HEFTIGE BEROERING
onder de SOENDANEZEN
C SOEKARNOMGRIJPT ER NIETS
TUSSEN LICHT ËÏTDONKER
DIE VIELEN voor hot VADERLAND...
MINISTERS BEZOEKEN
INDIE
Wij zijn vcor 28 pCt-
democratisch
Onrust op West Java
DODENHERDENKING 1941
De Parlai Ra'jai
Parsoendan
VIJF MINISTERS
naar BELGIS
VIJF Nederlandse ministers, te
de ministers baron van
Boetzelaar van Oosterhout (bui
tenlandse zaken!Huysmans eco
nomische zaken), Mansholt (land
ouw), Vos (verkeerswezen) en
't Blijft te koud
Nieuwe bonnen
Ditmaal: Cacao!
Accijnsverhoging
op gedistilleerd
DERDE JAARGANG No. 758
Comm. V. Toezicht: A. F. J. AERNOUDTS; C. 3,
VAN HOOTEGEM; A. E. LANGENHORST; Mr.
Dr. A. J. J. M MES; Mr. H. B. B. DE RECHTER,
Verschijnt elke werkdag Abonnementsprijs
(bij vooruitbetaling) 3.38 p. kwartaal; per
post 4.25; p. week (bij niet-postbestell.) 9.26;
Losse nummers 6 cent Postrekening 278.841
Voor God, Koningin en Vaderland
DONDERDAG 1 MEI 1947
UITGAVE: STICHTING „DE STEM*
Directeur: J. A. H. M. VAN SCHIJNDELS
Hoofdredacteur: J. J. H. A BRUNA; Algem.
Zeeuws-redacteur: W GROFFEN, Vlissir.gen;
Zeeuwsch-Viaanderen: Bureau Hulst, Dubbele
Poort 7, tel 102. Bijbureau Oostburg, Nieuw-
straat 22, tel. 35; Zeeuwse Eilanden Bureau
Goes, Westsingel 75, tel. 2236. Red. N. J. KARHOF
WEST JAVA is in beroering, ofschoon Sjahrir heeft
verklaard, dat „er niets bijzonders gaande is". Niet
zo lang geleden heeft Soekarno nog een inspectietocht
gehouden door het Westen van Java en bij die gelegenheid
sprak men zich allerwegen vóór de Repoeblik uit, nadat
Soekarno om de mening van het volk had gevraagd
Van de kant van de Repoeblik tracht men wat zich af
speelt, voor zover het niet te ontkennen valt, te kleineren
en van Nederlandse zijde is verklaard, dat men niet weet
of de ongeregeldheden gepleegd worden door Soendanese
nationalisten of alleen maar door plunderaars
Intussen blijft ook nu weer onze enige informatiebron
het Amerikaanse persbureau „United Press", dat berichten
over troepenbewegingen en ernstige ongeregeldheden de
wereld in blijft sturen.
JJET Soendanese reveil openbaar
de zich onmiddellijk na de Japan
se overheersing. In 1946 kwam
de „Partai Ra' jat Pasoendan" tot
stand onder bescherming der Ne
derlandse bajotten, omdat het land
leefde onder de terreur der repu
blikeinen. De partij wendde zich tot
de Commissie-Generaal en vroeg
om zelfbeschikking voor het Soen
danese volk.
Van meet af mocht de partij zich
verheugen in de daadwerkelijke
belangstelling van de Soendanezen
en ofschoon Soekarno tegen April
van dit jaar verklaarde, dat de
actie van de Pasoenda-partij „niet
zou verhinderen, dat de Repoeblik
een eenheidsstaat zou worden",
groeide het ledental dermate, dat
men al van honderdduizenden sprak
de Repoeblikeinse delegatie. Ver
niet op en daardoor groeide met de
dag de verbittering onder de Soen
danezen, waarbij de Nederlanders
niet durfden ingrijpen, ofschoon
toch de vrije meningsuiting, ook
aan de Soendanezen was toegezegd
als vrucht van de onderhandelingen
tussen de Commissie-Generaal en
de Republikeinse delegatie. Ver
moedelijk durfden de Nederlanders
niet ingrijpen, omdat zij bevreesd
waren, dat ingrijpen zou worden
uitgelegd als partijkiezen in eigen
belang, daar de Soendanezen veel
verwachten van een goede samen
werking tussen hen en de Neder
landers.
Tegen de verdrukking in.
daarbij op eigen eeuwenoude cul
tuur en geschiedenis. Zij zijn ech
ter ook bereid te vechten, wanneer
de Republiek haar eis van de een
heidsstaat voor Java vasthoudt.
WIJ ZULLEN AAN SJAHRIR
VRAGEN ZIJN GEZOND VER
STAND TE GEBRUIKEN OM
BLOEDVERGIETEN TE VOOR
KOMEN. WIJ ZULLEN ANDERS
DE NEDERLANDSE REGERING
OM BIJSTAND EN GEWAPENDE
BESCHERMING VERZOEKEN,
DAAR ONZE LEGERS NIET
STERK GENOEG ZIJN OM TE
STRIJDEN TEGEN HET REPU
BLIKEINSE LEGER, DAT WA
PENS HEEFT GEKREGEN VAN
DE JAPANNERS, VERKLAARDE
DR. RADEN KOESOMO, SECRE
TARIS VAN DE PASOENDAN.
Gezonde taal.
^egen de verdrukking in groeide
de Pasoendan, die nu reeds vier
millioen leden zou tellen en vol
houdt. dat 12.000.000 Soendanezen
achter hun staan, die maar één ding
begeren: orde en veiligheid,
vruchtbare samenwerking met de
Nederlanders en een eigen onaf
hankelijke staat, los van de Repu
bliek en Javaanse invloeden.
Natuurlijk willen de Soendane
zen samenwerken met de Repu
bliek. maar dan als gelijkberech
tigde; zij verfoeien terreur en af
hankelijkheid, en beroepen zich
Besprekingen voor 3
landen van belang.
W zullen '2ich
naai Belgie begeven, waar zij Za-
téldagavond met Belgische en Lu-
zuffon v collega's besprekingen
vol,\eVderTannri°VB ,problemTen' die
van belang ^jn'6 UlXem"l
XTENMERKEND voor de geestes
houding van dezen Soendanees
en voor die van de Pasoendan in
het bijzonder is nog deze gezonde
taal van dr. Koesomo:
.Soenda is niet onmiddellijk ge
reeds voor onafhankelijkheid en
heeft de hulp nodig van vreemde
landen, voornamelijk Nederland,
teneinde de natie te kunnen her
bouwen. Wij zijn er zeker van bin
nen honderd jaar klaar te zijn voor
volledige onafhankelijkheid.
Soenda zou willen samenwerken
met de Republiek binnen het ka
der van Linggadjati, maar het is
een historisch feit, dat Java altjjd
in drie volken verdeeld is de
Soendanezen in het Westen, de Ja
vanen in liet midden, de Madoere-
zen in het Oosten van liet eiland.
Deze kunnen nooit voldoende met
elkaar opschieten.
Omdat echter de samenwerking
met de Republikeinen zo uiterst
moeilijk is en zij nog altijd met
terreur hun eenheids-gedachte wil
len doorvoeren hebben de Soenda
nezen nu hun eigen onafhankelijk
heid uitgeroepen. De officiële plech
tigheid zal Zondag a.s. plaats vin
den in 't berggebied van Bandoeng
en bijgewoond worden door 10.000
Soendanezen, waarna de leiders van
de Pasoendan 'n toch door de dor
pen zullen maken om volgelingen
te werven.
fEGEN SCHACHT, Hitlers finan
cier, is voor een Duits zuive
ringsgerechtshof acht jaar gevan
genisstraf geëist.
Moscou is mislukt zijn onder
handelingen begonnen tussen
de Engelse en Amerikaanse be
zettingsautoriteiten om voor de
Westelijke zones te komen tot een
nieuwe economische politiek.
Weersverwachting tot heden
avond:
Meest krachtige wind tussen
Noordwest en Noordoost. Af
en toe regenbuien. Koud voor
de t(jd van het jaar.
Zon onder 20.03 uur, maan
onder 4.24 uur. Zon op 5.12 uur
maan op 15.37 uur.
(PERIODE 4 t.m. 17 MEI).
KA, KB, KC 705
(Serie B).
B07 alg.: 750 gr. suiker, bo
terhamstrooisel enz. of 1500
gr. jam, stroop enz. of 750
gr. chocolade of suikerwerk
B08 alg.: 50 gr. cacao.
KD, KE 705
(Serie B).
B14, B15 alg.: 250 gr. suiker,
boterhamstrooisel enz. of
500 gr. jam, stroop, enz.
of 250 gr. chocolade of sui
kerwerk.
B16 alg.: 50 gr. cacao.
MA, MD 705
(Serie B).
B21 suiker: 250 gr. suiker,
boterhamstrooisel enz. of
500 gram jam, stroop enz.
of 250 gr. chocolade of sui
kerwerk.
QA, QB, QC 703,
(Tabakskaarten enz.)
711 tabak: 3 rants, tabaksart.
71—2, 71—3 tabak: 2 rants, ta
baksartikelen.
711 versnaperingen: 200 gr.
chocolade of suikerwerk of
200 gr. suiker, boterham
strooisel enz. of 400 gr. jam
stroop enz.
713 versnaperingen: 100 gram
chocolade of suikerwerk of
100 gr. suiker, boterham-
strooisel enz. of 200 gr. jam,
stroop enz.
Bovengenoemde bonnen kun
nen reeds op Vrijdag 2 Mei
worden gebruikt.
Nederlands positie
Nederlandse Bank heeft bedenkingen
tegen de overheidsbudgetten
DE GROTE WINNAAR van de oorlog is Amerika en dat komt
vooral tot uitdrukking in het feit, dat de Verenigde Staten de
financiers zijn geworden van de ganse wereld.
Ook het Europese handelsverkeer wordt geheel beinvlocd door de
dollar en de handelsbalansen vertonen hier overal een aanmerkelijk
invoeroverschot, dat grotendeels in het dollargebied moet worden ge
dekt.
Dit ondervindt ook Nederland aan den lijve. Maar bovendien
wordt ons land nog dubbel gedupeerd, omdat Duitsland dollargebied
is geworden.
De situatie is voor ons land, dat zo buitengewoon deviezenarm is.
dan ook zeer precair, al vallen er lichtzijden te noteren. In het zo
juist verschenen jaarverslag van de Nederlandse Bank over 1946 wor
den de licht- en schaduwzijden tegenover elkaar geplaatst, enkele
critische overwegingen gelanceerd ten opzichte van de overheids
uitgaven en wegen gewezen om uit de impasse te geraken.
Lichtzijden.
/AVER 1946 viel, volgens dit jaar-
verslag een aanmerkelijke voor
uitgang op het terrein der econo
mische ontwikkeling te bespeuren
ten aanzien van het bevrijdings
jaar 1945. Zowel de industriële als
de agrarische producten namen be
langrijk toe. Ook in het internatio
nale ruilverkeer hernam ons land
zijn plaats als leverancier.
Maar wat hebben deze lichtzij
den echter te betekenen tegenover
de schaduwzijden?
TAe schaduwzijden zijn wel zeer
donker. Allereerst is daar de
ontwikkeling in Nederlandsch-In-
dië. waardoor wij enerzijds de Indi
sche producten niet langer in voor
oorlogse mate op de Amerikaanse
markt kunnen afzetten, maar ook
gedwongen worden to' kostbare
militaire inspanningen, „welke re
denen geven tot bezorgdheid" te
meer, omdat er, volgens het jaar
verslag, geen economische resulta
ten mogen worden verwacht.
Daarbij komt het feit, dat wij
terloops reeds aanhaalden: de Duit
se leveranties moeten in dollars
worden betaald, waardoor een ge
zond herstel van ons handelsver
keer met Duitsland een der ba
ses van onze vooroorlogse welvaart
uitermate wordt belemmerd,
i (Vervolg op pag. 2).
m
w -
Duizenden vielen met haar; wie zou zulke dooden vergeten kunnen?
/^[ROOT zijn de verliezen, welke Nederland heeft geleden tijdens
de tweede wereldoorlog; het Bureau voor oorlogsdocumentatie
heeft zo juist de officiële cijfers gepubliceerd.
Gefusileerd werden in Nederland zelf 2000 personen; in Vught en
Amersfoort stierven 4000 mensen; ons leger heeft 4000 doden en ver
misten te betreuren, onze marine bovendien nog 2600 man.
Van de 120.000 joden die naar Duitsland werden gedeporteerd, kwa
men er 95 pet. of 114000 niet terug; het pierendeel werd vergast. Van
de 280.000 Nederlanders die in Duitsland moesten werken, verloren
34000 het leven, terwijl van de 16000 politieke gevangenen, welke de
Duitsers hier vasthielden (zonder Vught, Amersfoort en joodse slacht
offers) kwamen er 11.000 om het leven.
Door bombardementen op vaderlandse bodem verloren 25000 Ne
derlanders het leven, terwijl in de hongerwinter 25000 West-Neder
landers van ondervoeding omkwamen. Bovendien stierven nog 22000
Nederlanders in Japanse terreurkampen (de cijfers vermelden niet
het getal slachtoffers in republikeinse kampen).
Tenslotte worden er uit de verschillende groepen nog steeds 90.000
Nederlanders vermist, naar wie hetRode Kruis echter nog steeds zoekt
Procentsgewijze behoort Nederland tot de landéh die de bloedigste
tol voor aller vrijheid hebben betaald.
TAE MINISTERS DR. L. J. M.
1J BEEL EN MR. J. A. JONK
MAN ZULLEN ZATERDAG
A.S. PER VLIEGTUIG NAAR
INDIE VERTREKKEN.
In hetzelfde vliegtuig reizen als
financieel-economische adviseurs
de heren dr. H. M. Hirschfeld en
rar. H. Albarda, terwijl de rest van
het gezelschap wordt gevormd door
mr Th. H. Bot van het departe
ment van Overzeese Gebiedsdelen
en twee secretarissen.
Overste jhr. mr. P. Th. Six van
het kabinet van den minister-pre
sident en dr. H. J. Friedericy, hoofd
afdeling voorbereiding staatsrech
telijke hervormingen van het de
partement van Overzeese Gebieds
delen reizen het gezelschap vooruit
en vertrekken reeds Vrijdag a.s.
Met ongeveer 16 pCt
TAE accijnsverhoging op het ge
distilleerd zal verhoogd wor
den van f 275 tot f 320 per H.L.,
herleid tot een sterkte van 50 pet.,
terwijl de belasting op houtgeest
in evenredigheid omhoog zal gaan.
evenals het invoerrecht van uit en
met alcohol bereide stoffen. Een
wetsontwerp van deze strekking,
werd nl. gistermiddag z.h.s. door
de Tweede Kamer aanvaard.
Menen de democraten
van zeven landen
Vl^E ZIJN niet zo democra-
tisch als we ons wel wa
nen. We staan zelf: in de demo
cratische wereld niets eens zo
bijster goed aangeschreven.
Dat blijkt uit de antwoorden
die zijn binnen gekomen op
een enquête van het Franse In
stituut voor Opinie-onderzoek
in Frankrijk, Engeland, Noor
wegen, Zweden, Denemarken,
Nederland en de Ver
enigde Staten.
Het ging er niet alleen om
de vraag: „Wat is democratie?"
te beantwoorden (een vraag die
we ons zelf vaak stellen als
we zien en ervaren wat er zich
in „democratisch" Nederland
alzo afspeelt), maar tevens
moest men een lijstje samen
stellen van democratische lan
den in volgorde van persoon
lijke waardering.
Het resultaat was, dat 88 pet.
der ondervraagde personen de
V. S. een democratisch land
noemden; 45 pet. Engeland; 28
pet. Nederland en 5 pet.
Sovjet-Rusland (uit welk per
centage men tevens conclude
ren kan, dat 5 pet. der onder
vraagden communist waren!)
De uitslag valt, voor wat het
eigen land betreft, natuurlijk
niet mee, maar misschien is hij
toch weer 'n aanleiding tot een
democratisch gewetensonder
zoek
