Verlamde zuster
Smuts
Zestien jaar dwangarbeid D istributiehieuwtje S
GEFEEST te Bauneux
Winstmarges 10 pCt. omlaag
Raad van Europa
Wysjinski zegt het met waler
Mgr. Stopinac
Hartelijke ontvangst in de Ridderzaal
Immigratiemogelijkheden naar Z.-Afrika
Byrnes dreigt en
Alexander corrigeert
TWEEDE JAARGANGNo. 591
Comm. v. Toezicht: A. F. J. AERNOUDTS C. J.
VAN HOOTEGEM; A. E. LANGENHORST; Mi Dr
A. J. J M. MES; Mr. H. B. L*. DE RECHTER
.Verschijnt eiken werkdag. - Abonnementsprijs
(bij vooruitbetaling) f 3.38 p. kwartaal; per
post f 4.10; p. week (biJ nJet-apstbestellJ 0.26;
Losse nummers 6 cent. - Postrekening 278.843
Voor God, Koningin en Vaderland
ZATERDAG 13 OCTOBER 1946
UITGAVE STICHTING „DE STEM"
Directeur J. A. H, M. VAN SCHIJNDEL
Hoofdredacteur J. J. H. A. BRUTSTA Algem.
Zeeuwsen-redacteur: W. GROFFEN, 'lisslngéh
Zeeuwsch Vlaanderen Bureau Hulst. Dubbele
poort 7 tèl 102 Red. J. v. d. BROEK, Bijbureau
Oostburg, Nleuwstr. 23, tel. 35; Z.-Eilanden: Bur.
Goes, Westsingel 75. tel. 2236. Red. N. J. KARHOF
won mülTN MARr.ARTNF OP
VOO.
Tito-dictatuur smoort de stem
van een vrijheidskampioen
(TV/TGR. STEPINAC, Aartsbisschop van Zagreb en primaat van de
Katholieke Kerk in Yoego-Slavië, is Vrijdagmorgen door het
Ïoego-Slavisehe gerechtshof tot zestien jaar dwangarbeid en verlies
van burgerrechten voor den tijd van vijf jaar veroordeeld. Twee
medebeschuldigden, w.o. een vroegere secretaris van Mgr., werden ter
dood veroordeeld, tien anderen kregen ook dwangarbeid voor den tijd
[van zes maanden tot veertien jaar.
Tiet zware vonnis zal niemand
verbazen. Voordat het proces
begon, wist men reeds, dat de
Aartsbisschop veroordeeld zou
■worden. Want dit was een politiek
proces, een schakel in "de keten van
onrecht en vervolging, waarmee het
Tito-bewind de Kerk in Yoego-
Slavië wil kluisteren.
Zagreb, de zetel van Mgr. Stepi-
nac, ligt in het land der Kroaten.
Die wonen samen in één staat met
de Setven en Slovenen. Dit samen
leven heeft vele moeilijkheden ge
kend. De Serven voelden zich su
perieur. Zij zijn orthodox-katholiek,
terwijl de Kroatische katholieken
den band met Rome niet verbra
ken. Kroatische ultra-nationalisten,
die den Yoego-Slavischen een
heidsstaat niet wilden erkennen,
vormden benden, de Oestasji's die
overvallen pleegden en aanslagen uit
voerden. Koning Alexander werd
te Marseille door Kroaten ver
moord en hun leider Ante Pavelitsj
is ais medeplichtige deswege ook
f bij verstek ter dood veroordeeld. Hij
en andere uitgeweken Kroaten von
den gastvrijheid in het fascistisch
Italië, dat het gestook tegen den
- Yoegoslavischen buurstaat maar al
X te graag bevorderde. Toen Yoego-
Slavië ook in den tweeden wereld
oorlog werd betrokken, kwam Pa
velitsj onder bescherming van de
Italiaansche bajonetten weer te
voorschijn en stichtte den „onaf-
1 hrinkelijken" Kroatischen staat, die
een koningskroon aanbood aan den
Italiaanschen Hertog van Spoleto.
Deze heeft zich intusschen nim
mer in dit wespennest gestoken.
De Oestatsji's, die het Kroati
sche land onder begunstiging van
de Duitschers en Italianen be-
heerschten, buitten op een grieze
lige wijze de godsdienstverschillen
uit en dwongen orthodox-katholie
ken onder bedreiging Roomsch-
katholiek te worden.
Zij vormden het feitelijke be
wind en niemand kon er zich aan
onttrekken met hen in contact te
komen, tenzij hij zich aansloot bij
de vrijscharen van Mihailowitsj,
later van Tito.
fPegen dezen historischen achter
grond moet men nu het proees-
Stepinac zien. De Aartsbisschop
stond fier en' onvervaard tegen
over iedereen, die de rechten der
Kerk en de waardigheid der men-
schelijke persoon te na kwam. In
kanselbrief na kanselbi'ief veroor
deelde hij de Nazi-opvattingen en
leerstellingen. Hij liet zich niet ver
wikkelen in de politieke tegenstel
lingen, weigerde beslist mee naar
Rome te trekken om de kroon aan
den Hertog van Spoleto aan' te
bieden, veroordeelde ten strengste
de gedwongen bekeeringen, welke
net Kerkelijk Wetboek zoo nadruk
kelijk verbiedt. Maar hij trad wel
m verbinding met de toen heer-
schende autoriteiten, als hij iets
kon bereiken ten gunste van per
sonen of instellingen. Zelfs parti-
sanen van Tito hegft hy zoo van
den dood gered. Na de bevrijding
werden alien, die met de Duit
schers, Italianen of Oestatsji's had
den geboeleerd, dan ook onmid
dellijk opgepakttenzij ze tijdig
waren overgewipt naar de com-
niumstische gelederen. De Aarts
bisschop liet men echter onge
moeid. Zelfs de partijdige politie
van Tito durfde dit niet aan, wijl
Mgr. Stepinac algemeen bekend
stond als de onverschrokken kam
pioen voor moraal en recht Doch
tegenover de nieuwe machtheb
bers sloot hij zijn mond evenmin.
„Dictatuur" noemde hij dictatuur
of ze nu in het zwart, in het bruiii
of in het rood gekleed gaat. Hij
brandmerkte verschillende maatre
gelen van het Tito-bewind ais
kerkvervolging". Dat stak den
satraap van Moskou, die tóch al
aan prestige inboette doordat hy
bakzeil moest halen tegenover de
Vereenigde Staten, doordat by op
de Vredesconferentie de inlijving
van Triest niet kon verkrijgen. Dè
stem, die zijn machtswillekeur
aanklaagde moest gesmoord wor-
l,™' j." proces, waarbij ont-
t-ende geiuigen werden geweerd,
in een van politieke hartstocht
druipende vertooning kwam dit
vonnis tot star.d.
Tn Neurenberg werd den Nazi-
grooten o.m. ten laste gelegd,
dat ze het Christelijk geloof wilden
uitroeien en de Kerken aan staats
banden leggen. Tito doet hetzelfde
maar geen Raad van Vier, geen
Veiligheidsraad, geen Vereenigde
Naties., die er zich mee bemoeien.
Want Tito is een lieveling van
Moskou. En er zijn tóch" al zoo
veel kwesties. Men vindt het jam
mer voor dien Aartsbisschop,
maar men beschouwt de zaak nfcaar
liever als „een binnenlandsche aan
gelegenheid". De historie zal ech
ter vonnissen. Niet alleen over
Tito en zijn superieuren. Doch
ook over de staatslieden, die in het
eene geval het onrecht streng, ver-
oordeelen en in het andere zich
een Pilatus-houding aanmeten1.
De historie zal echter ijken het
woord van Kardinaal Griffin, den
Aartsbisschop van Westminster:
,.De Aartsbisschop van Zagreb,
een oprecht zoon van zijn volk, is
een vader voor zijn volk. Deze ver-
ocrdeeling is een groote onrechtvaar
digheid en een misdaad, begaan aan
een groot patriot, die ongeacht ras
of religie, de vriend was van allen,
die in nood verkeeren".
NOG GEEN MARGARINE OP
BOTERBON.
In zijn radiorede van Vrydag 4
October Jl. heeft de minister-presi
dent, in verband met de aankondi
ging van een verhooging van den
prijs voor boter, medegedeeld, dat
het in de bedoeling ligt, op de bo
terbonnen desgewenscht margarine
te verstrekken. Met nadruk werd
daarbij echter vermeld, dat de mar-
garinegrondstofienpositie deze keu
ze mogelijk zal moeten maken.
In verband met de vertraging,
welke in den laaisten tijd in den
aanvoer xan deze grondstoffen is
ontstaan, is het thans nog niet
mogelijk om tot deze keuze de
gelegenheid te geven. Het blijft
derhalve tot nader aankondiging
verboden om op de boterbonnen
margarine af te leveren.
Zoodra zulks mogelijk is zal het
betrekken van margarine op boter
bonnen worden toegestaan. Dit
wordt tüdig bekend gemaakt.
NIEUWE SCHOENENBONNEN.
Met ingang van 1 October zijn
nieuwe bonnen voor schoenen, in
gebruik genomen. De oude bonnen
blijven tot nader order geldig.
rpE BANNEUX heeft een opzien-
barende genezing plaats gehad.
Een zuster, van de „Filles de Ma
rie", uit Namen, die gedurende vier
jaren aan algeheele verlamming
leed. als gevolg van ontkalking van
het beenderstelsel, is plotseling ge
nezen
Elke medische behandeling was
tot nu toe vruchteloos geweest en
verschillende doktoren hadden haar
reeds ongeneeslijk verklaard, weet
de Tfjd te vertéllen.
Laffere prijzen In het verschiet
Critiek op het bedrijfsleven
A ES GEVOEG van de verlaging
der handelsmarges zullen de
prijzen in de verschillende be
drijfstakken niet onaanzienlijk
omlaag gaan. Het ligt in de be
doeling de consumentenprijzen,
over het algemeen met 10 pet. om
laag te brengen. Hieruit volgt, dat
de winstmarges dus aanzienlijk
omlaag moeten. Deze verlaging
treft niet alleen den detail- maar
óók den groothandel. Soms zal 't
zwaartepunt bij den detail-, dan
weer bij den gr oothandel liggen.
In verband met de verlaging van
de handelsmarges vestigde de direc
teur-generaal voor de prijzen, prof.
Brouwers, de aandacht op het feit,
dat in toenemende mate in het be
drijfsleven de neiging bestaat, het
bestaande prijspeil via onderlinge
afspraken te handhaven. Hij noem
de dit funest.
Het is reeds voorgekomen, dat
verkoopen, dan tegen het bestaan
fabrikanten, die lager kunnen
de prijspeil, van de zijde der vak
groepen gedreigd werden met ont
houding van grondstoffen. Hier
tegen zal zeer krachtig worden
opgetreden.
Een bedroevend verschijnsel noem
de hij het, dat de prijzen van vrij
gegeven artikelen toch nog, soms
tot 40 pet. toe, te hoog worden vast
gesteld. Verder wordt ook gezwen
deld met kwaliteit. Goederen van
mindere kwaliteit wordeli vaak be
rekend op een prijspeil, dait geld
raor goederen van een hoogere prijs
klasse. Vooral dit misbruik is ont
stellend groot. Met kracht zal wor
den nagestreefd deze ongezonde
verschünselen onder de knie te krij
gen. Het speet prof. Brouwers te
moeten constateeren, dat de bevol
king tot dusverre wat betreft de
prijzenpolitiek veel te passief en
te sloom is geweest.
In Hollywood is een staking uitgebroken bi) het technisch filmpersoneel
en diverse posten van stakers moeten beletten, dat werkwilligen, filmland
kunnen betreden. Zoo'n post van drie man was zoo ontactiscli om het ook
filmsterren lastig te maken. En waar iets dergelijks zoo ongeveer goliik
staat met majesteitsschennis werden de drie in een politie-auto gesleurd
pleit voor
ff
ff
TGTET GROOT EERBETOON is veldmaarschalk Smuts gister in de Rld-
derzaal door de Vereenigde Vergadering der beide Kamers van de
Staten-Generapl ontvangen. In en buiten de Ridderzaal was zoo onge
veer hetzelfde schouwspel te zien als bü de ontvangst der familie Chur
chill. Er was nog meer overeenkomst met het bezoek van Churchill en
dat was wel de rede die de grijze Zuid-Afrlkaansche staatsman hield.
Evenals Churchill hield hij namelijk een sterk pleidooi voor een Euro-
peeschen statenbond.
is dan vele jaren geleden. „Zuid-
Afrika is en blijft een vast monu
ment van het kleine volk aan de
Noordzee, dat zijn sporen zoo diep
gegrift heeft in de wereldgeschie
denis". Toen het er op aan kwam
Nederland te helpen was er een vol
komen eenparigheid bij de regee
ring. Ofschoon er juist het grootste
meeningsverschil bestond over het
oorlogsbeleid, zei Smuts.
En hy vertelde daarna, dat het
ook door de tusschenkomst van Z.
Afrika is geweest, dat Nederland
gespaard bleef van het doorsteken
van de dijken. Door tusschenkomst
van Z.-Afrika is de Duitschers nl.
aan het verstand gebracht, dat zij
indien zij hun rampzalig plan zou
den doorzetten, als oorlogsmisdadi
gers achtervolgd zouden worden.
En ook thans denkt Z.-Afrika
aan Nederland, ging Smuts ver
der. De Z.-Afrikaansche regee-
ring heeft nl. een nieuw groot^
scheepsch immigratie-program
aangekondigd. Eerstdaags zal ook
in Nederland de procedure voor
de keuze van de geschikste im
migranten een aanvang nemen.
"piN NOG was er een overeenkomst
met Churchill's ontvangst. Ook
nu schitterden de communisten
do-w afwezigheid, hetgeen echter
niet zeggen wil, Cat de bijeenkomst
in de Ridderzaal er minder plech
tig om was!
Hartelijk zijn de welkomstwoor
den van prof. dr R. Kranenburg,
de voorzitter der Vereenigde Ka
mers, geweest.
Zij hebben Smuts bewezen, dat
Nederland dezen stamverwante bij
zonder genegen is en hoogacht. Uw
leven is als een heldendicht en een
boelende roman beide, zei Prof.
Kranenburg. En hij had gelijk!
T Titermate belangwekkend was
de groote redevoering die
Smuts daarna in het Afrikaans
hield, waaruit andermaal bleek,
dat hij bezield is van de idee van
de vestiging van het rechtsge-
nootschap der volken.
De generaal zooals hy graag
genoemd wordt, begon met'te ver
tellen, dat de sympathie in Zuid-
Afrika heden ten dage nog sterker
Mololnr (links) mi Stalin (rechts! broederlijk naast elkaar (eklekt Hl-
oen* de begrafenis van Kalinin, voormalig president der sovjet-republiek.
J^ABAT in den nacht van Don
derdag op Vrjjdag het ontwerp
vredesverdrag met Roemenië met
een meerderheid van 2/3 door de
Vredesconferentie was goedge
keurd, begon men gister met fris-
schen moed aan het verdrag met
Bulgarije.
Het kwam hierbij tot nogal hevi
ge debatten, in den loop waarvan
Wysjlnkski een glas water omgooi
de, dat pardoes op een der tolken
terecht kwam. Wysjinski ging ech
ter onverstoord voort te betoogen,
dat Bulgarije toch zoo'n uitermate-
net land is dat niet zoo'n hooge
herstelbetalingen kan betalen als
verlangd en dat er niet. op bedacht
is Griekenland eenig kwaad te doen
Dit zei hij naar aanleiding van het
Griekschei verlangen omtrent een
strook grond langs de Bulgaarsch-
Grieksche grens. 3yrnes was zelfs
even dreigend geworden, toen hij
zei dat de Ver. Staten niet lijdelijk
zullen toezien als de veiligheid van
Griekenland in gevaar zou gebracht
worden.
En Alexander (Eng.) toonde aan,
dat Bulgarije toch niet zóó net was
als de Rus het had willen voor
stellen; in 50 jaar had Griekenland
maar liefst 3 invasies van Bulgarije
te verduren, beklemtoonde hy. En
toen zei Wysjinski voorloopig maar
niets meer.
O muts sprak daarna over de hui-
dige internationale vraagstuk
ken in Europa, waarby hij dezelfde
gedachten als destyds Churchill over
een „Raad van Europa" in den vorm
van een Statenbond uitéénzette. Hy
bracht hierbij de vraag naar voren
waarom eenige kleine landen En
geland niet tegemoet kunnen ko
men ter verwezeniyking der Sta-
tenbor.d-idee.
Wanneer niemand het durft te
wagen om de leiding van zulk een
politieke groep op zich te nemen,
biyft er nog een andere weg open.
Laat men dan een begin maken op
economisch terrein. Laat men een
Europeesche economische raad in
stellen om de algemeene economi
sche belangen en de ontwikkeling
van Europa te coördineeren en te
regelen.
Een practische stap is reeds ge
daan met het plan voor een tol
linie tusschen Nederland, België en
Luxemburg. Zulk een unie kan tot
buurstaten worden uitgebreid. Zoo
dra Duitschland weer het beheer
van haar eigen economie in han
den heeft zal men de toetreding
van dit land in overweging kunnen
nemen.
Laat Europa opstaan! eindigde
generaal Smuts (dezelfde leuze van
Churchill).
Des avonds heeft de Nederlanó-
sche regeering Smuts een diner aan
geboden, waarby de minister-presi
dent den hoogen gast toesprak. In
zijn dankwoord zei de veldmaar
schalk o.m. zeer getroffen te zijn
dooi- hetgeen hij in Zeeland had
beleefd.
