hee
LEENINGEN ALS SCHULDDELGING
srstof
CONFERENTIE COMMISSIE-GENERAAL
UITGESTELD TOT DONDERDAG
DISTRIBUTIENIEUWTJE S
De „Willem Barendsz" ruikt a!
Lewis schuldig
t?p greiisoorrectias
ERS
v. der
Vorming
Prof. Lieftinck als dictator
van den Kneuterdijk
F
wa/visschen
Het schip is te Kaapstad aangekomen
herdenkingsplechtigheid
to Soppe
EXPORT VAN
AARDAPPELEN
STOPGEZET
EMBBEN
VLIEGTUIGRAMP
in Vogezen
13 dooden
msterdam.
weten-
rbouwd
ialisten
ite thee-
r's Gala
thee is!
SSEN OP
irkoop van
tij-ariikel
122076, aan
80300
ai de goede
een bezoek
en Café
ive kinderen
an deze ge-
deren onder
St. Nicolaas
ts Maurits"
dourtlutrwtt 5
t aan op L:0.
IER GERING.
352-0O
ng op het
»OR
GERS
1NSDAG 18
nogolijk.
VRAAGT
Hengstdijk
teer geschikt
e.
835-*
DERDE JAARGANG No, 636
Comm. v Toezicht: A. F. J. AERNOUDTS; C. J.
VAN HOOTEGEM; A E. LANGENHORST; Mr Dr
A. J. J. M. MES; Mr. H. B. L» DE RECHTER.,
Verschijnt eiken werkdag - Abonnementsprijs
(btt vooruitbetaling) 3.38 p. kwartaal; per
post 4.10; p week (bij nlet-postbestell.) 0.28;
Losse nummers 6 cent Postrekening 278.041
Voor God, Koningin en Vaaerland
WOENSDAG 4 DECEMBER 1916
UITGAVE: STICHTING „DE STEM"
Drecteur: J. A. H. M- VAN SCHIJNDEL;
Hoofdredacteur: J. J. H A. BRUNA; Algem.
Zeeuwsch-redacteur: W GROFFEN Vllssingen;
Zeeuwsch-Vlaanderen: Bureau Hulst, Dubbel©
Poort 7, tel. 102; Red.: J. v. d BROEK. Bijbureau
Oostburg. Nleuwstr 23. tel. 35; Z.-Eilanden Bur.
Goes. Westsingel 75. tel. 2236. Red. N. J. KARHOF
Strijd in Medan weer opgelaaid. Ook in
Bandoeng en Soerabaja weer activiteit
der extremisten.
DE gemeenschappelijks beraad
slagingen van de ministers en
de leden der Commissie-Generaal
zullen door de omvangrijke werk
zaamhcden, welke in verband met
deze besprekingen verricht moe
ten worden, niet vandaag, maar
waarschijnlijk Donderdagmiddag
a.s. worden voortgezet.
Weer liggen er verschillende mee
ningen over de ontwerp-overeen-
komst voor ons
Zoo wordt uit Batavia bericht dat
de partai Katholik repoeblik Indo-
sia" vóór de overeenkomst is, maar
dat „het Buffelleger" er tegen is.
omdat men den strijd ook zoo wel
denkt te winnen
De Tweede Kamer heeft een
adres te lezen gekregen van ver
schillende personen (w.o. prof. Kra
mer, prof. baron van Asbeck, prof.
Kohnstamm, prof. G. v. d. Leeuw
en prof. Miskotte) om de ontwerp
overeenkomst goed te keuren. Het
zelfde heeft ook een 15-tal kunste
naars (w.o. prof. Donkersloot en
Anton van Duinkerken) den minis
ter-president aangeraden.
In een vergadering van .Jndië
in nood" in den Haag is evenwel
felle critiek op de Commissie-Ge
neraal en dr. van Mook uitgeoefend
Eveneens gebeurde dat in een ver
gaderlng te Amsterdam.
■yolgens het Nederlandsche leger
communiqué hebben Zondag
nacht en Maandag te Medan weer
acties van het volksleger en de or
ganisatie „de zwarte buffel" plaats
gehad. Zij zetten hun aanvallen op
de Nederlandsche positie en liet
vliegveld met geweren, mortieren
en mitrailleurs voort. Twaalf doo-
den zijn daarbij te betreuren, w.o.
eenige burgers. Negen der slacht
offers werden gedood door dum
dum kogels. Uit Bandoeng worden
aanvallen op Nederlandsche troe
pen en infiltraties van Indonesiërs
gemeld. Een concentratie terroris
ten moest met artillerie worden ver
spreid. In Soerabaia wordt de be
volking door gewapende Indonesiërs
geterroriseerd. Binnen de Neder
landsche zone werden in een aantal
kampongs huizen in brand gesto
ken In den Noordelijken sector ont
moetten Nederlandsche patrouilles
zwaren tegenstand van terroristen,
welke met artillerie verspreid wer
den.
CITROENEN
VOOR VOLWASSENEN
■yOOR allen, die geboren zijn in
1925 of vroeger, worden circa
200 gram citroenen per persoon be
schikbaar gesteld. Hiervoor is bon
49-1 A reserve bij een handelaar
in groenten en/of fruit, uiterlijk op
Zaterdag 7 Dec. in te leveren.
EITJE VOOR DE JEUGD.
Op 5 Dec. zal een bon worden
bekend gemaakt waarop voor de in
1926 of later geborenen een eitje
beschikbaar is.
KINDERMEEL OP BLOEMBON.
Vanaf 7 Dec. zal kindermeel dat
niet uit rijst bereid is, verkrijgbaar
zijn op den bloembon en niet meer
op den rijstbon. De rijstbon geldt
voor rijst, rijslkindermeel en kin
derbiscuits.
AP 2 December zijn wij te Kaap-
stad aangekomen, zo seint ons
de speciale verslaggever aan boord
van den walvischvaarder „Willem
Barendsz". Twee uur tevoren wa
ren wc de Tafi£>aai binnengevaren
hetgeen aanleiding was tot 'n feest
stemming onder de bemanning.
Als men weken achtereen alleen
maai- water en lucht heeft gezien,
is het gezicht van „land" 'n ge
beurtenis, welke eindelijk de lang
gehoopte afwisseling brengt, hoe
wel we ons aan boord nooit behoe
ven te vervelen; er is genoeg te
doen ter voorbèreiding van de
groote vangst, waarvan het oogen-
blik thans steeds meer nadert en
ons in gespannen verwachting
'-oudt.
Een half uur na onze aankomst
meerden de jagers AM 1, 2 en 5
langszij; hun broeders AM 3 en 4
die rechtstreeks uit Montevideo
naar Kaapstad waren gevaren en
daar al sinds eenigen tijd vertoef
den, bereidden ons uiteraard een
hartelijke ontvangst door ons tege
moet te varen, hetgeen in alle op
zichten door ons, drijvende dorp
bewoners, werd gewaardeerd. Het
was prachtig weer en in de strak
blauwe lucht wapperden de vlag
gen ln haar heldere Ideuren. waar
door de gebeurtenis een feestelijk
aanzien werd verleend. We zullen
vermoedelijk een dag of drie in
Kaapstad blijven liggen voor we
den grooten sprong naar de IJszee
wagen. Er zullen nog enkele voor
bereidende werkzaamheden moe
ten geschieden, en dan; ter wal-
vischVanast.
JOHN LEWIS, de Amerikaansche
mijnwerkersleider, is schuldig
verklaard aan de hem ten laste ge
legde „ongehoorzaamheid aan de
rechtbank". Vandaag komen de ad
vocaten aan de beurt. Men ver
wacht, dat de advocaten der regee
ring 200.000 dollar zullen eischen
voor eiken stakingsdag.
ONTROERENDE
Oud=retraitanten=oorlogsslachtofiers herdacht
„In dezen hoek
zal eeuwig blijven branden
de stille lamp
van onze dankbaarheid".
TVEZE WOORDEN besluiten het
indrukwekkende gedicht van
Pater Lampe CssA, gewijd aan de
oorlogsslachtoffers oud-retrai-
tanten van Seppe.
Zij geven ook in hun eenvoud op
treffende wijze de wijdingsvolle en
ontroerende sfeer weer, van de her
denkingsplechtigheid. die Dinsdag
morgen gehouden werd en die alle
deelnemers met diepe ontroering
vervulde.
Aanwezig waren Z.HE. Mgr. Bae
ten. Bisschop Coadjutor van Breda-
ZB .E. Mgr. Kuiipers, vicaris-apos-
tolicus van Suriname, de Zeereerw
Heer pastoor Zegers als vertegen
woordiger van den Bisschop van
Haarlem; kapitein Zielstra namens
Z.E. den Minister van Oorlog; de
Hoogeerw. Pater Provinciaal; gees
telijke en wereldlijke lioogwaardig-
heidsbekleeders, "ertegenwoordigers
van godsdienstige, sociaal burger
lijke en militaire organisaties; be
sturen van de retraiteclubs en fa
milieleden van de te herdenken
oorlogsslagcbtoffers. Zy werden
door Directeur- Brinkman welkom
geneeten in dit uur- van vrome
wake.
Een doorvoelde herden
kingsrede.
JSJADAT het mannenkoor van de
Basiliek uit Oudenbosch o.l.v.
Broeder Cleophas het „Ecce Quo-
modo Moritur" van Handel gezon
gen had. hield de heer J. Mertens,
voorzitter van den K.A.B. Breda 'n
treffende herdenkingsrede. In dit
stille retraitehuls, aldus spr.. wordt
heden een gedenkteeken onthuld
tot blijvende gedachtenis aan de
oud-retraitanten, die als oorlogs
slachtoffers overleden zijn. Oud-
retraitanten. En spr. omschrijft hen
vervolgens, zooals zij zijn voortge
komen uit alle geledingen van het
maatschappelijk leven en gevallen
zijn als slachtoffers voor het va
derland, onder moordende bombar
dementen, als soldaten op hun post
in concentratiekampen of voor de
vuurpeletons.
Onze plicht is het. hen gedurig
te herdenken en daartoe dient o.
m. dit gedenkteeken. Onze plicht
is het, om met hen in contact te
blijven door gedachtenis en gebed.
Wij moeten bidden vóór hen, om
zoonoodig hun volkomen zuivering
te verhaasten en hun loutering te
lenigen. Wij moeten bidden tot hen
Want als zij zijn' overgegaan tot
Goo s zegepralende kerk, zullen ze
daar or ze pleibezorgers zijn.
Als wij tot God bidden om een
vrij en vredig vaderland, door een
.Christelijke politiek beheerscht,
zonden wij dan niet ons gebed
richten via oud-minister Gose-
ling z.g.. onzen grooten politieken
voorman, die in Buchcnwalde is
«verleden?
Zoo eeren en huldigen wij onze
overleden oorlogsslachtoffers. Zoo
gezien hebben wij aan ieder van
dezen iets te vragen. Zoo mogen wij
bidden tot hen.
De onthulling.
TkOOR Pater Ch. Donker, Provin
ciaal CssR, werd vervolgens het
gedenkteeken onthuld. Het bestaat
uit twee uit marmer vlakken ge
vormde kruizen aan weerszijden
van den ingang, van de groote zaal.
Hierin zijn de namen gebeiteld van
7 gesneuvelden, 8 in strafkampen
overledenen, 3 gefusileerden en 48
door oorlogsgeweld gestorvenen.
Het gedenkteeken wordt aan bei
de zijden geflankeerd door het Kruis
en Maria de Moeder der Smarten.
Een devotielamp zal er steeds haar
licht over geven. Er werden kran
sen en bloemen gelegd. Pater A. ten
Winkel CssR, oud-gijzelaar sprak
de liturgische gebeden. Terwijl al
len het Wilhelmus zongen, volgde
de bloemenhulde door de familie
leden.
De Bisschop spreekt.
MGR. BATEN zegde diep geroerd
te zijn door alles wat hier ge
zegd en gedaan is. Niet alleen om
dat liet zoo is gebeurd, maar vooral
omdat het zoo waar is. Vooral de
rede van den heer Mertens heeft
hem diep getroffen.
Op het gedenkteeken wijzend
zegt Z.H.E., dat dit de beste retrai
te is. Die steen zal spreken en pre
ken: heden lk, morgen gij. En met
een verwijzing naar de spreuk
„Vrede zij U", aan den ingang van
de zaal, besluit Mgr. Baqten. met
te zeggen dat treffend aan den uit
gang van dit gebouw zou kunnen
staan: Zalig zij die beengaan. Zij
zijn gekomen in den Hemel bij God
Pater-Dtrecteur sprak een slot
woord. waarna deze treffende plech
tigheid met het lied Aan U, o Ko
ning der eeuwen" gesloten werd.
DE vergadering der Tweede
Kamer is het wetsontwerp
tot het aangaan van geldlcenin-
gen ter conversie van uitstaand»,
schuld aangenomen.
Eer het zoover was kreeg minis
ter Lieftinck echter heel wat
opmerkingen te hooren.
Zoo merkte de heer de Wilde
(AR) op, dat hij het verkeerd van
den minister vond, problemen als
in het onderhavige wetsontwerp
vervat steeds louter budgetair en
economisch te bezien en geen re
kening houden met het feit, dat er
ook juridische en psychologische
kanten aan zijn.
Hij achtte het bedenkelijk als
tenslotte het heele Nederlandsche
geldwezen dictatoriaal van den
Kneuterdijk uit geleid wordt.
De minister zegt nu wel, dat hü
geen druk wil uitoefenen op hou
ders van staatsobligaties, maar
practisch doet hij het toch, merkt
de heer de Wilde op.
Wie niet converteeren wil of kan
krijgt de aflossing van zijn geld op
een geblokkeerde rekening en hij
krijgt in plaats van 314 procent een
rente van 2V< procent. Den minis
ter wordt volgens hem een macht
verleend, waaraan spr. zijn steun
niet wil verleenen.
(OORSPRONKELIJK had de heer
v Lucas (KVP) ook niet veel
voor het ontwerp gevoeld, maar la
tere wijzigingen hebben het voor
hem aanvaardbaar- gemaakt. Wel
vroeg hü, of er op gerekend kan
worden, dat de rente der leeningen
in geen geval lager zal zijn dan 3
procent.
De heer Til anus (CH) meen
de dat het ontwerp in strijd is met
de grondwet.
jVYINISTER LIEFTINCK wees er
er op, dat het geen gedwongen
leening meer is. Het wetsontwerp is
zoodanig ingekleed, dat ln een spe
ciale machtiging voor geldzuive-
rlng is voorzien. Dat de grondwet
geschonden wordt, is volgens den
minister onjuist. Immers de Staat
zal zijn verplichtingen wel nako
men.
Met de gedwongen leening zullen
niet speciaal getroffen worden de
genen, die aan de conversie deel-,
nemen, maar alle vermogens, die
daarvoor in aanmerking komen.
Men kan niet zeggen, dat met
deze conversie alle beleggingen te
ruggedrukt worden tot hetzelfde
rentepercentage. De verzekerings
maatschappijen is spr. zoover mo
gelijk tegemoet gekomen om hen
te doen aanpasen aan het rente
type.
Voor zoover in 's ministers ver
mogen ligt zal de rente voor be
leggingen niet lager dan 3 pro
eent worden. Voor de gedwongen
leening kan hij zich daarop niet
vastleggen, docli het zal niet veel
verder gaan.
De communisten hadden er be
zwaren tegen, dat de rente der con
versie-leening gebracht wordt op
2 VI procent.
Het wetsontwerp werd daarna
met 61 tegen 20 stemmen aangeno
men.
rpijdens de zitting werd de voor-
zitter der Kamer, mr. J. v a n
S c h a i k, onwel en mocs^ de
zaal worden uitgedragen. Zijn on
gesteldheid is niet van ernstigen
aard.
PTT-begrootlng aangenomen.
"tok de begrooting van de PTT
is door de Tweede Kamer aan
genomen en wel z.h.st., waarbij de
communisten echter genoteerd
wenschten te zien. dat zij tegen de
begrooting waren.
Naar aanleiding van desbetref
fende vragen deelde minister Vos
mee, dat de Posterijen alles in het
werk zullen stellen om aan de wen-
schen Inzake postbestellingen op 't
platteland tegemoet te komen. Zoo
gauw als het mogelijk is zullen de
verhoogde posttarieven afgeschaft
worden. Over de radiodistributie
verschijnt binnenkort een wetsont
werp.
Minister wil geen
risico loopen
ONDANKS het feit, dat de
aardappelproductie voldoen
de aardappelen heeft opgeleverd
voor de consumptie in eigen land
heeft de minister van Landbouw,
Visscherij en Voedselvoorziening
opdracht gegeven de verkoopen
van voor export bestemde con
sumptie-aardappelen stop te zet
ten.
Bij de verdere bestemming van de
consumptie-aardappelen, dient nl.
eenige voorzichtigheid in acht te
worden genomen. De minister wil
geen enkel risico aangaande de
aardappelvoorziening loopen, voor
al ook omdat de uiterst moeiliike
graauposltle, die door de gebeurte
nissen in Amerika weer ongunstig
wordt beëinvloed. de regeering nood
zaakt op alle eventualiteiten be
dacht te zijn. De algemeene stand
van de voedselvoorziening, zooals
die door internationale factoren, die
buiten Nederlandschen invloed
staan, wordt bepaald, maakt een
voorzichtig beleid ook met betrek
king tot de aardappelen van eigen
oogst noodzakelijk.
Daarbij komt, dat het den minis
ter is gebleken, dat de verwerking
van aardappelen tot veevoeder, ook
van goede consumptie-aardappelen,
een dergelijken omvang heeft aan
genomen. dat aan deze verwerking
paal en perk moet worden gesteld.
Het bestaande verbod, dat in ver
band met het aanvankelijk vrij
geven van den handel in aardappe
len in de praktiik buiten werking
was gesteld, zal dan ook weer wor
den gehanteerd en op de naleving
zal worden toegezien.
(TOK de stad Emden heeft een
protest laten hooren tegen de
Nederlandsche eischen Inzake de
grenscorrecties. Een proclamatie
zegt, dat door de annexatie van
den Dollard en Borkum over de
toekomst*" der liaven van Emden
beslist zou worden. Men verwacht
van de Nederlandsche controle van
den Eemsmond bemoeilijking of
zelfs stopzetting van het verkeer
op het Dortmund-Eemskanaal.
Generaallssimo Tsjang Kai Tsjek ge
klokt bü de opening van de Chlnee-
sche nationale vergadering, waarbij
hü verklaarde, dat hU zich uit de po
litiek wenschte terug te trekken.
rpIJDENS een hevigen storm Is een
A vliegtuig in de Vogezen neer
gestort. Het stoffelijk overschot van
12 der 13 inzitenden is reeds ge
vonden. Naar het laatste slachtof
fer wordt nog gezocht. Verschillen
de lijken waren geheel verkoold,
zoodat men de identiteit niet kon
vaststellen. Het vliegtuig is dermate
vernield, flat men nog niet heeft
kunnen uitmaken van welke natio
naliteit het vliegtuig is. Men ver
moedt echter, dat het een Fransch
vliegtuig is, dat uit Duitschland
kwam.