Zuid*Beveland is tevreden
Schouwen Duiveland
EUTGIKCte
Weerwolforganisatie
Wa. een Wonderlijke Wereld
Ons kruiswoordraadsel
„Zeeuwsche Dag" van den KR.0.
Fransche politie verrichtte
vele arrestaties
richt zich op
Uitslag
vorig raadsel
GEEN GROOTE
WEDSTRIJDEN
WAT DOET DESK IN RIJEN
EN DOSKO IN MIDDELBURG?
KERKELIJKE KALENDER
No. 003 TWEEDE BLAD
ZATERDAG 26 OCTOBER 1946
Alle lichte- on middelzware
schade ia hersteld
yUID BEVELAND kan zich
thans opmaken om den twee
den verjaardag van zijn bevrij
ding te vieren. Het kan dit doen
in een tevreden stemming en met
het gevoel, dat er gedaan is, wat
er gedaan kon worden.
De verwoestingen, die de bevrü-
dirgsstrijd met zich meebracht,
waren op Zuid Beveland, wanneer
we met andere Zeeuwsche ge
westen een vergelijking treffen, be
trekkelijk gering. Het gelag werd
hoofdzakelijk betaald door de ge
meenten EUewoutsdijk, Hoedekens-
kerke en Ovezande (rayon lar.ding
bij Baarland) en door Rilland dat
in zóne ven den Kreekrakdam
ligt.
Geringere schade beliepen 's Gra
venpolder en Baarland, terwijl over
al elders de vernielingen niet noe
menswaardig waren, uitgezonderd
Krabbendiik dat later nogal van
V I's te lijden hod.
EUewoutsdijk was er het ergste
aan toe. Ongeveer één-derde van 't
dorp werd verwoest of zeer zwaar
beschadigd. Verloren ging o.m. de
oude kerk met toren, een der fraai
ste stalen van de z.g. Schelde-
gothiek en ook het „slot van de
familie van Hattum, met de kost
bare schilderijenverzameling.
Troosteloos was de aanblik, dien
het dorp opleverde toen de laatste
Duitscher uit Zuid Beveland was
verjaagd en wel frappant is het
verschil met vandaag den dag.
Alle lichte en middelzware scha
de is hersteld. Iedere behuizing, al
is die in verschillende gevallen nog
primitief, heeft haar glas; „crepeer
gevallen komen niet meer voor.
Het architectenbureau van ir. A.
Rothuizen en P. t' Hooft, maakten
een nieuw herbouwplan, waarin 't
typ sch dorps-aspect niet werd ge
wijzigd, waardoor het eigen karak
ter van dit dorpje weer zal terug-
keeren. al worden natuurlijk de
nieuw te bouwen huizen zes zijn
er reeds aanbesteed technisch
beter ingericht.
De nieuwe kerk zal wat vorm be
treft heel wat afwijken van de
oude. Het wordt een niet al te groot
gebouw met een oaar honderd zit
plaatsen, wat voor het achteruit
gaande dorpje genoeg is. Een pas
sende toren is mede ontworpen en
de pastorie zal naast de kerk ver
razen.
Er is hard gewerkt.
den Derden weg iplm. 60 huizen) ls
het bouwplan ook door genoemd
architectenbureau gemaakt.
Ir. t' Hooft deelde ons mede, dat
ook hier 't oude karakter geëerbie
digd zal worden. Daar de huizen
iets grooter dan voorheen worden
gebouwd, schiet er geen plaats meer
over voor de school, die daar voor
heen stond; zdj zal nu gebouwd
worden achter het raadhuis met
nog enkele woningen waarvoor door
den ruimeren opzet aan den Der
den weg geen plaats meer is.
Te Bath dat ook niet heelhuids
uit den strijd kwam, zal opgebouwd
worden in dien zin dat de oude
vormen van dit vestir.gsgewijze ge
bouwde gehucht, hersteld worden.
Het te herbouwen Evangelische
kerkje komt daarom op een andere
plaats.
Te 's Gravenpolder trof het oor
logsgeweld in het bijzonder de
Bosschewei. Herbouw ligt in de be
doeling voorloopig zes nieuwe
woningen en van de geboden ge
legenheid zal men gebruik maken
om den verkeersweg te verbeteren.
Alles bijeen genomen kan gezegd
worden dat er op Zuid Beveland
hard is aangepakt en dat men met
de ter beschikking staande midde
len gewoekerd heeft.
Buiten de zwaar getroffen dor
pen moet men zoeken naar oorlogs
sporen.
Te Goes bijv., dat aoor de V I's
heel wat glasschade kreeg, is bijna
geen imitatieruit meer te vinden.
Dat dit pleit voor de bij den op
bouw en het herstel betrokkenen,
ligt voor de hand.
V/lfat in den aanhef van Ellewouts-
dijk werd gezegd, geldt ook
voor de andere Bevelandsche ge
meenten. Lichte en middelzware
schade ls hersteld en de huizen zijn
glasdicht. Voor zoover materiaal en
werklieden voorhanden zyn, is met
den herbouw op bescheiden schaal
een begin gemaakt. Zoo zijn te
Hoedekenskerke acht nieuwe wo
ningen onder den kap; Krabben-
dyfce heeft al tien nieuwe wonin
gen gekregen en te Rilland zal men
er weldra zes zetten.
In laatstgenoemd dorp waar de
verwoesting zich concentreerde op
T\Ë Fransche veiligheidspolitie heeft
een verzetsorganisatie ontmaskerd
die vertakkingen schijnt te hebben
over geheel Europa. Dezer dagen wer
den weer 17 arrestaties verricht, on
der wie waarschijnlijk de Fransche
president van de organisatie, een
voormalig SS-man en diens vrouw. De
organisatie zou gewijd zijn aan de
wedergeboorte van het nationaal-so-
cialisme, van collaboratie beschuldig
de Franschen helpen en Duilsche
krijgsgevangenen helpen ontsnappen
Zij beschikte tevens over een krant.
De gearresteerde hoofdman bleek zijn
werkgever voor 2 ton te hebben op
gelicht.
De gedachte met een wijdvertakte
bende te doen te hebben, ontleende
aan het feit, dat onlangs te
Rouen een man gearresteerd werd,
a e zeide lid te zijn van een te Bel
grado gevestigde geheime organisatie.
.®°clallst!sche blad Le Populaire
se rijft echter, dat de organisatie ver-
takkingen heeft ln Dultschland, Zwit
serland en Spanje, en dat 'n vroe
gere officier van Rommels Afrika-
ps de internationale verblndlngs-
man was.
TNPLAATS van twee jaar zooals
de andere Zeeuwsche gewesten,
ls Schouwen nog slechts anderhalf
jaar bevrijd. Dit mag o.i. echter
geen reden zijn om, nu geheel Zee
land leeft ln de bevrijdingsherden
king. Schouwen-Duiveland te ver
geten.
Vorige week zijn we daarom over
de Ooster-Schelde gevaren om eens
poolshoogte te nemen van het her
stel sinds Mei '45 toen .e Duitsche
terroristen eindelijk afgedelnsd wa
ren. Kort ra dien heugelijken dag
hebben we Zlerikzee en 't zwaarst
getroffen eiland men geïnspecteerd.
De indruk die 'Ut bezoek toen bij
ons achterliet was dlendig.
In Zlerikzee lagen de straten be
zaaid met dakpannen en glas
schervenuit de .neerendeels ver
laten huizen waalden de gordijntjes
door de ramen triestig naar buiten.
Bijna geen pand was ongeschonden
het vrooUjke Zlerikzee leek voor al
tijd verdwenen.
De tocht over de nauwelijks droog
gekomen wegen van Duiveland,
naar de onbewoonde, zwaar geschon
den dorpen, was even neerdruk
kend. Verdronken lagen de lande
rijen; leeg stonden de boerderijen.
Het loover der boomen was vervan
gen door zoutvlokken; mossels
koekten tegen de muren der hui
zen; ratten schoten schichtig weg
waar we binnentraden.
Na anderhalf jaar hebben we
Zlerikzee en Schouwen terugge
zien. Het contrast is groot.
In Zierikzee moet men thans
zoeken naar de sporen van het oor
logsgeweld. Alle uizen zijn van
glas voorzien, het leven vloeit
er weer even opgewekt als anders.
Buiten Zierikzee ziet men het
landschap weer even kleurig als
weleer.
Buiten verwachting is de oogst op
de zoo lang verdronken gronden
gewassen; het eenlge dat men mist,
bulten de dorpskernen, is het ge
boomte. Ook in de geteisterde dor
pen als Ouwerkerk, Oosterlacd en
vooral Brulnlsse, heeft de normale
samenleving zich hersteld. Wel ga
pen hier en daar nog gaten in het
dorps-aspect, maar de puinen zijn
geruimd en de woningbouw is be-
gornen.
Wederopbouw halfweg.
f")P het bureau van den Weder-
opbouw te Zierikzee heeft de
dienstdoende ingenieur en zijn me
dewerkers ons wat cijfers en feiten
over den herbouw verstrekt.
Het totaal aan verwoeste panden
ln Mei 1945. bedroeg 376, het aan
tal zwaar-beschadigde 510 en het
getal licht-beschadigde 6800.
Het eerst ls men natuurlijk be
gonnen met het herstel van de lich
te beschadigingen. Door hard aan
pakken is men er in geslaagd 2500
licht-beschadigde panden te her
stellen en alle andere weer be
woonbaar te maken. Van de zwaar-
beschadigde hulzen zijn er 80 na
genoeg hersteld en 120 gevallen
heeft men in behandeling. Aan den
nieuwbouw is nog niet veel gedaan.
Van de verwoeste panden zijn er
5 herbouwd; in Burgh ls men met
den bouw van 4 woningen begon
nen en in Haamstede en Renesse
met 8 en 6. Zlerikzee ontwerpt
plannen voor 24 nieuwe hulzen.
In Bruinisse, dat het zwaarst
getroffen is, zijn 56 noodwoningen
gemaakt en ln Oosterland 20.
Dank zij het doortastend optre
den der autoriteiten en het hard
aanpakken van de uitvoerders en
arbeiders, heeft Schouwen en Dui
veland zijn oorspronkelijke bevol
king weer geheel kunnen opnemen.
De aanvoer van materialen is be
vredigend geweest. Zoo kreeg men
3200 M3. nieuw hout; 5 millioen
nieuwe steenen en voldoende glas
voor het dichten der hulzen.
'n Handicap vormde wel het ge
brek aan vaklieden. De vierhonderd
metselaars en timmerlieden, die
het eiland rijk is, zijn slechts ver
sterkt kunnen worden met hon
derd vaklieden van elders.
De stemming ten opzichte van
den Wederopbouw is, zoo verze
kerde men ons, zeer goed. Alleen
is men ontevreden over de scha
deloosstellingen en vergoedingen,
doch die grief wordt overal ge
hoord en is door de ambtenaren
van den Wederopbouw niet te ver
helpen.
Met heel wat betere indrukken
dan vorig Jaar Mei, zijn we dit
maal uit Schouwen vandaan ge
komen.
Hokus Pokus.
fVE spoorwegdirk -de in
Berlijn krabt zich
achter het oor en wel
hierom: Er reed een
trein de Russische zóne
tn; een mooie trein met
slaapwagons en kussens
:>p de banken. Er kwam
ook een trein terug
een leelijke trein, zon
eter slaapwagons een
samenstel van de
meest afgetakelde rij
tuigen. De laatste was
niet vertrokken, hij
kwam alleen maar aan.
Kennelijk hadden de be-
zettingsautorlelten een
ruilt je gelegd, zonder te
vragen of de spoorweg
directie het wel goed
vond. De directie infor
meerde en kreeg ten ant
woord dat zij maar niet
te hard moest klagen; er
kon een volgenden keer
nog -vel eens wat an
ders terugkomen, goede
ren wagens by voorbeeld.
Er is nog een trein ln
de Russische zóne. Ber
lijn wacht weer met
spanning
Banggg
TVRIE passagiers in den
trein St. Pancras
-Bedford (Londen) dreig
den naar buiten te val
len doordat het coupé
portier opensloeg. In-
plaats van naar buiten
sloegen ze echter naar
binnen, want een pas-
seerenden trein deed de
deur weer toe, en niet
zachtjes 1 Met verwon
dingen kwamen ze er af.
Mode*
AMERIKA blijft origl-
neel, ook op het
gebied van de mode. 't
Nieuwste snufje: Nylon
kousen met hartjes en
andere versierselen ter
hoogte van knie en
enkel. Voor mannen zijn
er stropdassen met we
tenschappelijke „illustra
ties" betreffende de
atoombom-theorieën.
Vrijwilliger.
WILLIAM Schlauffler,
tijdens den oorlog
kolonel in het Ameri-
kaansche leger, werd na
le gevechtshandelingen
Jijden dienst ontslagen.
Hij kreeg zoo'n heim
wee, dat hij zich on
langs opnieuw liet in
schrijven, nu als ser
geant.
Bokser-schrijver.
TOE LOUIS, wereld-
kampioen zwaar ge
wichtbokser, heeft een
contract aangegaan met
een Amerikaansche uit-
gevèrsmaatschappij, zijn
eigen levensloop te be
schrijven. Waarom ook
niet Het is op slot van
rekening een aardige
bijverdienste en de we
reldliteratuur wordt er
door verrijkt.
Horizontaal; 1
eenheid van
spanning (afk.),
3 soort melk. 7
eenheid van
electrische
stroomsterkte
(afk 10 by, 11
bloeiwijze, 12 ge
sloten. 14 Noor-
sche munt, 16
vlaktemaat, 17
handlanger, 19
cyns 20 tweetal
22 dwaas, 23
voorzetsel, 25
vluchtheuvel
voor het vee. 28
uitheemsche
vrucht, 30 leng
te-maat, 31 noot
32 gevaar. 36
soort eend, 40 pers. voornaamw., 41
plantje, 43 lichaamsdeel, 44 visch,
46 besmettelijke ziekte 49 priem, 51
hond, 52 op welke wijze, 53 elec-
trisch deeltje, 54 bestemming, 55
voorzetsel, 56 onbeschroomd, 57 gra.
vure.
Verticaal: 1 bloeiwijze, 2 sport, 3
buffet, 4 hoogvlakte in Azië. 5 on
beweeglijk, 6 inhoudsmaat, 8 zin
spreuk, 9 voor, 10 groote vlieg, 11
koraaleiland, 13 foedraal, 15 élan,
18 vr. voornaamw., 21 lancier, 24
aanhoudend, 26 metaal, 27 bevesti
ging, 28 onderricht, 29 telwoord. 32
plaats. 33 graansoort, 34 verbran
dingsrest, 35 driest, 37 hemellichaam
38 larve, 39 toetsing, 41 veengrond,
42 teeken, 45 familielid, 47 rechter
lijk college, 48 kleedingstuk, 50 lynx
MARE EIK JAAR
Ex N O B E L X I S L A M X E
RAGEx GAJESx SPAT
GASx Sx NORx Dx ELS
STRAKX 3 x ZWART
X O L I Ex VAALx
AMBONx Kx KASTE
SLAx Nx RAPx SX REL
KELKx BARONx PARI
I x VENYNxSTEUNxP
EEGA KO'C HST
Prijswinnaars:
le prijs P. Maas, D 306, Wouw;
M. C. J. v d. Riet, B 131, Sprundel;
2e prijs G. Klerkx, 2e St. Crispijn-
straat 73, Waalwijk; Eug. d'Hondt,
Vestdijkstraat 5, Hulst.
Een gevatieetd programma waaraan tal
van Zeeuwsche kunstenaars deelnemen.
rjfOOALS wij al ln enkele korte be-
richten hebben aangekondigd,
verzorgt de KRO morgen een spe-
clalen „Zeeuwsche Dag". Aan het
uitvoerige, zeer gevarieerde pro
gramma. ontleenen wij de volgende
bijzonderheden:
Na een Inleiding om 10,15 uur zal
om half elf de Hoogmis uit de
Maria Magdalenakerk te Goes wor
den uitgezonden. Op dezen Chris
tus Koning-dag zal kapelaan J
Geitemann het H. Offer opdragen,
terwijl kapelaan C. van Teijlingen
de predikatie zal houden. Het
EB zouden al heel groote wonderen
moeten gebeuren, indien de
stand aan den Kop van district IV
Zondag zou veranderen. Men Kan
immers niet van de veronderstel
ling uitgaan, dat Noad, BW en
NAC zuilen verliezen.
Alhoewel men oo t weet hoe het kan
gaan ln plaatselijke gebeurtenissen en
hoe NAC na de twee opgeloopen ne
derlagen zal reageeren in Ven'.o. Wel
is het een interessante vraag of Baro
nie er eindelijk ln zal slagen een
wedstrijd te winnen. Het lijkt ons In
derdaad mogelijk nu Helmond in Bre
da op bezoek komt, want de 7-0 neder
laag tegen NAC op ZZ-9 kan Immers
aanleid ng genoeg zijn om te veronder
stellen, dat de Helmondenaren zwak
ker zijn dan de Baronie-mensehen.
De tweede klassers
In 2A krijgt Alliance de kans zich
te revancheeren nu Breskers ontvan
gen wordt. Dosko kan haar punten-
winst denkelijk wel opvoeren in Mid
delburg, terwijl RBC niet behoeft te
verliezen op het Hero-veld: Internos
zal het lang niet gemakkelijk hebben
ln Oosterhout. Goes heeft een kansje
In M ddeïburg. Veel spanning kan ver
wacht worden ln Rijen, waar Desk op
visite gaat, denkelijk om te verliezen
De derde klassers
Boeimeer dat tot nu toe niet slecht
heeft geboerd zal in 3D zeker in staat
zijn Gudok te vloeren. De Boys uit
Pijnaart zullen de twee punten in Til
burg moeten laten en verder zien wij
twee Roosendaalsche overw'nningen
uit de bus komen.
In Z. Vlaanderen Is de wedstrijd van
den dag die tusschen Steen en Clinge
Zal het terreinvoordeel hier beslissen
en daardoor Steen gelijk brengen met
Clinge? Tusschen Sluiskil en Axel zal
het eveneens een spannende partij
worden. Hulst kan weer twee punten
rijker worden nu het naar IJzendijke
gaat.
Vierde klassers
kerkkoor zal onder leiding staan
van den heer P. van den Dries.
Om 12,03 uur zullen op de gra-
mofoon eenige Valeriusklanken len
gehoore worden gebracht, ingeleid
door Manus Willemsen. Drs. L.
Lockefeer zal om 12,15 spreken over
.Zeeland en de literatuur"
Daarna komt om 12,30 het Mid-
delburgsch Muziekkorps, o.l.v. Jo-
han H Caro een lunchconcert ver
zorgen. dat om 13,15 gevolgd wordt
door een orgelconcert van Theo
Luysterburg in de Goesche kerk,
met zang van Tanny van de Gar
de.
De verslaggevers Herman Fik-
kert en Léon Povel brengen om 13.30
met de luisteraars een bezoek aan
de plaatsen ln Zeeland, waar de
H. Maria op bijzondere wijze ver
eerd wordt.
Nadat om 13,50 enkele Zeeuwsche
reidarsen ten gehoore zijn ge
bracht, brengen genoemde verslag
gevers een bezoek aan De Schelde
te Vllssingen, de vlasindustrie te
Aardenburg, den zeedijk bij West-
kapelle, de klompenindustrie te
Clinge, de oesterteelt in Ierseke en
bet museum te Zierikzee.
Louis Lutz komt om 16.15 uur
met Zeeuwsche sagen. Het zieken-
lof wordt ditmaal uitgezonden van
uit het zieker huis St. Joanna te
Goes, met zang o.l.v. Zuster Divora
en preek van rector Chr. Jansen.
Om 19,45 uur wordt het KRO-
programma weer voortgezet met flit
sen van den voetbalwedstrijd Mid
delburgGoes. In een Zeeuwsche
uitzending mag Michiel de Ruyter
natuurlijk niet ontbreken. Aan hem
zal om 20.15 uur een klankbeeld
worden gewijd met muziek van Else
de Groot en onder regie van Her-
bert Perquin. De discotheek zorgt
om 21,15 voor Zeeuwsche klanken
en om 21,30 zal een vraaggesprek
plaats hebben over de Stichting Her
stel Zeeland 1945.
Tenslotte zal het dubbelmannen-
kwartet Octavo te Goes, o.l.v. Jan
Kousemaker eenige zangnummers
ten beste geven
Alles bijeen een program, dat zeer
veel te genieten geeft, zoodat het
wel de moeite waard is morgen af
te stemmen op Hilversum II. golf
lengte 415 meter.
Wat de vierde klassers aangaat, hier
zien wij in 4C overwinningen voor
Gilze en Advendo in het verschiet. In
4E wordt Zundert—Virtus dé wedstrijd
Ook Halsteren-N. Borg vliet is niet van
interesse ontbloot.
Zondag 27 October: Wit. Feest van
Christus' Koningschap Mis Dignus
est. 2e gebed en 1. Ev. van den 20sten
Zondag na Pinksteren. Credo. Eigeö
Pref.
Maandag 28 Rood. H.H. Simon en
judas. Credo. Pref. der Apostelen.
Dinsdag 29. Groen. Mis van den
20sten Zondag na Pinksteren. Mis Om
nia zonder Gloria of Credo. 2e gebed
A cur.et s. 3e naar keuze. Gewone
Pref.
Woensdag 30. Groen. Alles als giste
ren. Den Bosch: 2e gebed A cunctis.
3e van de overledenen. 4e naar keuze.
Donderdag 31. Paars. Vigilie van Al
lerheiligen. 2e gebed van den H. Geest
3e voor Kerk of Paus.
Vrijdag 1 Nov.: Wit. Allerheiligen.
Mis Gaudeamus. Credo. Gewone Pref.
Zaterdag 2. Zwart. Allerzielen. Pref.
van de Overledenen,
