MENSCHEN EN MUZEN
irij 1946 j
ederlandsche school
m de Zwitsersche
Alpen
vraagd
KKT
xeP
teer
TURFSCHIP
VAN BREDA
r
SENS
NS! I
KEMSEKE
ns MACK
twagens.
Inlichtingen
over v. d. Waals gevraagd
C H E N K b.y.
EN SIERADEN,: pgg TWgEDE BLAD
WOENSDAG 9 OCTOBER 1946
2 F T HEIij
3ROENENDIJK -
i
'ebr, '46
Toevluchtsoord voor Nederlanders
gedurende den oorlog
OP één van de mooiste plekjes aan het meer van Genève in het
kleine dorpje Glion, gelegen op de hellingen boven Montreux, be-
inden zich de school en internaten van het Prinses Beatrix Lyceum.
(Special» correspondentie) weer volledig op peil zijn Hij voeg-
eze school kon ondanks de Duit- de«echter un toe. datheUyceum
sche bezetting in Nederland on. 11161 tot °Pzet heeft zleke. ^ongere?
erroepelyk de der zeer moeilijke omstandigheden
trekking op haar werk voortzetten met fin an-
■n tot en met j cieelen steun van de uitgeweken
tgegeven, van regeering in Londen. Zij diende ty-
aat dus geen den den oorlog voornamelyk als
toevluchtsoord voor de vele jonge
Nederlanders, die vanuit Nederland
op doortocht waren naar Engeland
en voor eenigen tijd in Zwitserland
aren gestrand
In overleg met de Zwitsersche
star ties, die deze jeugdige vader-
[anders in verschillende kampen
rad ondergebracht, werd besloten
ttjq »en deel van hen op het Beatrix-
'Tyceum te plaatsen, om hun even
tueel onderbroken middelbaar on
derwijs te voltooien.
Dit was de taak van het P.B.L.
gedurende den oorlog. Nu is zyn
faak weer eenigszins veranderd.
_Jaarmate de vredestoestand terug
keerde, begon dit lyceum haar leer
lingen weer direct uit Nederland
betrekken
Door de welwillendheid van den
rpctenr, den heer L. Kobus,
irachten wü aan genoemd insti
tuut een' bezoek.
kans op 1 of
rdïrd andere
nog gratis en
ie 347-0O
IIBEBBSli
tATIEBEDRIJF
411-0
HULST
ingconsulenten
bestraat 22
Vraagt tarief
'•KENS.
r 1946 te
u.
at U
ÜUTERIEëN
kunt kopen
R DAMES,
413—0
'LIEDEN
Al direct by aankomst met het
bergtreintje in Glion, woei er
een Nederlandsche sfeer om ons
heen, doordat overal onze moeder
taal te beluisteren viel. Het was
niet moeilijk zich te verbeelden dat
we eigeniyk in een Nederiandsch
dorpje stonden. Deze sfeer versterk
te zich nog naarmate wij het vroe-
;ere „Hotel du Pare" naderden, dat
en woord ig als jongensinternaat
Is ingericht
Hier verbiyven de studenten als
;e geen school hebben en benutten
un vrijen tyd met de meest uiteen-
pende dingen, als brievenschry-
ven, gezelschapsspelen, sport, enz.
Voer hen, die graag lezen, staat een
uitgebreide bibliotheek ter beschik
king, weer anderen maken regelma
tig groote wandelingen in den om
trek onder leiding van een leeraar,
die de streek goed kent.
Door een vriendelijk aanbod van
flen internaatsleider, kwamen we
met verschillende jongens en meis
Jes in contact. Allen waren het er
over eens, dat ze het groote lot
hadden getrokken hier te mogen
Verbiyven.
De meesten kwamen uit het Wes.
ten, maar onder deze mengelmoes
van jongeren waren er ook verschil,
lenden uit het Zuiden van ons land
Er zyn veel jongens die met
asthma rondloopen of lichamelijk
niet al te sterk zijn. De heer Ko
bus verzekerde ons evenwel, dat na
de ervaringen van de oorlogsjaren
de meesten hier buitengewoon vlug
opknappen en soms binnen het jaar
op te nemen, maar dat het op
oogenblik logisch en op zyn plaats
is van dezen regel af te wijken.
Kinderen, die Zwitsersche berglucht
noodig hebben, genieten voorrang
boven degenen, wier ouders enkel
maar wenschen dat hun spruiten In
Zwitserland op school gaan.
rve school omvat een lyceum met
een HBS en een gymnasium-
afdeeling, verder een ULO en een
lagere school voor de kleintjes, die
hun internaat in Caux, een dorpje
nog hooger gelegen als Glion, heb
ben.
Gewerkt wordt er volgens 't nor
male Nederlandsche leerplan en de
eindexamens worden ieder jaar uit
ons land betrokken. Onnoodig te
zeggen, dat de verschillende diplo
ma's met die in Nederland zyn ge
lijk gesteld
Ook de sport wordt niet vergeten
en we kregen daar een aardig idéé
van, toen we eenige klassen op
grasveld achter het Internaat met
verschillende takken van sport be
zig zagen.
De meisjes, hoewel geringer in
aantal, beschikken over een eigen
internaat, waar het niet minder
gezellig is. Groote aandacht wordt
er zoowel aan het lichamelijke als
geesteiyke welzyn der scholieren be.
steed.
Werkelijk, deze school verricht
veel goeds. We mogen dankbaar zijn
dat Nederland zulk een school tot
zijn beschikking heeft, die zijn
jeugd in een rustige, gezonde Zwit
sersche omgeving opleidt voor het
leven, dat haar wacht.
rriHANS is het onderzoek in vollen
gang naar de gedragingen van den
beruchten verrader van der Waals, die
via de illegaliteit achter de geheimen
van de code wist te komen, waarmee
de Engelschen met de ondergrondsche
beweging in Nederland tijd en plaats
van hun „droppings" regelden. Ver
schillende geallieerde agenten, die
boven Nederland werden neergelaten
vielen door zijn verraad In Duitsche
handen.
Deze van der Waals is in de eerste
week van Sept. naar ons land over
gebracht.
Aan allen, die op de hoogte zijn van
de practijken van van der Waals,
wordt dringend verzocht hun ervarin
gen of hetgeen zij op eenigerlei wijze
hebben vernomen, zoo uitvoerig mo
gelijk mede te deelen aan ir. van der
Meer, Prins Bernhardkade 9, te Hil-
ïegersberg. Uitdrukkelijk zij er op ge
wezen, dat van der Waals herhaalde
lijk onder schuilnamen optrad, zooals
van Baarle, van den Berg, Casimir.
Cort. Cranendonk, de Graaf, Holzer,
van Lynden, van der Meer, Mossink-
loff. Sweerts, de Landas, v. Veen, v.
d. Velde, Versteeg, Verstraaten, De-
wilde en van der Woude.
Ais Hitler nog in ievon
was
Dan kon hij zich het best verschuilen
op de zwarte markt
A LS HITLER, nog in leven was
en onvinubaar dan zou ik
hem vast en zeker gaan zoeken
op de zwarte markt, zoo schrijft
Sefton Delmer die als landlooper
onder de Duitschers verkeerd heeft.
Want daar kun je lederen Duit-
scher vincen, die zich om een of
andere reden schuil moet houden,
die geen distributiekaart durft aan
te vragen uit angst om de aan
dacht te trekken, of die geen
baantje kan krygen in verband'
met zyn Nazi-verleden. Al deze
typen ontmoette ik Ik ontmoette
ze in den trein, jonge kerels met
barstensvolle plunjezakken op den
rug, zware boffers, vol smokkel
waren, meezeulend. Ik ontmoette
hen in de bars zooals te Hamburg
in Colibri.
Toen ik daar binnenstapte, was
ik overdonderd door het hysteri
sche plezier dat er aan de over
volle tafeltjes heerschte. „Waax
worden ze hier in hemelsnaam zoo
lollig van?" vroeg ik aan mijn buur
man op de Ersatz-vermouth wy
zend, die men mij had voorgezet.
Moordenaars van Sembilangan
op heeterdaad betrapt
TJET IS herhaaldelijk voorgeko-
men, dat Boegineesche en
Makassaarsche prauwvaarders, die
door het beoefenen van bona fide
handelsvaart voor hun schamel
Veel vertelden wü onzen lezers ree ds over onze jongens in Indië. Wü
geven thans een foto waarop men hen bezig ziet in de buurt van Se-
marang met hun „kamerolifantje".
<><><><><><><><><><>0<X><>OdKX><><><X><X>0<><><><X>00 o ooooooooooooooooooooooooooo<xx>oo<x>o
Ondersteen
OP FILMGEBIED heb- roemde Poedovkin, maker
ben we den laatsten van meesterwerken als „De
enkele voortreffelijke Moeder" en „Storm over
scherp bekritiseerd
kan men opmaken,
DE BEWEGING „Ons en „De Nieuwe Spoel",
Leekenspil", gebo- verzenbundels, bloemlezin-
ren in een prille lente, gen, zanguitgaven enz. Wie tijd
gaat in den herfst van dit met het een of ander in den Russische" werkstukken kun Azië'
jaar haar «.peren bestaans knoop zit kan te rade gaan nen bewonderen In de wordt,
jubileum vieren. Bij deze bij „Het bureau van goed sovjet-Unie zelf schijnt men dat de communistische par.
feestelijke gelegenheid heeft advies". Belangrijk zijn er nlet zoo enthousiast over hl haar elschen wel uiterst
de leiding een journaal sa- ook de mondelinge en te ult Moskou werd hoog stelt,
mengesteld, dat zich in een schriftelijke cursussen, tenminste bericht dat het
keurig verzorgd en geestig Voorts z«n de Ghesellen ~r Van df communiL
verlucht boekje onder den van de Spelewei" door het tische partlJ een „solutie
a,eeE'' heetnnert 2" heeft aangenomen, waarin
DE SCHILDERS-
wereld heeft men
dient. Wie herinnert zich zang en dans werden niet felle critiek werd ultge- met ontsteltenis vernomen,
niet de eindelooze discus- vergeten. Noemen we ten -
sies over de vraag wat lee- slotte nog de decor-, prui- Gebrek aan ^ovjeMdeolo-
ken- en costuumcentral^ en gle. G.a> werd >>Iwan de gaan. vele lagen vuil en
dat de Nachtwacht een
verjongingskuur zal onder-
erslagen Vetten
jetrokken. Arm©
waarin het zich van dilet
tantisme onderscheidt? Ka
pelaan Fr. Smit en Anton
Sweers zetten in 1934 reso
luut al dat gefilosofeer op
zij en begonnen spijkers
met koppen te slaan. zij
waren de priester en de
peter bij den doop van het
wicht.
Tubileerende Leekenspelers. Rus
sische Tilmcritiek - De Nachtwacht
krijgt een groote beurt.
vernis worden er afgehaald
en men kan nu duidelijk
zien, dat het schilderij in
vol daglicht is geschilderd,
zoodat men al voorgesteld
heeft het doek voortaan de
Dagwacht te noemen. In-
tusschen vragen we ons af
pf de conservator van een
de
men zal uit deze korte verschrikkelijke" van Eisen- museum zoomaar op éigen
De activiteit begon met hoogst onvolledige, opsom- stein aangevallen Eisen- houtJe een dergelijke ingr«-
BL*UitgaVl /f1 S,P8len' ringc Wel *egrePen heb- Mn. zoo zegt de 'resolutie,
eerst import, later ook van ben dat er in dit dozijn ja- onbekwaam tot het uit-
S5LE?'^n,nU 81 ren aardlg Werk ver_ beeIden yan hlslorlsche
weigeteid K bundels ver- zet is. Dit blijkt ook over- feiten, omdat hij de voor-
het Uel daar bleef «hJldelijk uit den catalogus, uitstrevende leden van - *■«-
wilde i h beweging die aan het jubileumboekje Iwans garde voorstelt als gr00t en z0° al8emeen ge-
pende „zuivering" ter hand
kan nemen. Jan Sluyters
zou voelen voor een „par
lement" van schilders, wan
neer er over zaken van zoo
wicht moet vorden beslist.
Het zou ons niet verwon-
tWendultzeuennaar ft 'S t.0eg6v0egd' In 6en r" gedegenereerde Ku-Klux-
her "ze.uen en "iets on- zonderlijk geschriftje ls het Klan-ftguren terwijl hij •«»«»-
tan Vandaar tien repertoire van de Ghesel- van Iwan, die een stalen deren' aU minlster Glelen
sche 'PPf1' Practi- len opgenomen. Wie er be- wil had, een zwak karak- enkele vragen over deze
bladen el. rJ e en' lang steIt wende zich terloos Individu maakt. Uit schoonmaak te beantwoor-
ais „De Spelewei" tot Koningslaan 12, Bussum. het feit, dat zelfs de be- den kreeg-
bestaaai moeten vechten, in het
Westervaarwater bij Soerabaja 't
slachtoffer werden van zeeroovers.
Deze prauwen worden geënterd,
de bemanning overvallen en ver
moord, de lading geroofd, waarna de
onverlaten de vaartuigen zelf meest
al onbeheerd lieten ronddryven,
aangézien zy daarmede niet onge
merkt weg konden komen.
Het spreekt vanzelf, dat dit lu
guber bedryf niet wordt uitgeoefend
wanneer er een motorboot der Ko-
ninklyke Marine in de buurt is,
aangezien het echter niet mogelijk
is, al deze handelsprauwen onder
bescherming van motorbooten te
stellen, moet worden volstaan met
patrouillevaart, waardoor het
Swaad weliswaar belangryk In om
vang is verminderd, doch echter
niet geheel kan worden beteugeld.
De Maritiem Commandant van
Soerabaja heeft hierin aanleiding
gevonden door toepassing van een
krijgslist te trachten sommigen van
deze misdadigers te pakken te
krijgen. Hiertoe heeft men het in
onze Vaderlandsehe Geschiedenis
befaamde „Turfschip van Breda"
als voorbeeld genomen.
Deze operatie is onlangs uitge
voerd en met volledig succes be
kroond. Een Makassaarsche prauw
zeilde schijnbaar argeloos het Wes-
ter-vaarwater binnen. In plaats van
met onschuldige, weerlooze Makas-
saren en Boegineezen, was zy ech
ter bemar.d met een aantal stevige
en tot de tanden gewapende kna
pen van de Marine Bewakingsafd
te Soerabaja die zich in het ruim
verborgen hielden.
Het duurde niet lang of het schip
werd geënterd door een van Sembi
langan kemende bewapende Madoe.
reesche prauw, waarvan de piraten
bemanning meende in het argeloos
naderende vaartuig een gemakke
lijke prooi te hebben.
Groot was de consternatie onder
de piraten, toen zy aan boord geko
men, in plaats van weerlooze arme
drommels, die zy straffeloos konden
uitplunderen en afslachten, een
aantal bewapende matrozen der Ko-
ninklyke Marine tegenover zich za
gen, die in enkele oogenblikken het
illustere gezelschap overmeesterden,
By het handgemeen, dat hierover
ontstond, vielen eenige slachtoffers.
Onzerzijds werden geen verliezen
geleden.
Behalve wapens, munitie en
eenige handgranaten .vielen hierby
documenten in onze handen, waar
uit bleek, dat deze vorm van zee-
rooverij door de TRI wordt gesanc
tioneerd!
De TRI kan verwachten, dat in
de toekomst zal worden voort
gegaan met de bestrijding van deze
zeeroovery en dat aan de bona
fide prauwvaart door de Koninklijke
Marine alle bescherming zal wor
den verleend, welke mogelykerwijze
kan worden gegeven. (Marvo).
„O", zei hy, ,als U iets sterkers
wilt, wacht maar even" en hy
kwam terug met een flesch liqueur
die volgens hem „gewhiskifieerd"
was en maar liefst 450 mark kost
te.
Aan een tafeltje by den muur
zat een groep die verdacht veel
leek op een reünie van jonge of
ficieren. Als ze liepen, hadden ze
ook dien typischen S,S.-gang, Hua
reünie were overigens herhaalde-
lyk gestoord, vanwege de „zaken"
die gedaan mossten worden met
andere aanwezigen. Ik probeerde
ook nog een order by hen te plaat
sen, maar ik legde het kennelijk
niet handig genoeg aan: het luk
te althans niet.
Tke plaats op de zwarte markt,
waar Hitier zich het meest
op zijn gemak zou voelen, is de
schuilkelder van het station te
Miinchen, die 's nachts vol is
met lieden die elders geen on
derdak kunnen vinden, en waar ik
ook maar eens-ben gaan neuzen.
Ik moest daar zoo maar op den
grond gaan liggen met^ myn jas
en 'n paar exemplaren van de Neue
Zeitung als eenige bescherming
(Na 'n half uur had ik er dan ook
al ruim genoeg van en zocht een
prettiger verblijfplaats in het
Presscamp). Maar Qe jongens van
de zwarte markt trokken er zich
niets van aan. Zy verkochten en
sjaggerden, dat het een lieve lust
was.
Zoo tiert de zwarte handel welig
en op alle gebied.-#f het nu gaat
om goederen of Sm permits En
twee oorzaken daarvan wil ik
hier nog speciaal vermelden, af
gezien van de enorme schaarschte
en het splitsen van Duitschland
in zones: allereerst de inflatie,
die in de hand is gewerkt, doordat
wij de gelden, die de Duitschers
tüdens den oorlog hebben gespaard,
niet hebben geblokkerd, zooals de
Russen, en op de tweede plaats
de omslachtige dubbele administra
tie in onze zone, waarbij alles zoo
wel langs een eindelooze rij En-
gelsche als Duitsche bureaucraten
moet gaan met evenredige vergroo
ting van de mogelykheid t°t corrup
tie.
Dehalve de zwarte markt die
makkelijk te vinden was, ben
ik ook nog op zoek geweest naar
een Duitsch verzetsplan zooals
Engeland een plan had opgesteld
voor het geval het door Duitsch
land bezet zou worden, maar ik
heb niets van dien aard kunnen
vinden. En wat belangrijker is,
ook zy, die daarop moeten letten,
hadden er nooit iets van ontdekt.
Daarmee wil ik niet zeggen, dat
er geen ondergrondsche activiteit
is. De Duitsch» offcieren houden
nog altijd contact met elkaar,
hoewel het verboden is, Er zyn
ook geheime organisaties om van
de Russische naar de Britsche of
Amerikaansche zone v.v over te
steken Ik ben daar eens gaan kij
ken op de Beiersche grens, maar
ik kreeg c-en indruk, dat het meer
een privé-zaakje was, dan een on
dergrondsche organisatie op groote
schaal. Hst was heelemeel niet
moeilijk er contact mee te maken,
Ik klampte den eersten man de
bests aan die er voor in aanmer
king kon komen. En het was raak,
Hy wees me prompt de plaats
aan, waar ik gidsen kon krygen,
die me naar den Russischen sector
zouden overbrengen. Daar hoorde
ik wel eenige verhalen over illegale
activiteit maar veel om het lijf
hadden ze niet. Zoodat ik tot de
overtuiging ben gekomen dat de
Duitschers geen algemeen' verzets
plan hebben.
Begrijpelijk wordt dit als men
het verhaal accepteert, dat Hit-
Ier zelf iets dergelijks zou voor
komen hebben. Hij wou nu een
maal niet van een nederlaag
weten. Ieder, die plannen maak
te voor het geval Duitschland
den strijd zou verliezen, moest
neergeschoten worden.
Alleen de kleine.groep mannen,
die in de zg. Conservatieve oppo
sitie bijeenwaren de volgelingen
van Canaris, hoéfden zich daaT-
aan niet te storen. Zy rekenden,
op Duitschlands nederlaag, zy stre
ven nu naar een groot, krachtig
vereenigd Duitschland. Ik zou hen.
maar een beetje in de gaten hou
den.