Waf beteekende
in dienstplichtvoorzieningen
Generaal Smuts
In Zeelanti
m
tweede jaargang
Rusland
de Parijsche
Vredesconferentie
beschermelingen tegen de Rest
Een andere omstandigheid, waar
om we niet zoo hard kunnen
juichen over de resultaten der Vre
desconferentie, ls deze, dat ze
slechts aanbevelingen kan opstellen
en geen beslissingen nemen. Die
vallen Immers ln den Raad der vier
Groote Mogendheden. Bevin ls zoo
vriendelijk geweest te vertellen, „dat
de aanbevelingen en besluiten van
de Conferentie een hulp en een
goede leidsman kunne® zijn voor de
vier ministers bi) de voorbereiding
van den definitieven tekst der vre
desverdragen"Eenlge bindende
De beurs staakte
Het processieverbod
REGEERING VRIIE "and
Turksch antwoord
op Sovjet-nota klaar
Zijn hart had steeds
naar ons gewest
getrokken
No. 590
Comm Toezicht: A f. J AERNOUDTS C. J.
VAN HOOTEGEM; A E. LANQENHORSTMr Dr
A J J M MES; Mr B. B t* DE RECHTER
Verschijnt eiken werkdag. Abonnementsprijs
fbU voorultbetning) t 3.33 p kwartaal; oer
post 10; p week (bq niet-postbestell.) I 0.26;
Losse nummers 0 cent Postrekening 278 8**
Voor Go-f, Koningin en Va jerland
V r ij d a g 11 october 1946
UITGAVE STICHTING .Dl STEM"
Directeur. J A H M VAN SCHIJNDEL J
Hoofdredacteur J J H A BRUNA vlgem.
Zeeuwsen-redacteur W GROEPEN ltssingen
Zeeuwscb Vlaanderen Bureau Hulst Dubbele
poon 7 tel 10S Red J v d BROEK. Bijbureau
Oostburg, Nieuwst! S3, tel 35, -Eilanden Bur.
Goes Westsinge. 75. tel 2236 Red N J KARHOr
en zijn
T)E VREDESCONFERENTIE te
Parijs loopt nu op haar laat
ste beenen. Men zegt. dat we er,
alles wel beschouwd, best tevreden
over mogen zijn. Na veel gesteg
gel en geharrewar, ra booze woor
den en krakende botsingen komen
er nu dan toch besluiten te voor
schijn en dat is eigenlijk meer
dan we in den aanvang hadden
durven hopen. Vooral het vredes
verdrag met Italië leek eerst een
hopeloos geval en zie. er ligt nu
zelfs een compromis over de
kwestie-Triëst ter tafel.
Goed, het is meer dan we had
den mogen verwachten, maar het
..iets", dat we hebben verkregen,
ls op den keper beschouwd toch
maar een bitter beetje.
Immers, alle groote beslissingen
vielen bij stemming. En al die
"stemmingen vertoonden zoo onge
veer dezelfde minderheid: Rus
land en zijn beschermelingen.
Ieder dier stemmingen was dus
weer een demonstratie van het feit,
dat ondanks alle mooie woorden de
blokvorming van Oost tegen West
om het zoo nu maar eens globaal
aan te duiden zich almeer con
solideert.
Telkens zijn er groote en minder
groote staatslieden, die ons vertel
len. dat ze van zulk een blokvor
ming niets willen weten, doch die
verklaringen kunnen de feiten niet
wegredeneeren. De wereld gaat he
laas ln twee groote kampen- tegen
over elkaar staan ondanks het be
staan van Vereenigde 'Naties en
Veiligheidsraad. Het is misschien
winst van de Conferentie te Parijs,
dat we ons dit nog eens beter kun
nen realiseeren, doch de achter
grond ls zeer bedroevend.
kracht steekt er ln die aanbevelin
gen en besluiten echter niet. De
Rus, die zoo veel van zUn opvat
tingen verworpen zag bi) de ver
schillende stemmingen, zal er zeker
niet zoo vriendelijk over denken als
Bevin.
T)e algemeene vergadering van de
Vereenigde Naties,, die op 23
October te New-York begint, zal
naar we vreezen, ook veel dezelf
de tegenstellingen te zien geven. In
den Veiligheidsraad is daarvan
reeds een voorproefje gegeven,
toen het ging over aanbevelingen
ter zake van het toelaten van nieu
we leden. Zweden, IJsland en Af
ghanistan mogen binnenkomen.
Andere candidaten maken echter
geen kans. Rusland liet zijn veto
hooren ten opzichte van een aan
tal landen- o.a. Transjordanië, Ier
land en Portugal; Engeland en
Amerika hielden Buiten-Mongolië
erbuiten. Ook hier liet zich de
groote kloof zien. Men verwacht
Y?™er algetrieen, dat het geval-
Trlest op en of ander wijze ook in
de beraadslagingen van dit gezel
schap zal worden geworpen, terwijl
de Sovjet-Unie verzocht op de agen
da te plaatsen de vraag omtrent
de aanwezigheid van vreemde troe
pen in de landen van de Vereenig
de Naties. Dat beteekent dus om.
een nieuw oprakelen van de Griek
jyi INISTER LÏEFTINCK ls niet
vriendelijk geweest t.a.v. de
Amsterdamsche Beurs. In een pers
conferentie verklaarde hij daarom
trent, dat „er landsbelangen zijn die
hooger moeten worden aangeslagen
dan de belangen van een bepaalde
groep effectenhandelaren of zelfs
van een Instelling als de Amster
damsche Beurs als internationaal
orgaan."
Ter beurze heeft deze en hebben
wellicht andere uitlatingen- groote
verontwaardiging gewekt. De beura-
ueden kwamen overeen geen notee
ringen op te geven.
sche kwestie, misschien ook wel van
het Palestijnsche en het Indonesi
sche vraagstuk, Nederland is trou
wens verplicht ieder jaar een rap
port uit te brengen over het beheer
van niet-2ielfbesturende gebieden,
waaronder nu nog gerekend wor
den Curacao, Suriname en Neder-
landsch Indië. Maar dat rapport is
er nog niet.
rve internationale samenwerking
L' blijft met dit al zeer stroef
loopen. En we spreken nu nog riet
eens over het Duitsche vraagstuk,
dat later aangepakt wordt, doch nu
reeds een vat van contrasten is.
Neen, het heeft geen zin ons te ver
kwikken aan optimistische woor
den, als de netelige werkelijkheid
er nog zoo ver verwijderd van ligt,
1JET PAROOL, heeft zich onge-
rust gemaakt over mededee-
llngen, dat er ln het Zuiden open
bare processies zouden worden
gehouden tegen de wettelijke be
palingen ln. Met name had men
het over den Ommegang te Ber
gen op Zoom op 15 Augustus.
Daar schijnt een officieel onder
zoek op te Zijn gevolgd en nu kan
het Amsterdamsche blad zijn op
geschrikte lezers gerust stellen:
de ommegang te Bergen op Zoom
was geen processie in den zin der
wet. IFïier is het vaderland dus
gered. Maar in enkele andere
plaatsen moeten er toch wel echt
„paapsche stoutigheden" zijn ver
toond. Het officieele standpunt is,
dat deze wetsovertredingen ontoe
laatbaar zijn. Natuurlijk. Maar ls
er ook niet zoo iets als een ver
ouderde Zondagswet, waarvan we
verschillende bepalingen maar lie
ver vergeten dan er ons druk over
maken?
Intusschen hooren we, ook nog
dat een herziening van de wette
lijke bepalingen inzake de pro
cessies.... wellicht.... te eeniger
tijd in overweging zal worden
genomen.... Merkt IJ wat daar een
dynamische vkart achter zit?
Alteon oommuniaton In 7woodo Kamer
,ogon wetsontwerp. - „Do Waarheid
verboden voor militalron
rvE TWEEDE KAMER heeft gis-
ter na uitvoerige debatten,
het wetsontwerp dienstplicht voor
zieningen, gewijzigd met een
amendement van den heer Ruys
de Bcercnbrouck (KVPJ, aange
nomen met 51 tegen 8 stemmen.
Tegen stemden alleen de commu
nisten.
In het ontwerp vroeg de regeering
machtiging tot 1 Juli 1947 de vrije
hand te verkrijgen bij het treffen
van velerlei voorzlertngen, die geen
uitstel kunnen lijden, doch afwij
kingen van de dienstplichtwet in
houden.
Het amendement stelde zich ten
doel, tegemoet te komen aan de ge
rezen corstltutloneele bezwaren te
gen de wijze waarop de onderha
vige aangelegenheid in het wets
ontwerp was geregeld.
In afwijking van het voorge
stelde in het wetsontwerp wil het
amendement voorzieningen laten
treffen bij algemeene maatrege
len van bestuur, waaromtrent dan
binnen 14 dagen na afkondiging
een voorstel tot bekrachtiging aan
de Staten-Generaal zal gedaan
worden.
Dit amendement ging er door met
53 tegen 12 stemmen. Tegen waren
de communisten en de Christ. Hist.
De minister aan 't woord.
TAe verschillende sprekers beant-
woordend deelde de minister v.
Oorlog, de heer Flevez, allereerst
mede. dat aan het opheffen der
herkeuringsraden niet gedacht kan
worden.
Het keuren ls dusdanig belang
rijk, dat geen genoegen genomen
kan worden met het mindere. Men
is verplicht de keuringen zoo goed
mogelijk te doen geschieden. Met
de keuring mag z.i. niet gemarchan.
deerd worden en een verwijt van
perfectionisme bij de keuring moet
hij afwijzen.
Vrijstellingen mogen niet het ka
rakter van willekeur krijgen; daar
voor zullen normen moeten worden
vastgesteld. De broederdienst had,
ook al door de wetswijziging van
1939 geen groote beteekenis meer.
Als de vier „bezettingslichtingen"
ook waren opgeroepen, zou het stel.
stel der vrijstellingen wat ruimer
toegepast kunnen zijn. Maar er zijn
toch wel groote bezwaren aan ver
bonden. Allereerst zou het slechts
tijdelijk helpen
En uit een oogpunt van leger-
voorzlenlng zijn er evenzeer bezwa-
üetï' J"aar het grootste bezwaar is,
dat het practisch eenvoudig r.let
kon voor het daaraan verbonden
werk.
In 1947 heeft men de handen wat
vry Dan zal de lichting 1944 aan
de beurt komen, waaruit vermoede
lijk slechts eenlge speciale men-
schen- genomen zullen worden.
De minister deelde voorts mede,
dat hij opdracht heeft gegeven alle
zulverlngsgevallen nog een» onder
de loupe te nemen. De lichte ge
vallen wil hij niet uitsluiten; de
zware gevallen zullen tevens bezien
worden. De „lammelingen" zou hij
als gewoon dienstplichtige naar In
dië willen zenden, omdat zij ge
toond hebben niet waard te zijn
reserve-officier te blijven.
H\j deelde verder mede, dat hij
pas een legerorder heeft onder
teekend, waarin „de Waarheid",
„Geeft acht" en het blad van
„Prof." Pootjes „vredestichter"
voor militairen verboden worden
en voorgeschreven wordt, dat deze
bladen uit de kazernes moeten
geweerd worden.
Natuurlijk reageerden de com
munisten, bij monde van dhr. Wa
genaar hierop. Deze vond „Indië ln
nood" veel gevaarlijker. Dat vond
ook de P. v. d. A.-er van Sleen, die
eveneens „het beroemde blad van
Prof. Gerretson" gezagsondermij
nend achtte.
(Vervolg op pag. 2)
■yOLGENS betrouwbare diploma
tieke kringen te Washington,
heeft de JTurksche regeering een
krachtig en uitgebreid antwoord op
gesteld op de laatste Sovjetnota,
waarin de Sovjet-Unie gemeen
schappelijke verdediging van de
Turksche zeeëngten (Dardanellen
en Bosporus) voorstelt. De Turk
sche nota is ter uiteindelijke goed
keuring aan het Turksche kabinet
voorgelegd.
(Van onzen redacteur).
rpWINTIG minuten voor den vast I druk van Zeeland kon generaal Smuts
t gestelden tijd, 10.40, cirkelde natuurlijk nog niet geven; met groote
een grijs-groene 2-motorlge mill- overtuiging zei hij echter dat zijn hart
taire Lockheed boven het vlieg
veld te Hoogerheide en na een
paar zwenkingen, waarbij de vleu
gels schitterden in de zon, streek
het sierlijk neer.
Vitaal en energiek stapte ge
neraal Smuts, die in civiel was.
op rlen beganen grond, waar hij
hartelijk verwelkomd werd door
jhr. Quarles van Ufford en den
burgemeester van Woensdrecht,
den heer Mazairac. Generaal
Smuts was vergezeld van den Z.-
Afrikaanschen gezant, de heer
Egeland, zijn schoc.izoon. majoor
Eldowil. kap. Bührmann en den
dir. van den Rijkswaterstaat ln
Zeeland, ir. Harmsen. De Com
missaris der Koningin was alleen
In gezelschap van ir. Herweijer,
van Landbouwherstel, nit Goes.
Onmiddelijk na de begroeting, be
stegen allen de auto's en stoof de
cavalcade van ongeveer tien wa
gens pers en radio hadden geen
verstek laten gaan voorafge
gaan door gemotoriseerde rijkspo
litie, de richting van Zeeland ln.
Van de torens der dorpskerken
flapperde, vroolijk tegen den schoo-
nen Octoberhemel, onze driekleur,
en ook menige boerderij was met
de nationale vlag gesierd. Te Krab-
bendijke, waar de schooljeugd, in
Oranje-sjerpen te juichen stond
langs den weg, zagen we nog een
molen, wiens wieken in het feest-
kruis gedraaid stonden, 't Leek of
ook de natuur zich op haar Zon-
dagsch had getooid ter eere van
den grooten man van Nederland-
schen bloede. De landouwen lagen
nog frisch ln den jongen dag en de
boomgaarden praalden ln duizend
tinten.
Precies half twaalf reden we de
Groote Markt op, waar burgemees
ter ten Kate voor Goes de hon
neurs waarnam. Een aardige ver
rassing was dat twaalf heeren en
dames ln Zeeuwsch costuum, onder
leiding van den heer A. Kousema
ker, den hoogen gast, de hem ver
trouwde klanken van „Die stem van
Zuid-Afrika" toezong.
In de hal van hotel de Koren
beurs werd een kop koffie gebruikt
en hier werd generaal Smuts voor
gesteld aan de leden van Ged. Sta
ten' en den griffier, dr. Tellegen.
f
'n Kort interview.
V\/TIJ LIETEN toen den adjudant van
den generaal vragen om een kort
onderhoud met den staatsman, waar
niet gunstig op werd beschikt door
hem. De Commissaris der Koningin
deed toen, op ons verzoek, met de
welwillendheid hem eigen, een po
ging bij generaal Smuts zelve en on
middellijk was die bereid ons even te
wöord te staan, 'n Gevestigd en in-
Heel wat Duitschers *ön hét niet eens met de vrijspraak van Schacht, Prlt-
sche en von Papen. In de Russische zone van Berlin *Un groote protest
optochten gehouden, teerwUl op den Oberplata demonstraties plaate von
den, om deze drie Nazie voor een Duitsche rechtbank te krijgen.
altijd verlangd had naar den dag, die
hem ln Zeeland zou brengen.
Wij vroegen nog hoe of de generaal
zoo posit ef wist, dat hij van Zeeuw-
sche afkomst was.
„Dat is ln de familie-papieren vast
gelegd en ook ln den familie-bijbel.
Al die documenten bleven bewaard
als iets kostbaars en zoo is 't mij
bekend, dat mijn voorouders uit Mid
delburg naar de Kaap emigreerden".
In goed Nederlandsch, alleen met
vreemden tongval, sprak generaal
Smuts. Alle aanstellerij bleek dezen
man van de daad vreemd. Vlug for
muleerde hij zijn gedachten, terwijl
niets aan zijn levendig oog ontging.
Zoo zag hij onmiddellijk dat de Zeeuw
sche zangers zich voor een nieuw lied
in de vestibule van de Korenbeurs
opstelden. Kwiek stapte hij er heen,
ln 't voorbijgaan uitroepend: „Om die
mannen geef ik niet veel, maar die
vrouwen zie ik graag".
Keurig werd het Wilhelmus gezon
gen evenals een lied van Valerius
„Lief" was des generaals commentaar,
„en hartelijk dank".
Symbolische overdracht*
Tt/TET DE REGELMAAT van de klok
werd het programma verder af
gewerkt. Na de lunch, om 13 uur reed
men af naar Middelburg, waar langs
de route de belangstelling groot was
en bijzonder bij het tehuis voor ouden
van dagen, waar tijdelijk het „veem"
van de Hark is.
Hierheen begaven allen zich voor
een bijzondere plechtigheid, 'n Deel
van de gaven welke de Zuid-Afrl-
kaansche onderwijzers voor geteisterd
Nederland bijeenbrachten, nl. vijfhon
derd paar schoenen lag hier geëta-
ieerd.
Na de begroeting door waarn. bur
gemeester Kögeler en de wethouders
tastte de generaal naar de schoenen
on gaf .een Jongen en 'n meisje leder
een paar, waarmede de algeheele over
dracht symbolisch was voltrokken.
Enkele woorden werden nog gewis*
seld met mevr. Vlsscher uit Middel
burg, die destijds in Transvaal met
hem op een Tafelberg-excursie had
kennis gemaakt; de schoolkinderen
riepen driemaal „Hoera." waarop de
bejaarde veldmaarschalk spontaan:
„Leve Middelburg. Victoria" Inzette.
Te Westkapelle.
rpOEN GING het door *t land der
bladerlooze en ontschorste spoo!->
boomen naar Westkapelle.
In de cantine van het Zwitsersche
barakkenkamp heette burgemeester,
jhr. de Casembroot zijn gast welkom,
dames offreerden ververschingen en
het Westkapelsche dameskoor, onder
leiding van den heer P. de Rooy (Vlis-
singen) zong een drietal meerstem
mige liederen.
'n Oogenblik onderhield generaal
Smuts zich met de ln Walchersche
kleederdracht gestoken dames, liet
z:ch ln hun midden kieken en begaf
zich vervolgens naar het eenvoudig
gedenkteeken op de landingsplaats en
naar die plek zelve, waar de golven
woest beuken tegen de resten van
de gezonken Engelsche tanks.
Namens het krijgsgeschiedkundig In
stituut bood een kapitein hem een
getypt verslag van de landingen aan.
Op den minuut af reden de auto's
langs de bochtige landwegen, over
Blggekerke en Koudekerke naar Vlis-
s:ngen, waar aan het z.g. „Slikha-
ventje" den gedenksteen werd be
zichtigd, opgericht als gedachtenis
aan de landing der 52 Lowlanddivisie.
Met burgemeester Kolff waren ook
hier de wethouders aanwezig. Getalmd
is er geen oogenblik en in hoog tem
po werd teruggereden naar Woens
drecht, waar de Lockheed startklaar
stond.
Jhr. Quarles van XJttord moest hiep
afscheid nemen van den vermaarden.
Zu'd-Afrikaan, die opgetogen zei te
zijn over den geslaagden tocht ln het
geboorteland van zijn vaderen. Ook
Zeeland zal de eer, welke generaal
Smuts het door zijn bezoek beweea,
niet licht vergeten.
