Nenschen en <jïluzen
BREDASCHE SCHILDERS EXPOSEER EN
V.g.g.v
Wal een Wonderlijke Wereld
Schrijvers, die 50, 70, 75 en 80 jaar
werden en sprookjes van twee en
een halve eeuw
Vic verjaarde
Fabricius in ons land
Zeventigjarige schrijfster
Jörgeasen werd tachtig
DE, GROOTE Deensche schrijver
Johannes Jörgensen werd 80
jaar. Hij werd op Funen geboren en
Ook Streuvels jubileerde
Een onderschat
romanschrijver
De krasse gans
B
Herman Hesse
Het Residentie-orkest
40 jaar
37 clocA
TVE DICHTER-CRITICUS Victor
E. van Vriesland is in de be
zettingsjaren 50 jaar geworden. Zijn
vrienden en kunstbroeders, die hem
kortweg Vic noemen, hebben thans
de gelegenheid aangegrepen om hem
te huldigen, nu de culinaire moge
lijkheden wat grooter zijn gewor
den. Een vijftigtal kwam met den
jarige te Amsterdam aan 'n maal
tijd bijeen en velen hunner hebben
den uiterst vitalen schrijver toe
gesproken. Mevrouw Vasalis las een
vers voor evenals Bertus Aafjes. De
dichter Jan Prins droeg zijn
Fransche vertaling van Boutens'
„Goede Dood" voor, waarmee hij
van Vrieslands liefde voor de
Fransche cultuur wilde eeren. An ton
van Duinkerken bracht speciaal de
gelukwenschen van de Vlaamsche
vrienden over. Volgend jaar zal
alsnog een Liber Amicorum ver
schijnen. Den bezitters van den
„Spiegel der Nederlandsche Poëzie"
zal het genoegen doen te vernemen,
dat het tweede deel van deze voor
treffelijke bloemlezing op komst is.
JJE SCHRIJVER van „Dolle Hans"
en zooveel andere populaire
tooneelspelen. Jan Fabricius, werd
75 jaar. ^ij deze gelegenheid is hij
van Londen, waar hij woont, naar
zijn geboortestad overgestoken. As
sen, waar hij het levenslicht aan
schouwde, vereerde hem met het
eereburgerschap. Het deed den grij
zen dramaturg vooral goed te zien,
dat na een afwezigheid van 58 jaar
zijn jeugd- en schoolvrienden hem
nog niet vergeten waren. Zelfs werd
de school, waar lijj zijn eerste on
derwijs genoot, in'Jan Fabricius-
school omgedoopt. Ook Groningen
liet zich niet onbetuigd. In den
foyer van den stadsschouwburg al
daar werd een gedenksteen onthuld.
Te Winschoten bezocht de auteur de
zetterij, waar hij als jongeman de
beginselen der typografie had ge
leerd. In Leeuwarden werd „Onder
één dale" in de Friesche taal opge
voerd, zoodat de schrijver zelf er
geen woord van kon verstaan!
TXE OOK in ons land graag gelezen
schrijfster Gertrud von le Fort
vierde in het fraaie Beiersche berg.
land haar 7Csten verjaardag. West-
faalsche van geboorte, studeerde zij
te Heidelberg en Berlijn, waar zij
tot de katholieke kerk overging. Een
van haar bekendste werken is de
fijnzinnige roman „Das Sehweisz-
tuch der Veronica", waarmee zij
zich een vooraanstaande plaats in
de Duitsche katholieke letteren-
wereld heeft veroverd.
studeerde aan de hoogeschool te
Kopenhagen. Op 21-jarigen leeftijd
debuteerde hij met een dichtbun
del „Vers". Toen hij 29 jaar oud
was, werd hij katholiek, nadat hy
een reis door Italië had gemaakt.
In de Benedictijner-abdij van Beu-
ron sloot hij vriendschap met den
Nederlandschen schilder-monnik
Jan Verkade. Terstond na zijn be
keering begon hij met het publi-
ceeren van apologetische geschrif
ten Zijn grootste bekendheid ver
wierf hij evenwel als schrijver van>
heiligenlevens. Zijn boek over St.
Franciscus uit 1902 geldt wel als
zijn meesterwerk. Het werd in vele
landen, ook in Nederland, vertaald.
Jörgensen is ook een tijdlang hoog
leeraar geweest aan de universiteit
van Leuven.
TN DE RIJ der jarigen mogen we
ook Stijn Streuvels niet verge
ten Deze Vlaamsche prozaïst werd
75. De hoogtepunten in zijn om
vangrijk Oeuvre zijn „Langs de We
gen", „De Vlaschaard", „Het
Kerstekind" en „Het Leven en de
Dood in den Ast". Streuvels is een
natuurtalent, wie» ongecompli
ceerde zielen het meest aantrokken,
zielen van stakkers, van boeren, van
kinderen. De eenvoud krijgt bij hem
soms monumentale proporties, dank
zij een sterke verbeeldingsgave, en
een buitengewoon taalscheppend
vermogen.
TVINSDAG j.l. werd Gerard van
Eckeren 70 jaar. Deze roman
schrijver en criticus, die vooral be
kend is onder het pseudoniem Mau.
rits Esser, is wel wat onderschat.
De reeks romans, die hjj schiep,
heeft niet altijd de waardeering ge
vonden, waar ze recht op had. In de
oorlogsjaren schreef van Eckeren
een nieuwen roman „De Paarden
van Holst", die binnenkort 't licht
zal zien. Deze jarige heeft zich
niet minder verdienstelijk gemaakt
door zijn kritieken. Vele jaren had
hij de leiding van het maandblad
Den Gulden Winckel. Ook tn. Groot
Nederland verschenen talrijke boek
besprekingen van zijn hand.
WE toch bezig zijn met ver
jaardagen te msmoreeren willen
we ook de aandacht vestigen op 't
250-jarig jubileum van Moeder de
Gars. Het is nl. dit jaar twee en
een halve eeuw geleden, dat de
Fransche geleerde Charles Perrault
de Sprookjes van Moeder de Gans
schreef, die de jeugd, ook de Ne
derlandsche, enorm hebben geboeid.
In opdracht van de uitgeverij Dek
ker en van de Vegt, die haar zilve
ren bestaansfeest viert, beschreef
Godfried Bomans de geschiedenis
van de oude gans in een leerzame
brochure.
Ij den directeur van de Aca
demie van Beeldende Kunsten
in Rotterdam meldde zich kort
geleden een nieuwe leerling.
„Nee, meneer, ik heb nog nooit
geteekend, maar men acht mij ge
schikt er voor." En een aanbeve
lingsbrief werd overhandigd met
den uitslag van het door hem on
dergane psychotechnisch ondei*-
zoek: de candidaaj was bevonden
een a-sociaal type te zijn, en dus
geschikt voor de opleiding tot
kunstschilder.. De directeur heeft
hem niet eens ingeschreven!
De Nobelprijswinnaar
voor letterkunde
TVE Zweedsche Academie heeft
voor den tweeden keer den No-
bel-prijs voor Litteratuur op een
Zwitser doen vallen. Hesse's voor
ganger, in 1920, was Carl Spitteler.
Hesse werd in 1877 in Wiirtem-
berg geboren. Sinds 1920 is hij
Zwitser door naturalisatie.
Aanvankelijk zou hij predikant
worden, zooals zijn vader was, maar
al spoedig kwam hij in den boek
handel terecht. Als bediende ver
trok hij In 1899 naar Bazel, waar
hij zich aam de letterkunde ging
wijden.
Zijn eerste groote succes behaalde
hij met den roman Peter Camen-
zind. Hierin verhaalt hij voor een
gedeelte auto-biografisch, den ont
wikkelingsgang van een eenvoudi-
gen jongen, die gaat studeeren en
op reis door Italië Sint Franciscus
leert bewonderen. Een boek, dat
door eenleder gelezen kan worden.
Het verscheen ook in Nederlandsche
vertaling. Aan Sint Frans wijdde
Hesse ook een biografie evenals aan
Boccacio.
Het reisverhaal „Aus Indien" is
de vrucht van een reis naar Brltsch.
Indië, waar zijn grootvader de In
dische cultuur bestudeerde. Daar ls
hij onder invloed gekomen van de
Brahmaansche mystiek, wat in zijn
volgende werken tot uiting komt.
Siddhartha bv., dat ook in het
Nederlandsch verscheen, is 'n men
geling van Boeddhisme en Theosofie
en is voor katholieke lezers volstrekt
onaanvaardbaar. Hetzelfde geldt
voor De Steppenwolf. dat Maurits
Dekker vertaalde. Hierin wordt de
verdwazing der moderne wereld zoo
zwoel beschreven, dat het boek in
plaats van een waarschuwing te
zijn veel kwaad zal stichten. John
Kooy zette Narzisz und Goldmund
in onze taal over. Helaas moet ook
Veine
"TWe 77-jarige Mark
■^Wheatland viel vori
ge week Woensdag tus-
schen de rails van de
ondergrondsche in Lon
den, juist toen er een
trein aankwam. Hij
vouwde zijni handen bo
ven zijn hoofd, trok z'n
beenen in en duwde zich
zoo vast mogelijk tegen
den grond. Toen do
trein over hem heen
was gegaan, stond hij
op, sloeg het stof van
zijn jas, zocht zijn pijp
op en bracht de rest
van den avond door
met erover te peinzen,
waarom sommige men-
schen den dertiende van
de maand een ongeluks
dag noemen.
Een verrassing
"eten zakkenroller die
Tottenham-Court-
Road in Londen tot
operatieterrein had ge
kozen, kwam tot de be
vinding, dat zijn am
bacht niet van gevaar
is ontbloot. Toen hij
namelijk zijn. hand stak
in den overjaszak van
een naast hem wande
lenden persoon, voelde
hij iets in zijn vinger
bijten en toen hij zijn
hand terugtrok, hing er
een slang aan. De man,
die het beest meevoer
de, bleek Sirdani te zijn
een bekende „blanke
fakir." De slang werd
niet teruggevonden.
Als Tarzan
T uigi Raimondi, e« J
Italiaansche krijgs.
gevangene, die enkele j
jaren geleden uit een
kamp ontvluchtte
schreef aan zijn ouders,
dat hij een tijd lang fc
de jungle van Kenyj
had geleefd als een
nieuwe Tarzan en dat
hij nu bezig is de 32.01»
Pond Sterling op te
eischen, die men hem
beloofde toen hij een
expeditie den weg wees
naar den ivoorschat 0}
een olifantenkerkhof.
OGOOOOGOOJO0O0GOOOGOOOOOOOOGOOOOOOGOOOOOGOOOGO
Dicky Rogmans, Piet re van Iersel
II en Jules Verschuren
TVE OPENBARE leeszaal te 's Her-
togenbosch heeft op het oogen-
bllk zijn tentoonstellingsruimte
opengesteld voor een drietal Bre-
dasche kunstschilders, nl. mej.
Dicky Rogmans, en de heeren Pierre
van Iersel en Jules Verschuren. De
tentoonstelling werd geopend met 'n
inleiding van pater J. W. Kersje-
makers S.J. over de geëxposeerde
werken.
Ten aanzien van het werk van
Jules Verschuren zeide de spreker,
dat het vlammend koloriet van wel
eer thans meer verdieping heeft
gekregen en hoewel het nog dave
rend van klem- en gloed is. draagt
het toch reeds een monumentaal
evenwicht. De tijd zal de kleur
temperen en de contrasten milder
opvangen. Het werk van Jules Ver
schuren moet nog „menken,", geUjk
het fruit, om met 'n boerenterm te
spreken.
Pierre van Iersel is zijn tegenpool.
Hoewel dit werk hard en strak is,
dit boek ten strengste ontraden
worden. Het naaert de pornografie.
In 1925 kwamen zyn verzamelde
werken uit. Elf jaar later werden
zij met den Gotfrled Keiler-prijs be.
kroond.
Hermann Hesse was ook als schil
der werkzaam. Hij begon er mee
toen hij 40 jaar was. Ook hield hij
zich bezig met de studie der Chi-
neesche magie. Daarnaast trok de
muziek hem aan. Hij werkte aan 'n
opera, welke echter nooit voltooid
werd.
Hesse's werk, vooral de roman
Demian, had een grooten invloed
op de Duitsche jeugd. Hij probeer
de de jongeren duidelijk te maken,
dat de grootste moeilijkheden in ons
zelf ontstaan. De oorzaak van alle
tekortkomingen moeten we in ons
zelf bestrijden. De Duitsche jeugd
heeft zijn wijze lessen jammer ge
noeg niet ter harte genomen.
Op 10 December a.s„ Nobels sterf
dag, zullen de medaille en de check
van 121.500 Zweedsche kronen door
den koning te Stockholm aan den
laureaat worden uitgereikt.
is het toch intens aangevoeld. De
romantische wazigheid is hem
vreemd, maar toch is hij ook weer
niet nuchter te noemen. Deze
schilder doet in> zijn werken denken
aan koud vuur, onder de oppen-lak
te brandt een warme kunstenaars-
gloed.
Mej. Dicky Rogmans staat tus-
schen beiden in. Zij bezit een tikje
weemoed in haar visie op 't schoone
haar techniek heeft iets fluweelifs
en wolligs. Naar den dieperen aart
staat haar werk dichter bij dat ran
Jules Verschuren, al doet het uiter
lijk denken aan dat van Pierre van
Iersel. Haar landschappen zijn
uiterst suggestief en het ware wen-
schelijk geweest, dat dit veelzijdige
talent meer landschappen ter expo
sitie had ingebracht.
Vandaag veertig jaar geleden 81
het Residentie-orkest te 's Graven-
hage zijn eerste concert, onder W'
ding van den oprichter, mr. Hef
Viotta. Hierboven een foto van if
hoboïst Jaap Stotyn, een van
mannen, die het orkest groot W-
ben gemaakt.
OOÖOCÖOÖÖOÖÖCOOÖÖCOÖOOOOOOÖOÖOÖOOÖÖOOOOOÖÖ OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOÖÖÖ4
Chester was, en de andere een ma#
die. zijn lengte en bouw In aanmer
king genomen, zeer goed kon gor
den beschouwd als een van Hl#
manschappen in burger. Hij U*
achteruit en verzocht zijn bezoe
kers, binnen te komen.
„Kom binnen-, commissaris Ather-
ton", zei hü, zeer vlot en met ie»
van een glimlach. ,,Ik verwacht»
al, dat u me eens zoudt komen op
zoeken. Was het vandaag niet,
toch binnenkort." k5
„Zoo!" zei Atherton, terwijl
binnenstapte. „Inderdaad, mij#"80
Pyke. En waarom?"
Stephen Pyke sloot de deur
keek scherp naar Blake. j
„Wel, In verband met dat art»?
in de Argus van vanmorgen",
woordde hij. „Ik ben daarin-
aardig nauwkeurig beschreven,
ik zoo. En deze heer heeft, naM
vermoed, de beschrijving ge?c
AU right, mijnheer, sans rancu#
niet in het minst! Deze kamt w
heeren."
Hij ging hen voor door een
tot de half geopende deur van cr.
kamer, waarin een andere m®
gezeten, dien Blake ziel- herÏÏÏ«ji
de, een of tweemaal in de stra
van Brychester te hebben
een man die erg veel op step
Pyke leek, behalve dan wat
oog-afwijking betreft v(nrolf((»
En wat doet je dat zoo met stel
ligheid denken?" vroeg Atherton,
„Omdat ik die zaak met die ver-
valschte cheque niet geloof", ant
woordde Blake. „Het kan er bij mij
niet in, dat je je met iemand asso
cieert zonder hem door en door te
kennen. Kijk, twee jaar geleden
sloot ik vriendschap en nogal ste
vig ook met Dick Malvery En se
dertdien heb ik alles van hem op
gemerkt, zoowel in maatschappelijk
als In financieel opzicht. Hij mag
zooals jullie dat noemen in zijn
jonge jaren nogal wild zijn geweest,
hij mag hier in de buurt schulden
hebben achtergelaten, maar niets
zal me ervan overtuigen, dat hij
den naam van dien kerel heeft ver-
valscht!"
„En waarom beschuldigde Boyce
hem dan van valschheid in ge
schrifte?" vroeg Atherton.
„Kijk eens hier!" zei Blake. „Je
moet in de gaten houden, dat Dick
Malvery verdwenen, was, voor die
beschuldiging werd geuit. Wat was
makkelijker voor Boyce, dan alle
wetenschap van die cheque te ont
kennen, dan zijn eigen handteeke-
ning te verloochenen? Er was nie
mand die hem kon tegenspreken."
„Men uit niet gemakkelijk 'n der.
gelijke ernstige beschuldiging",
merkte Atherton op. „En Boyce
Malvery is advocaat. En een
scherpe bovendien."
„Des te zekerder bewijs dat hij
in staat is een scherp zaakje te
voeren ten eigen bate," zei Blake.
„Ik geloof, dat hij die cheque aan
Dick gaf; ik geloof dat de handtee-
kening, die er op staat, van hem is.
En als ik er de kans tóe krijg, dan
zal ik hem dat in zijn gezicht zeg
gen!"
„Daar komt niks van in", zei
Atherton. „Je zou daarmee alles be.
derven. Jouw taak is, je stil te hou
den. te observeeren en uit te hoo-
ren. Kom, ik ga vanavond naar die
Pykes, in alle stilte. Ga je mee?"
.Natuurlijk," antwoordde Blake.
„Ik zou langs regenpijpen klimmen
of to drijfzand zakken om er nieuws
te vinden."
Het was dien avond al donker
toen Atherton en Blake in de auto
van den commissaris naar Shil-
hampton reden en, nadat ze den
wagen bij het voornaamste hotel
van de plaats hadden gestald, trok
ken ze naar Norman's Point. Blake
keek vol belangstelling rond in het
plaatsje dat hy bezocht om wat be
langrijks te weten te komen in het
mysterie waarin hij was verwikkeld.
Er was hier niets merkwaardigs op
te merken; een verzameling oud en
nieuw, schilderachtigs en leelyks..
Het was een kern van oude huizen,
ter weerszijden van een smalle ri
vier die via een dam in de open zee
uitmondde en nieuwe buitenwyken
die zich links en rechts langs de
kust uitstrekten in de richting van
eenzame moerasgebieden. Het was
naar een van deze buitenwijken,
een kleine verzameling villa's op 'n
winderig stuk vlak land, dat Ather
ton zyn schreden richtte.
„Zie je dat licht langs de kust-
lyh?" zei hy, terwyl hij door de
schemering wees. „Dat is het licht
schip van den inham van Marsh-
wyke. Dat kleinere, roodachtige
licht er dicht by is van Anchor's
Weighed. En dat nog kleinere, maar
meer heldere tusschen dat van de
herberg en ons is van de hut van
de Clents."
„Daar hebben we de laatste twee
dagen niets meer van gehoord",
zei Blake.
„Reken maar dat we er meer van
zullen hooren dan, we misschien
verwachten", antwoordde Ather
ton beteekenisvol. „Hier is het huis
van Stephen Pyke," vervolgde hy,
terwyl liy bukte om den naam te
lezen op het tuinhek. „Channel
Cottage". En denk er om, Blake,
laat niets merken, zeg weinig en
merk alles op."
Blake mompelde iets onbepaalds
in antwoord op deze wyze raadge
ving. Hy had heelemaal geen nei
ging tot praten. Maai' hij merkte
vlug op dat de man, die als gevolg
op Atherton's kloppen de deur
opende, opvallend loenschte met
een van zyn oogen.
DE GEBROEDERS PYKE
TYE heer van Chanelle Cottage
waarvan de vestibule verlicht
werd door een helder stralende
lamp, toonde geen verrassing toen
hy zag dat een van zijn bezoekers
de commissaris van politie van Bry.