Het krakendè platform
ERS
)EAU
artfabriek
iars
iwers
n &Zn
MOERDIJK GEBEUREN
WAT GAAT ER MET
rneming
baar
ENDIJKK
Maak zeil Uw
St. Nicolaas
tractatie
PERIODEN VAN
STILTE EN DRUKTE
De Avonturen van, Suske en Wiske
DE SPRIETATOOM
tehuis.
1 en 2—4
-12 en 2—4
tl tm. O; 9
Z.
en 24 u.
en worden
tamkaarten
ellen.
kleedkamer
0 307 332
5 605 614
5 1008 1026
6 1437 1447
7 1668 1765
7 1986 2002
3 2202 2205
1 2599 2618
2 2972 2973
een gro
te Hulst,
evier of bij
evering van
881—o
i-FQUEN
i op Zoom
SN N.V.
EKWAME
iparatenbouw,
cijk op koel-
11 werkgevers
lijk bij de
859—00
No. 635 TWEEDE BLAD
TIE GROOTE BESLISSING omtrent het Indonesische vraagstuk, die
19 deze week zal vallen, is ook van enorme beteekenis voor onze bui-
nenlandsche politiek. De coalitie KVP-Partij van Oen Arbejd valt zeker
uit. elkaar, als Prof. Romme en 4jn mannen mochten besluiten de
overeenkomst van Chcribon omver te werpen. Zouden daarentegen
door de KVP-fractie toch termen gevonden worden, om Kegeering
cn Commissie-Generaal machtiging te geven tot verder onderhandelen
op basis van het accoord, dan is er weer een nieuwe balk gelegd on
der een krakend platform.
Een krakend platformWe daan waren over hetgeen Minister
hebben al eens meer enkele Drees voor de Kamer bracht,
sypmtomen aangewezen, welke erop Ken feit is daarbij, dat in socia-
duiden, dat het niet bepaald botert listischen kring nog lang niet alge-
tusschen de Regeeringspartijen. 't meen de fignnr van den kindertoe-
Begon als met de interpellatie-Gie- siag, zooals wij die zien, aanvaard
en, uit misverstand geboren, we WOrdt. „Het Vrije Volk" verkondig-
fcregen de kwestie-Opsterland, het de dezer dagen nog de stelling: ..In
feval met den kinderbijslag, de vakvereenigingskringen staat men
jverbodige motie-Donker tegen het Dp goede gronden wantrouwend te-
aeleid van den Hoogen Raad, het genover de stelling: loon naar be-
DINSDAG 3 DECEMBER 1946
jpponeeren van P.v d-A.-leden te-
jen de benoeming van Prof. de
EJuay en nu jl. Vrijdag weer een on.
lenigheid naar aanleiding van een
ivijziging der Ziektewet.
De heer Andriessen wilde de ge-
genheid, dat deze op bepaalde
punten werd herzien, meteen aan
grijpen om een Dultsch insluipsel
uit de wet te verwijderen, nl. de
gelijkstelling van
de gehuwde en de
ongehuwde moe
der. Minister
Drees sprak zich
over het beginsel
niet uit. Hij wilde
h debat daarover
tot later opschorten
boef te."
En hier bedoelt men dan cpe-
ciaalsociali^tische vakvereenigings-
kringen.
We vreezen ook, dat men daar
over in den boezem der Partij van
den Arbeid al heel moeilijk tot een
klaar eenheidsstandpunt kan komen
en dat men daarom de principieele
debatten maar lie
ver verschuift tot
later, laterEr
zal echter eens
'n oogenblik moe
ten komen dat de
katholieken in de
P.v.d.A. ook eens
eigen geluid laten
De geheele een duidelijk
Ziektewet moet toch nog op de hel- hooren. En we zien nog altijd niet
ling. De heer Andriessen zag ech- in, waarom dat nu cok niet had ge-
ter" niet in. waarom deze fout niet kund.
terloops verwijderd kon worden. Hij
drukte dit dan ook in een motie uit JJet verschuiven naar later zien
welke een meerderheid verkreeg we ook gebeuren met de geiijk-
door een samenvloeien van alle stelling van gehuwde en ongehuw-
stemmen der fracties van „Rechts" de moeders voor de sociale wetge-
in den ouderwetschen zin van het ving. De heer Andriessen zag het
woord. De P.v.d.A.-fractie meent. zóó. dat de Duitschers de wet op
dat nu eens haar beurt gekomen is dit stuk misvormd hadden en wilde
om erg boos te worden. En zoo is de fout meteen herstellen. Minister
CENTEN f
GEDACHT
e artikelen en
er, het ideaal
t nieuwe lees-
ip, het succes
Lak, het mooi
)5 voor l' 150
nze collectie.
It U veel geld
789—oo
[AAGDIJK 120
ROOSENpAAL
iet autostuur)
paarden en
gen en torpedo
n 5-velds)
stuur
885—o
als voren trek-
ïines maat-
>egen enz.
TELF. 44
Drees echter wist, dat er in zijn
fractie verdeeldheid heerscht over
de principieele waarde van dit
„Duitsche insluipsel". Er zullen
vermoedelijk nog veel debatten in
de binnenkamers noodig zijn, alvo
rens men kan zeggen, dat de P.v.
d-A.-fractie daarover één meening
heeft, gesteld, dat men ooit één
moening kan bereiken. Vandaar
die katholieke leden nu een verkla- dat de Minister betoogdeHet prin.
ring in de pers verschenen. cipieele debat komt wel later.
Mr. C. ten Hagen schreef een Waarom hebben nu de katholieke
lang ingezonden stuk aan de ^rcen der P.v.d.A.-fractie ditmaal
Provinciale Noord-Brabantsche £cen afwijkende meening laten
Courant, te betoogen, dat do hooren? Een dier leden, de heer
nmendementen-Andrlessen inzake Geert Ruygers, vertelt het in „Het
den kinderbijslag geen principieel Vrije Volk";
er dan weer een nieuwe angel ge
schoten in het Regeeringsverbond.
T»ij dit geval en ook bij dat van
den kinderbijslag beeft het ve
len zeer verwonderd, dat de katho
lieken in de Partij-van-den-Arbeid-
fr3ctie nn niet eens van een eigen,
zelfstandige visie blijk gaven. Om
trent beide gevallen is er namens
karakter hadden. Doch aan den
anderen kant meent hü. dat de kin.
cierbijslag toch al principieel door
Minister Drees werd aanvaard,
toen hü toestemde in een verhoo
ging van den toeslag (van 2.40 tot
3 gulden) van het vierde kind af.
Mi- ten Hagen ziet hierin 'n evo-
I hit ie. verkregen door de samen
werking in de P.v.d.A
Typeerend is intusschen wat dit
katholieke lid van de P.v.d-A.-frac
tie ook nog zegt over partij-disci-
uline:
Bü de beoordeeling van het slem-
men der katholieken in de P.v.d.A.,
iiar het nlet-katholieke beginselen
•treft net we! ik zeg niet opvattin
een, welke In katholieken kring le
ven), dlene men wel rekening te hou
den met het feit. dat ons partijen
stelsel soms discipline elscht, die voor
buitenstaanders niet direct begrijpe
lijk is. In de onderlinge bespreking
WIE er tijd voor heeft, probeer©
haar krachten eensop de onder
staande St. Nicolaaslekkernijen:
Pepernoten
(60 a 90 stuks)
100 g (plm. 2 kopjes) zelfrijzend
bakmeel of 50 g zelfrijzend bakmeel
en 5D g fijngemalen havermout, 10
g (plm. eetlepel) boter of marga
rine, 40 g (plm. 3 eetlepels) suiker,
1 eetlepel stroop, 1 eetlepel water,
zout. kaneel (surrogaat), nootmus
kaat (surrogaat), zoo mogelijk wat
anijs of koekkruiden
Alle droge bestanddeelen goed
door elkaar mengen. De boter of
margarine, de stroop en het water
toevoegen en het geheel tot een
samenhangende, stevige massa
kneden. Van het deeg balletjes vor
men. Deze op een vetgemaakt bak
blik leggen en in een heeten oven
bruin en gaar bakken. Baktijd ruim
10 a 15 minuten. Of de pepernoten
in een vetgemaakte koekepan leg
gen en ze zachtjes gaar bakken met
het deksel op de pan. De peper
noten geregeld omleggen.
Gevulde speculaasjes.
400 g zelfrijzend bakmeel (ruim
6 kopjes), 150 g (bijna 1 kopje)
bruine basterdsuiker, 150 g boter
of margarine, 20 g speculaaskrui
den, zout, melk.
Voor de spijs 60 g suiker liefst
basterdsuiker), 30 g boter of mar
garine, 100 g havermout, zout,
amandelessence, 2 eetlepels melk,
naar verkiezing wat roajjhen.
Voor de spijs; 60 g suiker (liefst
margarine roeren, de havermout
malen of rollen met een rol of
flesch en met de andere ingrediën
ten aan de boter toevoegen. Het
geheel goed mengen.
Voor het deeg; De boter of mar
garine bij het bakmeel doen en in
stukjes snijden. De basterdsuiker,
wat zout en de speculaaskruiden
toevoegen en de massa goed kne
den tot een samenhangenden bal.
Deze in twee stukken verdeelen, 't
eene stuk iets grooter dan het an
dere. Beide uit tillen tot pfin.
cm Een bakblik oesmeren met wat
margarine. Met de grootste plak
deeg den bodem en de zijkanten
bedekken. De spijs erop uitstrijken,
de tweede laag deeg erop leggen en
deze bestrijken met wat melk. De
koek in een matig warmen oven
bakken plm. 3 kwartier en ze
daarna in rechthoekige stukjes
snijden.
Men kan ook de lagen deeg
met spijs ertusschen in stukjes
snijden en in een vetgemaakte
koekepan langzaam aan beide zij
den gaar en bruin bakken, (plf. 20
min. aan de eeng zijde, 10 min. aan
de andere zijde).
Zwarte Pietjes.
25 kg biscuits, 15 g (1 eetlepel) sui
ker, 20 g (1 eetlepel) vloeibare
kunsthoning, 10 g plm. lj£ eetlepel)
cacao, 10 g vet, zout.
Het vet. de suiker, de kunstho
ning, de cacao en het zout ver
warmen in een kopje,\ in warm wa
ter of boven stoom. De biscuits
fijn rollen en toevoegen. De massa
op een plank of een bord uitstrij
ken tot een plak van '4 cm dikte;
deze laten opstijven en In vier
kante blokjes snijden.
„De katholieken in <3e P.v.d.A.
hebben niet tegen de KVP-motie ge
stemd omdat zij principieel van hm
geloof sgenooten verschillen. Maar
zij hebben tegen gestemd, omdat zij
weigeren van iets een beginselkwes
tie te maken, waar geen beginsel
in het geding is. En omdat zij.
voörzoover er wel een beginsel in 't
geding is, weigeren anders dan door
.gemeenzaam overleg in een confes
sioneel verdeeld land levensbeschou
welijke vraagstukken tot een oplos
sing te brengen. De KVP moet gaan
beseffen, dat daarmee het nieuwe
„bestand", zioals <3r. Beel de hui
dige regeeringscoalitie heeft ge
noemd, geen goed wordt gedaan."
Hen kan hiertegen aanvoeren, dat
er nu eenmaal punten zijn in de
katholieke levensbeschouwing,
waarover men geen discussie voert.
Die staan vast en die kunnen nooit
omver worden geredeneerd of ver-
waterd. Iets anders is natuurlijk de principieel punt in het geding was,
toepassing van die punten op de zien vfe wederom niet in, waarom
toUtn£S voorhallen vaartTbare "lor" concrete w aagstukken. DaarbtTzulI hïer nu niet Mas een eigen" gelid
muleering komen. Het is dan onjuist len "e omstandigheden een woord kon opklnken uit den katholieken
dat zij d e niet geheel bevredigd zijn, mee kunnen spreken, zal men op hoek der Partij van den Arbeid,
hiervan naar buiten doen blijken. het bereikbare moeten letten. Doch Principieele punten, die zoo bij
Men zou daaruit kunnen afleiden voor het denkbeeld-Andriessen be- uitstek actueel zijn, kun men toch
dat de katholieke leden der P.v.d. stond een meerderheid en waar niet altijd verschuiven tot later, la-
A.-fractie toch niet algeheel vol- er toch wel degelijk een sterk- ter
t
»LS ER één plaats in Nederland
kan spreken van „ups en downs"
dan is het zeker wel Moerdijk, het
internationaal bekende dorp aan
het HoUandsch Diep, dat voor het
Noorden den toegang tot het „don
kere Zuiden" vormt. Het heeft die
bekendheid uitsluitend te danken
aan zijn geografische ligging, die
dan ook nog een ongunstige is.
Hier immers wordt de belangrijk
ste verbinding met de Zuidelijke
nabuurlanden doorsneden door een
der grootste rivieren van ons land.
Ook uit strategisch oogpunt is Moer
djjk zeer belangrijk wat ook in den
jongslen oorlog wel is gebleken toen
de Duitschers in den vroegen mor
gen van den lOen Mei 1940 hun pa-
rachutiste als pamfletten lieten
nccrwaaien in het gebied om de
beide bruggen en toen in November
1944 het geallieerde offensief uit 't
Zuiden stokte voor de door den wij
kenden bezetter opgeblazen brug
gen.
Moerdijk is tot aan het tijdperk,
dat de stoomkracht algemeen ge
bruikt wordt, een visschersplaatsje
waarin de aanvoer van de schok
kers (soort visschersvaartuig) wat
leven brengt.
Een gouden tijd.
j
14/TAAR dan, als de ijzeren baan
zich kronkelend een weg zoekt
uit het Zuiden naar het hart van
Nederland, krijgt Moerdijk betee-
nis. Hier kunnen de zwaar puffen
de locomotieven met hun sleep goe
derenwagons uit België niet meer
verder. Alles moet worden overge
slagen in schepen die naar Dor
drecht varen en verder.
Dan is het een drukte van belang
die nog toeneemt als ook de Holl.
Staatsspoor hier zijn eindpunt vindt
Nog herinnert de naam van den
Westelijken havenkant „den Bels"
aan den tijd, die voor Moerdijk een
gouden was. Maar het midden van
de 19e eeuw is reeds een voorloo-
per van „de eeuw der techniek".
Schrandere koppen peinzen en vin
den een oplossing,om den spoorweg
over het water te leiden. Even ten
Oosten van Moerdijk wordt in 1868
aan den bouw van een spoorbrug be
gonnen. jJs die in 1872 gereed is, is
dit het einde van het leven en ver
tier in het dorp. Het is er weer
stil als in de verte de zware ma
chines hijgend en puffend de lange
treinen over de machtige brug trek
ken. Alleen hoort men er de moker
slagen die de stationsgebouwen sloo
pen en het geklop op de scheeps
werf die naast de visscherij nog-een
bestaansmogelijkheid geeft. Af en
toe komt er een pont aan die een
enkelen wagen uit Holland mee
brengt.
Maai de techniek schrijdt voorti
De veerbooten worden nu mecha
nisch voortbewogen.
Maar ze kunnen op den duur den
steeds toenemenden stroom van
voertuigen niet meer verwerken.
Rijen auto's wachten uren lang
op hun beurt om overgezet te wor
den. Er is wéér drukte op Moerdijk
Er worden wéér zaken gedaan. In
1929 komt er verbetering in den toe
stand, maar *t verkeer blijft toene
men. De regeering ziet het belang
van liet snelverkeer voor het eco
nomisch leven van ons land in en
zint weer op andere middelen.
Een tweede brug.
T)E EENIGE oplossing iseen
brug Plannen worden gemaakt,
gewijzigd, maar op 12 Dec. 1936
opent H. M. de Koningin de ver
binding Noord-Zuid. Weer is Moer
dijk verlaten, waar bovendien de
klop op de scheepswerf ook nog op
gehouden heeft. Het vertrek van de
veerbooten met hun staf van per
soneel brengt een leegte. De booten
worden elders ingezet ot opgelegd en
straks lijken het de Duitsche naie-
velingén pracht schepen om te ,JaU
reu gegen Engeland". Maar daar
leenen ze zich niet voor. De bezet
ting brengt weer drukte op Moer
dijk. maar een ongewenschte. Streng
worden de beide bruggen bewaakt
door de „beste soldaten van de we
reld", die hun tenten te Moerdijk
opslaan.
De haven is geschikt voor de
„Kriegsmarine". Het brengt leven,
dat Moerdijk een offer kost. De
Duitschers willen vanaf de bruggen
uitzicht hebben op de haven. Een
groep huizen belemmert dit. Dan,
1943, begint al de verstrooiing van
de bevolking. De Oostelijke haven
kant wordt met den grond gelijk
gemaakt. „Befelil ist Befehl!"
Ze hebben uitzicht op de haven.
Maar dat hebben ook de geallieerde
vliegers die eiken dag de stellingen
rondom Moerdijk komen bestoken.
De toegang tot de bruggen wordt
tot 'n ware vesting gemaakt en elke
gelukte aanval van onze bondge-
nooten is een verschrikking voor de
burgerbevolking in de omliggende
plaatsen. Razzia's op menschen, die
de vernielingen moeten herstellen,
zijn het gevolg. In het polderland,
waarin de meesten beveiliging zoe
ken, wordt gejaagd als op hazen.
Zondagmorgen 17 Sept. 1944.
Groepjes bommenwerpers, elk van
6 stuks, komen uit het Zuid-Oos
ten aanvliegen ais terugkeerend van
een aanval op Duitschland. Boven
Moerdijk laten ze echter hun bom
men vallen, deels bij de bruggen
deels bij de haven. Hier missen zij
doel. Er vallen slachtoffers en er is
groote materieele schade aangericht
De bevolking vlucht. Elk oogenblik
kan de aanval zich herhalen. Elk
uur zweven de groote zwarte vogels
boven de hoofden. Wie kent hun
doel? Slechts het allernoodzakelijk,
ste wordt door de vluchtelingen mee
genomen als in de consternatie ook
dit weinige nog niet vergeten wordt
In het Zuiden is nu eiken dag de
donder van het geschut te hooren.
Voorbode van de naderende bevrij
dende legers die echter bij Antwer
pen vastgeroest lijken.
Onder granaatvuur,
ptindelij k rollen de tanks de grens
over en verbreken langzaam den
taaien tegenstand van den vijand
in Brab. Westhoek. Den terugtrek-
kenden Duitschers staat slechts één
weg tot ontkoming open; de Moer-
djjkbnig. Daar trekt zich alias sa
men wat van het ontredderde le
ger over is. Maar dit overblijfsel is
nog zóó groot dat de machtige brug
de stroom niet verzwelgen kan.
Hardnekkig moet dit punt verde
digd worden om dezen overtocht
mogelijk te maken. Uit het Wes
ten dringen de Canadeezen uit
liet Zuiden de Polen op. De dor
pen rondom Moerdijk zijn met. dit
plaatsje het kind van de rekening.
Granaatvuur, brandstichting en
plundering laten hun sporen na en
van Moerdijk zelf blijft er al heel
weinig overeind staan. In den
nacht van 5 op 6 November trek
ken de laatste .troepen de brug
over. Enkele doffe knallen worden
gehoord. De verbinding Noord-Zuid
is verbroken en de opmarsch tot
staan gebracht. Van de 14 over
spanningen van de spoorbrug zijn
er 6 vernield. Van de verkeers-
brug die 10 overspanningen telde
zijn er nog 6 intact. Nog maanden
lang blijft Moerdijk onder granaat
vuur liggen en eerst na de algehee-
le capitulatie kunnen de bewoners
gaan zien wat er van hun bezit
tingen overbleef. Stil is het weer
op Moerdijk. 55 pet. van het dorp
is totaal vernield, 35 pet. zwaar
beschadigd en 10 pet behoort tot de
lichtere gevallen. Onbeschadigd
komt er niet één huis uit den strijd'.
door W. van der Steen
