JES
Het keerpunt in den
tweeden wereldoorlog
v
i B. R. T
liwerk
De hydra
der centralisatie
lartdiensten
ULST"
esten markt.
Langs den weg
Vier jaar geleden viel Stalingrad
program
5SN NEEDS
R LEK,
OF
VERSLETEN
w motor dan niet
■ren of vernieuwen
a bij afspraak
in 1 dag
OT UW
3ARAGEHOUDER
N 258Ó GOES
IJKE COUPE
JIJSCHOOL"
wij in BREDA
anden)
aan de School.
578—00
3, Leeraar N O
GEL
TWEEDE BLAD
No. 685
MAANDAG 3 FEBRUARI 1947
(1 en DORDRECHT
r
S No 22377.
12 UUR
3741
1 gaarne verstrekt:
releloon No 3;
leleioon No 11;
EN. Telefoon No 2
905—O
5LSCHAP BOUBER
en- er. Koloniale
MAN BOUBER.
JIS DAVIDS en
IAN BOUBER
ik; Lena Kemper;
idy Boutoer; Gonda
sellBen Minoli;
ic Herman Bouber
a 2.— pi bel^sHng
1ENSDAG 5 FFBR
574—1>
liiiliilüiÜlilllllllllHiilliiüiillllillliilllliü
ieri naaien.
ian den Agent van
009—o
Getroffen gemeenten loopen te hoop
CR IS DUIDELIJKE TAAL ge- tieven, die het groote wederop-
sproken op de bijeenkomst bouwdoel ten goede komen, be-
van ruim 600 vertegenwoordi- knotten, omdat niet precies de
gors van getroffen gemeenten hand gehouden is aan de letter
te Nijmegen. Noord en Zuid wa- van paragraat X reglement Y
ren er vertegenwoordigd. Henge Men krijgt den indruk, dat de
lo bleek niet minder de dupe goede wil der regeerders steeds
van de centralisatie dan B.-rgen weer doorkruist wordt door de
op Zoom. De gemeenten worden elgenwijsneid der bureaucraten,
verlaagd tot automaten, tot die In nun onmISbaarneldswaan
boodschappenjongens Den Haag alle Initiatief van lagere orga-
tuurt op stukken en papsrassen, nen trachten dood te drukken,
teelt keurlg-theoretische richt
lijnen. heeft de geleerdheid In pijnlijk in hooge mate is het
pacht en wil In de blnnenkame- ook. dat er nog altijd maar
ren eenvormig uitmaken wat geen beslissing valt inzake het
daarbuiten in de levende oneln- principe der oorlogsschaderege-
dig gevarieerde historisch ge- Ung. Hoe dikwijls hebben we het
groeide werke- niet gehoord,
lijkheid het bes dat het wetsont
te Is. De scha- Wie durft werp niet lang
blone heerscht meer op 21011
over de regeer- uureaucraiius zaj ]aten wach
kunst. De zot- aan ten. pas gele
ste dingen be- den ook weer In
leefd men, doch Min. Beels Me-
Den Haag is zelden en dan met morie van Antwoord aan de
de grootste moeite uit z'n ik-weet Eerste Kamer - maar we moe-
't-alleen w.g t« rukken De plaat ten het toch eerst zwart op wit
selljke gemeenschappen, die zoo voor ons zien. aleer we eraan
veel beteekenen In het leven gelooven. Wé begrijpen, dat men
van een mensch. worden aan heeft zitten turen op het pro
alle kanten beknot in hun vlta- bleem: vergoeding naar de
liteit en de getroffen gemeenten waarde van Mei 1940 of naar
voelen dat al bijzonder zwaar, de vervangingswaarde. Doch de
Zoo nu en dan hooren we mooie slachtoffers worden er ture-
woorden op dit gebied. „Zoo luursch bij. als dat turen maan-
veel mogelij k zal bevorderd moe den en maanden blijft duren,
ten worden, dat de gemeentelij- zonder dat ze weten waar ze
ke stuwkracht wear tot haar aan toe zijn.
recht komt", zei Minister Beel De beslisslngsdurf, die op an-
zoo pas nog in zijn Memorie dere terreinen soms zoo bot en
van Antwoord aan de Eerste scheef tot uiting komt, ont-
Kamer. Op vergaderingen. In breekt hier tot schade van den
West Brabant gehouden, noorde wederopbouw en de goede ge
nten ook sympathieke taal van zlndheid In de verwoeste gebie-
de zijde der hooge overheid, den. Mochten dsze woorden
Maar welmeenende woorden en toch eens achterhaald worden
goede wil zijn niet voldoende, door de wezenlijke verschijning
om de hydra der centralisatie van een wetsontwerp!
te verslaan. Vlak na de bevrij- Alles overziend willen we ho-
ding was het begrijpelijk, dat pen. dat de Rege~rlng Inder
de centrale overheid de teugels daad bij de voorbereiding en
strak in handen wilde nemen, uitvoering van alles wat den we
De schaarschte op vele gebieden deropbouw raakt zich gelijk de
dwingt ook thans nog tot sterke Nifmeegsche resolutie het zoo
leiding van bovenaf. beleefd zegt - „de ervaring en
Maar echte leiding zal nlm- het inzicht van de bestuur Iers
S-i' °n,aarden 'n bemoeizucht, der getroffen gemeenten zoo-
Z« stimuleert de zelfwerkzaam- veel mogelijk ten nutte maakt"
neid van lagere Instanties zoo Spijts de tegenspartelende bu
veel mogelijk en zal geen initia- reaucratenl
De aardrijkskunde-les
'n Zeeuwsch onderwijzer die
ons stukje over de w ddenschap
heeft gelezen, betwijfelt, naar
hij schreef, of het waarheid be
vat. Volgens hem zal geen enkel
jeugdig scnoolme°ster het in
zij ti hoofd halen om in
den tegenwooriigen tijd om 'n
kwartje te gaan wedden; hoog-
«tens zou 't 'n cent kunnen zijn
Opponent meent overigens
dat er wel leukere dingen op
n school gebeuren, dan wij ver
telden en om dit te staven.
De kaart van Zeeland werd In
cp-ima forma behandeld.
De voornaamste steden wa
ren opgedreund; de rivieren en
vaarwaters hadden hun beurt
gekregen en tenslotte moesten
de eilanden eraan g-looven.
't Liep eerst l.kker. Walcheren
kwam er zonder haperen uit.
evenals Noord en Zuid Beve
land en Schouwen en Dulveland.
Bij de laatste twee stropte het.
De onderwijzer, die geen hard
man was. hielp het slachtoffer
door „Tholen" voor te zeggen;
aanmoedigend breidde hij dit
uit tot.. Tholen en.„", maar het
ging nog niet. 'n Meer snuggere
gegadigde, afkomstig van „bo
ven de rivieren, stak verlokkend
en om
diende hij het volgende autheh-
tleke verhaal in. dat wij gaarne den vinger op
pubuceeren „Nou", zei de meester, „zeg
Op n Zulu Bevelandsche I het maar".
gegeven in de „Tholen en van Lier", plofte hij
aardrijkskunde. 1 er uit
Proost!
jPR ZIJN nog vele oogenblikken
dat wU weer terug denken
aan de donkere jaren van de
Duitsche bezetting en de vele maat
regelen die deze tyd met zicb
bracht. Er is echter een keer "en
Duitsche maatregel geweest, die
de Nederlanders zonder morren,
ja zelfs met een zekere blijmoedig
held hebben ondergaan.. Herin
nert U zich nog, hoe in de eerste
dagen van Februari 1943 voor de
duur van drie dagen alle open
bare vermakelijkheden werden af
gela«t. Er was .-erslagcnlieid onder
de Duitschers. In Stalingrad was
het Duitsche leger van von Paulus
volkomen ten onder gegaan.
Maar by ons was er een nauwe
lijks verborgen vreugde in deze
Duitsche rouwdagen. Eindelijk,
eindelijk was dan het groote keer
punt gekomen.
IQ Juni 1942 begon von Bock
zijn groote zomeroffenslef.
dat hem tot Stalingrad zou bren
gen. Van Kursk tot voorbij
Charkov zette het Duitsche
front zich in beweging en op
27 Juli was de geh°ele spoorlijn
Voronez-Rostov In Duitsche han
den. De vlakte naar Stalingrad
lae voor de Duitschers open.
Zoo ongunstig verliep toen de
strijd voor de Russen, dat zich
tenslotte in het jonge, moderne
Stalingrad hevige straatgevech
ten ontwikkelden, welke de
fraaie stad spoedig veranderden
In een troostelooze, zwart gebla
kerde ruïne. Het merendeel
van deze ruines viel in Duitsche
handen.
HET BELEG VAN STALINGRAD
De Russen hadden zich intus-
schen diep ingegraven in de
hooge oevers van de Wolga.
Tegenover de Russen stond
nu het 6e leger van Paulus. Dit
leger telde 22 divisies of onge
veer 300.000 man. Nadat de
Duitschers bij Rynok tot de ri
vier waren doorgedrongen, be
reikten zij de Wolga eveneens
bij Elsjanka. Tusschen deze
twee punten strekt ztch over
een afstand van 30 kM. de stad
Stalingrad uit. De vijf belang
rijke militaire objecten welke
von Paulus hier ln handen wil
de krijgen waren; de Tractoren-
fabriek. de. Wapenfabriek de
Roode Barricade, de metaalfa-
briek Roode October, de heuvel
Mamal Kurgan en de zakenwijk.
Chuikov ontving van het Rus
sische hoofdkwartier ln Sep
tember bericht, dat het zijn
taak was het 3e Duitsche leger
vast te houden tot het Russi
sche tegenoffensief zou aanvan
gen.
De wapenfabriek Roode Bar
ricade was bezet door ÏO.COO
Russische soldaten, toen de
Duitschers plotseling op 26 Sep
tember ten Noorden en ten Zui
den hiervan doorbraken naar
de Wolga oevers. De 10 000 man
waren nierdoor van iedere ver
binding afgesneden. Tevergeefs
hebben de Duitschers gepro
beerd de Roode Barricade te
veroveren. Er waren dagen dat
meer dan 20 aanvallen op de
fabriek werden gedaan, doch de
Russen hielden hardnekkig
stand.Toen zij na 54 dagen
werden ontzet, waren van de
10.000 man nog 800 overlevenden
In het begin van November
begon het 62e leger uitvallen te
doen teneinde zooveel mogelijk
Duitsche troepen naar Stalin
grad te trekken ln verband met
de Russische plannen tot om
singeling van de stad De verde
digers van Stalingrad die gedu
rende 62 dagen de slagen moes
ten opvangen van de meedogen-
looze Duitsche overmacht, had
den zich weten te handhaven,
tot eindelijk op 19 November na
een beleg van 66 dagen het Rus
sische tegenoffensief ln volle
hevigheid losbrandde.
De Duitschers hadden toen
ten Noorden en ten Zuiden van
Stalingrad een kleine strook
van den Wolga oever en de bel
de punten ter weerszijde van de
wapenfabriek Roode Barrlcafe.
Ten Noorden van de stad liep
het 'ront an de Wolga naar
Kletskaya ta Serafimovitch.
Ten zuiden liep het front door
de Kalmukken Steppen Zuid
waarts.
Gelijktijdig rukten de Russen
van het Noorden en het Zuiden
op naar Kalach. in de rug van
het Duitsche leger Andere Rus
sische afdeellngen bedreigden
de Duitsche flanken. Op 22 No
vember 1942 werd de ring bij
Kalach gesloten, waarmee het
lot van de Duitschers was beze
geld.
Op 12 November probeerden
de Duitschers nog h°t 6e leger
te ontzetten. Vanuit Kotelnlko-
vo drong een Duitsch leger de
Russische stellingen binnen,
maar reeds na enkele dagen lia
nen de Duitschers vest en op
29 December wenen de aanval
lers tot voorbij Kotelnikovo te
ruggeslagen. Nog eenmaal heb
ben de Duitschers getracht von
lanceerden de Russen een aan
val waardoor de Duitschers uit
een geslagen werden. Nieuwe
Russische aanvallen volgden nu,
en spoedig hadden de leg.rs van
Z-huKov den spoorweg Voronez-
Rostov weer in handen. Terwijl
één deel van het Russische leger
de Duitschers meer en m:er
naar net Westen joeg. richtte
een ander deel zich naar het
Oosten en concentreerde zich op
Stalingrad met het ingesloten
6e Duitsche leger
Het duurde tenslotte tot I Fe
bruari voor de Duitschers zich
overgaven ten Zuiden van de
Russische verbinding, met den
Inmiddels tot Veldmaarschalk
beroemden von Paulus aan het
hoc tii Op 2 Februari 1943 volg
de de Noordelijke groep
De slag om Stalingrad was
ten einde. Vergeefs trachtten de
Daitscuers de groote debacle
van Stalingrad te verbloemen,
het was niet meer mogelijk. De
geheele wereld had nu het on-
omsri-otelijk bewijs gekregen dat
de overmacht van de Duitsche
legers definitief was gebroken.
N
DINSDAG 4 FEBRUARI.
HILVERSUM I. 7 00 Nieuws
7,30 Morgengebed 7.45 Gram. 8,00
Nieuws 8,15 Pluk den dag 9,05 Gr.
9,45 Lichtbaken 10,15 Donizetti
10,40 Voordr. 10,50 Gram. 11,00
Zang 11,30 Als de ziele luistert 11,45
Fam. ber. Indië 12,03 Scand. piano
muz. 12,30 Ork. vau Beeck 13,00
Nieuws 13,15 Russ. ork. 13,50 Cau
serie 14,00 Kamremuz. 15,00 V. d.
vrouw 15,30 Canad. comp. 15.45
Kamermuz. 16,00 Zonnebloem 16,30
Na schooltijd 16.45 Kamermuz.
17.00 Sopraan en piano 17,45 Rijk
Overzee 18,00 Tarantella 18,20
Sport 18.30 Ned. Strijikr. 19,00
Nieuws 19,15 De Brug 19,30 Vroo-
ltjk progr. 19,45 Causerie 20,08 Ge
wone man 20,15 Kamerork. 20,50
„De Zilvervloot" 21,20 Hoorspel
22,00 Nieuws 22,20 Avondgebed
22,35 Kamermuz. 23,05 Eine kleine
Nachtmusik 23,30 Gram.
HILVERSUM II. 7,00 Nieuws
7,30 Gram. 8.00 Nieuws 8.45 Viool
en altviool 9,15 lorgenwijding
9,30 Waterstanden en pol. ber. 9,50
Arb. vitaminen 10,35 Gram. 10 50
Kleuters 11,00 Lichte symph. muz.
12,00 Lyratrio 12,30 Platteland 12,40
Piano 13,00 Nieuws 13,15 Stafmuz.
14,00 Met naald en schaar 1420
Aeolian Sextet 14,50 Gram. 15,00
Wondere Wereld 15,15 Viool 15,30
Debussy 16 00 Ned. Kamerkwarcet
16,30 Gram. 16,40 Schoolbel 17,00
I Piano 17.30 Romancers 18,00 Nieuws
Paulus uit zijn benarde positie 18,15 Gitaar 18,30 Lezing 19,05 Ork
te bevrijden, door een aanval 19,15 50.000 Kinderen 19,30 Vlooi
vanuit Tormostn. Deze optet 5? PiaIJ° 20'05 Echr-»v- d. dag 20,15
werd echter in de kien ee- Bonte Dinsdagavondtrem 21,30 Con
weia eenter in ae kiem ge- tact 2215 Buit overzicht; 2230
smoord. Toen de Duitschers op piano 23 00 Nieuws 23,15 Skymas-
het punt stonden aan te vallen, ters 23,45 Nocturne.
door W. van der Steen
DE SPRIETATOOM
