Morgen gaat Finland stemmen
Startschot voor „de Tour" gevallen
„Prins der Nederlanden"
„Erger dan een atoombom'
Dr. W. DE
KORT:
.HARING
Voorpost van
de
democratie
met
Berlijnse blokkade nog
voor de V. N.
K.V.P. wil
Rijkseenheid
IN 'T KORT
Parijs stond op
stelten
De voorstellen
van Bernadotte
Een groot
cr v ep
VIERDE JAARGANG
No. 1113
<3,
1SITIE
sters
WOENSDAG 30 JUNI 1948
KLEIN VOLK, DAT DE VRIJHEID BEMINT
Landelijke studiedagen
N.R.K.M.
Robertson „Een daad van onmenselijkheid'
LEHPB50LPA-
ÉVEJt POORBBN
GESCHENKEN
EERSTE KANIER
Pensioenregeling
mijnwerkers
aangenomen
Dankbetuiging van H. M. de Koningin
aan Prins Bernhard
H
RONDE VAN FRANKRIJK
Na de aardbeving in Japan
ruim 3000 doden
De Nederlanders zijn vol goede moed
yich verontschuldigend geen tijd te
hebben, noemde hij op mijn
vraag wie volgens hem de Tour zou
kunnen winnen de naam van Fach-
leitner. Dus niet Robic, reageerde ik.
Maar Henri Desgrange nummer twee
was alweer verdwenen....
35^ RONDE VAN FR A NK RUK-1een2eETA PPE
Mannen van ONZE lijst
Nat en koel
cht ons
e, malse
gf Gaat
egehapt
laakt en
ntetijd
594—0
TEL. 2278
EE vrien-
i te wonen
zoeken, is
een winkel
groot bak-
Den Haag.
len. Leet-
d. Genees-
t, alsmede
arborgsom.
diploma's
wordt daar-
van referen-
•ABRIEKEN
latsstraat 172,
Uitgave N. V. Uitgeversmij. Neerlandia. Redactieraad:
A. F. J. Aernoudts; C. J. v. Hooteghem; A. E. Langenhorst; Mr
Dr. A. J. J. M. Mes; Mr. H. B. B. de Rechter. Verschijnt elke
werkdag Abonnementsprijs bij vooruitbetaling t 3.38 per kwar
taal, per post t 4.25. per week (uitsluitend bij niet postbestelling)
f 0.26. Losse exemplaren 6 cent. Postrekening 278841. Prijzen
voor buitenlandse abonnementen worden op aanvraag verstrekt.
Voor God, Koningin en Vaderland
Bureau voor Zeeuwsch-Vlaanderen Hulst, Dubbele Poort 7, tele
foon 102 (Bijbureau: Oostburg, Nieuwstraat 22, telefoon 35). Bu
reau voor de Zeeuwse Eilanden: Goes, Westsingel 75, telefoon
2236. Hoofdredacteur: J. J. H. A. Bruna. Advertentieprijs (uit
sluitend voor de Zeeuwse oplage): 0.10 per m/m; voor Re
clames (Ingezonden Mededelingen) 0.25 per m/m. (Voor de
gehele oplage resp. t 0.25 en f 0.60). Incasso wordt berekend.
TyrORGEN EN OVERMORGEN gaan
de inwoners van het land der
60.000 meren en 80.000 eilanden voor
de tweede maal sinds de oorlog ten
einde liep naar de stembus om hun
Rijksdag te kiezen. De overheersende
vraag in Finland is uitteraard: Hoe
veel stemmen zullen de „Folksdemo-
kraten", de partij van Leino en zijn echtgenote Hertha Kuusinen, op zich
weten te verenigen? Op het ogenblik bezetten zij 51 van de 200 parlements
zetels en de algemene verwachting (of hoop?) is, dat zij er bij deze stembus
strijd minstens zes zullen gaan verliezen. De winst zou dan waarschijnlijk
zijn voor de sociaal-democraten (tot nu toe 50 zetels), die daarmee de groot
ste partij zou worden.
"P|E NEDERLANDSE Katholieke Mid
denstandsbond houdt van 1 tot 3
Augustus voor de eerste maal sinds
de bevrijding in het klein Seminarie
te Apeldoorn zijn Landelijke Studie
dagen met als algemeen onderwerp:
„Zelfstandigheid en Gemeenschap".
De besprekingen staan onder alge
mene leiding van Prof. Dr. Ant. A.
Ariëns, hoogleraar in de sociologie
aan het Groot Seminarie Rijsenburg.
ttET WEGVERKEER tussen de Brit-
se en de Sovjet-zones bij Helm-
stedt is voor personen weer openge
steld. Dit heeft geen enkel gevolg
voor de blokkade van Berlijn. Daar
tegenover staat het bericht, dat alle
OVERAL IS HET RUSTIG.
TTET ZIET er in Finland, zelfs daags
voor een gebeurtenis als de ver
kiezingen, overal rustig uit. Dit geldt
zelfs voor de aanplakbiljetten, die in
dat land van een opvallend klein for
maat zijn, zij het dan ook, dat het
aantal overweldigend groot is. De stra
ten van Helsinki, die volgetast liggen
met boomstammen, brandstof voor de
("IOK EEN PRINS krijgt op zijn
verjaardag cadeautjes van zijn
kinderen en wat is nu prettiger
dan vader op deze hoogtij-dag een
geschenk, dat geheel „eigen hand
werk" is, aan te bieden. Zo dach
ten ook de drie oudste prinsesjes
erover: Prinses Beatrix boetseer
de een sealy-ham-hondje van 30
cm hoog, in de stand alsof het
diertje op een koekje zit te wach
ten.
Prinses Irene koos eveneens de
dierenwereld tot object van haar
scheppingsdrang en vervaardigde
een schaapje uit boetseerklei, dat
trots tussen de andere cadeaux op
de tafel van de Prins prijkte. Het
derde prinsesje, Margriet, heeft
het in de beeldhouwkunst nog niet
zo ver gebracht als haar zusjes.
Zij volstond dan ook met aan va
der een eigen-gemaakt „vlecht-
matje" ta geven. We zijn er zeker
van, dat deze drie cadeautjes aan
Prins Bernhard het liefste waren.
yLAG HALFSTOK", de brochure
van Lunshof, kwam gisteren in
kort geding op aanklacht van oud
minister Mr. van Heuven Goedhart,
voor de rechter. Vandaag is de uit
spraak.
■pEN MONUMENT van hulde en
dankbaarheid zal op het Groot-
Seminarie Haaren 10 Juli a.s. namens
alle oud-gijzelaars worden opgericht.
T ITTLE CHUTE, in de Amerikaanse
staat Winsconsin, viert binnenkort
haar eeuwfeest. Het wordt bewoond
door afstammelingen van Brabanders,
daar onder leiding van de Dominicaan
Theodore van den Broek in 1848 heen
gegaan.
(ONDERNEMINGSRADEN" zal naar
we vernemen, het wetsontwerp
getiteld zijn, dat dezer dagen bij de
Tweede Kamer wordt ingediend.
TR. L. A. H. PETERS, de nieuw-be-
noemde gouverneur van Curagao,
zal Donderdag a.s. per K.L.M. naar
Nederland komen.
TTOEJEMANS en acht leden van het
Partijbestuur van de C. P. N. zijn
vrijgesproken. Ze waren beschuldigd
van belediging van de Minister-Presi
dent.
D. EN W. VAN UTRECHT hebben de
Raad voorgesteld om in de feest-
week in Juli een tapverbod uit te
vaardigen. Een prettig idee.
JTONING ABDOELLAH van Trans-
jordanië en koning Ibn Saoed van
Saoedi Arable hebben elkaar omhelsd
Daarmee werd een vete van een kwart
eeuw opgeruimd!
("JOURT DUBOIS, het Amerikaanse
lid van de C.G.D. wil „om ge
zondheidsredenen" zijn functie neer
leggen.
\T1NISTER GIELEN werd onder-
scheiden. De Franse Ambassadeur
reikte hem gisteren de hoge onder
scheiding van Officier van het Le
gioen van Eer uit.
TN BRUSSEL zal waarschijnlijk Vrij
dag de bilaterale overeenkomst
met de V. S. worden ondertekend.
TOE C.C.D. maakte in Mei niet min-
der dan 6631 processen-verbaal op
waarbij 9059 verd. betrokken waren,
van wie er 275 in verzekerde bewa
ring kwamen.
pR WORDT ONDERZOCHT, of er
L mogelijkheden bestaan de uitvoer
van Belgische textiel-waren naar ons
land te bevorderen.
(YPOE HERFST, de oudste irvwoon-
ster van Rotterdam, is gisteren in
de gezegende leeftijd van 106 j. over
leden.
komende winter bij gebrek aan kolen,
zijn er mee volgeplakt.
Het enige, wat er een beetje onrus
tig uitziet, is de bewaking van het
huis No. 7a in de Bergmansgatan, waar
oud-minister Leino en zijn ega, de mi-
nister-zonder-portefeuille Hertha Kuu
sinen. wonen. Dag en nacht staat daar
een agent met Argusogen alle voorbij
gangers op te nemen doch overi
gens ziet zelfs deze vertegenwoordiger
van de sterke arm er bijzonder rustig
uit.
Wie zou, verblijf houdend in ons
Westen, menen, dat in Finland ver-
kiezings-biljetten in de straten en op
de pleinen kunnen verschijnen, waar
op staat geschreven: „Sla het commu
nisme neer". En toch is dat zo, waar
mee gezegd wil zijn: Wij zijn nog al
tijd buiten het stalen scherm en dat
zullen we tonen ook! Gelijk men weet
hebben in 1945 de sociaal-democraten
onder Pekkala aan de communisten
samenwerking aangeboden, onder het
motto: We bewijzen er Finland geen
dienst mee nu met de communisten
te breken. Veel Finnen geloven, dat
de zwakke broeders ook van de
meest vooraanstaande figuren een
.overstapje terug" zullen, maken van
het communisme naar het socialisme.
Wij voor ons menen, dat Joego-Slavië
daaraan nog wel een behoorlijke stoot
in de goede richting zal geven.
OPHEFFING VOEDSEL
DISTRIBUTIE.
yERDER staat natuurlijk ook Fin
land in het normale teken van de
verkiezingen: er komen maatregelen
los, die door de Regering een tijdje
„zijn vastgehouden". Zo werd gisteren
bekend gemaakt, dat de voedselpositie
in het land zodanig is, dat opheffing
van de gehele voedseldistributie kan
worden verwacht. Dit dan is een me.
dedeling van de communistische Mi
nister Erjo Murto, die bovendien een
grote verruiming van de textiel-po-
sitie voorspelde in verband met het
Russische gebaar om de herstel-beta
lingen te verminderen.
Er is ook een officiële Russische le
gatie in Helsinki verschenen om het
Finse volk te bedanken voor de door
baar geuite dank in verband met de
Sovjet-schenking. Voor een goed be
grip van dit edelmoedige Sovjet-ge
baar zij vermeld, dat Rusland in 1947
aan vergoeding oorlogsschade voor 46
millioen aan goederen ontving. Deze
goederen waren echter voor genoemd
bedrag genoteerd in de facturen, maar
in werkelijke handelswaarde van van
daag bedroeg deze zending: 175 mil
lioen dollar. Aldus is het niet zo
moeilijk om bij tijd en wijle een beet
je edelmoedig te zijn
Voor een staatsgreep als in Tsje-
cho-Slowakije is men in Finland niet
bevreesd. Wel is het een droevig feit,
dat door het in bezit nemen van grote
gebieden tot op 20 km. van Helsinki
door de Russen, het land practisch on
verdedigbaar is geworden, mocht het
zijn, dat de S.U. met invasieplannen
rondloopt. Maar nog altijd is Finland
een vrije dmocratische staat, al heeft
deze staat zich dan ten opzichte van
Rusland enige zelf-discipline moeten
opleggen.
En hoever deze zelf-discipline een
uiting is van de karaktersterkte van
dit kleine doch dappere volk, een
voorpost van onze eigen Westerse vrij
heid, moge blijken uit de komende
verkiezingen, die tenslotte van uitter-
mate groot belang zijn voor de gehele
democratische wereld.
PEKKALA (midden), de Finse pre
mier. in gezelschap van de ministers
Vesterinen (Landbouw) en Enckell,
Min. van Buitenlandse Zaken (geheel
links)
"I^ADAT gisterenmiddag door de
Eerste Kamer een aantal wetsont
werpen zonder beraadslaging of stem
ming waren goedgekeurd, behandel
de zij het wetsontwerp houdende be
palingen ter voorziening in de dek
king der lasten voortvloeiende uit de
herziening pensioenregeling der mijn
werkers. De Regering gaat 80 pet van
het totaal der bijdragen van werkge
vers en -nemers betalen aan het pen
sioenfonds der Mijnen en bovendien
een bedrag per jaar van 6 millioen
gulden, gedurende zestig jaar. Er was
vrijwel niemand, die er iets op tegen
had (de C.P.N. wilde nog meer heb
ben) en de Minister, de heer v. d.
Brink, zeide in zijn antwoord nog geen
termen aanwezig te achten om de pen
sioenen der mijnwerkers, vooruitlo
pend op een algehele herziening, nu
al met 25 pet. te verhogen.
Pensionnering op 50-jarige leeftijd
zal kunnen worden ingevoerd per 1
Januari 1949 op zijn vroegst en wel in
verband met onze kolenpositie. Het
ontwerp werd z.h.s. aangenomen. De
Kamer komt 13 Juli weer bijeen.
VERVOER GROOTSTE
SCHROEF
Heden wordt de enorme scheeps
schroef, wegend 31.000 k.g. met een
diameter van 6.60 m. en bestemd voor
de „Van de Andijk" van de Holland-
Amerikalijn vanaf de N.V. Schroeven-
gieterij Lips te Drunen vervoerd. Er
wordt gebruik gemaakt van een spe
ciaal mechanisme waardoor de schroef
van horizontale in schuine stand kan
worden gebracht teneinde het trans
port te vergemakkelijken.
M. DE KONINGIN heeft de volgende brief aan Prins Bernhard gericht:
Od uw laatste verjaardag tijdens mijn regering, voel ik mij gedrongen
u zeer hartelijk te danken voor al hetgeen gij op zoo velerlei gebied voor
ons volk en voor het vaderland gedaan hebt, zoowel voor als fhdens den
oorlog en daarna. Nimmer zal ik vergeten, hoe gij mij bijgestaan hebt buiten
mijn regeeringstaak gedurende de moeilijke jaren in Engeland, steeds op de
bres staande voor de zaak der vrijheid.
Gelijk met de troonsbestijging van Juliana zijt gij krachtens de geldende
bepaling ,.de" Prins der Nederlanden. Ik doe een beroep op alle land- en
rijksgenooten en niet minder op het buitenland u zoo te noemen. Alhoewel
goed bedoeld is de vergissing vrij algemeen, dat gij in den vervolge prins
gemaal zoudt heeten. Deze titel heeft echter hier te lande nimmer bestaan
en Is daarom onaanvaardbaar.
Ik wensch u van harte toe, dat gij. voortgaande op den ingeslagen weg. uw
gaven en uw werkkracht ten behoeve van Juliana en ons volk ten volle zult
kunnen ontplooien.
WILHELMINA.
scheepvaartverkeer over de Elbe door
de Russen is stopgezet. De geruchten
als zou de Berlijnse kwestie voor de
V. N. komen, kan men gevoegelijk
tegenspreken met de uit Amerika ont
vangen mededeling van het Ministerie
van Buitenlandse Zaken, dat men daar
„de tijd niet rijp voor acht voor een
dergelijke stap".
Robertson, de Britse bevelhebber, is
inmiddels van zijn reis naar Dene
marken teruggekeerd. Hij noemde de
blokkade van Berlijn „een daad van
meedogenloze onmenselijkheid, welke
haar weerga in de geschiedenis niet
kent". In een plenaire zitting van de
Bestuursraad zei hij:
„De blokkade van Berlijn schept 'n
situatie, die voor de gehele wereld
ernstig is. Ik gebruik het woord „ern
stig" in het volle besef van zijn bete
kenis".
De „Luchtbrug" naar Berlijn is in
tussen opengesteld en reeds in volle
werking. Gisterenmorgen om half elf
streken de eerste 48 volgeladen Ame
rikaanse Dakota's neer op Tempel
hof, redding brengend aan de honge
rende Berlijners.
In het Engelse Lagerhuis is docrr 12
leden van de Labour een motie inge
diend. volgens welke „de crisis in Ber
lijn naar de Veiligheidsraad van de V.
N. moet worden verwezen". Vandaag
wordt een verklaring van Bevin ver
wacht.
TN DE STAD FOEKOEI en omgeving I en auto's, de brug in de hoofdweg is
het Japanse centrum van de aard-1 van zijn fundamenten gelicht en een
bevingen, werden volgens de schat- spoorwegviaduct steekt in elkaar ge-
ting van een Amerikaanse reddings
ploeg 3155 personen gedood, terwijl
7752 mensen ernstig werden gewond.
Zeven steden in het Z. van 't eiland
Hondo werden verwoest, terwijl de
stad Foekoei, waar duizend van de
85.000 inwoners het leven verloren,
voor drie kwart door brand werd ver
woest. Naar schatting zijn er 400.000
mensen dakloos geworden.
Een ooggetuige verhaalde, dat de
stad Foekoei er na de aardbeving uit
zag als door een atoombom getroffen.
Hij zeide: „In Hirosjima stonden na
de ontploffing van de bom nog der
tien huizen overeind; in Foekoei na
de aardbeving nog slechts drie. Al het
overige van de stad was puinhoop of
stond in lichterlaaie".
Vluchtelingen stroomden naar alle
kanten, kinderen werden door vaders
en moeders uit de puinhopen gesleept
Een Amerikaanse Majoor, die over 't
verwoeste gebied heenvloog, verklaar
de, dat een streek met een straal van
40 km. totaal is verwoest. Overal la
gen de omvergeworpen tramwagens
(Van onze speciale verslaggever)
PARIJS, Dinsdagavond.
U)e bewoners van de Ville Lumière hadden beloofd de deelnemers aan
deze 35e Ronde van Frankrijk een bijzonder hartelijke ontvangst te
bereiden. Welnu, zij hebben woord gehouden, méér dan dat want hoe on
gelooflijk het ook moge klinken, de drukte in de straten was nog groter
dan gewoonlijk en op de boulevards en daarvan vooral die, waar de
hotels zich bevinden, welke de renners herbergen, waren boordevol wie-
lerenthousiasten, die Parijs bij tienduizenden telt.
De wijze waarop de coureurs werden verwelkomd óók de onze
tart elke beschrijving: zij was voor de volle honderd procent Frans, dus:
uitgelaten, nerveus ennieuwsgierig tot en met.
piertje voor dat en heel die romp
slomp van dingen waarvoor je de
hele stad moest doorkruisen, van 't
ene bureau naar het andere, om ze
In bezit te krijgen.
Maar enfin, dat is altijd al zo ge
weest en dat zal wel steeds zo blij
ven. Het behoort nu een keer bij de
sfeer!
Op de boulevard, bij een kranten
kiosk, in hotels, op de bureaux van
l'Equipe (het orgaan van de ,.Tour")
in het Velodrome d'Hiver, overal trof
ik renners, kopstukken van de Ronde,
ploegleiders en zo meer. Allemaal
mensen, die mij iets konden vertellen
over het aanstaande gevecht tussen
de 120 „dwangarbeiders van de weg"
die over enkele uren de eerste pe-
daaltrappen zouden gaan doen op de
circa 5000 kilometerlange weg.
Daarvan zal ik in korte trekken
iets vertellen, op dezelfde manier als
de geïnterviewden mij dat deden, d.
w.z. in een enkele volzin, tijdens een
gesprek van soms enkele seconden,
zoals dat met Jacques Goddet.
Desgrange No. 2
Ergens in het gebouw van l'Equipe
liep ik Joris van den Bergh tegen 't
lijf. Luister wat hij me toevertrouw
de, in de eerste plaats over de kan
sen van de Fransen. Deze slaat hij
Tntussen zijn deze laatsta uren vóór
het grote moment zenuwslopend
geweest. En niet 5'leen voor da ren
ners, de organisatoren, of die tallo
zen die iets met de voorbereidingen
van de ster rit te maken hebben.
Zij waren net ook voor de journalis
ten, voor de ploegleiders eveneens,
die in de resterende tijd nog overal
en nergens heen moesten om met
alles en nog wat „en règle" te komen.
Benzinebonnen, bewijs voor dit, pa-
schoven de lucht in.
Het merendeel van de gevluchte be
woners van de stad Foekoei heeft zich
aan de oevers van de rivier in de na
bijheid van de stad gelegerd. Men kan
zich, zonder daarover de concrete be
richten te hebben gelezen, zo wel
voorstellen wat zich daar voor hart
verscheurende tonelen zuilen afspelen.
30 JUN11 ETAPPE 230 km
1 JULI 2*ETAPPE 254 km
——ROUTE
WEGEN
/AP weg naar dr. W. de Kort te Goirle, lid der Tweede Kamer en ook bij
de komende verkiezingen weer candidaat, ontmoetten we in de trein
een goede vriend, die we als een vurig aanhanger van Weiter kenden.
Er ontspon zich natuurlijk een discussie. En we waren er nog vol van,
toeh we tegenover dr de Kort scherpe ogen achter donkeromrande
brilleglazen in een bleek gezicht zaten, zo vol, dat we maar voor
stelden het gesprekje over de actie-Weiter te voeren, waarbij wij dan
met behulp van de argumenten van onze vriend in de trein als ad-
vocatus diaboli, als advocaat van de duivel (als we ons deze oneerbie
digheid mogen veroorloven) zouden optreden, een voorstel, dat werd
aanvaard.
geldig
tot
«■?-
Weersverwachting,
vanavond:
Wisselende bewolking met nu en
dan buien. Aanhoudend koel weer
Matige, in de kuststroken tijdelijk
vrij krachtige wind tussen West
en Noord.
Vandaag: zon onder 21.03 uur.
Maan onder 13.46 uur. Morgen:
zon op 4.24 uur. Maan op 0.56 uur.
Het experiment-Weiter, aldus dr
de Kort, is zeer gevaarlijk. Ver
onderstel, dat hij een of meer zetels
in de Kamer haalt, dan haalt hij die
uit het katholieke milieu, en dan be
tekent dat een verzwakking van de
K.V.P. En nu zegt men wel: de P.
v.d. A. zal verliezen lijden, maar het
zou mij niets verwonderen, dat zij
meer wint van de kant van hen, die
de vorige maal op de communisten
stemden, dan dat ze gaat verliezen.
In deze veronderstelling doorgaande
zou de K.V.P. wel eens als sterkste
partij onttroond kunnen worden, en
de P v.d.A. die plaats kunnen gaan
innemen, waarbij dan het resultaat
zou zijn, dat de kabinets-formateur
gezocht gaat worden in de kringen
der sociaal-democraten. En dat is
iets, dat Weiter toch zeker niet
hoopt.
WELTERS ONWERKELIJKHEDEN
Maar, zo merkten wij op. Wei
ter komt in dat geval toch met ka
tholieken in de Kamer, katholieken,
die weliswaar afwijken in hun op
vatting over Indië, maar volgens
mijn vriend, zich toch in de andere
punten bij het K.V.P programma aan
sluiten. Dan zou die redenering van
u toch niet opgaan?
Toch wel, antwoordt dr. de
Kort, die bedachtzaam zijn zinnen
wikt en weegt, en ze af en toe prijs
geeft voor een scherpere formule
ring; toch wel. Ook ten aanzien van
de sociale politiek, laten Welters
aanhangers een afzonderlijk geluid
horen. Ze menen immers, dat de be
ginselen van de P.v.d.A. zich niet
verstaan met die van de K.V.P. De
K.V.P. daarentegen staat op het
standpunt, dat ze moet samenwer
ken met die partijèn, waarmee ze
haar eigen program het beste kan
verwerkelijken. Zij sluit maar één
partij in haar gedachten van de sa
menwerking uit: en dat zijn de com
munisten, omdat hun beginselen
noodzakelijk leiden tot praktijken,
die niet duldbaar zijn in de gedach-
tengang der K.V.P.
Er is. dit alles is natuurlijk zuiver
theoretisch gesteld, maar één moge
lijkheid tot samenwerking van Wei
ter met de K.V.P.-fractie en dat is
bij het tot stand komen van een ?ui-
ver-rechtse coalitie. Maar dat is zeer
onwaarschijnlijk te achten.
Want gesteld het geval, dat de
winst van de Welterpartq tot gevolg
zou hebben, het optreden van de P.
v.d. A. als de sterkste partij, dan zou
de totstandkoming van een zuiver-
rechtse coalitie toch wel te beschou
wen zijn als evident gericht tegen
de volkswil.
GELIJKWAARDIG, VRIJWILLIG
Maar wat meent u dan van de
Indië-politiek van Weiter en hoe
ziet u daarmee in vergelijking de
Indië-politiek van de K.V.P.?
Bij Welter is één ding niet dui
delijk: 1 ii verklaart de koninkrijke
rede van December 1942 te onder
schrijven. Die rede nu stelt onvoor
waardelijk de gedachte van de rijks
eenheid voorop.
Van die gedachte heeft Weiter heus
het monopolie niet. De rijkseenheid
wordt door allen aanvaard, met uit
zondering van de communisten en
de uiterst linkse groep van de P. v.
d. A.
De vorm echter waarin de
rijkseenheid gerealiseerd gaat wor
den, is in de koninklijke rede vrij
gelaten. Wel is er moreel dwingend
in voorgeschreven de procedure, die
men bij het verwerkelijken zal te
volgen hebben, en die uitgaat van de
gelijkwaardigheidsgedachte en van
het feit van de vrijwillige aanvaar
ding van de nieuwe constructie door
beide partijen.
De K.V.P. nu staat op 't stand
punt: rijkseenheid. Ze heeft haar
eigen gedachten over de vorm waar
in die tot stand moet komen. Bij
de uitwerking daarvan volgt ze aller
eerst wat nationaal-gemeengoed
moet worden geacht: te weten de
koninklijke rede. die de gelijkwaar
digheid en de vrijwilligheid voorop
stelt. Men zal dus moeten zeggen: de
vorm stellen wij in gezamenlijk over
leg vrijwillig vast. Waarbij natuur
lijk altijd vooropstaat, dat die vorm
voldoet aan wat ieder normaal, rede
lijk denkend mens onder rijkseenheid
verstaat: en zo'n mens ziet als cri
terium: een staatsgezag op een voor
de delen gemeenschappelijk belan -
gen-veld. Dat gezag zal inderdaad
staatsgezag moeten zijn. d.w.z. sou-
verein op dat veld, en tevens daarop
het hoogste gezag bezittend, d.w.z.
bekleed met dwingende macht.
(Vervolg op pag. 2)
niet hoog aan, omdat er in de natio
nale ploeg teveel renners zitten, die
allemaal willen winnen en DUS geen
zin hebben oip voor de een of ander
knechtje te spelen. Ergo: de onmis
bare saamhorigheid ontbreekt.
Hetzelfde euvel acht Joris bij de
Belgische ploeg aanwezig, hoewel in
mindere mate. Goede kansen om te
winnen had zijns inziens Bartali, om
dat deze de beschikking heeft over
onbeperkte steun van zijn negen ka
meraden.
Over onze landgenoten sprekende,
zei de leider der Ned.Lux. ploeg:
in Frans Pauwels en Bernard Fran
ken hebben we twee renners die tot
goede dingen in staat kunnen worden
geacht, niet in de laatste plaats op
grond van hun ervaringen in vorige
Ronden opgedaan. Wim de Ruiter en
Cor Bakker beschouwt hij als de
twee jongeren, die geladen met geest
drift de zware karwei zullen aan
pakken. Overigens was Joris ver
heugd over de puike onderlinge ver
standhouding bij onze langenoten,
welke geschraagd wordt door voor
treffelijke geest. „Als ze vannacht
goed geslapen hebben, rijden we uit
Parijs weg vol goede moed en met
vertrouwen op bevredigend resultaat.
Ik heb ook nog met Gino Bartali
een paar woorden gewisseld. Hij had
helemaal geen pretenties. Ik ben 34
jaar, zei de grote Gino en ik zal
reeds tevreden zijn met een goede
plaats. Pas na de Pyreneeën zal men
in staat zijn om te gaan voorspellen
wie deze Tour kan winnen.
Verder had ik het genoegen Frans
Pauwels te spreken. Hij was erg opge
wekt en wist evenals Joris te vertellen
dat de geest onder de jongens puik is.
Wij willen alles in het werk stellen, zo
zei de Zeeuwsch-Vlaming om Neder
lands naam hoog te houden.
De start
Tot zover onze speciale berichtgever
uit Parijs.
Vanmorgen -om acht uur was het
verzamelen voor het indrukwekkende
Palais Royal, waar het beroemde mu
ziekcorps van de Gardiens de la Paix,
(bewakers van de vrede) de karavaan
ten afscheid schone klanken zouden
doen horen. Een karavaan, groter en
beter uitgerust dan ooit te voren.
De 120 rijden eerst Westwaarts naar
de Kanaalkust en vervolgens in Zui
delijke richting naar de mondaine bad
plaatsen Trouville en Biarritz. Deze
eerste rit kan een uitstapje zijn, bij
mooi weer en weinig strijd. Maar wie
zal zeggen wat sommigen in hun schild
voeren, om het verloop volkomen an
ders te doen zijn?
Vanavond reeds zullen we het weten.
En gij, wielerenthousiasten, die zo in
tens gaat medeleven met onze verte
genwoordigers en natuurlijk benieuwd
zijt naar de resultaten, gij kunt aan
ons hoofdkantoor te Breda en aan de
bijkantoren te Roosendaal, Bergen op
Zoom, Waalwijk, Goes en Hulst en
bij agentschappen in uw woonplaats (in
Zeeuwsch-Vlaanderen bijvoorbeeld te
Sas van Gent, Terneuzen en Oostbrug)
dagelijks de uitslagen én de stand ver
nemen, zomede U op de hoogte stellen
middels een trajectkaart van de Ronde,
van de stand van zaken. Wij doen al
het mogelijke om die uitslagen zo snel
mogelijk te publiceren.
yAN GOED ingelichte zijde wordt
vernomen, dat aan de staat Israël
en de Arabische staten door graaf
Bernadotte voorstellen zijn gedaan,
die de volgende twee punten als basis
hebben:
1. De Arabieren moeten de staat
Israël erkennen.
2. De Joden moeten sommige ge
deelten van hun gebied prijsgeven.
een moeten zijn van verantwoordelijk
heidsgevoel, van vertrouwen, van so
ciale liefde en sociale rechtvaardig
heid, een zuiver christelijke geest.
70 kan dit wetsontwerp, waarvoor
we de regering-Beel niet dank
baar genoeg kunnen zijn, ons een so
ciaal-economisch orde schenken, waar
voor met name wij, katholieken, èn
in de K.V.P. èn in onze sociale orga
nisaties, voortgestuwd door de eisen
der Pauselijke encyeütJtto, j**en
hebben gevochten.
TTET IS de grote verdienste van de
regering-Beel, dat zij zich nog
vóór de verkiezingen met haar wets
ontwerp op de organisatie van het be
drijfsleven, duidelijk heeft uitgespro
ken voor de wijze, daarop naar haar
mening het economisch leven in ons
land zal moeten worden opgebouwd.
En dat ze daarin klaar haar visie heeft
neergelegd. Een visie, die getuigt van
een juist inzicht in de verhouding van
overheid tot bedrijfsleven, en de ma
te, waarin de laatste zich vrijelijk zal
moeten kunnen ontwikkelen.
Dat er orde moet zijn, ook in het
economisch leven, is een overtuiging,
die niet meer alleen aangehangen
wordt door bepaalde economische scho
len, maar die gemeengoed is gewor
den. Het „laisser faire" beginsel kan
als prijsgegeven beschouwd worden.
Mag men verheugd zijn over het
doordringen van dit inzicht, we hoe
ven daarmee heus niet de illusie te
koesteren, dat we er nu zijn. Immers
de wijze, waarop de ordening tot
stand kan komen is een veelvuldige.
rpWEE jaar geleden heeft de toen
malige minister van Economische
Zaken, H. Vos, een ordeningsplan voor
gesteld, dat al moge het de verdien
ste hebben gehad zeer concrete vorm
te geven aan de velerlei ideeën op dit
terrein, zich baseerde op opvattin
gen over de taak van de overheid,
die niet die van een groot deel van
ons volk waren. Hij gaf aan de ver
tegenwoordigers van het centraal ge
zag in de bedrijfsschappen een derge
lijke 'macht, dat deze organen prac
tisch werden tot verlengstukken van
de Overheid, en dat ze in plaats van
een eigen doel na te kunnen streven
het welzijn van de ondernemingen
en de ondernemingsgenotpn, onderge-
ordend aan het algemeen welzijn
rechtstreeks werden gericht op het
staatsdoel.
Het is de verdienste van het nieu
we ontwerp, dat het het eigen doel
van het bedrijfsleven erkent en zijn
volle waarde laat, maar het richt op
het staatsdoel: het algemeen welzijn
door een supervisie van de overheid,
die des te groter is naarmate de or
ganen van meer betekenis voor het
algemeen belang blijkeh te zijn. En
dat het positief uitgaat van het in
Quadragesimo Anno verdedigde sub
sidiariteitsbeginsel, dat stelt, dat men
aan een lager orgaan dient over te
laten, wat dit evengoed of beter kan
doen dan een hoger orgaan.
JJET bedrijfsleven zal dus in de toe
komst worden opgebouwd uit be
drijfsschappen en productschappen
met verordenende bevoegdheid. Een
bedrijfsschap bestaat uit ondernemin
gen, die in het bedrijfsleven een ge
lijke of verwante functie vervullen,
b.v. schoenfabrieken, dus de zg. hori
zontale organisatie, zoals die ook his
torisch in ons land door het overleg
tussen werkgevers en werknemers het
sterkst is ontwikkeld. Waar op dit
vlak juist de belangentegenstelling
tussen deze beide groepen het
sterkst spreekt, is het logisch, dat het
bestuur van een dergelijke bedrijfs
schap gelijkelijk uit vertegenwoordi
gers van werkgevers en werknemers
is samengesteld.
Anders ligt het geval bij de tg. pro
ductschappen, die ondernemingen om
vat, die in het bedrijfsleven een ver
schillende functie vervullen ten aan
zien van bepaalde producten of groe
pen van producten, de zg. bedrijfsko
lom of verticale organisatie b.v. alle
ondernemingen, die bij de productie
en distributie van schoenen betrok
ken zijn: leerlooiers. Schoenfabrieken,
grossiers, détailzaken enz. De proble
men die hierbij rijzen, liggen voorna
melijk op het economisch vlak, en het
is dus niet te verwonderen, dat hier
de eis var gelijke vertegenwoordi
ging van werkgevers en werknemers
wiet is gesteld. Waar de betekenis van
een dergelijk productschap in het ge
heel van het economisch leven zeer
belangrijk is. en waar hier met name
het gericht zijn op het algemeen wel
zijn verzekerd dient te zijn, heeft de
overheid de benoeming van de voor
zitter van een dergelijk productschap
aan de Kroon voorbehouden.
Om diezelfde reden wordt ook de
voorzitter van het toporgaan \^an de
bedrijfsorganisatie, de sociaal-econo
mische raad, die tevens als adviesor
gaan der regering optreedt door de
Kroon benoemd, en wordt een derde
van de leden ervan eveneens door de
Overheid aangewezen.
jQE commissie van der Ven, die op
verzoek der regering over de be
drijfsorganisatie een rapport heeft op
gesteld, dat in wezenlijke trekken in
het nu ingediende wetsontwerp is over
genomen, had tevens voorgesteld de
regeling van de ondernemingsraden
in deze wet op te nemen. De regering
heeft gemeend, al erkent ze. dat een
zeker verband bestaat tussen de pu
bliekrechtelijke bedrijfsorganisatie en
de ondernemingsraden dit niet te moe
ten doen; de geheel engen sfeer van
de ondernemingsraden, hun specifieke
taak en hun eigen terrein van werk
zaamheden pleiten volgens haar voor
een afzonderlijke regeling.
Men kan hierover van mening ver
schillen. vast staat, dat dit wetsont
werp. waarop nog wel gelegenheid zal
zijn terug te komen een forse start
betekent naar een definitieve orde
ning van het sociaal-economisch le
ven. een erkenning van de mede-ver
antwoordelijkheid der arbeiders vormt
en de overheid haar juiste plaats toe
kent. Het is realistisch genoeg om zich
ten aanzien van de verwerkelijking
de nodige beperking op te leggen, en
niet te verwachten, dat we er nu met
een al zijn.
Deze verwachting moet men ook
inderdaad niet koesteren. Uiteindelijk
is het de geest van hen. die deze be
drijfsorganisatie tot een levende moe
ten maken, die bepalend is voor de
betekenis ervan. Deze geest zal e*
(Vervolg kolom 6 onderaan)