e strijd om den Zeeuwschen Dam
CENS
i ZILVER
5B0UQUET! TIET IS TWEE JAAR GELEDEN
I,.,.. u dat een episode van den twee-
Wat een Wonderlijke Wereld
Ons Kruiswoordraadsel
TWERKEïf
KRING.
Herinneringen uit den tijd toen de Duitschérs zich wanhopig Ver
zetten tegen de naar Walcheren oprukkende geallieerde legers
jke II
rde
Uitslag
vorig raadsel
Ij toezend Lag. Te
insthandel, Lange
er ontvangt 1 ets Wo. 5"*
TWEEDE BLAD
ZATERDAG 19 OCTOBER 1946
istwerk te verkrij.
r steun aan onze 1
429—
Brabantsche bevolking
werd wel ge- maar niet
verslagen
-K TOILET-
een
den wereldoorlog werd beëindigd,
de nnte bloemes die reeds spoedig werd geken-
r schetst als een van de hevigste uit
hKTnrwTflwrw5™ dezen oorlog. Het was den strijd
JöibJt/OANDE DE om (jen Kreekrakdam, het laatste
Duitsche bolwerk voor Zeeland en
de Schelde. Op dezen verjaardag
(willen wij er op sobere wijze Van
'ertellen als een herinnering aan
lange en blijde dagen.
>EN
BEGIN 12Vf UUR
kc
BEGIN 2 UUR
>ooooooooooo«
strijd 2e klas
oes. Leden en
•oooooooooooo
Potte en Ossendrecht bevrijd.
"Deeds op Dollen Dinsdag, 5 Sep-
tember, laaide bij de geheele
ivolking ook hier de hoop op een
3'/« UUS*poetiige bevrijding op.
m He„ werd echter begin October
ien de bevolking in Putte gewaar
erd dat er iets mis ging loopen.
ip den 5en van die maand werden
enkele Duitschérs die er nog
tanwezig waren, zenuwachtig. Door
sen officier, die zelf veilig achter
len muurtje bleef zitten, werden
Ifce met de revolver gedwongen,
nog enkele projectielen met een
houwitser af te schieten, waarna
het heele stel op den loop ging.
(Een 25-tal stoere Canadeezen, dat
waren de eerste bevrijders, die Bra
bant in dezen hoek heeft mogen
begroeten. De dorpstraat van Putte
werd na enkele schermutselingen
die den Canadeezen enkele dooden
en den burgers een paar angstige
oogenblikken bezorgden, genomen
Daarna duurde het nog ongeveer
10 dagen, dat Putte een onderkomen
moest zoeken in kelders en schuil
plaatsen. vooraleer de Canadeezen
voldoende artillerie hadden om den
tegenstanders het zwijgen op te
leggen.
Op 6 October werd Ossendrecht
bereikt. Op den Putscheweg stond
een groote Duitsche tank opge
steld om daar dendoortocht te
versperren, maar al gauw kwam
een tegencommando en de tank
rolde bij een boer op het erf waar
hij netjes met stroo werd toege-
21 OCTOBER M dekt. Terwijl dit gebeurde waren
de eerste Tommies op het Hage-
land gesignaleerd en even later
kwamen op de pannenfabriek van
dhr. Hendriks 12 Canadeezen op
bezoek om het terrein te verken
nen Eer het avond was, wemelde
het van de tanks, pantserwagens,
mitrailleurs en manschappen. Naar
geallieerd gebruik vond men het
voor dien dag welletjes en werd
de andere kant van het dorp „De
/I Arf X Aanwas" netjes voor den volgen-
f,1 Ir S ft den dag bewaard. Het Duitsche
VJV/ljO x granaatvuur richtte er gelukkig
geen belangrijke schade aan.
Huybergen.
fPoen het Canadeesche leger sterk
genoeg was, en ook de zware
kanonnen waren gearriveerd,
meende men ook op Huybergen en
Woensdrecht af te kunnen gaan.
Doch de intusschen aangekomen
versterkingen van de Duitschérs
maakte de zaak moeilijker dan
het zich eerst liet aanzien.
Dus zat er niets anders op dan:
onder vuurnemen. En wat dat zeg-
E VLIEGHERE li
van THE GAYLÏ
Lfaandag om 6 uur
OOOOOOOOOOOC
en Werken
d.
1OOO0OOOOOO0
De toren van Hybergen werd gron
dig verwoest. Merkwaardigerwijze
werd het Mariabeeld, geplaatst in den
linker benedenhoek, gespaard.
gen wil, daarvan weten zoowel
Huybergen als Woensdrecht mee
te praten. Vrijdag 7 October vielen
in Huybergen de eerste granaten
en in dertien dagen ttjds is wat
er van het reeds zwaar geschonden
dorpscentrum nog stond, bijna ge
heel vernield.
De laatste dagen was Huybergen
niemandsland, tusschen de beide
linies in gelegen kreeg het van bei
de kanten de volle laag, todat ook
hier op 20 October eindelijk de
eerste Canadeezen per tank arri
veerden en ook de juichende Huy-
bergenaren eindelijk hun zwaarbe-
taalde vrijheid hervonden hadden.
De strijd om Woensdrecht.
Deeds op 7 October waren de Ca-
nadeezen uit Ossendrecht tot
aan den Woensdrechtschen weg ge.
komen en het zag er naar uit dat
ook Hoogerheide en Woensdrecht
reeds tot het bevrijde gebied gere
kend konden worden. Maar de Duit
schérs, die het kost wat het kostte
den Kreekrakdam wilden behouden,
zetten alles op alles een zoo begon
de 'tragedie van Woensdrecht, dat
door den telkens weer op en neer
golvenden strijd herschapen is in
een puinhoop, bewoond door men-
schen die alles verloren hebben.
De Duitschérs hadden ook aan
front hun lust tot vorderen nog niet
verloren en kwamen meerdere ma
len bij de menschen in de kelders
om boter, eieren, enz. Werd dit ge
weigerd, dan gebeurde het niet al
leen dat men met de revolver be
dreigd werd, maar zelfs werd een
handgranaat in een kelder vol men
schen geworpen, zoodat 2 vrouwen
aan de' verwondingen overleden.
Weer elders moesten allen naar
buiten komen, de vrouwen en kin-
de^n werden terug in den kelder
gejaagd, de mannen werden later
dood teruggevonden.
Staaltjes van heldenmoed? We
denken daarbij aan de mannen, die
onder 't hevigste granaatvuur door
de koeten en varkens gingen halen
om gewonden en zieken aan de zoo
noodige bouillon te helpen, aan de
bakkers die altijd door gebakken
hebben, tot hun meelvoorraad was
uitgeput. Daar was ook de grijze pa
rochie-herder, die, tot de laatste in
veilige haven was, bij zijn schapen
Op het Zandfort wonen nog verschillende gezinnen ln bunkers en geschut-
torens. ZU zijn „van alle gemakken voorzien". Zelfs een varkenshok ont
breekt er niet nee
Merkwaardig.
Iemand die de atoom
energie misbruikt
kan gestraft worden
met dwangarbeid voor
den tijd van ten hoog
ste 5 jaar of met een
boete van 500 Pond, zoo
zegt de Atomic-energy-
bill. Volgens een wet,
die eveneens in Enge
land van kracht is, kun
nen personen die zonder
vergunning bouwen, re
kenen op een gevange
nisstraf van 7 jaar of 'n
boete van 5000 Pond.
Conclusie: Men kan in
Engeland beter 'n stad
van den aardbodem weg
vagen met een atoom
bommetje dan clandes
tien een huisje
trekken.
op-
Plof.
elen, geh«el f»
xuchttfto »pOOll
toetteliffc*
/\p een
v buurt
veld ln de
van Cork
(Ulster) liep een paard
en dat paard stelde z'n
baas voor een heel le-
weer ln gebruik £er vraagteekens, want
le. Ook de knnn*n Uö was het er nog en
toren gaat herrijzen. Izóó was het weg. De
>e kerk vaa Woensdrecht staat in de
iteigers en zal binnen ecnlgen tijd
boer zocht de heele om
geving af maar zonder
succes. Eerst enkele da
gen later werd hem al
les duidelijk. Toen
vond een jager 't dier
namelijk in een onder-
aardschen gang, waarin
het terecht was geko
men doordat de grond
wegzakte. Het paard
was ongedeerd; had al
leen maar honger.
Verraden
TT ET wilde maar niet
boteren tusschen den
Parijschen bakker en
zijn echtgenoote. Vrouw
lief had 'namelijk de na
re gewoonte, haaF man
bij het minste of gering
ste ln allesbehalve di
plomatieke bewoordin
gen te zeggen wat zij
van hem dacht. De bak
ker werd het beu en
stuurde op een echt
scheiding aan. Zijn ega
voelde hier weinig voor
en om te voorkomen
dat haar man bewijzen
van haar onhebbelijk
gedrag in handen zou
krijgen onthield, zij zich
in het bijzin van der
den angstvallig van el
ke minder welvoeglijke
uitdrukking.
Toch ging de echt
scheiding door, want de
bakkersvrouw had
niet aan gedacht, dat
woorden niet alleen door
personen, maar ook door
middel van gramofoon-
platen kunnen worden
herhaald en overge
briefd. Het was een ver
nuftig idee Van den bak
ker. Een Fransch jour
nalist verklaarde, dat
hij zelden zoo'n woor
denrijkdom in een
bepaald genre althans
had gehoord.
Angst
Tfan de vijf personen
In New York aan
wie gevraagd werd,
wat hen op het oogen
blik het meeste angst
inboezemde, antwoord
den er twee: een
nieuwe oorlog. twee:
een ongeluk te krijgen
en invalide te worden
en één.... het vleesch-
tekort.
Vele oorlogsslachtoffers konden gelukkig echter al weer ln noodwoningen
worden ondergebracht. Men ziet hierboven een rnstick hoekje.
bleef, zijn huishoudster, die het be
stond om al dien tijd voor 100 man
te koken, waarvan er 70 in den kel
der van de Pastorie verbleven, ver
stoken van alle medische hulp. Wij
denken aan mannen van het Ber
gen op Zoomsche Roode Kruis
voor hun heldhaftig gedrag bij de
evacuatie en het vervoeren van zie
ken en gewonden en bij het aan
voeren van medicamenten, waarbij
deze wakkere mannen door het he
vigste granaatvuur niet konden wor
den weerhouden.
Tenslotte was het niet langer te
houden. Woensdrecht en Hooger
heide werden geëvacueerd. Tegen
15 October was er ln beide dorpen
nagenoeg geen mensch meer aan
wezig. Niemand meer? Wat dacht
U? een oude baas van 82 jaar met
z'n vrouw van 80 en z'n buurman
van eveneens 80, waren thuis op
het Zandfort in den kelder blijven
zitten. Het huis werd boven hun
hoofd radicaal in puin geschoten.
„Tiest, wa denkte gij d'r van? zegt
buurman. „Ik blijf hier' zegt Tiest.
„M'n uis waor 'k tachtig jaore veur
geploeterd eb, dat geef ik zoo maor
nie prijs. Later werd Tiest, toen hij
in het dorp brood wilde gaan ha
len, door de Canadeezen nog aan
gehouden wegens spionnage.
23 burgers sneuvelden, 4 verloren
een been. 72 huizen verbrandden,
344 werden door granaten onbewoon
baar gemaakt. 235 werden minder
zwaar beschadigd. De belde Gods
huizen waren ruines. Verloren gin
gen verder 146 paarden, 329 stuks
rundvee en 596 varkens.
Hoe is het nu?
Dr is hulp gekomen, maar het
was een druppel op een gloei
ende plaat. België deed wat 't kon,
verschillende instanties boden hulp.
Maar vooral onze menschen zelf
togen aan het werk. En was het niet
door het langzaam werken van ver
schillende ambtelijke instanties, dan
zou het nu niet meer voorkomen,
dat nog 5 gezinnen in bunkers en
geschutstorens leven, dat nog tien
tallen woningen niet wind- en wa
terdicht zijn. Want hier heeft men
de kunst verstaan, te woekeren met
hetgeen er is.
In Huybergen werden door de
Eerw. Broeders reeds een reeks van
nieuwe gebouwen letterlijk uit het
puin opgebouwd. In Hoogerheide is
de achterste helft van de kerk weer
gebruiksklaar gemaakt, terwijl de
toren bovenin gerestaureerd is en
zelfs reeds een stel fraaie klokken
bevat. Vele huizen zijn reeds ge
dicht en een groot aantal noodwo
ningen zijn in de gemeente ge
plaatst. De kerk van Woensdrecht
wordt onderhanden genomen en ais
het hout niet te lang op zich laat
wachten zal ook daar het bedehuis
binnen afzienbaren tijd weer in ge
bruik kunnen genomen worden. De
jongens van Woensdrecht zullen
binnenkort weer in het eigen dorp
naar school kunnen gaan. Het on
derwijs vormt in deze gemeente nog
een groote puzzle. De Jongens
school was verwoest, de zusters wa
ren bij gebrek aan een woning ver
trokken en in de Meisjesschool is
de noodkerk ondergebracht.
Niettegenstaande alle moeilijkhe
den en dikwijls ook gebrek aan me
dewerking is er gestage vooruitgang
De bevolking van den Zuid-West
hoek is geslagen, maax niet versla
gen. Vol goeden moed en met het
optimisme gaan we een nieuwe toe
komst tegemoet.
HORIZONTAAL:
1. tijding; 5. boom; 7. tijdsduur;
11. edel; 13. Mohammedanisme; 16.
woede: 18. uitvaagsel; 20. vlek; 22.
verlichtingsmiddel; 24. gevangenis;
26. boom; 27. gespannen; 30. kleur;
32. vette vloeistof; 33. verschoten;
3 N.O.I.-eiland; 37. stand; 40.
groente; 41. vlug; 43. opstootje; 45.
deel van een bloem; 47. edelman;
49. van gelijke waarde (beurs-term)
50. vergif; 52. stut; 54. echtgenoot;
55. herkauwer; 56. verschalking.
VERTICAAL:
2. vrees; 3. staaf; 4. waterstand;
5. geestdrift; 6. spleet; 7. tijdsaan
duiding (afk.)8. hooge speelkaart;
9. nauwelijks; 10. eenheid van ar
beidsvermogen; 12. landbouwwerk
tuig; 14. beruchte Duitsche instan
tie (afk.); 15. gravure; 17. lokspijs;
19. Bijbelsche persoon; 21. zangstem
23. ontvangkamer; 25. onverstandig
28. zeehond; 29. lichaamsdeel; 30.
baal; 31. voegwoord.. 34. biersoort;
35. kaasjeskruid; 36. voertuig; 38.
tinne; 39. achting; 40. sneeuw-
schaats; 41. tenger; 42. houding;
44. lichaamsdeel; 46. wig; 47. voor
zetsel; 48. del van den Bijbel (afk.)
49. gevel; 51. voorzetsel; 53. lengte
maat.
PROOI ZWERK
ROS ROE BOA
OMZ OP
FEL ION ODE
E «EIK VER L
TEER D EDDA
IEP SOK ERA
EN BARAK EN
VOET MENU
PO LAKEI MA
RUW NOR HEL
IDEE E RASP
E ENG OER I
SIK ELF PAN
TE E MI
EMS TIN LES
REGIE TAART
Prijswinnaars;
le prijs: P. de Jonge, Ovezande.
C. v. Dooremalen, Gilze. 2e prijs:
J. Karremans, Oudenbosch. M.- Hur.
kens, Breda.
Inzendingen gelieve U duidelijk
te adresseeren aan „De puzzle-re-
dacteur".
