moed; 46. voorzetsel; 49.
plaats in Noord-Brabant; 50. populai
re benaming van een bekend gealli
eerd generaal; 51. muurholte: 52.
vreemde munt; 54. kleur; 57. uiterste
grens; 60. lofdicht; 61. afgemat; 62.
vlaktemaat; 63. Peruaans huisdier; 66.
voorzetsel; 69. opstootje; 72. spinne-
web; 73. vóór; 74. bouwland: 75.
volksoverlevering; 78. voorzetsel; 81.
lichaamsdeel; 84. mand; 85. gesteen
te; 86. pers. voorn.; 87. noot; 88. opgeld
(handelsterm); 89. dreef; 90. voor
zetsel.
Verticaal: 1. kreet; 3. bloem; 4. voor
zetsel; 5. landbouwwerktuig; 7. hoofd
bedekking; 8. lengtemaat; 9. dans; 11.
grondvlak; 12. voorzetsel; 17. groet;
18. noot; 20. voorstelling; 21. land
bouwwerktuig; 23. herkauwer; 24.
voorzetsel; 28. titel (afk.); 30. inge
wijde; 31. pers. voorn.; 33. gave; 34.
perf. voorn.; 36. stuk hooggelegen
grond; 41. mist; 42. titel (afk.); 44. te
kennen geven; 45. godsdienst (afk.);
47. voorzetsel; 48. naar onze mening
(afk.); 52. exotische bloem; 53. en
dergelijke (afk.): 55. volkomen ont
wikkeld insect; 56. windstreek afk.);
58. Bijbels persoon: 59. nummer (afk.)
64. strijdperk; 65. familielid; 67. deel
van het jaar; 68. voertuig; 70. rang
telwoord; 71. opschrift (afk.); 76. pre
laat; 77. pers. voorn.; 79. insect; 80.
water in Friesland; 82. positieve
electrode; 83. voegwoord.
Oplossing van ons vorig raadsel:
BARBAARJESKADER
RLOENSVODRADYSE
OMGEKSL OEPRAKKP
E E K R E G E LM A A T S IR
DRAPRGENETFKAL I
EGBEZ ITERABATOS
R P O G E N R UM P A R E L E
NADAT MOTORABEEL
OGESELERFAROMAP
NLMULATAALDUSNA
G IDSFTHANS KW RAT
ELSVOGELKERSAAR
L A S U L E MM E R O O K D O
UFLU ITAA RM E N E N O
KLAROENKBAST ION
Prijswinnaars: le prijzen (a f 5.—)
T. Soeterboek, Speelhuislaan 25. Bre
da en G. H. Donjacour, Voorstad 76,
Goes. 2e prijzen (a f 2.50) L. J. L.
Melissen, C 102a, Hank en J. B. Ge-
lens, Brugstraat 2, Zevenbergen.
VRIICBTElVTIJDt
Adv. 23-00
