c
J
)e zuivering weer in 'i geding ^LAATSTE PHASE IN NEURENBERG
Tribunaal acht S.S., S D en Gestapo misdadige organisaties
Aanval op MmmA daad van zuivere agressie
N
Glasnood in getroffen gebieden
Scherm&rhorn en SjahrSr
conforooron
VANDAAG BEGINT
PANGKALPINANG
Haring belangrijker
dan Goering
409 millioen voor wederopbouw
?WEEDE JAARGANGNó. 581
omm. v. Toezicht: a. r. J. aernoudts C. j.
an hootegem; a. e. langenhorst; Mr dr
j j m. mes; Mr. h. b. d. DE rechter
erschijnt eiken werkdag. - Abonnementsprijs
jj vooruitbetaling) f 3.38 p. kwartaal; per
»st 4 10: p. week CblJ nlet-postbestell.) 0.28;
•)sse nummers 6 cent. - Postrekening 278.84J
Voor God, Koningin en Vauerland
DINSDAG 1 OCTOBER 1946
UITGAVE: STICHTING ..DE STEM"
Directeur J A H M VAN SCHIJNDEL
Hoofdredacteur J .1 H A BRUNA Ugem.
Zeeuwsen-rédacteur W GROFFEN. llsslngen
Zeeuwsch Vlaanderen Bureau Hulst. Dubbele
pooit 7 tel los Red J v d BROEK, Bijbureau
Oostburg, Nieuwstr 23, tel 35; Z.-Eilanden Bur.
Goes Westsingel 75. tel 2235 Red N J KARHOF
Naar aanleiding van het Rapport
omtrent de Nederlandsche Unie
IET RAPPORT omtrent de Ne-
1 derlandsche Unie zet weer eens
t nadenken over de grondslagen
•r zuivering. Aan den eenen kant
x>rde men hen, die voorgelicht
>or de Londensche radio, er op
enden, dat ailes wat in het
:ht van de ontwikkeling der ge
urtenissen fout is gebleken ook
s fout zou worden gebrand-
erkt en gestraft.
Aan den anderen kant klonken
stemmen dergenen, die ervoor
larschuwden woorden en daden
t het verband der tijdsomstan-
gheden te rukken, en er den na-
uk op legden, dat vóór alles de
zindheid en de bedoeling, waar
ede veel dingen, waren ge- 'hied,
et uit het oog verloren mochten
irden.
Hiermede is slechts een simplis-
che scheidslijn getrokken. Want
werkelijkheid liggen talrijke ge
ilen veel meer gecompliceerd. In
eerste weken na den inval, toen
Dultschers zich nog een mas-
t van correctheid voorbonden,
ts er bij talloozen opluchting, dat
et dadelijk de concentratiekam-
n werden ingericht, de Joden van
straat werden geranseld en de
urpeletons begonnen te knallen
gen ieder, die het woord „Mof"
den mond nam. Toen ging men
iar zoo veel mogelijk den ouden
ng verder, mede op instigatie van
eerste voorlichting uit Londen.
>ch met stukjes en beetjes scho-
n allerlei maatregelen en bepalln-
n de menschen in de Duitsche
:hting. Dat ging In den beginne
tast ongemerkt. Tot men zich
otseling realiseerde: Ben ik ai
o ver afgezakt? Er waren er ook,
e zich dat niet wilden rea-
ieeren, die zichzelf als het ware
ider verdooving zetten en voort
ulden op een weg, die ten ver-
•rve moest leiden, ais men toch
otseling niet ontwaakte door een
zonder brutalen maatregel of bi
nder harden, eisch.
Hoe nu kan een zuiveringsinstan-
al zulke gevallen zuiver beoor
delen, als de „delinquenten" zelf
in innerlijke roerselen, moeilijk
urnen ontraadselen of recapitu-
sren?
a het geval van het drieman
schap der Nederlandsche Unie
is niet eens sprake van een bi
nder gecompliceerd geval. Hier
.ld het mannenr wier vaderlands-
■fde reeds bij vluchtige beoordee-
ïg boven verdenking kwam te
aan, doch aan wier beleid zeker
Jl het een en ander gemankeerd
■eft.
De Groote Advies Commissie der
iegaliteit stond een jaar geleden
ettemin op het eerstgenoemde
andpunt en overwoog zelfs een
inklacht in te dienen bij het Bi
nder Gerechtshof te den Haag te
rn het Driemanschap. De veront-
aardiging, welke dit voornemen
iriep, kon gelukkig luwen, toen
eek, dat de G. A. C. zich neer-
gde bij het onderzoek door een
izocdere Commissie, waarom het
riemanschap zelf gevraagd had.
Dit rapport nu, na een jaar van
iderzoek verschenen, laat goed
cht wedervaren aan het tweede
andptmt, signaleert de beleidsfou-
n, doch stapt er dan overheen
u in een algemeene conclusie alle
cht te doen wedervaren aan de
tstekende bedoelingen en de prac-
iche resultaten, welke werden be-
ikt.
Het zondert hiervan ook niet jit
ingene, die aanvankelijk ge-
2rkt heeft pp de basis der
ertuiging, dat een vrede door
impromis met, zooals het werd
tgedrukt, een. 32 overwin-
ng van Duitschland voor de toe
komst van Europa zoo kwaad nog
niet zou zijn. Ondanks „dit ernstig
tekort schieten in het betrachten
van de juiste houding" laat men.
hem deelen in de eer, dat het op
treden van het Driemanschap over
het geheel genomen ln het belang
van Nederland is geweest.
Den rapport als dit, zonder voor-
irgenomenheid of partijharts-
tocht opgesteld, kan zeker als staal
van zuivere zuivering worden ge
waarmerkt. Doch zooals gezegd,
geldt het hier nog niet eens een
bizonder gecompliceerd geval. Wie
moet doordringen in de labyrinthen
waar niet alleen politieke, maar
ook commercieele en andere fac
toren elkaar doorkruisen, neemt
een bijna bovenmenschelijke taak
op zich En hoe meer de tijd ver
strijkt. hoe moeilijker het wordt
zich weer in te denken in de uit
zonderlijke omstandigheden, de
sfeer, het klimaat, waarin men tij
dens de bezettingsjaren leefde en
waarin ook nog zulk een evolutie
plaats vond.
En hoe zal het nageslacht er te
gen aankijken?
A 403 openbare zittingen is gister de laatste phase van het proces te
gen de 21 Nazi-grooten te Neurenberg begonnen. En vandaag zullen
de beschuldigden hooren, welke straf hen wacht. De dag van gister bracht
namelUk alleen de juridische motiveering der vonnissen. Als bijzondere vei
ligheidsmaatregel waren in de straten rond het gerechtsgebouw tankforma
ties opgesteld.
Angstige spanning
bij de 2i verdachten
TIE eersten die de rechtszaal be-
traden waren de verdedigers, die
na hun. controle gezamenlijk binnen
traden. Dan kwamen te kwart voor
tien de beschuldigden.
Voor het eerst ging Goering niet
voorop. Zij kwamen in groepen
van drie en de rij werd geopend
door Doenitz, die verbeten keek en
de map, welke hü bij zich droeg,
nijdig op de bank smeet; Raeder
en Schirach volgden hem lachend
Daarna volgden Streicher,
Schacht en Funk. De eerste
kauwde gummi, de beide anderen
keken zeer ernstig. Van de vol
genden had alleen Frank een ner.
pROF. Schermerhom en Sjahrir
hebben deelgenomen aan een
lunch bij Lord Killearn Daarbij
zijn aangelegenheden besproken,
die In verband staan met het
bijeenroepen van de eerste samen
komst van de Commissie-Gene
raal en een Indonesische delega
tie, waarvan Lord Killearn het
voorzitterschap is aangeboden.
Het driemanschap van de Commis
sie-Generaal gaat vandaag naar
Pangkalpuiang (op het eiland
Banka), waar de conferentie -al
plaats hebben met de onderschei
dene delegaties, bestaande uit zes
Arabieren, 32 Chineezen en 39 ver
tegenwoordigers der „associatieve
groepen" (bv. de Indonesisch-Euro-
peesche vereeniging en de „Vrouwen
unie")
Evenals op de conferentie te
Malino, vormen besprekingen waar
uitdrukking gegeven zal kunnen
worden aan de weiischen, het
hoofddoel en niet het nemen van
besluiten.
PRINS BERNHARD
ONTVANGT FRANSCHE
ONDERSCHEIDINGEN
MET ^zonderen luister heeft
de Fransehe minister van
Oorlog, Michelet, Prins Bernhard
met het Grootkruis van het Le
gioen van Eer gedecoreerd. De
Prins ontving ook het Fransehe
oorlogskruis met de palmtakken.
De plechtigheid vond plaats in den
„Eerehof" te Parijs, waar geduren
de de laatste 100 jaar zeer verdien
stelijke militaire persoonlijkheden
werden geëerd.
Talrijke autoriteiten woonden de
uitreiking der decoraties by.
Na de plechtigheid bood de Fran
sehe minister-president Prins Bern
hard en zijn gezelschap een noen
maal aan.
Dr. van Mook zal naar Pangkal-
pinang vergezeld worden van zes
adviseurs. Het ligt in de bedoeling
om eerst de politieke kwesties te
regelen, een procedure, die op de
conferentie te Malino als de meest
effectieve is bevonden.
Over het nieuwe republikeinsche
kabinet loopen allerhande gissingen.
Het schijnt wel vast te staan dat
Sjahrir de portefeuille van Buiten-
landsche Zaken zal houden, 3Jari-
foedin zou Defensie krijgen en de
Sultan van Djokja het vfce-minls-
terschap van Defensie.
veuze lach. Goering keek uiterst
zuur en het leek of zijn gezicht
in de afgeioopen maand nog
meer vermagerd was. Seyss In-
quart behoorde bij de laatste
groep, die niet uit de lift kwam
doch uit de deur, die toegang
geeft tot de corridor.
Rudolf Hf i. ^nooren tot
de weinige uceunuidigden, die in een
goed humeur waren. Hy schudde
alle collega's op zijn bank de hand.
Tijdens de zitting werd hij onwel,
maar kwam latei weer terug. Op
vrijwel alle gezichten lag angstige
spanning te lezen.
Aan de Fransehe tafel werd Ne
derland vertegenwoordigd door ko
lonel van Tuyll van Serooskerken.
Op de tribune voor genoodigden zat
o.a. de Nederlandsche minister van
Justitie.
Stipt tien uur klonk het bekende
„Attention the tribunal". Met de
woorden „The judgement of the
international military tribunal will
now be read", begon de president
onmiddellijk met het voorlezen van
de 250 bladzyden van het vonnis.
rpen aanzien van, het program van
de Nazi-partij zei het tribu
naal in het vonnis o.m.:
Het aan den kant zetten van het
verdrag van Versailles moest een
doorslaand motief worden voor het
goedpraten van de politiek der
Duitsche regeering. Het opeischen
van Polen moest gerechtvaardigd
worden door het motief „Levens-
ruimte" en de eisch t.aji. een le
ger moest lelden tot maatregelen
voor bewapening op de grootst mo
gelijke schaal en uiteindelijk tot
oorlog.
De officiëele voorlichting wekte
scheeve indrukken.
pATER A. v. d. Bronk van de So-
ciëteit der Afrikaansche mis
siën van Cadier en Keer is be
noemd tot bisschop-coadjutor van
de Nijl-delta.
Breda ifaa? j el4 de K*ih- Arb. Beweging in het diocees
Z.H.E mgr dsvergaoenng in het retraitehuis te Seppe.
brlangstclïiiié BaI <loor zUn komst uiting aan zijn groote
(foto Sturm, Roosendaal)
t\E nijpende glasnood in de geteis.
terde gebieden heeft voor den
zooveelsten keer monden en pennen
in beweging gebracht. Terecht,
want terwijl de herfst en de winter
voor de deur staan, hebben nog
maar al te veel gezinnen te lijden
onder een sombere behuizing, waar
van de planken vensterafsluitingen
niet voldoende zijn om wind en re
gen en koude buiten te sluiten.
Pater Henri de Greeve heeft er
in eenlge Lichtbakens de aandacht
op gevestigd. In „Commentaar", 't
regeeringsvoorlichtingsorgaan is er
over geschreven, maar merkwaardig
genoeg bevatten de beide brorfnen
tegenstrijdig nieuws. Terwijl pater
de Greeve een oproep richtte tot
alle hulpvaardigen in den lande
om glas te leveren, vertelde Com
mentaar in zijn nummer van 16
Sept. jl. dat de klachten uit Lim
burg en Brabant „sinds de nieuwe
regeling" veel minder zijn gewor
den. Hoe zit dat?
De Stichting Herstel Noordbra
bant 1945 bracht de gewenschte op
heldering. Wat Commentaar ver
telde is volkomen nonsens, vertelt
zy. De werkeiyke situatie is als
volgt:
„Er was in Nederland, hoofd-
zakelyk in het getroffen gebied,
noodig 12,500.000 m2 glas, waarvan
thans in is voorzien 2.000.000 m2.
De in de toekomst te leveren hoe
veelheid glas, welke in handelsver
dragen is vastgelegd, bestaat uit:
3.000.000 m2 glas uit België, 500.000
m2 glas uit Tsjechoslowakye, 500.000
m2 uit Italië, 120.000 m2 uit Portu
gal.
De distributieregeling ls nu zoo,
dat 80 a 90 pet. van de Augustus-
en September-contingenten recht
streeks geleverd zal worden, aan de
Importeurs ln het Zuiden,hetgeen
voor Brabant neer zou komen op 24
pet., dat is 150.000 m2.
Bovendien is van het Juli-contln-
gent, hetgeen grootendeels aan het
Westen geleverd wordt, 20 pet.
(72,000 m2) geblokkeerd, ten be
hoeve van de getroffen gebieden.
Tot op heden is echter geen, m2
glas van bovengenoemde papieren-
toewyzingen in het Zuiden ontvan
gen (met de aflevering van de Juli-
toewyztag is op het oogenblik een
aanvang gemaakt)."
Zoo ls de werkelijke toestand. Het
is dus wel duideiyk, dat het offi-
cieele voorlichtingsorgaan een vol
komen scheeven, indruk heeft gewekt
Hetgeen de door het onderwerp ge
wekte ergernis maar vergroot.
Want zoo bedoeld orgaan al arge
loos een nieuwtje gebracht heeft dat
het thuis gestuurd gekregen kan
hebben, de verstrekkers van dit
nieuwtje komen er door in een
vreemd licht te staan.
Wij zijn er overigens benieuwd
naar hoe de actie van Pater de
Greeve zich zal ontwikkelen. Zal
de hulpvaardigheid van den Neder
lander het in organisatievermogen
gaan winnen van meneer Bureau-
cratius? wy hopen het van harte.
\j"ELE HONDERDEN Dultschers
stonden Maandagmorgen in de
straten van Neurenberg in de rij,
toen de Nazi-leiders voor het aan-
hooren van de motiveering van
hun te verwachten vonnissen ln de
rechtszaal werden binnengele-d.
Een journalist vroeg aan een der
queuende Duitschers, of hij stond
te wachten om getuige te kunnen
zijn van de laatste phase van het
proces. De Duitscher antwoordde:
„Er zijn veel belangrijker dingen
dan dat. Wij staan in de rij voor
visch. We krijgen namelijk alle
maal 'n extra rantsoen van een
haring....
De rijksregeering heeft na 1937 in
feite nimmer als een organisatie
gefunctioneerd en de groep van
beschuldigde personen is zoo klein
dat die personen gevoegelijk in
dividueel berecht konden worden,
zonder dat men zijn toevlucht
moest nemen tot een verklaring
van misdadigheid tegen de orga
nisatie. Om dezelfde redenen
heeft het tribunaal afgezien van
een dergelijke verklaring, t.a.v.
den generalen staf.en het opper
commando. Er werd evenwei aan
toegevoegd, dat de bewijsstukken
die wijzen op misdadigheid van
vele leden dezer lichamen over
tuigend en duidelijk zijn.
In tegenstelling tot de bewering,
dat staatshoofden uit hoofde van
hun officieeie positie en verant-
woordeiykheid vrij uit moeten gaan
en dat het internationale recht niet
van toepassing zou zyn op indivi
dueels personen, is de leerstelling
inzake immuniteit van staatshoof
den niet van toepassing, indien een
staat het internationale recht heeft
gesehonden.
Het oordeel van het tribunaal
over den brand in het Rijksdag
gebouw luidde: „Deze brand werd
door Hitier en zijn regeering als
uitvlucht gebruikt om grondwet
telijke waarborgen voor vrijheid
op de lange baan te schuiven."
Het tribunaal achtte de SS, de SD
en de Gestapo misdadige organisa
ties in den zin van het handvest.
Aanval op Nederland:
daad van agressie
liet gerecht heeft den aanval op
Nederland, België en Luxem
burg tezamen met andere aan
vallen van Duitschland gebrand
merkt als volkomen zonder recht
vaardiging.
Het achtte bewezen, dat de Duit
sche leiders de bezetting van de
lage landen reeds overwogen to
Augustus 1938, toen de aanval op
Tsjechoslowakije was voorbereid en
met de mogelykheid van oorlog
met Frankrijk en Engeland moest
worden rekening gehouden. De
tekst van het vonnis wijst er op, dat
de Duitschers zich voor het geval
van zulk een oorlog voordeel wil
den verzekeren van, luchtbases ln
deze landen.
(Vervolg op pag. 2)
Volgend jaar 20.000 nieuwe woningen
TIET bouwplan 1947 omvat het
herstel van 81,009 licht bescha
digde panden, 26.000 zwaar bescha
digde panden, alsmede bedrijfs
panden, kerken, monumenten, sche.
pen, enz., terwijl bovendien gere
kend is met de vervanging van 7500
woningen. Daarvoor is op de rijks-
begrooting 1947 van „Openbare
Werken en Wederopbouw"
f 409.500.000 uitgetrokken.
In verband met de in voorberei
ding zijnde „Financieringsrege-
ling Nieuwbouw 1946", welke ten
doel heeft de particuliere bouw
nijverheid aan den gang te hel
pen en zooveel mogelijk te stimu-
leeren, is er van uitgegaan, dat
met behulp van deze regeling in
1947 20.000 woningen zullen wor
den gebouwd.
Het ligt in de bedoeling, ter tege-
moetkomirg in eventueele exploi
tatietekorten, gedurende een aantal
jaren jaarlyksche bydragen toe te
kennen van gemiddeld f 300 per
jaar.
Voor 1947 wordt gerekend op den
bouw van 500 landarbeiderswonin
gen, tegen een gemiddelden prijs
van f 7000.
Heden zon onder 18.19 u., maan
onder 21.03 u. Woensdag zon op
6.41 u„ maan op 14.22 u.
Weersverwachting: aanvanke
lijk ln vrijwel het geheele land
zwaar bewolkt of mistig weer
later op vele plaatsen tijdelijk
doorbrekende zon. Geen neer
slag van beteekenis. Zwakke
wind. Weinig verandering in
temperatuur.