Nederland en de West
een verenigd Koninkrijk
<\PIER
ERS
JZEL"f
Historische
Week
IKELEN
dio's
Commissie van G. D. rapporteert
'n Berucht verrader komt voor
Duitsers weten nu ook
wat hongerlijden is
joegen*
eggen
ikelen s
IN 'T KORT
Wat
Een banketrede
van Truman
is agressie
De wereld reageert op Trumans rede
Nieuwe gevallen van keuringszwendel
ten
ELEE
VIERDEJAARGANG No. 1028
VRIJDAG 19 MAART 1948
t
p. rol
sterzande
poeo<xxxxxx>
GT
J niet te
•zien van
CRISIS NADERT
HOOGTEPUNT
In éen openbare zitting u)erd de nieuwe status
door partijen aanvaard
12 nunten staan op i maa^e?elen om komen
het programma
V.S. voornaamste bescher
mer van de vrije wereld"
Volgende week verga
deren de vijf
Oud-minister
Huysmans overleden
Maandag plechtige
uitvaart
Op aanwijzing van Van der Waals verdwenen
42 personen voor altijd
Pers demonstreert gemengde gevoelens
Prof. Geyl aan de dood
ontsnapt
Kath. thuisfront vraagt
herkeuring van
afgebeurden
Militairen krijgen
Paasverlof
Distributienieuws
krimpende wind
Het na-oorlogse Miinster
Diefstal, bedelarij, immoraliteit
vieren hoogtij
Montgomery stafchef
van de vijf
ÏEN
fjes.
SSE
miCHTING
Iliteave N V. Uitgeversmij. Neerlandia. Redactieraad:
A. F J Aernoudts; C. J v. Hooteghem; A. E. Langenhorst; Mr.
Dr A J J. M- Mes; Mr. H. B. B. de Rechter. Verschijnt elke
werkdag Abonnementsprijs bij vooruitbetaling 3.38 per kwar
taal per post f 4.25. per week (uitsluitend bij niet postbestelling)
f 0 26. Lossé exemplaren 6 cent. Postrekening 278841. Prijzen
voor buitenlandse abonnementen worden op aanvraag verstrekt.
Bureau voor Zeeuwsch-Vlaanderen Hulst, Dubbele Poort 7, tele
foon 102 (Bijbureau: Oostburg, Nieuwstraat 22, telefoon 35). Bu
reau voor de Zeeuwse Eilanden: Goes, Westsingel 75, telefoon
2236. Hoofdredacteur: J. J. H. A. Bruna. Advertentieprijs (uit
sluitend voor de Zeeuwse oplage): 0.10 per m/m; voor Re
clames (Ingezonden Mededelingen) 0.25 per m/m. (Voor de
gehele oplage resp. 0.25 en 0.60). Incasso wordt berekend.
Voor God, Koningin en Vaderland
•aad leveren:
2
^SMAAIERS,
IJZEREN A
aad. PUNT-
ands KOOK-
ieuw 397-o
V
nendijk 102, Y
V
401-O
SWM>
OOOOOOOOOOO
HES VAN
KUIT AART
n der Steen
weer xe~y~
dfur sotd
n ylur ndtf
jmor' rr
kdmpr
Een gevangen*.
:n moet worden
teemt een Idoek
aoei weten, wie
jrdt gehouden!
MACKENZIE KING, de Cana-
dese minister van Buitenland
se Zaken heeft de kabinetsminis
ters medegedeeld, dat de interna
tionale situatie slechter is dan ooit
Hi' voorspelde, dat de crisis bin
nen een paar weken haar hoogte
punt zou bereiken.
TAE ROTTERDAMSE RAAD zegde
met 35-7 stemmen (de cornmu
nisten) het vertrouwen op in de com
munistische wethouder Schmidt, Deze
verklaarde niet van plan te zijn het
veld te willen ruimen.
T\R. DE BEUS, Nederlands vertegen-
woordiger in de kleine assemblée
van de Verenigde Naties is tot voor
zitter van dat college gekozen.
TN JOEGO-SLAVIE heeft zich een
mijnramp voorgedaan waarbij 71
mijnwerkers werden gedood en 10 ge
wond.
rpE CHICAGO is de derde verdieping
van een dansinstituut ingestort.
Een vrouw werd gedood en 100 per
sonen gewond.
i/ES TSJECHO-SLOWAAKSE par
lementsleden zijn Donderdag van
hun parlementaire immuniteit ver
vallen verklaard op grond van „sa
menzwering en verraad". Veel oude
parlementsleden zullen er niet over
blijven.
/ATERDAG zal via de KRO de
campagne worden ingezet voor
't Verkiezingsfonds der Katholieke
Volkspartij. Dr Albering zal in een
vraaggesprek met Paul de Waart
om 22.37 uur een en ander over
dit Verkiezingsmonda vertellen.
TTONDERDAG liieid de Ronde Ta-
fel Conferentie haar eerste open
bare vergadering. In één dgg werden
alle 16 voorgestelde, in besloten zit
ting geformuleerde resoluties, die de
nieuwe verhouding tussen Nederland.
Suriname en de Ned. Antillen rege
len omvatten aangenomen.
Daarmee staat vast, dat er in de
toekomst een Verenigd Koninkrijk der
Nederlanden zal zijn. gevormd door
Nederland, Suriname en de Antillen.
Het zal een rijksgrondwet, -en rijks-
parlement en een rijksraad bezitten,
naast landelijke grond' .:n en par
lementen, terwijl de oi, jrlinge ver
houding zal berusten op de drie zui
len van vrijheid, gelijkwaardigheid en
verbondenheid.
TN de vergadering, die blijkens het
verslag een even rustig als vlot
verloop had, werd naast voldoening,
ook opbouwende critiek geuit. In die
zin, dat de zestien resoluties niet klak
keloos werden aangenomen, maar op
sommige punten gewijzigd. Nadat de
resoluties 1 tot en met 9 z.h.s. waren
aangenomen. De resoluties 10, 13 en
35 ondergingen echter de invloed van
amendementen, die er op ingediend
werden. Toen de 16de onder de ha
mer doorging, verenigde de vergade
ring zich met een dubbele motie van
de heren Stikker en Eman betreffen
de Indonesië en Aruba. Indien de eer
ste wil toetreden en de laatste een
eigen status zal krijgen, zal de gehele
regeling dienovereenkomstig nader be
keken moeten worden.
Aan het slot der vergadering diende
de heer Logeman een motie in, die
zonder hoofdelijke stemming werd aan
genomen. De sfeer van onderling ver
trouwens nog 'ns accuenteerde De mo
tie beoogde in afwachting van de door
voering der nieuwe regeling reeds
thans de samenwerkingsgedachte te
verwezenlijken door na raadpleging
van de overheid van Suriname en de
Ned. Antillen te komen tot bet be
trekken van een gemachtigde van elk
dezer beide landen in het overleg der
Ned. Regering'en wel over zaken, wel
ke mede voor deze landen van belang
zijn.
Met het doel een ontwerp rijks-
grondwet te ontwerpen, werd dan nog
een redactiecommissie benoemd, waar
in zitting kregen de heren Romme en
Logeman en Pos en Buiskool voor Su
riname. De Curaqaose delegatie zou
zich nader beraden.
pE COMMISSIE voor goede djen-
ÜEN BOMMENWERPER B 29, ko-
mende van Spokane (Staat Was
hington) is bij dichte mist tijdens de
landing te Tampa in Florida over de
kop geslagen en in brand gevlogen.
Er zijn tien doden en vier gewonden
TNGESTELD is een studiecommissie
Nieuw-Guinea, die tot taak heeft
het verzamelen van feitelijke gege
vens, onmisbaar bij de bestudering
der toekomstige status van Nieuw.
Guinea. Voorzitter is qe heer H. van
der Wal, algemeen reg. commissaris
voor Borneo en de Grote Oost. tevens
staatssecretaris voor Binnenlandse Za
ken.
r\E COMMISSIE van de Grote Vier
voor de Palestijnse kwestie (be
staande uit China, Frankrijk, de Sov
jet-Unie en de V. S.) is het er prac-
tisch over eens geworden dat er H'n be
dreiging van de vrede" bestaat in
Palestina, veroorzaakt door gewapen
de interventie ten behoeve van beide
zijden. Aanstaande Vrijdag zal de
Commissie de Veiligheidsraad verzoe
ken onmiddellijk stappen te onderne
men om een eind te maken aan het
geweld in Palestina.
T\E AMERIKAANSE minister van
Buitenlandse Zaken heeft in de
Senaatscommissie voor Buitenlandse
Zaken medegedeeld, dat ongeveer 3
millioen man tussen de leeftijd van 20
en 26 jaar beschikbaar zijn voor dienst
plicht. Het verzoek om ogenblikkelijke
opvoering van de sterkte van het le
ger zou 300.090 man omvatten, waar
door de totale sterkte gebracht wordt
op 900.000.
TN PARIJS zijn elf Sovjet-burgers
gearresteerd in het kader van een
grootscheeps onderzoek naar de ac
tiviteiten van buitenlanders in Frank
rijk. In geheel Frankrijk worden hon
derden uit verschillende Oost-Euro-
pese landen ondervraagd.
sten heeft een telegram aan de
Veiligheidsraad doen toekomen, waar
in zij verslag uitbrengt en twaalf
punten opsomt van het programma,
dat door de partijen besproken zal
worden. Deze twaalf punten zijn door
beide partijen aan de commissie voor
goede diensten voorgelegd.
De twaalf punten omvatten:
1. de doeleinden (objectives) van
politieke overeenstemming.
2. deelname der republiek aan de
interim-regering,
3. de grote lijnen van de structuur
der Nederlands-Indonesische unie,
4. de grote lijnen van de structuur
der Ver. Staten van Indonesië,
5. finantieel-economische zaken en
samenwerking voor de defensie bin
nen het raam der Nederlands-Indo
nesische unie.
6. het overdragen van functies en
souvereiniteit in overeenstemming
met de- Renville-overeenkomst,
7. binnenlandse defensie en veilig
heid van de Ver. staten van Indo-
4 9. maatregelen om te komen tot
vrije uitdrukking van de wensen van
het volk op Java, Sumatra en Ma-
doera ten aanzien van de verhouding
van de gebieden tot de Ver. staten
van Indonesië,
10. details van de grondwet.
11. zaken betreffende Justitie,
nesie,
8. de toekomstige status
autonome (native) staten,
van de
^A zijn verklaring voor het Congres
heeft president Truman des
avonds aan een banket van de „So
ciety of the friendly sons of Saint
Patrick" te New York een rede ge
houden, waarin hij nog wat nader in
ging op zijn voor het Congres gedane
aanbevelingen. De Verenigde Staten
f JJ" Truman, hebben thans de rol
toebedeeld gekregen van „voornaam
ste beschermer van de vrije wereld".
Ten aanzien van de gevraagde wet
instelling van „bijzondere dienst-
nüu 'cons"iption> zeide Truman:
hluh na we de algemene oefening
Sn mgevoerd zal het een zekere
..(La „en700rdat een voldoende voor
raad geoefende reserves is verkre-
mJnwTl" prees de voortdurende sa-
„van de Marshall-landen
West Eumn rTbijzonder lof over de
,m„ «ropese Unie. Van het commu
nis m. i dat bet zich voordoet
dat het vm vooruitgang, doch
rairo h kerkelijkheid een reactio-
mens ÏSW is; het ontkent dat de
mtkorn' J15 over zijn eigen lot en
mens ^aarom het recht van de
mens zichzelf te leiden.
rpE BRUSSEL zal volgende week
opnieuw een bijeenkomst gehou
den worden van de vijf landen, die
Woensdag een verdrag sloten. Daar
zal over de oprichting van het con-
tultatieve orgaan gesproken worden,
dat de economische, culturele, socia
le, politieke en militaire aangelegen
heden der vijf zal behandelen. Over
de inhoud van het verdrag vertelde
minister van Boetzelaer o.m. dat nog
niet vastgesteld is wat in het kader
van het gesloten pact onder agressie
wordt verstaan. Het is duidelijk, zo
zei hij, dat een gewapende overval
hieronder valt, maar er bestaan ook
andere vormen van agressie. De aard
hiervan zal door een consultatief bu
reau worden bepaald.
Uit andere berichten blijkt, dat de
Belg. regering besloten heeft de ra
tificatie van het verdrag als 'n spoed
kwestie te beschouwen. Het wetsont
werp is reeds aan de Senaat voorge
legd.
12. het parlement»
Het programma 'wordt behandeld
in subcomité's die thans geregeld bij
een zullen komen voor afwerking
van de punten.
Het telegram besluit met de me
dedeling, dat gedetailleerde vragen
aan de partijen door de commissie
zijn opgesteld ten aanzien van de
ontwikkelingen op Madoera en in
West-Java, waarover rapport uitge
bracht zal worden, zodra de antwoor
den zijn ontvangen.
TN DE NACHT van Woensdag
op Donderdag is in de ouder
dom van 45 jaar in het ziekenhuis
St. Joannes de Deo te 's-Graven-
liage overleden oud-minister van
Economische zaken dr. G. W. M.
Huysmans.
Maandag 22 Maart a.s. waarschijn
lijk om 10 uur, wordt in de St. Pa-
schalis-kerk aan de Wassenaarse weg
te 's-Gravenhage een plechtige uit
vaartdienst gehouden, na afloop waar
van het stoffelijk overschot naar
Eindhoven zal worden overgebracht
om aldaar op de R. K. begraafplaats
ter aarde te worden besteld.
TTr. Huysmans werd 29 April 1902 te
Eindhoven geboren. Hij studeer
de aan het Canisiuscollege te Nijme
gen en vervolgens aan de Economi
sche hogeschool te Rotterdam waar
hij in 1926 promoveerde. Na enkele
jaren directeur te zijn geweest van
de Rotterdamse bankvereniging te
Heerlen, werd hij in 1932 benoemd
tot eerste directeur van de centrale
coöperatieve boerenleenbank te Eind
hoven. Hij was o.m. lid van de staats
commissie voor het bankwezen, en
van de staatscommissie inzake de
financiering van de invaliditeits- en
ouderdomsverzekeringen. In 1936
werd hij onder-voorzitter van de af
deling grootbedrijf der K. van K. te
Eindhoven en lid van het dagelijks
bestuur van het Economisch-techno-
logisch instituut voor Noord-Brabant.
Na de bevrijding van het zuiden des
lands trad dr. Huysmans eerst op als
adviseur voor financiële zaken van
het M.G. in Noord-Brabant. 23 Fe
bruari volgde hij ir. J. van den
Broek op als minister van Financiën
in het kabinet Gerbrandy. Dit mi
nisterschap duurde tot 24 Juni '45.
In Augustus 1946 werd hij opnieuw
minister van Economische zaken in
het kabinet-Beel.
Van September 1947 tot November
1947 kon dr. Huysmans zijn ambt
niet vervullen daar hij voor een ope
ratie in een ziekenhuis moest wor
den opgenomen. Er volgde geen alge
heel herstel en dr. Huysmans zag
zich genoodzaakt 13 Januari zijn ont
slag aan te vragen. Van zijn hand
verschenen „Veertig jaren landbouw
crediet" en publicaties in de Econo
mist, de Naamloze vennootschap, het
maandblad Economie e.a. De overle
dene was Officier in de Orde van
Oranje-Nassau en ridder in de orde
van de Nederlandse Leeuw. Hij was
drager van het grootkruis van de
Kroonorde van België.
riE SENAATSCOMMISSIE voor Buitenlandse Zaken in de Ver. Staten
heeft het door Truman aangekondigde wetsontwerp inzake de dienst
plicht reeds nu in behandeling genomen. Ook hier valt dus een snelheid
van handelen te constateren, die van een vaste wil getuigt om aan drei-
gende gevaren een halt toe te roepen.
De weerklank er van is overigens in de buitenlandse pers verschil
lend. Uit Noorwegen kwamen stemmen, die de duidelijkheid van Tru
man's rede accentueerden, de Franse pers gaf van gemengde gevoelens
blijk. Vele bladen zijn er van mening, dat de rede de wereld onherroe-
pelijk in twee bloes heeft verdeeld en de oorlogsspanning heeft vergi oot.
Te Berlijn werd te verstaan gegeven, dat een gerede hoop is ontstaan,
dat de Westelijke zones een werkzaam aandeel zullen krijgen m het
herstelprogramma van Europa.
In Italië meent de Messagero, dat de V. S. aan het einde van- hun
geduld en verdraagzaamheid zijn. Nog een stap en de reactie zal zich
doen gevoelen, een volgende stap en er is oorlog.
In Engeland wijst men echter nog eens op het defensieve karakter
van de rede, maar verheugd is men er de bevestiging in te vinden van
het geloof der Ver. Staten in de Verenigde Naties.
Uit de Sovjet-Unie kwam voorlopig weinig geluid en voor zover het
vernomen werd was dat niet mals.
Bij dit alles leek er onmiskenbaar een grondtoon aanwezig te zijn,
met name één die zegt, dat hoezeer defensieve bedoelingen tot Trumans
rede hebben geleid, de spanning er door vergroot is. Dat is nu eenmaal
het lot van elk krachtig geluid. Het is echter veelal niet de enige reactie
welke er op volgt. Niet zelden wordt de lucht er door gezuiverd, en dit
is dan ook de bedoeling van de Ver. Staten.
TIET ONDERZOEK in de zaak van
de beruchte verrader Anton van
der lVaals is afgesloten. Het aantal
pagina's proeessen-verbaal bedraagt
niet minder dan 1467 en deze pa
gina's behelzen zo'n gruwelijk dra
ma van anti-Nederlandse activiteit
uit de bezettingsdagen, dat men er
stil van wordt.
IN APRIL RECHTZITTING.
TTE UTRECHTSE professor Geyl is
Dinsdagavond aan de dood ont
snapt toen hij in het lokaal ..Roe
land' te Gent een lezing had gehou
den over „Nederland en Vlaanderen"
Na zijn vertrek ontplofte onder de
plaats waar hij gestaan had een
zware bom, die in het lokaal grote
verwoestingen aanrichtte. Niemand
weet wie die bom daar geplaatst
heeft, maar men vestigt er de aan
dacht op, dat het lokaal een vergader
plaats is van Vlamingen en Flamin
ganten.
TI/IE van der Waals was, viel niet
zo gemakkelijk vast te stellen. Er
waren vele honderden getuigen voor
nodig om zich een denkbeeld daarvan
te vormen. De meesten van hen moes
ten overigens met de man geconfron
teerd worden. Nu de dagvaarding ech
ter is uitgebracht, weten wij het,
v. d. Waals was „vertrauensmann" (V-
man) voor S.D. In die hoedanigheid
stelde hij een groot aantfel illegale
werkers aan opsporing, vervolging en
vrijheidsberoving bloot, eerst in Rot
terdam, later ook den Den Haag en
in het Oosten en midden van het land.
Dit bereikte hij, door vele gegevens
door te geven aan de S.D. of door zelf
personen te arresteren, of hun arres
tatie mogelijk te maken. Dit kon al
les geschieden omdat hij in illegale
organisaties doordrong onder een val
se naam en in verscheidene gevallen
door zich uit te geven voor een uit
Engeland „gedropte" agent van de te
Londen zetelende wettige Nederland
se regering of van de geallieerde strijd
krachten, soms ook door zich uit te
geven als een illegaal werker.
In de dagvaarding staan 83 van
het nog grotere aantal personen ge
noemd, die door zijn toedoen aan
de Duitsers werden overgeleverd.
Van deze 83 gevallen is bij onder
zoek voldoende gebleken, dat van
der Waals de directe aanleiding tot
hun arrestatie is geweest. Van deze
83 kwamen 42 nimmer terug, terwijl
alle anderen, meestal tot aan de be
vrijding, in Duitse gevangenschap door
brachten.
Een der meest, gewetenloze staaltjes
haalde hij uit onder de gemeente
Tienhoven bij de Loosdrechtse plassen,
waar hij omstreeks 16 Maart 1945 een
zekere van der Meer van het leven
heeft beroofd, een man, die hij in
zijn dienst had genomen, slechts met
dit vreselijke doel om door deze
daad in de gelegenheid te worden ge
steld te gaan leven onder de naam
en de identiteit van zijn slachtoffer
en zich zo veilig te stellen tegenover
eventuele represailles. Eenzelfde feit
moet hij nogmaals gepleegd hebben,
om ook de SD zijn spoor bijster te
doen worden, opdat deze bij het schei
den van de markt hem niet zou kun
nen aanwijzen als een hunner beste
spionnen.
De zaak van v. d. IVaals zal op 16,
17, 19, 21 en 23 April, mogelijk nog
een dag langer voor de Rotterdamse
Kamer van het Haagse Bijzondere
Gerechtshof voorkomen. Zes en veer
tig getuigen zullen worden gehoord.
TYE MARECHAUSSEE te Enschede
is ovegegaan tot zes nieuwe ar
restaties in verband met de keurings
zwendel met dienstplichtigen.
De zoons van enige gearresteerden
werden onlangs afgekeurd, op grond
van vervalste doktersverklaringen,
maar toen zij opnieuw voor de keu-
ringsraad verschenen bleek hun niets
te mankeren.
De bedragen, welke voor de verval
ste doktersverklaringen moesten wor
den betaald, varieerden van twee tot
drieduizend gulden. Meestal werd
eerst een handgeld gegeven, waarna
de rest na de afkeuring volgde. In
een geval was het voor de betrok
kenen vrijwel onmogelijk om het
hele bedrag bij elkaar te krijgen,
zodat zij het geld op afbetaling four
neerden. Anderen moesten bezittin
gen te gelde maken. Met de dokters
verklaringen nam men het niet erg
nauw, aangezien deze vaak vrij on
leesbaar werden geschreven. Een
keer werd zelfs een verklaring afge
geven, welke ondertekend was mqt
de naam van een arts die reeds zes
jaar geleden was overleden.
TJET personeel van onz Land-
macht mag Paaseieren thuiy
gaan eten.
Een ieder, die enigszins ge
mist kan worden, krijgt verlof
vanaf Donderdagmiddag tot Dins
dagavond, laatste trein, zo meldt
onze Haagse correspondent.
Natuurlijk zijn er pechvogels,
die niet gemist kunnen worden.
Zij worden echter niet vergeten,
want afgezien de feestelijke stem
ming in de kantonnementen, waar
voor ongetwijfeld de blijvende koks
zullen zorgen, krijgen zij straks
drie dagen extra verlof.
Het Katholieke thuisfront te En
schede heeft besloten een telegram
aan de minister van Oorlog en van
Marine ad interim te zenden, waar
in dringend wordt verzocht om, in
verband met bovenstaande zwendel
affaire onverwijld tot herkeuring
van afgekeurde personen over te
gaan. opdat deze niet bevoordeeld
worden boven hen die hun vader
landse plicht vervullen.
|tfAAR DENEMARKEN zijn weer
groepsreizen mogelijk.
TYE PREMIERS van de Scandinavi
sche landen vergaderden gisteren.
Zij gaven geen communiqué uit.
GELDIGHEID RANTSOENBONNEN
TEXTIEL.
De rantsoenbonnen voor textiel,
voorzien van de letter en cijfers „C
82" welke tot 31 October 1947 werden
uitgereikt, na 10 April a.s. niet meer
geldig zijn. De rantsoenbonnen voor
textiel met de opdruk „D 82" blijven
tot nader order geldig.
GELDIGHEID DISTRIBUTIE
BESCHEIDEN.
Op veelvuldig verzoek deelt het
Centraal Distributiekantoor mede, wel
ke distributie-bescheiden thans in ge
bruik zijn dan wel binnenkort in ge
bruik genomen zullen worden. Onder
staande bescheiden dienen dus zorg
vuldig bewaard te worden:
le. De tweede Distributiestamkaart.
2e Het inlegvel G 605.
3e. De bonkaart K, L, O of P 804
en K, L, O of P 806;
4e. De tabaks- en-of versnaperin-
genkaart QA, QB, en QC 802.
5e. De Textielkaarten VA 05 en V
A 804.
6e. De Brandstoffenkaarten TA en
TB O en TA en TB 806.
7e. De inlegvellen voor a.s. moeders
CM 03, CA 802 en CB 808.
8e De toeslagkaarten M 804 en Z
804. en M 806 en Z 806.
Van alle andere kaarten, welke men
nog in bezit mocht hebben zuilen geen
bonnen meer worden aangewezen.
Weersverwachting, geldig tot
hedenavond:
Toenemende bewolking, met
plaatselijk enige lichte regen.
Naar Zuid-West draaiende en tot
krachtig aanwakkerende wind. On
geveer dezelfde temperatuur als
risteren.
Heden ion onder 18.51 uur, maan
onder 4.07 uur. Zaterdag: r.on op
o-H uur, maan op 12.11 uur.
Een historisch ogenblik. Baron Van Boetzelaer ran Oosterhout tekent
namens de Nederlandse regering bet Vtjfmogendhedenpaet,
JJIJ is over de grens gekomen, de Duitser, in de kracht van zijn jaren,
niet van zijn leven, en wel onder zeer, zeer tragische omstandigheden,
waarover we hier maar liever zullen zwijgen, maar die toch elke recht
geaards Nederlander met medelijden zouden vervullen, wanneer hem de loop
dier omstandigheden bekend was, zoals wij die kennen. Na vijf maanden
krampachtig pogen is hem, via Berlijn, de toestemming verleend, gedu
rende acht dagen op Nederlandse bodem te verblijven, in wat hij noemde
'n Paradijs, in vergelijking met West-Duitsland. Van 's morgen tien tot
's avonds acht hebben we met hem gesproken over het leven in Westfalen,
speciaal over dat in zijn geboorteplaats, Muenster. Buitenshuis sprak-ie fluis
terend, bang, dat zijn moedertaal zou worden gehoord. Want al 'had-ie het
Nazi-regime van den beginne af, hartgrondig verfoeidhij wist zich hier
vertegenwoordiger van 'n natie, die aan ons, Nederlanders, ontzaglijk-veel
heeft goed te maken, als dit tenminste nog ooit mogelijk is.
Ts het leven, onder Engelse bezetting
dragelijk? vroegen we hem.
Ja, het is er dragelijk. Men is er
streng, maar rechtvaardig. Het is er
dragelijk in vergelijking met dat in de
Russische zone, en in verband hiermee
kan ik u verzekeren, dat iedere Duit
ser onmiddellijk de wapenen weer zou
opnemen, als het tot 'n oorlog met
Rusland zou komen. De heropbouw
van onze, eertijds zo schitterende stad,
is minimaal, men bemerkt er niets van.
Men leeft van de hand in de tand. Dat
„leven" wil zeggen: sdem-halen.
Slechts het broodrantsoen (2 kg in de
week) houdt ons op de been. Met de
rest van de voeding is het allertreu
rigst gesteld. Tuberculose, honger
oedeem en typhus stijgen elke maand.
En, ziet, dat zou het enige zijn, dat ons
in de armen van het communisme zou
kunnen drijven, niet uit overtuiging,
natuurlijk, maar uit bittere noodzaak!
Want wij hebben de overtuiging dat
het anders kan, wanneer de bezetter
met volkomen goede wil tegenover dit
vraagstuk stond.
HONGER EN ZWARTE MARKT
WÜ. volwassenen, begrijpen dat onze
vroegere vijanden aldus redene
ren: Gij hebt óns honger doen lijden
het is dus niet meer dan billijk dat
gil nu ook eens voelt, wat dat bete
kent. Maar, begrijpen onze kinderen.
begrijpt het toekomstige Duitse volk
dat? En, zou de ondergang van dat
volk niet de kern van ondergang voor
andere naties in zich sluiten? U weet
de Duitser is verzot op koffie (over
vet, eieren en melk valt helemaal niet
te praten) welnu voor 'n pond kof
fie op de zwarte markt betaal ik
400 mark. Ik verdien er 300 pér
maand. Op die markt vindt men, in
voorste linie.... onze jeugd. Admini
stratief wordt ons 100 gram vlees per
week toebedeeld.... het is er hele
maal met. Onze boeren slachten na
tuurlijk clandestien, maar de controle
hierop door de Duitse ambtenaren
uitgevoerd, laat alles te wensen over*
er heerst corruptie van hoog tot laag.
Gestolen wordt er op gruwelijke wijze
Beklaagde zich laatst niet een Neder
lands militair er zich over dat de
pakjes hem door zijn moeder gezon
den hem met bereikten' Ik zeg: er
wordt gestolen. Verleden wèek zijn
maar liefst alle electrische lampen
(Muenster kent die alleen in de
hoofdstraten), in één nacht gestolen.
Men trok er op uit met vrachtwagens,
waarop ladders geplaatst waren. En
die lampen krijgt men heus niet voor
•niets, n Lamp van 25 Watt kost 25
mark, van 75 en 100 Watt, in gelijke
stijging, 75 en 100 mark. Niettemin:
I.ichtbilder en Theater gaan hun ge
wone gang, m God zij dank.,,, ook
de kerken zijn ls vol.
Weet e, dat - •-{ bclant,
wekkend werk is verschenen van de
hand van wijlen Kardinaal Clement
August Graf von Galen? Dit werk,
waarop natuurlijk alle katholieke
Duitsers als zijn aangevlogen, bevat
een publicatie van uiterst-belangwek
kende correspondentie van de Kardi
naal met Hitier, Goering en Goebbels,
correspondentie voorzien van de aan
beveling „streng geheim".-
Als er maar enigszins kans is, zal
ik het u toesturen.
MENTALITEIT DER BEVOLklNG
JTjn hoe is thans de denkwijze der be
volking speciaal tegenover het
Nazi-regime?
Ik kan u verzekeren, dat het
overgrote deel daar thans lijnrecht
tegenover staat. Er zijn ons bittere
verwijten gedaan inzake onze onwe
tendheid betreffende de internerings
kampen, maar denkt u, dat de door
snee-Rus van thans iets meer weet
van die kampen in Rusland dan wij
vroeger tijdens Hitler, van de onze?
Maai- laat ik u meer over de toestan
den vertellen. Bij ons is de bedelarij
schrikbarend toegenomen. In gelijke
mate zijn mentaliteit en moraliteit ge
zakt. En zijn ontelbare ouderloze kin
deren, buiten-echtelijke kinderen. En
gelse, Amerikaanse, zelfs veel neger
kinderen ondergebracht in weeshui
zen en bij liefdadige particulieren.
Wij hebben in Muenster vijf po'itieke
partijen. Elke partij heeft haar eigen
blad. dat tweemaal per week ver
schijnt. In een te Paderhorn verschij
nend blad las ik, dat er in 1938, 30 ge
vallen van echtscheiding plaats had
den, in 1947.... 260. Op een bevolking
van 5 millioen heb ik hier, alleen on
der de vroegere soldaten. 600 geval
len van blindheid aangetroffen.
En, als naar het platteland trekt,
is er van de boeren dan nog wat los
te krijgen?
Alleen tegen ruil van lijfsgoe
deren, enz. U kent dat. Eieren zien we
nooit. De boeren moeten ze wel inle
veren. Waar blijven die eieren? Wor
den ze niet ingeleverd, dan krijgen de
eigenaars geen suiker. Steenkolen
krijgen we iets meer dan verleden
winter, maar ze is van zeer slechte
kwaliteit, meest stof. De volwassenen
krijgen in de veertien dagen2 liter
karnemelk, als ze er is. Alleen aan
ziekenhuizen worden eieren afgele
verd. Wanneer het billijk is, dat ook
wij de honger aan de lijve voelen, dan
is aan die billijkheid recht weder
varen.
Aldus onze zegsman, die zijn krach
ten, voor zover hem dié zijn gebleven,
ui s'.iiteiid gebruikt tot welzijn van
medemensen.
HENRI T' SAS
1948 Pact van Brussel.
Het is een jaartal, dat onze kinde
ren en kindskinderen zullen leren.
Nederland heeft zich welbewust af
gewend van de zo lang gekoesterde
neutraliteitspolitiek.
We zijn bij die politiek gedurende
meer dan een eeuw wel gevaren. Hoe
wel ons land lag op een belangrijk
Europees knooppunt, raasden de oor
logsberoeringen er steeds langs heen
Totdat in 1940 de staketsels der neu
traliteit omver werden geblazen.
Waarmee ook onze traditionele politiek
van de baan was.
We traden toe tot de Verenigde Na
ties gelijk we tot de Volkenbond wa\
ren toegetreden. Dit betekende inder
tijd in theorie al een prijsgeven van
een stuk onzer neutraliteit. In theorie
want het in wezen machteloze Ge-
neefse lichaam heeft ons practiseh
toch veroorloofd de eigen weg te blij
ven gaan. Het statuut der V.N. scheen
ons nog sterker te binden en te dwin
gen tot meedoen, telkens als de vrede
werd overrompeld. Door het vetorecht
echter kan er nimmer sprake van zijn,
dat een conflict waarbij een grote mo
gendheid betrokken is, gedwongen
collectief optreden tegen de' aanvaller
tot gevolg zal hebben.
Als gevolg van het verdrag van
Brussel doen we echter steeds mee.
zo er een conflict in Europa losbarst,
waarbij een der vier andere onderte
kenaars is betrokken.
Het doet ietwat schimmig aan. dat
alleen concreet gesproken wordt van
een mogelijke herleving van de
Duitse machtshonger.
Vermoedelijk is het vooral Frank
rijk, dat hierop stond.
Iedereen weet intussen, dat voor 't
ogenblik een andere dreiging de vijf
landen tot elkaar heeft gedreven.
Geen uitdaging betekent dit ver
drag, zegt Spaak.
Het is echter wel het antwoord op
een uitdaging, de uitdaging welke ge
legen was in de Russische politiek.
In geen der redevoeringen, bij ge
legenheid van de ondertekening uit
gesproken, is Rusland genoemd. Het
was bijna griezelig zo angstvallig men
vermeed de Sovjet-brutaliteit ook
maar aan te duiden.
Een feit is echter, dat de gedachte
aan deze regionale unie door Bevin
voor het eerst werd geopperd, toen
vaststond, dat er met Moskou geen
land te bezeilen viel bij de regeling
der Duitse problemen.
Waarom zegt men deze dingen eigen
lijk niet openhartig? Gelijk toch ook
Truman niet schroomde het kind bij
de naam te noemen?
AF et het spreken over Truman raken
we aan' het tweede feit, dat deze
week tot een historische stempelt. De
regering der Verenigde Staten acht
het weer nodig de militaire dienst
plicht in te voeren. Ze constateert
openlijk: de vrede'in Europa wordt
bedreigd.
En wel door de Sovjet-Unie, die ge
sloten overeenkomsten schendt,- het
vetorecht misbruikt, dé onafhankelijk
heid en het democratisch karakter van
een hele reeks landen in Midden-
Europa vernietigde, de vrije Tsjecho-
Slowaakse Republiek om hals bracht.
Finland onder druk zet en het hele
Scandinavische schiereiland in ge
vaar brengt, de. Griekse rebellen be
wapent, in Italië de communisten aan
vuurt tot een machtsgreep.
Het is een indrukwekkend zonden-
register, dat nog uitgebreid zou kun
nen worden met de stokerijen in Azië
en het Midden-Oosten.
We schijnen niet als na 1918 te mo
gen beleven, dat we tenminste enig
respijt krijgen alvorens de agressie
weer opduikt in de internationale po
litiek en diplomatie. Het is alsof we
onmiddellijk 20 jaar overslaan en da
delijk weer leven onder de slagscha
duw van Mars gelijk' in 1938.
JTet grote en gelukkige verschil zit
echter in de houding der Verenig
de Staten. In 1918 trokken die zich
terug in hun politiek isolement. Ze
lieten Europa maar zelf "voortmodde
ren. In 1938 kon Roosevelt zijn volk
nog maar geleidelijk wennen aan de
gedachte, dat het zich de Europese
zaken ook intensief had aan te trek
ken. Zelfs toen de oorlog reeds was
uitgebroken, had hij nog tal van weer
standen te overwinnen.
Thans is dat anders.
De Verenigde Staten nemen nu tij
dig maatregelen, economisch eti mili
tair. om de vredelievende krachten
in Europa bij voorbaat op bijstand te
kunnen doen rekenen.
Anders is ook. dat in West Europa
de regionale gedachte gestalte heeft
gevonden in een verdrag, dat uitreikt
boven de militaire bijstandsverplich
ting, dat het samengroeien van de lan
den in economisch, sociaal en cultureel
opzicht met kracht wil bevorderen.
Dat kost offers aan de oude souve-
reiniteitsgedachte.
Die offers zijn nodig, als we niet
gezamenlijk met souvereiniteit en al
willen wegzinken in chaos en tyrannie.
Hoe dreigend de tekenen ook zijn.
de gebeurtenissen van deze week ge-,
ven moed, dat we het oorlogsgevaar
voor dit gekwelde werelddeel zullen
kunnen doen afdeinzen.
God geve het!
MONTGOMERY werd reeds Woens
dag gedoodverfd als hoofd van een
verenigde militaire staf van de vijf
mogendheden, die die dag een ver
drag sloten. Het Franse departement
van Buitenlandse Zaken sprak dat
echter tegen. Donderdag noemde een
woordvoerder van de Britse delegatie
het bericht overdreven, hetgeen iets
anders is als een tegenspraak.