H. M. Koningin gaat rust riemen In het hol van de leeuw „DE SCHRIK DER VELUWE" Verenigde Vergadering spoedig bijeen Duitse wagons voor de hoogovens De 880 raillioen De leider van het Zeeuwse N. A, F. voor zijn rechters DfrRDE JAARGANG No. 889 ZATERDAG 4 OCTOBER 1947 Prinses Juliana enige tijd Regentes Distributienieuwtjes Ook voor haar zal Prinses Juliana beëdigd worden VOORLOPIG met méér tabak -DOODSTRAF VOOR SAM OLY ,u De Joodse immigranten aangehouden Glas voor tuinders Droog Doodstraf geëist IN 'T KORT Een oud gebruik te Groede de boeren van de n. c. uitten hun grieven Minister Mansholt in de verdediging Na het Duitse oorlogskruis een eis van twintig jaar Een der bekendste Zeeuwse N.S. India: Kunt U nog niet even terug komen Na Uitgave van de „Stichting De Stem". Commissie van Toezicht: F J Aernoudts, C. J. v. Iiooteghem; A. E. Langenhorst; Mr. Dr A. J. J- M- Mes; Mr- B- B- de Rechter. Verschijnt elke werkdag. Abonnementsprijs bij vooruitbetaling f 3.38 per kwar taal, per post f 4.25, per week (uitsluitend bij niet-postbestelling) 0.26. Losse exemplaren 6 cent. Postrekening 278841. Prijzen voor buitenlandse abonnementen worden op aanvraag verstrek Voor God, Koningin en Vaderland Bureau voor Zeeuwsch-Vlaanderen: Hulst, Dubbele Poort 7, tele foon 102 (Bijbureau: Oostburg, Nieuwstraat 22, telefoon 35). Bu reau voor de Zeeuwse Eilanden: Goes, Westsingel 75, telefoon 2236. Waarn. directeur: P. J. Alberts; hoofdredacteur: J. J. H. A. Bruna. Advertentieprijs (uitsluitend voor de Zeeuwse oplage): 0.10 per m/m; voor Reclames (Ing. Med.) f 0.25 per m/m. (Voor de gehele oplage resp. 0.25 en f 0.60). Incasso wordt berekend. fv. EEDS IN EEN vorig bericht is medegedeeld, dat H. M. de Koningin zich nog zeer vermoeid gevoelt en zich opnieuw genoodzaakt ziet rust te nemen. Deze rust kan eerst doeltreffend zijn, wanneer Hare Majesteit tijdelijk zich ontheven weet van de zorg voor de zaken van de staat. Teneinde hiertoe de mogelijkheid te scheppen zal eerstdaags bij de Verenigde Vergadering der Staten-Generaal een wets ontwerp aanhangig' worden gemaakt, waarin met toepassing van artikel 43 van de Grondwet de gelegenheid wordt geopend, dat Hare Majesteit zodra Haar gezondheid daartoe aanleiding geeft, de uitoefening van het koninklijk gezag tijdelijk neerlegt. Het wetsontwerp zal inhouden, dat voor de tijd gedurende welke de Koningin het koninküjk gezag neerlegt H. K. H. Prinses Juliana, als Regentes van 't Koninkrijk zal optreden. Hare Majesteit is voornemens om terstond na de totstand koming van deze wet daaraan voor enige tijd toepassing' te geven. H.M. de Koningin verzoekt uitdrukkelijk mede te delen, dat voor enige ongerustheid voor Haar gezondheid geen aanleiding bestaat. Het behoeft nochtans niet te verwonderen, dat de zware zorgen, welke op Haar hebben gedrukt en nog steeds drukken, niet onopgemerkt aan Haar gezondheid zijn voorbij gegaan. NIEUW MODEL BONKAART. De thans in gebruik zijnde bonkaar ten voor voedingsmiddelen hebben aanleiding gegeven tot de klacht, dat deze niet voldoende overzichtelijk zijn Op deze bonkaarten zijn de bonnen „diversen", „reserve", „brood", „vlees" ..boter" en „melk" ten dele voorzien van dezelfde nummers. Het is geble ken, dat dit tot vergissingen aanlei ding heeft gegeven. Teneinde aan de bezwaren tege moet te komen is thans een nieuw model bonkaart ontworpen, welke op 23 November a.s. in gebruik zal wor den genomen. Op deze kaart komen bonnen „algemeen", „reserve", „bo ter", „vlees" en „melk" voor, welke voorzien zijn van een doorlopende nummering. OLIEBON LANGER GELDIG. Zij, die op de bonnen K 01 Alge meen, welke van 17 Augustus t.m. 13 September jl. recht gaven op het ko pen van 120 gram spijsolie, geen olie' hebben kunnen krijgen, kunnen deze bonnen tot uiterlijk 6 October a.s. in leveren. "LIET BERICHT, -dat H.M. de Koningin enige tijd alge- hele rust gaat nemen, is zeker met een zekere mate van bezorgdheid opgenomen door het Nederlandse volk. Maar die bezorgdheid mag gelukkig aanzienlijk getem perd worden door de uitdrukkelijke verzekering, dat er voor enige ongerustheid geen aanleiding bestaat. En voorts doordat er duidelijk wordt vermeld, dat slechts „enige tijd rust" in het voornemen ligt. Er mag dus, menselijker wijze gesproken, verwacht worden, dat H.M. de Koningin het volgend jaar in volle functie weer het gouden rege ringsjubileum zal vieren. In ieder geval wenst heel het Nederlandse volk Haar nu van ganser harte de volkomen rust toe, welke zo begrijpelijk is na 49 jaren van inge spannen werken, waarvan vooral de laatste zeven vóór Hare Majesteit vol onvoorstelbare zorgen zijn geweest. Op Prinses Juliana komt nu de last der staatszaken voor enige tijd volledig te rusten. Ze kan bij voorbaat ervan verzekerd zijn, dat Haar daarbij de liefde van Haar volk en de volle toewijding van allen, die op enigerlei wijze deel hebben in de regeerstaak, verzekerd zijn. Het leven was voor Haar reeds een harde leerschool. Van Haar koninklijke Moeder kreeg ze een opvoeding, die nu volle vertrouwen geven, dat Ze ook met wijsheid en tact de teugels zal hanteren. Tot God rijst de bede dat hij Haar bij deze zware taak in een zware tijd moge verlichten en bijstaan. En ook, dat deze interim-periode slechts een korte spanne tijds zal beslaan. tiet grondwetsartikel, waarop de tijdelijke instelling van een regentschap berust, luidt als volgt: Het koninklijk gezag wordt mede waargenomen door een Regent, in geval de Koning krachtens ene wet, waarvan het ontwerp door hem is voorgedragen, tijde lijk de uitoefening van het koninklijk gezag heeft neergelegd Over het ontwerp dier wet, welke tevens in de benoeming van de Regent voorziet, beraadslagen en besluiten ^de Staten-Generaal in. verenigde ver gadering. De voorzitter van de Eerste Kamer roept de Staten-Gene raal in verenigde vergadering bijeen. De behandeling, waaraan de gewone procedure van het onderzoek in afde lingen (zeven), het opmaken van een verslag door ene commissie van rapporteurs, enz. voorafgaat, zal weinig tijd behoeven te kosten. Volgens het Reglement van Orde voor de verenigde vergadering kan geen besluit worden genomen, indien niet 76 leden aan de stemming deel nemen. Is het wetsontwerp wet geworden, dan zal Prinses Juliana in een verenigde vergadering der Staten-Gene raal beëdigd worden. Zij legt de eed of belofte in handen van de voorzitter af. Een paar schoenen per 1 y2 jaap "JE Schoenendistributie zal moe- ten worden gesteld op één paar in anderhalf jaar, afgezien van bijzondere verstrekkingen en bepaalde categorieën Het verbruik van tabak- en levensmid delen zal niet worden uitgebreid, ter wijl voor thee, koffie en cacao alsnog verlagingen noodzakelijk kunnen blij ken. In belangrijker mate moesten be snoeiingen plaats vinden in de aanko pen voor productieve doeleinden, wat te pijnlijker is, daar deze importen de basis zijn van onze welvaart in de toe komst De voornaamste beperkingen betref fen de aankoop van auto's, aardolie-pro ducten en metalen eindproducten. In vele gevallen betekenen Nde reducties een inkrimping van de voorraden, waardoor de productie niet onmiddel lijk wordt getroffen, doch waardoor niettemin in de toekomst moeilijkhe den kunnen ontstaan. Samenvattend kan over de reductie van de ihvoer voor de civiele sector worden gezegd, dat voorshands is afgezien van de drastische maatregelen, welke de con sumptie of de investeringen meer zou den aantasten, dan in dit stadium so ciaal of economisch verantwoord wordt geacht. Verdere beperkingen van de consumptie zou een nadelige invloed kunpen hebben op de arbeids productiviteit, en zou de zwarte han del doen opleven. Drastische beper kingen van de investeringen zou de productie en de export in de toekomst belemmeren. Dit alles ontlenen wij aan de Me morie van Antwoord van Minister Lieftinck op de nota inzake de devie- zenpositie. „Een vloermat voor de Duitsers" MOET WEL een ontzettend le ven hebben gehad", zei de pre sident van het A'dams Gerechtshof te gen Sam Oly op sarcastische toon. „Inderdaad", beaamde deze, „ik was voor de Duitsers slechts een vloer mat". In deze merkwaardige door hem zelf klaarblijkelijk begeerde functie heeft Oly toch kans gezien honderden Nederlandse Joden aan de bezetters uit te leveren. Bij deze „werkzaam heden" zag hij tevens kans zijn boks- capaeiteiten hij was in de A'damse bok^wereld voor de oorlog een buiten gewoon populair man uit te vieren: mannen, vrouwen en kinderen heeft hij op ergerlijke wijze mishandeld. De president noemde de gevangen neming van 30 blinde Joden „het top punt." van schooiersstreken". Toen mr. Gelinck zijn requisitoir eindigde met het eisen van de doodstraf weerklonk van de publieke tribune een spontaan applaus. JJE „PADUCAH" en de „Northlands" resp. met 1500 en 2000 passagiers aan boord, zijn binnen de Palestijnse kustwateren door de Eng. aangehou- c^n. De Joodse opvarenden boden geen tegenstand; de schepen zijn in de haven van Haifa „gelost". Alle im migranten zullen voorlopig op Cyprus worden geinterneerd. Er zijn hardnekkige geruchten, dat nog vijf schepen met illegale immi granten in de Middelapdse Zee krui sen. J^E DIRECTEUR van de Tuinbouw heeft een circulaire doen versprei den. waarin bekend gemaakt wordt, dat tuindersglas van de nieuwe Ne derlandse Glasfabriek te Schiedam Weersverwaehtig geldig tot hedenavond: Overdrijvende wolkenvelden. Droog weer. Ongeveer dezelfde temperatuur als gisteren. Veran- derljjke wind. Zon onder 18.13 uur. Maan on der 11.48 uur. Zondag: Zon op 6.46 uur. Maan op 20.36 uur. Zon on der 18.11 uur. Maan onder 13.16 uur. Maandag: Zon op 6.47 uur. Maan op 21.26 uur. gedistribueerd wordt onder die tuin ders. die in hun bedrijf glasschade hebben opgelopen tengevolge van storm, sneeuwdruk. hagel en in het algemeen door oorzaken buiten oor logsgeweld. Tuinders, die tuindersglas hebben afgestaan voor de noodvoor ziening van woningen, komen even eens voor toewijzingen in aanmerking. V700R HET Bijzonder Gerechtshof te Arnhem heeft terechtgestaan de beruchte Puttense SS-er. de 33- jarige Gomarius A. G. van der Wal, die verantwoordelijk wordt gesteld voor tal van afschuwelijke misdaden in bezettingstijd. Deze van der W.. die zich Zelf graag „De schrik van de Veluwe" liet noemen, heeft tal van arrestaties verricht en is aanleiding geweest tot de dood van een aantal illegale werkers. Hij mishandelde zijn gevangenen op beestachtige wijze, ook streed hij aan verschillende fronten o.m. bij Arnhem en Wageningen, be reikte de rang van Oberscharfuehrer en kreeg tal van hoge onderscheidin gen. Het Hof heeft vandaag deze van der W. veroordeeld tot de doodstraf, daar bij overwegend, dat deze man de ge hele oorlog door de vijand tot de over gave heeft gediend, dat hij tegen Ne derlanders heeft gevochten in een zeer critieke periode voor het Neder landse volk. dat hij weerloze landge noten mishandeld heeft .en hen de dood injoeg. IJET INTERGEALLIEERE BUREAU voor Herstelbetalingen heeft mee gedeeld, dat Nederland belangrijke on derdeien zal ontvangen van de Nord- Deutsche Huette A.G. Het betreft voor namelijk spoorwegwagons van een speciale constructie, geschikt voor hoogovens. De Nederlandse delegatie bij de I.A.R.A. ziet hiermee maanden lange pogingen met succes bekroond door het toewijzen van deze wagons. Voor de hoogovens te IJmuiden zijn ze van vitaal belang; zo kan o.m. nu een derde oven in gebruik worden ge nomen. Verwacht mag worden, dat weldra nog belangrijke fabriek-compigxen voor herstelbetalingen zullen vrij ko men. TAE GAULLE heeft zich voor de ver kiezingen van 19 October a.s. ver bonden met de uiterst rechtse partij van de Vrijheid, de gematigde en de radicale partijen. „HUN EIGEN GELD" WEIGER JIJ JE EIGEN GELD?" was de vraag, die een Australisch officier toebeet aan de djongos in Hotel des Indes te Batavia, toen deze republikeins geld niet als betaling wilden aan nemen. „Dit geld is reeds in Amerika, Engeland en Australië bekend, terwijl het „Nica-geld" dalende is" werd daar aan toegevoegd. De djongos kiezen blijkbaar liever eieren voor hun geld! V/"OOR PAP en Yoghurt zijn nieuwe maximumprijzen vastgesteld. De nieuwe prijzen, welke op Zaterdag October ingaan, zijn een cent per li tel' hoger dan de tot nu toe geldende prijzen. De prijs van consumptiemelk blijft ongewijzigd. JJE U.S. War Assets Administration heeft aan de Nederlandse regering een crediet verleend ten bedrage van 25.000.000 dollar, voor de aankoop van surplus-goederen. Het totale bedrag moet in 15 jaar worden gerestitueerd burgemeester van Rotterdam, mr. P. J. Oud. heeft bedankt als lid un de Partij van de Arbeid. 'I - WEE GESNEUVELDEN en drie ge wonden werden Woensdag in het Actie-comrmfniqué gemeld uit Indo nesië. TAE KUNSTSCHATTEN uit Wenen trokken in het Rijksmuseum tot nu toe niet minder dan £00.000 bezoe kers. TEISTEREN HEBBEN alle Arabiere in Palestina gestaakt. De Joodse bevolking heeft zich rustig gedragen Men verwacht felle redevoeringen van de Arabische leiders. /"V D. WESSELING, oud-lid van de de Prov. Staten van Z.-Holland en redacteur van „de Katholieke On derwijzer" (thans „Het Katholieke Schoolblad") is Woensdagmorgen te Den Haag overleden. /AVER VIJF JAAR worden alle elec- trische krachtcentrales in Enge land met atoomenergie gedreven: de wereld zal verbaasd staan, aldus het blad de „Daily Telegraph". Misschien zullen we over vijf jaar over nog wel andere dingen op atoom-gebied ver baasd staan pROF. FRANK PORTER GRAHAM, lid van de Commissie van Drie voor de V. S., vertrekt begin a.s. week naar Washington om zijn werk zaamheden te beginnen. COL BLOOM, een democratisch lid van de commissie voor Buiten landse Zaken van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden, met wie President Truman overleg heeft ge pleegd over de tussentijdse hulp aan Europa, heeft als zijn mening te ken nen gegeven, dat het Congres zonder twijfel begin December zal besluiten de tussentijdse hulp op 800 millioen dollar te brengen. Reeds in het begin van de 17e eeuw kwamen de landbouwers van Groede 'en omstreken op de eerste Woensdag van October naar die gemeente om hun landpacht te betalen. Zij brachten geen brood ei» drinken mee, maar aten pap- taarteo, voor die- gelegenneid voor hen te Groede gebakken. Op deze wijze is de Sint Bavo-kermis--ont staan. Nog altijd wil net gebruik, dat er te Groede op de eerste Woens dag van October door de inwoners paptaarten worden gegeten. Het gemeentebestuur van Groe de heeft hierin aanleiding gevon den ook de bouwvakarbeiders var, de firma Post uit Vlissingen, wel ke aan de zes in aanbouw zijnde woningwetwoningen werken op paptaarten te tracteren. Deze trac tatie viel bij de arbeiders na tuurlijk zeer in desmaak, letter lijk er, figuurlijk. TAE BOER IS TE VERGELIJKEN met een leeuw. Hü zit ingesloten in »u een ijiercn kooi van maatregelen, en, terwijl hij vroeger koning op zijn erf was, wordt hij nu ijverig bewaakt door een leger controleurs van de C.C.D. om te voorkomen, dat hü uitbreekt". Op die manier ongeveer schetste voorzitter J. Zegers gisteren op de ai- gemene vergadering van de N.C.B. teTilburg ten overstaan van minister S. L. Mansholt de positie van de boeren op het ogenblik. t.en bracht de prettige tijding, dat prof. Gerbrandy had toegezegd, dat aan het verzoek om rechtsherstel zal worden voldaan, en dat binnen enige dagen een beschikking dienaangaande te ver wachten is. Een vertegenwoordiger van de N.C.B. en van de C.H.B. zul len plaats voor plaats de zaken gaan regelen, waarmee men vóór 30 Juli van het volgend jaar hoopt klaar te komen; en dan waren daar de ver schillende voorstellen van de kringen en de daarbij gevoegde prae-advie- zen van het bestuur die nogal wat tongen in beroering brachten; we hoor den klachten over te dure landbouw werktuigen, en daarop de aankondi ging van mr. van Campen, dat binnen kort vanwege de Rijksdienst v. Land- bouwherstel een begin zal worden ge maakt piet het verlenen van rente loze voorschotten aan getroffen boe l-en voor de aanschaffing van werk tuigen; er waren de nodige stemmen, die' pleitten voor verplichte T.B.C.- bestrijding bij het rundvee, zodat uit eindelijk het bestuur werd gemachtigd En de minister bleef wel in stijl, toen hij begon te vertellen, dat zijn tocht op het departement te Den Haag was getypeerd als een gaan naar het hol van de leeuw. Dat viel overigens mee. Wel had de Metropole-sqhouw- burg, die stamp- en stampvol was, iets leeuwenkuil-achtigs. maar allen, die hem bevolkten deden dit uiterst ge disciplineerd, en ook als zij hun stem verhieven had het niet van dat ge luid, wat de koning van de woestijn pleegt voort te brengen. Zodat deze algemene vergadering, die een voort zetting vormde van de fel-geladen bij eenkomst van 4 Juli, een zeer ordelijk en rustig verloop had. Tijdens de ochtendzitting werd een omvangrijke agenda afgewerkt. Er werd medegedeeld, dat ir. H. A. van Haaren benoemd is tot algemeen se cretaris van de N.C.B., als opvolger van P. van Haaren; mr. W. van Vleu- BIJZ. GERECHTSHOF TE MIDDELBURG B.-ers, H. de Jonge Baas, stond Vrijdag voor het Bijz. Gerechtshof te Middelburg terecht. Voor de oorlog was de Jonge Baas een groot man in de S.D.A.P. en 't N.V.V. Toen dit vakverbond door de Duitsers werd omgezet in het N.A.F., liep de Jonge Baas met pak en zak over, welke houding door de vijand werd beloond. H.j werd voor geheel Zeeland de leider van het N.A.F. en blies daarin zijn pai- tijtje op felle wijze. Zoals uit de dagvaarding bleek, overhandigde hij de Duitsers lijsten met namen van personen, die volgens hem in Duitsland tewerk moesten worden gesteld. Bovendien probeerde hij aan hem onwelgevallige stadgenoten ver bannen te krijgen, door ze te be schuldigen van anti-Duitse gezind heid of zwarte handel. Verdachte gaf die feiten toe, al probeerde hij er een onschuldiger tintje aan te geven, Toen hij zei nooit propa ganda te hebben gemaakt voor 't nat. soe. maar alleen voor het soc. ging er uit de volle zaal een hoon gelach op. Uit de verdere beschuldigingen bleek wel, dat hij met de Duitsers dikke maatjes was geweest. Het drama op N. Beveland. J)aags na Dolle Dinsdag, had hij op N.-BeVeland, dat in verzet was gekomen tegen de overheersers een rare rol gespeeld. Op 6 September verscheen de Jonge Baas n.l. aldaar met een grote groep Duitsers, die daar een kleine terreur gingen uitoefenen Vele getuigen gaven over de rol, welke verd. daar gespeeld had, vele bijzonderheden. Getuige Heystek, destijds op N Beveland, vertelde, dat de Jonge Baas bij zijn verhoor aanwezig was geweest en zelf ook enkele vragen had gesteld. Getuige Jacoba Geelhoed ver klaarde, dat verd. met een pistool in de hand te Wissekerke het pu bliek gesommeerd had de openbare weg te verlaten. Getuige Elizabeth Leenhouts wist heel wat over de huiszoeking hij burgemeester Geuze te Wissen- kerke, waar verd. ook al aan had deelgenomen. Volgens-haar hgd hij 0OOOOOOOOOOOOOOOOOGOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOSOOOOOOOOC1 'n portret der Koninklijke familie' van de wand gehaald en tegen de Duitsers had hij gezegd: „Dat zijn nu die lievelingen, waar ze hier gister voor gefeest hebben". De „heren"" waren na de kamer doorzocht te hebben, in de kelder afgedaald en teruggekomen met „opgestopte jassen". Toen de bewo ners later in de kelder kwamen misten ze behalve boter en levens middelen ook flessen wijn. De zuster van de burgemeester kwam dit verhaal bevestigen. Getuige Tienpond uit Goes, be zwoer dat hij de Jonge Baas met een revolver in de vuist had gezien en dat hij hem als leider van de expeditie had beschouwd. De getuige a décharge, v. d. Voorde, destijds verbonden aan het veer WolfaartsdijkKortgene deel de mee, dat verd. op 6 Sept. per motorfiets heel vroeg aan het vee'r was verschenen en overgezet .wenste te worden. Hij zei, dat hij N. Beveland wilde waarschuwen voor een Duitse colonne die op weg was om zodoende een bloedbad te voorkomen. Daar verd. bezwaar had tegen het waarschuwen van de O.D. kreeg getuige achterdocht. Vóór dat de veerboot er was kwam er reeds een troep Duitsers, die met de. Jonge Baas tegelijk over gingen. Toen had getuige aan de O.D. op N.-Beveland het afgespro ken alarmseintje gegeven, dat be stond uit het optrekken van een gordijn in een woning. Verdachte aan het woord ■yerdachte ontkende met een re yolver uit Middelburg te zijn gekomen; later gaf hij echter toe met een pistool „gespeeld te heb ben" tijdens het verhoord in de herberg te Wissenkerke. Verdachte zei niet bij de arres tatie te zijn geweest van Andries Dieleman, die naar men weet, en kele dagen later gefusilleerd is; ook ontkende hij de beschuldigingen van getuige "i eenhouts. De pres. vroëg aan verdachte of mogelijk het oorlogskruis van ver dienste, dat de Duitsers in October 1944 aan verdachte uitreikten, in verband stond met het optreden op N.-Beveland. Verdachte's mening, dat hij dit kreeg voor zijn sociale verdiensten ontlokte een luid gegrinnik. De proc. fiscaal meende dat de feiten vast staan en dat verd. on gelooflijk veel kwaad had gedaan. Bijzonder ergerlijk is zijn gedrag op N. Beveland geweest, waar hij zich aanstelde als een Landwach ten Als leider van het N.A.F. had hij zich ook nooit als ordonnans .mogen laten gebruiken. Spr. eiste een gevangenisstraf van twintig jaar. Mr. van Deinse vond die straf te zwaar. Toegevend dat zijn cliënt heel wat op 2ijn geweten heeft, moest hij naar voren brengen, dat hij geen fanaticus was. Verdachte heeft zich laten verleiden om in het nat. soc. een middel te zien tot sociale verbeteringen. Dit bracht hem tot de N.S.B. en tenslotte in een positie, die zeer moeilijk was Pleiter hoopte op een clement vonnis. Zware straffen. .JPOWEL tegen de gewezen Zeeuw se leider van het N.A.F. Hen drik de Jonge Baas, als tegen de chauffeur van de S.D. te Middel burg, Arie Joossen, is gisteren door de procureur-fiscaal twintig jaar gevangenisstraf geëist. G. Temmer man te Goes, destijds lid van de landwacht werd veroordeeld tot acht jaar gevangenisstraf met af trek (door te brengen in een Rjj kswerkinr ichting. Uit een boerendagboek pEN MERKWAARDIG verhaal vertelde een boer uit Groes- beek. Hij was in Deurne geweest en had daar een nieuwe boerderij bewonderd, die voor f 36.000 was gezet. Hij zelf had een boerderij van hetzelfde type nodig, alleen iets kleiner. Maar toen hij wilde gaan bouwen, v.ond hij het prijs verschil toch wel wat erg hoog. Het grapje zou hem f 65.000 tot f 70.000 kosten! Al even zot was het andere ver haal van de boerenzoon, die zijn kiel moest verruilen voor de wa penrok. Niet om krijgshaftig te vechten. Maar.... om aardappels te rooien. Eerst in de Wieringer- meer, later in Gelderland. En zijn vader, in 'het hartje van Brabant, kon geen mensen krijgen om zijn aardappels uit de grond te ha len dienaangaande stappen te doen; er werd aangedrongen op deblokkering van gelden, maar dat bleek nog een jaar of vijf te kunnen duren, er wa ren lange cijferreeksen te beluisteren over geleden bedrijfsschade, waarover geen vergoeding ontvangen was en ook de dienstplicht bleek debet aan vele moeilijkheden. Lonen en prijzen ïyfaar de pièce de résistance, de klachten tegen het loon- en prijs beleid van de regering, werd voor de middaguren bewaard, toen Minister S. Mansholt mede aan de vergadering deelnam. Hij Werd door voorzitter Ze gers begroet, die nog eens de verschil lende moeilijkheden, waarmee de land bouw te kampen heeft, releveerde. Hij gaf getallen over de veestapel, verge leken met 1934, verklaarde, dat gra nen op lichte gronden ver beneden kostprijs, namelijk f 8 a f 10 per 100 kilo. geleverd moeten worden, en dat cijfers hebben aangetoond, dat de uit komsten in de landbouw geen lonend bestaan opleveren, zelfs niet op de beste gronden Wat de eierprijs betreft aldus de heer Zegers, zal de gemid delde uitkomst voor de kippenhouders zeker geen 12 cent zijn, zoals officieel was berekend. Tenslotte somde hij nog eens op aan welke regelingen de boer zoal is onderworpen. Minister Mansholt, die zich daarna tot de vergadering richtte, wees op de armoede van ons land en de schaarste aan goederen, waartegenover de re gering zich in 1945 geplaatst zag. De lonen en prijzen moesten in de hand gehouden worden, en dan, al dus de minister, is men nooit popu lair 1945 had een grote verruiming in de aanvoer van goederen te zien gegeven, maar dit bleek achteraf niet meer dan een uitverkoop te zijn aan het hongerend Europa; in 1946 was er een groot tekort aan granen, en zo critiek als nu is de toestand nog niet geweest. Dit graantekort, veroorzaakt door minder goede oogsten en uit- breiding van de veestapel in Amerika, zal nog verscheidene jaren duren. Om onze oogst op te voeren hebben, we kunstmest nodig, en het verheug de de minister te kunnen meedelen, dat stappen gedaan zijn om de stik stofproductie uit te breiden en dat'die productie in- 1951 zo groot zal zijn det we zelfs kunnen gaan uitvoeren. Inten sivering van de landbouw, juist ook op de lichtere grónden is nodig, om de schaarste het hoofd te bieden, maar ze heeft ook haar nut om een gedeelte van de bevolking op te nemen. De minister erkent dat de loon- en prijspolitiek niet steeds is geslaagd, dat ze niet altijd de lasten gelijkelijk verdeelde, en dat met name de boe ren op de lichte gronden horen tot de categorieën, die geen winsten kunnen maken. In overleg met de Stichting voor de Landbouw heeft de regering er naar gestreefd een prijsniveau voor wat de landbouwproducten be-^ treft te bereiken, dat onafhankelijk was van de internationale ontwikke ling. en de boeren een redelijk be staan bood. Hierbij zijn ongetwijfeld fouten gemaakt, ook al omdat het moeilijk is één prijs voor het gehele land te bepalen. Uitvoerig gaat spr. dan het ontstaan van verschillende prijzen na, waarbij hij meedeelt, dat binnenkort de nieuwe verhoogde prij zen van melk, varkensvlees en eieren zullen worden bekend gemaakt. De verhoging van de prijs van rogge en tarwe hoopt hij nog vóór 1 November dus voor de uitzaai bekend te kun nen maken. Van compensatie-toesla gen toonde de minister zicti geen voor stander. Overigens wees hij er nog op. dat de afgelopen winter en zomer zelfs bij verantwoorde prijzen verliezen zouden hebben veroorzaakt; maar hij gaf ook direct toe, dat de prijsvast stelling dusdanig moet zijn, dat de boei; oogstrisico zelf kan dragen. „Geen woorden, maar daden" a minister Mansholt verdrongen de boeren zich voor de microfoons om hun grieven en bezwaren kenbaar te maken. Het Land van Maas en Waal bezwoer Z.E. hen weer te doen terugkeren naar de Brabantse V.V.O., er was een voorstel om een toeslag te geven in de vorm van gratis kunst mest; er klonken verwijten, als zou den er wel steeds mooie woorden ge uit worden, maar zou het zelden tot daden komen, de C.C.D. kreeg er van langs, en in dit verband klonk zelfs enige malen het woord concentratie kamp, de winstmarges van de tussen handel werden aan critiek onderwor pen en om haver te leveren voor con- courspaarden voelde men niet veel. De minister beantwoordde alle vra genstellers vlot. Het was niet zijn ge woonte veel te beloven en weinig te doen; hij zag gaarne aanwijzingen te gemoet om een aantal maatregelen te vereenvoudigen. Door coöperatie kun nen de boeren zelf 'n correctief vormen, op de winstmarges van de tussenhan del, en in het algemeen: het was geenszins de bedoeling om de kleine boeren de kop in te drukken; inte gendeel, de minister besefte zeer wel de betekenis van de kleine zelfstan dige boer voor de landbouw in ont land.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1947 | | pagina 1