pe jlfettt
Bisschop Nelis,
bruyn
IN
d
n
een kerkvorst van
Voorjaar brengt.
voorjaarsmoeheid
ÏNDIJK
Roofridder Havik
en zijn prooi
Van Antwerpen uit kwam hij op voor
het verdrukte generaliteitsland
Stijgende werkloosheid
)p aan!
Wat de Vrouw interesseert
Onze wekelijkse prijsvraag
$p£ kleine Jfctn
VIERDE JAARGANG No. 1023 2e BLAD
ZATERDAG 13 MAART 1948
IÏOED
Hij legde de grondslag Coor het latere Bisdom Breda
ÏAATSCHAPPIJ
fEELAND
Tel. 65
ONZE GEZONDHEID
Geneesmiddelverse groenten
Cijfers over Februari
i
VriN A-40.
Tel. 2030
j
15
ïS
A
si
si
Het is de geest die levend maakt
LITURGISCHE KALENDER
„Autobussen met
uitschuifbare motor"
Nog even dit, zei
jyE TREK naar Antwerpen is in_ Westelijk Noord-Brabant reeds eenwen
oud. Antwerpen is voor de West-Brabander altijd dé grote stad ge
weest, waar h(J zieb thuis voelde. En nóg is het de stad van zQn voor'
keur voor zaken doen en ontspanning.
1100-2538
5O
BELLING8TR. 4
_br de Maatschappij
|Ï10.
0.90 per 100
6n halmgewassen
Jwassen 0.25 per
LING
Onderstaande com-
paron Cpllot
voorzitter
Iscliaert, St. Jan-
lider-voorz.
froeck,
Uk lid
|t-van Hoeve,
lid
Ickere, Clinge, lid
tl, Graauw. iici
■aaert,
Iteen, lid
yaesberghe Fzn.,
secr.-periningm.
De trek is reeds begonnen in de
Jate Middeleeuwen, toen Antwerpen
de hoofdstad was van het kwartier
van Antwerpen, een der vier kwar
tieren van het oude hertogdom Bra
bant (Brussel, Leuven. Antwerpen,
■s Hertogenbosch i De Baronie van
Breda en het Markgraafschap van
Bergen op Zoom behoorden tot het
kwartier van Antwerpen. De trek
werd sterker, toen Antwerpen om
streeks 1450 uitgroeide tot de grootste
haven- en handelstad van de Neder
landen, van West-Europa, van de he
le wereld. Toen aan deze bloei plot
seling een einde kwam in 1585, daar
de Hollanders en Zeeuwen in de Tach.
tigiarige Oorlog de Schelde blokkeer
den en dit twee eeuwen volhielden;
en bovendien de onnatuurlijke en
hinderlijke grens ontstond tussen de
belde Nederlanden, de Noorelijke en
de Zuidelijke, welke grens kwam te
lopen midden door de Kempen, en
West-Brabant voor Antwerpen, Ant
werpen voor West-Brabant „buiten
land" werd, toen bleef er tóch nog
4ANZAAD Ie
SNKLAVER
Jieens en
I5ZADEN
?RAS-
De kathedraal te Antwerpen
een band bestaan, die de trek deed
voortleven. In 1559 immers was het
kwartier van Antwerpen tot een ei
gen bisdom verheven, en ook na de
scheiding van Noord en Zuid bleef
West-Noord-Brabant bij het bisdom
Antwerpen. De toestand van de Ka
tholieke Kerk In Staats-Brabant was
bedroevend, maar de duur gekochte
verdraagzaamheid ging toch wel zo
ver, dat er de Katholieke Kerk in alle
schamelheid en zonder enige luister
kon blijven voortbestaan. Wie pries
ter wilde worden moest naar het se
minarie te Antwerpen Van Antwer
pen uit werden de pastoors en kape
laans benoemd. Wie de bisschop wilde
spreken ging naar Antwerpen. Alles
wat voor de eredienst nodig was werd
gekocht te Antwerpen.
Ifortom: Antwerpen bleef de ker-
kelijke hoofdstad voor West-Bra
bant. En Antwerpen ls dat gebleven
tot 1891.
NAAR ANTWERPEN
In 1784 werd hij van Doornik uit ge
roepen tot de bisschopszetel van
Antwerpen. Eerst nu kon hij zich ten
volle ontplooien als kerkvorst en po
liticus. Bisschop Nelis kreeg zitting
en vervulde dikwijls het voorzitter
schap in de Staten van Brabant te
Brussel. Hij werd de rechterhand, de
mentor zelfs, van Kardinaal Francken
berg,met wie hij de leiding had in de
strijd tegen de bedenkelijke kerkpo
litiek van Keizer Joseph II, die meteen
de landsheer was van de toen Oosten
rijkse Nederlanden.
Van zijn veelzijdige werkzaamheid
als bisschop moeten met name ge
noemd worden zijn zorg voor het
godsdienstonderricht aan jong en oud
en zijn strijd tegen het pauperisme
en de daarmee gepaard gaande ont
stellende onzindelijkheid zijn organi
satie van armenbezoek en armenhulp
gecombineerd met lekenapostolaat
vonmt een merkwaardige voorloper
van de latere St. Vincentiusvereni-
gingen.
Hoeveel mensen, oud en jong, Mgr.
de Nelis het H. Vormsel heeft toege
diend ls niet bij benadering te zeggen
Als hij zulks deed in Esschen, Meer-
sel, Poppel of andere grensplaatsen,
kwamen de vormelingen bij duizenden
uit heel Noord-Brabant, zelfs uit Hol
land.
HET LANDHUIS BOVENDONK
\Toor West-Brabant moet hier nog
een feit vermeld worden, dat op
zichzelf niet zo belangrijk lijkt, maar
tn zijn gevolgen alleszins merkwaar
dig was en gelukkig. Door zijn hoffe
lijkheid, vastberadenheid en aanzien,
wist Mgr. Nelis gedaan te krijgen,
dat het landhuis Bovendonk, in de
heerlijkheid Hoeven, tot dan toe be
woond door de predikant, weer ter
beschikking gesteld werd van de eige
naar, de bisschop van Antwerpen, die
het in bezit had gekregen als abt
van St. Bernard.
Meermalen heeft bisschop Nelis er
gedurende korter of langer tijd zijn
verblijf gevestigd o.a. toen hij de wijk
moest nemen voor de Oostenrijkers
en de Franse revolutionnairen. Zijn
uitwijking naar Hoeven was voor hem
telkens een welkome gelegenheid,
om het meest verlaten deel van zijn
kudde, de parochianen van de Baro
nie van Breda en het Markgraafschap
van Bergen op Zoom, te bezoeken, te
bemoedigen, te verzorgen.
Het terugbrengen van het landhuis
Bovendonk in het daadwerkelijk bezit
van het bisdom Antwerpen heeft la
ter de overdracht van het landhuis
aan het Apostolisch Vicariaat van
Breda voorbereid en mogelijk ge
maakt. Het werd toen (1817)*de ze
tel van de apostolische vicaris en
van het groot-seminarie, dat er thans
nog gevestigd is. Hier in Bovendonk
vinden wij de schakel tussen het oude
bisdom Antwerpen en het nieuwe vi
cariaat, het latere bisdom Breda.
Moge hier de herinnering bewaard
blijven of hersteld worden aan Mgr.
de Nelis b.v: door een geschilderd por-
Bisschop Nelis
In 1794 drongen de Franse revolu
tionnairen ook Staats-Brabant bin
nen. Mgr. Nelis nam de wijk naar
Den Haag, waar hij vele vrienden had
Wij vermelden in dit verband, dat
Mgr. Nelis om zijn wetenschappelijk
werk èn zijn bewondering voor de
Hollanders er zo hoog in aanzien
stond, dat hij. hoewel bisschop en
buitenlander, benoemd was tot lid
van de Maatschappij voor Nederland
se Letterkunde te Leiden.
Het opdringen van de Fransen
voerde de ziekelijke bisschop over Em
merik en Beieren naar Italië. Na een
vierjarige ballingschap (1794 -1798)
overleed hij te Florence in het kloos
ter van de Camaldulenzen.
VICARIS OOMEN
I£ort voor zijn overlijden had de
bisschop nog een schrijven ge
richt aan zijn algemene vicarissen
te Antwerpen, waarin hij zijn ver
trouweling Adrianus Oomen, geboor
tig van Teteringen en pastoor te
Ghierle, eveneens een „primus" van
Leuven, benoemde tot algemeen vi
caris. Mgr. de Nelis bedoelde daarmee
te voorzien in het kerkelijk bestuur
van West-Brabant, dat in het onge
rede zou kunnen komen door de po
litieke gebeurtenissen. Zoals ook in
derdaad geschied is. De laatste daad
van Mgr. de Nelis is alzo geweest het
aanwijzen van de man Adrianus Oo
men, die het grootste aandeel zou
hebben in de vorming van een eigen
kerkdistrict voor West-Brabant, het
apostolisch vicariaat van Breda, de
grondslag van het latere bisdom
Breda.
AUG. C. J. COMMISSARIS
1) Uitgave „Het Spectnjm, Utrecht-
Brussel.
Wanneer de winter afscheid neemt
en de zon weer kracht begint te
krijgen, doen ook de voorjaarskwa
len hun intrede. In het algemeen zijn
dat nogal onschuldige klachten, die
„vanzelf" wel overgaan, maar zolang
men ermee behept is zijn ze toch wel
erg lastig.
Verreweg het meest voorkomende is
wel de voorjaarsmoeheid. Het lijkt ln
vele gevallen, of de lijder of lijdster
aan voorjaarsmoeheid een geweldig
gebrek aan rust en slaap ondervindt,
en het merkwaardige is, dat een goede
ononderbroken nachtrust weinig of
geen verbetering geeft van de toestand
van vermoeidheid.
Onze grootouders noemden dat: dik.
bloedigheid, en het optreden van deze
moeheid was voor hen het sein, om
mis een stevige aderlating te onder
gaan. Al naar leeftijd en grootte van
de patiënt werden tot 4C0 gram bloed
toe door aderlating aan het lichaam
onttrokken Het is zeker niet uitgeslo
ten dat zulks een verbetering bracht
in de toestand, maar het was een ver
betering, die niets te maken had met
de werkelijke oorzaak van de kwaal.
Die is namelijk gelegen ln de aard
van het voedsel, dat de winter ons
opdringt: de hoeveelheid verse groen
ten en fruit rijn aanmerkelijk minder
dan in de andere jaargetijden, en
dientengevolge is er een tekort ont
staan aan vitamine C, en de loomheid
en moeheid is eigenlijk het eerste
symptoom van op handen zijnde
scheurbuik, scorbut.
Dat deze niet tot volledige ontwik
keling komt. zoals dat ln de middel
eeuwen en in onze gouden eeuw nog
geregeld voorkwam, zit hem in 't feit,
dat om. de aardappel sinds toen een
belangrijke plaats is gaan innemen in
het volksvoedsel, en de aardappel
heeft nog altijd een hoger gehalte
aan vitamine C dan de peulvruchten,
die vroeger het stapelvoedsel vorm
den. We kunnen dan ook tegenwoordig
niet meer spreken van een gebrek aan
vitamine C, maar hoogstens van een
tekort, dat aan te vullen ls, wanneer
we werkelijk elke kans waarnemen
om verse groenten te nuttigen. Volko
men parallel met de voorjaarsmoeheid
en voortkomend uit dezelfde oorzaak
is een andere voorjaarskwaal, die voor
al bij de Jeugd nogal eens voorkomt:
frequente neusbloedingen, enz. Ook
hier Ls het nuttigen van vitamine C
in de vorm van verse groenten, vooral
rauwe groenten, of desnoods in de
vorm van tabletten, het aangewezen
geneesmiddel.
DOKTEBSDIENST.
De doktersdlenst te Heinkenszand,
's Heer Arendskerke en Wolfaartsdijk
wordt Zondag waargenomen door dok
ter Vos en te 's Heerenhoek, Ove-
zande. Driewegen en Nleuwdorp door
dokter Gelderblom.
AANBESTEDING
Te Oostburg werd onderhands aan
besteed het afgraven en bouwrijpma-
ken van de Molenberg. De Inschrij
ving was als volgt: Ingenieursbureau
Oestgeest 12930, la. Christlaansen
Oostburg 2800 fa. v.d. Sande Breskens
8888. fa. Sprangen: 5900
|jze van distribu-
vaarbij ieder, die
voor aankoop
big kemt, vrij is
Ilkomen moderne
rootste Europese
ERING
LIJN
[IGELIJK AFGE-;
lealera of de off.
t anderen:
Ivan der Steed
O.L. Vrouwekerk
'•tekenen heeft.
noeten nu zo n
lerdedingsoorlog
levensloop
gisschop Nelis of de Nelis, die bis-
s,™?p ran Antwerpen geweest is
van 1784 tot 1798, is niet alleen een
Kerkvorst geweest van formaat, maar
tevens een bisschop, die meer dan wie
ook van zijn voorgangers zich 't lot
neert aangetrokken van zijn verdruk-
,e onderdanen in West-Brabant.
Geboren te Mechelen uit een aris
tocratische regentenfamilie, begaf hij
rich roeds op zestienjarige leeftijd
naar de universiteit van Leuven, waar
de achttienjarige student de Kroon
nw?? we Van- ."primus" in de philoso-
Sla J°°r ziJn Priesterwijding
werd de zeidzaam-begaafde theologant
mm? rt" et Mechels pnestercolle-
g te Leuven en bibliothecaris van
bliothpptrSltfheiTon«de de bi-
drnkWii e universiteits-
blntpmo'V'°p.met ««n boekhandel en
bepleitte het herstel van het ondRwijs
m de natuurwetenschappen.
ea verdachtmaking
jan conservatieve elementen werden
oo.zaak, dat de verlichte priester in
tl VerIiet en "-'eh vestigde
verS?,- L ",aar h'i een' banonikaat
sten fetï dat hem ruime inkom
sten afwierp en hem in staat stelde
«wit wijden aan wetenschappelijk
kouVi'. aan ondenviiskwesties, aan ker
rfio a e,n Politieke aangelegenheden
7n .b'RSchoP hem toevertrouwde.
dl"er Jarenlang als vertegenwoor
Toen was de Schelde weer geopend f
Bi 11795) en kon Antwerpen zich op-
Ij nieuw ontplooien als haven-en handel i Een aantrekkelijk model is te vinden
stad. en kreeg opnieuw aantrekkings- in het Guldenboek der Antwerpse j
kracht voor West-Brabant. Broederschap van de veertiendaagse
I De geschiedenis van het bisdom Berechting in de
Antwerpen is in West-Brabant wei- te Antwerpen,
nig bekend. De meesten weten niet
eens, dat wij meer dan twee eeuwen
bij het bisdom Antwerpen behoord
hebben. Toch heeft pastoor Krüger
reeds meer dan zeventig jaren gele
den (1872-1878) rijn verdienstelijke
vierdelige „Geschiedenis van het Bis
dom Breda" geschreven, waarin hij
tevens een belangwekkend overzicht
geeft der geschiedenis van het Bisdom
1 Antwerpen, waaruit het Bisdom Breda
is voortgekomen.
Wie het werk van Krüger te oud
vindt of te omvangrijk of moeilijk be
reikbaar, kan thans terecht bij "het
vierde deeltje van de reeks „Batavia
Sacra" 1), dat weliswaar gewijd is
aan „Bisschop Nelis", de laatste bis
schop van Antwerpen, maar dat voor
de helft zich bezig houdt met de wei
nig gekende geschiedenis van het
voormalig Bisdom Antwerpen. Dr. W.
Prick heeft ons, West-Brabanders,
daarmee een dienst bewezen, die wij
moeten waarderen door het boekje
aandachtig te lezen. Zeker nu de
eerste geruchten weer opduiken, dat
een herstel van het bisdom Antwerpen
wenselijk zou zijn.
Begrenzing va-n het bisdom
Antwerpen
X/AN de Gewestelijke Arbeidsbeurs
ontvingen we de werksloosheids-
cljfers van eind Februari, waaruit
blijkt, dat er toen niet minder dan
2303 werklozen stonden ingeschreven,
waarvan 83 vrouwen en meisjes.
Hieruit blijkt dus dat het weer de
verkeerde richting ingaat, wat des te
meer bevreemdend is, omdat allerwege
nog geklaagd wordt over personeel-
schaarste.
Het raadsel van deze opvallende te
genstrijdigheden lost zich op wanneer
men weet, dat het leeuwendeel der
werklozen bestaat uit landarbeiders,
die seizoenarbeid verkiezen boven het
treden in vaste dienst. De DUW heeft
dit jaar nog honderden van die sei
zoenwerklozen kunnen opvangen, nJ.
in Februari og 1736, maar waar het
heen moet, wanneer de grote werkob-
jecten verdwijnen ls moeilijk te zeg
gen. Opvallend ls voorts het vrij grote
aantal werkloze vrouwen en meisjes,
niettegenstaande het tekort aan vrou
welijk personeel nog nijpender is dan
dat van het mannelijke.
Naar wij vernemen bestaat een deel
van deze werklozen ook uit ontslagen
distributie-personeei, dat niet veel nei
ging heeft om huishoudelijke of win
kelfuncties aan te nemen. Op de dis
tributie-kantoren genoten zij lonen, die
over het algemeen Uitgingen boven die
in het vrije bedrijf en wijl de ontslag-
nen veelal ln de wachtgeldregeling
vallen, zien zij liever de kat nog even
uit de boom. Het arbeidsbureau kan
wel dwang toepassen, maar ook dit
heeft zijn bezwaren en dikwijls komen
de betrokkenen ook met een dokters
attest, dat hen ongeschikt verklaart
voor winkeljufrouw.
pen deel dei mannelijks werklozer
tl wordt voorts gevormd door de on
geschoolden. Verschillende onder hen
voelen het gemis aan vakkennis en
volgen ,de herscholingscursussen te
Middelburg.
De toeloop tot deze cursussen is zelfs
veel groter dan de opname-capaciteit,
wat werkelijk verblijdend is. Daarom
is het Gewestelijk Arbeidsbureau druk
bezig met voorbereidingen om ook in
Oost Zeeuwsch Vlaanderen en Schou
wen nevencursussen te stichten. Laten
we hopen dat men slaagt. Ten eerste
wordt het een zegen voor de werklozen
en ten tweede ls het bedrijfsleven er
ten zeerste mee gebaat, want tiental
len ondernemingen worden thans nog
in him ontplooiing belemmerd doordat
er een tekort aan vakbekwame arbei
ders ls.
Zo stonden bijv. op het Gewestelijk
Arbeidsbureau niet minde* dan 569
aanvragen eind Februari open, waar
onder 172 voor vrouwelijk personeel.
1
6
3
r-
9
7
9
10
li
13
14
19
16
17
IS
30
31
23
23
25
36
27
28
29
30
31
33
33
34
36
57
39
39
40
41
42
43
64
45
46
47
49
49
90
81
93
93
54
69
96
67
68
99
60
62
63
64
66
66
67
68
Horizontaal: 1 fégister, 3 rustplaats, 35 pers. voorn., 39 drinkgerief, 40 wijze
5 ogenblik, 7 vocht, 9 diefstal, 11 li
chaamsdeel, 13 teken, 15 pad, 16 wreed
aard, 17 onwrikbaar, 18 aanw. voorn.,
20 tijdaanwijzing (afk.) 21 zwarte kle
verige substantie, 22 bekende voorma
lige illegale organisatie iafk.), 24 zang
stem, 26 wapen, 28 onbepaald voorn.,
29 insect. 32 voorzetsel, 34 voortreffe
lijkheid, 36 Insecteneter, 37 laagte, 38
grote houten hamer, 39 keur. 40 dwin
geland, 42 einde, 44 eenheid van licht
sterkte, 47 vogel, 50 toiletartikel, 51
noot, 52 roofdier, 54 pers. voorn., 55
kuur, 56 boom, 58 fijne soort rookta
bak, 60 aanw. voorn.. 62 gebeurtenis,
63 honingdrank, 64 meetkundige figuur
65 insect, 66 spoedig, 67 drinkgerief,
68 noot.
Verticaal: 1 onstuimig, 2 plomp, 3
slee, 4 plaats, 5 beschadigd, 6 voorzet
sel, 7 beteuterd. 8 vaas, 9 Portugese
munt, 10 ontbreken, 12 kellner, 13 zaal.
14 voorzetsel, 18 zoogdier, 19 puntdicht
20 pers. voorn., 23 bekende voormalige
illegale organisatie (afk.), 24 vragen,
25 goedzak, 27 knolletje, 28 Mohamme
danisme, 30 wortel, 31 lichaamsdeel, 33
water in Zuid-Holland, 34 voegwoord, j straat 21, Breda.
41 bewoner van Centraal-Afrika, 43
sterke geweven stof, 44 herkauwer, 45
gereed, 46 kleur, 48 noot, 49 muziek
instrument, 52 herkauwer, 53 loot, 58
familielid, 57 voorzetsel, 58 klein paard
59 sterke drank, 60 tafel 61 ogenblik.
OPLOSSING VORIG RAADSEL
RYSBERGEN
P Y - LA- AR - AS
WA-NUK - K IN - DD
A - V-WEZEL - P - R
GE IT - NUT - KIWI
EGAAL- N - DALEM
N - - P INDORP - - M
BRU ID-E - SERRE
EMIR - ARG - RA IL
R- T- ETTEN- T- E
GY - IDO-BES-EN
SI-DO-OB - IR
RAAMSDONK
Prijswinnaars: le prijzen fS
A. Vriends .Molenstraat 68, Roosendaal
én Betsy Geerts, Stationsstraat A 316
Made; 2e prijzen (a 2.50) J. Marvin,
P 73 Sluiskil en Nelly Snijders, Spade-
ALS je nu werkelijk een leerzaam en echt verhaal voor de lezers van „De
Kleine Stem" wilt maken, dan moet je eens naar de boswachter gaan, zei
mijn gastvrouw in Epe (Veluwe) tegen mij. Een boswachter ziet en weet
zoveel!
Ik nam haar raad aan en stapte een half uur later naar het vriende
lijke huisje aan de rand van het bos. Het was een prille voorjaarsdag en ik
genoot van de prachtige, al ontwakende natuur om mij heen. De boswachter
ontving mij hartelijk en ik vertelde hem het doel van mijn bezoek. Hij toonde
zich direct bereidwillig en zei spontaan:
^yAT KUNNEN sommige vrouwen
toch dom zijn en onverstandig
doen! Vergeef me, dat ik dit artikeltje
zo onsympathiek begin, maar oordeelt
U zelf verder. Als je van deze en gene
moet horen, hoe vervelend het Ls, dat
dit jaar Pasen zo vroeg valt, omdat Je
dan ook zo vroeg klaar moet zijn met
de schoonmaak,'.' dan noem ik dat dom
en onverstandig. Als je al moet zien,
dat hier en daar iemand bezig is, druk
schoonmakend, aan één ruk door, en
je VTaagt dan: „Wel, waar tob Je toch
zo voor met die schoonmaak?" dan is
het steeds: „Ja natuurlijk, want het
is zo vroeg Pasen van 't jaar." „Maar,
maar", en dan schud je toch even het
hoofd en ontkomt niet aan de gedach
te, dat dit dom en onverstandig is.
„Vroeg Pasen, vroeg schoonmaak!" als
of de schoonmaak als een natuurwet
aan Pasen vast zit. Ja, ik weet dat
vroeger het idéé leefde: „met Pasen
begint de zomer en met Allerheiligen
is hij voorbij. Toen was het vast, met
Pasen, zomer of geen zomer, trok men
de zomerse kleren aan en met Aller
heiligen gingen ze uit, ook al vroor het
van te voren dat het kraakte of al was
het nog pracht najaarsweer. Nu is zo'n
idéé voor ons land, dat helaas geen al
te lange zomers kent (behalve dan vo
rig jaar!) wel bekoorlijk en voor hen,
die louter op een idéé kunnen leven
is zo'n wet en regel misschien van
grote betekenis, maar ze is vaak tegen
de werkelijkheid. In ieder geval zou
men redelijk vermoeden, dat ze in de
tegenwoordige tijd geheel verlaten was.
Maar met betrekking tot de schoon
maak blijkt dit nog niet het geval te
zijn.
Nu geef ik toe, dat het prettig is
met Pasen alles blinkend en opgepoetst
en schoon te hebben. Pasen is voor ons
het feest van de vernieuwing, van de
grote schoonmaak en het herleven in
een nieuwe, verfriste atmosfeer, maar
dit is vooral innerlijk in hart en ziel.
Dikwijls kan dit ook, als Pasen wat
laat in de tijd wil vallen, zoals een
paar jaar terug en ook het volgend
Jaar, maar dat is niet altijd en zeker
dit jaar niet, nu Pasen bijzonder vroeg
valt. Om dan toch aan de symboliek
vast te houden, lijkt me niet nodig en
ook niet verstandig. Immërs, we kun
nen best Pasen vieren, innerlijke
schoonmaak en vernieuwing, zonder
dat ook uiterlijk alles schoongemaakt
en vernieuwd is. Het lijkt me zelfs wel
goed, om niet het gevaar te lopen het
Paasfeest te veel in de uiterlijke
schoonmaak en vernieuwing te zien.
Voor ons vrouwen, die veel aan uiter
lijkheden van het leven hechten, is dit
nog des te meer van belang. Het komt
misschien wel daarvan dat sommigen
onder ons zo vasthouden, dat de
schoonmaak vóór Pasen gebeurd moet
zijn. Maar laten we dan het woord
van Christus indachtig zijn, dat het
de jgeest is, die levend maakt en het
uiterlijke daar niets aan toevoegt.
We zien ook maar al te dikwijls dat
het vroeg en vóór Pasen klaar zijn
met de schoonmaak helemaal niet als
symbool van de Paasvernieuwing wordt
gezien en aangevoeld, maar dat het
veel eer onze ijdelheid en zelfgenoeg
zaamheid streelt. We gaan er trots op
dat we fijn klaar zijn vóór de anderen
zodat we hen de loef afsteken. Maar
we letten er niet op. wat het ons ge
kost heeft, wat we van onze huisge
noten gevraagd hebben en hoe half het
eigenlijk maar gedaan is. Of we zelf
verkleumdheid en kou willen lijden,
moeten we voor een goed deel zelf
weten, maar in zoverre we daardoor
onprettig gestemd zijn voor man en
kinderen is het toch wat kortzichtig
en eigenwijs. Dat we bovendien man
en kinderen in de kou zetten, of in
een rommelig huis. nu ze misschien
niet naar buiten kunnen als het koud
of slecht weer is, dat was toch hele
maal niet nodig, als we niet zo heet
kinderen toch nog tijd genoeg! Dan
hebt U tegelijk het gunstig voordeel,
dat U met de schoonmaak in de volle
Lente zit, dat is ook wat waard, óók
voor de schoonmaak zelf. Dan kunt U,
terwijl U de kamers doet, alles poetst
en alles vernieuwt, ook de ramen eens
wijd open gooien en de voorjaarszon
het voorjaarsweer laten binnen stro
men. Dan haalt de schoonmaak de
Lente en de zomer in huis, jaagt de
dufheid en dompigheid van de Winter
er uit, maar dat is bij een schoonmaak
vóór einde Maart meestal niet. Dan
kan alles ook opgepoetst worden, ge
boend, geklopt, vernieuwd, maar de
ramen gaan maar al te vaak dicht
voor de „Maartse buien" en de dufheid
van de Winter gaat niet helemaal het
huis uit. Een schoonmaak in de winter
is maar een halve schoonmaak en een
schoonmaak in Maart zal dat de mééste
tijd óók zijn. want Maart behoort in
ons land praktisch nog tot de Winter,
daar verandert een vroege Pasen niets
aan.^Vij kunnen dat idéé hebben, maar
zon en atmosferische stromingen rich
ten zich niet naar ons idéé, hetwelk
dan een illusie blijkt te zijn, waarop
we niet moeten afgian.
Zondag 14 Maart. Paars. Passiezondag.
Mis Judica zonder Gloria. 2e gebed voor
Kerk of Paus. Credo. Pref. van het H.
Kruis.
'Maandag 15. Paars Mis van Maandag na
Passiezondag. 2e gebed voor Kerk of Paus
Dinsdag 16. Paars. Mis van Dinsdag na
Passiezondag. 2e gebed voor Kerk of Paus
Woensdag 17. Wit. H. Sacrament van Mi
rakel. 2e gebed H. Gertrudis. 3e H. Pa-
tricius. 4e gebed en laatste Evangelie van
Woensdag na Passiezondag. Credo. Pre
fatie van Kerstmis. Of: Paars. Mis van
Woensdag na Passiezondag. 2e gebed en
laatste Evangelie H. Sacrament van Mi
rakel. 3e H. Gertrudis. 4e H. Patricius.
Donderdag 18. Wit. H. Cyrillus van Je-
Geen Credo. Pref. van het H. Kruis.
Heeft u stevige schoenen aan? Want
we zullen een paar uur door de bossen
moeten lopen.
Ik tilde mijn voet op en hij knikte
goedkeurend. Toen. monsterde hij mijn
klieren en op mijn mantel wijzend, zei
hij:
Ook niets aan te bederven?
Ik keek een beetje bedenkelijk en
lachte onzeker.
Het kan wezen dat u in een boom
moet klimmen, ziet u, lachte hij en ter
wijl hij mij vragend aankeek, vervolgde
hij: Of durft u dat niet
Nou durven.... durven. Als het niet
zo'n hoge is....! en ik dacht aan mijn
ondeugende jaren toen ik in bomen en
lantaarnpalen zat.
Een ogenblikje zei de boswach
ter ik kom zo terug.
Ik wachtte in de gezellige huiskamer
en vermaakte mij met de hond» die zijn
eigen staart achterna zat.
Even later kwam de boswachter terug.
Hij had een jas over zijn arm.
Wat zou u denken. Zou deze jas u
een beetje passen? Het is een ouwe. er
valt niets aan te bederven.
Vlug had ik mijn mantel waar niet
veel, maar toch wel een beetje aan te
bederven viel, uit en schoot in de jas
dit niet meer te bederven was. We lach
ten beiden, toen we zageni dat de jas veel
te groot was. De mouwen vielen over
mijn handen en de zakken zaten zowat
bij mijn knieën. Maar de boswachter ver
zekerde mij dat we wel niemand in het
bos tegen zouden komen en dat de vo
gels en konijnen zich er niets van aan
trokken. Ik was het met hem eens en
even later gingen we op pad. Waarheen!
Ik wist het nog niet. Maar met een bos
wachter als gezelschap verdwaalt men
niet zo gauw. Ik was dus gerust. Het
voorjaarszonnetje deed z'n best en al
spoedig liep ik in de dikke jas te puf
fen, We liepen zo een uurwe liepen
zo twee uur en ik probeerde de grote
passen van de boswachter bij te houden
Maar het lukte niet erg en ik moest
vaak smokkelen
Het bos
Tk luisterde naar de vrolijke trillers van
de bosvogels. Ik bewonderde de kleu
ren van de Vlaamse gaai en stond ver
rukt stil als er vlugge haasjes of konijn
tjes over de weg huppelden. De natuur
was een wonder en ik raakte niet uitge
keken. De geurige aarde prikkelde mijn
neus. De boswachter vertelde mij van
bomen, dieren en planten en we hadden
een boeiend en leerzaam gesprek Maar
waar wij naar toe gingen, wilde hij nog
niet vertellen. Dat moest nog even een
verrassing blijven, zei hij. Ik was erg
benieuwd en vroeg steeds of we er al
dicht bij waren.
Eindelijk, na drie uren lopen, hield
hij zijn pas in en beduidde mij dat ik
zo stil mogelijk, moest zijn.
We zullen hier even tussen die lage
boompjes gaan zitten. U zult wel moe
zijn.
Ik hield mij groter dan ik was, maar
ging toch gauw zitten. Zulke lange wan
delingen was ik niet gewend en zeker
niet in zo'n te grote, vreemde jas.
nu ™0€t u eehs kijken begon
w terdag na Passiezondag. Of: Paars. Mis
van de bisschop voorzitter van S? wel DrettiS- wanneer het uiter- gebakerd waren met het Klaar komen S1" Za'erdae passiezondag 2e gebed
öe Statenvergadering i hjke daa'-™ee samentreft, dan kunnen van de schoonmaak vóór Pasen Wel ZTnus' Boseh Breda:
we er een heerlijke symboliek in zieh. i er is na Pasen en na de vacantie der Kerk of Paus 26 ®ebed voor
- - ii. ni uib. v,-j utguu
rusalem. 2e gebed en laatste Evangelie we het ons makkelijk gemaakt
van Donderdag na Passiezondag Credo. n Ziet u da* doer» un
Of; Paars. Mis van Donderdag na Passie
zondag. 2e gebed H. Cyrillus van Jerusa
lem. Geen Credo.
Vrijdag 19. Wit. H. Joseph. 2e gebed
Zeven Smarten van Maria. 3e gebed en
laatste Evangelie van Vrijdag na Passie
zondag Credo. Pref. van de H. Joseph.
Zaterdag 20. Haarlem. Wit. H. Wulfran-
nus. 2e gebed en laatste Evangelie van Za-
hadden Ziet u dat nest daar? hij
wees met zijn vingers naar een grote
eikeboom waar ik inderdaad een groot
nest in zag.
,T Dat is ccn haviksnest vervolgde
5' Ziet u hoe stev*S dat elkaar
zit. Het is zo sterk gebouwd, dat het 'n
jongen van 15 Jaar kan dragen. Het is
niet te geloven, dat een havik, alleen
met zijn snavel en poten, die dikke,
soms levende takken tot een nest kan
verwerken. Maar u ziet, het gebeurt! Het
is nu zo zoetjesaan de tijd, dat man en
vrouw havtk aan kleine havikjes
gaan denken. Deze vogels maken hun
nest voor deze gebeurtenis vroeger klaar
dan andere vogels. Binnen zeer korte
tijd zal het wijfje, dat nog groter en
forser is dan haar man, op drie of vier
soms xljt eieren zitten te broeden. En
na vier weken komen er kale. schreeu
wende jongen uit, die onverzadigbaar
zijn. Man en vrouw zijn dan de hele dag
in de weer om voedsel aan te slepen. Al
les wat maar leeffc is hua prooi. Zelfs
hazen en konijnen.
De boeren en groot-grondbezitters
noemen deze vogel vaak Alva, of ook
wel beul en roofmoordenaar. En inder
daad, als je ziet hoe een havik alle die
ren, zelfs een felle sperwer, zelf ook een
geduchte roofvogel, weet te overmeeste
ren, dan ben je geneigd hem die scheld
namen te geven. Hij heeft een onverza
digbare eetlusten vlijmscherpe klauwen.
Hij is de schrik van alles wat leeft. Of
het nu op de grond ls of in de lucht.
Ze hebben ogen waaraan niets ontgaat.
Ik luisterde aandachtig en verlangde
deze vogel van nabij te zien.
In de boom
want het was waar! De «treek de ge
kleurde veertjes glad en verwijderde met
mijn zakdoek wat bloedvlekjes. Ik zag
een uitbundig vrolijk eekhoorntje in *n
boom klauteren en ik riep:
Scheer je weg pluimstaart Roof
ridder „Havik" is in de buurt.
TI/TEN zegt wel eens: Amerika is het land
van de onbegrensde mogelijkheden.
En men bedoelt daarmee ook, dat in het
land van d<e wolkenkrabbers de meeste
uitvindingen gedaan worden. Een van die
uitvindingen is het geneesmiddel „peni
cilline" waarover volgende week in ons
blad méér staat.
Niet alle uitvindingen komen echter van
overzee, ook Nederlandse werkers zijn ac
tief. Zo hebben onze ingenieurs en tech
nici ln Eindhoven (vakmensen van de
techniek) een nieuw soort autobus ge
bouwd. Een autobus met uitschuifbare
motor. Het is maar een bescheiden uit
vinding en toch is zij belangrijk, want
de autobus-zonder-neus, zoals die ook
door de straten van Breda rijdt, is altijd
moeilijk te repareren geweest. Bij de
autobus van de toekomst schuift men d»
motor op rails naar buiten. Dat gaat met
een eenvoudige handgreep. Op deze uit
vinding is inmiddels patent aangevraagd.
Dat wil zeggen, de uitvinders hebber- 'n
bewijs in handen, dat niemand anders dan
zij deze nieuwe motor mag fabriceren.
De Nederlandse Spoorwegen hebben er al
80 stuks van besteld. En ook het „bui
tenland" wil graag gaan rijden met deze
autobus. Het buitenland kan zelf deze
autobus niet maken (vanwege het pa
tent) en zo komen de bestellingen óne
land binnen. Dat betekent werk èn wel
vaart voor onze mensen.
l^ven later hielp de boswachter mij in
een schuinstaande dikke boom. Het
ging vrij makkelijk en ik zette mij op
een dafcke tak. Ik wachtte geduldig en
na een half uurtje werd mijn geduld be
loond. Met wijde lichte wiekslag, zag ik
dwars door het bos een vogel aankomen.
Ik vermoedde al dat. het een havik zou
zijn. Even later streek het dier inder
daad op het nest neer. Het was een forse
vogel met een donkere haakswavel. ook
zijn kop en vleugels waren donker, alleen
wat wit aan de keel en op de borst en
buik liepen witte dwarsstrepen. Dit was
dus de grootste broedende roofvogel van
Nederland.... En zoals bij daar zat op
de rand van het nest en met vurige blik
de omgeving aftuurde. zag hij er ook als
een echte roofridder uit.
De prooi
Tneens, het was heel plotseling, liet hij
zich uit het nest vallen. Hij viel
als een steen uit de lucht Ik hoorde een
angstig gillen en voor ik wist wat er
gebeurd was, zag ik de havik weer in
zijn ne6t zitten met in zijn snavel een.
eekhoorn. De vogel scheurde zijn prooi
in stukken met snavel en klauwen en zat
even later, alsof er niets gebeurd was,
weer op de rand van zijn nest naar een
nieuw slachtoffer te turen. Ik zat te be
ven op mijn stam van ontsteltenis, want
als je zo'n vrolijk eekhoorntje, dat een
ogenblik geleden nog. geen onheil ver
moedde, ziet verscheuren, is heus geen
opwekkend gezicht. Maar ik was nog niet
van mijn schrik bekomen, toen de rover
op ranke vleugels door het bos lilde.
Even later vloog hij mijn boom voorbij
en ik zag dat hij meedogenloos een
Vlaamse gaai achterna zat. De strijd was
gauw beslist. Met de mooie gekleurde
gaai dood in rijn klauwen keerde de ro
ver weer naar zijn nest en het siachtof-
fer onderging dezelfde behandeling als de
eekhoorn. Zijn kleurige vleugels dwar-
relden uit het nest Ik kor, die afschu-
weltike moordpartij niet meer aanzien en
liet mij uit de boom zakken.
De wet der natuur.
Tiet is een monsterachtig wreed dier.
Het is een beul! riep ik veront
waardigd tegen de boswachter. Hij raap
te de vleugels van de gaai op en terwijl
hij die aan mij overhandigde, zei hij:
U mag hem die rooftochten niet kwa
lijk nemen. D?ze vogel voorziet zich op
deze wijze van voedsel. Een klein vogel
tje doet zich ook te goed aan levende
diertjes. Wormen, vliegen, muggen en
Geen goede naam
TTOEWEL we na het verslaan van een
gemeenschappelijk, wrede vijand de
beste maatjes met de Engelsen zijn, is de
verhouding in het verleden niet altijd zo
vriendschappelijk geweest. We hadden
namelijk te veel belangen met Albion ge
meen. Allebei zochten we over de wereld
bol productieve koloniale gebieden en
we schroomden niet ze hier en daan wel
eens van elkaar af te pakken. Zo ging,
door Engelse veroveringszucht Nieuw Am
sterdam (later New-York) voor ons ver
loren, terwijl Albion ook meerdere ma
len begerige blikken wierp naar 't oude
Jacatra (later Batavia). Dat geharrewar
met de Nederlanders is in het Engelse
spraakgebruik nog naspeurbaar. Een ver
velende zeurkous is ln 't Engels „tal
king like a dutch uncle" (aan het pra
ten als een Nederlandse oom) en Iemand
met dronkemansmoed heeft „dutch cou
rage" (Nederlandse moed).
Deze Uatste uitdrukking stamt uit de
dagen van Karei n. toen Engeland tn
oorlog met Nederland was en de Neder
landers zich zo geducht weerden dat de
Engelsen meenden hierin het resultaat
te zien van onbeperkt alcoholgebruik. In
een ln 1665 uitgegeven boek komen de
dichtregels voor:
„The Dutch their wine and all
their Brandy lose
Disarmed of that from which
Vrij vertaald: C°UraS6 gr°W!"
„De Nederlanders misten nu al hun
sterke dranken
Ontwapend van al t geen, waar ze hun
moed aan danken."
Niet aardig hè? Maar de tijden zijn
veranderd, hoewel de zegswijzen gehand
haafd bleven.
Hansje Snap tegen
Professor Knap.
Hansje Snap: Als we aardappe
len en groente gegeten hebben, zegt mijn
moeder wel eens: Nou krijgen we nog
een heerlijk dessert. Waarom zegt ze niet
gewoon, dat we een toetje krijgen? Waar
komt dat woord „dessert" vandaan?
Professor Knap: Wel Jongen,
„dessert" komt van het Franse werk
woord „desservir" wat „afruimen" be
tekent. Dus het einde van de maaltijd
Hansje Snap: Als ik een goed
rapport heb, mag tk van mijn moeder
naar die grappenmaker Jan Klaassen.
Heeft er nu eigenlijk wel eens een echte
Jan Klaassen bestaan?
„f„5 f eJ, s r Knap: Jazeker,
iians. jan Klaassen was een trompetter
lijfwacht van stadhouder Willem
II. Toen de prins dood was, nam Jen
Klaassen zijn ontslag en giftg in Amster
dam de poppekast vertonen en hij gaf
zijn hoofdspeler in het poppespel zijn
ander® insecten. Ooievaars voeden zich eigen naam". Nu ls de'echte'jSn"Kla7^
sen al héél lang dood, maar in het poppe-
kampei is hij onsterfelijk geworden.
met kikkers en vis. Noem maar op. Dit
ls het vrije, maar harde leven van vogel
eiTL?ïr de vIüe na5uur- En nu maar weer tot dë volgende keer
Ik kon daar met veel tegen inbrengen, Hans.