Commissie*Generaal in Bafavia Zeven S.S.-ers ontsnapt Houdt ingetreden dooi aan? [werker Splitsing in Soopartij in Italië Gerbrandy beantwoordt de Regeeringsverklaring \y HRATIE ers. Dezer dagen Wetsontwerp oüer uitbreiding derC G.-Prof Posthuma vertrekt 21 Jan Merkwaardige taal Hatta van KLEINE LANDEN EN DUITSCHE VREDESVERDRAG 51 of 101 maal? Financiering particulieren woningbouw Nonchalante bewakers Hij ontkent dr. van Mook met onge kende machtbekleed te hebben IN 'T KORT 10 ton cacao poeder verbrand AMERIKA BESCHULDIGT P00LSCHE REGEERING Duitsche stro omlc vering stopgezet tdona/ ccurig 1 wor- intcnj ht en curig; mccr, •oooooooo* Maatschappij 228-0 Is vereischt citaties met i de Directie meuzen. XXXX>OOOC GEVRAAGD 219—o HULST XDOOOOOOO. leveren ers M., met M.. atbanden lrooiers. rij eind 226-0 on WDI.TKE rel. 44 ÜÜOÜÖOOO DEBDE JAARGANG No. 665 rnmm v. Toezicht: A. F. J. AERNOUDTS; C. J. VAN HOOTEGEM; A. E. LANGENHORST; Mr. Dh A. S. 3. M- MES; Mr H. B. u. DE RECHTER Verschijnt elJcen weikdag - Abonnementsprijs: (bU vooruitbetaling) 3.38 per kwartaal per post 4-ZD; p. week (blj niet-postbestell.) 0,20; IA>ss» nummers 6 cent Postrekening 218 841 Voor God Koningin en Vaoeriard VRIJDAG 10 JANUARI 1947 UITGAVE: STICHTING „DE STEM" Directeur J. A H M. VAN SCHIJNDSL Hoofdredacteur: J. J. H. A. BRUNA; Algera. Zeeuwsch-redacteur W. GROFFEN, Vllss ngen; Zeeuwsch-Vlaar.deren Bureau Hulst, Dubbele Poort 7, telefoon 102; Bijbureau Oostburg, Nleuwstraat 23, telefoon 35 Z.-Eilanden: Bur, Goes Westsingel 15, tel. 2236. Red. N. J. KARHOF HATTA. tvK Commissie-Generaal is gis- terochtend te Batavia aange komen. Ten dep. van Overzeesche Gebietlsleclen wordt thans de laat sic hand gelegd aan een wetsont werp houdende uitbreiding van do Commissie-Generaal tot ten hoogste 5 leden. Dit wetsontwerp zal flezer dagen aan den minister raad worden voorgelegd. Prof. Pcsthuma. die 21 Januari naar Indonesië vertrekt, zal daar reeds dadelijk in het werk van de Commissie-Generaal worden in geschakeld en wel als financieel econoom. r>ij een beschieting van het con- vooi van M e d a n naar Be- lawan is een Ne- derlandsch sol daat gedood en twee gewond. Gedurende het laatste etmaal is het ln Medan rustig geweest. Nadat vier kampongs bin nen de demar catielijn in de zone van S e- m a r a n g van republikeinsche troepen waren gezuiverd, wer den de Neder landers van bul ten de zo ne besohoten met zware mortieren Er waren geen verliezen. In den Zuidelijken sector van doSoerabajasche zone v.crden binnendringende republi keinsche patrouilles verdreven. In Soerabaia werden verscheidene personen on grond van extremis tische activiteit gearresteerd. De Nederlandsche controle-pa trouilles werden beschoten en be antwoordden het vuur. In den cen- traien 6ector van Soerabaja wer den de Nederlanders met artillerie bescho'en, waarbij echter aan Ne derlandsche zijde geen verliezen waren In den Zuidelijke sector zijn republikeinsche patrouilles, die in sterkte varleerden van 5 tot 50 man door beschieting uit Nederlandsch gebied verdreven. Van P a d a n g hebben Neder landsche troepen een succesvolle zuiveringsactie ondernomen zonder zelf verliezen te lijden. Veel mu nitie en wapens zijn hierbij in be slag genomen. Dehalve de twee opvallende rede- voeringen die Sjarlfoedin en Soedirman in Djokja hebben afge stoken, heeft ook Hatta. vice-presi dent der republiek een toespraak daar gehouden, die eveneens ge tuigt van een radicaal verkeerde in stelling. Hij zei o.m. dat Kruis en Helfrich ln Nederland een beweging op touw hebben gezet om de eigen re geering te saboteeren. Ï?EN woordvoerder van het Brit- sche ministerie van Buitenland sche Zaken heeft medegedeeld, dat de ultnoodiglngen .die aan 18 klei nere geallieerde landen zijn gezon den om hun zienswijze ten aanzien van de vredesverdragen met Duitsch land en Oostenrijk kenbaar te ma ken. spraken van schrlftelüke en mondelinge aanbevelingen of beide. De woordvoerder gat commentaar op een bericht, dat de Nederland sche regeering teleurgesteld was over de ultnoodlging, daar zij slechts gelegenheid zou bieden schriftelijk haar standpunt uiteen te zetten. Snreker wees er verder op, dat de uitnoodigir.gen van den raad van ministers der Groote Vier ten doel hadden de kleinere landen juist in het huidige stadium der besprekin gen te raadplegen en dat een nieu- ,we algemeene vredesconferentie, zooals die te Parijs is gehouden, in een later stadium geenszins als uit gesloten dient te worden be schouwd. Bij onze regeering ebstaat de wensch den weg van den vrede te bewandelen zei Hatta verder, doch wanneer de Nederlanders agressief blijven, dan beginnen wij daarmee ook en wij beseffen onze kracht. Hatta wees er vervolgens op, dat als de Nederlanders werke lijke vrede wcnschen, zij Lingga- djatl moeten verwenlijken cn het Nederlandsche leger ten spoedig ste moet worden teruggetrokken. De Nederlandsche militairen en imperialisten dwingen de Indone siërs tot conflicten om hen te overdonderen". De vice-president vroeg zich af. waarom de Nederlanders zich zoo bezorgd maakten over de demarcatie lijn, daar zij immers hadden toege zegd binnen twee jaar te vertrek ken. Hij beschuldigde hen er van „het verlies van het koninkrijk te voorzien". Verliezen Nederlandsche leger. Tn de periode van 29 Dec. tot 4 Januari zijn volgens een offi cieel verstrekte verlieslijst 11 mili tairen van het KNIL en de Ko ninklijke Landmacht gedood en 3 gewond. Volgens officleele gegevens zijn ln 1945 28098 Nederlanders uit re- publikeinsch gebied geëvacueerd en wel 19523 per vliegtuig, 8268 per trein en 306 op andere wijze. TYE MAN, die wat betreft de a.s. geboorte van een nieuw Oranjetelgje genoemd mag worden als te zijn „het bes te geïnformeerd" nl. dr. J. de Groot, behandelende geneesheer van Prinses Juliana vertelde; „alles is zoo goed, dat ik eigen lijk niets kan vertellen. Ik ver wacht de geboorte van de prin selijke baby tegen half Februari doch zal mij reeds in de eerste week van Februari naar Soest- denk begeven". Hoeveel maal zullen de ka nonnen bulderen? 51 maal of 101 maal? TfEN der eerste belangrijke stap- pen van generaal Marshall als minister van Buitenlandsche Za ken zal naar men verwacht zijn het goedkeuren van een plan betreffen de de overdracht van het militaire bestuur der Amerikaansche zone van Dultschland aan burgers. ■DIJ DE Regeering is in voorberei- ding een regeling, waarbij het onrendabel deel van de tegenwoor dige zeer hooge bouwkosten van den particulieren woningbouw zal worden opgevangen. Waarschijnlijk zal dit geschieden door een rentevergoeding, welke 't rijk aan de betro ikenen zal verlee- nen, nadat deze gelden door de par ticuliere kapitaalmarkt gefourneerd zullen zijn. y.\G liet er aanvankelijk nog naar uit, uat de doolgrens niet verder dan, tot het midden van het land zou doordringen, later bleek, dat de Zuidelijke tot Westelijke luchtstroom juist krachtig genoeg was om den dooi in het gelieele land te doen in treden. In groote lijnen is het algemeene weerbeeld in Europa niet gewijzigd De vorst in Scandinavië, Denemar ken, Dultschland, Polen. Noord- Italië en de Balkan houdt vrijwel onverminderd aan, evenals de dooi in Frankrijk en Engeland. De ver- TYE VERWACHTE splitsing in de Italiaansche socialistische par ty is thans werkebjkheid geworden nu er gister te Rome twee socialis tische congressen zijn geopend. De eene partij *41 nauwere sa menwerking met de communisten en staat onder leiding van Pietro Nenni. De andere party wordt ge leld door Giuseppe Sarogat, presi dent der constltueerende vergade ring. Op het congres der eerste par ty sprak ook dhr v. d. Goes van Naters (P. v. d. A), die om. ver klaarde, dat „de katholieken zelf zich oriënteeren op de Party van den Arbeid" pROF. GERBRANDY heeft gls- teravond over beide radio zenders gereageerd op de offici- ecle verklaring van de Regeering, verschenen op Gerbrandy's aan val op Linggadjati. Hy vond de Regeeringsverklaring er naast. Hü ging aller eerst in op het verwyt hem ln de Regeerings verklaring ge daan, dat hy eer der met zyn toe lichting op de Konlnkiyke re de van 7 Dec. 1942 had moeten komen. Gerbran dy constateerde dat de Konlnk iyke rede een glashelder stuk is, waarop z.i. In 1942 geen toe lichting van noode was. Hy ctfrhtiandy had zich daar- GERBRANDY na echter geërgerd aan de Ka merverslagen en aan het misbruik van de Kon. rede gemaakt. Daar om was hy nu met zün toelichting gekomen. yervolgens behandelde hy den v aanval op zyn persoon, dat hy zelf dr. van Mook met ongekende macht bekleed had, terwyi hy hem nu becritiseerde. Uitvoerig ging Gerbrandy de fei ten na, beginnende met 1941 toen Jhr. Tjarda v. Starkenborch Stach ouwer v. Mook aanbeval voor Ko loniën. Toen de oorlog met Japan uitbrak werd weer op verzoek van jhr. Tjarda dr. van Mook benoemd tot luit-gouverneur-generaal, om dat de l.g.g. het grondgebied van Indië mag verlaten volgens de wet, doch de gouv-generaal niet. Toen in Maart 1942 Java stond overweldigd te worden, moest een beslissing genomen worden, wat de ambtenaren in Nederlandsch-Indlë behoorden te doen. zeer ernstig be raad, zoowel als de loop der ge beurtenissen, leidden tot de beslis sing: onze ambtenaren behooren het lot van de bevolking onder de bezetting te deelen, dat eischt de saamhoorigheid van Nederland en Indië. Maar een aantal daarvoor geschikte figuren behooren naar Londen te komen om het regee- ringsaoparaat aldaar te versterken. Aan den gouverneur-generaal werd het recht gegeven zelf te beslissen wat zyn eigen lot zou zyn. Hy zond toen dr. van Mook met een aantal bekwame figuren naar ons in Lon den en verkoos zelf het lot te dee len van de door hem bestuurde volken In Londen werd toen dr. van Mook tydelijk benoemd tot minister van Koloniën, omdat hij later weer als l.g.g. naar Indië zou terugkeeren. Er hebben zich in den Londen- schen tyd meeningsverschillen voor gedaan, zette Gerbrandy uiteen, maar het belang van het koninklijk prevaleerde toen toch. Toen Nederland bevryd was is dr. van Mook meegedeeld, dat de samenkoppeling van functies (min. van Koloniën en lult. G.G.) be ëindigd was. Dat vertelt de Regeeringsver klaring er niet by, zei Prof. Ger brandy. Aan dr. ran Mook is bo vendien meegedeeld, dat zyn be noeming tot l.g.g. slechts tydc- Ujk was, omdat er „in bezet Ne derland figuren zijn die deze functie met eerc kunnen vervul len". Hem is ook medegedeeld, dat een ander Kabinet over dr. v. Mook's eventueels verdere benoeming tot 1. g.g. zou beslissen. G.-Gen kon dr van Mook niet worden, omdat wij tiseerde daarna scherp het feit, dat de kabinetten die na het zu'no kwa men. jhr. Tjarda hebben laten gaan, omdat zij het beleid van dr. van Mook begeerden". Jlij vond het verkeerd, dat een overeenkomst uitgewerkt wordt, terwyi er nog geen overeen komst is en dat straks pas een grondwetswijzi ging ter sprake komt, als er mis schlen niet meer te veranderen is aan de situatie. Gerbrandy ver weet het Kabi net dat het zich haast een repu bliek te vestigen en maakte daar na nog verschil lende critlsche opmerkingen over het beleid van dr. v. Mook TYOOR BRAND zyn in Zaandam 10 ton cacaopoeder verloren ge gaan. fE HAMBURG zün reeds 17 men- A schen doodgevroren, tcrwül er 41 ernstige gevallen worden gecon stateerd. waarin lichaamsdeclen waren bevroren. TYE STAKENDE havenarbeiders te Antwerpen hebben zich bereid v. MOOK. er een hadden in Jhr. Tjarda, zette verklaard de aan bederf onderhevl- Gerbrandy voorts uiteen. Hy becri- ge levensmiddelen te lossen. We zitten op de wip plaatsing van de dooilijn van Bel gië naar de Nederiandsch-Duitsche grens bracht in ons land een ka rakteristieke weeromslag. Het bin nendringen van warmere lucht ging niet onopgemerkt voorbij. De regen zone, die met het overgangsgebied tusschen vorst en dooi samenhing, gaf aanleiding tot spiegelgladde we gen in groote deelen van het land. In de Noordoosteiyke provincies werd de regen voorafgegaan door sneeuw. Houdt de ingetreden dooi nu aan? Ons land ligt aan den rand van het overgangsgebied. Een verdere verplaatsing van de doolgrens vindt niet meer plaats, aangezien de Zui delijke tot Zuidwesteiyke luchtstroo ming zonder invloed van de ba- rometerstygingen over Engeland snel aan beteekenis inboet. Wc zitten dus nog steeds op den wip, zy het nu aan den anderen kant. Betrekkeiyk kleine wijzi gingen kunnen de vorst weer doen terugkeeren. De weerssituatie op langeren termyn blyft dus nog onzeker. De weersverwachting, medege deeld door het KNMI te Bilt (gel dig tot Vrydagavond) is: Plaatselijk nevel of mist, overi gens wisselende bewolking met hier en daar eenige lichte regen. Wei nig wind. In het Noordoosten van het land temperatuur om het vries punt. In het overige gedeelte en kele graden boven het vriespunt. OET Amerikaansche ministerie v. ^•Buitenlandsche Zaken heeft be kend gemaakt, dat de Amerikaan sche regoering in de gister door haai- ambassadeur te Warschau overhandigde nota de huidige Pool sche regeering heeft beschuldigd van „onderdrukking, dwang en in timidatie" van de Poolsche opposi tie in verband met de algemeene verkiezingen, welke op 19 Januari zullen worden gehouden. Dit ls een derde nota, waarin te gen het gedrag der Poolsche regee ring wordt geprotesteerd. Verklaard wordt, dat door de voortzetting der- huidige politiek der Poolsche re geering ten aanzien van de verkie zingen zoowel de letter als de geest, der overeenkomsten van Jalta en Potsdam worden geschonden, ter- wyi tevens wordt betreurd, dat de politiek der Poolsche regeering door vorige nota's der Amerikaansche regeering niet is gewuzigd. Tnteressant is ook, dat de leider A van de Poolsche boerenparty, Mikolajczyk, heeft verklaard, dat 110 van de door zün party gestelde candidaten voor de algemeene ver kiezingen op 19 Januari op grond van verschillende beschuldigingen door de politie worden vastgehou den. Mikolajczyk deelde mede, dat op het oogenblik ln 8 van de 52 kies districten, waarin Polen ls verdeeld de door zijn party gestelde can didaten niet toegelaten zijn, 21 van de lijst zijn wel toegelaten en de toestand van de rest is nog onzeker In Poolsche politieke kringen heerscht nog onzekerheid, of de Poolsche boerenparty de verkiezin gen al of niet in hun geheel zal boycotten. yAN een convooi van 42 SS-crs die van de Limburgsche my- nen per vrachtauto vervoerd wer den naar den Helder zijn er on derweg 12 ontsnapt. Zij waren voor het werk in de mynen afge keurd of mochten om andere re denen daarin niet meer werken. Het vervoer ging vla Ede en Am sterdam. In Ede gekomen hadden de bewakers het zóó koud gekregen dat zy zich wat wilden warmen. 2 SS-ers kregen zoo de gelegenheid er tusschen uit te gaan. Ver gingen zy echter niet, want zy vonden het In Amsterdam gekomen zagen echter 8 andere SS-ers kans er tus- schenuit te knypen. zy sprongen nl. uit de rydende auto. Een der SS-ers nam zyn sprong echter ver keerd, waardoor hy met het hoofd op de kelen terecht kwam en een hersenschudding opliep. De 7 an deren ontkwamen in het donker. Naar hen wordt yverig gespeurd. Op den weg van A'dam naar den Helder wisten nog 2 SS-ers de bce- nen te nemen. Hun vryheld duurde evenwel niet lang. Vry spoedig werden deze man nen namelijk weer door de politie by den kraag gegrepen. Wy vragen ons alleen nog af: ls zóó koud dat zy zich 'n paar u. laterde bewaking van SS-ers zóó non maar liever op het politiebureau chalant en onverantwoordeiyk, dat gingen melden, dan buiten rond teler op één route een serie ontsnap- sluipen, I pingen kan plaats vinden? TN DE gistermiddag gehouden open bare vergadering der Eerste Ka mer is het wetsontwerp tot het treffen van voorzieningen op het gebied van den dienstplicht z. h. st. goedgekeurd. TYE stroomlevering van Duitsch- land naar Nederland wordt af gesneden ten gevolge van de cri- tleke situatie, waarin de electricl- teltsvoorziening van West-Duitsch- land door de vorst is komen te ver- keeren. De Ryn is tengevolge van de vorst voor de scheepvaart ge sloten. Het Britsche militair be stuur heeft medegedeeld, dat de export van steenkool uit de Brltsche zone van Duitschland naar België zal gestaakt worden.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1947 | | pagina 1