Start met prachtige
karavaan
I
Doodstraf geëist tegen v. d. Waals
9.S.
zande 5
„Engelandspel"dubbel spel
Haagse
Brieven
De slag bij Haifa
|N 'T KORT
II
VIERDE JAARGANG No. 1058
ZATERDAG 24 APRIL 1948
Hij schoot zijn huisknecht neer en beroofde
hem van alle papieren
Hoe de moord
gepleegd werd
Waarom loog Schreieder
Afnemende bewolking
Communistische
wethouders
zitten nog
DE
Regering over de Unie
Uitbreiding Techn,
Hoger Onderwijs
Tweede Kamer
Brits wapen-embargo binnenkort opgeheven
Ronde van Nederland
DE OPKOMST VAN BUITENLANDSE
RENNERS IS GRANDIOOS
Premie-sprint te
Steenbergen
Opvoedingsgesticht
te Borcuio
door brand verwoest
c met
tIL a.s.
lur en op
waliteiten.
de wijze,
geven.
Jlaatsen!!!
a
Ë'&ZN.
AAT 51*55 - TtlfF.2466
d zijn de
{LOCK
NBROEKJES
die wij 'deze
den voor 2.56 en
228-0
e getrouw, vindt
Ooievaar" alle
die U voor
ig hebt, in een
en kwalitéit
penst.
kunt U met
ts en gelukkig
neer Uw uitziet
is door
Ï/D
Uitgave N. V. Uitgeversmij. Neerlandia. - Redactieraad:
A. F J Aernoudts; C. J. v. Hooteghem; A. E. Langenhorst; Mr.
Dr. A. J. J. M. Mes; Mr. H. B. B. de Rechter. Verschijnt elke
werkdag Abonnementsprijs bij vooruitbetaling t 3.38 per kwar
taal, per post 1 4.25, per week (uitsluitend bij niet postbestelling)
0.26. Losse exemplaren 6 cent. Postrekening 278841. Prijzen
voor buitenlandse abonnementen worden op aanvraag verstrekt.
Voor God, Koningin en Vaderland
Bureau voor Zeeuwsch-Vlaanderen Hulst, Dubbele Poort 7, tele
foon 102 (Bijbureau: Oostburg, Nieuwstraat 22, telefoon 35). Bu
reau voor de Zeeuwse Eilanden: Goes, Westsingel 75, telefoon
2236. Hoofdredacteur: J. J. H. A. Bruna. Advertentieprijs (uit
sluitend voor de Zeeuwse oplage): 0.10 per m/m; voor Re
clames (Ingezonden Mededelingen) f 0.25 per m/m. v oor de
gehele oplage resp. 0.25 en 1 0.60). Incasso wordt berekend.
DER BELANGRIJKSTE DAGEN in het proces van der Waals brak
-t-1 oictorpnmoreen aan. In de ochtendzitting had hij zich te verantwoorden
meest verachtelijke daden, nl. de moord op Joseph Marie
van* der" Meer begaan op 16 Maart 1945 onder de gemeente Tienhoven. Deze
moord Dleeedé hij alleen met het doel, verder te kunnen leven onder de naam
d identiteit van de vermoorde en zodoende zich veilig te stellen voor
herkenning en rechtsvervolging na het einde van de oorlog, dat hij met rasse
schreden nader zag komen. In de middagzitting eiste de advocaat-fiscaal, mr.
van Doorn, de doodstraf.
ben, dat dit de enige straf is, die hij
verdiend. Men zal zeggen, levenslang
is toch net zo goed. In deze politiek
onzekere tijden acht ik echter levens
lang een onvoldoende veiligheidsmaat
regel tegenover het Nederlandse volk.
Ik zal alleen gerust zijn als deze straf
wordt opgelegd en als hij wordt ge-
executeerd. Dit is geen subjectieve
wraakoefening, maar een objectieve
vergelding. Ik hoop, dat bij het over
wegen van uw sententie u de gerech
tigheid voor ogen zal staan, voor wel
ke zovelen hebben gestreden en zove-
len hun leven hebben geofferd, door
De EERSTE GETUIGE, VV. Reitsma
wachtmeester der maréchaussee,
te Tienhoven bevestigt op 19 Maart
in het Tienhovens kanaal het lijk van
een naar schatting 50-jarige man te
hebben gevonden. Papieren waren er
niet op het lijk, terwijl het hoofd een
in- en uit-schotwond vertoonde.
Het onderzoek leverde geen aanwij
zingen op, wie de dader kon zijn ge
weest, noch wie de vermoorde man
kon zijn. Later heeft opgraving van
het lijk, in verband met het onder
zoek in de zaak van der Waals plaats
gevonden. Een kunstgebit, daarbij ge
vonden, bleek na raadpleging van de
tandtechniker, die indertijd het gebit
had vervaardigd, afkomstig te zijn van
J. M. van der Meer uit den Haag.
Het schot, dat de man doodde, bleek
op het achterhoofd te zijn gelost.
De volgende getuige, J. C. van dei-
Waals, broer van verdachte, is niet
verschenen. Een verklaring van hem
wordt voorgelezen.
Op 16 Maart 1945 had getuige met
hem een afspraak op de Rijksweg naar
Gouda, met het doel naar Amsterdam
te gaan. Van der Waals bereed een
tandem en bevond zich in gezelschap
van een man, die later van der Meer
bleek te zijn, Van der Waals deelde
zijn broer mee, dat van der Meer niet
te vertrouwen was en hij gaf hem
zelfs een pistool, voor het geval er
iets zou gebeuren. Toen zij gedrieën
Utrecht waren gepasseerd, bleek het
dat ze niet meer voor donker in Am
sterdam konden zijn. In de buurt van
Tienhoven stapten zij af en rustten
enige tijd aan de berm, waarbij van
der Waals een borrel aanbood. Van
der Waals had zich vervolgens even
verwijderd. Het was toen zo goed als
donker. Plotseling klonk er een schot
en van der Meer, die op de berm zat,
viel getroffen neer.
Anton", zo vertelt zijn broer,
„stond achter van der Meer. Ik vroeg:
Wat doe je nou? Hij antwoorrde: „Ik
neem alle verantwoording op mij. De
ze man is niet te vertrouwen". Later
zag ik, dat Anton een pistool in de
rechterhand had. Van der Waals nam
alle papieren, die zich 'op van der
Meer bevonden, mee.
DE BEKENTENIS.
het verraad van deze man", aldus
beëindigde mr. van Doorn zijn requi
sitoir.
Van der Waals heeft ook tijdens
het uitspreken van dit requisitoir en
bij het vernemen van de eis niet het
geringste spoor van emotie vertoond
en ziet eruit als op de eerste zttings-
dag.
Nadat Mr. v. d. Starp zijn pleidooi
heeft gehouden vraagt de president:
„Wil verdachte nog iets toevoegen aan
hetgeen zijn verdediger heeft gezegd"
Van der Waals staat op, buigt licht
en zegt: „Ik heb in deze zaak niets
meer op te merken" en gaat zitten.
De president verklaart dan, het
gerechtelijk onderzoek voor gesloten
en deelt mee, dat de uitspraak op 7
Mei a.s. des middags om twee uur zal
plaats vinden.
De rechtszaal stroomt leeg en de
lichten worden gedoofd. Het laatste
bedrijf is ten einde. Het gordijn zal
nog eenmaal worden gehaald voor de
epiloog op 7 Mei, waarna de rest van
het drama zich indien althans de
zaak geen wending neemt in alle
stilte zal voltrekken.
TJIERBOVEN STELLEN WIJ TWEE uitermate interessante vragen, waar-
1 op het antwoord konden wij het geven ongetwijfeld nog onein
dig veel interessanter zijn zou! Toen de S.D.-spion Schreieder hij het ge-
tui gen-verhoor in de zaak v. d. Waals verklaarde, dat het uitwisselen
van telegrammen in code met Engeland hem „toevallig gelukte heeft
hij bewust gelogen. Maar al st^it dit vast, waarom loog hij dan?
Dat hij werkelijk loog is gemakkelijk af te leiden uit de interessante
gegevens, 'welke „Het Parool" verstrekt:
de controle op de code-telegrammen bestond hieruit, dat de agenten op
zettelijke kleine foutjes aanbrachten, voor ieder telegram verschillend. Nu
eens viel een bepaalde letter üit, dan weer was een afstand tussen de let
ters te groot of te klein. Deze afwijkingen, die nauwkeurig konden
worden gecontroleerd, wist Schreieder ofwel in het geheel niet (maar
dan werden ze in Londen door de controleurs opzettelijk over het hoofd
gezien) ofwel hij wist ze wel, maar dan zeker niet „toevallig". („Het
geluk diende me", zoals hij zeide).
Nog eens: waarom loog Schreieder? En waarom werd alleen kolonel
Somer als getuige-deskundige- gedagvaard, die n.b. pas toen het Enge-
1 and-spel" ten einde liep in 1943 uit Curacao naar Engeland is overge
stoken. Er zijn nog een klein getal betere deskundigen maar zij wer
den niet gedagvaard, hoewel duidelijk was, dat ze Schreieder gemak
kelijk zouden hebben kunnen ontmaskeren. En hoe zit het met de men
sen, die in Londen de code-telegrammen ontcijferden? Ook deze zijn niet
als getuigen opgeroepen!
We schreven reeds, dat méér dan 50 pet. der gedropte agenten In de
moordende handen van de S.D. zijn gevallen. Daarom onderstrepen we
de klemmende vraag van het Amsterdamse blad: WAAROM LOOG
SCHREIEDER?
Verdachte wordt door de president
gevraagd: „Bent u het met deze ver
klaring eens?"
Verdachte: „Ik heb inderdaad het
schot gelost."
President: „Wist u dat het dodelijk
was?
Verdachte: „Ja".
Pres.: „Heeft u de papieren van v.
d. Meer meegenomen?"
Verd.: „Ja,, persoonsbewijs, distri
butiebescheiden en een ontslagbewijs
uit een Duits kamp".
Pres.: „Wist u dat hij dat in zijn
bezit had?"
Verd.: „Nee, dat wist ik niet".
Uit het verdere verhoor blijkt, dat
van der Meer door een advertentie,
waarin een huisknecht werd gevraagd
Bij een echtpaar wonend in een bui
tenhuis op de Veluwe, bij van der
Waais in dienst is gekomen. „Goede
voeding, goed loon" stond in de ad
vertentie vermeld. Voor die tijd had
van der Waals nog meer huisknech
ten in dienst gehad, o.a. Mossinkow,
die later vermoord is geworden.
BARON VAN LYNDEN ALIAS
DR. IR. VAN VEEN.
TVE 28-JARIGE Corrie van der H.
timide meisje met een zacht stem
metje, laatste echtgenote van van der
Waals, komt dan haar verklaring af
leggen. Ze heeft daar geen bezwaar
tegen. In 1943 had hij zich aan haar
voorgesteld als baron van Lynden, la
ter zeide hij in werkelijkheid dr. ir.
van Veen te zijn.
Van der Meer heeft zij eenmaal ge
zien, nl. op 16 Maart 1945 voor hij
met haar man naar Amsterdam ver
trok. Later heeft ze, toen de man niet
mee terugkeerde, niet meer naar hem
geinformeerd. „Ik begreep het wel'
zegt ze zacht. Ze had opgemerkt, dat
haar man alle papieren van van der
Meer had en die later in Zuid-Laren
voor zichzelf gebruikte. De bezittin
gen van v. d. Meer waren door van
der Waals voor diens dood reeds ver
kocht.
De mood op Mossinkow wordt dan
door de president ter sprake gebracht
Van der Waals verklaart, dat hij ver
scheidene lijkresten van een onbe
kende man in zijn boot, die te Aals
meer lag, heeft gevonden en deze te
zamen met zijn gewezgp zwager over
boord heeft gezet, zonder de autori
teiten daarvan in kennis te stellen.
Hij wist niet, dat het Mossinkow was.
Van der Waals heeft nog niets van
zjjn beheersing verloren en is bij het
verhoor steeds met een antwoord klaar
Ook de moord op van der Meer, die
van der Waals heeft toegegeven, al
verschilt hij, wat betreft het motief,
van mening met het Hof, wordt nog
eens bekeken. „Ik heb van der Meer
gedood." zegt hij.
Ik verzoek het Hof van der Waals
te veroordelen tot de hoogste straf,
de doodstraf, daar ik ervan overtuigd
Weersverwachting, geldig tot
hedenavond:
*n ket Zuiden en Westen van
net land aanvankelijk hier en daar
S0?.,*™** re&en' Overigens gelei-
delyk afnemende bewolking en
iets hogere mid dagtemperaturen,
zwakke tot matige wind tussen
Noord-West en Noord-Oost.
Vandaag zon onder 19.51 uur.
Maan op 20.02 uur. Morgen zon op
5.25 uur. Maan onder 5.48 uur.
Maan op 21.27 uur. Zon onder
19.o2 uur. Maandag zon op 5.23 uur
Maan onder 6.07 uur.
Britse Hoge Commissaris
beschuldigt Arabieren
TVE BRITSE Hoge Commissaris voor
Palestina Sir A. Cunningham, heeft
aan de Britse minister van Koloniën
een telegram gezonden, waarin hij
de Arabieren aansprakelijk stelt voor
de gevechten te Haifa.
„De slag was het onmiddellijk ge
volg van de voortgezette Arabische
aanvallen op de Joden gedurende de
laatste vier dagen", aldus Sir Alan.
De aanval op Haifa is uitgevoerd door
de Haganah en er heeft „geen slach
ting" plaats gehad, zo gaat het tele
gram voort. Herhaaldelijk zijn de Ara
bieren gewaarschuwd.
Officiëel wordt meegedeeld, dat in
de slag om Haifa honderd Arabieren
zijn gesneuveld en honderd gewond.
De Joden verloren 14 man aan do
den. veertig hunner zün gewond.
Enige Britse officieren van de Cold
stream Guards, die behulzaam zijn
bij de evacuatie raakten gewond.
Na onderhandelingen over een wa
penstilstand hebben Joodse strijd
krachten de aanvallen op de Arabie
ren in de haven van Haifa hernieuwd.
Honderden Arabische vluchtelingen
verdringen zich op de havenhoofden,
vanwaar uit zij per boot trachten te
SOVJET-NAZI'S
^AN De Sovjet-autoriteiten in
Berlijn is door een groep van
vroegere „kleine-Nazi's" een ver
zoek gericht, een partij te mogen
stichten, die de nationalistisch-
democratisehe partij moet heten.
Het met vergunning van de
Sovjets verschijnende blad „Na
tionale Zeitung" meldt, dat er
reeds voorbereidingscomité's zijn
opgericht in Halle en Erfurt. Ook
een voorlopig programma staat in
de kolommen afgedrukt. Nu vra
gen wij ons af, hoe het daar nu
precies zit: zijn er Sovjets (even
tueel toekomstige) of Nazi's
misschien is er. er zelfs wel een
heel nieuw soort: Sovjet-Nazi's.
CÏNT JORIS-DAG met zijn rode tul-
pen is gisteren weer aanleiding
geweest voor alle verkenners om zich
te bezinnen op wezen en doel van hun
prachtige „spel".
TAK MINISTER-PRESIDENT zal op
4 Mei In de Ridderzaal een plech
tige rede houden ter viering van de
Nationale Gedenkdag. Tachtig Fran-
oud-strijders, die in Brabant en
Zeeland hebben gevochten, zullen daar
bü aanwezig zijn.
CTEUN AAN HET WETTIG gezag
wordt in een opgerichte organisa
tie van vrijwilligers beoogd, die met
instemming van de Regering is opge
richt.
DLIKGROENTE is duur en schaars.
Een Amsterdamse firma leverde
dit product z.g. aan schepen, verkocht
ze echter zwart aan hotels. Er zijn
70.000 blikken in beslag genomen.
TTABARBER, andijvie en sla komen
In grotere hoeveelheden aan de
veiling. Men verwacht, dat met de
veilingprijzen ook spoedig de winkel
prijzen zullen dalen.
f)OK DE SOVJETS zullen schade-
vergoeding eisen in verband met
het vliegongeval boven Berlijn.
QNZE VERLIEZEN in Indonesië be
stonden in de r-'-'onen week flit
éép gesneuvelde van de Koninklijke
Landmacht.
ontkomen. Uit Arabische bron wordt
bericht, dat Arabische versterkingen
naar Haifa optrekken.
De massale uittocht van ongeveer
40.000 Arabieren uit Haifa is begon
nen. De Haganah had alle Arabieren,
die de stad zouden verlaten een vrij
geleide beloofd.
totdat de wet gewijzigd is
Tn Amsterdam zijn de communisti
sche wethouders blijven zitten, hoe
wel ze door de Raad 'werden uitge
nodigd op te hoepelen. Dit is tegen
het in ons land bestaande gebruik.
Het is niet tegen de wet, Minister
Witteman heeft nu echter een ont
werp tot wijziging van de Provinciale
Wet en de Gemeentewet ingediend,
volgens welke tussentijds aan een lid
van Gedeputeerde resp. een wethou
der zijn mandaat kan worden ontno
men door Prov. Staten resp. Gemeen
teraad. Na aanneming van deze wet
zullen de heren Segers en Polak dus
moeten opstappen.
STALIN: „Molotov, ik ben door deze koude oorlog zwaar verkouden
geworden
GROENTE is
in ieder opzicht
een teer onderwerp.
Wil ons land er dit
seizoen „uitsprin
gen" dan is levering
aan Duitsland nood
zakelijk. Er wordt
onderhandeld over
de levering van
200.000 ton aan de
Amerikaanse zone.
PEN regeringscrisis
heeft Frankrijk
al in enige tijd niet
meer gekend: maar
nu dreigt er dan
toch weer een te
komen. Er is ver
schil van mening
gerezen tussen M.R.
P. en de socialisten
over de subsidie aan
scholen.
TYE VRIJE volken
zullen moed put
ten uit de verkie
zingsuitslag in Italië
zei Truman. Zij is
tevens een bewijs
van de vitaliteit van
het Italiaanse volk.
ATINISTER GIE-
LEN heeft een
danscommissie geïn
stalleerd. Er komt
voor -dansonderwijs
een wettelijke rege
ling: niet alleen de
excessen moeten be
streden worden, ook
het goede en schone
moet uit de dans
kunst naar voren
komen.
TAR. PIET KAS
TEEL zal door
de enquête-commis
sie worden gehoord
over het beleid van
de Londense Rege
ring en over het
vertrek van Jhr. de
Geer.
TYe regering heeft reeds geantwoord
op het V.V. der Tweede Kamer
betreffende de Grondwetsherziening.
Zij zet o.m. uiteen, dat de Unie is
gedacht als een zelfstandig subject
van volkenrecht. Zij zal echter niet
zijn een superstaat, wel een gezags-
organisatie met eigen organen en
eigen competentieveld.
De regering legt ook over het ad
vies van de voorlopige federale rege
ring, die een aantal ernstige bezwaren
tegen het ontwerp ontwikkelt.
1~\E INDUSTRIËLE ontwikkeling en
andere factoren in ons land ver
eisen uitbreiding van het Technisch
Hoger Onderwijs, dat in Delft steeds
op een hoog peil heeft gestaan doch
thans door verschillende oorzaken
dreigt achteruit te gaan, aldus de Mi
nister van Onderwijs in zijn M. v. A.
aan de Eerste Kamer.
De ingestelde commissie Holst heeft
aangetoond, dat een aanzienlijke ver
betering te Delft mogelijk is en door
anderzijds spreiding van het onder
wijs door het installeren van een of
meer (gehele of gedeeltelijke) instel
lingen van technisch Hoger Onder
wijs elders. De Ministerraad heeft on
langs besloten de verwezenlijking van
deze projecten krachtigste bevorderen.
Over het „hoe en waar" zal de Mi
nister zich doen inlichten door een
nieuwe commissie Holst, waarin o.m.
vertegenwoordigers zullen zitten van
de z.g. Stichting voor technisch Ho
ger Onderwijs in het Zuiden.
AAN DE MILITAIRE SAMENWERKING tussen de ondertekenaars van het
Vijflanden-pact zal veel aandacht worden besteed, omdat de politieke
toestand daartoe noopt. Voor de toekomst zijn er de beste verwachtingen in
zake de oplossing van de moeiliikheden van Engelse zijde t.o.v. Indonesië.
Duitsland aan de
De Nederlandse Regering heeft gro
te erkentelijkheid voor wat Engeland
tijdens de oorlog voor ons volk heeft
gedaan. Binnenkort wordt ook ophef
fing van het wapenembargo verwacht
Dit waren optimistische geluiden, wel
ke onze Minister van Buitenlandse
Zaken, baron van Boetzelaer, aan de
Tweede Kamer kon doen horen.
Minder mooi was zijn mededeling
dat het ingebruik nemen van de Be
nelux-havens voor transito-verkeer
met Duitsland nog niet ver. is gevor
derd.
In Indonesië komt communisme voor
aldus spr., maar in de Republikeinse
regering of in de Republiek zelf loopt
het daarmee zo'n vaart niet.
De Minister is doordrongen van de
onmogelijkheid een West-Europese
Unie als einddoel te beschouwen en
anderzijds heeft hij een open oog
voor de gevaren, die uitbreiding der
Unie met zich mee kan brengen.
De betekenis van de koerswijziging
door het Vijflanden-pact mag niet
worden onderschat.
De Minister deelt mee, dat binnen
kort een wetsontwerp inzake de her-
(Van onze speciale verslaggever)
W" ZIJN DAN ZOVER! De eer- j die goed marcheert en
ste kennismaking met de ka
ravaan is achter de rug en wat mij
betreft was het een buitengewoon
aangename. Ik zag weer tai van
oude kennissen uit de wielerwereld.
De „groten" kwamen zich gisteren
middag aanmelden bij de commissie
die zitting hield in een zaal van het
clubhuis „Olympia" voor het uitrei
ken van truien en rugnummers. Het
is altijd een ongewoon beeld zo'n bij
eenkomst, waar men pile talen hoort.
Alles tezamen vormde 't eën interes
sant milieu, waar de ene de andere
niet altijd begreep en waarbij dan ge
barentaal tepas moest komen.
Marinus Valentijn was de eerste die
ik tegen het lijf liep. Hij was een van
„de vroegen". Och, zei hij, ik hou er
van op tijd te komen. Op de vraag
wat hij van zijn ploeg denkt hij
is de leider van de Brab. B ploeg
kwam het bescheiden antwoord: „Ik
denk wel dat het goed zal gaan. Het
is een goed ploegje. Zij hebben stuk
voor stuk flink getraind op afstanden
tot 200 km., doch aan wedstrijden is
nog weinig gedaan. Ik zal spoedig we
ten waar we aan toe zijn. We moeten
om te beginnen, het verloop van Za
terdag maar even afwachten".
MENING DER BELGEN.
TBVEN LATÈR zag ik de Belg Hen-
drikx. Wat zou hij anders ten ant
woord hebben gegeven op mijn vraag
over zijn verwachtingen dan: „Wij heb
ben een goede ploeg, want Didden,
Rogiers, Saers en Verpoorten hebben
heel wat in de benen zitten."
„En Uw collega's uit de A-ploeg?"
„Ik geloof niet, dat ueze zo goed is
als de onze zei de Antwerpenaar se
rieus. Feitelijk is er maar één man,
dat is Lode
Poels, de winnaar van Parijs-Brussel.
De rest zijn mindere goden".
Wat de Belgische journalisten aan
gaat, deze staken hun mening niet on
der stoelen of banken, dat zij met
grote bewondering de opkomst der
buitenlandse renners hadden gadege
slagen. Zij hadden gedacht, dat er nog
al kwistig met namen bij de gepu
bliceerde berichten was omgespron
gen....
Tja, zo doet men nu eenmaal in Ne
derland. Als men er iets op touw zet,
dan gebeurt het ook goed!
JAN MAAS ZEGT
QP HET DAMRAK had ik een ont-
moeting met Jan Maas, onze oud
kampioen en leider van de Zaanstreek
ploeg, die tot de favoriete ploegen ge
rekend wordt.
„Ik heb wel vertrouwen in mijn
jongens, maar och, er kan in zo'n ron
de zoveel gebeuren. Als de pechvogel
wat dikwijls op de ploeg neerstrijkt,
dan weet je het!"
„En wie acht je de beste man van
je ploeg?" Zonder te dralen volgde
het, antwoord: „Arie Vooren". „Heel
merkwaardig," zei ik, „want velen
achten hem een van de zwakken". Jan
bleef echter bij zijn mening. Hij zal
daarvoor wel zijn bizondere reden
hebben.
Vervolg op pag. 2.
TYE rennerskaravaan van de ronde
van Nederland, zal Zaterdag 1
Mei door Steenbergen trekken. Er zal
een premie worden 'verreden van f 100
welk bedrag bijeen is gebracht door
wielerenthousiasten en het comité van
het wielercriterium Steenbergen. -
Snapshots tijdens de uitdeling der rugnummers Vrijdagmiddag te Amsterdam,
in het clublokaal van „Olympia". V.l.n.r.: Kuckelkom, technisch leider van
de Ronde van Nederland, Meijs, idem. Kees Joosen, Albert van Schendel,
Jef Janssen. Savelberg, Piet Gommans en daaromheen een aantal officials
en journalisten.
stelbetalingen van Duitsland aan
Kamer zal worden voorgelegd. Hij
merkt op, dat ook dit verdrag slechts
mensenwerk is. In de motie de Goes
van Naters wordt toegevoegd „voor
zover mogelijk" en ,.en wenselijk" in
verband met het toekennen van gezag
aan het boven-nationale apparaat.
Daarna worden de artikelen z.h.st.
goedgekeurd. De stemming over het
geheie ontwerp za] Woensdag a.s. ge
schieden.
Het wetsontwerp inzake de Grond
wetsherziening zal waarschijnlijk in de
zelfde zitting worden behandeld.
145 jongens en 45 fraters
dakloos
{"listeravond omstreeks acht uur is
een felle brand uitgebroken in
het St. Leo-gesticht. R.K. Opvoedings
gesticht voor jongens te Borcuio. De
brandweren van Borcuio. Ruurlo, Lo-
chem, Neede, Eibergen, Geesteren en
Deventer zijn uitgerukt om assisten
tie te verlenen.
De linkervleugel van het gebouw is
totaal uitgebrand. Het staat nog niet
vast of er persoonlijke ongelukken
zijn voorgekomen.
Om kwart voor negen werd de
brand, ontstaan op de slaapzaal, ont
dekt door enige jongens. De meesten
van hen zijn verkenners en welpen en
waren op dat ogenblik in de omlig
gende bossen onder toezicht van de
Fraters. Toen zij de rode gloed van
het vuur, dat dadelijk snel om zich
heen greep, bemerkten, stormden al
len naar het gesticht, waar zij di
rect begonnen mee te helpen aan het
blussingswerk en het ontruimen van
de bedreigde delen van het gebouw.
Daardoor werd nog veel gered. De
schade is echter toch nog groot, want
behalve de linkervleugel is ook het
middengedeelte van het gebouw gro
tendeels door het vuur verwoest.
In het St. Leo-gesticht zijn ongeveer
150 jongens ondergebracht. Er zijn
45 fraters van 't St. Gregoriushuis te
Utrecht.
Een neutrale partij dus, waarnaast
is opgericht de K.V.P. door figu
ren uit de vroegere Katholieke par
tij, die ter ziele was gegaan.
Voor de Ned. K.V.P. is deze situatie
al bijzonder interessant, misschien niet
minder ingewikkeld. Zal het Dr. Go
mez gelukken - zijn persoonlijke in
vloed moet groot zijn onder de Cura-
gaose bevolking - de katholieken, die
de overgrote meerderheid van het
eiland vormen, in groten getale on
der zijn vaan te verenigen (in die
vaan is thans duidelijk geschreven
„Curagao binnen het rijksverband")
of zal het katholieke volksdeel zich
scharen achter de Curagaose K.V.P?
Gelet op de „personen"-polltiek in dit
gebied, maakt de eerste vraag wel
licht de grootste kans bevestigend te
worden beantwoord.
Het Dagelijks Bestuur der K.V.P. in
Nederland zal zich niet alleen moeten
bemoeien met de verkiezingen in
eigen land, maar zich zeker ook bezig
houden met de problemen, die de ver
kiezingen in de West en in het bij
zonder in Curacao aan de orde stellen.
Zal de K.V.P. bv. een fusie tussen de
beide Curagaose partijen willen be
werkstelligen?
Alweer een vraag.
Deze vragen zullen vrij spoedig be
antwoord moeten worden, waarschijn
lijk niet in Den Haag, maar tijdens 'n
vruchtbaar contact in de West zelve.
Uit de Residentie, maar over
verre streken
{VNZE RESIDENTIE heeft haar vro-
lijkste voorjaarskleed aangetrok
ken; het prinselijke erf tooit zich
weer op zijn mooist, al kan het zijn
verminkingen in Bezuidenhout-, Sport
laan- en Statenkwartieren niet ver
bergen. Zijn bossages zijn geschon
den, de jonge aanplant is ijl, maar ju
belend zingen de vogels, tot in het
oudste deel van 's-Gravenhage.
Ik kan mij voorstellen, dat een
vreemdeling onze stad juist in het
voorjaar bezoekt, omdat zij dan
zeker de mooiste van ons land is.
Zo ging het echter niet de interessan
te bezoeker, met wi^ik het genoegen
had deze week kennis te maken. Hij
kwam uit een veel weelderiger na
tuur, hij kwam uit Suriname.
Het was Pater Weidmann, een kor
te gezette figuur met 20 jaar Surina-
me-ervaring. ervaring in de binnen
landen onder de Indianen, ervaring
in de stad, in Paramaribo. Ge merkt
het bij de eerste woorden, dat het
taki-taki der Creolen en Indianen
hem meer eigen geworden is dan zijn
moedertaal, al is zelfs ik zou moe
ten zeggen „natuurlijk" het Lim
burgs hem niet werkelijk vreemd ge
worden.
Pater Weidmann, Redemptorist
overigens slechts als zodanig te her
kennen aan kleding en boordje is
de Schaepman en de Ariëns van Su
riname. Vrijgemaakt van de zielzorg
werd hij de oprichter der Progres
sieve Werknemers Organisaties, de
man die weet welke misstanden op
sociaal terrein het eerst er zijn er
te vele om ze gelijktijdig aan te pak
ken moeten worden opgeruimd. Een
hechte organisatie van arbeiders is
daarvoor primaire eis. Wie ooit gele
zen heeft van Ariëns' bijna hopeloze
taak in Twente kan zich een flauw
beeld vormen van de moeilijkheden
in Suriname, waar de sociale en wo
ningtoestanden nu nog angstwekkend
zijn.
Ik hoor het de openhartige en jo
viale Pater men zou zo zeggen
„Patertje", wegens zijn korte gedron
gen gestalte, maar dan komt men be
drogen uit nog zeggen: „Als U ooit
in Suriname komt en U rijdt van het
vliegveld naar de stad, naar Parama
ribo, dan hebt U meteen al een in
druk van de ellendige woningtoestan
den. En als U een kijkje zou nemen
in enkele van die „huizen" dan zou
U als vreemdeling gewoon onpaése-
ljjk worden".
Men behoeft niet fijngevoelig te zijn
om onder de indruk te komen van
zijn schildering der wantoestanden en
men kan het begrijpen, dat Pater
Weidmann als spoedig besefte, dat 'n
sociale organisatie alleen niet vol
doende is, een politieke macht is daar
naast noodzakelijk. Zo werd hij te
vens de oprichter en is hij de voor
zitter van de Progressieve Surinaamse
Volkspartij, waarvan het overgrote
deel der leden en aanhangers Katho
liek is. Het zijn Nederlanders, Creo
len .Indianen, Chinezen, Hindoestani
en vele anderen.
Vlak voor zijn vertrek naar Neder
land hield de P.S.V. in Paramaribo
een grote meting. Uitbundig was de
waardering voor het verleende alge
mene kiesrecht, zowel mahnen- als
vrouwen-kiesrecht. Eén waardering,
die in het bijzonder uitging naar de
steun van de Tweede-Kamerfractie
der K.V.P.
De te verwachten algemene verkie-
zngen zullen, naar de P.J3.V. en haar
voorzitter menen, een periode van
vooruitstrevende sociale politiek inlui
den, contact met de KVP leek daar
voor noodzakelijk en daarom onder
nam Pater Weidmann zijn lange reis.
En, zoals ik begreep, wordt van dit
door beide partijen verlangde
mondelinge contact eveneens door
beide partijen profijt getrokken. Het
zal moeten worden verstevigd, niet in
he't minst om het belang van het
„Koninkrijk nieuwe stijl", door een
bezoek van een KVF-vertegenwoor-
diging aan Suriname. Dit zal positie
der jonge P.S.V. zeer zeker verster
ken.
lyraar zoals te begrijpen valt, kwam
de Ariëns van Suriname niet al
leen om politieke redenen naar ons
en zijn land. Besprekingen met lei
dende figuren der K.A.B. waren mede
zijn doel, zo niet zijn hoofddoel. Het
organisatieleven in Suriname staat
nog in zijn kinderschoenen. De steun
der K.A.B., met haar rijke ervaring,
zal voor onze rijksgenoten aangenaam
zelfs noodzakelijk blijken. Noch be
langrijker, dan politieke „steun" zal
straks de aanwezigheid in Suriname,
zelfs voor langere tijd, van een of
meer ervaren Nederlandse sociale lei
ders zijn. Pater Weidmann heeft na
zijn besprekingen, die hij ook uit
strekte tot de Kath. mijnwerkers
organisatie - de bauxietondernemin-
gen in Suriname gaven hem daartoe
alle aanleiding - het volle vertrou
wen in de medewerking der K.V.P.
en de K.A.B.
Hij verdient die steun om de groot
se taak, die hij op zich nam: hij
verdient die medewerking, omdat 't
gaat om rijksbelangen. Het nieuwe,
vrije, gelijkberechtigde Suriname
heeft recht op samenwerking, die on
zerzijds niet edelmoedig genoeg kan
zijn.
A ls wij in Den Haag spreken, over
Suriname, dan denken we tevens
aan de Antillen, aan Curagao. Velen
onzer zien deze rijksdelen als bij
elkaar horend, ais Scheveningen bij
Den Haag, en vergeten dat ze uren
vliegens van elkaar verwijderd zijn.
En dat bv. het rijke eilandje Curagao
met het shoppingcentrum Willemstad
niet vergelijkbaar is met Suriname,
dat achter Paramaribo zijn diepe
binnenland bezit met onuitputtelijke
houtrijkdommen, maar waar rijkdom
ondanks de bauxiet nog verre is.
Toch wil ik het voorbeeld volgen en
overgaan op Curagao. dat vooral om
politieke redenen, doch ook om so
ciale, thans - in het overgangsstadium
van kolonie naar gelijkberecht gebied
- schreeuwt om onze aandacht.
Als onze politieke en sociale leiders,
naar gehoopt mag worden, een reis
naar Suriname aanvaarden, laten zij
de Antillen, in het bijzonder Curagao
niet vergeten. Speciaal is daar het po
litieke aspect interessant. Het volks
comité van Dr Gomez is omgezet in
de Nationale Volkspartij, een partij,
die blijkbaar alles wil omvatten, die
zich mogelijk ais eenheidspartij ziet.
(Vervolg kolom 6 onderaan)'
