;er.
Ciit.
Hel kamp komt in orde
Stichter van den Nobelprijs
vijftig jaar dood
1*1
;r-Dey
anije
»BER§
THIEME
Pilaren.
tweede blad
Staten verdringen
zich rond het bezit van de Zuidpool
Zij denken er uranium te vinden
Hij verdiende schatten met zijn dynamiet en stelde
Zijn fortuin ten dienste van humane doeleinden
De Avonturen van Suske en Wiske
DE SPRIETATOOM
v-r -T'
S
OSENDAAL
s van G. uit
is nog ge-
r positlever-
hy zich in
do NSB. In
tot de WA,
am deel aan
orteerde met
e Dagbladen
frontzorg en
len trad hij
de hulppo-
oderie bracht
rdachte toch
tredend lid
was. Over 't
s weinig be
en de voor-
or zyn toe-
tren werkloos
s, O. J. v. O.
ets meer te
in November
geworden,
J? en bakte
wcermachts-
al. zyn twee
ilhelmus, had
erantwoorden
van de NSB.
naar Duitsch.
v. erk te gaan
3
van den E.
in 1941 op
m hy zich by
iy las Vova,
een Jeugd-
en mocht z'n
de Duitschers
op het vlieg-
ty moest toch
te verdienen,
ir te Roosen-
erend lid van
radio houden
ismiddelen en
ion by de SS
ran „ter wille
10 uur.
AAL BREDA
•d
EN
veroordeeld
interneering
g uit de bel
tzetting uit 't
ribt te beklee-
rd veroordeeld
een tyd geluk
doorgebracht
de kiesrechten
nbaar ambt te
groot 1 3500
rd.
inschrij-
m nieuwe
386—o
i'UID BEVE-
tijdelijken
ewacht voor
379oo
xXX>00<Xx^>
1NEMING
tot
eventueel
:n sollici-
dit blad
kxx><xk>ooo
'ABLETTEN
No. 640
MAANDAG 9 DECEMBER 1946
JJE HERLEVING van de belang
stelling voor het Zuidpool
gebied, en met name de berieh-
ten over de Amcrikaausche
plannen om daar naar uranium
te gaan zoeken, hebben de kwes
tie van de souvereiniteit ten
aanzien van dit gebied weer op
den voorgrond gebracht.
Op het oogenblik ls het Zuid
pool-gebied verdeeld in een
aantal sectoren namelijk de
Noorsche. de Australische en
een Britsche tRoss dependency)
terwijl op een vierden sec
tor tusschen 80 en 150 gra
den westerlengte. nog geen
aanspraken zijn gemaakt.
Van de Noorsche souvereini
teit over de z.g.n Rouvet-sec-
tor werd in Januari 1939 aan
alle andere staten officieel me-
dedeeling gedaan Duitschland
weigerde de Noorsche souverei
niteit te erkennen. Italië. Ja
pan en Chili gaven in het ge
heel geen antwoord, terwijl de
Vcreenigde Staten en.Sowjet-
Rusland de rechten van hun
burgers in dat gebied voorbe
hielden. Gr.-Brittannie. Austra
lië. Nieuw-Zeeland en een aan
tal andere staten erkenden wel
de Noorsche souvereiniteit over
het betroffen gebied Thans ls
voorgesteld de kwestie van de
souvereiniteit over het Zuidpool
gebied op een internationale
conferentie ter sprake te bren
gen
Tot op heden had inen meer
belangstelling voor het Noord-
P ooi-gebied voor toekomstige
intercontinentale verbindingen.
Volgens de beschikbare gege
vens is er echter in het Noord-
pool-gebied geen land doch
slechts ijs en de mogelijkheid
bestaat, dat dit gebied een be
vaarbare oceaan wordt. In het
Zuidpoolgebied zou daarentegen
een landoppervlakte van on
geveer vijftien millioen vier
kante kilometer te vinden zijn
Dit land is overdekt met ijs.
dat zich voortzet in den oceaan.
Door vliegeniers die toegevoegd
waren aan de Zmdpooi-expedi-
tie van Lars Christensen in
1937-'38. zijn bergen waarge
nomen. die vrij waren van ijs
en sneeuw
In dit verborgen achterland,
achter den ijsgordel, willen
thans Noorsche, Briische en
Zweedsche geleerden trachten
door te dringen. Men verwacht
daar onder andere steenkool te
vinden
D gezameniijke Britsch-
Noorsch - Zweedsche expeditie
zal waarschijnlijk in' den winter
1948- 49 naar het Zuidpool-ge-
bied vertrekken
Uit Canberra wordt bericht,
dat waarschijnlijk door het
Australische departement van
buitenlandscne zaken zal wor
den aangedrongen op het zoo
spoedig mogelijk zenden van
een Australische expeditie naar
het Zuidpool-gebied, om opspo
ringen te doen op het gebied
van mineralen en vlsscherij.
Australi heeft aanspraken ge
maakt op ongeveer een-derde
van het grondgebied bij de
Zuidpool.
Met onze jongens in Indië
Aan huishoudelijke hulp goan gebrek
(Van een bizonderen correspondent)
TIE aankomst in Indië leek veel op ons vertrek: alleen wat wanner.
Er waren weer generaals, er was waas'n muziekkorpsen weer kregen
wc sigaretten en bier. De ontscheping verliep vlot: om elf uur wa
ren we al op de vrachtauto's geladen en reden we naar onze be
stemming. De weg leidde via Batavia. Natuurlijk was er van alles te
zien. We zagen de kleine loko's langs den weg, waar vruchten
drank en sigaretten it koop waren. We zagen de marktlui, die naar
de pasar sjouwden, gebukt onder hun last van het meest wonderlijke
fruit in allerlei kleuren; wc zagen de drukte van de pasar zelf, de
Chineesche eethuisjes, de Europeeschc huizen, wit en open gebouwd.
Maar toch maakte het geheel geen bijzonder fraaien indruk. Het was
te rommelig .bijna alle gebouwen waren onderkomen en de wegen
waren al te slecht.
Gelukkig was er water in 't kamp
en waren er toiletten. Nu is lang
QP 10 DEC. 1896 overleed in
Alfred Nobel
jongs Dit werd een beetje overdre
ven; er werd een arbeidsbeurs op
gericht en de baboes mogen nu
alleen het terrein betreden met een
schriftelijke verklaringf van onge
veer vijf werkgevers. Nu komen zij
des morgens langs de wacht met
een zorgvuldig gladgestreken docu
ment, dat bv. luidt:
„Draagster dezes Annie ge
naamd, verricht haar hoogelijk
geprezen en bijzonder gewaar-
weerdc diensten voor «fan, Wim,
Wout cn Jaap.
Een paar handteekeningen garan
deeren de betrouwbaarheid. Voor 'n
paar gulden per week per man en
wat overgeschoten eten doen deze
baboes alles wat je maar kunt be
denken. Het voornaamste is de
wasch; verder poetsen zij schoenen,
vegen vloeren, kloppen dekens, ha
len eten, wasschen, blikjes af enz.,
en dit alles met de grootste biy-
moedigheid. Hun eenige Ideaal -s
dan ook op tyd te eten en met
Nieuwjaar een mooie sarong. Ver
der hebben zy geen behoeften. De
conversatie vlot geweldig met be
hulp van gebaren, boekjes en
lachen. De meesten zijn nu al zoo
ver gekomen, dat ze de meest uoo-
dige woorden kunnen stamelen. De
katjongs doen al het overgeschoten
werk, wat niet veel ls, voor zoo nu
en dan een sigaret of wat eten.
XTet wasschen gebeurt meest in
den vorm van .jnandi" d.w.z
een aantal bakjes water over je
heen gooien, inzeepen en weer af
spoelen. Dit vereischt een zekere
handigheid. Gelukkig zyn deze
waschgelegenheden, hoewel vreemd,
goed. Maar er is nog veel vreemd
en er zyn nog veel dingen waar we
aan moeten wennen.
Aver een hoofdverkeersweg, vol
gaten en kuilen arriveerden we
tenslotte in ons kamp. Dit bestond
uit verschillende ruime vertrekken
met steenen vloeren en bamboe mu
ren en daken, In een hoek stonden
de noodige veldbedden. Deze vorm
den het eenige meubilair. Verder
hadden we geen stoel, geen tafel,
geen licht, geen pan, geen kast,
geen auto, totaal niets. Dit was
niet bepaald opwekkend, vooral niet
na alle prachtige vooruitzichten, die
ons waren voorgespiegeld. Toch
trof de kwartiermakers, die stevig
gehoond werden, geen schuld. Zy
hadden driemaal elders kwartier
gemaakt. Voorloopig was er echter
nog werk genoeg om niet te gaan
zitten treuren. De vloeren werden
geveegd, de bedden opgeslagen, de
klamboes gemonteerd en de bagage
uitgepakt.
zamerhand de toestand al heel wat
verbeterd. Iedere dag brengt voor
uitgang. De keuken functioneert
prima, hoewel de oieesten moeten
wennen aan de "epeperde ondefi
nieerbaar uitziende gerechten Er is
een kapper geïnstalleerd en er
kwam gereedschap. Er werd licht
aangelegd, zelfs ..wam er een stel
tafeltjes en stoelen, zoodat we nu
in het trotsche bezit zyn van een
cantine, waar limonade en pinda's
te krygen zUn.
Af aar het hoogtepunt vormt de
huishoudelijke hulp in den
vorm van tientallen baboes en nog
meer katjongs, die al dadeiyk het
kamp binnen zwermden. Den
tweeden dag had bijna iedereen 'n
eigen baboe en verschillende kat-
Gcbouw van de NobeLstichting
in Stockholm,
zijn villa in San Re-
mo, 63 jaar oud, de Zweed
Alfred Nobel, niillionnair en
uitvinder van het dynamiet.
Enkele weken na zijn dood
werd zijn testament geopend
en van dat oogenblik af is
zijn naam onverbrekelijk ver
bonden aan het begrip: pa
cifisme.
De man die de grondstof had
uitgevonden voor de moderne
verschrikkelijke oorlogswape
nen. had zijn geheele reusach
tige vermogen, ten bedrage van
32 millioen Zweedsche Kronen,
bestemd voor humane doel
einden. Een jaar en enkele
dagen voor zijn dood - op 27
November 1895 - had Nobel ln
Parijs zijn testament opge
steld en onderteekend. Waar
hij dit document zonder nota
ris had opgesteld, noodigde hij
dien dag vier landgenooten uit
in de Zweedsche club in de licht
stad. Hun las hij zijn laatsten
wil voor. waarna hij dien eerst
zelf onderteekende en daarna
zijn toehoorders verzocht om
zijn handteekening te bekrach
tigen.
Naar Rusland.
Qeboren op 21 October 1833 in
Stockholm, bracht Nobel
zijn jeugd door in Rusland, in
welk land zijn vader, met steun
van de Russische regeering,
boogovenbedrijven had ge
sticht. In 1859 keerde hij terug
naar Stockholm, waar hij che
mie studeerde. Reeds toen
zocht hij naar een ontploflings
middel, dat zich leende voor
transport. Hij intereseerde zich
hiervoor in verband met de
exploitatie van mijnen, waarin
zijn vader belangen had. Mili
taire doeleinden waren hem
dan ook geheel vreemd.
Dat zijn proeven niet van
gevaren ontbloot waren werd
hij ln 1864 gewaar, toen zijn
laboratorium in de lucht vloog
en het maar weinig scheelde
of hij was daarbij om het le
ven gekomen.
Drie jaar later slaagde hij
hij drenkte infusoriënaarde met
nitroglycerine. zoodat een
plastische massa ontstond,
welke ln explosiekracht niet
.ie 7-
voor nitroglycerine onderdeed
en vervoerbaar was, een
principe voor de oorlogsindus
trie van het hoogste belang.
Bij Hamburg, in Zweden,
Frankrijk, Italië, Rusland, ja
overal ter wereld ontstonden
Nobel's buskruit- en dynamiet
fabrieken De wapenindustrie
wierp zich op zijn patenten
binnen weinig jaren was de
Zweed schatrijk
^yanneer Nobel zich voor het
eerst met het pacifisme
bezig hield is niet geboekstaafd
En de bewering, dat de schrijf
ster van het boek „De Wapens
Neer" - Berth^ von Suttner -
Nobel tot medewerking aan
haar vredespogingen zou heb
ben gebracht, schijnt slechts
ten deele waar te zijn. Vast
staat dat het behoud van den
vrede Nobel's diepste wensch
was Zijn uitspraak, dat hij wel
licht door zijn uitvinding iets
had bijgedragen tot den eeuwi
gen vrede heeft wellicht iets
weg van een innerlijke recht
vaardiging
Ais bewijs hiervoor voerde hij
zelf aan, dat op den dag, waar
op twee legers elkaar in een
seconde kunnen vernietigen,
alle beschaafde landen wel
voor een oorlog zouden terug
schrikken. Door de uitvinding
van bet dynamiet, aldus No
bel, was dit oogenblik aan
zienlijk dichterbij gekomen.
Zijn testament.
Jn zijn testament heeft Nobel
uit deze en andere gedach-
tengangen de uiterste conse
quenties getrokken; het luidt
ln zijn essentleele punten:
Over mijn vermogen
wordt op de volgende wijze be
schikt. Het kapitaal, door den
executeur ln solide papieren be
legd, moet als fonds beheerd
worden, waarvan de rente jaar
lijks diegenen als prijs ten
deel valt, die ln het afgeloopen
jaar aan de menschheid de
grootste diensten hebben bewe
zen. De rente wordt in vijf ge
lijke deelen verdeeld, waarvan
één deel ls bestemd voor hem,
die op het gebied der natuur
kunde de belangrijkste uitvin
ding tot stand bracht; één
deel voor hem, die de belang
rijkste ontdekking op het ge
bied der geneeskunde heeft ge
daan, één deel voor hem, die
ln de literatuur het voortreffe
lijkste in idealistische richting
presteerde; één deel voor hem,
die de belangrijkste chemische
uitvinding deed èn één deel
voor hem, die het meeste of
het beste tot stand heeft ge
bracht voor de verbroedering
der volkeren en voor de afschaf
fing of de vermindering der
staande legers, zoowel als voor
het tot stand komen van vre
descongressen.
Het ls mijn uitdrukkelijke
wensch. dat er bij het toeken
nen der prijzen geen rekening
zal worden gehouden met de
nationaliteit
door W. van der Steen
