*sT
Een weekeinde vol rampen
Eén kans op de duizend
Ex-koning Victor Emmanuel
overleden
iten
mse
■AAT
KG
Ikbriita enraistsn
gifgas
Luchtvaartterreinen in ons land
Wanneer de Weekmarkt
te Terneuzen ontstond
Bij Steenbergen rust
een beroemd
piloot
flinck
uwwerken 1
;rlingen
IN 'T KORT
„Ons hart is bij U"
Nog dit jaar
wapenstilstand
markten
MA'S
\IERDE JAARGANG
No, 959
MAANDAG 29 DECEMBER 1947
Kouder
Honderden mensenlevens gingen verloren
Sneeuwval, watersnood, scheepsramp en
vliegtuigongelukken
K.L.Mtoestel vliegt 7 k.m. op anderhalve
vleugel - Noodlanding zonder weerga
Nieuwe wachtgeldregeling
distributiepersoneel
Duitse fabrieken
gaan voor Nederland
draaien
Zijn droom
Romeins Keizerrijk
Deze maand 316 doden
in Palestina
Teleurstelling voor Gilze-Rijen
Griekse communisten
buiten de wet
Het materiaal op de lijn
Dordrecht-Vlissingen
In 1584 werd toestemming verleend
Hier verloor Guy Gibson in
een donkere nacht zijn leven
bben liggen, ver-
willen strooien,
in, die ze op bet
even hoeveel zij
Ichot 4an kunnen
een tekort aan
583-0
TEL. 119
3OOOOGQO0C-X2
DOOOOOOOOOO
eft plaats voor
dagelijks van
291—0'
-AND"
GOES
g 29 en Dins-
'STE MAN
film der M.P.
lynn en Oliva
3-7 en 9 uur;
g 8 uur.
dagelijks van
14 jaar.
irsavond geen
268-0
g 29 en Dins-
raldine Fitzge-
nountfilm der
ACHT
spanning en
rond 7 en 9 u.
uur.
dagelijks van
irsavond geen
269-0
g 29 en Dins-
20th Century
E.A.
JIT TOVEREN
Oliver Hardy
rond 7 en 9 u.
uur,
dagelijks van
rsavond geen
t/m Dinsdag
ppsy Rose Lee
l Burns in
YUKON"
rnbia film.
jaar.
stellingen7
3.30 matinée.
10-12 uur
Tel. 2181 van
271-0
- 8 uur.
rse misterie,
zand, bloed
anders
en een half
an Abessinië
Zia, de exo-
jebeurtenissen
voor ont-
en voor de
opgenomen
aanvang r» 30
mt nu
►AVID NI VEN
gemaakt kan
314—o
Uitgave van de „Stichting üe gtem" Commissie van Toezicht:
A. F J Aernoudts. C. J v Hooteghem: A E. Langenhorst. Mr.
Dr. A. J. J M Mes. Mr. H. B B de Rechter Verschijnt elke
werkdag Abonnementsprijs bij vooruitbetaling t 3.38 per kwar
taal, per post t 4 25. per week uitsluitend bij niet postbestelling)
f 0.26. Losse exemplaren 6 cent. Postrekening 278841. Prijzen
voor buitenlandse abonnementen worden op aanvraag verstro
Voor God. Koningin en Vaderland
Bureau voor Zeeuwsch-Vlaanderen Hulst, Dubbele Poort 7, tele
foon 102 (Bijbureau: Oostburg, Nieuwstraat 22, telefoon 35) Bu
reau voor de Zeeuwse Eilanden: Goes, Westsingel 75, telefoon
2236. Waarn directeur: P. J. Alberts; hoofdredacteur: J. J. H. A.
Bruna. Advertentieprijs (uitsluitend voor de Zeeuwse oplage):
i 0.10 per m/m; voor Reclames (Ing. Med.) f 0.25 per m/m. (Voor
de gehele oplage resp. 0.25 en f 0.60). Incasso wordt berekend.
gTONDEN DE KERSTDAGEN in het teken van de scheepsrampen, het
weekeinde na Kerstmis 1947 zal in de annalen staan beschreven als
gekenmerkt door natuurrampen en ernstige ongelukken van allerlei aard.
Een typhoon te Manilla, onheilvolle sneeuwstormen rondom en in New-
York, een scheepsramp op de Yangtse in China, overstromingen in ons
eigen land, 'n vliegramp in Voor-Indië zijn daarvan de voornaamste, terwijl
ongetwijfeld nog een groot aantal andere „minder belangrijke" ongevallen
binnen of buiten onze grenzen het totaal-beeld zullqn kunnen completeren.
New York lijkt door de overdadi-
ge sneeuwval van de laatste dagen
op een „spookstad", waarvan het
ruimingswerk naar schatting onge
veer drie millioen dollar zal kosten.
Er zijn al minstens 55 mensen om het
leven gekonqen, van ruim 2000 auto
bussen weet men niet eens, waar ze
zijn, het verkeer ligt geheel stil, ook
vliegtuigen kunnen niet meer lan
den. Duizenden New Yorkers moes
ten de nacht van 27 op 28 December
doorbrengen in onverwarmde treinen
die in de buitenwijken waren blij
ven steken; wat dit betekent, zal men
zich maar al te gemakkelijk kunnen
indenken.
Tekenend is ook de doodsoorzaak
van de slachtoffers, waarvan gezegd
wordt: „wegens te grote inspanning
in de strijd tegen de elementen."
Minder tragisch gelukkig tot nu
toe tenminste zijn de berichten uit
ons eigen land over het hoge water,
dat voornamelijk Overijssel bedreigt.
Er zijn reeds overstromingen gemeld
uit Vriezenveen, Almelo en Bergent-
heim. De nabij de Overijsselse rivie
ren en beken, die sterk gezwollen
zijn door de zware regenval van de
laaste dagen, gelegen landerijen staar
blank en hoewel de toestand nog
niet verontrustend is te noemen is
toch allerwegen waakzaamheid ge
boden. In Vriezenveen werden reeds
enkele woningen ontruimd. Waar
schuwingsborden zijn geplaatst, met
man en macht wordt er aan dijkver
sterkingen gewerkt.
Van kwaadaardiger soort is de ramp
op de rivier de Yangtse bij Hankou
in China, waar een brand nitbrak op
een rivierboot. Onder de 700 opva
renden onstond een paniek, tenge
volge waarvan men vreest, dat 500
VERZAMELAARS
TUCIFERSMERKEN, bierviltjes,
munten, bluitzegels, rozen
kransen, tegels, scheepsmodellen,
en wat niet al worden door tal van
personen In heel het land verza
meld. Deze verzamelaars krijgen
de gelegenheid eens kennis te ne
men van elkanders hobby op de
contactmiddag, welke Zaterdag 3
Januari zal worden gehouden in
„Hof van Holland", Wagenstraat
44 te Den Haag. Daar is tevens
een kleine expositie te bezichtigen
uit materiaal van bekende verza
melaars. Niet uitgenodigd is broe
der Dood, die zoals hierna blijken
zal, zijn verzameling steeds uit
breidt.
J)OOR GASVERSTIKKING kwamen
in Wenen tijdens de Kerstdagen
15 personen om het leven.
CjNEEUWLAWINES in de bergen, bij
Salzburg begroeven ten minste 9
mensen.
yERDRONKEN in de Waal is Zon
dagmorgen de 74-jarige J. W. de
B. uit Tiel, vermoedelijk door de duis
ternis misleid.
J^OODGESTOKEN werd de caféhou
der Meyer te Sliedrecht door een
24-jarige vechtersbaas, die in enigs
zins beschonken toestand verkeerde.
yERMOORD is te Beekbergen in z'n
huis gevonden, de 49-jarige alleen
wonende Tj. de Bo. Naar de dader(s)
wordt gezocht.
QNZE VERLIEZEN in Indonesië be
droegen op 23 December een ge
sneuvelde en drie gewonden.
JJET DOODVONNIS werd te War
schau uitgesproken over twee le
den van de „Poolse ondergrondse ver-
zetsunie".
ZYNDER DE SNELTREIN raakte een
auto bij Groningen. De inzit
tende drie jagers werden als bij won
der slechts gewond.
TTEILIGSCHENNENDE „verzame
laars" ontvreemden uit een kerk
te Milaan talrijke gewijde voorwer
pen. die een waarde van verscheidene
millioenen lire vertegenwoordigen.
TTNRICO DE NICOLA, de Italiaanse
president, tekende de republikein
se grondwet.
J^UDOLF PAUL, de vroegere min.-
president van Thüringen, die in
September spoorloos verdween, is te
Münehen opgedoken. Wat zijn verde
re plannen zijn, is nog niet bekend.
j^ANG ONDERWATER blijven kon
den reeds de Nederlandse duik
boten O 19 en O 20. De Duitsers gap
ten van ons deze uitvinding, die nu
in handen is gekomen van de Engelse
admiraliteit.
J^NGEI,AND EN RUSLAND hebben
een handelsovereenkomst getekend
waarbij Engeland 750.000 ton eraan zal
ontvan"FT> In ruil voor machinerieën
en werktuigen.
Weersverwachting geldig tot
hedenavond:
Wisselend bewolkt" met enkele
regen- of hagelbuien. Toenemen
de wind uit Westelijke richtingen.
Daling van temperatuur.
Heden zon onder 16.35 uur.
Maan onder 10.45 uur. Dinsdag:
zon op 8.48 u. Maan op 10.54 uur.
personen het leven hebben verloren.
Het vunr sloeg over op drie schepen
en twaalf jonken, die zich in de na
bijheid van het brandende schip be
vonden.
Twintig minuten na het vertrek uit
Karatsji in Vcior-Indië stortte een
Dakota neer met 19 passagiers en
vier leden bemanning. Allen zijn om
gekomen; onder de passagiers waren
een Amerikaanse pater en een Brits
kolonel, de oorzaak van het ongeluk
is niet bekend.
Omtrent een reeds sinds Dinsdag
j.l vermist Amerikaans superfort,
werd Zondag meegedeeld, dat de
resten 160 km. ten Noorden "an No-
me (Alaska) zijn gevonden Slechts
vijf leden van de bemanning zouden
nog in leven zijn.
Prins Bernhard tot
de troepen in Indie
troepen
ZIJN kwaliteit
voorzitter
TN ZIJN kwaliteit van
van het Niwin-hoofdbestuur heeft
Z.K.H. Prins Bernhard een korte ra-
dio-tqespraak tot de Nederlandse
troepen in Indië gericht, waarin hij
o.in zeide:
„Wij hebben getracht u een stukje
Nederlapd it brengen doe- .r.iddel
van kerstpakketten en kerstboom
versierselen. Wij weten echter, dat
zeii's deze gaven van het Nederlandse
volk u niet zullen brengen datgene
waarnaar gij verlangt, als u 'niet de
overtuiging hebt, dat ook het haft
erbij is. Het prachtige slagen van
de kerstpakketten-actie heeft echter
het tastbare bewijs geleverd, dat
vooral nu het hart van het Neder
landse volk wel degelijk bij u is.
Het is. nu bij u in uw gevaren en
in uw nood, het is bij u in de ge
trouwe vervulling van uw harde
plicht.
Op dit feest van bet Kerstkind dat
op de wereld kwam om vrede te
brengen, willen wjj met u bidden nra
de ware vrede, welke een voorwaar
de is voor een gelukkig leven voor
mensen en volkeren".
yATERDAGMORGEN moest een tweemotorige Douglas (D.C. 3, „PH-TC
V) van de KLM met gezagvoerder Robinson een noodlanding maken
op een weiland bij Boksum tussen Sneek en Leeuwarden. Dit op zichzelf
gevoegd bij het feit, dat de eerste berichten meldden: de tien passagiers
hebben in een autobus de reis naar Leeuwarden kunnen voortzetten wijst
geenszins op de ongemeen grote sensatie, die deze „vliegramp" toch on
getwijfeld alom zal verwekken.
Immers, na een mislukte landings
poging te wijten aan laaghangende
wolken boven het vliegveld Leeuwar
den, raakte het toestel, dat werd be
stuurd door vlieger F. S. Kroon, met
zijn linkervleugel de punt van de
tachtig meter hoge toren van de St.
Bonifaciuskerk te Leeuwarden, w&ar
op de vlieger besloot een noodlan
ding te maken met ingetrokken wie
len Nu is er tussen het remen van
een dergelijk beriuR en de uitvoering
daarvan een aanmerkelijk verschil,
want het vliegtuig was aan de lin
kerzijde niet minder dan drie meter
vleugel kwijt geraakt.
Dat de piloot desondanks kans zag
om nog ongeveer zeven kilometer
met zijn vleugellamme machine ver
der te vliegen werd door een lucht-
vaartdeskundige terecht een staaltje
van buitengewone vliegkunst ge
noemd. Dezelfde woordvoerder sprak
over „er is één kans op de duizeo
een toestel in gelijke omstandigh-
den veilig aan de grond te krijgen!
Het afgebroken stuk vleugel, dat mid
den op het kerkplein terecht kwam,
veroorzaakte geen ongelukken.
Nadat inmiddels de vlieger met an
derhalve vleugel over de stad Leeu
warden was „gevlogen" wist hij zijn
toestel neer te zetten op een weiland
ten Zuid-Westen van de stad, vlak
bij de spoorlijn LeeuwardenSneek.
De tien passagiers schrokken hevig
van de flinke schok die het vliegtuig
kreeg op het moment, toen de vleu
gel afknapte, maar bleven kalm, vnl.
omdat het toestel vrijwel onmiddel
lijk normaal scheen door te vliegen.
En dit, terwijl toch rakelings onder
de draden van de hoogspanningska
bel werd doorgevlogen en tenslotte
onder ongekend moeilijke omstandig
heden een noodlanding moest wor
den uitgevoerd. Tot tweemaal toe
sprong het vliegtuig over een sloot,
waarvan, gezien de diepe sporen, de
berm werd geraakt om tenslotte juist
over de weg naar Boxum neer te ko
men.
De onderdelen van het vliegtuig
liggen her en der over het weiland
verspreid, beide propellers zijn afge
rukt. De halve linkervleugel ziet er
ongeveer uit als een afgescheurde pa
pieren zak en is verder vrijwel on
beschadigd. Een fietser, die op d<
weg naar Boxum reed, zag het vlieg
tuig naderen. „Het was het vreemd
ste schouwspel, dat ik ooit zag", ver
klaarde hij.
WU nemen het maar al te graag
aan van de man en we hebben, na
het gehele relaas te hebben verno
men, grote bewondering voor de pi
loot van de KLM, die dit kunststuk
wist uit te halen. Het zal zeker niet
nalaten onze uitstekende Nederlandse
vliegersfaam overal in de wereld te
bevestigen en te verstevigen:
(Van onze Haagse redacteur).
"M'AAR WIJ van gezaghebbende zij-
de vernemen is binnenkort een
nieuwe wachtgeldregeling te verwach
ten voor distributie-ambtenaren. De
eerste twee wachtmaanden ontvangen
Zii volledig salaris, de derde en de
vierde maand 85 pet. cn daarna gedq-
rende nog achtmaanden 60 pet.
Momenteel worden er nog bespre
kingen gevoerd om de wachtgeldre
geling uit te breiden voor een tweede
periode van 12 maanden, waarin de
ontslagen ambtenaren 60 pet. of 50
pet. van hun salaris zouden ontvan
gen.
Nederland aanvaardt 80 tot
90 procent der voorstellen
T^AAR UIT welingelichte Nederland-
se bron verluidt, hebben de Ne
derlanders 80 a 90 pet. van de nieuwe
voorstellen met betrekking tot de sta
king van het vuren, die Vrijdag door
de Commissie van goede diensten zijn
ingediend, aanvaard De Nederlanders
hebben na een informele vergadering
van de leden der commissie, dr. Beel
en de Nederlandse delegatie, de Com
missie van goede diensten schriftelijk
van hun standpunt ten aanzien van
de voorstellen op de hoogte gesteld.
Men wijst er op. dat deze aanvaar
ding niet van toepassing is op de po
litieke principes, die de Commissie
zou hebben vervat in haar plan, dat
de basis moet vormen voor een rege
ling van het geschil.
Tot dusver is van republikeinse zij
de nog geen antwoord op de voorstel
len van de Commissie ontvangen.
Zou dit betekenen, dat wc nog een
kleine kans hebben op wapenstilstand
in 1947? AI zijn we in dit opzicht
geenszins optimistisch, toch kunnen we
niet nalaten nog eens onze gegron
de? hoop hierop ui( te spreken.
De strijd in China
(Van onze Haagse redacteur).
T^EDERLAND heeft met de autori-
teiten van de Britse bezettings
zone in Duitsland een overeenkomst
getroffen volgens welke Duitse fa
brieken voor Nederland zullen gaan
draaien en onze gehele behoefte aan
walserijproducten veilig zal worden
gesteld Het betreft hier een voorraad
walserijproducten ter waarde van
meer dan 10.000.000 Nederland zal
evenwel hiertoe de grondstoffen le
veren alsmede de stookolie en de ko
len. De ertsen hiervoor zal Neder
land importeren uit Zweden. Noor
wegen en Spanje. Ook Rotterdam zal
belangrijke voordelen krijgen uit deze
transactie, doordat men deze haven
voor het transito zal gebruiken. Voor
deze overeenkomst van kracht werd
TN DE SECTOR ror.d Tsjangtsjoen,
de hoofdstad van Mandsjoerije, wor
den de communisten ijeruggeslagen.
Daarentegen wordt de toestand in
Noord-China „uiterst spannend" ge
noemd. Een troepenmacht, van 60.000
man vormt de communistische bedrei
ging aan beide zijden van de spoor
lijn Peking-Hankow; in de provincie
Sjanhsi zouden de communisten gif
gas gebruiken om Joeng Tsjen, dat
zij nu een maand belegeren, te vero
veren. Volgens de communistische ra
dio-omroep zou de stad reeds vero
verd zijn. Rondom Peking yinden he
vige gevechten plaats. De regering
heeft versterkingen gezonden.
T7X-KONING Victor Emmanuel var
Italië is Zondag te Alexandria
overleden. Sinds hij in Mei 1946 dc
troon verliet verbleef hij in balling
schap in Egypte
De ex-koning was 78 jaar. Hij kwarr
in 1900 op de troon en heeft op vijl
Juni 1944 zijn koninklijke bevoegdhe
den overgedragen aan Kroon prinr
Umberto, die het ambt van luitenant
generaal van het Rijk aanvaardde.
Victor Emmanuel heeft geen afstanc
gedaan van de troon, bleef de static
van Koning van Italië voeren en bleef
hoofd van het huis van Savoye; zijn
koninklijke bevoegdheden bleven ech
ter in handen van de Kroonprins zo
lang deze leeft.
Na het referendum v.an 2 Juni 1946.
toen de Italianen met 12.717.923 te
gen 10.719.284 stemmen vóór de re
publiek stemden, volgde Umberto zijn
vader in ballingschap naar Portugal
Victor Emmanuel was de man, die
Mussolini en het fascisme aan de
macht heeft geholpen. HU was er voor
verantwoordelijk, dat Italië in twee
burgeroorlogen van zijde is verapderd
Ofschoon hü gedurende het lange fas
cistische regiem algemeen werd be
schouwd als een paradefiguur, ver
toonde hU toch in twee opzichten een
opmerkelijke vasthoudendheid: hij
bleef hardnekkig op de troon en hield
blind vast aan zijn droom van een
groot nieuw Italië: een nieuw romeins
Keizerrijk.
Toen Italië's nederlaag dreigde, ont
snapte Victor Emmanuel uit Rome en
hij slaagde er in Zuid-Italië te berei
ken, dat reeds door de Britse en Ame
rikaanse legers bezet werd.
Toen Mussolini's bewind in Juli 1943
omver werd geworpen gaf de Koning
zijn steun aan maarschalk Badoglio,
zijn nieuwe eerste-minister en beloof
de de geallieerden te helpen, na Ita
lië's onvoorwaardelijke overgave in
September 1943.
TJIT PALESTINA worden nog steeds
wederkerige overvallen en aan
vallen van Joden en Arabieren ge
meld. Zo zouden Joden in de buurt
van Haifa een tienjarig Arabisch kind
hebben gedood, terwijl in Jerusalem
twee Joden hef leven verloren
De Palestiinse politie heeft meege
deeld. dat sinds 1 December bij de
onlusten ?!5 doden zijn gevallen, wnar
had Nederland al belangrijke orders onder 125 Joden, 162 Arabieren en 9
walserijproducten geplaatst in Ameri
ka. Deze heeft men echter kunnen
annuleren. De daardoor vrijgekomen
Britten. Bovendien zijn er nog ruim
701 gewonden.
In Acre zou een Brits sergeant, toen
dollars worden gespendeerd aan j hij de orde in een gevangenis, waar
ongeveer 100.000 ton Amerikaanse uit Arabieren poogden te ontvluchten
steenkolen, benodigd voor het ver- mede wilde herstellen, ziin doodge-
vaardigen van de walserijproducten slaven. In alle delen van Palestina is
in Duitsland. het nog zeer onrustig.
TN ZIJN Memorie van Antwoord
geeft Minister Vos de volgende
opsomming van de bestemming der
verschillende luchtvaartterreinen in
ons land:
1. Schiphol als centrale luchtha
ven voor transatlantisch, transconti
nentaal, Europees en binnenlands
luchtverkeer.
2. Eindhoven als uitwijkhaven voor
Schiphol, tevens opleidingscentrum
voor de burgerluchtvaart.
3. 4, 5 en 6. Eelde, Zuid-Limburg,
Haamstede en Texel als secundaire
luchtvaartterreinen voor binnenlands
en gedeeltelijk voor Europees lucht
verkeer.
Baronie D.N.L. behaalde een mooie 3-1 overwinning op Helmond. De foto
geeft een moment weer van een der talrijke Helmond-aanvallen
voor het Baronie-doel.
7, 8 en 9. Ypenburg, Ter ge en Hil
versum als luchtvaartterrein voor de
sportluchtvaart tevens voor het lucht
taxiverkeer.
Voor Rotterdam, Walcheren en Z.
Vlaanderen zijn plannen in voorberei
ding, terwijl voor wat betreft de ter
reinen Twenthe en Leeuwarden nog
overleg gaande is over de vraag, of ze
onder burgerlijk dan we! militair be
heer zullen worden gesteld.
Men ziet, dat volgens dit schema
over de bestemming van Gilze-Rijen
definitief beslist schijnt te zijn. Het
zal louter en alleen voor militair
luchtverkeer dienen. Zelfs de oplei
ding van leerlingen voor de Rijks
luchtvaartschool verdwijnt daar. Ook
het luchttaxiverkeer krijgt er blijk
baar geen klein hoekje. De klemmen
de argumenten, zo dikwijls naar vo
ren gebracht, om Nerhoven een al
thans bescheiden rol te laten vervul
len in het burgerluchtvaartverkeer.
zijn op zijde geschoven. Het is een
grote teleurstelling.
TTET GRIEKSE KABINET heeft bij
decreet de wet van 1929, die de
Communistische partij buiten de wet
plaatst, weer van kracht doen wor
den. Het decreet is Zaterdagavond in
de Staatscourant bekend gemaakt en
onmiddellijk van kracht geworden.
Tengevolge hiervan zal de commu
nistische partij worden ontbonden,
grote zuiveringsacties zijn inmiddels
reeds begonnen, tal van arrestaties
hebben plaats gehad, terwijl b.v. het
communistische weekblad „Rizospas-
tis" door de politie geheel in beslag
werd genomen. Een en ander is het
antwoord van de Griekse regering op
de door de guerilla's ingestelde rege
ring van generaal Markos.
Er wordt hevig gevochten, voorna
melijk in de buurt van Konitza bij de
Albaanse grens, waar naar verluidt
de guerillastrijders met zware verlie
zen werden teruggeslagen. Tsaldaris,
de Griekse minister van Buitenlandse
Zaken, heeft aan de Joegoslavische
zaakgelastigde te Athene een nota
overhandigd, waarbij geprotesteerd
wordt tegen de steeds meer openlijk
verleende steun van Joegoslavië aan
de opstandelingen.
De opmerking, dat de Nederlandse
Spoorwegen het oudste materiaal op
de lijn Dordrecht-Vlissingen zouden
gebruiken, noemt Minister Vos in zijn
M. van A. onjuist. Goede en slechte
rijtuigen worden, zo zegt hij, gelijk
matig over alle lijnen van het net
net verdeeld Het is regel over het ge
hele land, dat zich in een trein ge
middeld één onverlicht rijtuig be
vindt.
BLOEDTRANSFUSIEDIENST
NED. RODE KRUIS
Door het Ned. Rode Knus zal een
bloedtranslusie-actie worden gehouden
in de loop van de volgende maanden.
Deze actie zal speciaal op het platte
land plaats hebben, omdat de stadsbe
woners zich verdienstelijk kunnen ma
ken voor de ziekenhuizen.
De actie wordt gevoerd voor de jon
gens in Indië. Men hooot in éen dorp
/een 30 a 40 liter bloed te kunnen
verkrijgen. De dorpsbewoners werden
eerst door de huisdokter gekeurd. Als
dit gebeurd is volgt voor de afneming
van het bloed nog een keuring door 'n
specialist, zodat er geen gevaar bestaat
voor de betrokkenen
Verwacht wordt dat velen zich zullen
aanmelden. Immers een groot percen
tage zal niet geschikt zijn voor de
bloedtransfusie.
fWER HET voor- of nadeel, dat 'n
weekmarkt voor de neringdoen
den van een betreffende plaats mee
brengt. zijn reeds heel wat woor
den gevallen. In een dikwijls felle
tweekamp betoogt de ene partij, dat
iedore handeldrijvende ingezetene ge
baat is bij een goed lopende week
markt, terwijl een andere groep weer
beweert, dat deze juist de ondergang
XJOE kort is het nog geleden, dat grijze stippen tegen een lichte achter-
ieder van ons avond na avond en I grond, worden zichtbaar. Twee man
nacht in nacht uit luisterde naar het
zoemen van overvliegende geallieer
de vliegtuigen. Waar zou déze aan
val op gemunt zijn, rees dan telkens
weer de vraag en wie zouden de
mannen zijn, dié elke keer weer hun
leven op het spel zetten?
Soms lazen we het antwoord op de
eerste vraag de volgende dag in de
krant, maar van de mannen zouden
wij wellicht nimmer iets geweten heb
ben, als niet enkelen hunner 'n laatste
rustplaats gevonden hadden op Neder
landse kerkhoven. Daarvan bleven er
enkelen spoorloos, ook die van Guy
Gibson, V.C., D.F.C.. D.S O. en bezit
ter van een hond die dol was op bier
en deswege door zijn baas gedeco
reerd was als de teste drinker van
zijn squadron. Maar niet lang bleef
deze dode onbekend, want geleidelijk
drong het tot Engeland door, dat het
Guy was, die in een donkere nacht
bij Steenbergen was gevallen.
Wie was hjj
P"uy Gibson was een ier beroemdste
vliegers van het Verenigde Ko
ninkrijk, uitstekend organisator en
leider van de aanvallen op de beken
de Möhnedammen. Hii had reeds 170
operationele aanvallen voltooid toen
hij op zich nam een squadron te vor
men en het voor de aanval op de dam
men voor te bereiden. Onvermijdelijk
was dat voor hem niet geweest, want
enige keren werd hem een plaats als
instructeur aangeboden maar liever
bleef hjj vliegen, na zijn eerste begin
als nachtjager, idaarna als bombarde
mentsvlieger. Hij leidde aanvallen op
Danzig, Milaan, Le Creusot. Driemaal
ging hij naar Berlijn, leidde de grote
aanvallen met 1000 bommenwerpers
van 1942. Later brak hij er telkens
even uit bv. om Churchill naar Ame
rika te vergezellen en daar spreek
beurten te houden en toen dan einde
lijk D-day reeds gepasseerd was en
de eerste stoten van de oprukkende
legers verzwakten, viel Gibson....
De Engelse bladen wijdden er op
30 November grote artikelen aan,
ruim twee maanden na diens vermis
sing Soms van meer dan een kolom
lengte. Dat was veel in die tijd van
extra papierschaarste.
Een verlichte cabine.
A an de laatste ogenblikken van Guy
Gibson wijdde Trouw dezer da
gen enige suggestieve gedachten. Een
nacht in September van het laatste
oorlogsjaar. Steenbergen ligt in het
donker. Het middernachtelijke uur is
voorbij. Het wijde luchtruim, waarin
een enkele ster zichtbaar is trilt van
geluiden. Golven vliegtuigen zwermen
over. Honderden bommenwerpers
vliegen naar Duitsland. Andere keren
terug. De vliegdienst Is intensief. Im
mers millioenen mensen wachten! De
vliegmachines, nu zonder lading, heb
ben reeds opslagplaatsen, fabrieken en
spoorlijnen verwoest.
Plotseling verlaat een toestel, terug
van een aanval op Rheidt, het eskader.
Het zwenkt af. het komt lager. Nacht
waker A. de Bruyn van de Centrale
Suikerfabriek merkt het. Het lijkt 'n
bommenwerper op de thuisvlucht La
ger, steeds Lager cirkelt het toestel
over Steenbergen, waar de bevolking
slaapt Er gaan iedere naclit vlieg
tuigen over. Het is oorlog. Dan, een
lichtplek. Cabinelichten worden ont
stoken. Illegale werkers, sluipend door
de nacht met levensmiddelen en bon
kaarten, zien het ook. Twee hoofden,
grond.
nen zien naar de aarde, twee Engel
sen, die waarschijnlijk vurig hebben
gehoopt, dat de motorstoring hun nog
zal veroorloven behouden te landen.
Maar dan klinkt een metalen dis
sonant. De mótoren draaien ongelijk
matig. Drie mannen, ergens in Steen
bergen, Brabants stadje, waarvan Guy
en zijn metgezel nimmer hebben ge
hoord, kijken strak, ademloos omhoog.
Een explosie en een vlam. Het toestel
valt. eerst in een flauwe boog, dan
loodrecht en snel. héél snel Nog geen
honderd meter van de suikerfabriek,
aan de overzijde van het kanaal boort
het zich in de aa-de Het bouwland
•an Van der Riet. de boer aan de Ha-
vendiik. vormt het tc-rein van de
dood van twee vliegers. Het' toestel is
ernstig vernield. Duitsers snelden toe.
De gebruikelijke maatregelen.
Onbekend
Tr is een bommenwerper neerge-
'-J stort, zeiden de mensen in de
Westhoek van Brabant de volgende
dag en de klank van hun stem ver
tolkte de rest. Zó was het gegaan in
die Septembernaeht, toen men niet
wist, dat Guy Gibson in het harnas
was gestorven. Zijn metgezel identi
ficeerde men terstond als de eskader
leider Warwick, welk eskader zonder
commandant die nacht ergens in En
geland was neergestreken De Duitsers
gaven toestemming tot de begrafenis
der stoffelijke resten op de katholieke
begraafplaats, waar een priester en
een predikant een laatste groet brach
ten.
Later speurden Steenbergenaren
rond in de omgeving van de plek,
waar het toestel was gevallen. Men
vond brieven, aantekeningen en een
sok, gemerkt G. Gibson. De stellige
zekerheid, dat het Engelands gevier
de piloot was, die ten grave was ge
dragen, die had men nog niet. Men
vond ook een logboek, waaruit bleek,
dat de machine, een Mosquito, een
vlucht had gemaakt naar Brunswijk.
Tot aan deze Duitse stad waren de
aantekeningen bijgehouden. Met een
losse opmerking, dat de bemanning 't
vliegveld in Enschedé had gepas
seerd, eindigde het logboek. Het ver
moeden bestaat, dat Gibson boven
Twente in een gevecht is gewikkeld,
waardoor de machine zou zijn be
schadigd.
De oorlog ging voort. Anderen na
men de plaats van Gibson en War
wick in. Propellers bleven draaien,
bommen vielen, vliegtuigen stortten
neer. De harde werkelijkheid van de
grote strijd bleef!
Om Steenbergen werd strijd gele
verd. Canadezen, Duitsers vonden de
dood. Soldaten werden begraven in
dit gewone land. .Nóg wist men niet,
dat een der doden die te midden van
zijn medestrijders ter ruste was ge
legd, drager van het Victoriakruis en
Guy Gibson was. Na maanden, toen
de R A F. kennis nam van het num
mer van het verongelukte toestel en
van de motor, werd bekend, dat Guy
Gibson onder het onbeschreven kruis
op de stille dodenakker begraven lag.
Toen heeft men met zorg zijn naam
op het witte kruis geschreven, het
witte kruis, met in de top een ge
schilderde Engelse vlag.
Op de verlieslijst van de R-AJ.
werd achter Gibson's naam de be
merking: „Vermist", doorgestreept en
ingevuld: gevallen in Holland, Steen
bergen, 19-9-'44.
van de eigen middenstand kan zijn.
Beide partijen hebben bovendien ar
gumenten te over om hun mening
te staven.
Onze voorouders echter waren heel
wat eensgezinder op dat punt en zij
beschouwden het als een bijzonder
voorrecht, wanneer in hun stad een
weekmarkt mocht worden gehouden.
Bovendien bezaten lang niet alle
plaatsen dit recht. Pas als deze tot
een zeker aanzien waren gekomen,
en als middelpunt voor de omgeving
konden gelden, kon het plaatselijk
bestuur met enige kans op succes bij
de Vorst een verzoek daartoe indie
nen.
Terneuzen nu is eeuwenlang een
weinig meetellend aanhangsel geweest
van Axeler-Ambacht en was voor
wat betreft bestuur en rechtspraak
volledig aan Axel ondergeschikt en
bezat dan ook niet het recht een
weekmarkt te houden. Volgens een
Privilége door Philips van Boergon-
dië in het jaar 1394 verleend, bezat
Axel als hoofdstad van Axeler-Am
bacht dit recht wel.
Op het eind van de 16e eeuw was
er echter van Axels oude roem niet
veel meer over. De oorlogen van die
tijd het begin van de vrijheids
strijd tegen Spanje hadden het
hunne daartoe bijgedragen. Terneu
zen echter was in aanzien toegeno
men en zag kans op 23 April 1584 van
Prins Willem van Oranje toestem
ming te krijgen tot het houden van
een weekmarkt.
Het privilege
Tn de taal van die tijd luidde deze
Prinselijke toestemming ver
kort als volgt:
„Volgens Privilege van Zijne Prin-
celijke Exelentie zal aan de Stad
van ter Neuzen vergund zijn, dat
alle Woonsdags binnen de voor
zegde Stad eene weekmarkt zal
worden gehouden, ten effecte van
het welcke zullen alle de Inwoon-
ders en ingezetene iian de voorzeg
de Steden en Ambachten en ap-
pendentien gehouden wezen alle
specien van granen en zaad, mits
gaders vlas, gaaren, liwaat,, boter,
kaas, melk, eieren en ander aldaar
vallende, ter voorzegde markt te
brengen, om aldaar te verkoopen,
zonder dat iemand, wie hij zij, de
voornoemde granen, zaad en ande
re waren uyt de voorzegde Steden
en Quartieren zal moogen bren
gen, vervoeren, verkoopen, of ver-
alieneeren in eenige maniere, aleer
dezelve binnen de voorzegde Stad
van Neuzen ter markt gesteld en
eens verkocht zullen zijn geweest,
op verbeurte van het goed en daar
boven de boete van 3 ponden Pa-
risis" .(f 1.50).
U ziet een florissante markt orga
niseren was in die tijd niet erg moei
lijk. Men beval eenvoudigweg dat.
als men iets te verkopen had, men dit
naar de markt moest brengen. Ver
koop buiten de markt was op ver
beurte van het goed en een voor die
dagen stevige boete, verboden.
Ongetwijfeld zal het in die dagen
op „Woonsdag" reeds gezellig druk
m Terneuzen geweest zijn.
GOES, 24 Dec. 1947. Groenten:
Bloemkool I f 38-63 per 100 stuks. id.
II 24-33. idem III 14-20. idem stek 4-8
Knolselderij 050-3. Spruiten f 20-77 p.
100 kg. Veldsla 30-36. Prei 26-28. Wit
lof 51. Boerekool 9. Rode kool 1.50-15
Uien B en stek 4.50-8. Selderij f 2.50-3
per 100 bos.
Guy Gibson
