op
De Bevelanden
en Schouwen in
1946
Walcheren
HERSTELT ZICH
w-:
VEEL is in 1946 verricht,
maar VEEL blijft nog te doen over
TANNEER men er zicb op toe zet cm een overzicht van de gebenrte-
nissen op Walcheren in het afgeloopen jaar te schrijven, is men wel
gedwongen zich beperkingen op te leggen. Eén gebeurtenis echter ver
dringt alle andere: Walcheren werd droog gemaakt. Nadat de drie ga
ten bij Vlissingen, Westkapelle en Veere waren gedicht, bleef het gat
bij Rainmekens over. Weliswaar had men in December 1945 nog een po
ging tot dichting gedaan, maar deze was mislukt.
Vlissingen in voor- en
tegenspoed
27 Januari heerschte er op
nieuw een levendige drukte. Een
vloot van sleepbooten en allerlei an.
dere vaartuigen was in actie om met
behulp van op den wal geplaatste
winches een reusachtige Phoenix op
zijn plaats tusschen de einden der
dijken te brengen onder de oogen
van ieder, die maar eenige relatie
met den dienst Droogmaking Wal
cheren onderhield, ook van vele
buitenlanders. Kort voor het In
vallen van de duisternis op dien
guren winterdag was het groote
oogerblik der blokkeering aangebro
ken. Degenen, die het voorrecht
hadden dit belangrijke moment in
Walcheren's geschiedenis bij te
wonen, zullen het niet licht verge
ten. Het eiland was gered, al zou
het nog bijkans een maand (tot 22
Pebr.) duren eer ook dit gat vol
komen gedicht was. De Nederland-
sche dijkenbouwers hebben eens te
meer hun naam eer aangedaan!
Dat neemt niet weg, dat er nog
heel wat te doen was om de Wal-
chersche zeewering haar oude
hechtheid terug te geven. Met
name de oude zeedijk bij Westka
pelle baarde groote zorgen Sinds
de droogmaking is evenwei met
voortvarendheid aan de versterking
der zwakke plaatsen gewerkt en
men kan nu weer zeggen, dat het
eiland veilig omsloten is door ste
vige dijken.
Er is geproduceerd
en gebouwd
TVe Walchersche boer had intus-
schen met het beploegen van
zijn land een begin gemaakt. De
noodzakelijke paarden en landbouw
werktuigen ontbraken, maar dank
zij de hulp van den Rijksdienst
Landbonwherstel verkreeg men de
beschikking over een aantal trac
tors en zaatmachines en ondanks
tegenslagen van allerlei aard kon
men een oppervlakte van niet min
der dan 6000 hectaren bezaaien Het
is geen „wonder van Walcheren"
geworden. Niettemin ls er weer ge
produceerd en de groenende lan
douwen waren een verkwikking voor
het ieder natuurschoon ontwende
oog.
Tegelijkertijd begon de Weder
opbouw zijn werk en kwam in het
brandpunt der belangstelling en
der critiek te staan. Welke dienst
timmert ln den meest letterliiken
zin des woords zóó aan den weg?
Alom hoort men critiek. van den
man in de straat en van organisa
ties (we herinneren aan een verga
dering van de Middelburgsche ver-
eenicing Handelsbelang, waarin aan
het hoofd van het streekbureau de
critiek niet werd besnaard) Reden
daartoe is er ongetwijfeld geweest
en die zou men zeker ook bit een
andere wiize van werken gehad
hebben Vast staat eveneens dat er
méér gedaan had kunnen worder.
maar dit is meer aan de Haagsche
instanties te wiiten dan aan de re
gionale gemachtigden, voor wie het
zeker een handicap is. dat zij niet
voldoende gemachtigd zijn Toch
mag men de oogen niet sluiten voor
het vele. dat tot stand werd ge
bracht Meer dan de helft der
lichtbeschadigde en meer dan een
viifde der zwaar-b«schadigde wo
ningen is reeds definitief hersteld
ofschoon ernstige stagnatie werd
ondervonden door de ongunstige
materiaiennositie en het tekort aan
arbeidskrachten Arbeidsgeschillen
op groote schaal kwamen, met uit
zondering van een staking ln No
vember welke echter spoedig tot
een einde werd gebracht, niet voor
Overigens werd veel gedaan om 't
den wederopbouw-arbeiders zoo aan
genaam mogelijk te maken Nieuwe,
meerendeels zeer goed ingerichte
kampen, werden gebouwd, terwijl
ook aan de geestelijke en cultureele
verzorging aandacht werd besteed
Ernstig is voorts de critiek op
de regeling der oorlogsschadever
goeding. De basis: waarde op 9 Mei
1940. is onaanvaardbaar en de stich
tingen Oorlogsgedupeerden Walche
ren en Herstel Zeeland 1945 hebben
eer. zeer actief aandeel genomen in
het streven om in die regeling ver
betering te brengen. De laatstge
noemde stichting heeft overigens
op velerlei, niet alleen Walchersch
gebied, voortreffelijk werk gepres
teerd.
Hooge bezoeken
riet verkeer ondervond belangrijke
verbeteringen. Niet alleen ver
beterden de Spoorwegen de fre
quentie van hun Zeeuwschen dienst
maar ook de N. V. Stoomtram Wal.
cheren kon door uitbreiding van
haar wagenpark een groot deel van
de gerechtvaardigde klachten weg
nemen Nog is niet op alle lijnen de
vrachtauto-bus verdwenen, maar de
drukste diensten worden nu met
behoorlijk materiaal gereden. Er
zijn nog wenschen: grootere fre-
nuentie. vooral op de Iiin Middel
burg—Vlissingen (waarom gèen
kwartierdïenst?). meer goed mate
riaal. ook voor de minder belang-
riike lijnen. Maar 1947 zal, daar
twiifelen we niet aan. ook daarin
verbetering brengen.
Niet onvermeld mag blijven, de
triomftocht van de Koningin door
Zeeland, welke in Vlissingen begon,
een triomftocht niettegenstaande 't
zakelijk karakter van het bezoek.
Bijkans even enthousiast werd de
Z -Afrikaansche premier, generaal
Smuts, door de Walchersche bevol
king begroet.
De verkeimersbedevaart naar O.
L Vrouw van den Polder belooft 'n
jaarlijksch terugkeerende gebeurte
nis van steeds grooter beteekenis te
worden. Dit Jaar namen er enkele
honderden verkenners uit alle dee-
len van ons land aan deel. waardoor
de bedevaart voor het eerst een na
tionaal karakter droeg Tot 't wel
slagen ln organisatorisch opzicht
was de beschikking over de buiten
plaats Berkenbosch te Oostkapelle
van groote beteekenis Alles wijst er
op dat door dit verkennersinitiatief
de devotie tot O L.Vr van den Pol
der grootere bekendheid verwerft.
Middelburg herrijst
jyjiddelburg genoot gedurende de
jaarwisseling de eer als gast-
vrouwe op te treden voor een pracht
collectie schilderstukken van oude
meesters, welke onder den naam
Behouden Schoonheid" in het
Zeeuwsche museum werden tentoon
gesteld Verheugend was het zeer
groote bezoek, dat door personen
uit alle deelen der provincie en uit
alle lagen der bevolking aan deze
tentoonstelling werd gebracht De
(n Mpi 1940 gevallenen werden hier
herdacht In aanwezigheid van mi
nister de Booy. terwijl de com
mandant der bevrijdende troenen.
generaal Hakewill Smith het oor
logsmuseum kwam openen.
Dat de vroede vaderen niet on
verschillig staan ten opzichte van
de aesthetische zijde van den we
deropbouw der stad bleek uit en
kele belangrüke raadsbesluiten, 't
Plan van der Steur tot herbouw van
het historische stadhuis werd aan
genomen maar nog slechts kort
geleden bleek de raad groote waar-
dp te hechter, aan de bijzondere
sfeer van de Abdij en haar omge
ving en verwierp daarom een voor
ste] tot den bouw van een brand
weerkazerne ter plaatse van de
voormalige Botermarkt.
Een belangrijke ministerieele be
slissing werd dezer dagen gepubli
ceerd: Middelburg blijft garni-
zoenstad Wat reeds langen tijd bij
geruchte bekend was. werd hierdoor
bevestigd De provinciale hoofdstad
wordt verblijd met d vestiging van
een school tot opleiding van mill
tair administratief personeel bin
nen hare muren.
■ylissingen heeft een jaar van voor.
en tegenspoed achter den rug.
De wederopbouw verloopt in deze
stad verheugend snel (al zijn er
natuurlijk, die het nog niet snel ge
noeg achten). Groote plannen voor
de uitbreiding der stad waren ge
reed en werden weer gewijzigd: zij
zullen ook ln de toekomst nog wel
eens verandering ondergaan. Maar
wanneer er op eenigszins ruime
schaal gebouwd kan worden zal het
gemeentebestuur niet onvoorbereid
tegenover de verschillende mogelijk
heden staan.
Het vertrek der marine heeft
groote beroering veroorzaakt. Een
spontane, grootsche demonstratie,
waarop de heeren Mr. Kolf. dr. Mes,
Kögeler en van Oorschot 't woord
voerden, heeft helaas niet het re
sultaat opgeleverd, waarop de be
volking zoo vurig hoopte. Het Is I ^acht <je gevallenen bij de bevrij-
geen wonder, dat in deze zoo nauw j c;ip„ van vlissingen, toen hij een
.malme verpon<'en stad de i €enVoudigen gedenksteen op de lan-
herdenking van den slag in de dlngspiaats kwam onthullen. De
Javazee tot een bijzondere plechtig- eigenlij!le herdenking der bevrijding
verkreeg een bijzonder cachet door
de aanwezigheid van een deputatie
der bevrijdende troepen, die een
maquette van een ter plaatse op
te richten fraai standbeeld offreer
den.
De Vlissingsche katholieken toon.
den zich bij twee gebeurtenissen
var hun beste zijde; de uitstekend
georganiseerde en zeer goed ge
slaagde huldiging van Z. Em Kar
dinaal de Jong en de niet minder
geslaagde viering van het zilveren
priesterjubileum van pastoor Pop
pen.
Walcheren herstelt zich. Dat is
hèt groote feit, dat 1946 voor dit
eiland heeft gebracht. Moge het
herstel zich in het volgend jaar
krachtig voortzetten.
als vertegenwoordiger der regeering
aanwezig was. Geen wonder ook,
dat de belangstelling voor de ma
ritieme tentoonstelling welke door
de zorgen van „Onze Marine" hier
werd ingericht, uitermate groot was.
Meer dan gewone verheugenis,
dan die waarmee de tewaterlating
van een nieuw schip gepaard gaat,
veroorzaakte de tewaterlating van
de .Willem Ruys Bzn.". Dit was
immers het eerste groote passa
giersschip na de bevrijding dat de
werf der K.M De Schelde afgleed.
In tegenstelling met andere schepen,
wier avonturen gewoonlijk pas na
de proefvaart beginnen, maakte dit
schip reeds geschiedenis kort na de
kiellegging.
Generaal Hakewill Smith her-
Y^ANNEER het jaar ten einde
loopt, komt onwillekeurig
de neiging op tot een terug -
bi-K op de periode welke wij
achter ons lieten.
Lie terugblik levert voor de
Uovelanden en Schouwen geen
somber oeeld op maar een
veelkleurig panorama, waarin
weliswaar de schaduwpartijen
niet ontbreken, maar toch ze
ker het blijde licht domineert.
De herDouw maakte weet flin
ke vorderingen. Toen wil dezen
herfst bijv. Zierlkzee na 'n Jaar
terugzagen, bespeurden we pas
goed wat een werk er verzet
was en hoe de eerst zoo ge
schonden stad. nu bijna geen
oorlogswond meer liet zien.
Reeds eerder nadden wij van
Zuid-Beveland al geschreven
dat men op Elewoutsdijk en
Hoedekenskerke na. moest zoe
ken naar de sporen, welke de
bevrijdingsstrijd, daar achter
had gelaten en onlangs Kon
ook. dank zij de ..Ruitentroef"-
actte van pater de Greeve. de
behoefte aan vensterglas, w.-ike
nog in een paar Bevelandscne
dorpen bestond gelenigd worden
Dit Jaar was er een van de
officleele bezoeken.
Van Maart af toen verschil
lende Kamerleden o.m een be
zoek brachten aan Scnouwen.
heeft het letterlijk en figuur
lijk niet stilgestaan. Het was
een komen en gaan van mi
nisters. hooge ambtenaren ge
zelschappen. deputaties en'
tot al die belangstelling voor de
getroffen gewesten bekroond
werd door het koninklijk be
zoek aan Goes, ter gelegenheid
van het op grootsche wijze ge
vierde eeuwfeest der Z. L M
op 5 en 6 Juli, van welke Mi1.
de Koningin, de Bescherm
vrouwe ls.
Meer intiem was de „visite"
welke prinses Juliana en prins
Bernhard brachten aan Schou
wen op 27 Juni; de graven der
slachtóffers van de Duitscne
terreur te Renesse vergaten zij
niet.
Zeer indrukwekkend ook was
In September bracht de Koningin een bezoek aan Zeeland. Hier
boven ziet men H.M. temidden van dc Westkappelsche bevolking.
O0O<XX>OOOOO<XXX>OO<X>OOOOOOOOOO<X>OOOOOOO<XX>COOO
huis als zoodanig te Zierlkzee;
de meeting van de K.A.B. op
Hemelvaartsdag te Lewedorp,
waar o.m. de alg. voorzitter, de
heer de Bruyn het woord voer
de; de opening van het eigen
tehuis der kath. soc. verzorg
sters te Goes en van het club
huis der kath. Verkenners al
daar. Wat het kath. cultureele
betreft denken wij aan den
Zeeuwschen dag van den K.R.O.
op 27 Oct., toen o.m. de Goesche
Hoogmis werd uitgezonden en
tevensaan de oprichting van
de groote gemengde kath.
zangvereeniging te Goes, onder
leiding van den heer Luyster-
burg.
Weer meer op algemeen ter
rein komend, willen we niet
vergeten het diamantenfeest
van Scheldegalm te Hansweert
het zoo feestelijk gevierde 30-
jarig bestaan der Kapelsche vei
lingsvereeniging en de opening
van het Laboratorium in Zee-
lands Proeftuin op 17 Oct.
Het politieke leven kreeg ook
hier zijn hoogtepunten ln de
drie verkiezingen en fel werd
ook stelling gekozen in de In
dische kwestie.
Een groote gebeurtenis was
de rede van mr. Mas Slamet te
Goes op 25 Juni en een ma
nifestatie van beteekenis was
eveneens de protestvergadering
op 7 Dec. te Goes gehouden.
Met de personalia willen wij
besluiten. Allereerst gaan onze
gedachten dan uit-naar mr. J.
H M. Stieger. die Kort nadat
hij ontslag had genomen als
lid van Ged Staten te Goes op
13 Juni overleed: hij was een
politicus in den goeden zin en
genoot ieders sympathie
Zijn zetel ln G S wordt nu
Ingenomen door mr dr Mes
te Heinkenszand. die bovendien
voor de Tweede Kamer werd
herkozen, maar wegens ge
zondheids-redenen daarvoor
moest bedanken.
Verschillende nieuwe burge
meesters werden dit 'aar be
noemd. Merkwaardig ls wel
dat momenteel zes Zuid Beve-
landsche gemeenten het met
twee nieuwe burgemeesters
moeten doen.
De heer Vogelaar werd be
gin Mei burgervader van Hoe
dekenskerke, Baarland en
Oudelande en de heer J. D.
Jansen kreeg 5 Nov. behalve
's Gravenpolder, ook Nisse en
's Heer Abtskerke voor zijn re
kening.
Meer bescheiden was de heer
B Funk. die 16 Sept. alleen tot
burgemeester van Heinkens
zand werd benoemd.
Na deze omzwerving komen
we weer terug In Goes, dat wel
geen nieuwen burgemeester
kreeg, maar waar na lange af
wezigheid. de door de Duit-
schers verjaagde mr. ten Kate
zijn vroeger ambt weer opnam.
Nog vele grepen uit de voor
ons liggende feiten kunnen wij
doen. maar de ons toegemeten
ruimte dwingt tot beperking We
willen alleen nog releveeren,
dat zoowel Zierlkzee als Goes
hun H.B.S mochten veranderen
ln een lyceum en dat Goes
met Middelburg en Vlissingen
worstelt om een M.T.S. Het
volgend jaar zal den uitslag wel
brengen.
de komst, van 160 Franschen te
Goes en omgeving op 15 Mei
en meer speciaal te Kapelle.
waar op de begraafplaats een
eenvoudig monument werd ont
huld. ter eere van de ongeveer
tachtig gesneuvelde Fransche
soldaten, die daar hun laatste
rustplaats vonden.
Te voren was in de Goesche
parochie-kerk door Deken
Nieveen v Bijkum een plechtige
Requiem-mis gecelebeerd.
Een noviteit was verder de
bijeenkomst van alle commis
sarissen der Koningin op 30
April te Goes in hotel de Ko
renbeurs. waar jhr Quarles
van Ufford hun een diner aan
bood ter gelegenheid van zijn
zilver ambtsjubilé.
De reeks werd besloten door
generaal Smuts, die op 10 Oct
wel ln het bijzonder Walche
ren wilde zien. maar eerst te
Goes zich kwam verfrisschen
en kennis maken met verschil
lende autoriteiten.
Voor ons katholieken was 't
dubbele bezoek van mgr. Hui-
bers. Haarlems bischop, een
evenement. Eerst kwam de
Kerkvorst eind Mei voor en
kele dagen naar de Goesche
pastorie om van daaruit zijn
vormreizen door het geheele
dekenaat te houden en vervol
gens was hij weer de gast van
den deken op 10 Sept.. toen
mgr. een Pontificale H. Mis
celebreerde, ter gelegenheid van
het derde eeuwfeest der her
stelde Goesche parochie
Nu wij toch op kerkelijk ter
rein zijn gekomen memoreeren
wij even het vertek van pastoor
Ulleman half Juni uit Ove-
zande. waar hij werd opgevolgd
door pastoor v. d. Ven.
Niet vergeten mag de im
posante tweede Zemldago te
Goes worden, welke aldaar van
28 Juli tot 4 Aug. werd gehou
den en duizenden bezoekers
trok.
Belangrijke data voor het
kath. sociale leven, was de er
kenning van het kath. zieken-
